Jlicuurc gnhscife (Courant
ROTTERDAMSCHE
HOOGESCHOOL
HANDELS-
JUBILEERT
„Men late den egel met rust"
Dagelijks verschijnend Nieuwsblad voor Leidenen Omstreken
1913 - 8 November -
1938
I ?or 'jberry I
Jatjomununtsprijs:
Per kwartaal in Leiden en in plaatsen
waar een agenlschap gevestigd is 235
Franco per post 2.35 portokosten
Per week0.18
Voor het Buitenland bij wekelijksche
zending4.50
Bij dagelijksche zending5.50
Alles bij vooruitbetaling
Losse nummers 5 ct. met Zondagsblad 7'/a et
No. 6542
Bureau: Breestraat 123 Telefoon 2710 (na 6 uur 3166) Postbox 20 Postgiro 38936
MAANDAG 7 NOVEMBER 1938 19e Jaargang
gKjbertcntieprtjjtn:
Van 1 tot 5 regels1.17'/»
Elke regel meer 0.22'/j
Ingezonden Mededeelingen
van 1—5 regels2.30
Elke regel meer0.45
Voor het sevragen aan 't bureau
wordt berekend0.10
GECONCENTREERDE
KAVENPOLITIEK
Aan de Kamers van Koophandel, in vroe
ger jaren schier uitsluitend politiek en eco
nomisch liberaal georiënteerd, is meermalen
niet ten onrechte ten laste gelegd, dat zij
eenzijdig op de bevordering der handelsbe
langen letten en andere nationale bestaans-
bronnen over het hoofd zagen. Voorzoover
zij zich ook inlieten met de havens kan mis
schien aanmerking gemaakt worden op de
al te lokale belangstelling, maar dat men de
nationale beteekenis der havens overschat
te, kaai moeilijk beweerd worden. Deze is
immers evident.
Dit leidde er dan ook toe, dat met name
in „e voornaamste zeehavens de belangen
der scheepvaart aan een aparte Havencom
missie ter verzorging werden gegeven en
met name een stad als Rotterdam slaat het
werk dezer commissie met groote aandacht
gade.
Het gemeentebestuur, noch de havenex-
ploitanten, noch de burgerij echter, hoe
hoog zij ook de beteekenis van de Rotter-
damsche haven voor de stad zelf schatten,
zien daarbij het nationale belang van de
grootste open zeepoort van Nederland over
bet hoofd. Zij wijzen er immers telkens op,
wanneer zij de aandacht der Regeering op
dit landsbelang vestigen.
Zij kunnen daarom ook onderschrijven
wat de heer Zaalberg, als voorzitter der
pas ingestelde commissie van advies voor
havenpolitiek sprak, toen hij de noodzake
lijkheid betoogde, dat van onze nationale
havens het gezamenlijk nuttig rendement
geen schade mag lijden door een te eenzijdig
op het lokale belang gerichte politiek.
Maar zij betreuren het niet .minder met
hem, „dat in de internationale betrekkingen
de sterk. ontwikkelde geest van samenwer
king zienderoogen verzwakt en dat de eer
lijke sportieve mededinging met trouw aan
de beschreven en onbeschreven spelregels
steeds moer plaats maakt voor methoden,
xlie weinig in overeenstemming zijn met de
uitwerking, die de zee en de wind en de
wijde horizon op de karakters van ons zee-
ivolk hebben".
Een havenstad, die natuurlijk geen enkel
„ogenblik de belangen der eigen bevolking
uit het oog verliest, dooh daarnaast zich
steeds ten volle bewust is van de esscntieele
beteekenis der haven voor het geheele land,
juicht dan ook de instelling eener com
missie toe, welke meer dan tot dusver de
algemeene havenpolitiek in meer organisch
,verband zal bezien.
Wanneer het Rotterdamsche gemeente
bestuur Minister Steenberghe hoort
zeggen, dat de regeering steeds getracht
heeft de nationale havenbelangen naar ver
mogen te behartigen in het kader van het
landsbelang; dan rijst er misschien wel
èenige twijfel aan de doeltreffendheid van
deze regeeringszorg in het verleden, maar
dan vat het ook moed voor de toekomst.
