mM Praag blijft vrijwel alleen staan De erfenis van het verleden „F I D U C I A" Eischt Ned. Fabrikaat A.U.ljoekholt rs qrrep. Aspirin ASBEST 1 RUBBER KNUTSELAARS DONDERDAG 22 SEPTEMBER 1038 EERSTE BLAD PAG. 2 Praag is onder den vereenigden druk Van Groot-Brittannië en Frankrijk bezwe ken. 't heeft toegestemd in een gebieds- afstand aan Groot-Duitschland. waarvan de j'uiste voorwaarden nog niet bekend Zijn. Met deze overgave is de eerste fase van het Tsjechoslowaaksche minderheden vraagstuk naar het lijkt afgesloten; de tweede schijnt thans te moeten worden af gewerkt en vermoedelijk in 'n even snel tempo. Wij bedoelen de pacificatie van de Hongaarsche en Poolsche minderheden, welke, door het succes der Sudeten-Duit- schers stoutmoedig geworden, eveneens het recht van zelfbestemming, en van te rugkeer tot hun eigen volk en nationali teit eischen. Vooral Polen is zeer heftig jn zijn optreden; het dreigt reeds met ge- [wapende interventie, en herinnert eraan, idat het zoodoende Praag met gelijke munt zou betalen. De Tsjechen hebben, in den tijd toen zoowel Polen als Tsjechoslowa- kije tot zelfstandige staten werden ge vormd, van Polens strijd met de bolsje wisten gebruik gemaakt om met geweld zich meester te maken van het rijke kolen bekken van Teschen, hetwelk door de Snogendheden aan Polen was toegewe zen. Ook hier weder moet dus het heden <le fouten van het verleden betreuren; het 'is of onze dagen doorloopend het karakter moeten dragen van het opdelven en het bóeten van oude ongerechtigheden. Zou president Benesj, wien het thans zoo moeilijk gemaakt wordt door Henlein en andere minderheden-leiders, die den iTsjechoslowaakschen staat belagen, waar van zij zelf onderdanen zijn, niet wel eens moeten terugdenken aan de jaren van den .wereldoorlog, toen Masarijk en hijzelf in isoortgelijke positie verkeerden, en van 'den nood der dubbel-monarchie gebruik maakten, om de gehate Habsburg-dynastie als het ware een dolk in den rug te stoo- iten? Heden is het Benesj, die aan de gebeur lijkheden uit vroeger jaren met gemengde gevoelens zal moeten terugdenken, wie zal het over enkele jaren zijn? Ook Italië heeft zijn minderheden, zijn Duitsch-spre- kende bevolking van Tirol, zijn Grieken van den Dodekanesos, als vreemde be- standdeelen in het nationale organisme. ,Van de geweldzame verovering van Abes- sinië zullen wij in dit verband maar niet eens reppen, zijnde dit 'n .kolonie". Mus solini heeft nu wel te Treviso verklaard, dat deze minderheden, gezien hun aantal, van geen beteekenis zijn, doch de betrok ken bevolkingen zelf denken daarover heel anders. Zij missen alleen op het oogenblik Ide gelegenheid, hun stem voldoende te la ten weerklinken. Doch elk volk krijgt zijn kans, zoo het deze slechts verbeidt. Heden ïs het Tsjechoslowakije, dat de oude re keningen moet afbetalen, naar wij ver moeden met zware woeker, en zoo Boeda pest en Warschau hun zin krijgen, de conferentie te Godesberg zal ook daarop van invloed zijn dan zou de republiek der Tsjechen en Slowaken worden terug gebracht tot een vreedzaam staatje, ver loren in midden-Europa, hetwelk vermoe delijk zeer veel moeilijkheden zal onder vinden, om zijn economisch en cultureel leven in stand te houden. Nu de panische vrees voor een wereld conflict is geluwd, gaan stemmen weer klinken, die vragen omtrent billijkheid en rechtvaardigheid stellen, of die beducht heid uiten omtrent de toenemende macht van het Derde Rijk, als opponent van de westersche democratieën. In den laatsten zin hebben bijvoorbeeld Winston Chur chill en Anthony Eden hun critiek doen hooren. Tracht men een indruk te krijgen van 'de rol, welke Groot-Brittannië en Frank rijk in de gebeurtenissen der laatste we