Rectoraatsoverdracht
Vrije Universiteit
japan ml
1, glans
Verf Van
Vettewinkel|
ft
3emengd nieuws
rivierberichten
WOENSDAG ax SEPTEMBER 1938
DERDE BLAD PAG. 10
Rede van Prof. Dr G. J. Sizoo
Een jaar van herdenkingen
AMSTERDAM, 21 September. In
eer. openbare zitting van den Senaat der
Vrije Universiteit is hedenmiddag in het
Gebouw voor den Werkenden Stand het
rectoraat der V. U- door Prof. Dr. G. J.
Sizoo overgedragen aan Prof, Dr. J,
F. Koksma-.
De aftredende Rector Magnificus heeft
'daarbij in een rede nv tledeeling gedaan van
de lotgevallen der
Universiteit in 't
vfgeloopen acade
miejaar. De ver-
aelding daarvan
can volgens spr..
i ergens elders
iaar uitgangs
punt vinden dan
in het aandeel,
dat ook de V. U.
bad in de natio
nale vreugde,
waarvan feest
klank en dank
toon nog natril
len in ons aller
Prof. Dr G. J. Sizoo oor en hart-
JJet Regeeringsjubileum
Bij het dankend gedenken der velerlei
gunsten het volk van Nederland, door de
woeling en dreiging der tijden heen, in zoo
ruime mate geschonken, in welk gedenken
onze Landsvrouw» Haar volk op zoo treffen
de wijze voorging in haar toespraak op den
Bisten Aug., mocht onze Universiteit, aldus
spr., zich bewust zijn, dat zij voor haar deel
heeft mogen bijdragen tot de verdediging
„der historische grondslagen- waarop ons
staatsbestel rust" en tot de bewaring der
„hoogste en heiligste goederen, die door de
eeuwen heen het onvervreemdbaar eigen
dom van ons volk zijn geweest".
Het was in deze regeeringsperiode, dat de
strijd om het beginsel der vrijheid van Hoo-
ger Onderwijs en wetenschapsbeoefening,
om welks handhaving en doorwerking de
Vrije Universiteit' was gesticht, zijn bekro
ning vond in de wettelijke erkenning der
rechten der bijzondere. Universiteiten, een
bekroning, die voor het aanzien onzer Aca
demie, en voor de mogelijkheid harer uit
breiding van eminent belang is gebleken,
maar die tevens een juister verhouding
scheppend tusschen hetgeen van bovenaf
door staatsbemoeiing tot stand kwam en
hetgeen uit het vrije volksleven van onder
af was gegroeid, ook als feit van nationale
beteekenis mag worden geboekt.
De Kuyper-herdenking
Spr- releveerde vervolgens in den breede
de Kuyper-herdenking en memoreerde, dat
op den daaraan voorafgaanden dag in de
Apoliohal te Amsterdam aan Directeuren
der V. U. werd aangeboden het bedrag van
circa drie en een kwart ton, dat in vijf ja
ren tijds, door meer dan 30.000 vrouwen in
Nederland, zoowel als in Nederlandsch-
l-idië en in het buitenland, was bljeenge-
s; aard, en bestemd tot de versterking der
is- en Natuurkundige en Medische facul
teit. Wie bedenkt, dat in Nederland het be
s f van verantwoordelijkheid ten aanzien
"v in hooger onderwijs en wetenschapsbeoe
fening in breede lagen van ons volk nog
zoeiy latent is, zal moeten erkennen, dat de
ze stille spaar-acjtie van het „Vrouwen V.U.
nlan 193S", als beschamend voorbeeld, ook
een nationale beteekenis h^d.
Herinnerend aan de openbare Senaats-
ziiïiog van dienzelfden dag, waar Profes
sor Grosheide een rede hield over „Kuypers
geloofsstuk", merkte spr. op, dat in de laat
ste jaren meer dan eens in ons land werd
gesproken en geschreven over de yerhou-
ding van Universiteit en Maatschappij
wat i-bij die verhouding in haar feitelijke si
tuatie soms werd geteekend als een toene
mende vervreemding. Zoolang echter een
Universiteit, aldus spreker, voor haar Se
naatszitting ter herdenking van den geboor-
tedag van haar Stichter, teneinde niemand
den toegang te behoeven te weigeren, haar
toevlucht tot een zaal met 5000 zitplaatsen
moet nemen, is dit probleem der vervreem
ding nog niet aan de orde..
Eere-doctoraat Exc. J. J. C. van Dijk
Een bijzonder voorrecht was het spreker
op c!o jaarvergadering van de Vereeniging
voor Hooger Onderwijs mededeeling te mo
gen doen van het besluit van den Senaat
cm aan Exc. J. J. C v a n D ij k den graad
van doctor in de rechtsgeleerdheid honoris
cau^a te verleenen, nadat de daarvoor be-
noodigde Koninklijke machtiging zal zijn
ontvangen, welke machtiging inmiddels is
bekomen- De motieven, die den Senaat tot
de toekenning van dit eere-doctoraat hebben
geleid, zullen ter gelegenheid der promotie
on 20 October a.s. uitvoerig worden vermeld.
Spreker volstaat thans met de verklaring,
dat het voor de V. U. een eere zal zijn
gelijk het dat voor elk der Nederlandsche
Universiteiten zou zijn dezen voortreffe-
lijken Nederlander, staatsman en geleerde,
tot haar eeredoctoren te mogen rekenen.
