lüeuiur jCriïtsrijc (Courant Dagelijks verschijnend Nieuwsblad voor Leidenen Omstreken Nationale huldebetoogingen op den Dam 's Middags de ouderen, 's avonds de jeugd Voo r velen een blijde tijding! Nieuwe abonnés, die zich vanaf heden abonneeren, ontvangen ons blad tot 1 October GRATIS! gfootmeiittittsprijsl: Per kwartaal in Leiden en in plaatsen waar een agentschap gevestigd is 235 Franco per post 2.35 portokosten Per week0.18 Voor het Buitenland bij wekelijksche zending4.50 dij dagelijksche zending550 Alles bij vooruitbetaling Losse nummers 5 ct. met Zondagsblad 7'/j ct Bureau: Breestraat 123 Telefoon 2710 (na 6 uur 3166) Postbox 20 Postgiro 38936 WOENSDAG 7 SEPTEMBER 1938 19e Jaargang Sibber tentieprijjen Van 1 tot 5 regels f W7 Elke regel meer «v*022'I» Ingezonden Mededeeljnger» van 1—5 regels 230 Elke regel meer 0.45 Voor het bevragen aan 't bureau wordt berekend 0.10 NO. 6490 SAMENWERKING NEDERLAND EN INDIE Ook door de terminologie in de Grondwet zijn Nederland en Indië nader tot elkaar gebracht. Er wordt niet meer gesproken van Oost-Indische „bezittingen", zelfs niet van „koloniën", maar van „gebiedsdeel binnen en buiten Europa. Voorts heeft de radio inniger verband legd: als do Koningin spreekt, dan doet zij dat tegelijkertijd tot alle onderdanen hier gn over de oceanen. Zoo is de ideale band tusschen Neder land hier en overzee in de laatste jaren ongemeen versterkt; maar het is begrijpe lijk, dat ook aan de economische samen werking steeds meer aandacht wordt ge schonken. Het feit, dat sommigen in al te groot enthousiasme hiervan te veel verwachten of misschien wel illusionaire idealen koes terden, mag geen reden zijn om deze kwes tie van weinig beteekenis te achten. Het moederland en de overzeesche gewesten kunnen ook op economisch gebied elkaar op verschillende wijzen steunen. Dat hieraan in het verleden wel eens wat te weinig aandacht is geschonken, kan reedelijk toegegeven worden: Indië en Ne derland lagen zoo heel ver van elkaar. Het vliegtuig en de radio overbrugden de af standen; terwijl ook opzettelijke studie werd gemaakt van het belangrijke vraag stuk der economische samenwerking. Het resultaat van de laatste, officieele studie ligt in een rapport der in 193( gestelde „Commissie van Advies nopens concrete uitbreiding van de economische samenwerking tusschen Nederland en Ne- derlandsch-Indië" en van welke commissie Dr A. A. L. Rutgers de bezielende voor zitter was. Het lijvige rapport met bijlagen heeft ten volle nadruk gelegd op het woord b r e i d i n,g en betoogt uitvoerig hoe men daartoe kan geraken. Maar de commissie sluit niet de oogen voor hetgeen bereikt werd om alleen verlangens voor de toe komst uit te spreken; zij wijst er bij voor beeld op, dat eenerzijds naar schatting als gevolg van de Indische contingenteeringen in Nederland 18 k 20.000 arbeiders werk kregen en dat tegelijkertijd als gevolg van deze maatregelen het Nederlandsche aan deel in den invoer in Indië is gestegen van 13.4 in 1935 tot 16.7 in 1936, dus met ongeveer 25 Anderzijds is echter de In dische uitvoer in de crisisjaren weinig ge daald, zulks vooral ten gevolge van de Nederlandsche hulp op handelspolitiek gebied. Er is reeds heel wat gedaan; er kan nog meer gedaan worden. De commissie wijst in haar overgroote meerderheid het prin cipe van een allesomvattende samenwer king binnen het Rijk af, maar spreekt toch duidelijk uit, dat de groote gedachte, dat Nederland en Indië deelen zijn van één Rijk en daarom in elkanders belang maat regelen moeten weten te nemen, en alle handelingen op dit terrein van de samen werking dient te beheerschen. Nauwer, uitgebreider economische samen. Werking tusschen Nederland en