Rotterdam heeft er zeker geen bezwaar
tegen, dat de nieuwe commissie aan het
.vraagstuk van coördinatie in de havenpoli
tiek wel in de eerste plaats haar aandacht
zal wijden, waarbij uiteraard het begrip
havenconourrentie in zijn verschillende vor
men zal worden onderzocht. De reeds ont
worpen regeling voor een havengewest voor
het gebied van de Beneden-Maas, waarover
de Oeconomische Raad zijn advies heeft
uitgebracht, is daarvan een duidelijk bewijs.
De afgebroken Nenijtohal
Aangekocht door Carrosseriefabriek
ROTTERDAM, 7 November. Naar wy
vernemen is de groote Nenytohal te
Rotterdam, welke momenteel wordt af
gebroken, aangekocht door de carrosserie-
fabriek „Verheul" te Waddingsveen. De
bestaande fabriek, waarin 250 menschen
werken, is veel te klein geworden. Een
nieuwe fabriek zal te Waddingsveen ver
rijzen vlak bij den nieuwen Rijksweg
den HaagUtrecht.
Het initiatief van een Rotterdamsche
kooplieden generatie
Het gebouw van de jubileerende Hoogeschool aan den Pieter de Hoochweg te Rott Jam
„De Hoogeschool moge blijken een I manszin, rpeds spoedig bleek, dat de jong-
bron van kracht te zijn voor ons
volksbestaan en belangrijk bijdra
gen tot den opbouw van veel, dat
totstandkoming vraagt ten bate
van een krachtig en gelukkig
vaderland".
h.M. de Koningin btf de
Het zal morgen 25 jaar geleden zijn, dat
de Nederlandsche Handelshoogeschool wel
ke te Rotterdam is gevestigd, werd opgericht
Dit jubileum zinkt natuurlijk in het niet
bij die van de Universiteitscentra, welke op
een eeuwenoude reputatie kunnen bogen.
Toch is de Maasstad trotsch op 't bezat van
haar Hoogeschool, want zij is en blijft het
tastbaar bewijs van den moed en den onder
nemingszin van een Rotterdamsche koop
liedengeneratie, die van aanpakken wist.
Kort en sober zijn de historische gege
vens: in December 1912 kwamen een aan
tal Rotterdamsche kooplieden, waaronder
men mar.nen aantreft met klinkende na
men, als b.v. W. A. Engelbrecht, A.
Plate, Mr. Dr. H. J. D. van Lier, Ph.
Mees, Mr. R. Mees, Mr. W. C. Mees, J.
A. Ruys, tot de overtuiging, dat de op
richting van een Handelshoogeschool nood
zakelijk was. Zij lieten er geen gras over
groeien! Twee maanden later was al een
volledig leerplan uitgewerkt en op 29 April
1913 werd de „Vereeniging tot oprichting
eener Nederlandsche Handelshoogeschool"
gesticht. Op 25 Augustus werd Mr. Dr. G. W.
J. Bruins tot hoogleeraar in de Staathuis
houdkunde benoemd en deze nam onver
wijld de inrichting der Hoogeschool ter
hand.
Op 8 November 1913 werd de Hoogeschool
door den Minister-President C o r t van
der Linden geopend. De jonggeborene
verkeerde in blakerden welstand doch#...
de wieg ontbrak! Het Bataafsche Genoot
schap der Proefondervindelijke Wijsbe
geerte bracht uitkomst door welwillend zijn
lokalen ter beschikking te stellen. De huis
vesting was wel primitief, doch men was ge
holpen. En zoo kan men dus met recht zeg
gen, dat de wijsbegeerte als een gelukkig
voorteeken aan de wieg der jonggeborene
«stond!
e oprichting der Hoogeschool een
t geestdrift en van wakkeren koop-
4
H.K.H. Prinses Juliana met H.K.H. Prinses Beatrix aan het Berlijnsche station „Zoölo-
glsdher Garten", waar de Prinses werd begroet door Prins Aschwin. Links de
Verpleegster en een der heeren van de hofhouding met de reiskorf met Prinses Beatrix
geborene over een krachtige vitaliteit be
schikte en zioh voorspoedig ontwikkelde.