ken hebben gespeeld, dan bemerkt men, voor zeer ingewikkelde, nog lang niet in alle deelen opgehelderde vragen te staan. Indien men aanneemt, dat Versailles een misgreep heeft gedaan met een staat te vormen in het midden van puropa, waar- 5n de toonaangevende nationaliteiten om trent dezelfde talrijkheid hadden als de minderheden, dan is men geneigd hierin een fout te zien, welke in hoofdzaak op Londen en Parijs als een oude schuld drukt.Men dient daarbij echter tevens in aanmerking te nemen, dat door Benesj toentertijd de belofte werd afgelegd, dat Tsjechoslowakije een staat van denzelf den aard als Zwitserland zou worden, dus één .zonder militaire bondgenootschap pen, welke zich tegen een deel van de moedernaties van zijn eigen minderheden zouden richten, en waarin menschen van elke taal en afstamming precies gelijke rechten zouden hebben. Praag is deze be lofte niet nagekomen; daarin staat het als schuldige naast Parijs en Londen, welke staten in allen gevalle geloofden aan de mogelijkheid van vreedzame samenwoning. Uit den doolhof van recht en onrecht, welke het Tsjechoslowaaksche vraagstuk in feite is, valt het moeilijk, den redden- den weg te vinden! VERZEKERING MAATSCHAPPIJ N IJ M E O E N Burg. van Schaeck Mathonsingel 2 Brand-, Glas-, Ongevallen verzekering, enz. Chamberlain op nieuw naar Hitier Hij zal twee of drie dagen onderhandelen Omtrent Chamberlains tweede reis naar Duitschland meldt Reuter uit Londen d.d. 21 September: Chamberlain zal morgenochtend om streeks 10 uur van Heston vertrekken en voor het noenmaal te Keulen aankomen. Hij zal, behalve van Wilton en Strang, ook vergezeld zijn van Sir William Malkin, raadsman van het Foreign Office en Hum phrey Davies, een der particuliere secreta rissen van Chamberlain De Minister-President heeft vanavond nog zijn opwachting bij den Koning gemaakt en Attlee en Greenwood ontvangen. Thans verluidt, dat Chamberlain twee of drie dagen weg zal blijven en dat voor zijn terugkeer geen beslissing zal worden ge nomen over een bijeenroeping van het par lement. Het is waarschijnlijk, dat Chamberlain in een radiorede dan het publiek over den toe stand zal inlichten. Chamberlains voorstellen De Times verneemt uit bevoegde bron ofschoon zonder officieele bevestiging dat Chamberlain onder andere de volgende voorstellen aan Hitier zal voorleggen: le. een internationale commissie voor de demarcatie van de nieuwe grenzen van Tsje choslowakije en voor de uilwisseling en over plaatsing van de bevolkingsgroepen; 2e. onmiddellijke demobilisatie; 3e. een gezamenlijke oproep van Hitier en van de betrokken partijen, voor d'.-n vrede en de orde in den tusschentijd, nood zakelijk om een zoo groot mogelijke over eenstemming tot stand te brengen; 4e. zekere garanties voor de handhaving van de integriteit van den nieuwen Tsjecho- slowaakschen staat. Waarschijnlijk zullen in dit vierde punt zekere oeconomische ga ranties worden opgenomen Hitier reeds aanwezig H i 11 e r is reeds hedenochtend omstreeks 10 uur te Godesberg aangekomen. Cham berlain, die per vliegtuig te Keulen arri veert, zal het laatste deel van zijn reis ipcr auto afleggen. Men schijnt te hebben afgezien van de grootsche ontvangst, die Hitler en Cham berlain te Keulen zou worden bereid. Men is ongetwijfeld tot de conclusie gekomen, dat het na de conferentie nog tijdig genoeg zal zijn, den Britschen premier een beeld te geven van liet enthousiasme der Dudtsche volksmenigte, als de resultaten van de ont moeting aan de verwachtingen beantwoor den. Churchill Chamberlain onder vindt critiek Churchill en Eden zijn het niet met hem eens Winston Churchill heeft met scherpe woorden stelling genomen tegen de buiten- landsche politiek van