I
NATIONALE INDUSTRIE
Het voor en tegen van
de Electriciteitswet
E.M.I. - UTRECHT
(EMI) Fabriek van: Venlilaloren
VRIJDAG 21 OCTOBER 1938
Cjparen bevordert
y/rsllrctnc*
Volkswelvaart
NUTSSPAARBANK BREDA
CATHARINASTRAAT 16
Renteberekening 2.7 's-jaars
VOOR ZUINIG BRANDEN
DYSER1NCK
PAX III V.
EEN ZOETE WRAAK
Ijverig handelde de Eerste Kamer
over de moeilijke Electriciteitswet. Spre
ker na spreker beklom onvervaard het
gestoelte en liet zijn licht over de pro
blemen schijnen. Hard was men doende
de machtige natuurkrachten der elec-
triciteit te kluisteren in stevige wets
bepalingen. Weldra zou de trotsche
vogelgekortwiekt, zijn opgesloten in
het kooitje der codificatieen een scha
mel wetboékje zou een karig beeld
geven van wat eens een onstuimig ele
ment was.
Toenplotseling, geschiedde het! Daar
werd in die gewijde vergaderzaal van
de Eerste Kamer een zoete wraak ge
nomen. Want terwijl een der redenaars
vol gloed oreerde, begon een snerpend
fluittoontje te weerklinken, zacht, maar,
doordat het aanhield, hinderlijk en pene
trant, een kennelijk blijk van een defect
in de electriciteit
Het breede voorhoofd van den voor
zitter versomberde. Zaalwachten kwa
men in het geweer en zochten speurend
de ruimte af. En Kamerleden, die zoo
juist nog van hun meening inzake de
wetgeving op de electriciteit hadden
blijk gegeven, fluisterden adviezen. Het
werd een gemeenschappelijk probleem,
en geruimen tijd duurde het, voordat
aan het halsstarrige fluitje het zwijgen
was opgelegd en de stilte in de plechtige
béhuizinge was weergekeerd en nog
slechts de stem des sprekers weerklonk.
Het bedreigde element had in den
aanval zijn verdediging gezocht en. al
thans voor eeniger. tijd, overtuigend
revanche genomen!
300 dezer bons geven recht op een Ivoorkleurig, met
zilver gedecoreerd, porceleirieit THEESERVIES oT ONTBIJT
SERVIES. Alleen aan de achterzijde afgestempelde bons
hebben waarde. Geldig tot nader te bepalen datum.
Gisteren vond in de aula van het Koloniaal Instituut te Amsterdam de eere
promotie plaats van den minister van defensie, den heer J. J. C. van Dijk tot
doctor honoris causa in de rechtsgeleerdheid. Na de promotie: 5e van rechts,
minister van Dijk; 3e van rechts minister Colijn.
De Turksche vrouwen hebben onlangs het stemrecht verkregen, dat bij de
jongste gemeenteraadsverkiezingen voor de eerste maal werd uitgeoefend
Te Utrecht is een her scholingscursus voor slagers geopend. Dit geschiedde
door wethouder Zegers, die de symbolische plechtigheid verrichtte door
een flinke biefstuk af te snijden.
Twee militaire vliegtuigen kwamen tijdens een avondvlucht boven Dunmow-
park in Essex (Engeland) met elkander in botsing en vlogen in brand, waarbij
zes personen om het leven kwamen^De ruïne van een der toestellen.
Eerste Kamer-camera
steld. Wel bestaan er eenige spoorverbinoin-
«n, b.v. via Pressburg, doch hierbij treden
nog groote vertragingen op, terwijl de rcizi
gers te voet de grens moeten overschrijden.
Het vliegtuig vormt daarom op het oogen-
blik de ecnige geregelde verbinding met
Praag. Het traject WeenenPraag, dat
K.L.M. bevliegt als etappe Tan haar diensf
LondenRotterdamMidden Europa, is dan'
ook voortdurend volgeboekt, terwijl dagelijks
tientallen (passagiers moeten worden afgewe»
zen. Het zijn voornamelijk in September uit»
gewezen Duitschers cn Tsjechen, die nu
terugkeeren.
