llieutiie ^riftsrljf dTmirnnt Dagelijks verschijnend Nieuwsblad voor Leidenen Omstreken A V A N G Nederland, let op U Saeck Abonnementsprijs Per kwartaal in Leiden en in pTaafsen waar een agentschap gevestigd is Z35 Franco per post 2.35 portokosten Per week0.18 Voor het Buitenland bij wekelijksche zending4.50 Bij dagelijksche zending5.50 Alles bij vooruitbetaling Losse nummers 5 ct. met Zondagsblad 7'/i Ct Bureau: Breestraat 123 Telefoon 2710 (na 6 uur 3166) Postbox 20 Postgiro 36936 DONDERDAG 10 NOVEMBER 1938 19e Jaargang 9trtjtrttntiepriptn: Van 1 tot 5 regels1-17 Elke regel meer0l22'/1 'ngezonden Mededeelingen van 1—5 regels 2.30 Elke regel meer 0.45 Voor het bevragen aan '1 bureau wordt berekend 0.10 ■No. 6545 Het derde Gebod Het verband tusschen het gebed in publieke colleges en het „ora et labora" is duidelijk. In de gemeente Huissen werd het vorig jaar het raadsgebed weer in cere hersteld met de volgende motivee ring: „Nu deze in menig opzicht ramp spoedige tijd den mensch meer dan ooit aan diens afhankelijkheid van den Schepper herinnert, gevoelt ook de over heid meer dan ooit behoefte om nederig in te roepen de hulp des Heer en bij het vervullen van haar moeilijke bestuurs taak". Hier is dus sprake van *s menschen afhankelijkheid tegenover God. Het is echter duidelijk, dat er ook nog een ander element in schuilt, juist omdat het hier gaat over het bidden in het openbaar als handeling der overheid. Wij komen hierbij kennelijk op bet terrein van het derde gebod van Gods heilige wet: „Gij zult den Naam des Heeren, uws Gods, niet ijdellijk gebrui ken"; waarop dan een bedreiging met straf volgt, welke èn door de ontkennen de wijze, èn door de onbepaalde maat iwel als zeer ernstig beschouwd moet jwordèn. Zooals bij alle geboden de naam "zegt het reeds houdt ook hier het verbod een nadrukkelijk gebod in. Het misbruik van Gods Naam wordt .verboden; het gebruik met vreeze en eerbied, het belijden, prijzen en aanroe pen is voorschrift. De Heidelberg er heeft dit alles breedvoerig en Schriftuurlijk omschreven. En de Christelijke Kerk heeft, geleerd door Jezus zelf en door Zijn apostelen, nimmer de oud-joodsche traditie overgenomen om (uit \rees voer jnisbruik) de Schrift lezend, in plaats van Gods Naam iets onverstaanbaars te mompelen en gauw over die passage heen te lezen. Salomo's groote gebed bij de tempelinwijding met zijn gedurige her haling van Heere HËERE moet dan wel danig verminkt zijn. De Christelijke Kerk kon en mocht hiet accoord gaan met de meening, dat Gods Naam te heilig is om hem uit te spreken, want zij belijdt juist zijn hoog heid en heiligheid daarin, dat zij dien Naam opheft over alle levensterrein. Daarmee betuigt zij, dat alle publieke actie en handeling met vruchteloosheid geslagen is, wanneer ze niet in 's Heeren Naam geschiedt en met erkenning van de waarheid van psalm 8 (in minder geluk kige berijming): HEER, onze Heer, grootmachtig Opperwezen, Hoe billijk wordt Uw groote Naam geprezen! Hoe heerlijk rolt, uit aller vromen mond, Die groote Naam door 't gansche wereldrond. Niet alleen de „vromen", maar de gansche schepping en elk schepsel is tot die verheerlijking van Gods Naaan ge roepen en verplicht, al volgt er ook in psalm 103: „En gij, mijn ziel, loof gij Hem bovenal". Het publieke gebed beduidt dus niet alleen inroeping van Gods hulp, maar ook openbaar belijden van Gods Naam. Vol komen naar waarheid schrijft daarom de Maasbode: „In onzen tijd, waarin het meest drieste godloozendom zoo tergend het hoofd opsteekt en met alle middelen poogt om de wereld van God en den Christus te vervreemden, is het de plicht niet alleen van