RIJNLANDSCHE SCHOOLDAG
EEN NATIONAAL HELD
DER TSJECHEN
DONDERDAG 13 OCTOBER 1938
EERSTE BLAD PAG. 3
Vernieuwing van ons onderwij
BODEGRAVEN, 13 Oc'ober. Gister is al
hier de vijfde Rijnlandsche Schooldag ge
houden. Deze was zeer goed bezocht. Er was
ook een tentoonstelling ingericht door het
hoofd van de school voor Buitengewoon L.O.
te Alfen a. d. Rijn, welke veel bezoek trok.
De vergadering stond onder leiding van
den heer B. Offeringa te Hazerswoude.
Na een inleidende toespraak gaf hij het
•woord aan den heer P. van Nes C.zn.
Hoofdinspecteur L.O. te 's-Gravenhage, die
sprak over „Vernieuwing van ons onder-
Wijs".
Referaat P. van Nes Cz.
Spreker begon met er op te wijzen, hoe de
Agent van Nationale Opvoeding in 1801 voor
een schier onmogelijke taak gesteld werd
toen hij het onderwijs moest hervormen. Dan
zijn de toestanden van heden voor onder-
Wijsvernieuwing wel veel gunstiger.
In één opzicht echter is er niet veel ver
andering n.l. dat er ook nu bij velen
een zeker conservatisme is, waar
door men sceptisch staat tegenover de po
gingen tot onderwijsvernieuwing.
De drang tot onderwijsvernieuwing is in
leite slechts de stimuleering van een proces,
dat reeds bezig is zich te voltrekken, maar
dat niet snel genoeg doorwerkt.
Sommigen willen radicaal met het oude
breken. Spreker is echter van meening, dat
Kien er van moet uitgaan, dat voor de Ne-
derlandsche volksschool het klassikaal onder-
Wijs behouden blijft.
Wel wil hij ernstig waarschuwen tegen
Verstarring van het onderwijs, die mede
Sn de hand is gewerkt door de „objectieve
normen", welke in de wet zijn opgenomen
pm goed onderwijs te waarborgen.
In die richting moet de wetgeving zich
niet verder ontwikkelen. Integendeel
het is noodzakelijk dat hier meerdere
vrijheid komt.
Ook moet het onderwijs medewerken aan
de opvoeding der jeugd, zoodat de taak
der school niet allereerst intellectualistisch,
maar opvoedend is.
In de Chr. school gaat het niet allereerst
©m de feiten, maar om den geestelijken
achtergrond der dingen.
Van de resultaten der paedagogische en
psychologische studie moet een dankbaar
gebruik worden gemaakt en we moeten
breken met het bestaande, wanneer het
nieuwe beter aansluit aan de geaardheid van
bet kind.
Wij vragen allereerst, dat er meer
plaats komt voor den leven
den onderwijzer in de school.
De papieren onderwijzer beheerscht
thans grootendeels de school en 't gevolg
is dat menig onderwijzer zich niet be
hoorlijk rekenschap geeft van zijn werk.
Spreker toont daarbij aan, dat er aan tech
niek van het onderwijs vaak heel veel kan
worden verbeterd en dat vooral een goed
doordacht werkplan voor elke school behoor
lijk moet worden uitgewerkt.
In de lagere klassen moeten vooral de
Vaardigheden beoefend worden. Bij het
leeren lezen is de globalisatie-methode niet
4 meest aanbevelenswaardig, maar het goede
uit deze methode kan heel goed verbonden
worden met de methoden die thans worden
gebruikt.
In de hoogere leerjaren laat het lezen veel
fte wenschen over; verreweg de meeste leer
lingen nemen het gelezene niet behoorlijk op
en dat werkt nadeelig, omdat als regel door
lezen veel nieuwe kenmis moet worden
Verzameld.
Bij het taalonderwijs moeten spreken en
Stellen naar voren komen; thans is zuiver
schrijven bijna alles terwijl taal vooral
Uiting van gedachten moet zijn.
't Rekenen moet in de laagste klassen
ffterk worden ingeperkt; daardoor behoeft
bet eindresultaat zeker niet te verminderen.
Aansluiting aan 't lezen is hier eisch.
Bij de zaakvakken moet de bewonde
ring veel meer naar voren komen dan de
kennis. Men moet aan het kindi de vreugde
van het ontdekken gunnen. De onderwijzer
1 moet veel meer leidend en steunend
dan doceerend optreden.
Ten slotte staat het vast, dat ook bij het
Under wijs de geest overwint, zoodat steeds
getracht moet worden in de klassen een geest
yan samenwerking levendig te houden.
De onderwijsvernieuwing moet geleidelijk
groeien; ze kan niet van boven worden op-
gelegd;
maar anderzijds mag het aan het school
toezicht niet worden kwalijk genomen,
wanneer het meewerkt om het onderwijs
in technisch opzicht in betere banen te
leiden. Dat is allerminst staatspaedago-
giek.
Discussie
Na dit leerzame referaat volgde een druk
ke vragenstelling, waarna de spr. gelegen
heid kreeg een en ander nog nader toe te
lichten. Aan het eind was de voorzitter aller
tolk toen hij den spr. hartelijk dank bracht
Voor zijn uiteenzetting.
Kwart voor zes volgde de sluiting van de
middagvergadering, waarna een aantal der
aanwezigen zich aan een koffiemaaltijd ver-
eenigde.
AVONDVERGADERING
De avondvergadering ving te 7 uur aan.
