Nieuwe Leidsche Courant | 1938 | 12 november 1938 | pagina 3

KERK EN ZENDING

m

VAN DEN BRIEL EN VERSTER

ALS EEN HERT GEJAEGHT

ZATERDAG 12 NOVEMBER 1938

EERSTE BI-AD PAG. 3

NED. BERV. KERK

Drietal: Te Haarlem (vac. Miskotte)
(all), H. K. Drost te Aalten, Dr. H. J. Hon-
ders te Wassenaar en J. P. van de Waal te
Hengelo. (Beroeping 25 Nov.). Te Leens,
J. Luchies te Ódoorn-Valthermond, C. A.
Schenk te Westerbork en H. Bax te Andijk.

Beroepen: Te Babyloniënbroek en Hill
(toez.), F. J. de Hee, cand. te Meern. Te
Langerak (toez.), F. J. Sinke, cand. te Delft.

GEREF. GEM.

Tweetal: Te Amsterdam-Noord, J. D.
Barth te Dordrecht en A. v. Stuyvenberg te
Benthuizen.

HULPPREDIKERS

De heer H. A. L. v. d. L i n d e n, cand. te
Amsterdam, heeft voor zijn benoeming tot
hulpprediker bij de Geref. Kerk van
A m e i d e bedankt.

Cand. W. J. Schouten te 's-Gravenhage
is benoemd tot hulpprediker bij de Ned.
Herv. Gem., Wijk XIII, aldaar.

MOOIER DAN OOIT???

Ja, werkelijk, maakt U van die vraagtekens
maar een vette uitroepteken. Meinema's
Kerstboeken zijn mooier dan ooit! Elk
boekje, zelfs dat van 8 cent ziet er fris uit
en heeft een omslag, gedrukt in ongeveer
4 kleuren. Bekijk de foto's van de mooie
bandontwerpen maar eens in de nieuwe
catalogus. Ze wordt U gratis gezonden door
Uw boekh. of de N.V. W. D. MEINEMA
te Delft.

AFSCHEID, BEVESTIGING, INTREDE
Kolhorn

Door dw classis Alkmaar der Getref. Ker
ken is, na gehouden peremptoir examen,
piet algeimeene sitemimten toegelaten tot den
Dienst des Woords en der Sacramenten
Cand. D. Visch, beroepen predikant van
de Geref. Kerk te Korthorn (N.H.).

Cand. Visoh hooip-t Zondag 20 Nov. zijn
intrede te doen, na bevestigd te zijn door
Ds J. H. Donn er, van Broek op Lan
gend ijk.

VRAAGBAAK r\ voor
CHRISTELIJKE INSTELLINGEN

V ertrouwensadressen ten dienste van
huizen. Sanatoria. Instellingen. Tehuizen
Stichtingen van Barmhartigheid. Zieken-

ZELFS P O P E Y E kan

MUROPLAST

BETON EMAILLE niet beschadigen.

Geheel NAADLOOZE muurbedekking.
Deze glanzende en beschermende laag op
cement basis, die tegen KOUDE, VOCHT
en WARMTE bestand ia, kan ln alle
bewerkingen en kleuren worden toegepast
voor lambrizeeringen in gangen, badka
mers, keukens, etc., etc. Ook voor buiten
werk. Vraagt eens eenige monsters aanl

Fa. H. v. d. DRAAY Zn.

Raam 88a, Tel. [phone], GOUDA

WOLTER DROS N.V.

Ingenieursbureau Opgericht 1875
Amersfoort Van Perseynstraat 25

CENTRALE VERWARMING

volgens alle systemen
Automatische olie» en kolenitokers

Complete sanitaire installaties

METALEN

„COLEO" DEURPLATEN

(Inplaats van glas of callulold)
Alle kleuren - Onverslijtbaar
Afdoend. - Onmisbaar voor
elke inrichting.

TECHN. BUR. „COLEO"

DOETINCHEM - TELEFOON 655

DE ONDERLINGE BRANDWAARBORG
MAATSCHAPPIJ

Directie De Jong Co

Keizersgracht 583
AMSTERDAM

Tel. 41913;44901:44001

BRAND-, INBRAAK-, STORM- EN
ANDERE VARIA-VERZEKERING

N.V. Linnenfabrieken - Eindhoven

Leidend sinds 184? op het gebied van:

HUWELIJKSUITZETTEN en
AANVULLING LINNENKAST In
Linnen, Halflinnen en Katoen.
Stalen, Monsters en Reizigersbez. gratis
Levering direct aan Particulieren I

Toonknm Rotterdam i Rerlinssenstrnnt $83
Toonkamer Den Haagt I* v. Meerdervoort 46

Ds W. Breukelaar

18 November vijftig jaar
predikant

Hoewel reeds bijna 10 jaren emeritus, is
Ds Breukelaar wel zóó weinig rustend, d»it
uien zijn 50-jarig ambtsjubileum op 18 Nov.
a.s. als een volledigen gedenkdag mag zien.

De nu 73-jarige Zendingsleider jure suo
en de facto, begon zijn ambtelijke loopbaan
te De Leek, kwain in 1893 te Halfweg, ging
in 1900 naar Zaandam, waar hij in Juni 1929
zijn emeritaat verkreeg. Hier vooral was het
dat de Zending zijn belangstelling wakker
riep, en wakker heeft gehouden tot hij ten
slotte, gelijk zijn medewerkers kunnen ge
tuigen, een tot in finesses encyclopaedische
kennis van alle onderdeelen zich verworven
had, die hem tot dè missionaire gids in het
Geref. kerkelijk leven heeft geridderd.

