De Regeering en het
werkloosheidsprobleem
De Regeering en de Gemeenten
DE TROONREDE
WOENSDAG ai SEPTEMBER 1938
EERSTE BLAD PAG. 3
De Millioenen-N ota
Afzonderlijke
Hoofdstukken
'Aan de memories van toelichting tot de
verschillende hoofdstukken der bcgrooting
wordt het volgende ontleend:
Hoofdstuk I (Huis der Koningin)
Uitgetrokken wordt 1.560.000, waarvan
voor de inkomens van de Koningin, Prinses
Juliana en Prins Bernhard 1.400.000, en
voor onderhoud der koninklijke paleizen
100.000.
Evenals ten vorigen jare wordt voor de
voortzetting der restauratie van het konink
lijk paleis te Amsterdam ook voor 1939 een
bedrag van 60.000 aangevraagd.
Hoofdstuk II (Hooge Colleges van Staat)
Voor 1939 wordt geraamd 1.873.287; voor
1938 is toegestaan 1.940.195; zoodat min
der wordt aangevraagd 66.908.
Hoofdstuk Ha (Algemeene Zaken)
Voor 1939 worldt geraamd 92.914; voor
1938 is toegestaan 83.544; zoodat meer
wordt aangevraagd 9.370.
Hoofdstuk III (Buitenlandsche Zaken)
Voor 1938 werd toegestaan 3.710.573, ter
wijl voor 1939 geraamd wordt 3.S03.785,
joodat meer wordt aangevraagd 93.212.
Hooldstuk IV (Justitie)
De raming voor 1939 bedraagt 27.569.697.
Voor 1938 is toegestaan 26.360.786. zoodat
voor 1939 meer wordt geraamd 1.208.911.
Wettelijke voorzieningen ten einde te
voorkomen, dat huwelijken alleen door
onderlinge toestemming der echtgenoo-
ten kunnen worden ontbonden, zijn in
een gevorderd stadium van voorberei
ding.
Een herziening van het vreemdelingen
recht, behelzende de grondlijnen, waarbin
nen naar omstandigheden de concrete voor
schriften kunnen worden gegeven is in be
werking.
Hoofdstuk V (Binnenlandsche Zaken)
Voor 1938 werd toegestaan voor den ge
wonen dienst 33.529.868. Voor 1939 wordt
geraamd 32.992 742. zoodat minder wordt
aangevraagd 537.126.
Hoofdstuk VI (Onderwijs)
Geraamd wordt voor 1939 146.026.570;
toegestaan voor 1938 is 142.361.033, zoodat
meer worldt aangevraagd 3.665.537.
Hoofdstuk VII a (Nationale schuld)
Voor 1939 wordt aangevraagd: voor 'den
Séheelen dienst f 159.009.743; waarvan voor
en kapitaaldienst f 11.000.000 en voor den
gewonen dienst f 148.009.743. Voor 1938 is
daartoe onderscheidenlijk toegestaan
f 161.567.958; f 11.000.000 en f 150.567.95S;
derhalve wordt voor den gewonen dienst
van 1939 miinder aangevraagd f 2.558.215^
De gevestigde schuld vordert in 1939 we
gens rente f 95.049.426; en wegens aflossing
i 69.401.000; waarvan onderscheidenlijk
I 10.846.107 en f 21.587.076 naar andere be-
grootingsonderdeelen worden overgebracht.
Ten laste .van den gewonen dienst van
Nietiwe reeks maatregelen
aangekondigd
Werkverschaffing wordt gebracht
op peil van 90.000 a 100.000 man
Krachtige bestrijding der
jeugdwerkloosheid
In de Millioenennota geeft Minister
de Wilde een uitvoerige uiteenzet
ting van wat de Regeering voornemens
is te doen op het gebied van de bestrij
ding der werkloosheid. Ook al stelt de
Regeering nadrukkelijk op den voor
grond de saneering der overheidsfinan
ciën, toch mag dit niet den indruk
wekken, alsof zij niet haar volle activi
teit zou richten op de groote vraagstuk
ken. welke heden de aandacht vragen.
De Regeering heeft zich opnieuw ernstig
rekenschap gegeven Van al hetgeen in het
belang van een krachtige bestrijding der
werkloosheid kan worden gedaan. Aller
eerst zal de wijziging van het belastingstel
sel mede dienstbaar worden gemaakt aan
wegnemen van in bepaalde belastingen
gelegen belemmeringen tegen verruiming
van werkgelegenheid.
