llieiiurr £ciitsdjr dourant Dagelijks verschijnend Nieuwsblad voor Leidenen Omstreken OP DE GRENS Besprekingen te Praag hervat Voor velen een blijde tijding: Nieuwe abonnés, die zich vanaf heden abonneeren, ontvangen ons blad tot 1 October GRATIS! StjonnemtntsprijS: Per kwartaal in Leiden en in plaatsen waar een agentschap gevestigd is 235 Franco per post 2.35 portokosten Per week0.18 Voor het Buitenland bij wekelijksche zending4.50 Bij dagelijksche zending530 Alles bij vooruitbetaling Losse nummers 5 ct. met Zondagsblad 7'/j Cl Bureau: Breestraat 123 Telefoon 2710 (na 6 uur 3166) Postbox 20 Postgiro 58936 NO. 6493 ZATERDAG 10 SEPTEMBER 1938 19e Jaargang gtfoertrntitprijjen: Van 1 tot 5 regels 1.17'/» Elke regel meer0.22'lt Ingezonden Mededeelingen van 1—5 regels 2.30 Elke regel meer 0.45 Voor het bevragen aan 'i bureau wordt berekend 0.10 De week der feesten is heden ten einde en daarmee staan we meteen op een twee-soortige grens. Voorbij gleed de zomer, die laat kwam, doch in veel opzichten voldoening schonk. Op enkele dagen, of althans uren van koesterenden zonneschijn valt wel licht nog te rekenen, maar toch ligt de herfst voor ons met regen- en stormvla gen, en eerder dan wij denken volgt de winter, kwakkelend of streng, maar in elk geval, winter. Dat is de natuurlijke grens en deze te passeeren is geen onverdeeld genot: ook de winter kan zijn bekoring hebben, maar wij gaan hem meestal zuchtend te gemoet en hij blijft voor ons besef bijna altijd zoo hopeloos lang. Hoe kort duurt daarentegen het zomertij en hoe beijveren we ons derhalve er zooveel mogelijk van te profiteeren. Wellicht is dit laatste ook oorzaak, Hat in de zomermaanden onze belangstel ling in de publieke zaak vaak daalt tot zeer laag peil en dat ook de studie der beginselen rust. Doch ook, wat dit betreft, staan we thans op de grens van twee jaargetijden: het winterprogramma wordt opgemaakt, en de voorbereidende maatregelen ge nomen om de propaganda op allerlei geestelijk terrein voort te zetten. Vol gende week Zaterdag worden de Kamers gesloten, over slechts tien dagen ver schijnt de Koningin weer in het midden der Staten-Generaal en opent de Troon rede het politieke seizoen. De overgang der jaargetijden valt dit maal samen met het einde der nationale feesten, welke zulk een breede plaats ons volksleven hebben ingenomen. En waar er nu voor alles, naar Salomo's wijze spreuk, een bestemde tijd is, zoo doen wij goed een blik achterwaarts te werpen, om, wat ons volk wedervoer, nog eenmaal vast te leggen, doch ons daarna onmiddellijk met de toekomst bezig te houden. Zien wij achterom, dan vervult groote dankbaarheid ons hart. Op gansch andere wijze dan vroeger vaak het geval was, heeft ons volk feest gevierd. Er is geen wanklank gehoord; er was een nationale, harmonische samenbinding, welke ons moed geeft voor de toch in menig opzicht zoo bange toekomst. De internationale spanning vliegt als het kwik in de koortsthermometer op en neer. Wij weten vandaag niet of het morgen in Midden-Europa nog vrede zal zijn. Wie aan de verschrikkingen van 1914 terugdenkt, beeft. En te midden .van hoog-opgetaste houtmijten, welke al gereed liggen voor een wereldbrand, stond ons volk om Oranjes troon en her nieuwden Vorstin en Natie het trouw verbond. Op veel ware daarbij de aandacht te vestigen. We mogen echter niet nalaten op deze plaats een woord van hulde en dank te brengen aan de organisatoren van bijeenkomsten en feestelijkheden; en zeker ook aan de mannen van spoor, tram en autobus, die vaak als paarden gewerkt hebben om alles wel te doen slagen. Daarnaast past een huldiging van de politie-corpsen in hun onderscheiden sa menstelling en van de militairen, - die bij stand verleenden, waar dit noodig was. Hoe leefde de politie, ondanks zeer zware diensten, met de feestvierende bur gerij mee en spande zij, naar het woord van den Amsterdamschen hoofdcommis saris, al haar krachten in „om door voor beeldig optreden en algeheele toewijding de jubileumfeesten tot