Op den drempel der 20e eeuw werd Ds.
Breukelaar deputaat voor de Zending der
Geref. Kerken en hij is het nóg. Wat meer
zegt: hij werd allengs het denkend, spre
kend en handelend middelpunt ook de
traiv d union met de Overheid van den
Zendingsarbeid, zooals deze vooral in de
20e eeuw is uitgebouwd.

Talrijk zijn de functies, door den a.s. ju
bilaris in dit verband bekleed. Zoo is hij
secretaris van het comité tot steun aan Chr.
onderwijzers in Djocjakarta en Soerakarta.
In die kwaliteit heeft hij zeer veel werk

erriohu en de uitzending naar Indië van
meer dan 100 leerkrachten geregeld. Ook is
hij deputaat voor de examina voor Miss.
predikanten inzake de Zendingsvakken.

Van het in 1909 opgerichte Chr. Comité
voor Indië is Ds. Breukelaar eveneens secre
taris. Verder is hij lid van het Comité van
de Alg. Ned. Zendingsconferentie; laem lid
van de vereeniging Chr. Nat. Zendingsfeest.
In den Ned. Zendingsraad heeft hij zitting
met adviseerende stem. Van het Zendings
blad van de Geref. Kerken is Ds. Breukelaar
redacteur.

Met deze opsomming is natuurlijk alleen

3 buitenkant van het werk genoemd; bo
vendien heeft men erbij te voegen Ds. Breu-
kelaar's aandeel in het kerkelijk leven in
verband met de Theol. faculteit der V. U.,
met zijn redacteurschap van Noord-Hol
landsch Kerkblad e.d. en met zijn groot aan
deel in de vorming van het Geref. kerkelijk
leven in de Zaanstreek. In 1929 vestigde Ds.
Breukelaar zich te Santpoort, teneinde de
Geref. Kerk aldaar hulpdiensten te verlee-
nen en zoo meer tijd vrij te krijgen voor
zijn geliefden arbeid. Later heeft hij die
diensten beëindigd. En zoo kon hij de volle
beschikking zijner krachten geven voor den
Zendingsarbeid.

Welk een totaal aan arbeid door Ds. Breu
kelaar verzet is, daarvan kunnen zijn mede
werkers getuigen en zij deden en doen dat
nog telkens, hun indrukken samenvattende,
in een eerlijk bewonderend „zoo is er maar
één". Waar invloed en beteekenis gedekt
worden door een zóó parate kennis, een zóó
groote activiteit en een zóó intense liefde,
daar moest\yel een rijke zegen verworven
worden. In Ds. Breukelaar heeft God dien
zegen,willen geven aan het Zendingswerk
dér Geref. Kerken, waarvan hij binnen wei
nige dagen een halve eeuw óók predikant is.

GESCHIEDENIS DER

GODSOPENBARING

Deel I: OUDE TESTAMENT, door
Dr. F. L. BAKKER
Deel II: NIEUWE TESTAMENT, door
Dr. J. H. BAVINCK
Omvang =fc 1300 pag.

Compleet in 10 afleveringen elk 80 blz.
a 0.70 per aflevering.

Na verschijning compleet geb. 12.20
BESTELLEN BIJ:

Fa. B. DE KLER

OUDE EN NIEUWE BOEKHANDEL

Nieuwe Rijn 45, Tel. 885, LEIDEN

Vooraf belichtte Spr. den historisch en ach
tergrond, door den vader van het oudste
Pië:isme. hoewel niet van het Hollandsche,
lijk Spener, te schetsen. Th. en Wil
helmus k Brakel stonden onder zijn invloed.
Zij traden op tegen de doode orthodoxie.

De voornaamste studiën waren toentertijd
dogmatiek, waardoor cte exegese schade leed.
Aan uitlegging der Heilige Schrift kwam
men bijna niet toe en de preeken, een men
gelmoes van geleerdheid, gingen den men-
schen over het hoofd. Het leven des geloofs
Met veel te wertschen over. Zoo kreeg het
Piëtisme een zekere reden van bestaan, wat
niet zeggen wil, dat het een oplossing bracht.

Spr. waarschuwde tegen het Piëtisme, dat
ook nog heden lang niet is uitgestorven. Het
Piëtisme is niet te handhaven en het doet
eroote schade aan de Kerk en aan de zuivere
bediening des Woords.

Od deze zeer leerzame rede volgde drukke
bespreking, waarna de vergadering door Ds.
O. van Noort te Schoonrewoerd met
dankzegging gesloten werd.

Ds. A. DEKKER

Ds. A. Dekker, van wiens 70en verjaar
dag op heden wij melding maakten, heeft het
voornemen, 1 April 1939 emeritaat te nemen.
Hij zal zich dan in Den Haag vestigen. Ds.
Dekker is ruim. 41 jaar in den H. Dienst en
sedert 2 Juni 1935 predikant bij de Ned.
Herv. Kerk te Otterloo.

DS G. VAN DUYL

In aanfluiting op het borioht van. Don
derdag inzake Do van Duyl, kunnen wij
nog melden, dat deze reeds eenige weken
geleden een beroep heeft ontvangen van de
Nod. Herv. Gom* te O os t er-B 1 ok k er.

