é^vana)
Als ST. KICOLAAS en/of KERST CADEAU
Moet de vreemdeling voor de
poorten blijven
SWEERS HANDEL MAATSCHAPPIJ beerek"KE«4oam-C
Laat
Uw hart
spreken..
....voor
Uw hart!
DE GROOTE TREK
VRIJDAG 18 NOVEMBER 1938
DERDE BEAD PAG. 9
Tweede Kamer
De Neo-Malthusiaansche
Bond en de wetgeving
„Moet de vreemdeling aan de poorten
van ons land blijven staan?", dat was
het thema, hetwelk in dc beraadslagin
gen rondom de Justitie-begrooting bij
herhaling kon worden vernomen. Het
was een thema met weinig variaties,
maar daardoor klonk het te stringenter
en te meer: „op den man af".
De woorden, door onzen Minister-Presi
dent naar aanleiding van de Jodenvervol
gingen Dinsdagmiddag in de Kamer gespro
kon, hadden verschillende verwachtingen
gewettigd, verwachtingen, dat de grenzen
minder dan nu gesloten zouden blijven.
Zeker, men uad kennis genomen van de
jiiudedeeling, dat alle Joden bij ons geen
gastvrij onthaal mochten verwachten, doch
ju wat al te groote tegenspraak met des
Ministers verklaringen achtte men de ge
strengheid te zijn, waarmede nu nog wordt
opgetreden tegen den vreemdeling, die zijn
gilende tracht te ontvlieden.
De lieer Rost van Tonningen (n.s.b.J
nam ook hier een afzonderlijk standpunt in.
Het meest gunstige moment in zijn rede
was wel dat. waarin hij aandrong op een
eigen vaderland voor de Joden. Geen woord
van critiek op hel buiteniand mocht uit zijn
mond worden verwacht. Opmerkelijk was
,vooits, dat deze spreker zeer verontwaardigd
was, omdat het „volksche beginsel", zooals
dat te Miinehên'tot openbaring zou zijn ge
komen, in het beleid van onze regeering
geen weerklank vindt. Reeds tegen de uit
drukking volkse li beginsel" had Mevr.
Mackay-Katz (c.-h.J gerechtvaardigde
bedenkingen liet is dan ook een uitge
sproken Germanisme doch belangrijker
nog is, dat bij de N.S.B. dit volksch begin -
pel het Christelijk beginsel geheel en al ver
vangt, waarbij op zijn best het Christelijk
beginsel in bet volksch beginsel min ol rneei
wordt ingeschakeld.
Naast Mevr. Mackay-Katz wcnschten ook
Mevr. Bakker-Nort, en de heeren A 1 -
1» a r d a (s.-d.), Joekes (-v.-d.), v. D ij k e n,
(a.r.)Truyen (r.k.); v. d. Goes v. Na-
ters (s.d.) en Van der Zaal (a.r.) ver
zachting van de positie der vreemdelingen.
De heer Joekes bepleitte instelling van
een commissie van advies voor afzonderlijke
gevallen, omdat bij wel begrijpt, dat de Re-
geering alleen niet alle drukte verwerken
kan. Op een verheugend particulier initia
tief in deze penibele kwestie kon de heer
A 1 b a r d a wijzen naast hetgeen verschil
lende gemeenten in ons land beramen. „Men
staat klaar om de vreemdelingen te ontvan
gen, maar zij komen niet", zoo riep deze
uil, en dat niet-komen moet worden toege
schreven aan de omstandigheden, dat de
grenzen, om een woord van Dr Colijn te ge
bruiken „potdicht" zijn. Ds Van derZaal
wenschte wel te zien, dat de oorspronkel'jkc
indruk, welke de woorden van Dr Colijn
fliadden gemaakt, bevestigd zou worden.
De heer Van Dijken wees erop, dat bij
het opnemen van kinderen de zaak anders
Maat dan bij het opnemen van oudere men
schen. Bij kinderen weegt immers het eco
nomische bezwaar niet zoozeer.
