rodëO))
NEDERLAND EN INDIE
SCHUDT UW LEVER
WAKKER
Gemeenteraad van Amsterdam
A^ltijd een SCHOONE boord!
Voor de derde
maal remise
DONDERDAG 6 OCTOBER 1938
DERDE BLAD PAG. 9
Politiek-economische en
financieele verhouding
Referaten voor de Chr.
Werkgevers
Gelijk bekend houdt het Chr. Werkpe-
versverbond zijn jaarlijksche ■vergade-
rinz op 10 October a.s. in de Rótterdamsche
Diergaarde. Het groote punt der agenda is
rEconomische samenwerking tusschen Ne
derland en Ned.-Indië". Dr. A. A. L. R u t-
pers zal de politiek-economische zijde van
het vraagstuk belichten; de heer W. de
Vries Gzn zal de financieel-technische
zijde behandelen.
In de Werkgever van deze week zijn
'de uitvoerige stellingen van deze referaten
opgenomen. Wij geven er hier een uittreksel
van. Allereerst dus de Politiek-economische
verhouding. Dr. Rutgers zegt daarvan o.m.
het volgende:
De politiek-economische verhouding staat
riet los van de staatsrechtelijke. Ned.-Iudic
heeft ook op economisch gebied een groote.
mate van zelfstandigheid. Dit is gevolg van
het groote beginsel der koloniale politiek,
dat Nederland de zedelijke roeping heeft
Indië op te voeden tot grooter zelfstandig
heid. De kofloniale verhouding verandert
voortdurend. Eerst ging het alleen om de
handelsrelatie, later ook om de productie
van land- en tuinbouw. In later tijd moest
Nederland concurrceren met anderen: ons
aandeel in Indië's import en export daalde
tot 12 pet. en 7 pet. in 1935.
De in 1929 ingetreden crisis en ie sterk
ïiationalistisch-autarkisohe handelspolitiek
van bijna alle landen noopten er toe, ook
voor Nederland en Indië de bakens te ver
zetten. Met het systeem van zoo ver moge
lijk doorgevoerden vrijhandel en met de
open-deur-politick in Indië werd in begin
sel gebroken. Dc in Nederland op landbouw
crisiswet en crisisinvoerwet en in Indië op
contingenteeringen gebaseerde maatregelen
hebben in allerlei opzichten een van Over
heidswege gedirigeerde economie in het le
yen geroepen.
Deze nauwere samenwerking versterkte dc
wederzijdsche positie tegenover het buiten
land en de winst was reeds zeer groot.
De steun, welke Indië aan het Nederland-
sche bedrijfleven kan bieden, is begrensd
door 3 factoren:
a. aan de opkomende Indische industrie
moet ruimte gelaten worden;
b. de armoede der bevolking eiseht voor
ziening met zoo goedkoop mogelijke artik
len;
c. het belang van Indië's export noopt tot
import uit andere landen, die daarvan af
nemers zijn.
Toch kan de Nederl. industrie nog veel
meer aan Indië leveren; zij zelf behoort daar
toe de Indische markt zorgvuldig te bear
beiden. doch ook regeerings-voorlichting is
noodzakelijk.
Over de financieel-technische verhoudingen
merkte de heer W. de Vries o.m. het vol
gende op:
Elk der gebiedsdeelen heeft een zelfstan
dig financieel beheer. Tusschen de Rijks-
schatkist en het Departement van Financiën
'n Indië is een rekening-courant verhouding.
Aederland heeft een afzonderlijke begroo
ting voor het Ministerie van Koloniën. Ne
derland stelde zich, waar de omstandighe
den zulks tvnrderden, garant voor de beta
ling van rente en aflossing der door Ned.-
Indië aangegane geldleeningen (31 Dec.
1937 f 1.110.710.000).
Wederzijds heffen beide deelen van de
Rijkseenheid invoerrechten op de uit liet an
dere deel ingevoerde met name genoemde
artikelen-
De eenheid van het volk vereischt, dat de
producten van het geheele land zooveel mo
gelijk ter beschikking der geheela bevol
king, dus van die van alle gebiedsdeelen,
worden gesueld tegen redelijke prijzen, dat
zijn prijzen, die de producenten een behoor
lijk bestaan verzekeren.