Het kerkgebouw was behoorlijk gevuld, toen
de heer Offringa op de gebruikelijke wijze
opende en na een kort woord van welkom
i eerst aan den heer Hornsveld gelegen
heid gaf met zijn zangldas enkele liederen
te zingen. Zuiver en eenvoudig was dit kin
derkoor en het was werkelijk een waardige
aanvulling op dezen mooien avond.
Hierna kreeg ds R. Bartlema van
Zeist gelegenheid om te spreken over het
onderwerp:
De lendenen omgord
gn de kaarsen brandende
In het programma was niet geheel juist
alleen het laatste gedeelte van het onder-
Werp aangegeven. Dit woord is ontleend aan
Lukas 12 35. Jezus waarschuwt in dit
i Schriftgedeelte Zijn jongeren om waakzaam
te zijn en klaar te staan om Hem te dienen.
In enkele inleidende woorden wijst spr.
fcr op hoe ook in de avondvergadering het
Chr. onderwijs in het centrum zal staan.
IMaar niet alleen nu. Eiken dag van het le-
Een man liep een ernstige hoofdwonde en
een schotwond aan liet heen op, een andere DE CHR.'HISTORISCHE UNIE
man en een vrouw hadden 6nijwonden aan
het gelaat gekregen. i
Daar de kampbewoners zeer zwijgzaam
ven. Het is immers een deel van de zaak i waren, kon de politie eerst na een diep-
Gods. Het Chr. onderwijs behoort tot de gaand en langdurig onderzoek tot de arres-
schatten van het Verbond Gods. De kinde- tatie van S. en G. overgaan,
ren, de schatten ons gegeven, mceten onder-
,.n j <■-" i--* -T—u....x grancj jn lompenpakhuis
De geschiedenis van haar ontstaan
Weerbericht
BAROMETERSTAND
Hoogste stand te Lyon en Budapest 771.9
Laagste stand te Vestmanör 740.3.
Stand vanmorgen half twaalf 762.6.
Cempeners: Op Hoon. d<
d Wonde; Suzan. Krecf
van Dongen; Christina Maria. Meei
Zeel. Luist
Cham
i. Wei
Ver
>tz. Can-
Karang.
Hilberink;
wezen uit de schatten van het Verbond
de bede, dat God ze doe ontdekken
de harten der kinderen. j Mc, 10 s|,alen geblnscht
S.?c1tïï,e00dahtelt/?'dr.n,rd™RiSlandiiehen 1 UTRECHT. 12 October. - Vermoedelijk
zién wat Gods gave in w' tenPevolge van kortsluiting is gisteravond
if, v J cndeii oimtreek.s half acht brand uitgebroken in
CLÏT verleden en het heden vcor ons be- to, dak t0„ „„vulde lompenpakhuis
i;jv Sl nj Z1Jn onde/werp komenoe j dej. fa Gans aan de stroostecg te Utrecht In 1908 hadden de Chr. Hist. Kiezers-
j x- Hoog sloegen de vlammen uit het fel bran-j bond en de Vry-anti-revolutionairen zich
dende perceel, terwijl een vonkenregen een vereenigd tot de Chr. Hist. Partij. De eer- g!SChe grens: Weest op
dik rookgordijn over de dichtbebouwde bin- j ste, welke aanvankelijk onder leiding van
Dr Bronsveld en Dr de Visser stond, achtte A'iGPiüEEM WEEROVERZICHT
Het hoofdminimum van den luchtdruk
liet spr. zien hoe deze woorden ten le zijn:
Onderstreept in het verleden: ten 2e toege
spitst in het heden.
Spr. s'ond in den breede stil bij het jaar
1898, de aanbieding van het volkspetionne-
ment aan Koning Willem III. Hoe onze va
deren zich door tegenslagen niet lieten ont
moedigen maar geofferd hebben voor de
zaak van God. Wij moeten de Chr. School
zien als het Patrimonium, vaderlijk erfdeel.
In het tweede deel wees spr. er op hoe
adeldom verplicht. De gevaren door finan-
cieele gelijkstelling verkregen zijn groot. Ver
keerde geesten trachten binnen te dringen.
In een ernstig betoog waarschuwde spr. om
te blijven s'rijden voor en te blijven dienen
de zaak van de Chr. school. Sor. besloot met
het citeeren van Ps. 119 83. Onder diepe
stilte werd naar deze ernstige waarschu
wende rede geluisterd.
Nadat het koortje zich weer Kad laten hoo-
ren sloot Ds Bartlema den uitstekend ge-
schooldag met dankgebed.
GEMENGD NIEUWS
Geheimzinnige vechtpartij
te Nijmegen
Bewoners van woonwagen
kamp gewond
NIJMEGEN, 13 October. De politie te
Nijmegen heeft zeikeren S. S., uit Sittard,
en P. G., uit Antwerpen, die thans in
het woonwagenkamp te Nijmegen verblijf
houden, gearresteerd.
Het was de politie ter oore gekomen, dat
er 's nachts in dit woonwagenkamp ernstige
ongeregeldheden waren voorgevallen ten
gevolge vaai onderlinge veeten.
Bij een vechtpartij, waarbij men gebruik
maakte van zeisen, bijlen en een revolver,
waren eenige gewonden gevallen. S.
moeten hierbij de belhamels zijn geweest.