Zoo was er zoo goed als algeheele instem
ming ten aanzien van den wensch om de
•eemdelingen te helpen, een wensch, welke
io geheel ligt in de traditioneele lijn van
ons volksbestaan.
genees- en tandheelkundigen
..ie door Mevr. De V r i e s-B ruins op heit
tapijt werden gebracht. De wetgeving, welk
niet de wetenschap der medicijnen in ve
band slaat, Vraagt voortdurend aandacht. Dte
kwakzalver is hierbij de niet-gaarne geziene
figuur, welk een groote plaats liii ook in lich,
hart van velen nioge innemen. Enkele mar
kante staaltjes kon do spreekster aanvoe»-
ren, waaruit blijken kon, dat er niet-onbo-
denkelijke recepten door dergelijke heelj-
meesters aan patiënten worden voorgeschrev-
ven. Zoo werd een lijder aan suikerziekte
met bruine suiker behandeld, hetgeen on
twijrcld wat al te homoeopalisch klinkt.
Voor de oplossing van dit vraagstuk is het
eigenlijk jammer, dat van de practijk der
kwakzalvers ook wel betere voorbeelden te-
geven zijn, jammer, niet dat in dergelijke ge-'
vallen de recepten juist zijn, maar pmdat zij
wettelijke regeling bemoeilijken. 1-Iet blijft al
met. al een netelig zaakje, die verhouding
van genéeshoeren en kwakzalvers, en
leerd of niet geleerd eens is men het
der elkaar niet.
Ook de zaakwaarnemer moest vandaag
weer scherpe woorden aan zijn adres beluis
teren, of liever hij moest hooren, hoe zaak
waarnemers nog a! te gemakkelijk tot er
kenning korren. Deze lieden plegen belang
rijk werk te verrichten, waartoe hij uitstek
mensehen als notarissen en juristen geroe
pen worden. De heer Truyen wenschte
hralc ecin lans
beluisteren, uitbreiding van de strafbe
palingen noodzakelijk is.
Voor zulk oen uitbreiding zijn ook wij met
migen huiver vervuld, al geven we toe, dat
zij niet geheel en ul buitengesloten behoeft
irden
de publieke eerbaarheid,
welke beter gehandhaafd dient te worden.
Gewezen kon worden op een onderneming
als den Neo-Mallhusiaanschen Bond waarte-
men weliswaar niet zoo onbehouwen
ma» optreden als voor kort te Utrecht door
't publiek geschiedde, maar die toch wel bij
zonder de opmerkzaamheid van den Minis
ter verdient.
Ook de heer Van D ij ken sprak in dien
geest. Deze wilde d'e resultaten van de on
derzoekingen, welke rondom de tentoonstel
ling-en van dezen Bond worden ingesteld,
afwachten, doch wenschte thans reeds de
vraag te stellen, of zich bij de handelingen
van dezen Bond geen feiten voordoen, die
straf verdienen, ook al zijn zij door de Straf
wet niet in het bijzonder strafbaar gesteld.
Daarbij betwijfelde dë heer Van Dijken
naar we meenen, terecht dat ten aanzien
van zulke gevallen de bevoegdheid in de
eerste plaats bij den Rijkswetgever, en niet
zoozeer bij de afzonderlijke gemeenten be
hoort te berusten. Inderdaad, de strafbaar
stelling van de betreffende propaganda be
hoort niet steeds in direct verband te staan
met de al dan niet verleende toestemming
om een tentoonste'ling te arrangoeren.
Zooals te verwachten was, had de heer D e
Visser (comm.) hier een andere meening
over. Hij was uitermate gebelgd over de ten
toonstellingen, welke door Dr F. J. Krop
worden georganiseerd, en het zou hem niet
spijten, zoo de Regeering hiertegen eens op-.
Tegen euvelen van de pers
Billijken- schroom legde de heer Van
D ij lc e n aan den dag, toen hij sprak
over de vraag, of ten aanzien van de on-
gewenschte stukken, welkg men in deze
dagen weer in een deel van de pers kan
R o o 1 v in k (r.k.) dacht er in
zijn maidenspeech anders over en hij was
van oordeel, dat de bestaande artikelen niet
voldoende bevredigen. Drie groepen van
uitingen signaleerde hij, welke hij in het bij
zonder strafbaar wilde zien en dio tegen
woordig nog wel eens door de mazen van de
wet glippen of zelfs niet vervolgd worden,
te weten de vele uitingen tegen de Regee
ring als stelsel, de propaganda voor het
anti-semietisme. zooals ze in deze dagen
weer mot cru heid wordt gevoerd, en ten
slotte. de denigreerende uitingen tégen de
verschillende godsdiensten, welke men hij
herhaling lezen kan.