GEREF. NEDERLANDERS
IN DUITSCHLAND

Ter jongste vergadering van de classis
Coevorden der Geref. Kerken kwam o.a. ter
sprake de geestelijke verzorging van tal van
leden van Geref. Kerken in het ressort dier
classis die voor korter of langeren tijd in
Duitschland werkzaam zijn. De classis be-
«loot bij deputaten voor Rijn-Pruisen nadere
informaties in te winnen over dit werk als
ook over de vraag of het gewenscht is ter
zake met Duitsche kerken contact te zoeken.
De classis benoemde voor deze zaak een
commissie om nader van voorlichting en rap
port te dienen bestaande uit de predikanten
ds. D. W. v. d. L a a n te Sleen en Ds. T. H.
Hoekse ma te Zwartemeer en een nader
door de kerk van Nieuw-Dordrecht aan te
wijzen lid.

SCHOOLJUBILEUM ERMELO

Binnenkort zal het 50 jaar geleden zijn,
dat de Christelijke School aan de Kerklaan.
te Ermelo, werd geopena.

Dit heuglijk feit zal niet onopgemerkt
voorbijgaan. Op Woensdag 7 Dec. a.s. zal het j
overdag met de leerlingen der school worden
herdach4, terwijl 's avonds in de Geref. Kerk
een bekend spreker als feestredenaar hoopt
op te treden. I

Daarna zal in „Christelijk Volksbelang
een samenkomst met de ouders, oud-leerlin- -
gen en genoodlgden, enz. worden gehouden.
Oud-leerlingen hopen daar dan het een en
ander ten gehoore te brengen.

N.C.S.V.

Mr. B ter Linden i3 met ingang van 1
Januari 1939 benoemd namens de N.C.S.V.
bij den Centralen Bond voor Inwendige Zen
ding. Tot secretaris Jongenswerk voor de
periode 1 Januari—31 December 1939 is be
noemd de heer A. L. van Schelven.

C. GROEN

De heer C. G r o e n, directeur van de Chr.
Kweekschool te Gorkum, heeft in „Eudokia
te Rotterdam, een ernstige operatie onder
gaan. Naar omstandigheden gaf de toestand
hedenmorgen reden tot tevredenheid.

Examens

Dr. J. L. SNETHLAGE
Zal zich onderwerpen

Na de tweede berisping, hem toegediend
door het classicaal bestuur van Den Bosch
(op 17 Oct. j.l.) heeft Dr. J. L. Snethlage,
Ned. Herv. predikant te Oyen, een verklaring
gepubliceerd, waarin hjj belooft, zich voor
taan streng te zullen onthouden van eenig
optreden of eenige publicatie, die aanstoot
kan geven. Hij schrijft:

„Zoo meen ik, dat niemand mij van gebrek
aan volharding zal kunnen beschuldigen
wanneer ik thans ophoud met geheel alleen
te strijden voor de vrijheid van het woord en
van de schrift in onze Kerk, zelfs wanneer
het enkel historische of sociale vraagstukken
betreft. Blijkbaar kan dit recht in deze ha
chelijke tijden niet gehandhaafd blijven.
(Een aanhanger van absolute leervrijheid ben
ik nooit geweest). Ik meen dan ook, dat ik
thans het oordeel, of mijn historische visie al
dan niet de juiste is geweest, gevoegelijk aan
de geschiedenis zelve kan overlaten, die altijd
het laatste woord heeft. Voor mij geldt thans:
ecclesia locuta, causa finita, waarbij ik echter
op grond van mijn protestantsoh bewustzijn
de Kerk niet als een absolute, doch enkel als
een practische autoriteit beschouw, waaraan
ik mij onderwerp. „Intusschen hoop ik, dat
er nog eens een tijd zal komen, waarin de
Kerk zelve mij zal vragen, mijn stilzwijgen
te verbreken.

„Tenslotte wil ik nog uiting geven aan een
gevoel van bevrediging en dankbaarheid,
omdat door de behandeling van mijn zaak
gebleken is, dat ook een niet gereorganiseer
de Ned. Herv. Kerk volkomen in staat is aan
haar ambtsdragers haar wil op te leggen en
leeringen, die zij gevaarlijk acht, te onder
drukken."

HET PIETISME

Conferentie van Ouderlingen in de
classis Gorkum

Onder voorzitterschap van den heer A. G.
Both is in „Obadja" te Gorinchem de
tweede ouderlingen-conferentie in de classis
Gorkum van Geref. Kerken gehouden.

Ds. C. P. Boodt, predikant der Geref.
Kerk va:i Leerdam, sprak over „Het
Piëtisme".

Spr. zette in het bijzonder uiteen hoe de
ouderling in de practijk van zijn ambt met
het Piëtisme te maken heeft en hoe het be
streden moet worden.

VALCKX iVAH KOUTEREN sCS

AfcLBRtCHTSKADS 90"9l-93 WTEL6F 52733

■aiw»^ig8

Hituwtouw Hopebhe Inrichting

ONDERWIJS

Promotie Dr R. Schippers

Met lol

AMSTERDAM, 12 November.

Aan de Vrije Universiteit is gistermid
dag, zooals wij reeds meldden, gepromo
veerd tot doctor in de theologie Ds. R.
Schippers, predikant van de Gerei
Kerk te Wanswerd c.a.

De promotie geschiedde met lof.

Vooraf ging een wetenschappelijk debat
over het proefschritf 'van Dr. Schippers „Gi
tuigen van Jezus Christus in het Nieuwe
Testament".

Dr. Kuipers, van Oosthem. eritiseerde
stelling I: „Getuige heeft in het Nieuwe
Testament nergens de beteekenis oloedge
tuige". Spr. meende dat dit wél hot geval is
pn berien zich daartoe op onderscheidene
Bijbelplaatsen.