ieder christenmensch en iederen ge- loovige individueel, maar ook van ieder christelijk en geloovig volk als zoodanig om openlijk van zijn geloof en vertrou wen in den Allerhoogste te getuigen en Zijn hulp, openlijk en in het openbaar, af te smeeken bij al de handelingen, die het stelt, zeker in de Vertegenwoordigende lichamen." Ook in deze omschrijving van Roomsch- Katholieke zijde, waarbij een geloovig protestant zich volkomen kan aansluiten, gaat de openlijke erkenning aan de bede om hulp vooraf. De ernst der tijden dringt tot gebed en tot geloof. Godsdienstoefeningen van vrijzinnigen trekken, in tegenstelling met vroeger, volle kerken. Men kan het althans des Zondagsm o r g e n s aller- wege constateeren. Doch tegelijkertijd wint een wereld- en levensbeschouwing veld, welke tot Zondagsontheiliging leidt, en het Christelijk geloof wil terugdringen tot een apart hoekje in het menschelijk hart; voorzoover althans al wat geloovig is niet openlijk vervolgd en gemarteld wordt. Daarbij komt. dat juist in ons land het vloeken volkszonde is geworden, zoodat men met den profeet zou kunnen zeggen: Wee mij, dat ik een man van onreine lippen ben en woon in het midden van het Nederlandsche volk, dat onrein van lippen is. En helaas, kunnen wij dan daarvan de kerkmenschen niet uitsluiten: noch de Roomsch-Katholieken, noch de Protestanten. Dit alles zijn sterke argumenten om tegen een onchristelijke politiek in welk vroom gewaad ook doch even zeer tegen de overtreding van het derde gebod in zoo breede kringen van ons volk te protesteeren door in openbare samenkomsten openlijk Gods Naam met vreeze en eerbied aan te roepen en te verheerlijken. LEERZAAM CONGRES Een enkele opmerking mag niet achter wege blijven over het dramatische verloop van het congres der Belgische Werklieden- Partij de Belgische Sociaal democraten dat in Brussel gehouden werd. Dit congres, waarover de roode ipers in ons land zich te recht schaamt, was uitermate leerzaam voor die pers en is voorts ook zeer geschikt voor binnenlandsch gebruik te onzent Er openbaarden zich scherpe tegenstellin gen. Eerst tusschen den sociaal-democrati- schen Minister-President Spaak, en den par tij-leider Vandervelde, die al maar bang is, dat Spaak „naar rechts zal uitglijden" en dermate teleurgesteld was over het congres, dat hij voor het leiderschap bedankte. Een zaak van beteekenis voor de partij, maar voor ons buitenstaanders van weinig belang. Anders staat het echter met de scherpe dis cussie tusschen Spaak en den vroegeren Mi nister van Financiën, Hendrik de Man, de man van het plan. Toen laatstgenoemde do Belgische financiën beheerde, is hij door zijn partij genooten geprezen als de grootste fi nancier-economist. En de Nederlandsche so ciaal-democratie wist geen woorden te vin den om zijn lof naar waarde te zingen. Hoe herinneren we ons nog, dat de roode pers in ons land zijn beleid in de hoogte stak: hij verhoogde de loonen, hij stelde mil- lioenen voor openbare werken beschikbaar, hij verlaagde de belastingen en stapelde ten slotte nog kapitalen op voor de toekomst, terwijl de staatsscl%ld aanmerkelijk terug liep. Maar de Man werd ziek" en trad ontijdig af; echter beroemde hij er zich nog op, dat zijn opvolger in een opgeschud bed kon stap pen: zijn vooruitziende blik had voor solie- de toekomstplannen gezorgd. Al spoedig bleek de grootspraak", maar o wee, wie op het planmatige fiasco van De Man durfde wijzen: de roode pers stelde hem nog steeds ten voorbeeld aan de Nederland sche bewindslieden. En nauwelijks was De Man weer hersteld of men haastte zich hem in een interview te laten verklaren, dat hij de