Marklin Treinen
Gemeenteraad van Amsterdam
PAULAenMA
J Ree sink
ZATERDAG 19 NOVEMBER 1938
TWEEDE BEAD PAG. 5
Gisteren had de teraardebestelling plaats van 't stoffelijk overschot der slachtoffers van de
„Ijsvogel"'ramp. Een opname bij 't graf van den heer J. Duimelaar, gezagvoerder van het
verongelukte K.L.M.-vliegtuig.
Hedenmiddag werd op het Conferentieoord Woudschoten een conferentie „Gezin en Sa-.
menleving" gehouden. Deze ging uit van de Ned. Herv. Vereeniging voor Geestelijke Volks-.
gezondheid en de Vereeniging voor Geestelijke Volksgezondheid op Gereformeerden Grond-
Tijdens het openingswoord van oud-Minister Mr Dr J. Donner.
De leden van het Scheepsbouwkundig Gezelschap „William Ftoude" te Delft maakten gisteren
bij de viering van. het zevende lustrum een excursie naar de scheepsbouwwerf „De Schel
de" te VHssingen.
Hugh Wilson, de Amerikaansche ambassadeur te
Berlijn, aan het Gare du Nord te Parijs op door
reis naar Amerika, waarheen president Roosevelt
hem ontboden heeft, om veslag uit te brengen om
trent de toestanden in Duitschland en het vraag
stuk der Jodenvervolging.
Op 24 en 25 November a.s zal-de Kon. Militaire Academie te Breda haar 110-jarig bestaan her-,
denken. Exterieur van het gebouw der Academie, dat reeds eenige eeuwen oud is.
Vanaf den
Haagschen Toren
De Novemberdagen van 1813.
Het aandeel van de Residen
tie in het nationaal herstel
Had men jongstleden Don
derdag op een moment in de
koffiepauze een kijkje genomen
in de omgeving van het gebouw
der Rotterdamsche Bank op
den Haagschen Kneuterdijk
dan had men daar iets kunnen
waarnemen, dat op zichzelf
niets bijzonders inhield, maar
dat toch van vèr-strekkenda
symbolische beteekpnis was. Op
dat oogenblik namelijk kwam
een drietal mannen te voor
schijn, en het merkwaardige
hierbij was, dat deze mannen
nakomelingen waren van het
moedige driemanschap, dat op
17 November 1813 in de Resi-
5: J dentie zoo krachtdadig heeft
H 0 medegewerkt ajan het herstel
van ons nationale bestaan,
j ff 9 Het was een aardige gedachte, om dat
o 1 [belangrijke moment uit 1813 na 125 jaar
ken flog eens te doen „herleven". Immers, over-
^gljvloed van jaartallen kan niet steeds bij
dragen tot verheldering van het inzicht in
ar0" de vaderlandsche historie, maar er zijn van
«es-die oogenblikken, welke zich vast in het
■oorpolksbrein hebben genesteld; en vergissen
We ons niet al te zeer, dan behoort tot dit
[6PI [uitgelezen groepje jaartallen ook 1813, en
,als we dat zeggen, denken we uiteraard in
het bijzonder aan de Novemberdagen uit
-«i dat jaar.
De maand November neemt in de reeks
g-jj Ivan twaalf eigenlijk een aparte plaats in
en men zou zulks beamen, ais men eens
nagaat, wat er alzoo in dien loop der tijden
in de elfde maand aan gedachten en daden
te voorschijn kwam. De Meimaand is de
ïnaand van de dichters, zoo men wil; Juni
gfj is nauw verbonden aan „zekere gebeurte
nissen", zooals Dr. Kuyper het zeide, ge-
beurtenissen, die nauw samenhangen met
samenstelling van vertegenwoordigende
colleges, al heeft de Meimaand denk
C l ölechts aan 26 Mei 1937 hier ook al
annexeerend gewerkt; en vroeger had elke
alfliaand een bijzondere kwaliteit, die variëer-
tie van het nederige „sprokkelen" tot het
exclusieve „wijnmaand".
q Maar November blijft de maand van
roerige dagen. Het kan erin stormen, let-
terlijk en figuurlijk. Gelukkig dat niet
Wleen. Sinds 1813 is November ook de
maand van het nationaal herstel, de
L5> maand, waarin wij kransen gaan hangen
rige 0m vrijheidsbeelden en hooggestemde rede
voeringen houden over Neêrlands onafhan-
pBiijkheid.