Nieuwe maatregelen zijn voorts onvermij-
hoofdstuk VII a wordt uit dezen hoofde ge>
raamd f 132.022.243, zijnde f 376.785 meer
dan voor het dienstjaar 1938 aanvankelijk is
toegestaan.
Hoofdstuk IX, Waterstaat
Het eindcijfer der uitgaven ten laste van
den gewonen ddenst beloopt 48.583.891, te
gen ƒ50.255.348 in 1938. Dit verschil is een
gevolg van de voor 1939 voorgestelde lagere
uitlkeering aan het Verkeersfonds, welke
bijna 2y2 millioen beneden die voor 1938
blijft.
Hoofdstuk XII, Koloniën
Voor 1938 is uitgetrokken f 8.379.557. Voor
1939 wordt geraamd 13.347.907. Voor 1938
wordt dus meer geraamd dan oorspronke
lijk voor 1938 Is toegestaan 4.968.350.
Defensiefonds
Het bij de wet betreffende instelling van
een Defensiefonds toegestane bedrag ad
ƒ53.400.000 voor het inhalen van den ach
terstand in de materieele uitrusting van de
weermacht werd aangevraagd op die begroo
tingen van uitgaven ten behoeve van het
Defensaefonds voor de jaren 1936, 1937 en
1938. In verband hiermede worden thans
alleen nog gelden opgebracht ten bedrage
van 3.570.000 voor uitkeering aan het Rijk
wegens rente en aflossing van verstrekte
voorschotten.
Regeling van hét
forensenvraagstuk
5 millioen voor saneering
yan gemeentelijke financiën
In de Millioenen-Nota wordt een uit
voerige beschouwing gewijd aan de
financieele positie der gemeenten. Ook
voor de gemeenten geldt n.l. de nood
zaak van ernstige .voortgezette bezuini
ging*
Ongeveer 700 gemeenten behoeven geen
bijzondere hulp. Zij kunnen zichzelf redden.
De overige gemeenten hebben hiertoe geen
kans gezien en verkeeren in dezelfde positie
kis het Rijk.
In het Werkloosheidssubsidiefonds werd
een middel gezien om de gemeenten met
budgetaire tekorten te helpen en daarnaast
bleef het Rijk de gemeenten, die desondanks
niet voldoende) geholpen konden worden,
rechtstreeks steunen. In de gegeten om
standigheden was deze toestand aanvanke
lijk bevredigend.
De snelle achteruitgang had evenwel alras
l'ot gevolg, dat het Werkloosheidssubsidie
fonds niet meer bij machte was in de be-
grootingstekorten te voorzien. Toen de te
korten van dit Fonds zich gingen accumu-
leeren, werden de bijdragen in de tekorten
voor een deel in den vorm van een rente
loos voorschot en voor het overige als bij
drage fonds perdu verstrekt..
De Regeering is voornemens verandering
\Vi brengen in de wijze van verleening van
de bijdragen in de begrootingstekorten van
de gemeenten. Deze bijdragen zullen
Voortaan rechtstreeks uit 's Rijks kas volle
dig fonds perdu worden verstrekt
Indien dit voorstel wordt gevolgd- zal van
'de nieuwe belastingmiddelen, tot invoering
Waarvan het voorstel wordt gedaan, een be
drag van f 21,6 millioen dienen ter ver
strekking van bijdragen fonds perdu aan
de gemeenten ter vervanging van rentelooze
voorschotten.
Deze wijziging Is van groot belang voor
de gemeenten.
Hiermede zijn "de gemeenten evenwel in
haar financieel beleid nog niet zelfstandig
geworden. Wil men tot die zelfstandigheid
geraken, dan zal het noodig zijn er naar te
stroven voor de toe te kennen bijdragen
objectieve nonnen te vinden, waarvan de
consekwentie echter niet mag zijn, dat in
meerdere of mindere mate aan tal van ge
meenten, die de bijdragen niet noodig heb
ben, eveneens nieuwe middelen toevallen.
Het is ndei' verantwoord de opbrengst van
do nieuwe belastingen voor een beteekenend
deel te bestemmen voor gemeenten, welke
daaraan geen strikte behoefte hebben- In-
tusechen maakt de thans gegroeide toestand
van bijpassing van tekorten in zoovele ge
meenten het gevaar geenszins denkbeeldig,
dat het verantwoordelijkheidsgevoel voor 't
nnancleeile beleid verslapt, hetwejk gevol
gen teweeg kan brengen, welker voorkoming
een offer rechtvaardigt.