Heffing van invoerrechten zal alleen dan
verantwoord zijn, indien in het gebiedsdeel
waar de goederen geïmporteerd zijn, de
overeenkomstige soort uit vreemde landen
niet tegen lagere of dezelfde prijzen zijn te
verkrijgen.
De vestiging eener nieuwe industrie be
hoeft niet altijd haar bestaansrecht le vin
den in de mogelijkheid langs dien weg te
vervaardigen goederen voor de ingezetenen
het betrokken gebiedsdeel tegen lagere
prijzen beschikbaar te stollen dan wanneer
ze van elders ingevoerd worden.
Om dc export, welke tegenover import uit
reemde landen behoort tc staan, te bevor
deren, zullen soms uitvoerpremies noodza
kelijk zijn, althans wanneer invoerrechten
op importartikelen het verschil niet kunnen
verbruggèn.
Zoolang de internationale toestand het
vrije ruilverkeer belemmert, zullen er om
standigheden kunnen zijn, die het produ-
ceeren van eenzelfde product in de verschil
lende gebiedsdeelen. al is het ook tegen af
wijkende prijzen, wenschclijk maken.
De grootst mogelijke samenwerking zal
slechts clan kunnen worden bereikt, wan
neer de wederzijds te leveren artikelen
togen den laagst mogelijken prijs kunnen
'orden beschikbaar gesteld.
Voor bereiking der grootst mogelijke sa
menwerking zal het noodig zijn, dat het
Nederlandsche bedrijfsleven kapitaal be
schikbaar stelle, voor ondernemingen van
allerlei karakter in Indië.
"ONDER SCHADELIJKE LAXEERMIDDELEN
en U zult 's morgéns „kiplekker"
uit bed springen.
lederen dag moet Uw lever minstens een liter ga!
in. Wai
jrteert Uw voedsel
et. het tederft. U voelt U opgeblazen. U raakt
rstopt. Uw lichaam is vergiftigd en U bent
meurlg, voelt U ellendig en ziet alles somber in.
*e laxeermiddelen zijn slechts lapmiddelen.
Melk aan schoolkinderen
Een proef wordt genomen
Het belangrijkste punt van bespreking in
de gisteren gehouden zitting van den ge
meenteraad van Amsterdam was een
draefit van B. en W. om met medewerking
der gemeente een proef te n.emen met het
•strekken van melk aan schoolgaande
kinderen. Aanleiding tot deze voordracht
was een voorstel van de sociaal-democrati
sche Raadsleden de Vries, Thijsscn en Sajet,
op 29 April 1937 bij den Raad ingekomen.
Gemeente of de ouders
Deze voordracht heeft aanleiding gegeven
tot een principieele gedaclitenwisseling i
de vraag of de Gemeente op dit gebied
taak heeft.
Voor de voorstellers was dit vanzelf géén
vraag. De heer de Vries (s.d.) toonde zich
uitteraard ingenomen met het gunstige, prae
advies op zijn voorstel. Den communisten
ging het natuurlijk niet ver genoeg.
De iheer Ter Haar (c.h.) betoogde dat
het niet juist was deze melkverstrokking
ast te haken aan de school. Hij zeide er
neer voor te gevoelen, dat een particuliere
vereeniging deze zaak ter hand nam, waar
bij de gemeente dan subsidie zou verstrek
ken. De school is zaak van de ouders, be
sloot spr. en de zorg voor melkvoeding van
de jeugd berust in de eerste plaats bij het
gezin.
Strijd met de leerplichtwet
Prof. Woltjer (a.r.) ging wat dieper op
de principieele kwestie in. Het voorstel van
B. en W. maakt in do eerste plaats geen
onderscheid tusschen kinderen die wèl en
die geen melk noodig hebben, althans op
deze wijze.
Het uitschakelen van dit behoefte-elemeni
staat, betoogde spr. verder, in verband met
het op zij schuiven van het gezin in deze
aangelegenheid. B. en W. hadden dc ver
strekking van melk aan een comité kun
nen overlaten.
Prof. Woltjer concludeerde, dat de voor
dracht in strijd is met de strekking van de
leerplichtwet. Hij heeft in beginsel bezwaar
tegen overheidsbemoeiing op dit terrein, die
verder gaat dan de leerplichtwet. Zooals B.
en W. voorstellen, komen dc onderwijzers in
plaats van de ouders.