Indië, waarbij Nederland zijn zedelijke roeping tegenover het volk iri de tropen niet mag (vergeten, kan slechts zegen voor het Rijks geheel afwerpen. GEWELDIGE BRAND IN JAPAN Visscherij-centrum verwoest Honderd 'dooiden In den nacht van Maandag op Dinsdag Js op het Japansche schiereiland Noto, aan de Westzijde van Centraal-Japan, een geweldige brand uitgebroken, die half Mimimachi, een belangrijk visscherij- tentrum, verwoest en honderd dooden ge- eischt heeft. Het vuur, dat pas tegen den ochtend 'gebluscht was, heeft ongeveer 1500 van de 3300 huizen in asch gelegd. Tengevolge van den brand zijn 7000 inenschen dakloos geworden. r. I H. M. Getuigenis van liefde, aan- uitstek hankelijkheid en trouw Het nationaal huldebetoon op den Dam had uit alle deelen der stad in de middaguren de bevolking naar de bin nenstad gelokt, en dit gaf aan den natio- nalen gedenkdag inhoud en beteekenis, want al heeft slechts een betrekkelijk klein deel der menigte dit interessante gebeuren kunnen bijwonen, 't aankomen en aftrekken der nationale groepen uit alle oorden des lands is toch door het grootste deel der massa min of meer meegemaakt Nadat de muziekkapel van het 5e regi ment infanterie uit Amersfoort het Wilhel mus had geblazen bij de komst van de Ko ninklijke Familie op het balcon, door de huldebctoogers met jubelkreten begroet, nam het huldebetoon een aanvang. De muziek van Goulmy en Baer uit Den Bosch met den vermaarden tamboer-maitre voorop blies eerst een pittige potpourr waarvan het „Oranje Boven, leve Wilhel- mien" werd meegezongen door de men- schen op den Dam. Daarna werd 't défilé ge opend door de provincie Limburg met mijnwerkers met hun, muziekcorps voorop. Daarna de Limburgsche industrie, gevolgd'door typische uitingen van folklore: een Meikoningin, draag- en rogstekers, carnavaltypen, schutterkoningen, beladen met glinsterende eeremedailles, schutters- koninginnen, oudstrijders en de vakver- eenigingen. rente volgde met boerinnen en ander landvolk, daarna Groningen met de hoogleeraren en studenten der universiteit, politieagenten, groepen der bevolking van Groningsche dorpen. O v e r ij s e 1 gaf o.m. te zien de Chr. en R.K. vakbeweging uit Twente, boeren en boerinnen uit Markelo en Rijssen, Stap horst enz. Toen Friesland naderde weerklonk het Friesche volkslied. Een kloeke schare boerinnen met de Friesche kappen, boeren n visschers liepen opgewekt mee. De Utrechtsche academie opende den stoet van stad en provincie Utrecht; vervolgens een Baarnsche groep; boeren uit Bunnik, Tienhoven met hun platte petten. Fraai was Zeeland met zijn kleur rijke bevolkingsgroepen uit alle deelen der provincie, met boogschutters uit Zeeuwsch- Vlaanderen. Aan den kop van Noordholland liepen statig vertegenwoordigers der hoog- leeren der Gem en Vrije Universiteit van Amsterdam. Kaasdragers uit Alkmaar, Enkhuizer visschers, Langedijker tuinders, prachtige meisjesgroepen uit Kennemer- land; bollenkweekers, landelijke ruiters uit Amstelveen, personeel van de hoogovens te Velsen en visschers uit IJmuiden, visch- rookers uit Monnikendam, heidekoningin- en fleurige jonge dames uit het Gooi. i i d h o 11 a n d weer hoogleeraren en studenten: uit Leiden en Delft, verpleegsters, weesmeisjes, matrozen uit Rotterdam; land volk uit de Hoekschewaard en andere deelen van Zuidhollands platteland; groentencul- tuur uit het Westland, de 3-October uit Leiden; weer fraaie jongedames nu uit de omgeving van Rotterdam, Vlaardingsche visscherslieden. Voor Gelderland waren alle ge meenten met wapenschilden vertegenwoor digd; een fijne groep van de kunstzijde fabriek uit Ede, prachtige plattelandstypen van Veluwe en Betuwe, de eerste met de Edesche