wereld bewijzen zou hoe uitnemend zijn beleid was geweest. Hij heeft het de wereld tot heden niet be wezen en zijn partijgenooten gelooven er niets meer van. Spaak zei hem keurig de waarheid, maar een ander socialistisch Minister deed het op ongezouten manier. Merlot, Minister van Binnenlandsche Zaken, begon met de smalende vraag of De Man soms weer Minister wou worden. Hij heeft, zoo vervolgde deze partijgenoot, Gérard, die nu financiën beheert, maar liberaal is, be- critiseerd: „maar nu zijn wjj althans beter op de hoogte, hoe het met de financiën staat, dan toen De Man minister was." Maak het niet te erg, susten Vandervelde en Spaak. En bits interrumpeerde De Man: „Het wordt tijd om Merlot te redden", doch het congres overlaadde hem toen met een stortvloed van verwijten. Maar Merlot ging verder: „Onze begrooting" zei hij tot De Man, „is een gevolg van de uwewaar op De Man repliceerde, dat Merlot argumen ten verstrekte aan de burgerlijke pers. „Houd op Merlot," drong Spaak nogmaals aan. „Het congres is thans voldoende ingelicht". Maar Merlot ging door. „Toen De Man als Minis ter van Financiën aftrad, zei hij wel, dat hij plannen achterliet, maar in werkelijkheid waren die plannen er niet." De roode pers in ons land laat er op vol gen: „De Man had geen gelukkigen dag". Neen, waarlijk niet Maar zij zelf ook niet. En de S.D.A.P. in ons land evenmin. Het was een leerzaam congres in Brussel. Alleen vreezen wij, dat onze sociaal-demo craten zullen weigeren er iets uit te leeren. Zij betreuren het immers nóg, dat men in ons land het voorbeeld van De Man niet ge volgd heeft! Waarom zeggen zij thans niet: „Zie naar België"* Voetbal niet op straat Jongen onder anto geraakt en gedood 'S-GRAVENHAGE, 10 Nov. Gistermiddag is in de Isingstraat een 10-jarige jongen, H. P. geheeten, en in die straat woonachtig, bij het spelen met een voetbal tegen een passeerendien verhuiswagen, getrokken dooi een tractor, opgei oopen, waarbij hij kwaan te vallen. De wagen, welke bestuurd werd door den 37-jarigen H. G. v. d. V., uit de Sdhelde- ©tiaat, ging den knaap over het liohaa/m, ten gevolge waarvan hij op slag werd ge- Voor het kort geding inzake den autobusoorlog tegen den Staat en den Minister van Justitie privé bestond gister groote belangstelling. Mr G. de Grooth. de verdediger van de fa Sommeling (links met actetasch in de hand) wordt bij het betreden van de Haag- sche Rechtbank met een hoe- ratje begroet. De bedrijfswinst van P.T.T. Behóórt niet te blijven zooals die thans is Rijkstelefoontarieven zijn niet te hoog Aan de Memorie van Antwoord aan de Tweede Kamer inzake de postbegrooting wordt het volgende ontleend: De minister deelt de meening van de le den, die van oordeel zijn, dat een bedrijfs winst als thans geraamd, geen regel behoort te blijven. De positie van 's rijks schatkist maakt een bijdrage door het staatsbedrijf daaraan thans en naar het zich wel laat aanzien de eerste jaren nog noodzakelijk. In dien de omstandigheden dit zouden toelaten, zou hij gaarne medewerking verleenen, dat deze bijdrage ten bate van de andere belan gen, waarmede het staatsbedrijf te rekenen heeft, werd verlaagd. Aan een hooger opvoeren van de winst valt naar het oordeel van den minister voor 1939 niet te denken. De gevraagde vervroeging van de bestel ling heeft de volle aandacht van de bedrijfs leiding. In de laatste maanden zijn bereids de tijdstippen van afloop van vele zoowel kom- als buitenbestellingen aanzienlijk ver vroegd. Op den ingeslagen weg wordt voort gegaan. Het ligt in de bedoeling de geduren de dit jaar bij wijze van proef geldende re geling, waardoor de bodekosten