Geen der gewonden had echter bij dt
politie aangifte willen doen, zoodat
Wr EB VERWACHTING
Van de hand van Mr Dr J. S c h o k k i n g, Krachtige tot matige tijdelijk wellicht
oud-voorzitter, verscheen als nummer één stormachtige zuidelijke tot zuidwestelijke of
der uitgaven van de Vereeniging „De Savor- westelijke wind, betrokken tot zwaar be-
nin Lohman-Fonds" een „Bijdrage tot de wolkt, regenbuien, zachte nacht, iets kouder
geschiedenis van het ontstaan der Christe- °verdag.
lijk-Historische Unie". I STCRMW AARSCHUWTNGSDIENST
Geseind 13 October te 8.05 uur aan de
posten van Hoek van Holland tot de Be'.-
hoede".
nenstad verspreidde.
tabrla, Bartels
Foot; Ambular
Maja, Riool; Irene, Seeldraa ers; Madone. Heiin
tjens: W van Driel 63. Artz; Maria, van Sab-
l.en: Goeben, Sehroth; Sulphur. Duut; Auverg-
ne. August; Edouard. Verhagen; Emma. Schram
St. Antolne. Van Oauwenbergh: Obi. Ptll: Leall
de Vos; Vima, v d Bosch; Maria, van Bosch;
Nautilus 3. Dhondt; Florida. Landa: Waalhaven
Schellasrs. Rheinfahrt 88. Volkner; Christiaan
Hamel; Naptha 2. Wetzel; Nautilus 4. Stoop:
Neptun 32. MUssig; Milo. Gl&hser; Schelde v d
Bos. Ehba 37, Schudöinck v. Bossche; Ehba 13
de Rudder. Arna Alldn. Joele; Rosalie. Lobbe-
zoo; Geziena, Sap
LOBITH. 12 October 1938.
Gepasseerd voor 's middags 12 uur en bestemd
was uitgerukt, tastte nei vuur met tien ---*• -™
slangen aan, waarbij het perceel onder inas Itie^ der anti-revolutionairen onder Dr Kuy- ligt thans ten zuiden van IJsland. Kleine
sa's water bedolven werd. Hierdoor kon men per, en kantte zich ock tegen Rome. Daar vorloopers z..»i te vinden in Zuid-Zweden en
ROTTERDAM: de
ichepen: Agnes, Ron
23, Victoria, K. Vaart II, Vi-
1, Ludwig, Adriana, Adriana 3,
erkent de schrijver, miste deze
I bond een principieele politieke basis en
de Visser voelde zich al spoedig na 1896 snel 'daic'nde
'in het noorden van de Botnische Golf. Een
randstoring trekt lailgs Ierland waar de
barometer hedenmorgen te zeven uur zeer
Tusschen IJsland
terschade op.
De belangstelling
zeer groot. De politic zorgde evenwel, dat de nm Lohman, die wel tegen de 1
nieuAvsgierigen op een gepasten afstand ble- der anti-rev. partij bezwaar had.
het publiek was tiona;TCn onder leiding
Jhr de Savor- doch ten westen van 20 graden westerlengte
i i n g stijgt hij weer.
niet Óok in Zuid-Engeland daalt de barometer
anti-Roomsch was en ook Been vrees koes- ,iJd<!l1ik Hnk- Het gebied van hooge lucht
anu-Koomscn was en ook geen vrees koes- dmk ovef Europa hield stand. i„
Oost-Frankrijk, Zuid Duitschland en in Zwit-
terde voor achterstelling der Ned. Herv.
Kerk; zijn groep had zelfs het oude program
van 1878 ongewijzigd behouden.
De Savornin Lohman wilde de twee bij
eengekomen groepen „Christelijk Natio-
doch het werd de Chr. Hist,
ook een eigen program ont
wierp.
In 1908 nu vereenigde deze partij zich
periodiek aftredende bestuurslid den
werd benoemd de heer H.
(L.).
ichuren
1-ed-er
•stel
Hetzelfde lid
omen betreffende het regletrei
en aan nieuwe ros
noodzakelijkheid
»ven, welke ten aanzien van de uitspraak
>en moeilijkheden opleveren.
Van bestuurszijde werd opgemerkt, dat cfc
ieds bestaande Internationale regels voldoen-
G. de z'Jn. Men houdt zloh er echter niet aan.
Deed men dit wel. dan zou het met de chaos
ln de rozencultuur spoedig afgeloopen zijn.
Aan het slot van de vergadering werden de
middelen besproken waardoor het ledental
cKuiftnic W1.1CU uw li, rwuai ue dat onruMbaren(j terugliep en op het eind van
politie pas later op de hoogte kwam vajl het boekjaar, eind April 1938, nog slechts 239
hetgeen er voorgevallen was. j bedroeg, kan worden veTgroot
Johannes Huss, voorlooper
der Hervorming
In de pijnlijke verhouding, waarin de
Tsjechoslowaaksche staat zich sinds gerui-
men tijd bevindt tegenover Duitschland, is
Johannes Huss, de vermaarde voorloo
per der Hervorming, gelijk een toetssteen.
Gevoelt de eene partij zich geestelijk ver-
rijkt, zoo zij den Tsjechen den naam
Hussieten mag toedienen, de Tsjeohen zelf
beroemen er zich op, den drager van dezen
naam onder hun nationale helden te m<
opnemen naast Coruenius en Masarijk.
JOHANNES HUSS
Al met al is er reden, nu beide groepen,
lakend of prijzend, naar Huss verwijzen, in
gedachten een moment bij deze figuur te
verwijlen.