De mededeeling van Curatoren
Vervolgens liet spreker de jubilea en on
derscheidingen in den kring van Directeu
ren en Curatoren de revue passceren. Ten
aanzien van laatstgenoemden herinnerde
spreker er aan, dat Curatoren dit jaar het
dienstig geacht hebben om door middel van
een schrijven aan Directeuren, waarbij toe
stemming tot verdere publicatie werd ver
leend, eenige mededeelingen te doen om
trent hun bemoeiingen met enkele hoogleer
aren onzer Universiteit inzake een tusschen
hen bestaand verschil van opvatting. Men
krijgt den indruk, zegt spr., dat deze mede
deeling inderdaad ten goede is gekomen
aan het vertrouwen in den lande, dat deze
zaak door Curatoren met het juiste beleid
cn met de gewenschte voortvarendheid is en
ook verder zal worden behandeld. Dat de
nnd,evhavige kweptie ook in den Kring der
lioogleeraren opzettelijke bespreking vindt'.
werd door Curatoren medegedeeld, als zijn
de hun gebleken. Deze mededeeling moge,
aldus spreker, te dezer plaats© meer recht
streeks worden bevestigd.
Personalia
Komende tot de lotgevallen der Universi
teit' in meer engeren kring, vermeldde spre
ker met dankbaarheid, dat evenmin als uit
de colleges van Directeuren en Curatoren, uit
den kring der hoogleraren of die der stu
dentfin, iemand door den dood werd wegge
nomen. Prof- Vollenhoven heeft na een niet
ongevaarlijke ziekte na de Kerstvacantie
zijn werk weer kunnen hervatten en Prof.
Hepp was eenige malen gedwongen zijn col
leges door een rustperiode te onderbreken.
Bij de herinnering aan het jubileum, van
Prof. Grosheide releveerde spreker diens be
noeming tot eere-professor aan het Gerefor
meerd Collegium te Debrecen.
Spr. deed voorts, in verband met ju
bilea, benoemingen en opdrachten- eenige
grepen uit leven en werk van de hoog
leeraren Rutgers, Woltjer, Wille, Van Gel
deren, Waterink, Koksma, Aalders en Van
Haaften. Spr. wees daarbij inzonderheid op
de internationale relaties der hoogleeraren.
Met groote ingenomenheid releveerde spre
ker de benoeming van Dr. J. H. Bavinck als
buitengewoon hoogleeraar in de Zendings-
wetenschappen. Das deze benoeming paral
lel loopt met de benoeming aan de Theol.
Hoogeschool te Kampen bewijst, dat de er
kenning der historisch gegroeide tweevou
digheid nog niet tot een op de spits gedre
ven tweeheid behoeft te leiden-
De Wis- en Natuurkundige faculteit
Voor de Wis- en Natuurkundige faculteit
was het afgeloopen jaar een zeer belang
rijk. Deze faculteit had zich te beraden op
de richtlijnen voor haar uitbreiding in de
naaste toekomst, welks uitbreiding moge
lijk gemaakt werd door het ter beschikking
komen van het bedrag dat door de actie
van het „Vrouwen V.U.-plan 1937" was ver
kregen. Bij den opzet van dit plan in 1933
was wijselijk vermeden de bestemming der
te verkrijgen gelden nader te bepalen dan
als versterking der Wis- en Natuurkundige
en Medische faculteit. Dit neemt niet weg,
dat' todh wel vaak de meeting of althans
de hoop aan den dag trad, dat het kapitaal
zou kunnen worden gebruikt voor het toe
voegen van een nieuwe afdeeling aan de
bestaande- waarbij mede in verband met de
medisch© propaedeuse, met name aan de
biologische afdeeling der Wis- en Natuur
kundige faculteit werd gedacht.
De faculteit heeft gemeend anders te moe
ten adviseeren en zij vond voor haar advies
vollen ingang bij Curatoren. Senaat en Di
recteuren. Alvorens aan de toevoeging eener
nieuwe afdeeling mag worden gedacht, al
dus het advies der faculteit, dient de be
staande afdeeling voor Wis-, Natuur- en
Scheikunde- zoodanig versterkt, dat het we
tenschappelijk (peil van opleiding en onder
zoek gewaarborgd kan worden geacht.
Een gelukkige omstandigheid was het, dat
deze faculteit in staat bleek drie jongeman
nen van erkend wetenschappelijke aanleg
en verdiensten, en van harte de beginselen
der V. U. toegedaan, aan zach te verbinden.
Het lectorschap werd aanvaard door Dr. E.
van Dalen, Dr. J. Haantjes en Dr. G. H. A.
Grosheide. Voorts trad Dr. J. W. Dienske op
als privaat-docent.
In totaal werden bij de Wis- en Natuur
kundige faculteit sinds haar oprichting in
1930 -voor de volledige studie circa 90 stu
denten ingeschreven, waarvan 12 overkwa
men van andere Universiteiten. Uitsluitend
voor het volgen van colleges in de verzeke-
ringswiskunde circa 60 studenten. Het aan
tal candidaatsexamens bedroeg 30. Het aan
tal doctoraal-examens 14 en het aantal pro
moties 4. Bedenkt men, dat deze faculteit
eerst in September 1931 met de eigenlijke
opleiding kon beginnen, terwijl de labora
toria voor Natuur- en Scheikunde eerst 17
Maart 1933 konden worden geopend, en dat;
de duur der studie tot aan het doctoraal»
examen circa 7 jaar bedraagt, dan mag uit
de gegeven cijfers worden besloten, dat de
ontwikkeling dezer faculteit een zier bevre
digend verloop heeft gehad.