Aangezien het streven naar de vaststel
ling van objectieve normen stellig ten ge
volge zal hebben, dai' een kleine verruiming
van de voor 1939 strikt noodige bijdragen
moet plaats vinden, heeft de Minister ter
men gevonden in de opstelling van het
reëele budgetaire tekort een bedrag van
f 5 millioen op te nemen voor de saneering
van de gemeentelijke financiën. Dit bedrag
in combinatie mei' de thans voor bijdragen
in de begrootingstekorten uitgetrokken be
dragen zal moeten dienen voor een zoo
danige herziening van de financieele uit-
keeringsregelen, dat een aanmerkelijk groo-
ter aantal gemeenten haar zelfstandigheid
weder verkrijgt.
De eigen verantwoordelijkheid
der gemeenten
Het vragastuk van den noodlijdende ge
meenten kan langs dezen weg van verdere
nivelleering en grootere bijdragen wellicht
tijdelijk tot geringere proporties worden te
ruggebracht, een afdoende oplossing, voor zoo
ver daarvan althans in deze tijden sprake
kan zijn, zal alleen mogelijk zijn, indien in
veel sterkere mate dan thans het geval is.
do eigen verantwoordelijkheid der gemeen
ten voor het doen van uitgaven weder wordt
ingeschakeld en allerwege verstaan wordt,
dat het centraal gezag de verantwoordelijk
heid voor hei' financieel beheer der gemeen
ten niet kan en mag overnemen.
Vooral in de huidige omstandigheden,
waarin bezuiniging op het Overheidsappa
raat zoo dringend noodig is, kan deze meest
reëele waarborg voor een zuinig beheer niet
worden gemist.
In welke richting de Regeering dezen
waarborg meent te kunnen verstevigen,
kan blijken uit het ontwerp van wet tot
wijziging van de wet tot stenn aan de
noodlijdende gemeenten, hetwelk zeer
binnenkort wordt aangeboden.
Eveneens zal een regeling van bet
forensenvraagstuk, waarvan het doel
o.m. is een hetere financieele verhou
ding tusschen de gemeenten onderling
te scheppen, gelijktijdig iworden aange
boden.
De Regeering heeft Het vertrouwen, dat
deze verschillende middelen in combinatie
met elkaar in staat zullen zijn de saneering
van de gemeentelijke financiën daadwerke
lijk te bevorderen.
Als voorwaarde van haar medewerking
in deze Saneering moet zij in 's Lands be
lang, zoolang de omstandigheden niet ver
anderen, blijven stellen deu eisch van ver
sobering van de gemeentelijke huishouding,
en van beperking van de gemeentelijke taak
tot het noodzakelijke- Zij overweegt, of ter
waarborging van zoodanig beleid nadere
wettelijke maatregelen" noodig zijn.
delijk met betrekking tot-de te volgen eco
nomische politiek. Naar meer stabiliteit op
de binnenlandsche markt zal worden ge
streefd. Verhooging van invoerrechten voor
eenige groepen van artikelen zal worden
voorgesteld. Voor volledige eindfabrikaten
zal daarbij 20 pet als de maximumgrens
zijn te stellen. Binnen afzienbaren tijd zul
len deze voorstellen niet door nieuwe wor
den gevolgd.
De Regeering meent zich te moeten be
perken tot een zorgvuldige keuze van de
daarvoor in aanmerking komende bedrijfs
takken, mede omdat de belangen bij den
import uit een algemeen handelspolitiek
oogpunt moeten worden ontzien. Een matig
beschermend tarief blijft uit dien hoofde
dan ook geboden. Zender vooruit te loopen
op de in te dienen ontwerpen zou de Re
geering hier willen verklaren, dat zij veel
waarde hecht aan stabiele verhoudingen op
tariefgebied, zoodat zij de bij haar bestaan
de voornemens op dit gebied gelijktijdig
bekend zal maken.
Bevordering van de export
Naast gezonde marktverhoudingen in het
binnenland wenscht de Regeering echter
haar exportpolitiek niet alleen te hand
haven, doch ook zoo mogelijk te versterken.
De risico's, welke in het internationale
economische verkeer heerschen, hebben de
Regeering genoopt nader te onderzoeken, in
hoeverre hier meer .steun geboden kan wor
den.
De Regeering stelt zich voor het Instituut
der Exportcredietverzekering nog meer dan
tot dusverre in te schakelen. Zij denkt
daarbij onder andere ook aan garanties
voor een langer tijdvak dan tot dusver werd
toegestaan. Het spreekt vanzelf, dat de
werkverruiming hier hét leidende beginsel
blijft.