Het was in Bohemen, diat Huss oip 6 Juli
1373 het levenslicht zag. Groote leergierig
beid werd spoedig door hem aan den da3
gelegd. En toen de scholen uit de omgeving
van zijn geboorteplaats hem weldra weinig
meer konden leeren, stond op het program
de Universiteit te Praag. Het was een 16-ja-
rige jongeman, die deze historische stad bin
nentrok. De studie der godgeleerdheid eisch-
u steeds meer zijn belangstelling. En na
betoonden ijver was het, dat hij in 1400 het
predikambt in de Bethlehem-kapel te
Praag opgedragen kreeg Tevens bleef hij
als docent aan de Universiteit aldaar ver
bonden.
In dien tijd reeds was er
een minder goede verstandhouding
tusschen de Duitschers en de Bohemers. En
de mengeling van nationaliteiten, welke
toen al aan de Praagsche Universiteit werd
aangetroffen, waren het bij uitstek de eerst-
genoemden, die Huss het leven niet verge
makkelijkten.
Zelf trachtte hij bij voortduur naar groo
te onpartijdigheid. Zijn ipredicaties getuig
den van grooten ernst en standvastigheid,
eigenschappen, welke niet zonder invloed
bleven. De kring van zijn vijanden wies
spoedig.
Zoolang Huss de geestelijkheid buiten be
spreking hield, konden hun beschuldigin
gen hem weinig leed berokkenen. Anders
werd het, toen de dappere prediker de zon
den der monniken ging laken. Aanvankelijk
echter had hij beschermers aan het Hof, en
deze ipersonen beschutten hem tegon onver-
hocdsche aanvallen. Niet steeds echter kon
hij veilig blijven.
Niet zoozeer gebreken in de kerkelijke leei
waren het, welke hij meende te moeten be-
UTRECHT, 12 October. Bij de openbare
aanbesteding van bestek nr. 22 N. S. betref
fende: het maken van het Zuidelijk land-
hoofd met een onderdoorgang voor een
overbrugging voor de Weespervaart en van ParlU> dle
een onderdoorgang voor den Ouderkerker-
dijik in den verhoogden spoorweg Amster
dam—Utrecht, nabij den omval te Amster- j weer met den Frieschen Chr. Hist. Kiezers-
dam, met bijkomende werken, waren inge- bond, die na de Doleantie was ontstaan en
'n^raminil t A9 Ton T o^rr "i °°k in andere provincies invloed had gekre-
De raming bedroeg f 42 300,Laagste in- j u j - j i
schrijver was J. G. Steensma te Lemmer *en- Dr Hcedemaker had in deze kringen
voor f 36.800,—. iveel invloed.
I Het leek eigenlijk onbegonnen werk, zoo
„Nos Jungunt Rosae" schrijft Dr Schokking, om deze ver-
eeniging tot stand te brengen, want bij de
Avr„"3 t"\oï„S Chr' Hist- Part« was de Savornin Loh-
Mos Jungunt Rosae- onder voorzitterschap man immer de leider gebleven en die'
l" Jjy- p- p- de Beaufort haar jaajitik- heeft menigmaal de beschouwingen van
he algemeone vergadering gehouden. 6 Uxj rnvi j
De periodiek aftredende bestuursleden. de Dr Hoedemaker bestreden. Toch kwam de
'nre"rwieni»iv<iSPvitn Wifo?e"vr^nI^°ö i ^us'e stand en zij bleek tot vruchtbare
actie in staat.
Wij geven hier de zienswijze van den
schrijver zoo objectief mogelijk weer, doch
vragen wel zeer de aandacht voor het vol
gende.
De hoofdgrief tegen de anti-rev. party,
zoo lezen we, was deze, „dat met betrek
king tot de geestelijke beginselen de neu
traliteit der Overheid werd geleerd, althans
als uitgangspunt genomen". Dr Schokking
voegt er echter aan toe, dat dit later van
anti-rev. zyde is ontkend en hij wyst er ook
op, dat de Savornin Lohman tegen de for
muleering van art. 3 van „Ons Program"
zich nooit verzet heeft, ja. dit artikel ook na
de afscheiding jaren lang heeft gehand
haafd.
De brochure van Dr Schokking is heel
kort; toch zou het wel de moeite loonen als
één der Chr. Hist. voormannen dit punt
eens nader belichtte. Het lijkt toch wel
eenigszins zonderling, dat de erkende leider
van de Chr. Hist. Unie het hoofdmotief voor
afzonderlijk optreden niet deelde; zyn be
zwaren waren van anderen aard.
In het licht der tegenwoordige omstan
digheden kan ook moeilijk worden volge
houden, dat door deze leer der anti-revolu
tionairen „aan d? zelfstandigheid van de
Overheid en haar verantwoordelijkheid
kort wordt gedacr- en haar gezag wordt
ondermijnd".
Maar, wanneer dit gevaar dan illusoir is
gebleken, waarom zoekt men dan in Chr.
Hist. kringen tegenwoordig zoo vaak en
zoo naarstig naar geschilpunten tusschen
anti-revolutionairen en Chr. Historischen?
Wij juichen dat niet toe. Want deze groepen
hebben elkaar zoo hard noodig.
strijden, als wel de wijze, waarop veli gees
telijken hun leven sleten. Doch de geschrif
ten van andere voorloopers der Reformatie
deden hem inzien, dat in deze levenswijze
niet alle kwaad verscholen lag
In deze periode ligt ook de strijd van Huss
voor
uitbreiding van de koninklijke macht
Koning Wenzel van Bohemen was Oosten-
rijksch gevangene geworden, en van deze
omstandigheid maakte de geestelijkheid ge
bruik, steeds meer bevoegdheden aan zidh
te trekken. Huss nu was het, die tegenovei
hen ging leeren, dat ook de kerkedienaars
gehoorzaamheid verschuldigd zijn aan de
Overheid. De geestelijken waren over dit
standpunt ten zeerste verbolgen, en het was
slechts aan de terugkeer van den koning te
Praag te danken, dat de beschermer van zijn
rechten op zijn beurt beschermd bleef voor
overlaat Uit deze historie blijkt reeds de
verdienste van Huss als nationale verschij
ning.
