Een gezegend werk
onder de militairen
MAANDAG 31 OCTOBER 1938
DERDE BLAD PAG. 9
Uitdragen der Christelijke
beginselen in onze weermacht
„Pro Rege" bestaat twintig jaar
Verleden en heden van een
nuttige vereeniging
Het was 2 Octoiber twintig Jaar ge
leden, dat de Nationale Vereeniging
„Pro Rege" is opgericht.
Niet zoozeer dit vierde lustrum als
wel de omstandiglheid dat de weermacht
in dezen tijd veel meer dan vroeger de
belangstelling van ons volk trekt, deed
bet hoofdbestuur besluiten ons het een
en ander omtrent „Pro Rege" mede te
Hoe „Pro Rege" tot stand kwam
De aanvangen der vereeniging liggen in
de mohilisatiejaren, toen zoovele zonen en
•vaders langdurig onder de wapenen waren,
voTAi-riPc knmnementen en forten of aan
zorg
in kazernes, kampementen en forten
de grens vertoefden. De geestelijke
voor de manschappen was toen nog zeer ge
ring, boewei deze toch reeds iets verbeterd
was, bij vroeger vergeleken, toen schier
niemand zich om oe geestelijke belangen
.van den militair bekommerde.
In den mobilisatietijd was althans de
veldprediker geen onbekende verschijning
meer. Bij elke divisie was één orthodoxe
veldprediker gevoegd en één van meer vrij
zinnige richting. Ds. T. J. Hagen, destijds
predikant van de Geref. Kerk te Nieuwe
Pekela, was veldprediker bij de tweede
divisie. Als de eenige orthodoxe geestelijke
verzorger der goheele divisie, zag hij zidh
yoor een geweldige taak geplaatst.
Aanvankelijk bepaalde Ds. Hagen zich tot
öfficieele toespraken in de garnizoenen en
aanraking met de militaire tehuizen. Uit dit
laatste groeide persoonlijk contact met
geestelijk en vaak ook zedelijk afdwalenden.
Voorts ontstond er zeker toezicht
speciale militaire bepalingen,
Christelijk leven in de kazerne mogelijk
maken.
In ieder garnizoen is toen, op Initiatief
,van voornoemden veldprediker, een commis
sie gevormd, die zich tot taak stelde acht
te geven op de geestelijke behoeften der
soldaten. Men noemde deze commissie al
spoedig den
militairen Kerk era ad
en inderdaad deed zij ook wit d'es Kerke-
raads was. De commissieleden bezochten de
soldatenkamers, teneinde de manschappen
persoonlijk over hun geestelijk» nooden en
zieleheil te kunnen spreken. Zij bezochten
afgedwaalden, gestraften, zieken; v
den Bijbels en Christelijke lectuur,
beijverden zij zich om de soldaten naar de
•militaire tehuizen te krijgen. H«t bezoek
daar was zeer onvoldoende: niet neer dan
10 pet. van de. Protestantsch-Christelijke
jongemannen zette een voet in hei militaire
tehuis.
Met het oog vooral op de vele «verplaat
singen in dienst, waaraan uiteraard ook
bovenbedoelde commissieleden wa-en on
derworpen, bleek het al meer notdig het
werk dezer commissies te organiseren, en
zoo is dus langzamerhand' de gedacite aan
een vereeniging. als „Pro Rege" is gewor
den, ontstaan. Ds. Hagen mag als «e man
van het initiatief worden beschouwc,
Onder zijfc presidium werd op 18 Fe
bruari 1918 te Arnhem de eerste samen-
spreking gehouden, waar de militaire
afdeeling der vereeniging werd geboren.
„Pro Rege" werd zij genoemd op voor
stel van' den tegenwoordigen majoor
Floor uit Assen.
De tijd voor de oprichting was gunstig.