De Regeering houdt voorts de aandacht
gevestigd op de bediening van nieuwe en
de herovering van ten gevolge van abnor
male, vreemde concurrentie, verloren ge-
gane markten. Ook hier staat verruiming
der werkgelegenheid op den voorgrond.
In het kader van deze maatregelen
wenscht de Regeering ook te plaatsen de
kapitaalsuitbreiding van de Maatschappij
voor Industriefinanciering, waarover een
afzonderlijk voorstel werd ingediend.
Eveneens wordt gewezen op de noodzaak
van uitbreiding van het productie-apparaat
der Nederlandsche nijverheid in het belang
van de landsverdediging. Maatregelen zijn
in voorbereiding op dit gebied de eigen pro
ductie te bevorderen.
Kleine nijveren en
ambachtslieden
De Minister wijst er vervolgens op dat de
Regeering in de begrooting heeft opgeno
men een aanvullende credietmogelijkheid
voor kleine nijveren en ambachtslieden. De
bedoeling hiervan is een ontbrekenden
schakel in het credietapparaat tot stand te
brengen, waardoor bedoelde personen op
zakelijk verantwoorden grondslag langloo-
pende chedieten zullen kunnen verkrijgen
tot een maximum van 5000 voor het aan
schaffen van machines en het verbeteren
hunner outillage in het algemeen. Op deze
wijze hoopt de Regeering een nuttig ele
ment in het bedrijfsleven en nieuwe ar
beidsmogelijkheden te openen. De uitvoe
ring van deze maatregelen zal in handen
worden gegeven van de Nederlandsche
Middenstandsbank.
100.000 man in de
werkverschaffing!
Naar de mogelijkheden, een belangrijke
uitbreiding te geven aan de uitvoering van
die werken, welke bijdragen tot verhooging
van het voortbrengingsvermogen van den
bodem en daardoor leiden tot het ontstaan
van blijvende werkgelegenheid, is een om
standig onderzoek ten einde gebracht, waar
van het resultaat binnenkort zal worden
gepubliceerd,
Op den grondslag hiervan is besloten
tot verdere geleidelijke opvoering van
de tewerkstelling bij dit soort objecten,
met als einddoel, de werkverschaffing
zoo mogelijk te brengen op een peil van
90.000 100.000 man. De uitvoering van
dit nlan zal gedurende eenige jaren be
langrijke bedragen vorderen.
Het grootste gedeelte daarvan zal gefi
nancierd kunnen worden uit de gelden, die
reeds op den gewonen dienst beschikbaar
zijn, terwijl een ander gedeelte, voor 1939
geschat op 20 millioen, ten laste van den
kapitaaldienst zal komen, hetgeen in ver
band met de te verwachten verbetering
van den bodem en het ontstaan van blij
vende werkgelegenheid, in de huidige om
standigheden verantwoord wordt geacht.
De uitvoering van dit plan zal meebren
gen, dat aan de werkverschaffing het hui
dige karakter van leniging der werkloos
heidsgevolgen wordt ontnomen en dat zij
wordt bestrijding der werkloosheid zelf.
Ten slotte wordt ten dezen vermeld, dat
de vooitgenomen herziening mede er op ge
richt zal zijn, werkverschaffing en werk
fonds meer tot één geheel te maken en
daaraan een zelfstandige plaats toe te ken-
Bestrijding der
jeugdwerkloosheid
Met het oog op den omvang en den duur
van het euvel der jeugdwerkloosheid is de
Regeering van oordeel, dat het in het be
lang van de handhaving der volkskracht
onvermijdelijk is, te komen tot nieuwe
maatregelen van tijdelijk karakter, welke
kunnen bijdragen tot krachtiger bestrijding
van dit kwaad. Ten einde deze crisis-voor
ziening mogelijk te maken, meent de Re
geering daarom, de beschikbaarstelling van
een belangrijke verhooging, boven hetgeen
tot nog toe aan de bestrijding der jeugd
werkloosheid werd ten koste gelegd, te
moeten bevorderen. Het ligt in de bedoe
ling, om, nadat de Rijkscommissie van Ad
vies inzake het vraagstuk van de werk
loosheid onder de jeugd ter zake zal zijn
gehoond, nadere voorstellen te doen, waar
bij dan het definitieve in 1939 te besteden
bedrag, verdeeld over de betrokken hoofd
stukken, zal worden aangevraagd,
Alg. Ned. Chr.