Nadat nog eenige sprekers het woord
hadden gevoerd zonder nieuwe gezichtspun
ten te openen, kwam wethouder Boekman
(s.d.) tot de beantwoording der gemaakte
opmerkingen.
Tegenover de communisten, die voor alle
werkloozen vrijstelling van betaling vroe
gen, zei de wethouder dat werkloozen niet
anders dienen te worden behandeld dan
werkenden met een laag inkomen. Alleen
bij onvermogen om den lagen prijs te vol
doen, kan vrijstelling van betaling worden
verleend. Ook wordt gerekend met de grootte
van het gezin. De kosten dezer melkverstrek-
king komen bij elkaar zonder dat de
meente bijdraagt. Er zal ook een beroep op
de burgerij worden gedaan.
Het „principieel geschut" van de heeren
Ter Haar en Woltjer vond de wethouder
wel wat zwaar. Het gaat er om, betoogde
spr., dat de schooljeugd profiteeren kan
Voorbij is de tijd, dat Uw pen, na het vallen, Uw handen en
Uw papier besmeurde, en dat de penpunten verbogen bleken!
Talens' „Elite" flacon, met vulbassin in den hals, voorkomt inkt»
vingers! De penpunten kunnen niet meer tegen het glas stooten
en verbuigen! Voortaan dus Talens' „Elite" flacon, en alle vul*
misère behoort tot het verleden. Daarbij is de flacon gevuld
met den onvolprezen en wereldvermaarden Talens' vulpeninkt!
De prijs van dezen prachtflacon is slechts 60 cent 1
Pen sfexyt op éezm ««8
Alom verkrijgbaar bij den kantoorboekhandel
wel allerlei mogelijkheden toe en daartoe
behoort ook hetgeen de voordracht beoogt.
Met enkele stemmen tegen is de voor
dracht tenslotte aangenomen.
De Raad heeft bij den aanvang der zit
ting liesloten de Van Hallstraat en het nabij
gelegen gedeelte van den Haarlemmerweg
te aoen verbreeden, teneinde het verkeer
naar het Centrum over de Haarlemmerstraat
te ontlasten.
van den overvloed i
l melk
geheel fit zijn. Onschadelijk, plantaardig, zacht, on-
overtroffen om de gal te doen stroomen.
Elscht Carter's Leverpilletjes bij apothekers en
drogisten, t.
en wil de maatregel slagen, dan moet de uit-
deeling op school gebeuren. De bezwaren
der beide genoemde heeren erkende de wet
houder niet. Tot prof. Woltjer zei spr. verder,
dat het hier niet gaat om toepassing van
de leerplichtwet, want te Amsterdam is de
verstrekking van voeding en klceding vol
doende geregeld. De leerplichtwet laat even-
K.L.M. handhaaft haar personeel
Voor zoover het geen seizoen-werkers zijn
'S-GRAVENHAGE, 6 Oct. Naar aanleiding
van Ihet bericht als zou de K.L.M. aan circa
300 leden va,n haar personeel ontslag hebben
aangezegd, vernemen wij uit de beste bron,
dat dit bericht onjuist is. Het gaat hier om
een aantal seizoen-werkers, die tegen den
inter altijd worden bedankt Zulks in ver
band met het tijdelijk inkrimpen van lucht
lijnen e.d.
Ook wat technisch personeel, dat eeni-
gen tijd geleden wegens bijzondere drukte
voorloopig was aangenomen, zal binnen
kort weer ontslagen woixlen. Dit verschijn
sel is eveneens van normalen aard. Hoe
groot het aantal losse krachten is. dat over
compleet wordt, kan men ons nog niet
precies vertellen, maar 't werd op ongeveer
100 geschat. Daarvan zijn er intussclicn al
verschuilende vertrokken.
WIJZIGING PENSIOENWET
SPOORWEGAMBTENAREN
De heeren Van Braambeek en Hermans,
leden der Tweede Kamer, hebben op het
Wetsontwerp tot wijziging van de Pensioen
wet voor de spoorwegambtenaren 1925 een
amendement voorgesteld, waarvan de bedoe
ling is de pensioenen, die reeds als gevolg
van het tegenwoordige artikel 80a on een
lager peil zijn vastgesteld, opnieuw te bere
kenen en om dit artikel buiten werking te
stellen voor de pensioenen, die nog moeten
worden toegekend.