Werden de colleges in 1913 aangevangen
met in totaal 55 studenten, drie jaar later
was dit aantal al gegroeid tot ruim 200, niet
tegenstaande de wereldoorlog, waardoor
vele jonge mannen in dienst moesten, een
remmenden invloed uitoefende. De toeloop
van studenten noopte echter naar andere
huisvesting uit te zien. Op 8 November 1915
werd de eerste steen gelegd voor het nieuwe
groote gebouw aan de Pieter de Hooohweg,
dat op den derden jaardag van de school,
op 8 Nov. 1916 door H. M. de Koningin in
gebruik werd gesteld. Bij die gelegenheid
sprak Zij ook de woorden, die wij hierboven
hebben aangehaald en waarvan wij mogen
zeggen, dat zij reeds goeddeels in vervulling
zijn gegaan. In dit opzicht heeft de Hooge
school „den tijd mee". Naarmate de jaren
verstrijken, krijgen de woorden van onze
Vorstin dieper en schooner beteekenis. Zij,
die een goede 20 jaar geleden de school als
student bezochten, staan thans in de volle
kracht van het leven. Honderden bij honder
den hebben sindsdien hun vorming en scho
ling aan de Hoogeschool verkregen. Steeds
grooter wordt de beteekenis, die de Rotter
damsche Hoogeschool voor ons volksleven
heeft
De aspecten bij dit zilveren jubileum zijn
vele. Op enkele willen we de aandacht ves
tigen. Er is veel veranderd sinds 1913, ook
in de opvattingen over de studie aan de
Handelshoogeschool. Vroeger meende
maar al te vaak, dat een wetenschappelijke
opleiding en het practische bedrijfslevi
volkomen tegenstrijdige begrippen ware
Op persoonlijke geschiktheid, practische zin
en ervaring werd de nadruk gelegd;
Voor de eenzijdigheid van deze opvatting
heeft men in den loop der jaren meer en
meer oog gekregen. Dit is niet alleen een
gevolg van de zoo zeer veranderde omstan
digheden in het economisch leven, maar ook
de groote invloed van de school heeft zich
hier doen gelden. Nimmer is de bedoeling
van de Hoogeschool geweest de leerschool
van het leven te vervangen. Wèl bestaat
er in het bedrijfsleven van den huidigen dag
groote behoefte aan hen, die hun kennis
door studie hebben verrijkt en hun geest
hebben gevormd door wetenschappelijken
arbeid. Hoofddoel van alle Hooger Onder
wijs is immers ontwikkeling van 't ve
gen tot zelfstandig denken, gesteund door
verkregen weten. Niet de bedoeling is de af
gestudeerden kant en klaar voor de practijk
des levens af te leveren. De practijk moet
in de ipractijk zelf geleerd worden. Natuur
lijk wordt niet alle practische ker.nis ver
waarloosd. doch de juiste harmonie gezocht.
Zoo tracht men den student voor lateren ar
beid beter voorbereid en meer geschikt to
doen zijné
Een belangrijke vraag is, hoe het hoogei
handelsonderwijs zioh de laatste 25 jaren
heeft ontwikkeld. Men kan gerust zeggen,
dat op dit gebied door de Nederlandsche
Handelshoogeschool pioniersarbeid is ver
richt Prof. M J. H. Cobbenhagen heeft daar
op dezer dagen terecht de aandacht geves
tigd. Al spoedig ontwikkelde zich immers
het handels-hoogeronderwijs tot economisch
hooger enderwijs. De mogelijkheid van een
zelfstandige ontwikkeling der economie is
door het Rotterdamsche initiatief geschapen
en deze verdienste kan niet hoog genoeg
worden aangeslagen. In den loop der jaren
is op dezen pioniersarbeid voortgebouwd en
de vorige jaar gewijzigde hoogeronderwijs-
wet eaat, naar Pn.-f. Cobbenhagen in de E.