Ambtenaarsbond
In het gebouw voor Chr. Soc.
te Utrecht werd heden een vergadering
gehouden van de vakgroep Gevangeniswe
zen van den Algem. Nederl. Chr. Ambte
naarsbond.
Na opening der vergadering hield de heer
L. de Jonge, van Scheveningen, een inlei
ding over het onefcrwerp: De wenschelijk-
heid van invoering der 48-urige arbeidsweek
voor het personeel der bewaking bij de straf-
gestichten.
•Spr. begon met te zeggen, dat de actie voor
een verkorte arbeidsweek reeds oud is.
Reeds in 1920 waren verwachtingen opge
wekt- dat ook het gevangenispersoneel in do
vreugde zou deelen van een 48-urige werk
week, maar tot heden is niet meer bereikt
kunnen worden, dan dat pracvisch nog bijna
60 uren wordt doorgebracht achter de ge
vangenismuren.
Nagaande de oorzaken waardoor deze
groep van ambtenaren in deze u;tzonJerings
positie ie gekomen en tot heden is gebleven,
meent spr., dat één der oorzaken wel is de
onbekendheid van den buitenstaander me»
het personeel en hun werk.
Bij verschillende gelegenheden blijkt dav
oningewijden daarvan een verkeerde vooi
stelling hebben en niet weten van de moei
lijkheden die ook deze ambtenaren in Iiud
werk ontmoeten-
Spr. noemt enkele op, o.a. steeds in nauw
contact met de gedetineerden omgaan en
toch het gevangenisregiem handhaven en
het prestige bewaren. Dit moet dan gebeuren
niet alleen bij veelal geraffineerde men-
schen, maar ook, door hun opsluiting, moei
lijke menschen.
Verder wordt er op gewezen, dat Juist zij,
die een langen werktijd hebben, ook nog dik
wijls met Zondagsdiensten zijn bezet. De
Zondagen waarop dienst wordt gedaan- zijn
dan ook geheel door dienst in beslag geno
men. Meermalen komt het voor dat op zoo'n
dag 12 uren dienst wordt gedaan.
De laatste 15 jaren is het regiem in de ge
vangenis nogal gewijzigd door de z.g. afwij
kingen of gunsten- Daardoor is ook het werk
van het personeel in omvang toegenomen.
Verder wijst spr. op de plicht, die ook de
bewaarder heeft buiten zijn dagelijksche
werk. O.a. de taak, die hij te vervullen heeft
bij de opvoeding van zijn kinderen; het
kunnen medele.ven op kerkelijk terrein en
ander vereenigingsleven.
Op al deze gronden meent sür.. dat een
ijveren voor een 48-urige werkweek niet is
een overschrijden van de grens van billijk-
Het verheugt hem dan ook dat van regee-
ringszijde nooit een principieel bezwaar naar
voren is gebracht, maar steeds werd gewe
zen op de financieele bezwaren. Hoewel hij
deze bezwaren niet' wil onderschatten,
meent hij toch dat ze nu, in 1938, niet pri
mair zijn.
Nu bijna alle landen worstelen met het
spook der werkloosheid, en ook onze regee
ring millioenen uitgeeft, om zoodoende, naar
haar be6te weten, het leger van werkloozen
te verminderen, meent spr., dat het finan
cieele nier het voornaamste is.
Wanneer we er dan op wijzen- dat met
een handvol geld niet alleen een reeds ja
renlange wensoh wordt vervuld van het ge
vangenispersoneel, maar ook een honderdtal
flinke mannen gelgenheid wordt gegeven
zich uit het leger van werkloozen te rukken
en zich te plaatsen in het normale leven,
dan meent spr., dat de regeering niet steeds
afwijzend zal blijven staan tegenover dezen
billijke eisefh.
De heer D. G. W. Spitzenbenoemd tot
secretaris-generaal van Waterstaat met
ingang van 1 Januari a.s.
HEER GELDEN VOOR GRENSBEWAKING
In verband met uitbreiding van het aan
tal hulpkommiezen en jiolitietroepen voor
de grensbewaking is hiervoor op de thans
ingediende Justitie-begrooting een bedrag
f 204.500 uitgetrokken tegenover f84.200
pp de loopende begrooting.
J. GELDERMAN
BENOEMD TOT EERSTE KAMERLID
DEN HAAG, 21 Sept. Het Centraal
Stembureau heeft in de vacature, ontstaan
door het overlijden van mr P. Drooglecver
Fortuyn, tot lid van de Eerste Kamer be
noemd verklaard den heer J. Gelder man
te Losser.