Vele oudere soldaten, w.o. tal van ernstige
belijdende Christenen, waren onder de wa
penen; gelukkig ook vele positieve jongere:
die evenwel nog wat schuchter met hun
beleven van de Christelijke belijdenis
den dag kwamen.
Landdag in het Middachter bosch
Er moest om die allen een band worden
geslagen, en zoo werd dan in den zomer van
1918 toen men den betrekkelijk spoedigen
afloop van den oorlog daarna niet kon be
vroeden een landdag in het Middachter
bosch gehouden, die uitstekend slaagde. Als
sprekers traden hier op minister Pop, de
toenmalige bewindsman voor Defensie; de
Geldersche Commissaris der Koningin, Jhr.
an Citters; verder Prof. Dr. H. Bavinck.
Dr. J. R. Slotemaker de Bruine, generaal
Stork en Ds. J. Barbas. Behalve een kleine
2000 militairen behoorden een paar duizend
burgers tot de bezoekers van den landdag,
die hierdoor de aandacht van de burgerbe
volking op „Pro Rege" vestigden.
Burger en militair
De leiders der nieuwe vereeniging begre
pen n.l. dat het voortdurend contact met de
burgerij onmisbaar moest worden geacht
voor het slagen van deze nieuwe posing om
de geestelijke belangen van den soldaat te
behartigen. Op 2 October 1918 werd dus de
tegenwoordige vereeniging, bestaande uit
een militair en uit een burgerlijk element,
te Utrecht opgericht.
De vrij onverwachte demobilisatie van
ons leger in November 1918, als gelukkig
gevolg van de beëindiging van den wereld
oorlog, gaf aan de jonge vereeniging aan
stonds handen vol werk, hetwelk uiteraard
nog maar op enkelen neerkwam.
Het kwam er toen: op aan na den mili
tairen opstand in de Harskamp en de greep
van Troelstra naar de macht de Regee
ring krachtig ter zijde te staan. In twee
dagen tijds kon aan haar worden overgelegd
een lijst met de mannen van alle
Regeering getrouw gebleven militairen in
de tweede divisie.
Daarna volgden de moeilijke Jaren,
weermacht werd door de demobilisatie aan
merkelijk kleiner en schrompelde verder in
tengevolge van de opnieuw blijkende onver
schilligheid van ons volk voor de ,,,oor-
macht.
Toch heeft Pro Rege zioh kunnen hand
haven voornamelijk door de geleidelijk op
gerichte burgcr-afdeelingen. Het devies:
„voor den Koning" als principieele doel
stelling van den arbeid onder het leger
op de vloot bleek bij het christenvolk
zijn ingeslagen. Weliswaar kon het aan
vankelijke contact met de marine niet wor
den gehandhaafd. De vloot was rood en is
dit jarenlang min of meer gebleven totdat
eerst veel later de geschiedenis met „Do
Zeven Provinciën" in 1933 de noodzakelijke
zuivering bracht
Thans telt „Pro Rege" vier provinciale
verbanden (Groningen, Noord- en Zuid-Hol
land alsmede Noord-Brabant), 16 militaire
en 80 burger-afdeelingen. verspreid over het
.geheele land.
i.-maj. Pop; velprediker
Oo den landdag van Prö Rege 1918 te Middachten. Zittend: gen.
van ti*.
de heer N. A. Schumannt secretaris van de oprichting af.
Het doel van „Pro Rege"
Het hoofdbestuur heeft ons in een bui
tengewone samenkomst, gepresideerd door
den voorzitter, den heer B. G e 1 e ij n s e, re
serve-kapitein der infanterie, van Achter
veld, het een en ander over de werkzaam
heden van „Pro Rege" meoegedeeld.
Haar doel is: in de Nederlandsche weer
macht te strijden voor de eere van Jezus
Christus, den Koning der koningen, over
tuigd, dat de Christen ook als militair dien
Koning kan dienen; te bevorderen de liefde
voor ons Koninklijk Huis; den band tus-
sohen volk en weermacht te versterken;
oe belangei) van de Protestantsch-Christe
lijke militairen, voor zoover de stoffelijke
belangen betreft, bepaaldelijk die van de
korporaals en manschappen, te behartigen.