voor tele grammen en telefoonoproepberichten hier te lande worden afgeschaft, met ingang van 1 Januari 1939 definitief in te voeren. Rijks-telefoontariel niet te hoog Naar de meening van den minister kan de omstandigheid, dat de aanpassing van de Rotterdamsche tarieven aan het rijkstarief voor vele abonné's te Rotterdam nadoelen heeft opgeleverd niet het bewijs worden ge zien, dat de rijkstarieven te hoog zijn. Wat het personeelsbelang aangaat, naar behartiging daarvan zal moeten worden ge streefd, zoover de integriteit en do bloei van het bedrijf dat maar toelaten. De bedrijfs leiding zal daarnaast evenwel aandacht moeten schenken aan alle nieuwe middelen en maatregelen, die de belangen van het pu bliek kunnen dienen, waartoe ook behooren die het arbeidsrendement kunnen verbete ren. De maximum-arbeidsduur Het terugbrengen van den beidsduur voor de bestellers van gemiddeld 8y2 uur tot 8 uur pér dag heeft geregeld voortgang. De maximum arbeidsduur voor kantoorknechts is reeds van 8V2 tot 8 uur teruggebracht Hetzelfde is in overweging voor het lager technisch personeel, dat werk zaamheden verricht buiten werkplaatsen en kantoren. In beginsel is ook reeds tot deze werktijdverkorting besloten. Voorzieningen zijn in voorbereiding, ten einde tegemoet te komen aan de bezwaren van veelvuldige en lange nachtdiensten. De invoering daarvan kan binnen niet te lan gen tijd worden verwacht. Voor de vrees dat de N.O.Z.E.M.A. aan het particulier initia tief afbreuk zou doen bestaat niet de minste De vraag of de regeering thans door mid del van de N.O.Z.E.M.A. tot overheidsexploi- tatie tracht te gerakenafgescheiden hier van dat de N.O.Z.E.M.A. geen overheidsor gaan is moet beslist ontkennend worden beantwoord. Verbetering der lichamelijke opvoeding S-GRAVENHAGE, 10 Nov. Een uit de A'.g. Ver. van Nederlajidsohe reserve-officie ren door het hoofdbestuur benoemd comité heeft zioh inzaike de lichamelijke opvoeding dor Nederlandsche jeugd, vrouwelijke zoo- wei als mannelijke, gewend tot de saimen- werkende officiersveireerui'gingen (de Ver. van officieren der Kon. Landmacht, de Alg. R.K. Officiersvereen., de Nat Chr.-Officieren- vereen.), welke in principe bereid zijn ge vonden mee te werken tot het beoogde doel: do verbetering in deze opvoeding zooveel mogelijk te bevorderen. Dit comité heeft eveneens voeling opgenomen met het comité-Graafland, dat eveneens tot samen werking bereid bleek. Besloten i6. alvorens tot verdere actie over te gaan, tot medewerking uit te noodi- gen al die personen, instanties, organisa ties, eruz., die in deaen reeds werkzaam zijn of die mee kunnen werken tot berei king voor het beoogde doel, ten etinde ©amen he* voeren van een krachtige actie te over- Kemal Ataturk overleden Naar Reuter uit Istanboel meldt is Kemal Ataturk, de stichter der Turksche republiek en haar levenslange president, dus practisch haar dictator, hedenmorgen overleden. Gelijk bekend was hij sinds geruimen tijd aangetast door een ernstige lever-aandoening, en werd reeds eenige weken geleden met een spoedig heengaan rekening gehouden. Daarop verschenen weder hoopgevende berichten, en was de algemeene toestand van den patiënt zelfs zoozeer verbeterd, dat de geneesheeren het niet langer noodig achtten, bulletins uit te geven. Sinds enkele dagen leed Ataturk echter weder in verhoogde mate aan de oude bezwaren; de algemeene lichaamszwakte tastte ook het hart aan. Zijn aangenomen dochters en zijn zuster, zoons bezat hij niet» verlieten nauwelijks meer de ziekenkamer. Het doodsbericht is dus niet onverwacht gekomen; wel beteekent het een zware slag voor dit verjongde, energiek