Prof. Dr. G. Ch. A a 1 d e r s besprak de
15e stelling, waarin Dr. Schippers een nieu
we regeling ten aanzien van de emériteering
bepleit. Dr. Schippers wenscht emeritaat
alleen hij gebleken verdere ongeschiktheid;
hij is van oordeel, dat vele emeritaatscclden
te hoog zijn, en dat het onjuist is te achten,
dat uitkeering ook geschiedt aan hen, die
zelf over geldmiddelen beschikken.

Prof. Aalders merkte hierbij op:

le. het aantal emeriti neemt jaar op jaar
toe, omdat in 1892 door de vereeniging van
de Ned. Geref. Kerken met de Chr. Geref.
Kerk zooveel meer predikanten in dienst
der Kerken gekomen zijn en deze thans over
'iet algemeen den emeritaatsleeftijd berei
ken, welk «verschijnsel nog wel een poos zal
doorgaan:

2e. zag spr. in den economischen achter-
uitgang, in het terugloöpen van de geld
markt, in de daling der inkomsten fcdj de
leden der Geref. Kerken de oorzaak van ie
mindere opbrengsten voor art. 13 K.O.

Ten slotte was spr. van meening, dat dn
voorslag van Dr. Schippers niet tot belang
rijke bezuiniging zal leiden.

Dr. Schippers beantwoordde hierna
zijn beide opponenten. Wat art. 13 K.O. be
treft, moet z.i. gestreefd worden naar een
radicale oplossing

De rector-magnificus, Prof. Dr. J. F.
Koksma, deelde na de gehouden zit
ting van den Senaat mede, dat deze aan
de promotie het praedicaat cum laude
'(met lof) verbindt wegens de bijzondere
verdiensten van het proefschrift
In zijn gelukwensoh roemde de promotor,
Prof. Dr. F. W. Grosheide, de doortas
tendheid van den jongen doctor. Zijn proef
sohrift hef.ft verdiensten, die genoemd mo
gen worden. Dr. Schippers is er in geslaagd
met een eigen persoonlijke meeniog voor
den dag te kom eft en heeft daarbij van een
volkomen zelfstandig oordeel blijk gegeven
Na afloop der plechtigheid we^d door Dr.
Schippers een druk bezochte receptie go-
houden.

ONDERWIJSBENOEMINGEN

Alfen a. d. Rij n. Kon. Emmaschool voor
B.L.O. Tot onderwijzer: de heer J. L.
H a v e te Ede. Tot kw. m. a.: de heer J. M o I
te Alfen a. d. Rijn.

's-Gravenhage. Chr. Ambachtsschool.
Tot leeraar: de heer G. Slabbekoorn,
vakonderw. wisk. en teekenen Chr. U.L.O.-
school te Kampen.

NIEUWE BELANGRIJKE Uitgaven:

Petr. Datheen door B.J.W.deGraaff

Prachtboek ni. pl. 1.50,
Van dezelfde schrijver, v
Op Goils tUd, van An-.hri

Verdei
Jong ei
laagde

►r «Ie jeugd:
lu», ƒ0.25.
ugustinus. ƒ0.25
t licht werd. v. d. Vervolging, ƒ0.50
cnsmlri, Melanchton, pr. band ƒ0.60
ie koopman, l'etr. Waldo», ƒ0.25
I. getuigen, Olvia Ursinus A ƒ0.25
7 prachtboekjes m. p. ln één pr. b. ƒ2.10

ichtboekje
'ud Voor uitdeeling tegen ve
tJzen. Catalogus op aanvr.

!l ver-

•anco toezending door den Ultge'
d. TOL OUD-BEIJERLAND
Giro 119018

i s t <e -r d a m. VriJe Universiteit. OamdL
de heer W. Wyma, Leeuwarden,
recht. Doet. rechten: G J. Ko,ff--
Ned. letteren: mej. G. Arlens. Theor. tandheelk.
•ede gedeelte: mej. N. J. Portland, mej.
lengaf J. de Vries Relll.ngh. Tandarts: J.
zei Snrnl-arts: W. B. Gerritsen. J. G. Haas.

F G. Maselaod, mej.

Lelde
F. M. B

de heeren B. M. M. Deleenari

Den^Haag:^Ph. Glaser. Den Haag; cand.-rec
J. J. Cohen Tervaert. Utrecht: en
C Th E. M. Laminenschop. Rotterdai
ivn le ged.. mej. H. Bouma. Den Haa
rd tot arts de heeren B. J. Rethmei'
ïhermer. J. Kappers, allen t
Propaed. theologie: de heer W. de J<

Ae heer J. van

n Blokland—Hazel hof f Rortfaojna.
Rotte'rda'm. Do-ot eoo-rw wetensdhappen

i Molei

Wier*

Electroteohn. Ine: propaed.
e., de heer Tan Tek Bouw, Buibenaorg.
Civiel ing.: cand.ex., de heer L. C. Sloth

laan boer, Soeraba ja.

^oogere^w ^un e. verhei Jen. Ubbergen.
Wiskunde I..O. Den Haag. Gesl. de hee-
;n: A. L. Lengton, Rotterdam; J. C. J. Ma-
tyasen, Tilburg: P. Ouwehand, Den Haag.
Apothekersassistent. Amsterdam. Geel.:
iel. M. G. v. d. Heerlen

Groningen. Geel. de damee C. C. Bau-
chter, Oldenzaal; E. de Vrlee, Leeuwarden;
G. Rosenbohm, Patenswolde.