De heer Van der Goes van N a t e rs
die zich steeds een specialist betoonde wat
betreft dc onderzoeking van de buiteer
'andsche propaganda in ons land, wees op
hetgeen vanuit Duitsehland in ons land op
dit gebied wordt ingevoerd. „Ik kan wat dit
betreft het beleid van dezen Minister niet
bewonderen", aldus riep deze spreker met
stemverheffing uit, en inderdaad krijgt men
wel den indruk, dat er wat veel door den
beugel lean. Er zijn in een naburig land nog
steeds heethoofden, die droomen van een
groot rijk, waarbij ook Nederland zal zijn
geannexeerd. Men kan erom lachen, maar
dat zulke uitingen juist mogelijk zijn in
land. dat comiplete parscensuur kent, is toch
wel vreemd. Inmiddels moet men daar
weten, hoe men het volk „voorlicht", doch
'de grenzen late men, wat dit aangaat, lie-
Iver „potdicht".
Een weinig pathetisch, maar niet zonder
klem was liet slot van des heeren Van der
Goes van Naters' betoog. Hij wilde den Mi
Mister tegenover de gevaren, welke ons land
an over de grenzen bedreigen, het voor-
[beeld voorhouden van den veldheer Aëtius,
idie in het jaar 451 in den strijd op de Cata-
ïaunische velden de I-Iunncn buiten West
Luropa hield s
Dlnkcle losse onderwerpen
De heer Van D ij ken had de Justitie-be-
gyooting, welke thans wordt behandeld, ver-
ge leken met die, welke voor een jaar bespro-
ke n werd, en daarbij was hij tot de ontdek
king gekomen, dat er enkele posten waren,
diie vorig jaar niet waren toegestaan, ter
wijl ze nu vermeld worden Het is de vraag,
of deze uitbreiding toejuiching verdient. Het
gine: o.m. om de werkkampen voor jeugdige
weêrkloozen, die voorwaardelijk waren ver
oordeeld Is het paedagogisch wel-juist, om
dcijqelijke jongemannen bij elkaar in één
karzio te doen? Mevr. Mackay-Katz stel
de later op den middag nog de vraag, of het
W3£*r is. dat naast de gewone kampen
slechts de R. K. en de neutrale gesteund
worden. Dat zou inderdaad eenigszins
vrceand zijn.
He«t was een waar woord, toen de heer v.
D ij ken opmerkte, dat meer aandacht moet
bcstéied aan c'e juridische redactie van de
wetten. IIi.j kon onder meer wijzen op 'het
Reglement Autovervoer Personen, waa
heen zich de bussenstrijd strengelt, welke
strijd nauw verband houdt met de omstan-
digheiid, dat het betreffende artikel slecht is
geredigeerd. Elk departement betrachte hier
nauwkeurigheid.
En liet was zonder twijfel in contact hier
mede. toen de he-M Van Dijken aandrong op
een bevredigend regeling van de administra
tieve rechtspraak. Mevr. M a c k a y-K a t
liet gelijke tonen hooren.
Aan 'het slot van den middag t heeft D<
V a n d' e r Zaal nog e€n krachtig pleit ge
voerd -voor de woonwagen- en woonsche-
penbewtoners, welker aantal veel te groot is
en zich «eer uitbreidt dan dat het inkrimpt
Bij dpn aanvan? is het voorstel inzake de
onteigening te Middelburg aangenomen met
48 tegen 31 stemmen. Het voorstel ging op
zijn weg onder den voorzitterlijken hamer
aan een-lange reeks con tingen teerings-
stellen viaoraf.
'n origineel 3- of 5-ponds ondernemingskistje
GOALPARA-THEE
'n NUTTIG en GOED GESCHENK, waarvoor men U zelfs langen
tijd na de feestdagen nog dankbaar gedenken zal.
DE BEROEMDE MELANGE 38 ct. ORANJE-PECCO
34 ct.
3-ponds kistje 5.25 dus ca. 3-ponds kistje 5.dus ca.