voorwaarts strevende land, dat een leider van groot formaat in hem heeft verloren. Rundvee wordt uit de markt genomen Doel: ondersteuning van de rundvee-markt DEN HAAG, 10 Nov. Van bevoegde zijde deelt men ons mede, dat met het oog op den grooten aanvoer van koeien, welke als gevolg van 't mond- en klauw zeer wordt verwacht, de Minister van Economische Zaken de Nederl. Veehou derijcentrale heeft gemachtigd over te gaan tot het uit de markt nemen van een bepaalde kwaliteit rundvee. Deze maatregel heeft uitsluitend tot doel, de rundveemarkt te ondersteunen en naar verwacht wordt, zal het uit de markt nemen van een beperkte hoeveelheid voldoende zijn om den prijs op peil te houden. Reeds in den loop van de vorige week is bij wijze van proefneming een klein aantal dezer runde ren opgekocht Het vleesch der aangekochte dieren zal worden ingeblikt ten behoeve van den afzet onder de werkloozen. Adres van de biscuitindustrie Aan de leden der Eerste Kamer DORDRECHT, 10 Nov. In een adres, dat de directie der N.V. Biscuitfabriek „Victoria" aan de leden der Eerste Kamer heeft gezon den, worct o.m. gezegd, dat de behandeling van het wetsontwerp houdend voorziening ten aanzien van de terugvordering van gel den gestort of betaald in verband met arti kel 8 der crisiszuivelwet. door den minister in de Tweede Kamer der Staten-Generaal, bij de Nederlandsche fabrikanten van vet- houdende producten en speciaal bij de bis cuitfabrikanten, een zeer onbevredigend ge voel heeft verwekt. Immers aldus het adres moet gecon stateerd worden een groot grievend onrecht, dat de biscuitindustrie is aangedaan, alleen reeds door de wijze, waarop deze wet van regeeringswege aoor den minister is toege licht De directie verzoekt bij de aanstaande be handeling der wet door de Eerste Kamer aan genoemd request speciale aandacht te willen schenken. BESTRIJDING DER WERKLOOSHEID Het Christelijk Nationaal Vakverbond heeft een vergadering van het Algemeen Be stuur uitgeschreven tegen Donderdag 24 No vember a.s. waarin de Rijksinspecteur van de Werkverschaffing Ir J. Th. Westhoff spreken zal over „Mogelijkheden tot werk loosheidsbestrijding door werkverschaffing (plan-Westhoff)". De hoofdbestuurders der aangesloten organisaties hebben tot deze vergadering toegang. PROEFVLUCHT FOKKER G. 1 AMSTERDAM, 10 Nov. Vanmiddag heeft de eerste, voor het luchtvaartbedrijf Soester- berg bestemde, Fokker G. 1 welke als drie- persoon© jachtkruiser is uitgerust met twee Bristol Mercury VIII motoren, proef ge vlogen Na de landing bracht de heer Leeg- stra, die het toestel vloog, aan Ir Beeling, die bij den proeftocht tegenwoordig was, hoofdronstructeur der Fokkerfabrieken, rapport uit over zijn bevindingen, welke in alle opzdahten bevredigend waren. Twintig jaar balling VOORNAAMSTF NIEUWS Dit Nummer bestaat uit DRIE bladen Ter ondersteuning van de markt zal er rundvee uit de markt worden genomen* Verschenen is de Memorie van Ant-t woord aan de Tweede Kamer inzake de Postbegrooting. De voortzetting van de algemeene be schouwingen over de begrooting voor 1939 Kemal Ataturk is hedennacht over leden. De Duitsche legatie-secretaris Von Rath is aan zijn verwondingen bezweken* Oneenigheid in Japan over de controle der groot-industrie. De verkiezingen in de Vereen. Staten. Vanmorgen was 't precies twintig jaar geleden. Een enkeling zal er misschien aan ge dacht hebben. Maar de massa niet. Wie denkt nu nog aan wat twintig jaar geleden voorviel? Op Huize Doorn, het eenvoudige landhuis te Amerongen, zal er wèl aan gedacht zijn. Want de ochtend van 10 November 1918 was toch wel een heel merkwaardig moment in 't leven van Willem II, eens keizer van Duitschland en koning van Pruisen. Hij was zijn land ontvlucht. In dat land woedde de revolutie, en de eens zoo mach tige heerscher was niet veilig meer in 't eigen vaderland. De keizer deed afstand van den troon, en vergezeld van eenige hoofd officieren werd toen per auto de reis ge maakt van het keizerlijk hoofdkwartier naar het Hollandsche grensdorp Eijsden. Daar moest het hooge gezelschap blijven, omdat de grenswacht instructies uit Den Haag wachtte. 