IJver J. J. Stat
Vries, Amatei
Stuurlieden. Den Haag. Geel. 3en
handelsv. E. W. Easer en V. H. J. H
rang. Amsterdam; A. J. Tol, Ltase.

Gasmeter ontploft
te Utrecht

Een doode, een ernstig
gewonde

UTRECHT, 12 Nov. Gistermiddag om
streeks half drie heeft zich in de machi
nerieën- en apparatenfabriek der N.V.
M. E. A. F. aan de Croeselaan alhier,
een ernstige gasontploffing voorgedaan,
welke aan den 58-jarigen meesterknecht
O. P. M., wonende aan de fabriek, het
leven heeft gekost, terwijl de 42-jarige
T. J. van E„ eveneens te Utrecht woon
achtig, ernstig gewond werd.

Zij waren bezig op de bovenverdieping va:
de fabriek een natte gasmeter te demontee-
ren. Plotseling explodeerde deze meter,
waardoor een groote verwoesting werd aan
gericht. De beide werklieden sloegen tegen
den grond en liepen zware verwondingen op.
De meesterknecht bleek er het ergst aan toe.
Hevig bloedend uit vele wonden aan gelaat,
armen en beenen, werd de man in zorgwek
kender toestand, na voorloopig in de fa
briek te zijn verbonden, per ziekenauto
overgebracht naar het Stads- en Academisch
ziekenhuis, waar hij kort na aankomst over-

Zijn metgezel had een zware verwonding
aan een der oogen opgeloopen. Hij werd naar
het ooglij dersgesticht vervoerd en daar ter
verpleging opgenomen. De politie stelt
onaerzoek in naar de juiste toedracht van
het ongeluk.

DE „VENERSBORG" VLOT GESLEEPT

IJMUIDEN, 12 Nov. De sleepbooten
„Utrecht" en „Stentor" Van Wijsmuller heb
ben gistermiddag omstreeks half vijf het
benoorden IJmuiden gestrande Zweedsche
stoomschip „Venersborg" vlot gesleept De
„Nestor" bevond zich eveneens ter plaatse.

De „Venersborg" is op eigen kracht naar
IJmuiden opgestoomd, vanwaar het opvaart
naar Amsterdam. Hier zal door duikers-
onderzoek worden vastgesteld of het schip
6chade heeft opgeloopen.

125 jaar geleden

hernam ons volk zijn onafhankelijk
heid. Over dit feit plaatsen wij deze
week in ons Zondagsblad een artikel
met enkele interessante geschiedkun
dige bijzonderheden uit dezen tijd.
Verder het slot van 't artikel waarin
een Hollandsche schepeling van zijn
ervaringen in het oorlogvoerend
Spanje vertelt.

In dit nummer namen we voorts ver
schillende verhaten op, waarin ernst
en luim elkaar afwisselen.
Ook geven wij wekelijks een Medi
tatie, Binnen- en Buitenlandsch
Overzicht, Schaakrubriek, Ruilbeur
zen, aangevuld met allerlei wetens
waardigheden.

De jeugd wordt evenmin vergeten.
Zij krijgt haar deel van leerzame
verhalen, versjes, raadsels, knutsel
werkje, rebus, enz.

Voor ieder is in ons Zondagsblad wel
wat te vinden.

naar ons gevoelen een conterfeitsel van
Datheen gegeven, dat met de feiten der
historie mepr overeenstemt.

De indeeling van dit boek kon beter zijn.
de stijl en mrrectie laten soms veel te
wenschen. Eenige mooie illustraties op
kunstdrukpapier verluchten den tekst.

De schrijver heeft heel wat gegevens op
keurige wijze verwerkt, maar zijn toepas
singen en toespelingen konden beter in de
pen zijn gehouden. Dat achten wij in strijd
met den aard en de sfeer van zijn boek.

Deze opmerkingen bedoelen niet anders
dan aan te toonen, dat wij deze levensschets
zorgvuldig en met belangstelling hebben
gelezen. Wie de veel omstrederw figuur van
Datheen in de lijst van ziin tijd nader wil
leeren kennen, zal met ons den heer de
G-aaff dankbaar zijn.

WETENSCHAP

Wat beroepsspreker^ moeten
weten

De mensch leert door een „toevallige"
opvoeding tijdens de spraakontwikkeling
spreken en zijn spraakorgaan zoo lang oefe
tot hij daarmee zijn gedachten en gevoe
lens aan zijn omgeving kan kenbaar maken.
Hij gebruikt dan de omgangsspraak.

Is hij ouder geworden en heeft hij het op
den maatschappelijken ladder gebracht tot
Kamer- of Raadslid, tot geestelijke, of ad
vocaat. tot leeraar of onderwijzer, tot bank
directeur, of handelsreiziger, tot officier, in
het kort, tot een beroep, waarin hij moet
spreken, om in zijn dagelijksch onderhoud
te voorzien, dan moet zijn spraakwerktuig
dienst doen als een stuk gereedschap voor
de beroepsspraak.

Deze laatste moet opzettelijk worden aan
geleerd, omdat zij bijzondere eischen stelt
den duur en de kracht der spierbewe
gingen. De beroepsspraak moet zijn: krach
tig, voor in den mond, helder, duidelijk en
erstoanbaar, en zij moet kunnen worden
voLgehouden, zoolang tot zij haar doel heeft
bereikt

Door de „toevallige" opvoeding, door kli
maatsinvloeden, door nerveusiteit en ver
keerde invloeden van buiten, ontstaan ver
schillende afwijkingen in de eigenschap
pen. waardoor de spreekspierarbeid vermin
dert of verdwijnt, en krijgt de spraak of het
sproken een reeks eigenschappen en ver
schijnselen, welke met elkander de z.g.n.
sprekers-beroep-ziekte vormen.