een lichtend voor beeld te maken voor hen, die de eer zullen höbben na hen bij het korps te dienen." Hoe deed zij haar best om de burgerij „in de gelegenheid te stellen bij de jubileumfeesten van haar verknocht heid aan ons vorstenhuis ondubbelzinnig te doen blijken en daarnaast naar harte lust feest te vieren." Dicht stonden in deze dagen overheid en volk, maar ook Vorstenhuis en volk bij elkaar. De waardeering voor de on geëvenaarde wijze, waarop Koningin Wilhelmina haar belofte van 1898 ge houden heeft, de toewijding biïtoond, niet alleen wanneer het staatszaken betrof, maar vooral ook in moeilijke tijden of bij ontstellende rampen, is niet ontaard in vorstenvleierij, maar veredelde tot op rechte liefde en aanhankelijkheid. Dat is het geheim van de geheel eenige en innige verstandhouding tusschen Ne derland en zijn Koningshuis. Treffend is ook de samenbinding tus schen het moederland en de gebiedsdee- len buiten Europa tot uitdrukking ge komen door de aanwezigheid van regee- rende vorsten uit Nederlandsch-Indië. Van lieverlede is om Groot-Nederland een band van wederzijdsch begrijpen en vertrouwen geslagen, welke ook tót de grootmachten in de wereld, die misschien begeerige blikken naar de rijke bodem schatten slaan, wat te zeggen heeft- Al meer groeit de overtuiging, dat de lagere volksklassen in Indië niet in de laatste plaats den zegen van het Nederlandsch bestuur leeren verstaan en waardeeren. Zoo hebben op meer dan een wijze deze feesten, waarvan we nu afscheid nemen, onze volkseenheid versterkt en met name het Christenvolk God leeren danken voor een regeering, welke de vrijheid van overtuiging en geloof als hechten grondslag voor opbouw van een gezond volksleven aanvaardt, eerbiedigt en zoo noodig zal verdedigen. Want zoo min de dood terugtreedt in blijde dagen we hebben het ook thans ervaren ALG. FRIESCHE LEVENSVERZ.-MY LEEUWARDEN - BURMANIAHUIS GROOT N00RDH0LLAN0SCHE VAN 1845 AMSTERDAM - VAN BRIENENHUIS DUBBELE GARANTIE VOOR ALLE VERZEKERDEN zoo zeker is het, dat zich voor de toe komst donkere wolken samenpakken en zich reeds dreigend aan het internatio nale firmament vertoonen. Ook daarop, zoowel als op de binnen- landsche aangelegenheden moet onze aandachi in de komende maanden geves tigd zijn. Blijft de Europeesche vreHe bestendigd ook nu nog neigt God der harten van hen. die in het wereldconcert de eerste violen spelen dan zullen in het wintertij de principieele en practi- sche voorbereidingen moeten treffen voor de verkiezingen in 1939. Mocht echter Gods wijsheid toelaten, dat opnieuw de wereldbrand uitslaat, dan zal ons volk zich des te dichter om den troon van Oranje scharen, in de hoop, dat onder Gods zegen, eendrachtige sa menwerking en opofferend verweer ons land mag behoeden voor de verschrik kingen van een oorlog, welke slechts ellende brengen kan. De Tsjecho-Slowaaksche Regee. ring zet haar standpunt nader uiteen Frankrijk en Engeland houden nauw contact Parijs wenscht geen verdere druk te zien uitgeoefend De diplomatieke correspondent van Reuter meldt, dat te Parijs de meening veld wint, dat op de Tsjechoslowaak- sche regeering geen verdere druk tot het verkrijgen van nienwe concessies mag worden uitgeoefend, nu de regee ring te Praag haar laatste, zeer ver strekkende voorstellen heeft gedaan. In Fransche kringen neigt men tot de meening, dat de tijd is gekomen voor openlijken steun van Frankrijk en Engeland aan de Tsjechoslowaaksche voorsteilen, en dat die steunverleening gepaard moet gaan met de mededee- ling, dat beide staten Tsjechoslowakije ter zijde zullen staan, wanneer een poging zou worden gedaan om door geweld nieuwe concessies te verkrij gen. Te Landen blijven de officieele beraad slagingen in verband met den internationa len toestand voortduren. Gistermiddag had dien in Dovvningstreet opnieuw beepreki plaats tusschen Chamberlain, Halifax, mon, Van Sittart en Cadofon. Reuter meldt, dat tusschen de en die Fransche regeering thans in verband met die Tjsechoslowaaksche crisis het