Dit loffelijke doel wordt nagestreefd in
federatieve samenwerking met den Neder-"
landschen Militairen Bond. die door middel
an zijn 33 militaire tehuizen den soldaat
iulten de kazerne een Christelijk tehuis
wil verschaffen.
,Pro Rege" beoogt ln de kazerne
eenheid te vormen tusschen allen, die onge
acht hun militairen rang, getuigen willen
zijn voor Christus en Zijn Koninkrijk. Dit
getuigenis voor het Evangelie door een
Christelijken levenswandel stelt aan jonge
mannen in het leger een zwaren elsch, om
dat men daar komt te staan voor verhou
dingen, die men in de buagermaatschappij
niet kent.
Het fabrieksleven heeft zijn godsdienstige
.1 moreele gevaren, maar als de fabrieks-
poort zich sluit, behoudt de Christelijke
jongeman zijn veilig tehuis, hetwelk hij in
het leger jui6t mist.
Het militaire internaat brengt hun ln een
omgeving, waar zoovelen zich niet met
Christus en de ejschen voor Zijn dienst in
laten.
„Pro Rege" beijvert zich er voor te zorgen
dat de Christen-jongeman in de kazerne als
bel ij «Ier ademen kan. Vooreerst door haar
protest tegen vloeken en ruwe taal, die de
geheele sfeer kunnen bederven en vergifti
gen. Vervolgens door het verstrekken van
Bijbels en Christelijke lectuur, het maand
blad, een kalender enz.
Het fraaie model van een z.g. Groenland- vaarder. uit het begin van de zestiende
eeuw, dat tot de geschenken behoort, die den heer W. A. Engelbrecht, oud-minister
van de Rotterdamsche Kamer van Koophandel, door een huldigingscommissie zijn
aangeboden.
415.5 M. KR O-r It-
'S. 000.15 Gram.muziek. (Om 8.15
Berichten) 10 00 Hoogmis. 1130 Gram.mu-
ziek. 12.15 KRO-Orkeat. (1.00—1.20
muziek.) 2.002.55 Gi
Melodisten em solisten. 3.15 O.-am.muzieK.
4.00 Berichten, vervolg concert. 4.45 Grarn
muziek. 5.25 Declamatie (opn.) o.lS Gelul.-
•weruschen. 6.05 KRO-Orkest. 7.00 Berichten.
7.15 Causerie. Allerhelligen-Allerzlelvn
7.35 Sportpraatje. 8.00 Beriohten ANP: me-
dedeeltngen. 8 15 KRO-Symphonle-orkest.
9.13 Interviews. 9 35 Vervolg concert m m.v
solist. 10.11) Declamatie. 10 30 De rich ton
AN'P. 10.40 Lit. muz. programm-j. 11.3012.00
Gram.muziek.
HILVERSUM II. 301.5 M. AVRO-CIIzending
8.00 Gram.muziek (Om ca. 8.15 berichten»
10.00 Morgenwijding. 10.15 Gewijde muziek.
(gi.pl). 10.30 Voor de vrouw. 10.35 Enr
blo Jetty Cantoi
uzlek. 3.00 KKO
Niet neutraal
Van meet af dient de Jongen uit het
Christelijk gezin te beseffen, dat hij ook
den militairen dienst niet neutraal
kan optreden.
Hii schame zich de belijdenis voor zijn
Koning niet Reeds bij de eerste gelegenheid
tot bidden voor den maaltijd heeft hij dit te
bedenken. Juist door beslist en tactvol optre
den is thij m staat voor de eer van Christus
als zijn Koning op gepaste wijze op te ko
men, en kan hij verder contact zoeken met
hen. die niet van Christelijken huize zijn.