Op de jaarvergadering te Assen merkte
spreker op, dat zoowel het gymnasiaal als
middelbaar onderwijs als de -industrieels la
boratoria bereid bleken de leerlingen dezer
jeugdige faculteit op te nemen, zoodat zij
aan het probleem der werklooze academici
nog niet toekwam en voegde daaraan toe,
dat ook de perspectieven voor de naaste toe
komst niet ongunstig schijnen. Uit het feit,
dat sindsdien nog vijf doctorandi dezer fa
culteit, die nog slechts zeer kopten tijd in
het bezit van hun diploma waren, een plaats
bij het onderwijs vonden, blijkt, dat deze
verwachting niet te optimistisch was ge
kleurd.
Het aantal studenten
Onopgelost blijft nog altijd het probleem
der werklooze theologen. In Februari be
droeg het aantal beroepbare candidaten niet
minder dan 84, waarvan slechts 45 een
plaats als hulpprediker hebben gevonden.
Uit deze getallen volgt wel haast noodzake
lijk, dat verschillende dezer jonge men-
schen hun wensch om de Gereformeerde
Kerken in het predikambt te dienen niet
zullen zien vervuld en vélen niet dan na
een zeer langen wachttijd.
In dit verband kan men zich slechts ver
heugen over den zeer sterken teruggang
van het aantal der voor het eerst ingeschre
ven theologisohe studenten. Bedroeg dit
aantal in 1933 nog 45, de drie daaropvolgen
de jaren resp. 35, 36 en 33, dit jaar kwam
het niet hooger dan 19.
Daartegenover staat een opvallende toe
name van het aantal der voor de rechten in
geschrevenen, dat n.l. in dezelfde jaren ach
tereenvolgens 26, 25, 23, 35 en dit jaar 48, n.l.
40 heeren en 8 dames bedroeg.
Voor de Wis- en Natuurkunde worden
voor het eerst ingeschreven 11 heeren en 1
dame, voor de Letteren 6 heeren en 1 dame,
voor de Medicijnen 4 heeren.
Het totaal der voor het eerst ingeschreve
nen bedroeg 90, tegen het vorig jaar 94, het
totaal der in het album studiosorum. inge
schrevenen was 611 tegen 620 in het vorig
jaar. Hieronder bevinden zich 12 buitenlan
ders, te weten 8 Afrikanen, 1 Amerikaan, 1
Hongaar en 2 Duitschers,
Promoties
Niet onvermeld wilde spreker laten, dat
het aantal der promoties dit jaar grooter
was dan ooit te voren, n.l. 15, te weten 6 in
de theologische faculteit, 4 in de faculteit
KERK EN ZENDING
NED. HERV. KERK.
Beroepen: Te Eemmes-Binnen, cand. J.
van Sliedregt te Dinteloord.
Te Den Helder (Evang. Palmstraat), J. H.
Jansen te Batenburg (bij Nijmegen.)
CHR. GERE. KERK.
Bedankt: Voor Noordeloos, H. Hoogen-
doorn te Zierikzee.
HULPPREDIKER
Bij de Ned. Herv. Gemeente te Antwer
pen is benoemd tot hulpprediker cand.. Jhx.
P. H. W. M. v. d. Meer de Walcheren.
AFSCHEID, BEVESTIGING, INTREDE
Cothen-Willemstad
Ds. J. A. Peters, Ned. Herv. pred. te
Cothen (U.), hoopt Zondag 23 Oct. as. af
scheid te nemen van zijn gemeente en Zon
dag 30 Oct. intrede te doen te Willemstad
(N.B.) na vooraf bevestigd te zijn door Ds.
A. Buurman van Wijk bij Duurstede.
Kerk en Staat in Oostenrijk
Kardinaal Innltzer om?
Als men een hier volgend, niet overdui
delijk Reuter-bericht uit Weenen goed aan
kijkt, zou er aanleiding zijn te vermoeden,
dat kardinaal Inndtzer den 6teven gewend
heeft. Het berioht zeg, dat de onderhande
lingen tusschen kardinaal Irmitzer en de
nationaal-socialdstische autoriteiten m i s-
lukt zijn. Een kerkelijk hoogwaardigheids
bekleeder deelde mede, dat de kerk in
Oostenrijk
haar best heeft gedaan om tot over
eenstemming te komen, doch de hu
welijkswetgeving, de inbeslagneming
van kerk el ij ken eigendom en de op
heffing van Roomsohe scholen toonen
aan. dat verdere onderhandelingen
thans geen kans van slagen bieden.
Innitzer verklaart in een decreet, dat de
Roe nsch-Katholieke kerk de unie voor den
godsdienstvrede, een organisatie van pries
ters met nation aal-socialistische sympa
thieën, weigert te erkennen. In een herder
lijken brief van de bisschoppen, die in de
meeste kerken is voorgelezen, protesteert
men tegen zekere maatregelen en wordt
het standpunt der kerk uiteengezet
De laatste zinsnede kan gezien worden
als een verlengstuk van de vorige. In elk
geval is is grond voor, de veronderstel
ling, dat de Paus, in Rome teruggekeerd,
niet stil heeft
VRAAGBAAK
voor
CHRISTELIJKE INSTELLINGEN
Stichtingen van BarmhartigheidZieken-
V ertrouwensadressen ten dienste van
huizen. Sanatoria. Instellingen. Tehuizen
nv „EVERS LEEP"
ALMELO TELEFOON 3096
De fabriek van
VILTMATRASSEN, STALEN
GEZONDHEIDS MATRASSEN,
LEDIKANTEN, ZIEKENHUIS-,
TUIN-en SCHEEPSMEUBELEN
UKKEN ^1
IWA VEPVEN
N.V. MACHINEFABRIEK
J.&H. W. VAN DER PLOEG
APELDOORN v
PASTEURISEER. EN KOOKKETELS
IN ROESTVRIJ STAAL, OOK VOOR
&ROOTKEUKENBEDRIJF ETC. ETC.