heidekonlngin, de laatste met een artistieke voorstelling van de bloesemende boomgaarden tusschen Maas en Waal; de Laudbouwhoogeschool. Ten slotte een mooie groep uit Noord- rabant: vendelzwaaiers, boerinnen met sierlijke omslagdoeken. Padvinders besloten den stoet. Het geheel was schitterend en kleur rijk, levendig en afwisselend samenge steld. Tal van vlaggen en banieren, veel muziek; prachtige folklore. Kortom, het bonte leven, vooral van het platteland zoo goed als uit de steden trok aan de Vorstin met de Haren voorbij, daarbij voorgelicht door de Commissarissen der Koningin, die daartoe op het bal con door H. M. waren uitgenoodigd. zeer voldaan over de zoo bij hulde, die in alle opzich ten een nationaal karakter droeg en e uur lang de Koninklijke familie boeide. Na het défilé verscheen de Koningin met de Prinses en den Prins nog eens op het balcon om de hulde van het saamgestroom- de publiek in ontvangst te nemen. 's Avonds woonde een ontzaglijke menig te een uitmuntend geslaagd vuurwerk bij. Men genoot bijzonder van het kijkspel, dat bijna een uur in beslag nam. Hulde van de Nederlandsche Jeugd Op onvergetelijke wijze heeft de Nederlandsche jeugd gisteravond Hare Majesteit de Koningin gehul- digd. Zij heeft op het aloude plein staande voor het machtige bouwwerk van Jacob van Campen. getuigd van een groote en hartelijke liefde, aan hankelijkheid en trouw aan ons Vor stenhuis. De schitterend verlichte en ver sierde Dam bocd een imposant schouwspel, een fraaie omlijsting van Neerlands jeugd met haar vlaggen en vaandels, bijeen om onze Vorstin spontaan, eerlijk en recht uit het hart te huldigen, zoodat deze avond voor duizenden een onvergetelijke gebeur tenis zal blijven. Tegen negen uur arriveert de stoet, die ïn het Stadion is gevormd en onder een over weldigende belangstelling langs de Amster- damsche straten is getrokken-in de nabij heid van het paleis. Enkele oopenblikken later marcheert het eerste muziekcorps het Middendamplein, dat vrijgehouden is, op, gevolgd door depu taties van landelijke jeugdvereenigingen, studentenorganisaties, de graalmeisjes in kleurige kleeding, padvinders, de vrijzinnig Christelijke jeugdorganisaties, kortom te veel om afzonderlijk te noemen. Boven iedere deputatie wappert een vlag of een vaandel. Dan volgen koloniale vlag gen, van 23 Indische gemeenten, van Suri name en Curacao, gedragen door padvinders. De gemeentelijke deputaties loopen in pro vinciaal groepsverband in alphabetische volgorde Zoo marcheeren de honderden de putaties met hun vlaggen den Dam op. In den stoet met zijn ruim 6000 deelne mers zijn ook de Nederlandsche kleeder drachten vertegenwoordigd: de kleurige Friezinnen met hun gouden oorijzers, de Noord-Hollandsche boerinnen, dat alles geeft kleur en stemming aan het grootsche schouwspeL Ovaties voor het vorstelijk gezin Het is tegen half tien, de muziek zwijgt, de Nederlandsohe jeugd staat gereed om haar geliefde Vorstin een warme hulde te bren gen. De vleugeldeuren gaan open. Hare Majes teit de Koningin, Prinses Juliana en Prins Bernhard betreden het balcon. Een hartelijk en spontaan gejuich, dat aanzwelt tot een daverende ovatie, begroet de Vorstin en Haar kinderen. Een oogenblik is het stil, bazuingesohal weerklinkt Dan zingt Nederlands jeugd de Vorstin het plech tige „Wilt heden nu treden" toe. Het is een indrukwekkend oogenblik en geroerd luis tert de Vorstin naar dit oude Vaderlandsche lied uit Valerius Gedenckklank, dat duizenden jonge menschen de gevoelens van liefde, eerbied en verknochtheid aan ons Vorstenhuis vertolkt Nadat de laatste klanken verstorven zijn, begeeft de hoofdstedelijke burgemeester, di W. de Vlugt zich naar het balcon. Daar wordt