Officieele Beichten
VOOGDIJRADEN
VOOR NEDERLAND EN N ED ER L AN DSC H- I N DI E
Nederlandsche vliegtuigen
zijn beter dan
Buiteniandsche vliegtuigen
I KOOLHOVEN VUEGTUIOEN ZIJN HEDERL FABRIKAAT
N.V. KOOLHOVEN VLIEGTUIGEN
WAALHAVEN ROTTERDAM
Willem Smit &Co's Transformatorenfabrlek N.V. Nijmegen
OTNAMODRAAD
LASCHTRANSFORMATOREN
LASCHAUTOMATEN LASCHELECTROOEN
TRANSFORMATOREN
ELECTRISCHE OVENS
voor warmte-behandeling
Kleine Elecfromoloren
nische materie komt heel wat kijken. En het
sprekerslijstje was dan ook zóó lang, dat
eerst heden de Minister aan het woord komt.
Uit de verschillende redevoeringen geven
we de kern weer.
De heer Blomjous (R.K.) is van oordeel
dat het ontwerp den vorm heeft van een
machtigingswet, en zulk een wet is gevaar
lijk, als zij tot een systeem wordt. Zij biedt
een minder goedwillende Regeering de mo
gelijkheid. een weg op te gaan, die de Volks
vertegenwoordiging onjuist kan voorkomen
Voorts houdt zij te weinig rekening met de
eigen rechten en bevoegdheden van de ge
meenten.
Wat de koppeling aangaat, is de heer
Blomjous van oordeel, dat hiertoe snel moet
worden overgegaan, zoo de defensie het
wenscht Overigens is Spr. er geen bewonde
raar v'an. Later betoogde de heer B ruine
man (eveneens R.K.), dat koppeling ook
voor de defensie van weinig nut kan zijn.
Het wil ons trouwens voorkomen, dat zij ook
uit het oogpunt van landsverdediging riiet
onbedenkelijk kan zijn.
Een energieraad gevraagd
De heer T e r H a a r (C.H.) acht koppeling
alleen niet voldoende. Daarnaast is een
goede organisatie gewenscht. Deze spreker
gaf voorts de voorkeur aan de instelling
van een energieraad boven die van een
clectriciteitsraad, wijl bij de eerste
de gasbelangcn beter tot hun recht komen.
Ook bij den heer C i 11 e r s (A.R.) was
eenige belangstelling voor het gas te ontdek
ken, al kunnen volgens dezen naast deze
beiden ook steenkool, ipetroleum. olie en
zelfs windkracht worden genoemd.
De heer Otters voerde daarbij een warm
pleit voor het deskundig karakter, dat deze
raad moet dragen. Een raad van belangen
mag het niet worden, want dan zou het een
„kind met een waterhoofd en een slap
handje" worden. Voorts moet er zekerheid
zijn, dat de raad objectief zal oordeelen.
De heer de Zeeuw (S.D) wijdde wel
wat veel aandacht aan hetgeen door ver
scheidene leden in het Voorloopig- Verslag
was opgemerkt omtrent een circulaire, uitge
vaardigd door den directeur van het ge
meentelijk electriciteitsbedrijf te Rotterdam,
waarin voor verschillende eiectrotechnische
artikelen het dragen van een K.E.M.A.-keur-
teeken verp'ichtend was gesteld. Geeft deze
circulaire blijk van machtsmisbruik? Neen,
meende de heer de Zeeuw. Bij zulk een keur
zijn immers de bonafide fabrikanten èn de
koopers gebaat. Ook kan op deze wijze wel
licht de te groote macht van belangrijke
lichamen worden tegengegaan, die b.v. lam
pen met een brandend vermogen van 1001
uur voor evenveel geld verkoopen als een
lamp, die 2500 uur kan branden.
De heer In 't Veld (S.D.) wilde weten,
welk een gebruik gemaakt zal worden van
de mogelijkheid om productie-bedrijven te
naasten. Tn een breedvoerig hptong nam spr
het op voor het distributie-bedrijf, waar
tegenover de Minister blijkbaar de voorkeur
geeff aan het provinciaal bedrijf. Hij zou
zijn stem laten afhangen van de wijze, waar
op de Minister zijn vraag wenschte te be
antwoorden, of hij een systeem denkbaar
achtte, waarin aan distributiebedrijven
ruimte wordt gelaten.
Volgens den heer Janssen (R.K.) is het
niet bezwaarlijk, zoo aan de Regeering groo
ter bevoegdheid wordt toegekend. ITct ont
werp werkt vereenvoudigend, en dat is een
voordeel. In meer centralisatie ziet deze
spreker geen euvel.