S. B. opmerkt, „uit van de juiste gedachte,
dat rondom een kern van verplichte vak kou
de vrijheid van uitbouw en ontwikkeling
naar eigen aard en beginsel wordt gelaten.
Daardoor wordt het recht op het verwor
vene erkend en tevens de noodige ruimte ge
laten voor een ontwikkeling, welke met 25
jaren niet afgesloten kan worden geacht"
Zoo teekenen zioh de lijnen der toekomst
in de verte reeds af. De Nederlandsche
Handelshoogeschool werkt aan een taak,
waarvoor zij in het verleden ten volle be
rekend bleek en welke haar plaats in ons
volksbestaan ook in de toekomst steeds ste
viger zal verankeren.
Zoo wordt het zilveren jubileum van de
Hoogeschool gevierd in het teeken van
groeiende kracht
Ook in de toekomst mag van deze Rotter
damsche Hooge Onderwijsinrichting veel
worden verwacht.
Dankwoord
van H.M. de Koningin
Na het koninklijk bezoek aan
Groningen
GRONINGEN, 7 Nov. Alvorens uit Gro
ningen te vertrekken, heeft H. M. de Ko
ningin Zaterdag j.l., na afloop van haar
tweedaagsch bezoek zoowel tegenover den
Commissaris der Koningin in deze provin-
sie als den Burgemeester der stad Gronin
gen uiting gegeven aan haar voldoening
over dit bezoek.
De Commissaris en de Burgemeester heb
ben de bevolking hiervan mededeeling ge
daan in twee verklaringen, waarin zij vol
doen aan de opdracht om de voldoening van
Hare Majesteit aan de bevolking over te
brengen.
Eischt van Uw lev
/X V I
IA/oogck» de Vinadore/ ibero/ »anal/12!>pHeicrm
Reed/ tevoond lentoavleilifKj Adam 1885 I
M B DE BQfR, Aol770 AM/TERDAM.
Autobus-chauffeurs
vergaderen
Verschillende vormen van
protest overwogen
Deze week meerdere
vergaderingen
AMSTERDAM, 7 Nov. De werknemers
in het walde autobussenbedrijf hebben Za
terdagnacht in de hoofdstad vergaderd. In
autobussen waren zij uit Rotterdam, Arnhem
en Den Haag naar Amsterdam gekomen en
in een lange, dubbele rii stonden deze auto
bussen, die thans in het middelpunt van
veler belangstelling staan, nabij „De Har
monie" aan de Rozengracht, waar deze nach
telijke bijeenkomst werd gehouden.
Namens het actie-comité der werknemers
heette de heer J. K 1 a m e r de circa 200 be
langstellenden welkom. In het vervolg van
zijn openingswoord stelde hij de vraag: Hoe
zit het eigenlijk met de rechtspraak in Ne
derland? Is er recht of geen recht, of be
staat er een speciaal recht voor chauffeurs
en autobusexploitanten? Wij vragen den
Minister van Justitie de maatregelen tot
stopzetting der wilde autobusdiensten in te
trekken tot de Tweede Kamer zich heeft uit
gesproken over het wetsontwerp tot vervan
ging van het reglement Autovervoer perso
nen. Doet de Minister dat niet zoo ging
hij verder dan zullen wij met alle krach
ten het groote machtswapen in werking
stellen: de publieke opinie. We zullen de
Regeering door de petitionnementen duide
lijk maken, dat de Nederlandsche bevolking
de busdiensten tegen goedkoope tarieven ab
soluut wenscht Hij wees tenslotte op de
noodzakelijkheid eensgezind te blijven.
De aanwezigen onderstreepten het betoog
van den heer Klamer met een krachtig
applaus.
Uil de vergadering werd vervolgens een
groot aantal stemmen gehoord. Er werden
veelsoortige voorstellen gedaan. Men wilde
o.m. al het beschikbare materiaal aan bus
sen naar Den Haag dirigeeren op Woensdag
aanstaande, wartheer voor den president van
de rechtbank aldaar in kort geding zullen
worden behandeld de zaak van de firma
Sommelingh contra den Staat der Nederlan
den en de zaak Sommelingh tegen den Mi
nister van Justitie persoonlijk.