Volgens de begrooting van Justitie zal 't
personeel der rijksveldwacht worden uitge
breid met 10 brigadiers, 19 rijksveldwach
ters en 2 rijksrechercheurs.
Voorts wordt medegedeeld, dat een ver
betering is ontworpen van de aanvangssala
rissen derongegradueerde rijksveldwachters.
Het aantal districts-commandanten der
rijksveldwacht zal met 1 worden uitgebreid,
welke commandant speciaal voor den rivier-
dienst wordt bestemd.
Eervolle opdracht
ZAANDAM, 21 Sept. Aan den orgelbou
wer II. W. F1 e n t r o p te Zaandam, is
in verband met het door hem behaalde
succes op de wereldtentoonstelling Parijs
1937, opdracht gegeven tot het bouwen van
een soortgelijk orgel in het Nederlandsch
paviljoen op de wereldtentoonstelling 1939
te New-York.
Teraardebestelling
Corn. Chr. van den Heuvel
Op de algemeene begraafplaats te N i e u w
Vennep is ter aarde besteld het stoffelijk
overschot van den heer Corn. Chr. van
Heuvel, vader van het Kamerlid Chr. van
den Heuvel.
De overledene, die te Genderen in Noord-
Brabant geboren werd als zoon van een
landbouwer, verhuisde reeds in z'n jeugd
naar de Haarlemmermeer. Na z'n huwelijk
vestigde hij zich als landbouwer te Nieuw-
Vennep. waar hij vele jaren de Gercf. Kerk
als ouderling diende en zich trouw wer
ker toonde voor Evangelisatie en Zending
Bij zijn overlijden was hij ruim 79 jaar.
Bij de begrafenis is het woord gevoerd
door Ds. L. E. S m i 1 d e, die sprak naar
aanleiding van Hebr. 11 1, Ds. J. Ver-
kuy 1 en den oudsten eoon, Cihr. van den
Heuvel, die dankte voor de eer, aan den
overledene bewezen.
AANBESTEDING
UTRECHT, 21 Sept. Bij de gisteren ge
houden openbare aanbesteding van bestek
no 30 N.S betreffende het maken van een
gedeelte van de onderbouwen van de onder
doorgangen Cruguiusweg en Zeeburgerpad
en van de overbruggingen van de Nieuw
Vaart en 't loozingskanaal in den spoorweg
AmsterdamHilversum te Amsterdam met
bijkomende werken, a. met vrije keuze
werklieden, b. met de verplichting hoofd
zakelijk Amsterdamsche werklieden te ge
bruiken, waren ingekomen 12 biljetten.
Laagste insohrijfster was de N.V. Het
Spoorwegbouwbedrijf te Utrecht, a- f 110 000
b. f112.000.
UIT OOST- EN WEST-INDIE
Ernstig auto-ongeluk
Eén doode
BONDOWOSO. 20 September. (Aneta). Dr
llubach, hoofd van den vliegmedischen
dienst van de luchtvaartafdeeüng. heeft
gister bij Sitobondo een auto-ongeluk gehad.
Mevrouw Hubach werd op slag gedood. Het
stoffelijk overschot werd vandaag per auto
naar Soerabaja overgebracht. Van hier
gaat het vanavond per nacht-express naar
Bandoeng, waar morgen de teraardebestel
ling plaats heeft.
Dr Hubach, die zelf aan het 6tuur zat,
kreeg een lichte hersenschudding; zijn toe
stand is niet ernstig.
Jubileum „Rollecate"
Nieuwe landbouwhuishoudfilm
Op Vrijdag 23 Sept. a.s. zal te Deventer
de plechtige herdenking van het 2ö-jarig
bestaan der Rijks Landbouwhuishoudschool
„de Rollecate", thans „Nieuwe Rollecate".
geschieden, waarbij de minister van onde>
wijs, kunsten en wetenschappen, Prof. Dr
J. R. Slotemaker de Bruine, de herdenikings-
rede zal uitspreken.
Ter gelegenheid van deze herdenking
zal tevens de eerste vertooning plaats heb
ben van cle nieuwe landbouwhuishoudfilm
„Nijvere handen".