een deputatie ontvangen bestaande uit de dames mej E. J. van Rijckevor- s e 1 (meisjes studentenverenigingen in Ne derland) mevr. I. van Dij k (Nationaal Jon geren Verbond) en mej. M. W. Bar (Federatie van Chr. Vereen, van en vrouwen en meisjes). Zij bieden H.M. een oorkonde aan, waarop de woorden gegra veerd staan: „Majesteit, trouw aan U, Oranje- vorstin, betuigen wij blijdschap op Uw feest, ook ons feest, wij jeugd van Nederland". iiiiiiiiiitiiüiiininiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiniiriinnniiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiinniiiiiiiiïïimiïïinniiniiiiiniimiimnnniiinniiiiiiiiiiiinnnniiiiinninnniiniininiiniiiininiiiininnnniiiiiniiiïïiiiniiniiiii Dit spreekkoor, ingezet door Pom Voorthuyzen, klinkt dan helder op uit de monden van de duizenden op het door magnesiumfakkels helverlichte plein. H.M. overhandigt wimpel Glimlachend en wuivend dankt de Vorstin Neerlands jeugd. De deputatie van de Drent- sche gemeente A n 1 o o wordt vervolgens op het balcon ontboden. Het is de gemeente, die den stoet van deputaties opende en de drie jonge mannen, uit dit* kleine landelijke plaatsje, genieten de hooge eer uit de han den van de Vorstin een oranjewimpel te ont vangen, dien zij aan de vlag hecht.. Op dat zelfde plechtige oogenblik worden op den Dam aan alle vlaggen oranje wimpels be vestigd. Minutenlange ovaties heeft de Koninklijke Familie op dit historisch moment in ont vangst te nemen. Het Wilhelmus wordt ingezet als besluit van deze prachtig geslaagde hulde vai eensgezinde jongeren uit heel ons land. Daar na weerklinkt een forsch en langdurig ge juich, besloten door e<?n spontaan „lang zal Zij leven in de gloria". Ten slotte defileeren de deputaties langs het Paleis, een défilé, dat nog geruimen tijd in beslag neemt. Onvermoeid wuiven Hare Majesteit en de Prinses de jonge menschen met hun vaandels en vlaggen toe. De Prins salueert Te ruim tien uur behoort deze schoone huldiging van de zijde van de jeugd weer tot het verleden. De Koninklijke Familie op het balcon van het Paleis op den Dam tijdens de -grootsche Kuldebetooging der Nederlandsche jeugd van Dinsdagavond Het nieuwe voorstel der Tsjechoslowaak- sche regeering Tegemoetkoming aan de eischen van Karlsbad PRAAG, 6 Sept. (Reuter). Het nieuwe aanbod der Tsjecho-Slowaaksche regeering werd vanmiddag door Ashton Gwatkin uiteengezet aan de leiders der Sudetenduit- sche partij, Kundt en Rosche. Verno men wordt dat het resultaat gunstig w Runciman was ook aanwezig en heeft aan de bespreking, die van langen duur was, deelgenomen. Om half zeven zijn de beide Sudeten- duitsche gedelegeerden ontvangen door H o d z a om met hem te spreken over een hervatting der onderhandelingen. De voornaamste punten De voornaamste punten van het nieuwe voorstel der regeering te Praag zijn: 1. De aanbeveling van beginselen voor een evenredige tewerkstelling van ambte naren in overeenstemming met de sterkte der bevolkingsgroepen, en 2. Tewerkstelling van ambtenaren in hun eigen nationale- districten. 3. Gebiedsdeelen zullen politie krijgen van de eigen nationaliteit 4. Een nieuwe taalwet, gebaseerd op vol komen gelijkheid der talen. Hulp aan industrieën in Duitsche in- tricten, die door de crisis het meest getrof fen werden, in het bijzonder door een lee ning van 700 millioen kronen, welke op voordeelige voorwaarden zal worden strekt Gelijkheid van den nationalen status op de basis van nationale autonomie, door de invoering van een stelsel van kantons. Personen van Duitsche nationaliteit zullen daarbij zelfbestuur krijgen binnen de gren zen der gebieden, waar de Duitsche bevol king de meerderheid heeft Allé kwesties, niet de nationale eenheid betreffende, zullen plaatselijk worden be handeld. De integriteit van de grens en de staats- eenheid zullen doeltreffende waarborgen krijgen. 