/V VERWARMINGS-
SCHIEDAM
KERKVERWARMING
Onderhoudsbedrijf
A. J. POT
SCHEVENINGEN
Tesselschestraat 72
TELEFOON 556170
Het aanbevolen adres voor
NIEUWBOUW EN ONDERHOND
Spreker besloot zijn rede met er op te
wijzen, dat het jaar dat heenging, ons in de
herdenkingen, die het bracht in het bijzon
der bepaalt bij den rijken zegen, dien God
aan en door de V. U. heeft willen schen
ken. Het bracht ons ook zelf menig klaar
bewijs van Zijn trouw. Steunend op die
trouw gaan wij het nieuwe jaar in.
Daarop droeg spreker de rectorale waar
digheid over aan Prof. Dr. J. F. Koksma.1
Met IVOROL poetsen
Jubileum Dr. J. C. Kromsigt
Een der bekende figuren in den kring
der Confessioneele Vereeniging, Dr J. C.
Kromsigt, predikant der Ned. Herv.
Kerk te Rinsumageest, hoopt Zondag 25
Sept. a.s. zijn 40-jarig ambtsjubileum te
herdenken. Dr Kromsigt, die een broer is
van den niet minder bekenden Dr P. J.
Kromsigt, is 66 jaar oud en heeft te
Utrecht gestudeerd, waar hij ook cum lauue
promoveerde, op een dissertatie over Schor-
tinghuis. Hij diende de gemeenten van
Gelselaar en Oostwold en is sedert 1928 te
Rinsumageest
Stond Dr Kromsigt aanvankelijk onder
den invloed van het spitirualisme en idea
lisme van Carlyle en Tolstoï, vooral onder
den invloed van de hoogleeraren Dr J. H.
Gunning J.Hzn en Dr H. Bavinck kwam hij
tot de aanvaarding van het positieve Chris
tendom, waarbij met name Hoedemaker zijn
kerkelijk denken heeft beïnvloed. Vandaar
dat de jubilaris in al zijn geschriften en
optreden zich kenmerkte als een voorstan
der van reorganisatie der Ned. Herv. Kerk
en pleitbezorger voor het handhaven van
de Christocentrische belijdenisschriften en
een Christocratische kerkorganisatie.
Als consulent van Midwolde (Old) heeft
Dr Kromsigt tijdens zijn veeljarig verblijf
in Oostwold (Old), in eerstgenoemde plaats
een evangelisatievereeniging opgericht, die
oorzaak is geworden, dat deze gemeente
rechtzinnig werd en sedert Juni 1934 ook
een rechtzinnig predikant heeft.
Dr Kromsigt beweegt zich op verschil
lend gebied. Hij is lid van het hoofdbestuur
van de Confessioneele Vereeniging, lid van
het classicaal bestuur van Dokkum, be
stuurslid van de rechtzinnige Friesche pre-
dikantenvereeniging, idem van de Chi. H.
B.S. te Leeuwarden, sec. lid van het Prov.
kerkbestuur van Friesland, vice-voorzitter
van de prov. commissie Friesland van de
Conf. Vereeniging en lid van de Chr.-Hist.
studiecommissie inzake het vraagstuk van
kerk en staat.
Zeer veel heeft Dr Kromsigt ook geschre
ven. Behalve zijn dissertatie schreef hij een
bdek over Christian Science; voorts Christus
prediking en moderne gnostiek en De gees
telijke achtergrond van den reorganisatie-
strijd. In meerdere periodieken schreef hij
bijdragen. Als student was hij reeds in
1896 hoofdredacteur van de Berichten van
het Utrechtsch Studentengezelschap „El-
thetoft waaruit het huidig orgaan „Eltheto"
van de Ned. Chr. Studentenver. is geboren.
Sinds Nov. 1925 is de jubilaris eindredacteur
van het weekblad van de Conf. Ver. „De
Geref. Kerk". Van - zijn brochures noemen
we: De beteekenis van art. 36 der Ned. Ge
loofsbelijdenis voor dezen -tijd, en: Het ker
kelijk vraagstuk in de Tweede Kamer.
Dr Kromsigt is voornemens a.s. Zondag
middag een gedachtenisrede uit te spreken
en in Juni van het volgend jaar met eme
ritaat te gaan om zich dan metterwoon te
vestigen te Zeist.
HET GOUDEN JUBILEUM VAN
EFFATHA
Viering 17 en 18 October
Voor het Ghr. Instituut voor doofstomm-e
kinderen „Effatha" te Voorburg breken
blijde dagen aan. Op 17 en 18 October zal
men het 50-jarig bestaan dezer gezegende
instelling herdenken. Dat zal het snel voor
bijgaande zijn; het blijvende wordit een ge
denkboek samengesteld door den heer H. J.
van Wijlen die reeds jaren als bestuurs
lid het Instituut dient.
Aan de herdenking gaat 17 October vooraf
een bidstond in de Oosterkerk (Z.O. Buiten
singel) te Den Haag, waar Ds. J. H. F.
Remme van Amsterdam zal voorgaan.
Aanvang 8 uur.