Door dit optreden echter kreeg de strijd
bare figuur behalve de Duitschers ook do
geestelijkheid tegen zich, en het was tegen
twee fronten, dat hij zich voortaan diende tu
verdedigen. De aanleiding van de openlijke
aantijging, welke reeds zoo lang verwacht
kon worden, was een uitspraak van de Uni
versiteit, waarbij 45 stellingen van den En-
gelschen voorman der Reformatie Wiclef
kettersch werden uitgemaakt. Dit ge-
groeien, waarvan de laatstcn het meer bij
Huss zochten. Bloedige botsingen waren het
gevolg. Maar zulks verdroot den prediker,
wjjl hij van alle m a c h t s -aanmatiging af-
keerig was. Met het woord evenwel ver
dedigde hij de belangen van zijn natie, waar
hij kon.
De verbittering steeg met don dag. Duizen
den Duitschers namen met de hun aange
dane behandeling, welke hun niet alle rech
ten verschafte, waarop zij redlit meenden te
hebben, geen genoegen, en verlieten vrijwil
lig de stad.
Zoo was er een front minder tegen Huss.
Nog slechts de geestelijkheid stond tegen
over hem en betichtte hem van verkeerd
handelen inzake de kerk. Dit deel van zijn
leven is in hpt hier behandelde verband, hoe
belangrijk ook, voor ons op dit moment van
minder beteekenis. Wc wilden slechts iet3
laten zien van Johannes Huss als nationale
verschijning, zooals hij te Praag leerde en
arbeidde en ook zooals hij strijd voerde
tegen de opdringerige Duitschers.
Het slot van zijn leven is in weinige woor
den te verhalen. Huss werd door don Paus
gedagvaard, hij verzette zich tegen dezen en
werd in de ban gedaan. Praag moest hij ver
laten en op de kerkvergadering te Constanz
getuigenis van zijn geloof afleggen Zijn ge
vangenneming volgde en op 6 Juli 1415, op
zijn verjaardag dus, werd hij verbrand.
Zijn wreede dood ontketende een groote
beweging onder de bevolking. Oproeren had
den plaats, en in den Hussieten-oorlog on
derging Koning Sigismund, die Huss. zijn
belofte ten spijt, niet had beschermd, de ne
derlaag.
Nog verscheidene jaren bleven de twisten
hancon, totdat de volgelingen van den mar
telaar enikele belangrijke concessies in de
uitoefening van hun leer verkregen. Inmid
dels evenwel waren de macht des Koninps
en de heerschappii der geestelijkheid gebro
ken.
De inslag van den krijg om de vrijheden
heeft de Tsjechische natie sindsdien behou
den, en niet ten onrechte wordt door hen
Johannes Huss als een der voorsten in dezen
strijd aangemerkt,
•land was de nacht windstil en koud.
In de Alpen is de atmospheertemperatuur
nog hoog. De vliegtuigwaarnemingen van
Ingeland en van Soesterberg geven iet hoog
in de atmospheer zomersche warmte aa<n.
In ons land zal de wind aanvankelijk
stormachtig tot krachtig uit zuid-west zijn
en later waarschijnlijk iets ruimer. Het weer
blijft betrokken tot zwaar bewolkt met
regenbuien en morgen overdag iets kouder.
THERMOMETERSTAND
Stand vanmorgen half twaalf 11.8 C.
FIETSERS MOETEN HUN LICHT OP
HEBBEN
14 Oct. Van 'sav. 5,38 u. tot 'smorg. 5,55 u.
Tak. Macay, Oor
Bavaria, Via
Cornelis, de Korte; Ancor, Oosterwaal. AM
STERDAM- Hildebrand, Verduin. Mosel 64. De-
bav; Attentie, Grinwis; Westlalia, Zwittink;
DORDRECHT: a. Samore; 8. Gerhard; VLAAR-
DlNGEx<: Maasstroom 36. Stobbelaar; HAR-
DINXVKLD. Den Breejen XH, Oegeina; Den
Breejen XI,'Kuil; ZWulLEiIKERStEL Last
drager, van AsperenBUDSL: Petronella, van
V.ageningen; GOUDA: Binnenvaart 7, de Vries;
ALrhLjn a d RIJN: Atalania, Speksnijder; HE-
DEL: Vei
ARN
HEM: Rival HeukelomGOOR. IJsel 5, Arts;
WIJHE: Johanna, Sanders. ALPxIEN a/d RIJN:
St. Antonius, Reimers; AALST: Maria. Schreu-
ders; HENGELO: Geertruida, Roeberdlng;
BELGIë; s. Constance; Betty, v. Steen; Ma-
chiensteen 18, Ferahout; Mascara, Tackema;
Manje, Schram; Rien saus Dieu, Schullenburg;
Suum Quique, Munster; Gent, v. Dijk; Rosa,
Roovers; Juliette, Magnus; Lalanda, Dooms,
Henry,
Binder; Lavoisier. Groenhof;
DUITSCHLAND: Willem Albertus. I
Paulus, de Wys; Condotta, van Rijk.