fa zulke dagen vari plechtig nationaal
'berdenken, waarin wij ons sterk en één
EN 'Voelen als volk van Nederland, betaamt het
minder dan ooit, vat te geven aan locaal
patriotisme. Toch, het moet ons van het
hart, is het blij gebeuren van 1813 zich
n-r Voornamelijk gaan afspelen in de histori-
Vohe omgeving yan de Haagsch© Groot©
Alle Marklin Locomotieven en verdere producten
DIRECT UIT VOORRAAD LEVERBAAR. STOOMMACHINES
Ook Locomotieven voor spoor 00 met bovenleiding. Verzending door het heele land
en naar Med. Oost- en West Indië. Tel. 332094 Vraagt onzen Catalogus.
E. FRIER, Welmarstraal 253-259, Den Haag
Kerk, van den Haagschen Kneuterdijk ook,
en op 30 November is het wederom in de
„voorstad" van de Residentie, te Scheve-
ningen, dat Prins Willem voet aan land
zette, in datzelfde Scheveningen, waarin
de kranige Jacob Pronk zijn Oranje-liefde
misschien noodgedwongen in het hart had
opgeborgen, maar pooit^en-te-nimmer had
verloren.
Zoo kan ons land in deze maand herden
ken, zoowel dat Prins Willem III in 16S8
van de reede te Goeree scheep ging om
het Engelsche volk vrijheid van religie te
verschaffen, als dat in 1813 eveneens eer-
Prins van Oranje uit hetzelfde Engeland
terugkeerde om den strijd tegen dwinge
landij, reeds door zijn aanwezigheid, te
bekronen.
Al in den zomer van 1813 was er in Den
Haag wat gaande. Achter de schermen
werd ijverig aan de voorbereidselen ge
arbeid, en men stond daflrbii in contacl
met groepjes, die in andare plaatsen een
dergelijk streven voorstonden. En als in
October 1813 Napoleon te Leipzig een ge
voelige nederlaag te incasseeren krijgt, is
het ijs gebroken en komt de Oranje-cocar^s
te voorschijn.
Het Prinselijk, weldra Koninklijk, gezin
kreeg na de landing te Scheveningen een
voorloopig verblijf in een ruime woning
a»an het Voorhout. Het paleis aan het
Noordeinde moest namelijk noodig eens
een goede beurt krijgen, en bij de nationale
schoonmaak was het een gunstige gelegen
heid. tevens het gebouw, waarin de Koning
zou gaan wonen, geducht onder handen te
nemen.
Het huis aan het Lange Voorhout moest
i deze schoonmaak van het paleis zijn
hooge gasten wederom afstaan, doch iets
koninklijks behield het, want sinds 1S19
werd in dit groote gebouw de Koninklijke
Bibliotheek ondergebracht, een bibliotheek,
welke, ruim voorzien als zij was en is, de
onderscheiding, die uit haar naam spreekt
zich steeds waardig heeft gemaakt.
TORENWACHTER.
ONDERSCHEIDINGEN
Benoemd is tot ridder In de Orde van Oranje-
Naasmf. Ri Kolk te Amsterdam.
Benoemd ls tot officier in de Orde van Oranje-
Nassau, de heer G. J. Jöbsis, directeur van het
hoofdkantoor voor Ned.-Indlë der N.V. Ned.-Ind.
Handelsbank.
AUDIëNTIE
De gewone audiëntie van den Minister van
Onderwijs zal op Donderdag; 24 November niet
plaats hebben.
Begrootingsdebatten
Redevoeringen van Prof. Woltjer
en wethouder Rustige
Bij de voortgezette discussie over de be
grooting in den Raad van Amsterdam heeft
de heer Boissevain (lib) critiek ge
oefend op het College, dat z.i. beneden zijn
taak is gebleven.
Liberale bezuinigingen
Drie middelen tot bezuiniging zag hij:
le. meer efficiency in de bedrijven, 2e. het
afkappen van gemeentelijke bemoeiingen,
3e. verlaging der steungelden. Hij zou ook
nog willen noemen verlaging van loonen en
salarissen van het gemeentepersoneel, doch
dat kan niet, heeft de wethouder voor
Arbeidszaken gezegd.
Verder bepleitte spr. ter vermindering der
werkloosheid een verplichten tweejarigen
militairen diensttijd voor de werklooze jon
geren. waardoor ons staand leger op 100.000
man zou komen.