Deze film, welke uit hot geheele land
beelden uit en om het lamdbouwhuishoud-
ondervvijs bevat, is in opdracht van den
Ned. Bond van boerinnen en andere platte
landsvrouwen door den cineast W. Beets
Jr te Amsterdam ter gelegenheid van het
25-jarig bestaan der landbouwhuishoud
school te Deventer vervaardigd.
helpen hierbil
altijd een poeder of cachet vao Mljnhardts
Mljnhardt's Poeders per stuk 8 ct. Doos 45 ct.
Cachets, genaamd ..Mljnhardt|es" 2 st. lOct. Doos50ct.
Wat anderen ervan zeggen
Onze meening over de Troonrede hebnen
wij gisteren al gezegd. Daarom geven we,
der gewoonte getrouw, nu het woord aan
andere bladen. Vrij algemeen worden som
bere beschouwingen geleverd en voorziet
men vele moeilijkheden. Vaak lazen we de
vraag: waarom zulke vage gegevens?
Een synthese van tegenstellingen
zoo schrijft De Standaard boven het
hoofdartikel, dat drie groote problemen voor
de Regeering in de Troonrede ziet: den eco-
nomischen toestand, de werkloosheid en de
financiën. In verband daarmee schrijft het
blad:
Hoe moeilijk haar taak daarin is kan
telkens blijken uit de eigenaardige tegen
stelling, die in haar handelingen niet te
vermijden is. Het blijft het zoeken eener
synthese tusschen twee, althans schijn
bare, tegenstrijdigheden. Maar de plicht
is haar
Er zullen menigmaal abnormale midde
len beraamd moeten worden, zonder dat do
Regeering den eisch van den normalen toe
stand uit het oog mag verliezen. Zij wil dus
trachten heit bedrijfsleven te verlevendigen,
waardoor natuurlijk vermindering der werk
loosheid zal ontstaan. Maar nu komt de
tegenstelling:
Zij wil den uitvoer onzer producten be
vorderen, en tevens de binnenlandsche
markt door tariefsmaatregelen voor be
paalde bedrijven versterken. Het een zou
het ander kunnen keeren.
Wordt de afzet der binnenlandsche
nijverheid grooter, zal dit niet moeten
leiden tot het dalen van den import?
De regeering ziet dit natuurlijk niet
voorbij- En het is stellig daarom dat zij
gewaagt van bijzondere
gen.
Een gesloten wolftendek
noemt het Friesch Dagblad de Troon
rede, maar toch spreekt er allerminst een
geest van defaitisme uit Alles, wat de re
geering zegt over versterking van het be
drijfsleven en bestrijding der werkloosheid
getuigt van werkelijkheidszin èn
vastberadenheid. Er spreekt acti
viteit uit; geen berusting. Maar niet min
der het besef, dat de waarheid niet ver
bloemd behoeft te worden, en dat getui
genissen uit jeugdige harten betreffende
een grootsch program niet veel helpen
en evenmin moderne theorieën, waarin
het geld de rol der wonderbaarlijkheid
speelt.
Daarom juist, omdat deze troonrede
zoo z a k e 1 ij k is, en zoo gespeend aan
alle gedaver, wekt zjj vertrouwen.
De Nieuwe Prov. Groninger Crt.
schrijft, dat de taak der regeering wel een
zeer moeilijke is, reden waarom des te meer
van de Staten-Generaal krachtige medewer
king mag worden gevraagd.
„De Zeeuw" schrijft:
Overzien we de Troonrede als geheel,
dan krijgt men den indruk, dat de volle
aandacht van Kabinet en Volksvertegen
woordiging zal worden geconcentreerd
op het economisch welzijn van ons volk.
Op die wijze toch is te verklaren dat van
Onder w ij saangclegenhe den en
van alles wat betreft de z e d e 1 ij k e en
geestelijke weermacht van ons
volk in dit staatsstuk gezwegen wordt
Beperkt uitzicht
zet De Nederlander boven z'n hoofd
artikel. Het blad bespeurt wel een zekere
lijn in de Troonrede, maar meent de uit
werking in hei' algemeen zóó vaag,
dat het raadwerk zou worden fe voor
spellen wat met sommige zinsneden
precies wordt bedoeld.
Aandachtige lezing vestigt dan ook den
indruk, dat de Regeering zich op ver
schillende punten nog wil beraden, zich
daarom thans weinig concreet uit en cle
finesses dus bewaart tol' de begrootings-
debatten- Of deze metode de meest wen-
schelijke is? Dat zal moeten blijken. Wel
licht was zij noodzakelijk.