5-ponds kistje 8.50 34 ct. 5-ponds kistje 8.32 ct.
De begrooting van Financiën
Des avonds zat Minister De Wilde
achter de groene tafel en werd onze
aandacht bij de begrooting van Finan
ciën bejoaald. Enkele punten uit de dis
cussies stippen we aan.
De heer IJzerman (s.d.) achtte de wij
ziging van. de wet op de grondbelasting, een
wet die in 40 jaren geen algeheele herzie
ning meemiaakte, urgent. Daarop volgde het
pleidooi, dat we van de socialisten gewend
zijn. ten gunste van de opheffing van het
bankgeheim. Later bleek de heer Bakker
(c.h.) het osrdeel van den Minister in deze
aangelegenheid gaarne te zullen vernemen.
Overigens bepleitte de heer Bakker de po
sitie van de landarbeiders, zulks evenals de
heer Hi 1 gen ga (s.-d.).
De heer Cohen (v.-d.) gaf eenige opmer
kingen ten Beste over de dienstboden-belas
ting. De moeflüjkheid bestaat hierin niet zoo
zeer, dat er belasting moet worden betaald
maar dat. de .dienstboden zelf nauwelijks te
Het veriagein van den accijns op bier
gedistilleerd nond geen waardeering bij den
heer Ter Laan (s.-d.), die voorts het fi
nancieel beheer van den heer De Wilde kwa
lificeerde als ihet plukken van veeren van
WANT UW HART, waarde lezeres,
is Uw beste vriend in het leven! Hebt
U wel eens bedacht, wat het presteert?
Bij 70 slagen in de minüut pompt het
in een uurtijds 840 Kg.'bloed door Uw
aderen. Dit komt overeen met de kracht,
die noodig zou zijn, om een gewicht
van 840 Kg. een meter op te heffen!
En dit hart werkt uur aan uur, dag
in-dag uit, jaar in-jaar uit, Uw geheele
leven lang. Het hart is het grootste
wonder van het leven!
Uw hart presteert oneindig veel,
kent geen achturendag, geen vacantie,
altijd is het in de weer!
Gunt Uw hart en zenuwen meer rust
inplaats van hen dagelijks door de
coffeïne op striemende zweepslagen
te onthalen. Aan Uw dagelijksche be
slommeringen kunt U niet ontkomen,
inderdaad! Maar dit kunt U wel: Een
beetje goedheid toonen voor Uzelf: Uw
hart laten spreken voorUw hart en
nog heden met Koffie Hag beginnen.
Koffie Hag verschaft U hetzelfde genot
als de beste andere koffie. Hag is im
mers de koffie der kenners en fijn
proevers, de koffie voor hen, die
gaarne leven, gaarne goed leven, en
gaarne lang leven. Want Koffie Hag
is vrij van de schadelijke coffeïne,
spaart dus hart en zenuwen en laat U ge
nieten van een verkwikkende nachtrust.
Dat de kwaliteit van Koffie Hag naar
waarde betaald moet worden is begrij
pelijk. Wie echter gaarne coffeïnevrije
koffie wil drinken en niet direct de
hoogste eischen stelt, verlange Sanka
Koffie. Sanka is natuurlijk geen Hag,
maar ook een koffie van goede klasse.
DB PROEF OP DE SOM
1. Drink kort voor het naar
bed gaan een of meerdere kop
jes Hag of Sanka. U zult van
een ongestoorde nachtrust
genieten.
2. Vergelijk Hag en Sanka met
andere koffiesoorten. Neem
voor ieder soort een porse
leinen kannetje, 20 gram ge
malen koffie erin en 2 kopjes
kokend water er over heen.
Even omroeren: dekseltje erop
en 10 minuten laten trekken.
Dan even aan de binnenkant
van het dekseltje ruiken! En
dan - niet te heet - proeven!
Welke koffie de zuiverste
smaak en het heerlijkste aroma
bezit, zult U dan zelf zien.
Wij weten het al!