PARLEMENT EN KIEZER
Bij Martinus Nijhof te Den Haag is
schenen de 28ste jaargang van het bekende
Jaarboekje „Parlement en Kiezer", samenge
steld door F. K. van Iterson, bibliothecaris
van de Tweede Kamer.
zloht, bedoeld in i
rzekerinesbank en
Steun aan kleine
boerenbedrijven
Nieuw reglement vastgesteld
Totaal inkomen van 9.
verzekerd
De Ministers van Economische Zaken
en Sociale Zaken hebben, uit overwe
ging, dat het noodzakelijk is den bij
zonderen bedrijfssteun aan de kleine
boerenbedrijven in den vorm van te
werkstelling van grondgebruikers op
eigen bedrijf, ook voor 1939 te doen
plaats hebben, daarvoor een nieuw re
glement vastgesteld, dat 1 Januari 1939
in werking treedt
Volgens dit reglement kunnen voor te
werkstelling op eigen bedrijf in aanmer
king komen alle grondgebruikers, wier be-
drijfsinkomsten meer dan. 4,per week
bedragen, behoudens:
1. Grondgebruikers, wier bedrijfsinkomsten
meer dan 4,doch minder dan 7,—
week bedragen en die den leeftijd va
jaar bereikt of overschreden helKben, in
dien een plaatsvervanger aanwezig is. In
dat geval kan bedoelde plaatsvervanger
voor tewerkstelling op eigenbedrijf in
merking komen;
2. Grondgebruikers, wier bedrijfsinkom
sten meer dan 4,—, doch minder dan 7.—
per week bedragen, en die weduwe zijn, in
dien een plaatsvervanger aanwezig is. In
dat geval kan bedoelde plaatsvervanger
voor tewerkstelling op eigenb edrijf in aan
merking komen;
3. Grondgebruikers, die lichamelijk niet
in staat zijn hun bedrijfje naar behooren te
bewerken, of niet in aanmerking komen
zich bij de bureaux voor arbeidsbemiddeling
te laten inschrijven, voorzoover zulks inge
volge de bepalingen van dit reglement
noodzakelijk is;
4. Grondgebruikers, die een bedrijfje ex-
ploiteeren, dat, berekend naar den toestand
en omstandigheden, waarin het op 1 Nov.
1937 verkeerde, niet voor de kleine boeren-
regeling in aanmerking zou zijn gekomen.
Aan de grondgebruikers, die voor tewerk
stelling op eigen bedrijf in aanmerking ko
men, wordt in beginsel een totaal inkomen
van 9.per week verzekerd. Dit inkomen
wordt, indien het gezin uit niet meer dan
zes personen bestaat, veilhoogd met 0.15
voor ieder gezinslid boven de twee en in
dien het gezin uit meer dan zes' personen
bestaat, verhoogd met 0.15 voor vie;
zinsleden boven de twee, en met 0.40
ieaer gezinslid boven de zes.
SCHAAKRUBRIEK
Rectificatie
schaakprobleem no. 621
Het in het Zondagsblad van 1 October op
genomen schaakprobleem no. 621 Is onjuist
afgedrukt. Een der paarden is blijkbaar zoo
urig naar voren gestormd op de d-baan, dat
iet een veld te ver pas tot staan kwam,
waar hei' den koning zichtbaar hindert Men
voere het dier terug van d6 naar d5!
GEZIN EN SAMENLEVING
Men zendt ons het nu definitief vastge
stelde programma van de Conferentie „Gezin
en Samenleving", die in combinatie door de
Geref. en de Ned. Herv. Vereen, voor geeste
lijke volksgezondheid is belegd 18 ei
November op Woudschoten te Zeist. De
kerslijst is nagenoeg dezelfde als wij 5 Sept.
j.l. hebben vermeld. Het onderwerp der Con
ferentie: gezin en samenleving, is over
hoofdpunten verdeeld: het wezen van
huwelijk, gezinsvorming, gezin en maat
schappij, gezin en overheid. Secretaris der
Conferentie is de heer A. Hijmans, arts te
Rotterdam; de twee voorzitters: Mr. Dr. J.
Donner en Dr. Joh. v. d. Spek zullen de
zittingen presideeren.