Achtereenvolgens hebben hierna gespro
ken de heeren Weiss (middenstand),
Roobol (C.D.U.), de Hartogh (wild
lib.), Crucq (ex. Nat. Herst.) en mej. Ten-
de 1 o o (vrij'Z.dem.) Van de r.k, fractie nog
de heer van W ij c k. Deze redevoeringen
leverden geen nieuwe gezichtspunten op.
De A.-R. fractie spreekt
Prof. Woltjer (a.r.) merkte op. dat van
de begrootimg niet veel is te zeggen. Men
heeft er van gemaakt wat er van te maken
is. Het doet hem evenwel genoegen, dat de
technische begrootingspositie niet sleohter.
z.i. zelfs gunstiger is dan in het vorig jaar.
Of deze begrooting sluitend of niet slui
tend is, moet spr. in het midden laten. B. en
W. hebben gestreefd naar de best moge
lijke positie, gelet ook op de vordering van
Amsterdam op de Rijksbijdrage uit het
Werkloosiheidssubsidiefonds, die geen cent
te hoog is en die Amsterdam ten volle toe-
Hulde bracht spr. aan het College voor de
nota over de financieele verhouding tusschen
Rijk en gemeenten in verhand met de i
nemons der Regeering te dezen aanzien in
de Millioenen- nota ontwikkeld. Toon en
inhoud dezer nota achtte spr. zeer gelukkig
geslaagd, gelijk hij ook alle waardeering
heeft voor het wijs beleid, door 't College te
genover de regeering aan den dag gelegd.
De heer Matthijsen. aie de Regeering aan
viel. en de heer Boissevain, dio het College
critiseerde, noemde spr.
stuurlieden aan den wal.
Wat eerstgenoemde betreft, de ook door de
sociaal-democraten begeerde eenheid in het
behartigen van de belangen van Amster
dam achtte spr. kwalijk vereenigbaar met de
bijna persoonlijke aanvallen van den heer
Matthijsen op het kabinet-Colijn, met name
op de twee antirevolutionaire ministers. Zoo
zei spr.. behoort in de Tweede Kamer
thuis, en daar heeft de partijgenoot van den
heer Matthijsen, de heer Drees. zich op heel
anderen toorn en zelfs met waardeering over
de Regeeringspolitiek uitgelaten. Bovendien
hebben B. en W. noch de Raad de politiek
der regeering te bepalen.
Voortgaande wees spr. er op. dat tusschen
het College vóór 1935 zonder sociaal
democraten en het tegenwoordige
t sociaal-democraten geen principieel
verschil bestaat. Als de heer Mathijsen nu
vóór eeai sluitende begrooting is en vóór be
zuinigingen moet hij niet spreken van het
falen der aanpassingspolitiek.
De sociaal-democraten hebben in 1935 go-
profiteerd van hetgeen op dit gebied door
het College zonder sociaal-democraten is
tot stand gebracht. Wanneer zij het anders
hadden gewild, hadden zij in 1935 met de
communisten samen een College moeten vor
men, waartoe zij de macht hebben. Dat dit
niet gebeurd fe. wordt door spr. overigens
niet betreurd.
De critiek van den heer Boissevain od de
z.i. nog altijd te dure gemeentehuishouding
achtte spr. onbillijk.
De financieele verhouding tusschen Riik
en gemeenten is, zei spr., een zeer moeilijk
probleem, hetgeen in de Staten-Gencraal
moet worden opgelost. De Raad moet in dit
opzicht geen vóór-parlement willen spelen,
al zal Amsterdam uitteraard op zijn be
langen letten.
Ten slotte zei spr.. dat hoezeer de wel
vaart van groot belang is, de antirevolutio
nairen van meening zijn, dat er ook andere
hooge belangen zijn, waaronder spr. in de
eerste plaats rekent de erkenning van het
gezag en dat dit gezag is uit God.
De wethouder antwoordt
Wethouder Rustige (c.h.) beantwoord
de de sprekers. Hij ving aan met te wijzen
op de groote moeilijkheden, waarmee Am
sterdam heeft te worstelen, ook ten aanzien
van de regeering. Als wethouder viert spr.
zijn eerste lustrum. De afgeloopen jaren
waren jaren van strijd. Het deed spr. ge
noegen vain de Regeering de erkenning te
vernemen, dat Amsterdam zeer veel op het
gebied van bezuiniging heeft gedaan.