nauw ste contact gehandhaafd blijft. Frankrijk heeft Groot-Brittannië in ken nis gesteld van de voorzorgsmaatregelen, die genomen zijn ten aanzien van den militairen toestand en de beide regeeringen overwe gen thans wat gedaan kan worden, om den toestand te verlichten. De Britsche ministers wijden volledige en ernstige aandacht aan ieder asipect der kwestie en zoolang deze in bespreking is, worden speculaties omtrent den aard ervan in verantwoordelijke kringen afgekeurd. Henderson te Neurenberg Uit Neurenberg weet Reuter nog te be richten, dat de Britsche ambassadeur Hen der son Vrij dagooh tend e»en onderhoud van drie kwartier heeft gehad met V o n Ribbentrop. Hitier houdt zich daar, volgens dezelfde bron, ondanks het partij congres, druk bezig met de kwes tie: Tsjechoslowakije. Op het allerlaatste oogenblik heeft de Fuehrer zijn rede voor den nationaal-socialis- tischen vrouwenbond geannuleerd, teneinde zijn tijd te kunnen wijden aan het Tsjecho slowaaksche vraagstuk. Het incident te Ostrau van de baan In doorgaans goed ingelichte Praagsche leringen verklaart men, dat het incident vsn Ostrau, na een onderhoud tusschen Hodza en de S.D.P.-afgevaardigden Kundt ;en R o s c h e, dat verscheiden uren heeft ge duurd, geliquideerd is. De commissaris van politie van Moravisch Ostrau, Regrat Baca, is uit den -dienst ont slagen en een aantal politieagenten, die be trokken waren bij de mishandeling der ge vangenen, eveneens. Zij werden inmiddels gearresteerd. Ook de politiemannen, die dien afgevaar digde Mai met een rijzweep geslagen had den, werden gearresteerd. Zij zullen voox den rechter moeten verschijnen, omdat zij misbruik van hun ambt gemaakt hebben. Onderhandelingen heden hervat Een United-Press-telegram uit Praag meldt, dat daar officieel is bekend gemaakt dat de onderhande lingen tusschen de Tsjechoslowaak sche regeering en de Sudeten-Duit- sche Partij hedenmorgen om elf uur zouden worden hervat- Een bloemenhulde voor H.K.H. Prinses Juliana bij haar bezoek i Invalide" te Amsterdam t de Joodsche De houding van België In België deed het gerucht de ronde, dat in verband met den internationalen politie- ken toestand een zeker aantal reservisten onder de wapenen was geroepen. In de Wet straat te Brussel spreekt men dit bericht officieus tegen. Men voegt er aan toe, dat het ministerie van landsverdediging kalm, maar met de grootste oplettendheid, het verloop der in ternationale gebeurtenissen volgt. Ook het leger is waakzaam, vooral in de grensgebie den, waar eChter vooralsnog de gewone garnizoenen en andere gewone veiligheids diensten volstaan. Praags negen punten In een lang communiqué fegeft de Tsjecho-Slowaaksche regeering een ont leding van haar voorstellen en aanvul lende bijzonderheden over de 9 punten. In dit communiqué wordt gezegd, dat de regeering zich bij de opstelling harer voorstellen voor oogen heeft gehouden, dat het noodzakelijk is de voornaamste vraagstukken onmiddellijk op te lossen, opdat een duurzaam accoord betreffende de nationaliteitenvraagstukken verkre gen kan worden. Alle andere problemen zullen nader iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiHiiiiiiiiiiiiiiiuiiiiiiiiiiiimiiiiiii besproken worden. Er zal steeds voor gewaakt worden, dat de souvereiniteit, de onschendbaarheid en de eenheid van den staat behouden blijven. Ten aanzien van het ambtenarenvraag- stuk heeft -men .het beginsel toegepast, dat alle nationaliteiten het recht hebben in alle rangen van het ambtenarencorps vertegen woordigd te zijn naar verhouding van haar percentage van de geheele bevolking, leze verhouding zoo snel mogelijk tot een verkelijkheid te maken, zal mon in de ko mende tien jaar zooveel Duitsche amhtena en benoemen, dat na die tien jaar het Duitsche percentage ambtenaren bereikt Is. Voorwaarde is slechts, dat die ambtenaren de kwaliteiten voor hun functie bezitten. Ambtenaren kunnen worden overgeplaatst doch elke nationaliteit kan eischen, dat de samenstelling van het ambtenarencprps lereenkomt