Op 18 October te 10 uur heeft een samen
komst plaats, in de Oosterkerk, waar zullen
spreken de Minister van Onderwijs, Prof.
Dr. J. R. Slotemaker de Bruine en Prof.
Dr. K. Schilder van Kampen. Des mid
dags te twee uur heeft de algem. jaarver
gadering plaats, waar een op-wekkend woord
wordt gesproken door Ds. W. Kremer van
Leeuwarden.
Maandag 17 October van 35 uur recipi-
eert het bestuur in een der lokalen van „Ef
fatha" te Voorburg.
BOUW GEREF. KERK TE MELISSANT
Na gehouden besteding is door den archi
tect B. W. P1 o o ij te Amersfoort namens
den Kerkeraad der Geref. Kerk te Melis
sant de bouw voor een kerkgebouw aldaar
opgedragen aan de volgende aannemers: Per
ceel I Metsel-, beton- en stucadoorwerk A.
Mans te Melissant voor f 4070, Perceel II
Timmerwerk A. Meijer te Stellendam f 3683,
Perceel III Lood-, zink- en electriciteitswerk
L. C. Struik te Melissant f 875, Perceel IV
Glas- en verfwerk A. J. Baart te Melissant
f 800, Perceel V Heete luchtverwarming
N.V. Beha Den "Haag f 430.
ONDERWIJS
TECHNISCHE HOOGESCHOOL
Op de begrooting van onderwijs worden
gelden aangevraagd voor de benoeming van
een gewoon hoogleeraar in de theoretische
natuurkunde aan de Technische Hooge
school te Delft. Voorts zal te Delft een ge
woon hoogleeraar in den vliegtuigbouw
worden benoemd.
SCHOOLJUBILEUM
De School met den Bijbel te Oudewete
ring (C.N.S.,hoofd de heer L. de Jager)
zal 9 Nov. as. 50 jaren bestaan hebben. De
officieele feestavond is bepaald op 9 No
vember. De herdenkingsrede zal worden
uitgesproken door Dr. G. P. van Itterzon
te Den Haag, oud-leerling dezer school.
BOERHAAVE-HERDENKING
Vanwege den Senaat van de Rijksuniver
siteit te Leiden zal Vrijd^ 23 Sept. a.s. in
de groote aula van het Academisch zieken
huis een plechtige herdenking worden ge
houden van den dag waarop tweehonderd
jaar geleden Herman Boerhaave overleed.
Bij deze plechtigheid zullen het woord voe
ren de heeren Dr. D. Schouten van Was
senaar, Prof. P. D i e p g e n uit Berlijn, Prof
J. D. Comrie uit Edinburg en Prof. H. E.
S i g e r i s t uit Baltimore. Na de plechtig
heid zal de voorzitter der Ned. Mij. tot be
vordering der Geneeskunst, Prof. C. F e h-
mers, aan den voet van het standbeeld van
Boerhaave een krans leggen, waarna ver
schillende excursies volgen.
Tot de plechtigheid is ook uitgenoodigd de
bekende emeritus-predikant Ds. J. W.
Gunst van Oegstgeest, auteur van den
bundel biografische schetsen Herman Boer
haave, oorspronkelijk verschenen in de Leid-
sche Kerkbode en later gebundeld uitgege-
Weerbericht
BAROMETERSTAND
Hoogste stand te Sortavala (Finland) 773.4
Laagste stand te Vestmanör 741.3.
Stand vanmorgen half twaalf 756.1.
WEERVERWACHTING
Meest matige zuidoostelijke tot zuidwes
telijke wind, gedeeltelijk bewolkt tot be
trokken; tijdelijk regen vooral in het westen,
aanvankelijk weinig verandering in tem
peratuur, later iets koeler.
THERMOMETERSTAND
Stand vanmorgen half twaalf 20.0 C.
VOERTUIGEN MOETEN HUN LICHTEN
OP HEBBEN
22 Sept. Van 'sav. 7.29 u. tot 'smorg. 6.17 u
voor de andere metalen was goede vraag,
liet hoogste lcoerspeil was ongeveer bij het
sluiten. Do koerswinsten liepen om 1 tot 4
punten. Verhandeld werden 1.200.000 aan-
deelen.
CHR. BUITENGEWOON L. O.
Bij Kon. Besluit zijn goedgekeurd de sta
tuten van de Vereen, tot Stichting en In
standhouding van een Chr. School voor Bui
tengewoon Lager Onderwijs voor Fries-
lands Noord-Oosthoek, gevestigd, te Dok
kum. Het doel dezer vereeniging is, een
school met den Bijbel voor buitengewoon la
ger onderwijs aan zwakzinnige kinderen op
te richten.
ONDERWIJS-BENOEMINGEN
Leeuwarden. Chr. Industrie- en Huis
houdschool. Tot leerares: Mej. M. M. Lui
ting te Haarlem (naaldvakken). Tot leer
ares huish. kunde enz.: Mej. A. E. de Bel
te Schiedam.
Schiedam. Rehobothsohool, Tuimlaan.
Tot tijdel. onderwijzer: De heer I. 't Hart,
kw. m. a. Oranje Nassauschool aldaar, en
in diens plaats tot kw. m. a.: De heer C. v.
Goor te Rotterdam-Delfshaven.
Examens
Cand. Wis- en Natuurkunde letter K.: mej
C. Th. A. de Jong-h on de heer B. Kok.
Oecon. Doet. Indologie: de heer G. J.
Seegelar.
Utrecht. Doet Ind. recht: A. C. Lentze.