Chamberlain en van de Britsche re geering. „De verdeeling van Tsjecho-Slowakije on der druk van Fran- sche en Britsche zijde beteekent de volledige overgave van de democratieën aan de bedreiging met geweld door de nazi's", zeide hij. Het aanvaarden van Hitiers voor waarden beteekent volgens Churchill: „Een voetval van Europa voor de macht der nationaal-socia- listen, waarvan ten volle gebruik zal won den gemaakt. Het denkbeeld, dat de veilig heid kan worden gekocht door een kleinen staat voor de wolven te werpen, is een fatale dwaling." De liberale partij heeft in haar vergade ring een resolutie aangenomen, waarin ver oordeeld wordt, dat de regeering het initia tief genomen heeft zonder het parlement te raadplegen. Chamberlain wordt ervan be schuldigd, geweken te zijn voor het geweld. De liberale partij eischt de onmiddellijke bijeenroeping van het parlement Oud-minister Eden heeft te Strafford- on-Avon een rede gehouden, waarin hij ver klaarde, dat de internationale toestand nog steeds slechter wordt. Hij zeide: „Ongetwijfeld is het Engelsche volk zeer ongerust over den gang van za ken. De overtuiging wint veld, dat een voortdurend terugwijken slechts kan leiden tot een groeiende verwarring. Men meent dat men thans moet stand Sovjet-hulp brengt overigens gevaren me- e, welke Roemenië niet zou willen loo- pen. Italië schijnt zich te zeer aan de zijd®, van Duitschland te hebben geschaard zoodat van Italië niets te hopen ia. Blijven dus over de groote Westersch? mogendheden. Men zou te Boekarest willen weten op velke strategische lijn Engeland en Frank rijk besloten hebben den tegenstand te or- ganiseeren en van welk oogenblik af z\i tot Duitschland „neen" zullen zeggem Het Kurhaus Petersberg. dat aan den Rijn tegenover Godesberg ligt. In dit hotel heeft Chamberlain vandaag zijn intrek genomen. houden, en hoopt dat het nog niet te laat zal zijn. Er zijn eenige menschen geweest, die ge loofden dat, indien de onmiddellijke kwes ties konden worden opgelost zonder wapen geweld, men in ruime mate zou zijn tege moet gekomen aan de verlangens van alle Europeesche mogendheden en de crisis voorbij zou zijn. fk acht die hoop niet gerechtvaardigd. De waarheid is, dat iedere crisis ons dich ter tot den oorlog brengt. Wij glijden steeds meer naar den afgrond af." Eden herinnerde er aan, dat hij in Juni gezegd heeft, dat, hoewel men moet streven naar ontspanning in den toestand, men toch ergens stand moet houden, om niet het zelfrespect en het respect van anderen te verliezen. Als de gevaren van thans vermeden kun nen worden, zullen er nieuwe oprijzen, om dat het geweld den voorrang heeft en recht en orde op den achtergrond worden gedron gen. Als een dergelijke toestand zou voort duren zou hij spoedig ondraaglijk worden. De toestand is thans reeds zeer gevaarlijk. Eden herinnerde er aan, dat bij vroegere tijdvakken van spanning Engeland tenslotte steeds den boventoon had gevoerd en zeide er niet aan te twijfelen, dat dit thans op nieuw zou geschieden. Het is nog niet te laat voor het brengen van verandering in de opvattingen, neer gelegd in de woorden van Hull, die gezegd heeft, dat alle volken een groot belang heb ben bij een vrede met gerechtigheid. Indien men deze waarheid geweld blijft aandoen, zal men niet kunnen ontkomen aan de uiteindelijke ramp en het is de hoogste taak der staatslieden, die ramp af te wenden. BETIMMERINGEN MEUBELEN Nederlandsclie Meubelfabriek Wageningen N.V, WAGENTNGEN TELEFOON 26T3 HOEVEEL PROCENTDUITSCHEFtS WONEN ER IN TSJECHOSLOWAKIJE Praag en de overige minderheden De houding van Polen, Hongaren en Slowaken De Slowaaksche volkspartij heeft mee gedeeld, dat haar onderhandelingen met president Benesj, over deelneming