met de verhouding der natio naliteiten in de administratieve afdeelingen. Anderzijds eischen de belangen \an den staat, dat in ei r gebied van de republiek ambtenaren van de andere nationaliteit dan die van de bevolking der betreffende streek geplaatst worden. Het beginsel, dat een rech ter niet kan worden overgeplaatst, blijft ge handhaafd: Ook in de centrale administratieve licha men en de hoogere rechtscolleges moet het ambtenarencorps zijn samengesteld volgpns het beginsel van evenredige vertegenwoordi ging. Paritaire commissies der nationalitei ten zullen nagaan, of de verhouding in acht wordt genomen. De evenredigheid zal ook worden toege past bij de staatshuishoudkunde. De begroo- tingscredieten voor onderwijs, gezondheid en openbare werken zullen worden verdeeld naar evenredigheid der nationaliteiten. Hetzelfde geldt voor leveringen aan den staat Ook dit zal door een commissie ge controleerd worden. De regeering wjl verder onmiddellijke hulp brengen aan de streken, die het meest door de crisis getroffen zijn. Deze hulp zal ver leend worden door een leening van een mil liard kroon, waarvan 700 millioen bestemd is voor de Sudeten-Duitsche streken. Het regeei'ingSontwerp bevat een nieuwe organisatie van het taalrecht, opdat de ge lijkheid van het Duitsch, Russisch, Hon- gaarsch en Poolsch met het Tsjecho-Slo- waaksch verwezenlijkt wordt. Zelfbesturende lichamen zullen worden ge kozen bij algemeen, direct en geheim kies recht op den grondslag van evenredige ver tegenwoordiging. Alle vraagstukken, die de staat niet nood zakelijk aan zich zelf behoeft te houden, zul len aan deze lichamen ter behandeling wor den gegeven. De territoriale grondslag van het zelfbe stuur moet zooveel mogelijk berusten op de nationaliteit der bevolking, waarbij reke ning wordt gehouden met den geografischen en economischen toestand en de verkeers middelen. Bevoegdheidsverschillen tusschen de ver schillende administratieve organen zullen door een speciaal rechtscollege beslist wor- Alle ontwerpen, waarvoor geen wetgeven de beslissing noodig is, zullen zonder ver wijl verwezenlijkt worden. De noodige wets ontwerpen zullen worden uitgewerkt door de regeering, bijgestaan door vertegenwoordi- :ers der nationaliteiten. De wetsontwerpen zullen daarna aan het parlement ter goed keuring worden voorgelegd. DOODELIJK ONGEVAL TE DEN BURG DEN BURG (Texel), 10 September. Bij het verwijderen der straatversiering te Den Burg (Texel), is de heer W. Bruin, wonende aldaar, uit een paal gevallen. Met een ern stige schedelfractuur en hersenschudding werd de ongelukkige opgenomen en naar zijn woning vervoerd, waar hij hedenmorgen is overleden. ENGELAND ZOU DUIDELIJKE TAAL TOT HITLER SPREKEN Vandaag démarche te-Neurenberg LONDEN, 10 September. (Havas). De diplomatieke redacteur van de „Daily Mail" schrijft: „De Britsche regeering heeft kort voor middernacht besloten de Duitsche regeering er in duidelijke en formeele termen van in kennis te stellen, dat Groot-Britannië niet terzijde zou blij ven staan, wanneer Tsjechoslowakije het voorwerp van een militaire agressie zou worden. Te dien einde zal Henderson over enkele uren, waarschijnlijk aan Hitier; een nota ter hand stellen. De am bassadeur had gisteravond, op het oogen blik, waarop hij zich gereed maakte naar Berlijn te vertrekken, een telegram ont vangen, waarin hem verzocht werd te Neurenberg te blijven, waar hem nieuwe instructies zouden worden meegedeeld. „De gisteren te Whitehall ontvangen inlichtingen hadden ten slotte tot gevolg Chamberlain te doen besluiten Duitschland te doen weten, dat Engeland aan den kant van Frankrijk zou staan om weerstand te bieden aan iedere agressie in Midden-Europa". Gevaarlijke Duitsche troepen bewegingen? PARIJS, 10 September. (Havas). Uit Londen wordt aan de „Figaro" gemeld: „De Engelsohe regeering heeft zoo juist nauwkeurige rapporten ontvangen over de laatste troepenbewegingen in Duitsch land. Deze rapporten zijn, naar gezegd wordt, geheel van zoodanigen aard, dat