Ook wilde men openbare demonstratie-
vergaderingen in de voornaamste steden
van ons land beleggen, waar het publiek ge
legenheid zal worden gegeven, zich uit te
spreken.
Namens de werkgevers werd nog medege-
(Zie vervolg onderaan kolom 6)
Hitier spreekt over Duitschlands
gewapende macht
Buitenlandsche oorloghitsers
moeten zwijgen
In het stadion van Weimar heeft
Adolf Hitler gisteren, op den gouw
dag vam Thuringen, een rede gehouden,
waarin hij o.a. gewaagde van de nieuwe
Duitsche weermacht.
Als vredelievend man, zoo zeide de
Führer, heb ik ernaar gestreefd aan het
Duitsche volk de afweer en de wapenen
te geven, welke ook anderen tot dea
vrede zullen weten te bekeeren. Er zijn
menschen, die op den egel schelden, om
dat hij stekels heeft Zij behoeven echtsr
niet in de nabijheid van dit dier te ko
men en kunnen het met rust laten. Er is
nog nooit een egel geweest, die een an
der dier heeft aangevallen. Wij willeu
niet anders dan dat men ons met rust
laat, wij wenschen niet anders dan mo
gelijkheden om te werken en levens
recht voor ons volk en wel een zelfde
recht als dat ook anderen voor zich op-
eischen.
Duitschland heeft toenadering gezocht tot
die staten, die evenals Duitschland pedwon:
gen zijn voor hun rechten op te komen.
„Wanneer ik thans de resultaten naga. waar
toe dit optreden geleid heeft, dan kan ik
slechts zeggen: Oordeel zelf of wij met ont
zettend veel met deze beginselen bereikt
hebben.
Wanneer zekere buitenlandsche bladen
thans schrijven: Dat alles had toch a'lemaal
bereikt kunnen worden lanes d^n weg van
onderhandelingen, dan weet gij toch alle
maal, dat Duitschland voor 1933 niets anders
gedaan heeft dan voortdurend onderhande
len. Vijftien jaren lang is slechts onderhan
deld.
Ook ik ben bereid te onderhandelen do>-h
noch langs den vTeg der onderhandelingen
noch langs eenigen anderen weg Iaat ik het
Duitsche recht verkorten.
Het is heel mooi over internationalen vrp-
de en internationale ontwapening te spra
ken, zoo begon Hitier de passage van zijn
rede, waarin hij sprak over de houding van
de buitenlandsche pers jegens DuitschlaTid.
In de autoritaire staten spreekt liet van
zelf dat er niet over vreemde volken beschikt
wordt, dat men hen niet belastert, dat men
geen leugens over hen vertelt en dat men
niet tot oorlog ophitst.
In de democratische landen hebban de re-
geeringen slechts één plicht: de democratie
te handhaven, dat wil zeggen: de vrijheid
om zoo noodig ook tot den oorlog te mogen
ophitsen
Een aanval op Churchill
De heer Churchill heeft zeer open
lijk verklaard van meening te zijn, dat
men het huidige regiem in Duitschland
moet terzijde stellen met gebruikmaking
van Duitsche binnenlandsche krachten.
Wanneer Chruchill minder zou verkee-
ren met emigrantenkringen, d.w.z. met
door het buitenland betaalde landverra
ders, dan met Duitschers, zou hij den
geheelen onzin van zijn gepraat mzien.
Ik kan dezen heer, die op de maan
schijnt te leven, echter één ding verze
keren: zulk een kracht, die zioh tegen
het tegenwoordige regiem keert, bestaat
in Duitschland niet
Ik geloof, aldus Hitier, dat wij uit-dit
alles één les kunnen trekken: ons hecht
aaneen te sluiten en ons nog inniger met
onzen Italiaanschen vriend te verbinden.