Stuurlieden. Den Haag: Derde-stuurman
groote handelsvaart de heeren: J. W. Pieters
en S. P. v. d. Wonde. Stuurman kleine han
delsvaart: de heer C. Aarnoudse.
Machinisten. Den Haag. Diploma motor-
drijver de heeren: J. M. van Breemen en N
Schuiten, beiden te IJmulden; J. van Stuijven-
berg te Amsterdam: P. van Boek. Zwijndrecht;
J. van der Kuil. IJmuilen; J. Rijsdjjk, J. A.
Brussaard en H. van Leeuxven te Schiedam;
J. de Kiewit, Rotterdam; H. Prins, Dordrecht
Defect laschapparaat
veroorzaakt ongeluk
AMSTERDAM, 21 September. Gistermid
dag heeft zich op de sohecpswerf van Ver-
schure en Co. aan den overkant van het Y
een vrij ernstig ongeluk voorgedaan.
Omstreek* twee uur wilde een lasscher
zijn apparaat in gebniikstellen, doch doordat
de toevoerslang van de zuurstof defect was,
had zich in zijn omigeving een sterk zuur
stof houdende atmosfeer gevormd. Deze
kwam, toen de man het apparaat wilde aan
steken, tot ontploffing, met het noodlottig
gevolg, dat de kleeren van den arbeider
vlam vatten.
Hij kreeg ernstige brandwonden aan
men, heenen en gelaat en is door den G.G.
G.D. naar het binnengasthuis vervoerd.
Zijn toestand is niet levensgevaarlijk.
ECONOMIE EN FINANCIEN
Geldcirculatie boven het milliard
Weekstaat van de Ned. Bank
Natuurlijk vertoont ook de weekstaat
de NederL Bank de teekencn van den on-
zekeren politieken toestand.
Nog sterker dan de vorige week is <Je
geldcirculatie gestegen, thans zelfs met
41.4 millioen en deze is dus gekomen
boven het milliard, nl. op 1.005.2 millioen,
een cijfer, dat men sedert Mei 1933 niat
heeft kunnen bereiken. Een met de ver
hoogde geldcirculatie nauw samenhangend
verschijnsel is het verminderen van de
saldi van anderen. Dit bedrag liep terug met
ƒ52.8 millioen tot 647.8 millioen.
De groote vraag naar geld bewijst, dat
men druk aan het oppotten is, wat trou
wens in allo landen is waar te nemen.
Er was echter nog geldvoorraad bij de
banken, zoodat geen rentegevende middelen
te gelde gemaakt behoefden te worden.
Daarom is het aanbod van discontopapder
nog gering. Op de prolongatiemarkt' is
wéinig vraag naar geld. De noteering bleef
Vi
De goudvoorraad in het buitenland ver
meerderde en kwam thans op ƒ24.1 mil
lioen (v. w. ƒ210.3).
De totale goudvooiTaad (de buitenlandsche
inbegrepen) is niet noemenswaard vermin
derd. en bedraagt thans ƒ1480.99 millioen.
Door de bank is 1.1 millioen aan gouden
tientjes afgegeven tegen een prijs van
12.90 k ƒ13.—.
De, beleeningen verminderden met 11.4
millioen en beloopen thans ƒ288.1 millioen.
Probolingo Stoomtram
Poor de Directie der Probolingo Stoom
tram Mij wordt medegedeeld, dat op coupon
77 der 4y2 pet. obligaties, waarop Septem
ber 1936 uitstel van betaling is gegeven, een
gedeeltelijke betaling zal plaats hebben van
10, terwijl door de Amsterdamsche Trus
tees bericht wordt, dat op coupon 53 der 5
pet. eerste hypothecaire obligaties 1912 een
gedeeltelijke betaling van 15 zal geschieden
Beide betalingen zullen, na 1 Oct. a.s.
plaats hebben.
HAAGSCHE EMISSIELEENING
Sterk overteekend
De Haagecho Emissieleening, tweede lea
ning groot 5.000.000 a 3*4 waarvan
reeds ƒ3.300.000 bij voorbaat was geplaatst,
•iS gister sterk overteekend, zoodat een groo-
to reductie moet toegepast worden.
KALEIDOSCOOP
Door beridhten over de verbetering
vnn de politieke situatie in Europa, had
•de beurs te New-York pen gunstig ver
loop, -terwijl de berichtten over het antwoord
van Praag te laat kwamen om nog invloed
uit te oefenen. Er was een levendige han
del bij éen vaste stemming. Staalfondsen
hadden wederom grock- belangstelling. Ook
ROTTERDAM: Telegraaf 5, Visser; Clemen*
ine, Broeckaert; Geertrulda, Dried|jk; Hugo,
d. Goes, van Fraaöenlioven.
DELFT: Paul, de Koning.
ENSCHEDE: Onderneming, Faasse
GOK1NCHEM: Ambulant, Polie; Terneuzen 27.
ALMELO: 2 Gebroeders, Houtsma
LITH: Corry Broeders
ALKMAAR: Terneuzen -1. den Dikken
BORN: Machiensteen 22, Vermeulen
DORDRECHT: Groot Ammers 2, Ooms,
SCHEVENINGEN: Jannetje, de Jong.
OOLTGENSPLAAT: Koopmans welvaren, de
BORSELE: Marie, de Wtjs
1CEKERDOM: George Hcllebosch; St Gerard
Macionczyk; Emile, van Cauwenbergh.
CAPELLE A. D. IJSSEL: Albatros 2, Ver-
VEGHEL: Wisseling. Aarnoudse.