Gepasseerd na 'a middags 12 uur ei
Monl
LUCHTVAART
Vliegen op groote hoogte
Een weinig bemoedigende proefneming
Twee Fransche onderzoekers, dr Richou
en Artola, hebben in een op 't vliegveld Le
Bourget opgestelde caisson, waarin zoowel
de luchtdruk als de temperatuur nauwkeu
rig te- regelen is, proeven genomen op zich
zelf met het verblijf in ijle luchtlagen zoo
als die op 10-000 M. hoogte zijn. Hun erva
ringen zijn weinig bemoedigend voor de
mogelijkheid van de stratosfeer-vliegcirij,
want reeds na 3 uren leden zij aan zware
gewrichtspijnen, die weliswaar eenige uren
later verdwenen, maar hun ledematen lood
zwaar deden wegen en hen in een toestand
van uitputting brachten.
Voorts hebben zij geconstateerd, dat op
deze hoogte het menschelijk lichaam zoo
goed als geen reactie-vermogen meer heeft.
Het gebruiken van zuurstof (500 en 800 li-
ver) ven-beterde dit niets. Men kan, volgens
Dr. Richou op 10.000 M. hoogte en daarbo
ven onmogelijk lang verblijven alleen met
behulp van zuurstof. Men kan er slechts
heel korte oogenblikken vertoeven op ge
vaar af op zijn minst elk redelijk reactie
vermogen te verliezen. Voor toestellen die
op 10.000 Meter hoogte of hooger moeten
vliegen, zullen dus speciale voorzieningen
getroffen moeven worden.
Ingezonden Stukke-'
(Bulten verantwoordelijkheid van do Redactie)
De samengestelde commissie
inzake de graanpolitiek
In alle, door de Regeering, op welk gebied
ook, samengestelde commissies, vindt men
steeds personen met tite's en klinkende
namen.
Zoo ook hier, ingenieurs en advocaten
moeten de Regeering inlichten over de door
haar te volgen graanpolitiek.
Menschen uit de prac ijk worden gepas
seerd, het wel en wee van den graanhandel
wordt in handen gelegd van buiten
staanders.
Is het niet absurd dat geen enkel persoon
uit den graanhandel zitting in deze com
missie heeft?
Het is weer als vanouds: chez vous, sur
vous, sans vous.
GRAANHANDELAAR.
Rotterdam, 12 Oot. '38.
VOETBAL
BondselftalYork City 82
Oefenwedstrijd in het Sparta-Stadion
ROTTERDAM, 13 October. In het Sparta-
stadion is gistermiddag een oefenwedstrijd
gespeeld tusschen een voorloopig Neder-
landsch elftal en de Engelsche derde klas-
ser York-City. Het Bondselftal toonde zich
verre de meerdere van de Engelsche pro
fessionals en won den wedstrijd met 82.
pvas als volgt samen-
Doel: Michel (V.S.V.); achter: Been
(Ajax) en Caldenhove (D.W.S.); midden:
Paauwe, Kuppen en van Heel (allen Feijen-
oord); voor: Draeger (D.W.S.), v. d. Veen
(Heracles), Dumortier (D.O.S.), de Vroet
(Feijenoord) en de Harder (V.U.C.).
Het Engelsche elftal bracht de volgende
opstelling in het veld:
Doel: Wharton; achter: Pinder en Bar
rett; midden: Hathway, Wass, Hamer;
voor: Scott, Earl, Mortimer, Hughes en Lee.
Reeds enkele minuten na den aanvang
bleek, dat het Bondselftal van deze Engel
sche ploeg de meerdere was. De gemakke
lijke wijze, waarop de Nederlandsche voor
hoede ten aanval trok, zonder dat de En-
gelschen er in slaagden dit initiatief te
breken, demonstreerde het overwicht der
Nederlandei's duidelijk. Het is zoo ook bijna
het geheele spelgedeelte voor de rust ge
bleven, slechts even voor het einde van de
eerste helft slaagde York City er in haar
spel iets meer te ontplooien.
Reeds vrij spoedig nam het Bondselftal
de leiding, toen de Vroet, na een combina
tie tusschen van der Veen en Draeger, den
Engelschen doelverdediger wist te passee-
ren. Nog geen minuut later passeerde Du-
mortier met een hard schot den uitgeloo-
pen Engelschen keeper. Het Bondselftal
bleek sterker en het was Kuppen, die na
ongeveer 20 minuten spelen uit een hoek
schop het derde doelpunt maakte. Kort
daarna scoorde Dumortier na een algemee-
nen aanval het vierde doelpunt. Twintig
minuten voor de rust was het Draeger, die
van 40 meter afstand een hard schot in
zond, dat keeper Wharton te machtig was.
Vlak voor de pauze scoorde de Engelsche
linksbinnen, Hughes, tegen.
In de tweede helft profiteerde Dumortier
al spoedig van een kans, door de Harder
geschapen, 61. Een fraai staaltje indivi
dueel spel van den Utrechtschen speler
werd besloten met een fel schot in den
hoek, 71.
Een kwartier voor het einde plaatste
Linssen den bal goed voor doel. Na een
mistrap deed Dumortier het direct zelf be
ter en de stand was 81.
Twee minuten voor het einde scoorde de
Engelsche rechtshalf Hathway voor de
tweede maal tegen.
stoc
scheper
Insulinde, >iat Vol. 12.
lart 12, H. Neueiburg 2.
Asgard, Kronos 5. Jo-
tuhnie; Schorsch, Heck-
Edelweiss 12, Muller;
.rd 8, van Laak; Twee
i Haal; Helv.