Een aparte noot
bracht de heer van Vessem (N.S.B.) in
het debat. Bij de behandeling van een derde
nota van wijziging in de afdeelingen der
Tweede Kamer hadden de leden der natio-
naal-socialistische fractie opmerkingen ge
maakt, welke de commissie van voorberei
ding niet in het Voorloopig Verslag wilde
opnemen. Hierin vond de heer van Vessem
aanleiding te verklaren, dat het wetsont
werp deswege in de Tweede Kamer onvol
doende i.s voorbereid, waarom hij zich ge
noopt zag. zich van deelneming aan de be
handeling in de Eerste Kamer te onthouden.
Het geval zou met deze oratorische ver
klaring zijn afgcloopen, ware het niet, dat
de heer van Vessem aan een en ander en
kele beschouwingen vastknoopte over het
parlementaire stelsel, die hem het ongenoe
gen van den voorzitter op den hals haalden.
En toen hem na enkele hamerslagen het
woord werd ontnomen, merkte hij alsnog op.
dat hierin zich volgens hem „de parlemen
taire democratie in haar dictatoriaal karak
ter" openbaardeEn nu hadden we nog,
wel gedacht, dat de heeren dictatuur zoo
verkieselijk vonden!
De heer van Citters wilde in het ont
werp
een eerste schrede
zien op den weg naar een regeling van het
electriciteitsvraagstuB, en als zoodanig zou
hij het kunnen aanvaarden. Het biedt enkele
voordeden. Zoo geeft het de mogelijkheid
van een keur en verschaft het aan conces
sies een wettelijken grondslag. Maar een be
zwaar is, dat aan de uitvoerende macht veel
bevoegdheid gegeven wordt. De Minister
wordt als het ware „omgord met macht". En
het lijkt wel, alsof de rechtsstaat wordt vaar
wel gezegd ten bate van den machtsstaat.
Weliswaar moeten, blijkens het ontwerp,
meermalen de electriciteitsraad en de Ged.
Staten worden gehoord, maar nergens is
aangegeven, dat naar hun meening moet
worder. gehandeld. En wat de koppeling
aangaat, zoo deze wenschelijk is met het oog
on de defensie, welnu, dan moet ze voor
Rijksrekening geschieden. En voorts moeten
de onkosten gedragen worden door de in
stanties, welke er voordeel van hebben.
De heer Kranenburg (V.D.) meende,
dat het met het inruilen van den rechtsstaat
voor den machtsstaat wel meeviel, al drong
hij op soepel optreden bij de handhaving
van de wet aan. Een rechtskundig betoog
wijdde deze spreker aan het karakter van de
concessie. De heer Heldring (Lib.) hield
een korte maidenspeech, waarin hij zich
vóór de grondgedachte van het ontwerp
verklaarde, doch aandrong op het betrachten
van spoed bij de koppeling.
Vandaag is het woord aan den Minister.
BINNENLAND
De staking bij Koolhoven
beëindigd
ROTTERDAM. 21 Oct. Naar men ons van
directiezijde mededeelt, is de staking bij de
N.V. Koolhoven vliegtuigenfabriek tot een
einde gekomen. De vakbond heeft den strijd
als beëindigd beschouwd en de arbeiders
van Koolhoven hebben hun plaatsen op de
fabriek weer bezet tegen de bestaande ar
beidsvoorwaarden.
Verkeer met Tsjechoslowakije
Voornamelijk door de lucht
VGRAVENHAGE. 21 Oct. Nog steeds is
het normale verkeer tusschen Tsjecho-Slo
wakije en de omringende landen niet her-
Rotterdams nieuwe Burgemeester, Mr P. J. Oud, spreekt, nadat hij van den
loco-burgemeester de ambtsketen had ontvangen en op zijn zetel onder de
baldakijn had plaats genomen, voor de eerste maal de leden van den Rotter-
damschen Raad toe. Links de gemeente-secretaris, Mr M. Smeding.
De betreffende Raad worde
geen Raad van Belangen
De materie van de Electriciteitswet
heeft al heel wat pennen in beweging
gebracht Voor- en tegenstanders gaven
van hun meening blijk, en hoe lastig een
bevredigende regeling wel is, komt dui
delijk naar voren in de omstandigheid,
dat het ontwerp, hetwelk nu in dè Eers
te Kamer ter sprake kwam, niet onbe
langrijk verschilt van het oorspronke
lijk ontwerp.
Het zijn dan ook belangrijke vragen, welke
bij de behandeling van dit onderwerp naar
voren kwamen. Kwesties als centralisatie cn
decentralisatie, tariefkosten, het nut van
koppeling, mede in verband met de eischen
van defensie, de wenschelijkheid van rijks-
keur op bepaalde instrumenten, kortom., ook,
of misschien wel juist, bij zulk een tech-