Som& iveigert de stem haar dienst, het
geluid klinkt gesluierd, ruw, heesoh, tandig
keelig, binnensmonds en daardoor wordt de
spraak, dof, plat. eentonig, slordig, ondui
delijk en zwak.

Er wordt van den spreker meer inspan
ning vereischt, dan zijn krachten toelaten.
Dat maakt de spraak nog slechter. De keel
doet pijn en wordt droog. Er worden door
schrapen, kuchen en spuwen afweerbewe-
gingen gemaakt tegen een stekende, zelfs
wurgende pijn.

Niet zelden vertoont het spreekorgaan
een chronische ontsteking. Dat werkt
terneerdrukkend op den spreker, en hij
wordt onrustig en bang. Eerst, tracht hij
zich zelf te genezen door, een tijd lang
niet te spreken, door gorgelen en het
gebruik van pastilles.

Vroeger ging men dan naar een keelarts
en de rijken gingen naar de badplaats Ems,
om te rusten en te inhaleeren. Maar na het
badseizoen moest de stem, die niet ve.an-
derd was, weer dienst doen en na eenige
weken was Leiden (lijden) weer in last. De
oude klachten kwamen terug. Tegenwoordig
gaat men naar een spraakleeraar. Deze weet
al vooruit, welke klachten hij moet aan-
hooren. Hij stelt afwijkingen van ademha
ling, stemvorming en articulatie vast. Hij
weet bij ervaring, dat de lippen niet persen,
waar dat behoort, dat de tongpunt niet
klapt, het gehemelte niet juist werkt, dat
stemhebbende medeklinkers stemmcloos
worden gezegd, dat er zelden een'goede k,
ch. g of f wordt gezegd en aat men een
spraak kan hooien, welke in technisch op
zicht, alles te wenschen overlaat. Hij ver
gelijkt dus dat, wat hij hoort met dat, wat
he.t zou moeten zijn, en bouwt daarop zijn
onderwijs in technisch sproken, dat voldoet
aan de eischen der hygiëne. Door de
oefening ontstaat ©en verbetering, welke het
bewustzijn veroorzaakt: Ik kan goed spre
ken, ik heb geen Tast meer van mijn keel.
Nu ben ik in staat, al sprekende mijn taak
te vervullen, zonder dat de kans bestaat,
dat ik in mijn oude kwaal verval. Hoe
meer ik spreek, hoe beter mijn spreken en
mijn spraak wordt." L. VAN LIER.

,,Als een hert gejaeght". Levens
strijd en le\enswerk van Petrum
Dathenum, door B. J. W, de Graaft.
Uitgave van J. P. v. d. Tol, Oud-
Beijerland.

De naam van Petrus Datheen is onder
ons gelukkig nog niet vergeten. Dat we aan
hem een Psalmberijming hebben te danken,
die door vele geslachten is gebruikt, weet
ieder, die ook maar iets weet van onze
vaderlandsche kerkgeschiedenis.

Maar wat weten we verder van dezen
man, die als hagepreeker duizenden toe
hoorders trok en boeide?

Daarom heeft de heer de Graaff een goed
werk gedaan door ons 't levensbeeld én t
veelomvattend werk van dezen prediker uit
den grooten reformatiestrijd te teekenen.
En wij hebben zijn kloeke boek (232 bladz.)
met spanning gelezen.

Er zijn levensschetsen, die meer boeien
dan 't meest fantastische verhaal. En hier
hebben we zulk een leven, waarin de eene
storm na de andere opstak en de rust
steeds verre bleef.

De auteur, die reeds meerdere jeugd
verhalen in 't licht gaf, beschikt ongetwij
feld over goede schrijverskwaliteiten. Zijn
fantasie weet sfeer te scheppen, die in een
bock als dit onmisbaar is. En daaraan is
't zeker ook te danken, dat men dit levens
verhaal in eenen uit leest.

Er staan prachtige bladzijden in dit werk.
We denken aan de beschrijving van
Datheens opneming in 't klooster, de terecht
stelling van den schoenmaker Maarten,
het afscheid op Gravesend- het gesprek
tusschen Datheen en zijn vrou.w Benedicta,
het bezoek van Alting. Pezelius en Gero-
bulus aan Datheen te Staden, en de uit
vaart van den meester in 't laatst van
Maart 1588.

Petrus Dathenus is voor den schrijver
zijn held, van wien hij zoo weinig mogelijk
kwaad wil hooren en nog minder door
geven. Dat brengt 't gevaar mee, dat de
schrijver 't levensbeeld van Datheen wel
eens te veel idealiseert In '4 hoek van
wijlen den heer H. de Wilde „Om de Vrij
heid", voor eenige jaren verschenen, wordt

R1VIERBERICHTEN

HANSWEERT, 11 November

ROTTERDAM; Rupel, Jlskoot: Wlljo, Avon-
ïur- Nautilus 0. Korstaje; Anna. de Fries;
vontuur. Kruidhof; Proan, van den Bosch; Con
-ance. Wüclcmans, Mimosa, Seip; Beslam. van
Strydonck