Men verheugt er zich over, dat er wets
ontwerpen zullen worden ingediend om
tijdroovende invloeden bij de uitvoering
van publieke werken uit ve schakelen. Al
hadden wij ook hier gaarne wat meer be
paalds omtrent de plannen vernomen.
Over het algemeen genomen is het blad
van de Christelijk Historische Unie niet
tevreden:
Een Troonrede moet naar ons oordeel
kort en duidelijk aangeven wat de voor
nemens van het komende parlementaire
jaar zijn. De eerste rede na hei' optreden
van een nieuw Kabinet kan bovendien
een korte beginsel-uitspraak bevatten.
Velleden jaar werd zoowel aan de eene
als aan de andere voorwaarde voldaan.
Ditmaal niet.
Dat is geen vooruitgang.
Onder de schaduw
De Maasbode oordeelt dat de Troon
rede beschouwingen „sub umbra" levert,
hetgeen de moeilijke tijden, waarin wij le
ven, duidelijk demonstreert. Bijzondere na
druk wordt gelegd oaj de stijging der uitga
ven voor defensie, waarover men klagen
kan, doch die men niet mag afkeuren, zoo
lang men de verantwoordelijkheid voor
niet-uitgeven weigert te dragen. Een licht
vlek in de schaduwen ziet het blad hierin:
Dat de regeering blijkbaar een open
oor heeft voor den rechtvaardigen
wenschj dat' de groote gezinnen, die ook
voor defensie het allermeest offeren, in
de belastingen worden ontzien, stemt tot
verheuging, zooals wij toejuichen, dat
wordt voldaan aan den reeds meermalen
in ons blad geuiten wensch, die belas
tingen te hercien, welke het bedrijfsleven
belemmeren en het zij er bij gezegd
het gewone leven überhaupt.
Ook de andere R.K. bladen vinden de
Troonrede somber, doch zij hebben alle
oog voor de moeilijkheden, waarmede de
regeering te kampen heeft.
Doffe klanken
De vrijzinnige pers is noc somberder ge
stemd. De N-R.C. spreekt bijvoorbeeld van
„doffe klanken" en zegt dat de Troonrede
een bijzonder troosteloozen indruk nalaat?.
Bepaald onvriendelijk is wel deze passage:
Zelfs schijnt alle herinnering aan ge
zondere opvattingen uit het verleden, aaü
eigen kracht uitgedoofd te zijn. Wij heb
ben na de lezing eerst wat vreemd tegen
het stuk van dit „posivief-Christelijke"
ministerie met vier roomsch-katholieke
minister exponenten van de R.-K. Staats
partij, aangekeken en toen het laatste
velletje omgedraaid of er misschien nog
wai' op den keerkant stond. Maar neen,
de zitting was Immers geopend verklaard,
en het was uit.
Over het geheel een teleurstellende
regeerlngsuiting, gespeend van vertrou
wenwekkende wil, moed en inzicht. Dat
dit „positief-Christelijke" Kabinet in deze
rede ook geen enkele „positief-Christe
lijke" daad aankondigt, waardoor zijn
recht van bestaan zou zijn verdedigd, is
eveneens kenmerkend, al kan ons dit
slechts verheugen en al is het een nieuwe
rechtvaardiging van het Kabinet op bree
de- basis, waarin de R.-K. Staatspartij niet
zoo 'n overheerschende positie innam.
Het Alg. Handelsblad had wel gaar.
ne wai' meer duidelijkheid gewenscht, maar
het doet toch een heel ander geluid liooren:
In ieder geval mag men in deze kom
mervolle tijden verwachten dat regeering,
parlement en volk over en weer de hoog
ste mate van opbouwenden goeden wil
zullen toonen om aan de ernstige ge
meenschappelijke problemen en gevaren
het hoofd te bieden.
Géén „verlossend woord"
Volgens de arbeiderspers wij citecren
e t V o 1 k" bleef „het verlossende
woord" uil', maar toch zijn nuttige maat
regelen niet uitgesloten:
Al zullen wij niet ontkennen, dat de
grookndeels vage bewoordingen van
deze Troonrede hier en daar op nuttige
maatregelen k u n n e n duiden het
stuk bevat stellig niet de aankondiging
van één groote, foreche aanval op don
gevaarlijksven vijand binnen onze gren
zen: de werkloosheid.
De oplossing van het vraagstuk wordt ook
aangegeven: het groote „plan" zal welvaart
en bestaanszekerheid heretellen
Zou deze oplossing beter zijn. dan de
pogingen van de regeering? Daaraan dur*
ven we te twijfelen!