7. In alle centrale bestuurslichamen zul len speciale afdeelingen worden in het leven geroepen, waar aangelegenheden, de nationaliteit betreffende, door leden dier nationale groep zullen worden behandeld. 8. De nationale rechten der burgers wor den beschermd door speciale 'wetten, (tegen denationaliseering) en gekozen vertegen woordigers van de verschillende nationali teiten in de vertegenwoordigende lichamen zullen het recht hebben, bezwaar te maken tegen eenige inmenging in de rechten of belangen van hun speciale volksgroep. Voor iedere nationaliteit zullen speciale registers worden ingesteld. 9. Er zullen direct maatregelen worden genomen op de punten, die geen wetgeven de maatregelen vereischen. Ten aanzien van de noodzakelijkheid van nieuwe wetten wordt bepaald, dat de re geering deze zal voorbereiden in samen werking met de Sudetenduitsche partij en deze bij het parlement zal indienen. Zij zullen zoo spoedig mogelijk in werking treden. Motorfiets botst tegen auto Een doode, een zwaar gewonde AMERSFOORT, 7 September. Op den Utrechtscheweg is een garagehouder, R. W. van B., uit Amersfoort, met zijn motor met matige snelheid op een, uit een zijweg ko mende auto, ingereden. Deze auto werd bestuurd door den heer de K., eveneens uit Amersfoort. De motorrijder liep een schedelbasisfractuur en inwendige kneuzingen op, terwijl de duopassagiere, mevr van de C.-S., uit Voorburg, een zware hersenschudding kreeg. Beide slachtoffers zijn naar het nabijgele gen ziekenhuis „Lichtenberg" overgebracht, waar de heer van B. spoedig aan z'n wondingen bezweken is. De motor, welke zwaar beschadigd was, is door de politie in beslag genomen. De auto bekwam slechts lichte schade, ter wijl de bestuurder met de schrik vrijkwam. Groote brand te Borculo Drie huizen uitgebrand BORCULO, 7 Sept In den afgeloopen nacht is door nog niet bekende oorzaak brand ontstaan in een perceel in de Hof straat te Borculo, bewoond door de familii Wierike. Een motorrijder, die omstreeks half drie door de Hofstraat reed, ontdekte den brand Hij waarschuwde onmiddellijk de bewo ners, waarna ook de brandweer gealar meerd werd. Deze was spoedig ter plaatse. Het vuur had echter reeds een zoo grooten omvang aangenomen, dat ook de aangren zende huizen: een schoenmakerij en huis van de familie van Leeuwen en een drukkerij met woning van de familie Hös- kes waren aangetast. Het gezin van Van Leeuwen wist zich tijdig in veiligheid te stellen. De familie Hüskes was afwezig. Met alle kracht werd het vuur bestreden. Men kon echter niet voorkomen, dat de huizen geheel uitbrandden. De brandweer moest zich beperken tot het nathouden van het nabijgelegen kelpand van de firma Zijlstra en een kap perszaak. Deze panden kregen veel water schade. De schade wordt door verzekering KIND VERDRONKEN TE AMSTELVEEN AMSTELVEEN, 7 Sept. Gistermiddag on geveer drie uur is het zesjarig zoontje van de familie Ronteltap uit de Veerlaan alhier bij het spelen in een gracht aan de Graaf Aelbrechtlaan gevallen en verdronken. Zijn makkertjes hebben direct hulp geroepen er het kind was spoedig op het droge. Men heeft een uur kunstmatige ademhaling toege past, hetgeen niet meer mocht baten. ZEVENJARIG MEISJE ERNSTIG GEWOND BIJ AANRIJDING 's GRAVENHAGE, 7 Sept. Gisteravond tegen 8 uur is op den Loosduinscheweg bij de bioscoop Capitol het 7-jarig meisje T. de wonende Loosduinschekade, zoodanig aangereden, dat het met een schedelbreuk een hersenschudding naar het R. K. zie kenhuis aan het Westeinde moest worden overgebracht De toestand van het kind