Een leder drinke wat hij mag:
Wie 't beste wil kiest Koffie Hagl
een kikker, waarbij hij repte van een blauw-
geknepen Jan Boezeroen, die zelfs geen
hem meer aan het lijf houdt
,yGroot wantrouwen"., koestert de heer
Marchant et d'Ansembourg (n.s.b.)
jegens het beleid van de-zen Minister, en na
tuurlijk verwees hij naar Duitsehland, al
wenschte hij geen copie.
De heer Bi ere ma (lib.) hoopte, dat het
belastingstelsel niet te duur worde. Een
hetere regeling van den kinderaftrek stond
op het programma van den heer I J s s e 1 -
mui den (r.-k.).
De heer S c h i 11 h u i s (v.-d.) bepleitte
o.m. vrijstelling van de poeliers van de om
zetbelasting. De verlaging van accijns op
bier, gedistilleerd en sigarettenpapier werd
door hem toegejuicht.
IET eens even op.
heeren! Waar-
J om zoudt U
nog langer het genoe
gen missen van prettig
ondergoed? Draagt
Novana! Even sterk,
als licht en soepel.
Keus uit elk ge-
wenscht model!
GÉÉN COED ZOO G
NOVANA ONDEKGOEC
Trico dab riet To Stroke Verkoutcren N.V, Asten (N-M
De heer Posthuma (c.-d.) ging in zijn
rede. in het voetspoor van den heer Ter I^aan
waarna de heer S m e e n k (a.-r.) een rui
mer gebruik van de landarbeiderswet ver
dedigde. Van verlaging van de accijnsbelas
ting was deze spreker geen bewonderaar.
De Minister. Mr. de Wilde, beeft in een
kort, krachtig betoog zijn beleid verdedigd
en daarbij o.a. gesproken o-ver opheffing van
het bankgeheim. Gaarne zal hij nog eens een
onderzoek instellen en advies inwonnen bij
den Economischen Raad.
Inderdaad zijn er in ons land vee! Duit
sche dienstboden, aldais de Minister, maar
dat ligt aan de menschen, die ze aanstellen.
Wat de verlaging van de accijnzen op bier
en gedistilleerd betreft, men moet niet ver
geten, dat de taak van de belastingwet
geving niet in de eerste plaats is om de ge
heel-onthouding te bevorderen. Bij veria
ging zijn trouwens moreele belangen gebaat,
want smokkelarij wordt hierdoor tegenge-
Wat de landarbeiderswet betreft, deze wil
een zelfstandig bestaan bevorderen, en aan
dat doel moet men vasthouden. Elk geval
moet voorts afzonderlijk worden bezien.
Een beroeo op Duitsehland moet misluk
ken, aldus kreeg de N.S.B. te slikken, want
daar zijn de belastingen veel zwaarder.
De Minister weet niet, of men de poeliers
wel van omzetbelasting kan uitsluiten, maar
hij zal de zaak nader bekijken.
ZIEKTE VAN WEIL TE BEUSICHEM
BEUSICHEM. 18 November. In deze ge
meente is een geval van de ziekte van Weil
geconstateerd bij een man van ruim zestig
jaren. De patient is ernstig ziek. Vermoede
lijke oorzaak is een sloot, waarin ratten hun
nesten hadden gemaakt. De man had bloe
men geplant, in de nabijheid van de sloot en
was zoo in aanraking gekomen met de
nesten.
Ongeregeldheden te Amsterdam
Na afloop van een vergadering
AMSTERDAM, 18 Nov. Gisterenavond, nai
afloop van een politieke vergadering in het
Concertgebouw had een groot aantal bezoe
kers zioh bij den uitgang aan de Jan Willeïpj
Brouwerstraat opgesteld, om een der spre»
kers hij zijn vertrek te begroeten. Daarbij
drongen zij op tot in de Van Baerlestraat,
waar de politie, ter wille van het verkeec
het noodig oordeelde de menigte te ver*
spreiden. In de omgeving van het concert»
gebouw stonden ook groepjes andersgezia»
den. Toen eenigen onder het publiek niet
aanstonds gehoor gaven aan het hevel tot
doorloopen, werd de. gummistok getrokken
en maakten ruiter- zoowel als motorpolitie
ruim baan.
Hierbij werd door enkele personen verzet
gepleegd, met het gevolg, dat zij gearresteerd
werden en naar het politiepcsthuis aan dei
Van Baerlestraat overgebracht, waar proces»
verbaal tegen hen werd opgemaakt.