RIJDAG, T OCTOBER
en 301,5 BI. Algeme«n'
teil door de Bf.C.R.V. 8.00,
.atle. 8.15 Berichten, gr..
Gelukwenschen). 10.30
11.00 Gram.muzlek. 11.15.
voordracht met planobegeleiding. 12.00
Berichten. 12.15 Gr®
Sohriftlezlng. me
muziek. (9.30—9.
Morgendiei
„Quin-
ziek. 2.30 Chris*. Lec
tuur. 3.00 Gram.muzlek. 3.20 Rotterdamse!*
pianokwartet en solist (Ca. 3-55 Berichten).
(3.554.00 Pauze). 4.50 Gram.muziek. 5.30
Orgelspel. 6.30 Voor tulnliefhebbers. 7.0»
Beriohten. 7.15 Literaire causerie. 7.45 Be-
portagre, eventueel gram.muzlek. 8.00 Be^t
richten ANP, Herhaling SOS-Berlchten. 8.15
NCRV-Orkest. solisten en de'clajnatic. 9.30
Gram.muziek. 10.00 Beriohten ANP. 10.05;
NCRV-Orkest. 10.45 Sportpraatje. 11.00 Gi-„
muziek. 11.5012.00 Schriftlezing,
HILV1ERSUM II. 415.5 Bï. 8.00 VARA'. 10.00
VPRO. 10.20 VARA. 12.00 AVRO. 4.0O VARA'
7.30 VPRO. 0.00 VARA. 10.40 VPRO. 11.00
12.00 VARA. 8.00 Gra-m.muziek (Om cal
8.16 Berichten). 10.00 Morgenwijding. 10.20
Declamatie. 10.40 Viool en Piano. 11.10 Ver
volg declamatie. 11.30 Orgelspel. 12.00 Gr^
muziek. (Om 12.15 Berichten). 12.30 AVRO.
Amusements-orkest en soliste. 1.15 De PaJ<
ladlans. 2.00 Causerie ..De tuin in October'V
2.39 Zang met pianobegeleiding. 3.00 En
semble Bartho Decker. 4.00 Gram.muzlek.'
5.00 Voor de kinderen. 5.30 Esmeralda ert
soliste. 5.50 Causerie „Oome Jan van Zut-
phen 75 jaar!" 6 00 „The Ramblers". 6.30
Orgelspel. 7.00 Causerie „Opvoeding tot de
mocratie1'. 7.20 Berichten ANP. 7.30 Berich
ten. 7.35 Causerie „De kerk nu aan het
werk". '8.00 Pianovoordracht. 8.30 Causerie.
„Onze vrienden in Amerika". 9 00 Frag
menten uit „Grafin Maritza", operette. 10.15
Gram.muzlek. 10.30 Berichten ANP. 10 3?
Damnieuws. 10.40 Avondwöding. 11.00 Piano-'
izlek .(gr.pl.), 11.5?
DROITWICH 1500 31. 12.10 OrgeL 12.40 Sextet,
1.15 Declamatie. 1.35 Strijkorkest. 4.15 En
semble. 5 20 Zang. 5 40 Continental Playen=.i
6.20 Berichten 6.45 Radiotooneel. 7.20 Plano
voordracht. 7.40 Orkest-. 8.20 Radio-tooneeU
9.05 Reportage. 9 20 Berichten. 9.45 Lucht-'
rtpraatje. 10.05 Strijkkwartet. 11.20 En-
nble.
leel. 11.29 Concert
DEÜTSCHIiANDSEXDER 1571 31.: 7.30 K'
tet. 8.20 Radiotooneel. 9.20 Berichte:
Piano. 10.05 Berichte)
1-9.20 Orkest.
2 2 31. 12.50 en 1.30*
6 50 Koor. 7.20 Salon-<
orkest. 8.29 Orkest. 9.05 Radiol
Concert. 10.30 Orkest. 4S4 M: 1.00 en 1.3-7
Orkest. 5.20 en 5.50 Orkest. 7.05 Zang. 8.20
ea 3.3a Orkeet.
Mooiste partij tot nu toe
Raichenbachs aanval prachtig
'AMSTERDAM, 6 October. De 'derde partij
Keller—Raichenbach van de match om het
wereldkampioenschap dammen werd gister
i het Parkhotel te Amsterdam gespeeld.