DUITSCHLAND. Phenlx 5, Neijenhoff; Mann-
°im 185, Roth; Lloyd 21 Driess; Petronella,
van Wageningcn- Adri. van Wijck; Ehrenfels,
Sehulze; Gent van D(jk; Gedl, Maes: Corry, Lub-
belinkhof; Mittelland. Hennig; Nomade, van
loop: Gustaaf, Cleemput; St. Anna 2. de
l'Or- Ideal, Burgunder; Confido. Jan3sens;
Frankonla, de Groot: Ilse. van Schöll; Freiburg.
Engelhardt: Spera Courtols: Eduard. v. d. San-
de: Hindrerlka. Uil; Allda2. Draaüer; Goede
Gunst,, de Jonge; Energie 2. Dirkse; Maja,
Griep: Pascal, de Bra; Pasteur, y. d. Berg; Alk,
HBELvtilE. Damco 23. Joosten: Express 31, Zim-
ermar.n; Catalina, van Baaien; Schwarzwald.
Hoff- Bastlna Adriana, Visser; Curie, Janssens;
ui.' Passmann; Laboremus Wendt; Sanara 117,
sant; Clamaredco, Snellens; Silvaplana, Bau-
;ns; Hoop op Zegen, Steenstra; Navexmotor
I, Blómmaert; Junior, de R.onde; Theodela 2, de
Clerck; St. Maria, van Gennep; Lyro, Ruhf;
Charles Relbel, Jongen; Jaro, Nortier; De Drie
Gebroeders, v d. Kolk; Albert, Bolló; Lema,
Teirllnck: 't Vertrouwen. Visser: Johan, Mager;
Alpaula. v. d. Weüer; De Gids Pauwels: W. van
Driel 44, Lenkewitz; W. van Driel 43. v. d.
Pluljoi; Mannheim 172, Krauth; Helga. Gram-
bow; Elise, Hartmans; Quarta. Engelsma;
Ebenhaezer, Kok; Constancia, van Dongen;
Llmburgla, Witjes; Josepha, Bauwens; Flducla,
de Jonge; Bona Spess. Geervliet; Spes Nostra,
van AVaardenburg: Vita, van Strien; Wallis,
Herkommer; HispaJila, Emails; Leonidas 6. Dek
ker; Assam 4, 't 'Hart; Spes SaUitis. Jelier; Tot
reador, van Minnen; Llsettc. Kanters; Jogüne,
van Oeveren: Maris. Stella, Teuben; Flat, Zwa-
lua: Emanuel, van Dongen; Frlso, Westcrbeck;
Ponnerden, Verkalk; Johanrta, de Haas; De
Dieu Donné, Meuzelaar; Marlnus Tarde. Wei-
gandt: Emmy, de Graaf; Alvracht XI, Wilting;
Johanna 2, Veldkamp.
ROTTERDAM: st Beta- st. Modi; st. Fiat
Voluntas 14; st. Prinses Juliana; st. Willem 3;
st. Norvi; st. Fiat Voluntas 15; st. Koningin
Emma; Theli, Vissers; Neeltje, Groeneweg; Spes.
Feenstra. Aleida, Scholing; Dorothea Weber,
Weber; Westfalia, v. d. Werken; Margaretha.
Jansen; Lucia, Jansen; Bavaria, Visser; Fridjof
Nansen, Kaufen; Adelheid, Bieseman; Harpen
66, Borg; Handel 3. Vosswlnkel. Bertha Fischer,
Groenendijk; Dletelinde, v. Holt; Wanderer.
VerschurcRaab Karcher 30, Mellein; Mercator,
Palincks; Les Cevennes, Nussbaum; Verandering,
Rijkers.
AMSTERDAM: Kara Maria, Langen; Germa-
nia I Oudenaarde; Petersburg. Meudt; Zand-
expres I, Ligtenberg; DORDRECHT: st. Charen-
te; st. Meurthe; Balance, Vlassblom; VREES-
WIJK: st. Hendrika; st. Keulschevaart 5; NIJ
MEGEN: Nieuwe Zorg, Hovestad; TILBURG:
Vios, Bastiaanse; UTRECHT: Margaretha, Lub
bers. LEIDEN: Excelsior, Kroezen; WAGE-
NINGEN: Odessa, Hazewlndus; ALPHEN a/d
MAAS: Vertrouwen, v. Oosten; ZWOLLE: Leba
2, Visser; Rival, Krikke; ALMELO: Hoop op
Zegen, v. Geen; LIESBOSCH: Mea Vota, Vonk;
AVEURT. st. Rein; GODSCHALKOORD: Coad,
v. Oosten; DEN HAAG: Majacpleja, Dolk; AL
PHEN a/d RIJN: De tyd zal 't leeren. Pols;
UTRECHT: Martha, Nout.
BELGIë: st. John; st. Cornells; Margaretha,
v. Dijk; Heiken, v. Weel; Anemoon, Herinx;
Karei Eugen. Boodt; Rupcl 3, de Bakker; Joanna,
Remon; Naphta, Ramgrap; Guilan, Dekkers;
Hvdra, Dagneli.
"DUITSCHLAND: Anwl. Schuller; Zorg en
Vlijt, Schuller; st. Prins Hendrik.
Gepasseerd na 's middags 12 uur en bestemd
ROTTERDAM; st. Ymlr; st. Baroma; st. Ma-
zarin. st. Walsum 2; st. Ideaal; st. Leda; st.