de ongerustheid wordt verhoogd, waar mede de Engelsche ministers vandaag den toestand onder oogen hebben ge zien. Zij verleenen een zekere vastheid aan de geruchten, volgens welke de Duitsche regeering zou overwegen een plotselinge actie tegen Tsjechoslowakije te ondernemen. Onder deze omstandigheden zou men het hedenavond als bijna zeker beschou wen. dat zeer spoedig instructies zullen worden gezonden aan den Engelschen ambassadeur in Duitschland, opdat hij een onderhoud met Hitier aanvraagt". Nederlandsche Spoorwegen Teleurstellende ontvangsten De ontvangsten van de Nederlandsche Spoorwegen bedroegen over Juli 1938 9.52-4.161.— of 207.328.— lager dan vorig jaar. Het. totaal nadeelig verschil van 1 Januari af kwam op 2.045.554.— tegen een voordeelig verschil van rond drie mil lioen gulden van Januari tot en met Juli 1937. De ontvangsten uit het reizdgersver- N.V, GRONINGSCHE HYPOTHEEKBANK gevestigd te GRONINGEN De Bank geeft uit: 31/2 Pandbrieven a 100% (Koers van omwisseling IOOV2 VOORNAAMSTF NIEUWS Dit Nummer bestaat uit DRIE bladen en bet ZONDAGSBLAD De eere-promotie van H.M. de Ko-« ningin aan de Gemeentelijke Universiteit te Amsterdam. Te Rotterdam is in het Raadhuis een rouwdienst gehouden ter gelegenheid van de begrafenis van burgemeester Droogleever Fortuyn. B. en W. van Rotterdam doen voor* stellen inzake vrije kruisingen in de tun-n nel-traverse. Dit werk zou AVi millioen kosten Financieel Weekoverzicht: Troebele sfeer in Europa. Vandaag een démarche van den Engel* schen gezant te Neurenberg? Praag publiceert nadere bizonderheden inzake 't gedane aanbod aan de Sudeten-. Duitsche partij. De Chineezen maken melding van oor* logssuccessen. De besprekingen tusschen de Tsjecho-* Slowaaksche regeering en de Henlein-* delegatie vandaag hervat. Toegangswegen Maastunnel Drie kruisingen worden ondertunneld ROTTERDAM, 9 September. Toen Rotter dam in het begin van dit jaar een overeen komst met het Rijk aanging betreffende de financiering van de tunnel onder de Maas, was daaronder ook begrepen het maken van toegangswegen naar de Tunnel en de verbe tering van de toegangswegen van de tunnel naar de rijkswegen naar Den Haag en Zwijndrecht. Voor dit laatste doel stelde het Rijk vier millioen beschikbaar, te verstrek ken door het Werkfonds. In die overeenkomst was men uitgegaan van een aantal kruisingen a niveau dier ver bindingswegen met drukke stadsverkeers- wegen. Nadere bestudeering heeft er toe geleid, dat B. en W. thans den gemeenteraad voorstellen om drie van de drukste kruisin gen te ondertunneien. Dat zal dan gebeuren onder den verkeersweg Dier gaardelaanB e u kelsd ij k, in samen werking met de ondertunneling van de spoor baan, onder de Mathenesserlaan en den Nieuwe Binnenweg en op den Linker Maasoever onder den Groene Hilled ijk. Gebleken is, dat het Rijk den bouw van deze tunnels zeer op prijs zal stellen. Het doorgaande verkeer zal ten zeerste gebaat zijn bij deze tunnels, welke slechts mogelijk zijn geworden, nadat de gedachte om tram sporen in de verbindingswegen naar de tun nel te leggen ,is opgegeven. Slechts één be langrijke kruising zal a niveau zijn gelegen n.l. bij de Middellandstraat ten einde het contact van het stadscentrum met de toe gangswegen niet te zeer te beperken. De kosten van de toegangswegen met de tunnel worden nu op 4}/2 millioen geschat. B. W. vertrouwen dat voor de beschikbaar stelling de medewerking van het Werkfonds zal kunnen worden verkregen. WOfjEL TC L. 31660 CAFÉ KAMERS MET ONTBUT-f-3-MET BADKAMER - f 4- ERNEST IRROY CHAMPAGNE CACHET ORANGE „Sec" Goüt Amérlcalu Gen.-Agent: ANDRé EERSTENS, Tilburg voer zijn dit jaar over het algemeen teleur stellend te achten. Hieraan zijn de ..wilde busdiensten", die het verkeer van de Spoor wegen „afroomen" natuurlijk niet vreemd. Ook de inkomsten uit het goederenvervoer stellen nog teleur, hetgeen een gevolg is- van de nog steeds niet verbeterde econo mische toestand.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1938 | | pagina 1