Evangelisatie in de kazerne door het voor
beeld, in den gezaraenlijken omgang, in ge
sprekken en bij zoovele andere gelegen
heden, kortom, door een stevige, moedige
belijdenis, gesierd door een eenvoudigen. ge
zonden Christelijken levenswandel.
„Pro Rege" helpt en steunt daarbij. In
den tijd, voorafgaande aan het opkomen in
militairen dienst door middel van de bur
ger-afdeelingen, die bijtijds het contact leg
gen. En in de kazerne door de mannen van
„Pro Rege" van militairen huize. Dezer da-
nu zoovele duizenden jongemannen in
de kazernes worden ingedeeld, is deze aan
trekkelijke actie in vollen gang. Ei
vereeniging vergeet verder niet de militaire
politie en de marechaussee.
Bovenbedoelde federatieve samenwerking
wordt ook betracht met de beide Nat Chr.
Verecnigingen van officieren en onderoffi
cieren cn met de Chr. Marine-Vereeniging.
die de laatste jaren de geestelijke belangen
der marine-sdhepelingen aan boord of aan
den wal behartigt Samen vormen de ge
noemde organisaties het Christelijk Militair
Verband.
Nu zoovele duizenden jonge mannen méér
onze versterkte weermacht dienen, 6teunen
wij gaarne den oproep van de thans 20 jaren
met zegen arbeidende Nationale Vereeni
ging „Pro Rege" om haar werk te geden
ken in het vebed, het te bevorderen door
warm meelevan met de jongens in de ka
zerne, door nauwe aanraking van de bur
germaatschappij met hen, die zich oefenen
voor de verdediging van de nationale erve,
io die noodig mocht blijken.
Hoe dichtbij die mogelijkheid kan zijn. is
gebleken in de spannende dagen rondom
Tsjcdhoslowakije.
Nederland en Oranje zijn onder Gods
voorzienig bestel samengesnoerd. Samen
hebben zij te zijn. naar het schoone woord
van Groen van Prinsterer, „de voorvechters
van heel de Christenheid voor Evangelie,
vrijheid en recht". En zij die de weermacht
uitmaken, hebben als ideaal voor oogen te
houden, «lat zij moeten zijn krijgsknechten
van Jezus Christus, die een ondoordringbare
bende van Hr Ms soldaten vormen tegen
ieder die Nederland zou willen aanranden.
Zóó ziet „Pro Rege" zijn taak.
Het adres van den secretaris is: N. 'A.
Sohuman, Catfh. van Clevelaan 32, Amster
dam-Zuid.
REGEERINGSPOLITIEK EN
BEDRIJFSLEVEN
Voor de leden van het Verbond' van In-
dustrieelcn en Handelaren in de provincie
Noordholland heeft heden de heer A. Borst
P/n., voorzitter van het Verbond van Chr.
Werkgevers een rode gehouden over de hui
dige Regeeringspolitiek en het Nederland-
ache bedrijfsleven.
Spr. vergeleek
de zorg van de
regeering voor
liet Nederland-
sdhe bedrijfsleven
met de zorg van
den neef-student
voor den hem fi
nancierenden
oom. Nimmer zal
de student nala
ten alle mogelij
ke dingen te be
denken, die het
leven van oom
kunnen verlen
gen of aange
naam maken. Eer
lijkheid gebiedt te
erkennen, dat de
bemoeienis der regeering met het Neder
landsche bedrijfsleven door de omstandig
heden is geboden, en zonder die bemoeienis
voor het bedrijfsleven een chaotische
stand zo.u zijn geschapen.
Spreker behandelde achtereenvolgens de
handelspolitiek, de overheidsbemoeiing en
de activoering van het bedrijfsleven.
Onzekere marktverhoudingen, gevolg van
het ontbreken van een normale concurren
tie. dwongen de Overheid contingenteerin-
gen toe te passen, opdat de eigen industrie
niet het slachtoffer zou worden.