Hoe meer wij dit dóen, des te kleiner zullen
de kansen der oorlogshitsers zijn. Hoe inni
ger wij ons bij Italië aansluiten, des temeer
zal den anderen de lust vergaan .net ons te
beginnen. Dan mag men rustig wenschen
en mijnentwege zelfs hopen, dat wij vernie
tigd zullen worden
Ten slotte zeide Hit Ier dat 1938 de Duit
schors slechts met diepen trots en groote
vreugde kan vervullen. Duitschlnr d heefi
zich uitgebreid langs den meest natuurliiken
en in moreel opzicht minst aanveentharen
weg, die er is. 193S brengt voor Duitschland
echter ook verplichtingen mede: wii moeten
besluiten ons moreel en geestelijk en daar
mede ook materieel te wapenen. Wanneer
de rest van de wereld van ontwapening
spreekt, dan zijn wii daartoe gaarne here:d.
onder één voorwaarde: dat eerst een omwa
pening van de oorlogshitsers plaats heeft.
Ik ben trotsch cn gelukkig uw le der te
zijn. aldus de rijkskanselier. Indien wij
steeds sterk en vol vertrouwen blijven, dan
kan ons heilig Duitschland niets gebeuren.
Nu niet en nooit in der eeuwigheid niet
VOORNAAMSTE NIEUWS
Dit Nummer bestaat uit TWEE bladen
In het magazijn de Bijenkorf te Rotter
dam heeft zich een inbreker laten insluiten
Hij is echter gevallen en brak z'n enkels.
Het vijfde lustrum van de Nederland
sche Handels-Hoogeschool te Rotterdam
is heden herdacht.
De chauffeurs van de „wilde bussen'"
overwegen verschillende vormen van pro*
test.
Te Amsterdam is gister de heer C. Pa*
meijer gehuldigd bij zijn 50-jarig jubileum
als organist.
Hitier spreekt op den gouwdag te
Weimar.
Roosevelt heeft verstrekkende bewape*
ïingsplannen.
Groote brand te Oslo; dertig dooden.
Jf at voor weer krijgen we
Matige, aan de kust tijdelijk krachtige
zuidwestelijke tot zuidelijke wind, neve
lig tot betrokken of zwaar bewolkt,
eenige motregen, weinig verandering in
temperatuur.
BLOM
B A ND E N
ROTTERDAM
TEL. 28000
DEN HAAG
TEL. 770038
BATES MEERWANDIGE
PAPIEREN ZAKKEN
GEVEN U
GEMAK en BESPARING
BATES CEPRO ZAKKEN MIJ. NV.
MAASTRICHT
SPOORWEGEN DOEN
BELANGRIJKE BESTELLING
Opdracht van millioen gulden
UTRECHT, 7 November. Naar wij
vernemen zijn door de Nederlandsche
Spoorwegen bij de firma's Werkspoor,
Beynes en Allan de rijtuigen besteld, be-
noodigd voor de samenstelling van 18
diesel-electrische treinen, elk bestaande
uit vijf rijtuigen. Bovendien zijn besteld
twee reserve-rijtuigen met bagage- en
motorruimte. De bestelling werd als volgt
verdeeld: Werkspoor 38 rijtuigen, Beynes
36 rijtuigen en Allan 18 rijtuigen. Het
gaat hier om een bedrag van ruim
millioen gulden. Zooals bekend is onlangs
reeds de opdracht voor de diesel-motor
uitrustingen voor deze treinen aan de
Nederlandsche industrie gegeven en wel
aan de firma's ^Ve^kspoo^ en Stork, voor
een totaal bedrag van ruim 2x/2 millioen
gulden.
Door deze bestellingen, waarmede in
totaal ruim zeven millioen gulden gemoeid
is, zal een groot aantal arbeiders voor
geruimen tijd te werk gesteld kunnen
worden.
deeld, dat in de nu komende week in Rotter
dam, Amsterdam, Den Ilaag, Arnhem en
Haarlem, groote Drotestvergaderingen t'jn
georganiseerd. Deze mededceling oogstte lui
den bijval
LORT GEDING OP WOENSDAG A.S-
VASTGESTELD
'S-GRA VF.NH AGE, 7 Nov Naar wij nader
vernemen, zal het kort geding van de N V.
Sommeling tegen den Staat en den Minister
"tl Justitie niet Dinsdag, maar Woens-
g a.s. om elf uur worden behandeld