AMSTERDAM; Amstel 7, v d Berge; Johanna,
de Haas

VLAARDTNGEN Koophandel, v d Linden
GOUDA: Maria Hendrlka. Vermeulen
TEXEL: Nellie Anna, Dekker
"WEMELDINGE: Avontuur. Benjamins
YERSEKE: Nieuwe Zorg. Zuidweg
VIERLINGSBEEK; Artevelde, Hampus
TÉN BOER Freja, v d Molen
RAVENSTEIN: Dina. Oome
KEKERDOM: Bonne F.sperance 17, Duyk
WEURT: Dwlna, Stoop

ZWIJXDRECHT: 3 Gezusters, v Ruysseveldt
DUITSCHLAND; Orbite, van Dortmund: Over-
schie. Kaat; Saar, Schnör: Maria. Tennlsse; Ex
pres 32. Schwarz: Noel, van Bogaart; Richard.
an Baden; Rolf. Madert; Le ITogres. Dhooge;
St. Antoine. v d Vonder

BELGIE: Clto. Verduin: Elvlre. van Biezen;
Jama, Fluvt; Jeanne. Westerllnck; St. Antoine.
Rottiers: Milord. Cop: Uranus, de Lee: JCmloc<\
van Wouwe: De Hoop, v d Klei: Henjo. Smit;
Slasina, Steenstra: Elisabeth. Buitendijk; Bis.na
Lanser: Onderneming, de Waal: Pieternella 3.
v d Rijken; Taxandre. Claes; Campina 8. van
Andel; Oudega. Jousten; Maria, de Koster; Cas-
sr.ndre, SIgmund: Wilcor. van Meel; Telegrraf
12, 5 en 9. st; Telegraaf 17. Bout: Catalina. van
Baaien; Bertha Johanna, Holllnk; Wuta, van
Znten,; Celina, Keersmakers; Karei Eugeen.
Boods, Spefi, Boer; De Gids, Pauwels: Oasis, v.
Damme, Angelina Helena, PalkowskI: Ahead,
van Oost; Ajadl. Verdoorn: Franfaré, van Barel
Luclenne, van Ruyssevelt; Anfra, Lussens;

rose. Kets- Martha, Griep: Condor, Hcrlnx; Ma*
thilde, Doré; Josephine, de Roeck; Frankfurt,
Bell; Mannheim J90, Schutterle; Esnla, v d
Vonder.

Gepaf

ROTTERDAM: stoomschepen: De Zeeuw, Wol-
ga, de RUn, Teuna 2, Dula, Vatna, Zeeland.
Suevla, Wangard, Ymlr, Rival II; Emanuel, Lei-
ninga; Pylades, Bader; St. Antonius, Rossel;
Expres 21, Krachten; Mathilde, CrunelWuta,
Verhoeven; Petrus Antonius, Zwaans; Marien-
fels. Muller; Ortlinde. Baan; Brekelenkamp,
Drevers; Malabar, de Graaf; Atlas 4, Kohnen;
Madjoe, Bakker: Binnenvaart 7. de Vries; Lies.
Dorreman; Krefeld, Bode; Wuta, Caspers; Gro-
tisus, v. d. Zande; Odcrla. v. d. Brink: Esso
Holland 2, Versteeg; Konlg Marke. v. d. Pluym;
Betty Dora, Hamel: Pieter Codde, Meyer; Kalros,
Reinarz; AMSTERDAM: Nussta 2, Schwelkert;
Hendrlka, v. Wijngaarden; st. Tema; Amsterdam
6, v. d. Boom; DORDRECHT: st. Thilly; st.
Rhöne; st. Colbert; st. Nanny: st. Vergennes;
st. Marne; Lloyd 9, Bakker; Flevo, Schurlnk;
VREESWIJK: st. Keulschevaart 2; ALPHEN
AAN DEN RIJN: Piet Marie, Wigman; SPIJCK:
Johan Godfried, Krasges; VLAARDINGEN:
Volente, Breedveld; VUIEREEDE: Mercator,
Haveman; Anny, Muller.

Gepasseerd n& 12 uur en bestemd voor:

ROTTERDAM: stoomschepen: Planto, Kara,
Aegir, Rein, Flat Voluntas 7, Alsne, Rinda; Rival,
Kuperus; Rhelnstein 2. v .Lent; Margaretha, v.
Scholl; Pieternella, Vermeulen; Padua, Snijders;
Maria, Vermeulen; Spes, Mooren; St. Maria, de
Groot; Arnhem, HlrschMatador, Krohn; Adrl,
de Boer; Karlsruhe XI. Beures; Oosterschelde,
v. Dort; Karl Heinz, Raab; Donau, de Jong;
Succes. Bokslag; Piejo. v. DUke; Seam 12,
Strauss; Marlgnano, Waldorf; St. Paulus, de
Bakker; Progres, Ludewlgs; Fata Morgana, de
Waal; Kanaalvaart 24, Altenberg; Vermeer, Hul
zen; Jama, Pieterman; DORDRECHT: st. Credo;
st. Alsne; st. Vauban; st. Spes: Heimatland.
Luhr; ZWOLLE: st. Joja; KEKERDOM: Adrjana.
Serne: OUDERKERK: Johanna. Trouwborst;
ZWOLLE: Ella Erlch, Jahn; SMILDE: Zwerls,
Klinge; UTRECHT: Arona, Molegraaf; ZUT-
PHENAmbulant, Kunst; AMSTERDAM: Bade-
nla 54. Huss; VLIEREEDE: Adler, Keiler;
VLAARDINGEN: Stedo, Stegere; SMILDE: Al
pha, Zweers; ZUTPHENLeba II, Visser; EN
SCHEDE: Arnold, Borst; HULKERSLUIS: Ver
andering. Vonk; ALPHEN AAN DEN RIJN:
Maria Wilhelmlna, Leenman; KATWIJK AAN
ZEE: Hameln, Meyer; De Vader. Buhm; VLIE
REEDE: Stortebecker, Baumgard; Gunther,
Bartels; VLAARDINGEN: Kanaalvaart 24. Al
tenburg; FRANEKER: Rival, Wijnen; TER
APEL: St. Antonius, Leenders; NIJMEGEN:
Catharlna, Seepens.