't Duurde lang. De keizer kreeg 't koud en stapte uit zijn auto. En zoo liep hij daar op 't tochtige perron van 't kleine Holland sche stationnetje op en neer. Eindelijk kwam bericht uit Den Haag: de keizer kan doorrijden naar Amerongen. Voor duizenden vluchtelingen had Neder land zijn grenzen gastvrij geopend, en voor den gewezen keizer zou het geen uitzonde ring maken. Vandaag is de ex-keizer twintig jaar in ons land. Hij leeft rustig en stil, en zijn leeftijd nadert de grens van die der zeer sterken. De eertijds machtige v/ereldheerscher is een schier vergeten burger geworden. Aangrijpend beeld van de vergankelijk heid van aardsche glorie.... Aanrander te Amsterdam gearresteerd AMSTERDAM, 10 Nov. Reeds herhaalde lijk hebben wij berichten gepubliceerd over aanrandingen van meisjes hier ter stede. Thans is de politie in geslaagd den onver laat, die deze aanrandingen pleegde,, te ar resteeren. De man bevond zich namelijk in de Sar phatistraat bij de Kazernestraat, waar hij een meisje beetg.eep en in een portiek duwde. Het meisje begon te schreeuwen, waarna een aantal barer vriendinnen kwam toegeloopen. De man liet het meisje los; hij ging er snel van door, doch de meisjes olg den hem en wezen hem aan een agent \an politie aan, die erin slaagde hem te arrestec- ren. De man is ongeveer 30 jaar oud en is thans op het politiebureau J. D. Moijerplein opgesloten. SCHOENEN HET BETERE MERK! W at voor weer krijgen we T. Zwakke tot matige wind uit zuidelijke richtingen, half tot zwaar bewolkt of be trokken, waarschijnlijk droog weer, kans op mist in den nanacht, in den morgen wellicht iets konder, weinig verandering in temperatuur overdag. DE DORDRECHTSCHE ONDERLINGF CREDIETVEREENI6ING N.V. DORDRECHT Groenmarkt 64 Anno 1871 B O U W-C R E D I E T E N EFFECTEN TIJDELIJK NOG 15 korting voor japonnen en mantel-COSTUMES STOOMEN en VERVEN PALTHE- ALMELO Ingwersen Co. Keizersgracht 382 Amsterdam Belast zich met de uitvoering van Effectenorders, bet lncas- seeren van Coupons en het nazien van Lotingen. TeL 32121 en 33879, onder Beorstijd 31207 HET RESTAURANT VAN l „SEINPOST" SCHEVE NINGEN is ook gedurende de wintermaanden geopend* Wij verzorgen steeds met zorg Uw menu« Dr. Ir. M. H. DAMME NAAR END IE AMSTERDAM, 10 November. Met het Indië- vliegtuig „Reiger" dat hedenmorgen onder commando van gezagvoerder Bax naar Indië vertrok, is voor een kort particulier bezoek als passagier meegegaan de directeur- generaal der P.T.T., Dr. Ir. M. H. D a m m e. Dr. H. NANSING's Zetpillen tegen Aambeien werken pijnstillend en genezen in korten tijd de ontstoken slijmvliezen. m»«kt hel ia- <Joïficcwvoim i' makkelijk. Verkrijgbaar bi) alle Apoihekera eo Drogiatea 4 fl. 1.50 per dooaje tan 12 atuka. Dr. H WANNING'» ttaraa C4«m. fabrUk, N V. OEN HAAG. Van dit zeer merkwaardig nummer over Leger en Vloot, een nummer, als nog nimmer eerder verscheen in ons land, is nog een aantal beschikbaar, hetwelk gratis wordt uitgereikt aan nieuwe abonné's. Beide deelen van dit nummer zijn verder nog te verkrijgen voor den prijs van 60 cents tezamen. De Administratie

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1938 | | pagina 1