Deze ontmoeting had het volgende ver
loop;
Wit: M. Raichenbach. Zwart: R. C. Keiler.
34—29 opening.
1 34—29 1923; 2. 39—34 14—19 3. 44-39
10—14; 4. 5044 5—10; 5. 29—24 20X29;
33X24 19X30; 7. 34X25 18—22; 8. 31—i
12—18; 9. 37—31 7—12; 10. 41—37
De ruil 31—27 en 26X37 geeft vereenvou
diging, terwijl het nemen van de z.g. hek
stelling met 32—27 totaal nutteloos, zelfs
nadeelig is.
10 1—7; 11. 4641 14—19; 12. 40—34
10—14; 13. 34—30 14-20; 14. 25X14 19X10
15. 30—25 9—14. on
Op 10—14 kan Wit 32—23 (zwart 23X32
geowongen) en 38X27 spelen en dus de hek
stelling alsnog formeeren. De praktijk eefh-
ter heeft bewezen, dat zulke hekstellingen
meestal op niets uitloopen, doordat de stuk
ken op 3741 niet in het spel komen. Dat
Keiler toch liever 9—14 speelt, spruit voort
uit de gedachte, dat de witte positie in dit
geval wel eenigszins geschikt is om het ri
sico van een hekstelling te nemen.
16. 35—30 4-9; 17. 39-34 14-19; 18. 34—29
23X34; 19. 30X39 19-23; 20. 45—40 9-14 21.
40—35 14—19.
Op 3933 volgt natuurlijk 2227 enz. Wit
volhardt echter in zijn afmattingstactiek en
speelt: 22. 35-30 10—14; 23. 30-24 19X30;
24. 25X34 14—19; 25. 34-30 3—9; 26. 30-25
Voor Wit is de kans niet zoo gemakkelijk.
Wanneer hij streeft naar een ontknooping
waartoe zwart het initiatief moet nemen en
waarop Wit dus kan reageeren, zooals hem
dit dan het beste lijkt, mag ihij toch aiet te
ver gaan om zulks te forceeren, daax dit
wel eens ten koste van zijn positie zou kun
nen gaan.
2622—27.
Eindelijk verbreekt Keiler dus de positie
rechts. Het spel wordt nu interessant.
27. 32X21 16X27; 28. 31X22 18X27.
Hier daoht Keiler eenigen tijd na over
zijn beslissing naar welke ruit te 6laan.
Beide velden 27 en 28 hebben hun attractie
en Zwart besloot tot den tekstzet, omdat be-*
zetting van het vijandelijke cejQtrum hem
waarschijnlijk te voorbarig en daarmede;
dus te riskant, voorkwam. Zwart staat nu
gunstig.
44—40 9—14, 30. 40—35 15-20, 31'.
37—32 11'16, 32. 31X21 16X27. 33. 4137;
7—11, 34. 37—32 11—16, 35. 32X21 16X27,
42-37
Witts laatste zetten fieteekenen een stra
tegische veramderinig.
362—7, 37. 47—42 20-24.
Zwart geeft dus de verdediging met 1115
prijs.
38. 37—31
Wits plannen worden hu 'duidelijk. Na'
nog een of 2 malen schijf 27 aan te vallen'
zal hij overgaan tot nuil met 3S—32 om'
dan zwart op dliens korten vleugel aan
valllen. Zwart vindt echter in zijn sterken.'
centrum-stand een goeden steun.
17—22, 39. 42—37, 6-1L '40,
37—32, 1116. 41. 32X 21, 16X27, 42. 48—42,
13—18. 43. 42—37, 7—11. 44 37—32, 11—16*
45. 32 X 21, 16X27, 46, 38—32, 27X38. 47. 43
X32, 22—28.
Dwingt wit nu wel den' aanval te sta-,
ken, daar op 32—27 natuurlijk 2833 enz,
volgt.
48. 49—43, 28X37. 49. 31X42, 12-17, 50,
42—37, 18—22.
Wit moet nu Heel vooraiclhtig spelen;
om g"0ot nadeel te ontgaan. Keiler komt
i een agressieve positie,
51. 37—31, 22-28 52. 43-38, 24—29. 53.