Ook in enkele andere gedeelten van dg
stad hadden zich groepjes gevormd, waar»
tegen de politie moest optreden.
NEDERLANDSCHE SPOORWEGEN
De adjunct-inspecteur Mr. A. W. Lazon-
der te Rotterdam i. b., is benoemd tot in
specteur 2e kl.
Een bladzijde uit de geschiedenis van
Zuid-Afrika
Reeds onderweg, in de laagvlakte, hadden
velen te lijden gehad van de koortsen, die
in deze streken hecrschen en waarmee om
streeks 1720 de I-Iollandsche kolonie, «iie
zich daar toen gevestigd had, ook al
te kampen gehad had. Niemand was er ech
ter van gestorven. Nu echter begon de koorts
haar slachtoffers te eischen. Het eerst werd
de vrouw van Trigardt aangetast. Dour
een Portugeesohe dame werd zij in huis op
genomen en liefderijk verpleegd, doch dit
mocht niet baten. Den lsten Mei 1838 stierf
zij-
't Bleef bij dit eene slachtoffer niet.
Van de 46 reisgezellen bleven er ten
slotte 26 over. Ook Trigardt zelf bezweek
aan de koorts éér het jaar ten einde was.
,Van de overgebleven 26 gingen er 25 Juli
1839 25 met een schip naar Natal. Het wa
ren de emigranten in Natal, die gehoord
hadden van de gestrande Trekkers bij de
Delagoa-baai, die het schip Mazeppa zon
den, om hen naar Durban te voeren.
Alleen Karei Trigardt bleef achter.
1 Hij was door zijn vader ruim van geld en
jvaren .voorzien naar ihet Noorden gezon
den gezonden om te zien of er ergens een
goede plaats voor de Trekkers was.
maakte een avontuurlijken tocht over land
i zee tot aan de grenzen van Abessynië,
as zooals hij beweerde de eerste
blanke, die de Victoria-waterval zag en
keerde in 1840 naar de Delagoa-baai terug.
Toen was daar echter van den geheelen
Trigardttrek niemand meer. Daarom trok
hij toen zuidwaarts en bereikte, vergezeld
van een aantal Zoeloekaffers met pakossc
Natal. Dat was juist in den tijd toen de
Boeren afrekenden met Dingaan, den ge-
duchten Zoeloekoning.
Zoo eindigde de trek van Louis Trigardt.
Zijn trek was de tragische inleiding op
den geheelen trek en al heeft hij geen tast
baar resultaat bereikt, toch houdt zijn tocht
groote waarde, als voorbeeld voor het nage
slacht, om te doen zien ten koste van hoe
veel lijden, volharding en opoffering, de
vrijheid door het voorgeslacht is verwor-
Dc tocht van Hendrik Potgieter begon
vroeg in het voorjaar van 1836. Bij dezen
tocht hadden zich aangesloten, behalve het
gezin van Potgieter, de families Cilliers.
du Toit, Bothma, drie families Krüg
acht families Liebenberg, vier families
Broekhuizen, vier families Brils en drie fa
milies van Rcnsburg.
Tot een der families Krüger behoorde een
jongen van elf jaar „met donker oë,
rats bene; hij hut ook geluister wanneer
die vrome Godsman, sterk in die onver
valste leer van Geus en Hugenoot, sy
reisgenote oproep om in die tempel van die
wije veld. deur dte uitspansel oorwulf, hulle
hoofde voor die Almachtige te buig, en la
ter ook wanneer hij as vegtman die bevele
van sy hoofdcommandant verkondig en sy
mannè in die strijd voorgegaan het. Die
seun se naam was Paul Krüger". (Dr. Gie).
Op school was hüj nooit 'geweest, wat hij
wist. had zijn vader hem geleerd.
Paul Kriigers vader had zich gevestigd
op Bulhoek nabij het tegenwoordige dorp
Colesberg. Toen nu de trek van Hendrik
Potgieter dicht bij Colesberg de Oranje-
Rivier overging, sloo* Caspar Krüger zich
met zijn gezin er -bij aan en zoo was de
jonge Paul op z'n tiende jaar op den trek.