Bewust stuurt thans de regeering in de
richting van verhooging der beschermende
rechten. In bijna alle landen ter wereld
wordt de politiek der beschermende rechten
gevolgd, en Nederland behoort tot de landen
met de laagste tarieven.
Deze politiek heeft één groot gevaar, nl.
A. Borst Pzn
wing erkende z e d e 1 ij k e waarde var. den
menschelijken arbeid hebben geleid en lei
den nog tot de juiste plaatsing van 't indivi
du in 't raam der gemeenschap, en hebben
tevens de waarde en de noodzaak doen zien
een gebonden vrijheid en een vrije ge
bondenheid in het gemeenschappelijk sa
menwerken.
Waar die samenwerking ontbreekt en niet
te verkrijgen is, moet de Overheid tot die
samenwerking stimuleeren, als namelijk het
bedrijfsleven absoluut onmadhtig blijkt, zelf
naar bohooren zijn taak te verrichten.
Tegenwoordig verricht de Overheid, naar
sprekers meening. wel eens wat niet strikt
noodzakelijk is, en gaat de ambtelijke be
moeiing soms te ver.
Een gedirigeerde economie mislukt
zeker, wanneer de dirigent geen
Juiste plaatsing van de medewerken
de krachten weet toe te passen, hun
zelfstandigheid niet eerbiedigt, een
zijdig optreedt en weifelt.
In dit opzicht vertoont de huidige
regeeringspolitiek, vooral ten opzichte
van de landbouwcrisisregelingen te
weinig vastheid en leidt onge-
wenschte overheidsbemoeiing in vele
gevallen tot benadceling van andere
volks wel vaartbronnen.
11.00 Huishoudelijke
lg concert (Om 12.15 Be
richten). 12.25 Gev. concert, (opn) 1.45 Om
roeporkest en aoUst. 2.45 Knipcursus. 3.45
Berichten, pram.muziek. 4.30 Kinderkoor
zang.. 5.0(1 Voor de klnde-ren. B.30 Omroep
orkest 6.15 De Twilight Serenaders. In de
pauze: Zang en plano. 7.00 Voor de kindo
ren. 7.05 Planovoordracht 7.30 Engelschs
les. 8.00 Berichten ANP. Radiojournaal. Me-
ded-eellngen. 8.20 Bonte Dlnsdagavondtreln.
9.50 Lulstenvedetrijd. 10.20 Brldge-cursup
11.00 Berichten ANP. Hierna: Filmmuziek.
11.15—12.00 Erna Puszta'a ensemble.
(ROITWICII. 1500 M. 1.50 Orgel. 4.15 Orkest
4.50 Plano. 6.20 Orkest 6.45 Cembalo. 7.30
Orkest 7.50 Causerie. 8.20 Gevax. program.
neel. 9a.45 Causerie. 10.00 Ur-
ludiotooneel. 11.35 Band.
RADIO-PARIS. 164S M. 1145 Orgel. 12.35 Zang.
1.25 Orkeet 6.05 Zang 7.20 Orkest 8.35
Piano. 8.50 Radlotooneei. 10.50 Kamermuziek
KEI'I.EX. 450 M. 6.30 en 7.60 Orkest 8.35 Llt-
;r. 11.20 Orkest 1.30 Concert 3.20
5.35 Trio. 6 25 Kamerorkest 8.20
Trio, mannenkwarte-t.
Orkest.
Radlotoone
koor en oi
DRt'SSEI- sa:
12.50
dat men van de hooge invoerrechten niet
meer afkomt, wijl de Staat de inkomsten
niet missen kan, terwijl ze het leven in
eigen land duurder maken. Naar meening
van der spreker zou jaarlijksche ver
mindering der verhoogde taric-
en met b.v. lpct jrewenscht, en
ïarlijksche her-oriënteering noo
i g z ij n.
Vrijheid moet. vooral tegenwoordig, leiden
it oen chaotische toestand en zeker tot een
terreur van kleine minderheden in de be
drijfsgemcenschap, waardoor ethische nor
men worden verzaakt en tiet algemeen be
lang wordt geschaad.