van deze partij aan de regeering, nog voortduren. De eindbeslissing zal tegen het begin der volgende week kunneu worden tegemoet gezien. Een Poolsche nota Pa pee, de Poolsche gezant ia Praag, heeft gisteravond aan Krofta, den Tsje ohischen minister van buitenlandschc zaken, een nota overhandigd, waarin de Poolsche regeering de verwachting uitspreekt, dat le Tsjecho-islowaaksclie regeering voor de dO"r de Poolsche minderheden bevolkte genieJ ;n een zelfde regeling zal toepassen a's voor de gebieden met Duitsche bevolking. In de nota wordt verder vastgesteld, dat de bepalingen van de Poolsch-Tsjechiscbe conventie van 1925 betreffende de posnte der Poolsche bevolking nutteloos geworden zijn, zoodat de Poolsche regeering oe con ventie opzegt. Uit betrouwbare bron verluidt, dat de Poolsche militaire autoriteiten besloten zou den hebben tot htt onder de wapenen hou den van de lichting, die na da gr: nte ma noeuvres, welke juist geëindigd zijn. naar huis gezonden zou worden Ook de voor de manoeuvres opgeroepen reservisten zouden in dienst moéten blijven. De Poolsche ambassadeur te Londen heelt gisteren opnieuvy in een onderhoud met den Britschen minister van buitenlandsclie, za ken Halifax den nadruk gelegd op 'de Foolsche eischen ten aanzien van de min derheden in Tsjecho-Slowakije. Men meent te weten, dat de ambassadeur verklaard heeft, dat Polen voor zijn minder heden dezelfde behandeling eischt, als de Duitsche minderheid zal genieten en aan spraak maakt od dezelfde territoriale voor deden. Boedapest vast besloten Het Hongaarsche Telegraafagcntsohap meldt: De besluiten van onze rasgenooten in Tsjecho-Slowakije hebben een krachtigen weerklank ui geheel Hongarije gevonden. De Hongaarsche regeering kent haar plicht, om met alle middelen him verlangen, vrij over zichzelf te beschikken, te ondersteunen. In deze uren, die van historische beteekems zijn, kent elke Hongaar slechts één plicht: eenheid en discipline. Havas meldt voorts uit Berlijn, dat de Duitscb-Hongaarsche besprekingen te Berch- tesgaden de levendige belangstelling van de Duitsche politieke kringen hebben opgewekt Nog steeds onrust in Sudeten-grensgebied Aanvallen op grensposten De aanvallen, welke van Duitsche zijde uit op Tsjecho-Slowaaksch gebied worden ondernomen, blijven blijkens een Ceteka- telegram uit Praag, nog voortdurend aan houden. In den loop van gisteren werden o.a. van Duitsche zijde een dertigtal schoten afge- \uurd op het Tsjechische douanebureau te Doemiscu-Wiesenthal, lexvvijl bovendien een handgranaat naar genoemd bureau werd geworpen. De gendarmerie ondernam geen enkele actie, daar het gebouw slechts en kele passen van de grens is gelegen. Om half twee gistermiddag deed een aan tal onbekend gebleven personen een aanval op het bureau der douane te Asch. Er werd aantal revolverschoten op het gebouw gelost, terwijl er twee handgranaten wer den geworpen. Den afgeloopen nacht is voorts, naar Ha- is meldt, een militair onderkomen in de nabijheid van Petrikovice in het district Trutenov aangevallen. De aanvallers, zes in getal, openden het vuur. De drie soldaten 'n drie douanebeambten, die het onderko- non bezet hielden, beantwoordden het vuur lit een licht machinegeweer. De aanvallers 'luchtten hierop in de richting van de grens. De aanvallers waren waarschijnlijk ex- lcden der Sudeten-Duitsche partij, afkom stig uit Petrikovice, die naar Duitschland aren gevlucht. Te Trebom in het district Ulucin is om drie uur in den morgen een afdeeling plaat selijke politie door een uit tien man be staande bende overvallen. In het gevecht, dat hierbij ontstond, werd de douane beambte Papousek gewond, terwijl een der aanvallers werd gedood. De strijd duurde ongeveer