Charlotte; st. Maartje; st. Atalante; st. Teuna;
st. Verandering; st. st. Constantina; st. Rlnda;
st. Z. Beljerland; st. Mont Blanc 36. st. Comptoir
51; st. Alpha; st. Tolima; st. Juno; st. Teuna 3;
st. Reglna Coellst. Holda; st. Kronos V; Oso
10, v. d. Voorde; Mannheim, Sevening; Corma,
Glerum; Batauwer, Negter! Kanaalvaart 4, An-
stadt; Frans Mathilde, Grllter; Nautilus 8. de
Jagera; Marcel. Wügert; Walsum 6, Kremp;
Peter Louise. Peulen; Johanna, Emans; Karl
Wilhelm, Romer; Constantin 6, Dehe; Lena,
Eitsema; Frieda, de Jonge; Corry, Janssens;
Flottant, Volker; Elisabeth, Schuur; Germaine,
v. Overeem; Schumann, KooymanMoretto,
Lodder; Vertl, Vermeeren; Sagltta, PijlMarcel
Petit, Ypman; Maria II, de Bot; Neeltje, de
Bruin; Atalante, Herzmann; Pelagona, v. Bulck;
Rijnland, Stempel; Carl Paul II, Kersst; Tejaalje,
Snijders.
AMSTERDAM: Anna Martha, Sol; Roma, Rui
tenberg; DORDRECHT: st. Lavoisier; st. Vau-
banst. Sambrest. Rouenst. Richelieust.
Louvois; st. La Place; Pole 48, de Bodt; Gusschie
2, Tewes; Ruvsdael Stoop; NIJMEGEN- Alida.
de Oude; ARNHEM: St. Antonius, de Beyer;
NIJMEGEN: Anna, de Rijk: ZAANDAM: Jo-
Mai
ha
Rose
LEEUWEN- Antonlui
>t; WOERDEN:
DEN HAAG: Binnenvaart 12, Veld;
SCHIEDAM: Juma, Leunls.
BELGIë: st. Moana; st. Marie; St. Titan: Marie,
Wyckmans; Velox, v. d. Weghe; W. v. Driel 63,
Aarts; Esperance, Buisman; Alice, Kleermakers;
Pax, v. Hoy wegen; Machiensteen 24, Oppermeer;
Mont Blanc 55, LucienAndre, Pijl; Leman, de
Koninck; Luciën, v. Steen; Theresa, Wïjkmans;
Sinjardoma. Leemans; Helvetia, Maes; Algerie,
Liebman; Juliana, Landeghem; Coralie, Seel-
draaversHeimburg, Muhlhöfer.
DUITSCHLAND: Neeltje, Dekker; Maria. Smit.
EMMERIK, 20 September 1938
Gepasseerd voor 's middags 12 uur en bestemd
DUITSCHLAND: Energie 5, v. Bon; Energie
8, Veldman; Rheinunion 5, de Koster; Kortenaer
Groenhof; Pointe a Pltre, Jongen; st. Frans;
Rolf, Madert; Waal, v. Vliet; Pointre a Pitre,
Jongen; Erft, v. Gaaien; 2 Gebroeders, den
Breljen; st. Albatros; Navale, Rombouts; Pama,
OerlemansFata Morgana, de WaalResult, Wij
nen; Gunther, Bartels; st. Leverkusen; st. Stel
la; Janna Cornel|a, Schouten; st. Seolto; Har
pen 58, Neff; Linden 8, Bordens; Studio, Mfl-
waard; st. Cordl, v. Thiel; Germaine. de Mey;
Joseph, v. Cauteren; Albatros. Ruike; Lena,
Schepers; Tubo, Boateman; Energie 7, Jansen;
st Creuse; Bernard, van Sten: Mozart, Knieriem;
Entreprise, v. Daelen; st. Meeuw; Dina, Pas
man; st. Nico; Aletta, de Vrij; Nederland, van
Vliet; Hendrika, Nout,
Gepasseerd na 's middags 12
i bestemd
DUITSCHLAND: Twee Gebroeders, v. d. Bo-
gers; Zuid Holland, Pletcrse; IJsel 5, Arts;
Maria, Fernhout; Rival, Fernhout; Johanna,
Trouwborst; Capria, Hoogerhuis; Oom Engel, do
Ruijter; Indas, Schot; Acldum, Brookhulzen; st.
Berkel; M. Stinnes 12, Fik; Noordster, de Vries;
Spes, v. DorstenAvontuur, BloklandDe Goede
Verwachting, de Vries; st. Paula; st. Prima; st.
StanraijVertrouwen, de Rover; st. Katla; Di-
vinitus. Adrlaanse; San Antonio, Kersten; LeniJ,
de Groot; 3 Gebroeders, v. d. Meer;; Adriana,
Karssies; Andromeda, Tensfeld; Rehobath, Joos
ten; Johanna, Sanders; de Hoop, Pieterse: Mówe,
Wessels; Rilta, de Bic; st. Vergennes; Adrianus,
Kriessels Rien Sans Dleu, Oosterwaal; Ellsa
Bertha, SellenslaghMerwestroom, Blokland Mo-
ran, Krauth; Martina, Boele; st. St Odile; Le-
ontine, Strien; Gusta, Klocck; st. Scarpe; Phlle-
gon, de Roeck; Angelique, Huysmans; Slmplon,
dë Mayer; st. Jean Millot; Pouline. Sterlin;
Naphta 2. Wetzel; Naphta 11. Blattner; st. Buf-
fon; Saphir, RoerschConflanza, Vcrberght; v.
Leruis, v. Loock; Res Nova, de Bie; Passwang,
Krieg; St. Antonius 2, Bosman; Albula, Ghysels.