Hoezeer Amsterdam door de crisis heeft
geleden blijkt uit het bedrag van f 273 mil-
lioen dat wij in de laatste tien jaar hebben
moeten derven. De aanslag van het college
in de kosten van de werkloosheid acht het
ooilege ten volle verantwoord en eene sub
jectieve bijdrage uit het werkloosheids-
subsidiefonds is niet een onredelijke bij
drage. Spr. kan niet gelooven dat de Regee
ring Amsterdam onbillijk zal behandelen, en
wat de begrooting betreft, zij sluit met een
gerechtvaardigde bijdrage van het Rijk voor
de lasten der werkloosheid.
Het is van het grootste belang dat wij niet
voortgaan met een beheer met groote te
korten.
Wanneer er nog bezuinigd zou moeten
ROFFELRIJMEN
OOK WIJ ZIJN BEREID
De heer Wendelaar wil nu de
N.S.B. laten verbieden en mr. Gose
ling als Schuschnigg doen optreden?
Het nat. socialisme heeft echter na
veel terreur een einde gemaakt aan
het bewind van Schuschnigg. Laat
minister Goseling maar beginnen,
wü zün bereid! In Oostenrijk kwa-
Terwijl schier heel de wereld walgt
Van het fascistisch streven
En dóén, durft Rost van Tonningen
Daar hoog van op te geven
En waagt hij 't zelfs in déze tijd!
Van de terreurte spreken,
Van 't schrikbeivind, dat de fascist
Hier, in ons land, zalbréken.
Hij dreigt minister Goseling
Dat mag hij hier nog zeggen!
Als Schuschnigg dat is eens-voorgoed)
Het zwijgen op te leggen
Wij zijn bereid! bralt deze heer,
Dit pronkstuk der fascisten,
En, zegt hij, wij beginnen niet,
Als ginds, bij de marxisten
Hier zal de eerste aanval zijn
Op ons, de protestanten!
Wij zijn dus wel het felst gehaat
Van hem en zijn verwanten!
Mijdunkt, die eer is grooter dan
Een mensch wel denkt te vinden
Als hij het waagt met den fascist
De kampstrijd aan te binden.
Hij brult ons toe: Wij zijn bereid!
(Wij derde-rangs fascisten!)
Ons antwoord is: Wij zijn bereid,
Ons Holland vrij te vechten
Van al het buitenlandsch import
Dat Nederland wil knechten!
(Nadruk verboden)
LEO LENS
worden met resultaten, moet dit gebeuren
op de loonen van het gemeentepersoneel en
op de steunbedragen.
Het Rijk moet evenwel bijspringen, want
de oplossing moet worden gezocht in een
betere verhouding tot de gemeenten, waarbij
de last der werkloosheid wordt gezien als
een nationale last
Dat is de eenige manier om de groote ge
meenten tegemoet te komen.
Officieele Berichten
ZUIVELKWALITEITSCONTROLE-BUREAU
De Minister van Kcon. Zaken heeft ben
voor een tijdvak van zes jaren, tot leden
den Raad van Beroep van 't Zulvelkwalttiteits-
controle-bureau (Z.K.B.) onder Rijkstoe
gevestigd te Amsterdam: prof. ir B. van.
Burg, Wagenlngen; mr H. yau Halstert, Den
Haag; W.' Keestra. Zeist
Firma KLAAS FOPPEN Rzn.
ARNEMUIDEN (Zeeland) Telef. 19
Garnalen Pellerij, en Groothandel
Dagelijks verscho
gepelde en onge
pelde garnalen
tegen sterk
COncurreerende
Het beste adres voor derrgroot- en kleinhandel
HAARDEN - HAARDKACHELS
ZUTPHEN-ROTTERDAM
DE IDEALE
VLOER
BEDEKKING
n.v.VEREENIGDE touwfabrieken
ROTTERDAM amsterdam
Tegen
alle PIJN een PIJL-CACHET
(met fijn poeder gevuld ouwel
tje), het wondermiddel tegen
hevige hoofdpijn, kiesolin. rheu-
Wilde-autobusdiensten
voor het Hof
Arresten op 5 Januari
AMSTERDAM, 19 Nov. Voor het Ge
rechtshof is in hooger beroep gepleit in drie
korte gedingen, aanhangig gemaakt door de
Spoorwegen tegen drie wilde autobusonder-
nemingen. De president van de rechtbank
had de uitoefening van de diensten van dc
N.V. Lindberg Touringcars (Amsterdam
Arnhem en AmsterdamZwolle), Van der
Weyden (Amsterdam—Den Haag v.v.) en
„Avanli" (Amsterdam—Den Haag v.v.) ver
boden.
Het Hof zal 5 Januari arrest wijzen.