De erkenning van de groote wijzigingen
in de structuur van het economisch leven
de volgens de Christelijke ievensbeschou-
kest
cn 4*4 M. 322 M.: 10.20 Hoor-
ery 130 Orkest. 2.50 Violen en
0 'Accordeonensemble. 4.20 Koor.-
t. 8.20 Orkest 9 j5 R&diotooneel.
5.20 Orkei
9.5) Conc.
464 M.: 10.20 Hoogmis. 10C en 1.30 Ork.
5.23 OrgeL 8.20 en J.40 Orkest.
KATTENBROOD
met vlees of met vis,
is bet voedsel voor Uw poes.
11 cent per pak
VRAAGT UW WINKELIER
De huidige regeeringspolitiek richt zich
zeer sterk op de activeering van het
b e d r ij fs 1 e v e n. De regeering dient te be
denken, dat activeering van hot bedrijfsle
ven en het probleem der financiën geen twee
afzonderlijke problemen zijn, maar éénzelf
de probleem met twee verschillende zijden.
Wanneer het bedrijfsleven actief zal kun
nen optreden, dienen eeret de belemmerin
gen, vooral de zware financieele lasten door
de Overhoid op het bedrijfsleven gelegd, te
worden verlicht. De Overluid bevordere den
uitvoer. Nederland biedt een te klein afzet
gebied voor de eigen producten, en aller
eerst dient Nederland meer dan voorheen de
economische betrekkingen met onze eigen
Indien, waar 60 millioen mensdhen leven,
te verbeteren. Ook Duitschland, ons
misch achterland, heeft nog meerdere moge
lijkheden, wanneer deze worden benut Som
mige Nederlanders moeten eens ophouden,
aldus spr., steeds te schelden op onze beste
klanten.
Noodig vooral is ook, dat de leiders van
het bedrijfsleven zoowel als de regeering in
zien. dat de snelleie moderne productiewijze
een snellere consumptie van geproduceerde
artikelen en daardoor een snellere roulce-
ring van tn omloop zijnde geldmiddelen
noodzakelijk heeft gemaakt Geld moet rol
len en niet stil liggen, en dat gebeurt tegen-
wooroig in Nederland maar al te veel.
De geest van onze vaderen ir. de gouden
juw dient weer vaardig te worden over de
Nederlandsche kapitaalbezitters, en het Ne
derlandsche bedrijfsleven.
Aan dit alles dient do regeering mede lei
ding te geven en door haar politiek de mo
gelijkheden die er zijn, te bevorderen.
Spr. ziet hier ook een groote taak voor net i
georganiseerde bedrijfsleven in Nederland. I
en kan met genoegen melden, dat het Chris
telijk Werkgevers Verhond zich in dit op-
zicht zeer actief betoont
Gebroeders Terlingen jubileeren
Op 1 Nov. as. zal de firma Gebr. Terlin-
gen aannemers cn makelaars, gevestigd te
Amsterdam, Ceintuurbaan 215—217, haar
gouden hostaansfecst herdenken.
I In 18S8 opgericht door de hceren G. H„
I H. E. J. en A. W. Terlingen, die intusschen
overleden zijn. wordt de zaak thans gedre
ven door twee neven, de heeren H. J. B. on
H. Terlingen. zoons van de oprichters.
In deze halve eeuw heeft de firma ver
schillende belangrijke bouwwerken uitge-
oerd zoowel binnen als buiten de stad, wij
noemen eenige der voornaamste: het mach
tige gebouw der firma Hirsch Cie. op liet
Leidscheplein, het kantoorgebouw van Lin-
deteves-Stokvis op het J. W. Brouwersplein,
de nieuwbouw met passage van Vroom en
Dreesmann aan de Kal verst raat. Lucas Bols
op de Rozengracht, het dienstgebouw van
Gebr. Gerzon op den Singel, de nieuwe fa
briek van Simplex op den Overtoom, het St
Anna-paviljoen aan het 's-Gravensande-
plein, het Ursulincnklooster te Halfweg de
nieuwbouw der firma Wijers op oen N.Z.