Baye:
Ga-
7, Nipken; Montan 22.' Kruppert; Simplon, de
Mayer; Centrust III, Pechcr; Baden XI, van
DarnCornelia, OldekampHoop, PikBarbara,
Link. W. v. Dricl 61, Bronkhorst; Rhenania 13.
Beekman; Sietekeüna, Pomp; Victor Hugo, IIoo-
gers; Kareol, OegemaWingi, Heller; Cornelia,
Snijder; Mannheim 206, Knaub; Digo, v. Oord;
Casaiope, Heijens. Math. Stinncs 4, Reuter; Mar
cel, HerbruggenHannelozen, Landcnklos; Atlas
12, Hamm; Atlas 8. Heijmer; De Vader, de
Buhr; Schweiz, Demuth; Walsum 24. v. d. Wiel;
Mundenheim, WeingartPinang, Schulph. Tello,
Lieshout; Velasques, Otjqens; Flottant, Wilm-
sen; AMSTERDAM: 4 Gebroeders. Spoelstra;
Com I, Zaal; Guta, Eekkers; DORDRECHT: s.
Fretta; MEPPEL: s. Antonie. VREESWIJK: s.
I Harmonie II; WEURT: s. Isere; HANS WEERT:
Stad Aerschot, de Bock; DELFZIJL: Actief,
Blaak; DORDRECHT. Hagen. Lederer; HEN
GELO: Anna, van Dêelen; MEPPEL: Martha,
Bruning; ARNHEM: Joha. Bernardtna, Verhoe
ven. AMERSFOORT: Elsina, de Groot; IJMUI-
DEN: Inga, Smit; DEESTDina Maria. Kore-
manUTRECHTLlna, HulsenALPHEN a d
RIJN: De tijd zal 't leeren, Pols; ZOETER-
WOUDE. Morgenster. Visser; MIDDELBURG:
Davlna, v. Klinken; MUSSELKANAALAvond
ster, Jansen; WEURT: Maria Adolphina. Rat
jes; VLIEREEDE: Mercator, Havinga. LIEN-
DEN; Johan Anna, v. Dreumel; WILNÏS: Wil
lem Fredorik, LangenALPHEN a d RIJN
Mars. Speksnijder; DEN HAAG: Dirkje. Hei
koop; DEVENTER: Res Nova. Haverman; AR-
KEL. Adrian, Troost; HEKELINGEN: Zuid-
Holland, Pieterse; DORDRECHT: Welle, Rahms-
dorf. HOGGGRAVE: Henrlca Adriana, Valken
burg; ZWARTSLUIS: Antonla Vegina, Wester-
RIVIERBER1CHTEN
HANSWEERT, 12 October
Gcpaaseerd en bestemd voor:
ROTTERDAM: Telegraaf 3 en XI. st; Luctor.
IJseldUk: Neutraal. Rennings; Emma, v Vijven
Franklin. Janssens; Mathilde. LIedtke; Harmln.
v d Ende; Pieternella. Broekmeulen; Onder
neming. Smit; Etoile du Nord, Van AmelsvoorL
DORDRECHT Cirnlls. Borsje; Irene. Schram;
Gilbert st; Rheinland. Zijlmans: Meadjo, van
Elburg
WIJK BIJ DUURSTEDE; Onderneming. Muur
ling.
AMSTERDAM. Anistcl 4. v d Bent; Ambulant.
Kik; Albatros 1, Tempelaars; Mars, de Leeuw
van Weenen
KLAZ1 NA VEENHoop doet leven, Veldhoen.
AMSTERDAM; Stad Amsterdam 8, Waterham
LEEUWARDEN: Johanna Seppin. Tichelaar;
Trois Frères, Tersteege
AMSTERDAM: Roger,
MAASSLUIS Spes No
DEVENTER: Oka. Lenaerts
ZIERIKZEE: Schouwen, v d Doe
NIJMEGEN- Lena, Vogel
ZWTJNDRECHT: C.B.R. 57. Huygens
DORDRECHT: W van Drlel 45. Broekhoven
DUITSCHLAND: Stad HeiJst. Burssens; Rijp
Schelde 7. Verhagen; Rhelnunion 6, Schoiten;
Brienz. Roussi; Slavonia. Eenhoorn, Amice, v.
Atlas, Apaliius; Hendrika Maria,
olm, Beclchaus: Adriana. Heuvel-
de Wachter; Geertje. Holle-
Johanna,
Schmltt
th; Manr
in: Hasp.
mase; Thuringla. Schot.
Hollink; Express 29, Kerle; Baden
Express 32. Schwarz; Oorma. de
Oöile, W(1st; Naphta 9, KUhnle; Anna Segers
Poule d'Eau. de Mefl; Patrla, Bauwens; Albert
eat, Erxleven;; St. Christophe. Ver
re ij.
BELGIE: Leta.
Jrabo, de Smedl
Cerseboom; Geertruida, Maas;
lartmap-v Everdina. Wtjnen; Wlllemlna,Ver-
Üs; Stad Amsterdam 4, Faasse; Cornelia, Van
dentine, de Koninck;
Verbeeck; Mathildc.
rtewater,
BREDA
VLIEREEDE- Gretel,
Baayens; HANSWEEl.TFrancisca, Doode-
Jaantje, de Vries; OUDENBOSCH: Adca,
waard; LEIDEN: Risico, Peters; HELMOND:
Twee Gezusters, SnoodUk; LOBITH: Madonna,
Engelaer. HOORN: Joha. Theodora, Lucassen;
BELGIë: s. Cornells; s. Ophir;
Tromp; s. Hendrik; Panama,
geuse, v. Eersel; Falion. de Haas; Orbite, van
Dortmund. Radium. Govaert; Nemo, Gora;
Poolster, Borms; Noordster 4, Molinard; Con
dor, Herincx; Ursula, Fraögois; Leon tine, van
StrlenDorothea, SolJanna Corna. Schouten
Herman, Lurkin; Veronese. BultinkClara, van
Megen; Alpha, Apollo; Henjo, WentlnkRio de
Janeiro, Koppens, Leontlne. Wissen; Mane
Jeanne. IJzerman
EMMERIK, 12 October.