BELGIë: Sullna, Schot; Damco 2, Weyde;
Louisa, v. Pelt; Express, v. d. Zalm; Josina
Geertruida, v. d. Stroom; Edelwels 4, ZoMer.

EMMERIK, 11 November 1938.

Gepasseerd voor 'a middags 12 uur en bestemd

DUITSCHLAND: Ophir, Noels; Risico. Rosen-
boom; Wilcor, de Vries; Progressus, v. d. Bosch-
Petronella, v. Schijndel; Eugenia, Mertens; Theoi
dora, IJzendoorn; Oceanic, v. d. Meersche; Hen
drik, v. Straelen; Maria, v. Messum- Julia, de
Jong; Gerardlna. Verschoof; Joha. Maria, Su-
ring; Fidelia, Bal; Nllsina Deo, v. Gemert- Maria,
Severs; Joseph, Verstraten; st. Sllanl;Albert,
Achtergaal; Rosalie, v. Dessel; Vanadis. Ver
schelden; st. Rjjnschelde 3; Johanna, de Visser;
Luzern, Friedman; Matterhorn, Gebuljs; Express

Augusta, Moens; st. Eben Haezer; IJsselstroom
Schurlnk; l'Esperance, Grinvis; Commerce, Maes;
st. Seolto; Francois Celina. BUJweert- Celina,
Stoop; Waalstroom, Stensen; st. Madoera- Johan
Jacob, Bal; Eduard, Bal; Veneranda, v. d. Meer-
ache; Je Sulve, Boom- st. Jacobus; Almero, Her
mans; Gustaaf, v. d. Poel; Jean, Hermans; Gus-
taaf, Verbrugge; Johannes, Vermegen; 4 Gebroe
ders, Huibers; St. Therese, Akkermans; Anna,
Stegers; pt. Gerard; Blngen, Spieker; st. Con-
stantin I; Soemblng, Knapo; Avontuur 6, van
Oyen; Johan, Weygard; st. Sambre; Jean Arcard,
Hofman; Handel 6, Haverkamp; Mannheim 229.
Laufer; st. Nordrl; Woglinde, Verbaas- Glsa,
Welbedacht; st. Pasto; Tanyka, Emans; Ophir.
Kalkman; Harpen 4, Joho; st. Mayro; Jogyne,
v. Oeveren; Herpen 82, Hund; Elise," v. Veen^ st.
Sully; Egidius, v. d. Abbeele; Herschel. Tim
mermans; Llege, de Roeck; Reltz 4, Jost; st.
Louvois; Alaska, Sellenslagh; Suzan. Kreeft; H.
Neuerburg 9, Rapplnger; K.Vaart 15, Wildschut;
Walhalla, MelsenFrleka, Admiraal.

Gepasseerd na 's middags 12 uur en bestemd

DUITSCHLAND: Poseidon. Dldier; Rhenus 49.
Volker; st. Lauwerzee; Cornelia, Cornet; Reho-
both, Elburg; st. Walsum 2; Joseph, de Wach
ter; Borussia. Versluis; Francois, Hendriks; Kla-
zlna. Wolthuis- st. Moselle; M. T. de Gruyter,
Kierdorf? Handel 11, Jost; Gegerdl, d. Wijn-
gaart; Marjul, Rykers; Henrica Adriana. Valken
burg; st. Mode; Hollandla. v. d. BeemtGrima-
len, v. Essen; st. Cornells Prins; Floshllde, da
Jong; Helena. Padmos; Corry. Lubbelinkhof- st.
Arie 3; Wurtenburg. Stopfst. Spica; Stad Del-
ptze, v. d. Vonder; Garant. Buchlnger; st. Alpha;
Eldorado 2, Por»; Karl Wilhelm, Romer; 2 Ge
broeders. v. Leeuwen; st. Alfa; Andre, Melnen;
Machlensteen 13, Braun; Willem Frederlk, Lan
gen; Didi, Hofman; Anjo, Tromp; st. Gamma;
st. Hassla; Harpen 33. Zoller; Vlglla, Visser; St.
Antonius 1, Bosman; Rhenus 110, Schwaab; Cl-
terna, Edixhoven; Synthese, Jongen; Risico,
Knjjpenga; st. Progres; Carnegie, Verberght;
Pier, Wernla; Hella. Musslg; st. Koopvaart 10;
Marjo, Baye; Anne. Groeneweg; st. Disponibel;
San Jose, Bruyninks; Joanne, v. d. Broek; st.
Jega; Eduard, de Wit; Wilhelm, Bauer; Anher,
Maes; Rika, de Bie; st. Nelly; Rea. Rensen- Mu-
ro. Bruyninks; st. Jdercator; Mathilde, v. Dort;
Rhelnfahrt 106, Mergler; Orga, Verbeek; st. Dwl
na; Siona, U... .tr; L.terberg. Kehl; st. Ideaal
Helena. Ingenkamp; Avontuur, Giljam; Katha
rt na, Glla; Cojo, Lesscher.