Voorburgwal, het Hallen-Theater aan de Jan
van Galenstraat, het fabrieksgebouw der Na
tionale Confectie Industrie aan de Karei du
Jardinstraat, de nieuwe Cineac aan het
Damrak, enz. enz.
Behalve deze belangrijke bouwwerken
heeft de firma Gebr. Terlingen nog diverse
kleinere verbouwingen uitgevoerd, o.a. vele
winkelpuien in Kal verstraat, Leidschcstraat,
De firma heeft voorts de administratie van
verschillende huizen onder haar beheer en
staat in de bouwwereld als een eerste klas
firma bekend.
Aan den vooravond (31 Oct.) zal van S—9
uur een speciale receptie voor het personeel
plaats vinden in het Amcrican-hotcl, waar
bij een huldeblijk zal worden aangeboden;
op 1 Nov. recipieert do firma voor belang
stellenden van 3 tot 4.30 uur in genoemd
hotel (ingang Leidschokade).
In Den Haag kan men thans ook brief-
kaarten door middel van de automaat be
komen.
Toen knapte de boogdak over den Poolster ïn jruizels.
Viel er eerst nog een stolp waar te nemen, eng en gesloten,
maar in ieder geval een uitzicht latend, nu verdwien met een
slag ook de geringste opening. Een donkere waid plompte
neer op het schip.
Het was één zware dichte massa van water.
Het tumult van een tropische regenbui.
Een zondvloed.
De roerganger zag een vage omlijning van de officieren.
Ze leken verscholen achter een grauw gordijn. Vin de zee
bemerkte hij niets meer.
Op zijn schouders bleef een aanhoudende druk stian.
Maar het stuurrad hield hij vast, ofschoon een gsloten rij
Waterstaven op zijn handen en armen roffelden.
Het wazige beeld van den stuurman kwam naderen werd
Scherper.
En even later scheurde een heesch geluid zichzan den
Poolster los. Een doffe zucht van ontsnappende stom, een
gesnork, dan een gerekte brul.
De Poolster begon zich tegen de natuurkrachtente ver
zetten. Om de minuut vergde hij alles van zijn stemanden.
Wel kwam zijn geluid niet boven dat van de donderslagen
uit, maar het klonk sterk en zonder horten.
Het was een lange waarschuwende kreet.
Tegelijk met de eerste brul had diep in het scheepslichaam'
een bel gerinkeld. En kort erna knarste op de bovenbrug de
telegraaf het antwoord terug: Halve kracht vooruitl
De Poolster spaarde zijn krachten.
Op de brug stonden de kapitein en de stuurman, hals ge
rekt, te luisteren. Het scheen een caricatuur. De dondersla
gen vielen neer, en de mannen spanden zich in om iets te hoo
ien. Maar hun zenuwen waren afgestemd op 'n ander geluid,
dan van den donder. Dien hoorden ze wel, maar ze beluis
terden hem niet. Dat deden ze naar iets, wat ze nog niet vet-.
namen, doch wat plots en dreigend komen kon.
En het kwam.
Dwars door de staande regenpijpen, welke een aaneen
sluitend traliewerk vormen spiraalde een zwakke trilling. Eén
seconde, langer niet. Want het waterscherm drong haar terug
en een mokerslag erboven overstemde haar. Toch was de
verdrongen seconde lang genoeg geweest voor de mannen op
den Poolster.
Een hand schoot uit naar de dunne draad van de stoom
fluit.
En over de dekken galmde een sombere bas.