een kwartier, waarna de aanval lers zich over de grens terugtrokken. Gij bevoordeelt daarmede Uw landgenootenen U zelve GEMENGD VOEDER VARKENS MELKVEE EN PLUIMVEE AMSTERDAM N.V. De houding van Roemenie Onrust door Hongaarsche aanspraken Naar Havaa uit Boekarest meldt, is Roeimenië niet van zins, het initia tief te nemen voor een actie, welke Tsjechoslowakije te hulp zou moe ten komen. De inmenging van Hon garije echter, zijn revisionistische aanspraken, de hulp, welke het. naar het schijnt, in het nationalistische Duitschland hoopt te vinden, zet direct het pact van de kleine entente op het spel en bedreigt op de meest directe wijze de Roemeensche be langen. Het fs belangwekkend op te merken, dat op het oogenblik zelf, waarop de conferen tie te Boedapest met Hongarije in beginsel een overeenkomst bekrachtigde, welke den toestand in midden-Europa kon stabilises ren en kalmeeren. de agitatie, welke Duitsoh- land goed daoht tegenover Tsjecho6lowa kije te beginnen, welke strijd ieders eet lust opwekt, alle eischen in kwestie weer aan de orde moest brengen. Hongarije, dat had kunnen ho<pen te ontsnappen aan de machtige Duitsche voogdij, meegesleept door de gedachte der revisionistische beweging, moest opnieuw den moed verliezen. Voor andere naties kon er in midden-Europa nog slechts spra ke zijn van een pax Genr.anica. De eerste natie, welke na Tsjechoslowa kije in de waagschaal wordt gesteld, Roe menië zou de eerste moeten zijn om zich te verontrusten. Te Boekarest wordt de Duitsche minder heid in Transylvanië, 800.000 personen, strong door Berlijn gecontroleerd Men weet, dat groote krachtsinspannin gen zijn verricht om de Hongaarsche min derheid te verontrusten. Men weet vooral, dat Duitschland sinds den oorlog van 1914 niet heeft opgehouden naar Roemeensche petroleum en graan te hunkeren. TRANSPORTBANDEN DRIJFWERKEN ORAAGROLLEN A I"J I6RONINCEN ROOD SPANJE WIL ZIJN VRIJWILLIGERS WEGZENDEN Negrins opzienbarende verklaring te Genève Een addertje onder het gras N e g r i n, gedelegeerde van het repu- blikeinsche Spanje ter Volkenbondsver gadering, heeft meegedeeld, dat zijn re geering heeft besloten, de onverwijlde terugtrekking Tan alle niet-Spaansche strijders aan de zijde der regeering te bevelen. Negrin verklaarde voorts, dat het be sluit zijner regeering geldt voor buiten- landsche vrijwilligers van welke natio naliteit ook, zelfs voor degenen, die se dert het uitbreken van den burgeroorlog de Spaansche nationaliteit hebben aan genomen. De regeering wil, aldus Negrin, door haar besluit een bijdrage tot een alge- meene ontspanning leveren. Negrin verbond aan dit wegzenden van alle buitenlandsche strijdkrachten geen en kele voorwaarde, ook niet van de we.derkee- righeid van de zijde van generaal Franco, doch richte alleen aan de Volkenbondsver gadering het verzoek, een commissie naar het gebied der Barcelona-regeering te zen den, om te laten vaststellen, dat binnenkort indertijd alle vreemde vrijwilligers verdwe nen zouden zijn. Men tast nog in het duister wat de Barce lona-regeering met deze manoeuvre mag beoogen. Vermoedelijk hoopt Negrin, dat deze beslissing zulk een indruk zal maken op de openbare meening en wellicht ook op de regeeringen van vele landen, dat deze stap een zeer versterkten druk op generaal Franco zal gaan uitoefenen, om zijner zijds ook met spoed alle buitenlandsche strijders naar huis te zenden. Slechts enkelen waagden de veronderstel ling, dat deze beslissing van Negrin reeds een gevolg zou zijn van de besprekingen te Berchtesgaden tussohen Hitler en Cham berlain Wellicht zou Hitier aan Chamber lain beloofd hebben, Franco tot de onmiddol- liike terugtrekking der Italiaansche en Duit sche strijders