Gepasseerd vóór 12 uur en bestemd voor:
DUITSCHLAND: Alsne, de Veer; Corail, Sens;
Berry, Kramer; Delmos, Kramer; st. Rheinkon-
tor 2; Mount Blank 45, Relnert; id. XI, Fuik;
ld. 3, Lerck; ld. 14, Constantin; id. 42. Kluwens;
Lahn, Staal; Maria, Fernhout; st. Loire; Hai-
mut, Cop; Jeanne, de Wilde; Ella Erich, Jahn;
Therese, Ypelaar; Naphta 5, Beck; st. Seine;
Metropole, Rupp; Poltou. Schoen; st. Midgard
Alsatia, Smit; Binnenvaart 29, Wieringa; Tremo-
nia, David; Ortwln, Verduin; st. Somrae; Bes-
sain, v. Strijdonk; Mannheim 199, oenftleber; st.
K. Vaart 4; Maja, v. d. Hoof; Franziska. v.
Look; Ruhrort, Illner; et. Ideaal; 3 Gebroeders,
DeiJart; Margta. Magdalena, Ruimbroek; Albert,
Achtergaal; Anna, de Graaf; Ellsa, de Bliek;
Robert Muller 7, Hinricksen; Krefeld, Bode;
Confld, Salomons; Corto. v. Keulen; st. Karls
ruhe 10; Maloja, Frent; Gegerdi, v. Wijngaarden;
Vlos, Bastiaanse; st. Madoera; Edouard, Bal;
Alida, OtjensAlidor, Cleerbout; Johan Jacob,
Bal; Stegee, Hollebrandsest. Netta; De Hoop,
Maasbach; Hannover 33, Schulze; Prudence, do
Raad; Hannover 7, Convout; st. Rewi; Verco,
Verbeek; Rouget, v. Couteren; Beom 2, Blhweert;
■t. Willem; Mercator, Roggeman; l'Unlon 2,
Delmé; Gilem, Windei]Gasée, Cobbout; Avanti,
de Recht; st. Jega; Montan 13. Schumacher; st.
Malpo; Vesuv, Pott; Petersberg, Meudt; st. Rerir;
>i); Dickens, Rutjens; st. Fiat
Rijn Zeevaart 17, Schmidt; R. Kar-
Hondecoeter
cher 25. Kirchgüsi...
Falkenberg; Wawanl, Meijer; st. BuffonRhe.n-
fahrt 99. Staab; Cornelia, Schoenmakers; Spes.
Brink; st Andrles Willem; Mannheim 235. Leym-
dekker; st. Meurthe; Nodier, Fatho: Marlette,
Gasten; Energie 5. v. Bon; st Sainte Odile; Alja.
Mannak; Baden 25, Hammersdorf; H. Neuerburg
9. Rappinger; st. Schulp; Mannheim 244, Mon-
rab; st Theodora;
trRher
nlus, Oerlei
Ha:
isBim
wlndus; Onder
s; Tev
ig, Snyder; 2 Gebroeders,
n; Mourits I, Huijsmans; at. Mathilde;
irtens; Cecilia 3, Struijf; Mathilda, de
Maria,
Weyer; Therese, Biesh.
Vntonie 2, v. d. Glesen; Catharina, Berends
12
bestemd
DUITSCHLAND: st. Wessellna; Neutraal,
Borger; Roger, v. Dordt; Locatelll. Kun-t Rhein-
unlon 5. de Koster; Gotthard, Boer; Wip: Ji<-
koot; Eijo, Smits; Palu, v. Heyghen; st Johanna
2: Madeleine, Krlessels; Edelweiss 7, Zamun; st
'tl; Hernia, Paauwe; St. There*'a. Engelaor
Wagner 3!
Engelina Maria, Teuben;
Prudentla, Simons; Elsa. K«
Page; Alger, Bo<
>'iilem j
I
?sjes;
Veldman
(gnat, SnoodjjkOndei-
-tenshoek. Oosterwaal
Gurissende Hoop, v.
Bt. Rijn Schelde 13: st.
Kieboom; Ellsa,
en XM Pro
burg, v. Haren; I
neming, v. Veel
Bernard, v. Steen
Enk; Spes. Ruitei
Charitas; Jean, E
Maas; Junior 13, WeyMai
St. Antonius, Neyonhuizen; Klasina, v Asperen-'
Johanna, Neef; Heinz Olto, Lampen; Dortmund'
Rossler; st. Harmonie 4; Mannheim 212. Konrads;
Maria Elise, Urmetzer; Express 25. Hammers
dorf; st. Wangard; Wellgunde, Backx; Tagila,
de Jong; Tarnhelm, Hulssenst. Harmonie I-
Lujo, Heek; Rhenania, Brandeisen; Margaretha'
de Wijs; Elisabeth, Pascal; Main 72, Becker;
Eendracht, v. Asperen; Nenuphar, Stoter.