Zou die sterk genoeg zijn om den domper van den regen
te doorboren? vroegen de mannen zich af. Dan lieten ze de
vraag van zich glijden om nog scherper te luisteren. Al hun
organen hadden zich opgelost in het eene, het meest noodige:
het gehoor. Ze konden nu bijna geluid proeven en ruiken,
wijl ze wisten, dat er ergens antwoord vandaan moest komen.
Ergens vandaan, inderdaad, maar vanwaar?
Was er een tegenstoomer, of een meelooper? Lag hij aan
stuur- of aan bakboord. Kwam hij hun achterop, of liep hij
recht op hen aan?
Hun bas werd beantwoord door een lichte tenor. Er zat
meer volume in de klank dan de eerste maal.
Toch was het- niet mogelijk de juiste richting te bepalen.
Het geluid scheen een doorgang te zoeken in het regengor
dijn, en daardoor ontbrak een rechte lijn. Het steeg en daalde
en verspreidde zich.
Bakboord?riep de stuurman onzeker.
Bakboord? herhaalde de gezagvoerder vragend, en ver
volgde maar dan meer voorlijker dan dwars.
Roer aan boord! commandeerde hij.
En terwijl de Poolster weer een kreet uitstootte liet de
roerganger het stuurrad snel eenige wentelingen maken,
j Het schip draaide bij.
Zijn kop duwde den regenwand opzij. En de bui stortte zich
nog heviger over den Poolster neer, alsof zij woedend be
vreesd was voor een poging tot ontsnappen,
Recht zoo! riep de kapitein.
Rechtzoo!
Ze luisterden weer. En prompt volgde het antwoord.
Maar
Alle drommels! schold de kapitein Hoor je dat?l
Hij zit recht voor! riep de stuurman.
De telegraaf rinkelde: Volle kracht achteruit!
Bakboord aan boord! klonk het commando.
Bakboord aan boord, herhaalde de roerganger.
De Poolster retireerde dwarsuit. en brulde.
In de machinekamer en op de stookplaats, in het foksel en
het stokersverblijf, in de messroom en in de hutten lagen of
zaten mannen in spanning. Het geweld van de tropische bui
had voor hen afgedaan. Ze hoorden alleen nog het wilde
malen van de schroef, ze voelden het schokken van het schip.
Ze manoeuvreerde ieder voor zich en zochten gezamenlijk
den anderen stoomer. Het was een vraag en antwoord-spel
tusschen twee bemanningen en twee schepen. Een spel ge
laden met dreiging. Maar een dreiging, die geen der partijen
den ander voorhield. Ze kwam buiten hen om. ze lag gereed
zonder dat de groepen er de hand in hadden. Geen der twee
wilde haar, beide trachtten haar te weren, en toch bleefc ze.
Vorm had ze niet. en toch was ze tegenwoordig, op dit kleine
plekje van den Grooten Oceaan. Daarin school juist het be-
lachlijke, het onzinnige, het noodlottige. Wie waren die an
deren?... Collega's. Kapitein en stuurlieden, machinisten en
een olieman, stokers en tremmers, bootsman en matrozen, ste
ward en kok. messroomboy en keteljongenWas het een
vrachtboot, een liner, een passagiersschip?Niemand
wist het. Het was een boot met een bemanning, die vrij wilde
komen uit het wier van de dreiging. En de schepen stieten
hun gebrul uit: Hier ben ik! Waar schuil jij?
Ze bleven echter voor elkaar verborgen achter den steden
regenmuur.
En na iederen kreet volgde een commando.
Eindelijk verzwakte het geluid van den onbekende.
Hij zit nu meer achterlijker dan dwars, zei de kapitein.
De stuurman knikte, en luisterde.
We raken los van elkander, zei hij.
Het gevaar week.
Het gevaar verdween.
Het noodweer minderde. De doffe donderslagen namen een
langere rustpooze, de regen dunde, de bui trok af even snel
als ze gekomen was. De grauwe vacht maakte plaats voor een
zwart-blauwe pels, waarop tallooze diamanten schitterenden,
Wordt vervolgd