te bewegen, indien Negrin het voorbeeld hiertoe zou geven. Vooral onder de aanhangers van Barcelo na kon men afkeurende verbazing over dit besluit van Negrin hooren, dat bij gebreke aan zekerheid van navolging door Franco ais een soort zelfmoord van Barcelona werd betreurd. Anderen merkten op, dat het aantal bui tenlandsche strijdkrachten, die nog in dienst één stapl Daarom op gepast en ook bij de ge ringste verkoudheid on- middellijk Aspirin nemen! HET BEPROEFDE GENEESMIDDEL BIJ GRIEPI 20 tabletten in een buisje 75 cent. Waar men een KOLEN FORNUIS hoort roemen Zal men U de naam „PELGRIM" noemen. N.V. „PELGRIM" GAANDEREN (Holland) VOO! Teakhout R.V. v.h. 0. MATAK FOHTEIN HARL1NGEN.TEL.22S GEBROEDERS VRAETS MACHINEHANDEL BILTHOVEN (HOLLAND) Tel. 3196 SPECIAAL IN: Moderne Werk tuigmachines o.a. Draaibanken, Revolverdraai banken. Excen- terpersen, Trek- persen, Schoppersen, Forceerbanken, Schaafbanken, Boormachines, Fraisban- ken etc. etc. Vraagt vertegenw.bezoekll N.V. KEMPENSGHE ZINK MIJ. (Zlncs.de la Camplne) BLOKZtN'K KETELZINK ZWAVELZUUR SUPEBFOSFAAT. lenige fabrlkante ln Nederland van MAAGDELIJK BLOKZINK TELEFOON 59 - WEERT VAM DER IINDEMENYEIDHUIS amsterdam-ROTTERDAM-groninüeh VOOR ALLE DOELEINDEN I TECHNISCHE ARTIKELEN j. Koster Hzn. - Scheepswerf „Gideon* Gronljen Rolland Voorwaarde voor loonende exploitatie tt een economisch schip. Hiervan bent U zeker met een KOSTER-COASTER FORTO-KOUDLIJM IS HET IDEAAL Steeds gereed, geen wachten, geen geknoei met stoffig poeder, geen resten, uiterst zuinig, enorme blndkracht,vlekvrij op eiken. Vr.ze Uw winkelier of anders ons, onder adresopg. v. Uw leverancier- FRENKEN'S FABRIEKEN - WEERT an Barcelona staan, zooveel geiinger is dan het aantal buitenlandschc strijdkrachten van Franco, dat de daad van Negrin beschouwd kan worden als het uitwerpen van een spiering om een kabeljauw te vangen. De Volkenbondsvergadering zal waar schijnlijk over enkele dagen in de zesde, in de politieke commissie, het voorstel van Negrin tot het zenden van een commissie van onderzoek naar het onder het ge tag van Barcelona staande Spaansche gebie.l liehan- delen. De vraag zal daarbij wel gesteld wor-i den. of de Volkenbondsvergadering even tueel de benoeming van een dergelijke com- missie niet eerder aan de Londensche niet- inmengings-commissie behoort over te laten. Mussolini over de minderheden Minderheden in Italië zelf van geen beteekenis Te Treviso heelt Mussolini een redes gehouden, waarin hij het o.a. heeft gehad over „de kleine minderheden van andere taal" die blijk hebben gegeven van haar aan hankelijkheid aan Italië en haar medewer king. Voor het aan de orde stellen van een min derhedenvraagstuk, aldus de Duce. is het eioodig, dat het vraagstuk zekere afmetin-" gen heeft, die hier niet aanwezig zijn. Als Tsjechoslowakije zich thans in moeilijke oogenblikken bevindt, is dat, doordat het „Duitsch TsjechischRoemeenschHon- gaarsch—Slowaaksch" is. Ik wijs aaar nog eens op. aldus zeide Mussolini, omdat men, als men het probleem aansnijdt, het in zijn geheel behandeld moet worden. Chamber lain, die het initiatief heeft genomen, is bezig T scheepje in de haven van den vrede te brengen. Na te hebben medegedeeld, dat de regee ring te Praag de Britsch-Fransche voorstel len zou hebben aanvaard, zeide de Duce: „Alle objectieve vreemdelingen hebben kun-1 nen opmerken, dat het Italiaansche volk zich in Europa het rustigste heeft gehouden, Dat is het gevolg van de fascistische revo lutie, die de Italianen zeer sterk en eensge-1 zind heeft gemaakt. Onder het tceken vari den lictor zijn de Italianen altijd gereed td strijden en te overwinnen"i

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1938 | | pagina 2