was gisteravond laat zeer ernstig. A. W. ROELOFS SCHORTENINOUSTRIE GEMERT He! betere genre schort Kleurecht Waschecht Bij alle goede manufacturenzaken VOORNAAMSTF NIEUWS Dit Nummer bestaat uit DRIE bladen Gisteravond heeft de Nederlandsche jeugd de Koningin te Amsterdam gehul digd. De huldigingssamenkomst in de Nieuwe Kerk te Amsterdam. In den Briel zijn de feestelijkheden, in verband met de kinderverlamming, af gelast. Dit heeft tot ongeregeldheden onder het publiek geleid. Te Amersfoort is een motorfiets tegen een auto gebotst: twee personen werden zwaar gewond-. Nabij Laren is een jonge vrouw bij een aanrijding gedood. De nieuwe voorstellen der Tsjechoslon waaksche regeering. Adolf Hitlers proclamatie op den par tijdag te Neurenberg. AMSTEL.HOTEL AMSTERDAM KAMERS ZONDER BAD vanaf J 4.— KAMER MET BAD vanaf5.50 Uitgebreid Hollandsch Ontbijt L— Overdrijving schaadt Men schrijft ons: Verschillende bladen, die over de ramp der werkloosheid schrijven, doen het op een wijze, alsof de omvang daarvan nooit groo- ter is geweest dan thans en alsof het nog steeds erger wordt Tegelijkertijd wordt daarbij dan aan adderen, die als wij tot voorzichtig beleid aanmanen en dus vaak speciaal aan ons adres, het verwijt gericht, dat er te weinig ware belangstelling voor dit droevig verschijnsel bestaat. Deze overdrijving schaadt Het werkloon zencijfer is in ons land hoog, zeer hoog; maar men krijgt soms het gevoel alsof sommigen het beeld zoo somber mogelijk kleuren; niet het minst om daardoor een onwelgevallige regeering in critisch licht te plaatsen en om te voorkomen, dat aan do genomen regeeringsmaatregelen invloed ten goede toegekend zou worden. Daarom is het goed tegenover de over- dreven beschouwingen de niet-ontmoedi- gende cijfers te plaatsen. Voor het eerst na vier jaar is het aantal werkloozen in Nederland beneden de 300.000 gedaald, n.l. op 13 Augustus j.l. tot 295.37S, Dit cijfer beteekent een daling met onge-< veel 20.000 vergeleken met een jaar en met meer dan 80.000 werkloozen vergeleken met twee jaar geleden. De gunstige indruk van dit cijfer wordt verkleind door het feit, dat ongeveer 8000 dienstplichtigen onder de wapens zijn ge bleven; doch daartegenover staat, dat het aantal beschikbare werkkrachten elk jaar met zeker 40.000 toeneemt, en dat heel wat jeugdigen, die in het arbeidsproces worden opgenomen, niet officieel als werkzoeken den waren ingeschreven. Dit aantal werkloozen is ook niet be ïnvloed door de voorgenomen uitbreiding der werkverschaffing, zoodat de verminde ring op de 8000 na geheel is toe te schrijven aan de verbetering der conjunc tuur. En zulks valt te meer op, omdat anders in Augustus en ook nu in be paalde bedrijven voor velen de seizoen arbeid afloopt en het aantal werkloozen dus stijgt. De cijfers der stijging waren in 1934 tot en met 1937 resp. 4400, 16200, 5SOO en 4900; terwijl in de eerste weken van dit jaar het aantal daalde met 6200. Mogen deze gunstige cijfers, welke som mige scribenten blijkbaar liever niet naar voren schuiven, ons doen concludeeren, dat het best in orde komt met de werkloosheid en dat het onnoodig is buitengewone maat regelen te nemen? Er is geen denken aan. Ook met minder dan 300.000 officieel ge registreerde arbeidsloozen moeten wij van abnormale werkloosheid spreken; maar het zou evenzeer af te keuren zijn, om schier opzettelijk en tegen de taal der cijfers in stelselmatig moedeloosheid aan te kweeken. De voortgaande daling van het cijfer is verheugend; de plicht tot krachtig verweer blijft en de uitkomsten mogen ons daarbij sterken in de wetenschap, dat de weer stand niet hopeloos is.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1938 | | pagina 1