't Ging met dezen trek aanvankelijk zeer
voorspoedig. In de nabijheid van de Vet-
rivier kwam Makvvana het opperhoofd van
de Batavengs de trekkers tegemoet. De man
bad veel te lijden gehad van de Matabelen,
die bijna z'n geheelen stam hadden uitge
moord. Hij hoopte nu tei de Boeren kloeke
helpers te zullen vinden in zijn strijd tegen
Silkaats, den wreeden Matabelen-koning.
Om z'n goede gezindheid te toonen schonk
hij aan Potgieter en zijn trekkers het land
tusschen de Vetrivier en- de Vaal Dit was
een uitermate goed land, volop gras, water
en wild en de trekkers verspreidden zich
dan ook spoedig in deze vruchtbare vlakte
en meenden hier eindelijk het land der rust
te hebben gevonden.
Ondertusschen trok PotgÉeter met enkele
mannen de Vaal over om het gebied ten
Noorden van de Vaal te verkennen.
Op dezen verkenningstocht, ontmoette hij
ook Louis Trigardt bij Zoutpon.sberg, met
wien hij de bekende afspraak rnaakte. Ver
der sprak hij daar ook met JPortugeeschc
menschen toen hij terug keerde en het valt
licht te begrijpen, dat er vooreerst aan eea
trekken naar Zoutpansberg niet gedacht
kon worden.
Dus wachtte Trigardt tevergeefs.
Goed en wel was Potgieter bij z'n leger
of 6000 Matabelen deden onder aanvoering
van Kaliepie, den besten generaal van ko
ning Silkaats, een aanval op het lager. Dit
telde toen slechts veertig weerbare mannen.
Niettemin reed Saul Cilliers met zijn man
nen dapper den vijand, die in een halvc-
maan-vormige formatie op hét lager aan
reed, tegemoet, schoot de beide horens van
de halve maan weg, sprong te paard en
reed een eind terug, waarna hij nogmaals
een groot deel van de kaffers wegschoot, om
zich vervolgens in den wagenburcht terug
te trekken. Daarop volgde natuurlijk een
verwoede aanval van de kaffers op het
lager en in dezen strijd kreeg ook de kleine
Krüger z'n vuurdoop. Maar gelukkig de
Boeren hielden stand en de Matabelen dro
pen af; slechts twee waren er in het lager
gesneuveld, terwijl men na den strijd niet
minder dan 1113 assegaaien opraapte. Doch
het vee. dat natuurlijk buiten het lager
graasde, werd door de kaffers meegenomen:
100 paarden, 4600 koeien en 50.000 schapen.
Dit gevecht bij Vechtkop was de eersto
formeelc veldslag, die er tusschen de Boeren
en de zwarten plaats vond. De toestand van
den Potgietertrek was in tusschen verre van
rooskleurig en hij besloot caarom van Vecht
kop zuidwaarts te trekken naar Thabants-
joe. Daar ontmoette hij de trek van Gert
Maritz. met wie hij afspraken maakte ten
opzichte van den strijd tegen Silkaats. Daar
deze heer zonder eenige reden, zonder do
minste oorlogsverklaring de Boeren had
aangevallen, sprak het vanzelf, dat er met
hem moest worden afgerekend.
.(Wordt vervolgd)'
handelaars, die hem meedeelden, dat Lo
renzo Marques, de Portugeesche stad aan de
Delagoa-baai een uitstekende invoerhaven
was voor het land ten Noorden van de Vaal.
Zooals reeds is meegedeeld" wachtte Louis
Trigardt meer dan een jaar op de Potgieter-
menschen, doch deze kwamen niet opdagen.
Dit was geen wonder.
Toen Potgieter van zijn verkenningstocht
terugkeerde, vond hij zijn menschen in
groote verslagenheid. Erasmus was met
vijf wagens over de Vaal getrokken om te
jagen en toen door de Matabelen-kaffers
overvallen.
Op twee menschen pa waren allen ver
moord.
De achtergeblevenen trokken gauw een
leger samen bij de plaats, die later Vecht
kop genoemd is, doch vóór zij zoover waren,
hadden de Matabelen al weer eenigen ge
dood.
Ln zulk een toestand vond Potgieter zijn
De Groote Schuur" te Kaapstad Jg