38—32, 28X37. 54. 31X42, 8^12. 55. 42—38,
12—18. 56. 39—33, 29—34 57. 33—29, 34-,
40. 58. 35X44, 23 X 34. 59. 38—32, 19—24. 60.
32-27,
Het eindspel is zeer spannend en wordï
door beiden sterk gespeeld.
6014—19. 61. 36—31 en wach'f
61. 19—23. 62. 27—21, 24—30. 63,
21X12, 18X7. 64. 25—20, 30—35. 65. 20—14,
34—40. 66. 44-39, 40—45. 67, 14—10, 23—29,
68. 10-4, 45—50.
Remise
Wel 'de mooïsfie partij varf 'de 'drie ge*
speelde. Keiler heeft Raichenbachs aanval
prachtig gekeerd en ging op zijn beurt tot
een hevige attaque over, die RaichenhacS
in het nauw bracht en alleen door voo~
zichtig manoeuvreeren kon de wereldkami
pioen er remise uitlhaJen.
De vierde ontmoeting wordt Heden
Middcribeemster in „Hot Heerenhuis" aan
vang half zeven, gespeeld.
De stand is thans 33,
(22
Heb jij soms op de visscherij gevaren?
Mast zag hem verwonderd aan.
De visscherij? Nee. Wat bedoel je daamee?
Ik dacht het. Op de loggers en trawlers zijn er lui, die
precies redeneeren als jij. Over ongeluksvogels en meer van
dat moois.
Maar het is zoo. Dat kan je me nooit uit m'n hoofd pra
ten. Ik kan je staaltjes vertellen, waar je paf van staat.
Vertel op!
Goed. Het is al een jaar of wat geleden, toen ik in Ame
rika van boord ging. Ik voer op een kustbootje van het gou
vernement. Maar het beviel me niet. Het was meer een veer
dienst, dan een behoorlijke zeevaart. Het was wel goed van
eten en drinken, dat zal ik erbij zeggen. Toch zinde me dat
pont-gedoe niet. Ik er dus af. Met een paar dollars in m'n
pocket zoek ik een bar.
En of het zoo wezen mot, ik kom in een puike gelegenheid.
De bartender wijst me de weg naar een kelder, waar ik m'n
bullezak kan bergen. De eenige ben ik niet. Dat heb ik al
gauw in de link. An een honderd haken hangen overal plunje-
zakken langs de binten van de zoldering. Dat is ouwe jongens
denk ik. Die dingsigheidjes daar zijn van lui, die er tusschen
uit zijn geknepen, net als ik. En het was zoo. *s Morgens
kwam er een yankee in de bar. Hij was een baantjesagent. En
ik zag, hoe enkele lui hem wat in zijn hand stopten. Het mocht
niet, hoorde ik later. Hij werkte al op provisie. Voor iedere
man, die hij ronselde kreeg hij een bepaald bedrag. Maar ik
had al door, dat er met steekpenningen heel wat te marzelen
viel. Ik naar hem toe. You want a job, zegt 'ie. En ik in m'n
ratjetoe Yankeesch smoes, dat ik wel een baantje wil hebben.
Tegelijk laat ik tusschen m'n vingers een twee dollarbiljet
zien. Allright, zegt-ie. Nou, het kwam in orde. Ik kreeg werk
op een munitiefabriek, verdiende er dik geld. Maar geld is ook
niet alles, wat?
Mast keek het groepje mannen aan. Ze hadden rustig zitten
luisteren. Zelfs al overdreef Mast in zijn vertellingen, dan
bleef er nog heel wat belangrijks over, dat wisten ze. Want
de Scheele had een veelbewogen leven achter zich. Bovendien
kon hij smakelijk liegen. En die kunst verstaat iedereen niet.
Toen niemand op zijn vraag inging, vervolgde Mast: Ik kon
het niet op de fabriek banken. Altijd binnenshuis, bijna geen
lucht, en geen spat water om je heen, neen, daar was ik te
fijn voor gebouwd. Ik moest weer naar zee. Daar was doen
an. Voor een paar dollars sta je op een monsterrol. En toen
begon het, waar jij niet an wil. Dolf. Er was een Fransoos an
boord, die de heele reis vergalde; hij bracht het ongeluk an.
Och wat, kinderachtige onzin, schamperde Dolf.
Wacht even, niet zoo'n speed. Ik ben nog niet klaar. Die
kerel had een bleddy hoera bij hem, als tien yankees bij el
kander. Dat liet mij Sibérisch, hé?
Met een staal gezicht vertelde hij, dat-ie de kas van zijn
vader gelicht had, en naar de States was uitgeknepen. Nou
weet ik niet, van welk slag zijn vader was. Maar laat dat niet
blank geweest zijn, dan haal je nog de smerigheid niet uit om
hem te begappen, wat? Affijn, we moesten niks van den Fran
soos hebben. Met heel z'n groote hooischuur was het een vent
van noppes, een lijntrekker, en geen zeeman. Bij het minste
kouwetje werd hij al bleek als een vuile vaatdoek. We koer
sten naar Bonnes Aires. Maar we waren een blauwe Maan
dag onder stoom, of het werd hommeles. Eerst een buf regen,
waardoor je van de brug niet meer op de bak kon kijken, toen
onweer en bliksem, dat de stukken eraf vlogen. Ik had het
nog niet zoo stug meegemaakt.
En lag het aan die Fransoos?
De matrozen grinnikten.
Stil nou, zei er één, je brengt de Scheele van zijn aperpoo
Dalijk weet-ie niet meer wat-ie gelogen heeft.
Mast schonk een kom zwarte koffie in, slorpte bedaard,
veegde zijn mond af. en hervatte zijn verhaal.
De luiken waren dus weggeslagen
Zie je nou wel, hij weet het niet meer.
Had ik dan?
Nee, je zat nog in die bui met onweer en zoo.
O, ja. In m'n gedachte was ik al veel verder. Nou ja. we
komen er wel. Die regen werd finaal weggemaaid door een
storm. Alles achter elkaar. En de schuit lag in ballast. Jullie
weet, wat dat zeggen wil. Hoog op de zee, licht als een
meeuw. En slingeren! Hoe we het leven gehouden hebben,
snap je naderhand niet. De kapitein wou zijn boot nog op het
zeetje brengen. Lauw loenen. natuurlijk. We kapseisden bijna.
In ieder geval werden er een paar luiken ingekeild als spie-
gelruitjes. En we kregen study-an water over. Dat is een
lolletje, als er een paar open gaten aan dek zijn. We zaten
behoorlijk in de knijpert. eerlijk is eerlijk. De eerste stuurman,
een baas-kerel, ging met ons naar de voorkuil, om de ruiijien
te dichten. Maar we konden ons niet op de been houden, laat
staan de persennings over de gaten leggen. Gelukkig bleven 't
stuurgerei en de machine intact. We kwamen het geval te
boven. Toen konden we het zaakje weer een beetje zeeklaar
maken. En wat denk je van die Fransoos?
Over de muur geslagen, onderstelde een matroos.
Ik wil niet zeggen: was dat maar waar, zei Mast want
hij was per slot van rekening een maat, al leek het er niet veel
op. Nee, hij was direct bij de storm in z'n kooi gedoken.
Hij voelde zich beroerd, beweerde-ie. En liet ons werken.
Zoo'n lapzwans!
En het ongeluksnummer?...
Dat komt. Een paar dagen hadden we rust. En net wa
ren we de averij te boven of er duikelt weer een orkaantje met
een windkracht van tien over onze head.
Nee. lach nou niet. Het is geen fantasie, zuivere waarheid.
Ik zal liegen als het niet waar is. En het was erger dan de
eerste keer. We verloren twee sloepen. Toch zijn we in Bon
nes Aires verdaagd. En maat Frans stapt van boord om niet
terug te komen. We hebben er niet om getreurd, we konden
het werkelijk niet. En wat denk je? Toen we dezelfde reis
terug gingen, hadden we het mooiste weer van de wereld*
Geen spat water aan dek gekregen. Casueel, wat? En de
schepen, die nog geen dag later vertrokken, hebben meer
onder, dan boven water gezeten. Wil je nog sterker bewijs
hebben? Wij waren met de Fransoos ook het vuile weer kwijt.
Nou?
Uitdagend keek Mast. En zijn rechteroog trok scheef.
Enkele mannen schudden hun hoofd. Zeker, zeker, dat was
casueel. Het kwam toch meer voor, dat één man onheilen over
een schip kon brengen? Waar dat aan lag, wist je niet. Maar
een feit was het.
Wordt vervolgd
