Jlieuuif $.tïb&d)t (üourattt
Dagelijks verschijnend Nieuwsblad voor Leidenen Omstreken
Lichtbundels doorklieven het duister
Voor velen een blijde tijding:
Nieuwe abonnés, die zich vanaf
heden abonneeren, ontvangen
ons blad tot 1 October GRATIS!
Vijf gewonden bij auto-ongeluk
te Naarden
abonnementsprijs:
Per kwartaal in Leiden en in plaatsen
waar een agentschap gevestigd is 235
Franco per post 2.35 portokosten
Per week0.18
Voor het Buitenland bij wekelijksche
zending4.50
Bij dagelijksche zending. 530
Alles bij vooruitbetaling
Losse nummers 5 ct. met Zondagsblad 7'/j Ct
Bureau: Breestraat 123 Telefoon 2710 (na 6 uur 3166) Postbox 20 Postgiro 33936
MAANDAG 5 SEPTEMBER 1938 19e Jaargang
gttrtjerfentieprttfen:
Van 1 tot 5 regelsL17'/«
Elke regel meer 0.22'/»
Ingezonden Mededeeljngen
van 1—5 regels 230
Elke regel meer O-4^
Voor het bevragen aan 't bureau
wordt berekend0.10
No. 6488
De vlootdag te Scheveningen
Vliegtuig door schijnwerpers verrast
Verschijnselen aan den horizon
SCHEVENINGEN, 3 September. Met
weinig meer geestdrift zullen de Grie
ken, van wie Xenophon gewaagt, na hun
maanden en maanden lange omzwer
vingen door het Persische rijk den
vreugde-uitroep „de zee, de zee" ge
slaakt hebben, dan tio enorme menigte,
die vanavond, ettelijke verkeersvraag-
stnkken overwonnen hebbend, ten lan
gen leste den boulevard en het strand
bereikte.
Vanmiddag reeds is het ontzettend druk
geweest, maar de menschenmassa's, welke
tegen het vallen van de duisternis naar de
kust trokken, maken elke vergelijking tot
een weinig-zeggend iets, tenzij dan dat we
ons bepalen tot het bijbelsche woord, waar
aan we onwillekeurig denken moesten:
„talrijk als het zand, dat aan den oever der
fcee is".
Hot golfde cn golfde maar aan, duizenden
fen duizenden fietsers, tallooze auto's volge
laden bussen en trams met twee bijwagens,
die uitpuilden van de menschen. Alles
stroomde in de richting van het strand in
één machtige stuwing, totdat bijwijlen een
verkeersagent, waarlijk staande als een rots
in de branding, even een noodzakelijke
stremming aanbracht.
Getallen te noemen, heeft hier thans, nu
we nog niet over officieele gegevens be
schikken, slechts de betrekkelijke waarde
van speculatie, doch veilig mag hier wor-
Jden gesproken van
'enkele honderd-duizenden
fïerrassen waren stamp-- en stampvol, de
boulevard was op enkele plaatsen afgela
den en nog 6teeds slibde het met honder
den aan.
Wie zich niet spoedde naar het beginpunt
fvan de tram- en buslijnen, kon niet dan "a
lang wachten op een plekje rekenen, en
zelfs bij het punt van vertrek stonden vaak
rijen van vele meters lengte De wagens,
die na hun kostbare lading te hebben afge
leverd, leeg terugreden, maakten in deze
roezige drukte den indruk van spookachtige
ijlheid,
Intussdhen reeds bood de zee een
fantastisdhen aanblik. Daar ver weg im
mers lagen de machtige oorlogsschepen
en sommige ervan hadden de omtrek
ken scherp belicht door een overvloed
van lampjes.
Een fraaie glans lag ook over het vracht
schip van de Rotterdamsche Lloyd, dat
•'s middags al in de nabijheid van de krui
sers gelegen had en nu aan het schouw
spel riiker luister bijzette. Zelden zal een
boort zóó veilig als deze geconvoyeerd zijn
geweest...... Een gigantische verschijning
(vormde de Sumatra met zijn vervaarlijke
gchoorsteenen.
De lichten op het Kurhaus-terras doofden
inmiddels, en zij, die óf op het terras ver
toefden óf rechts daarvan op den boulevard
kregen
in bewegende beelden
een overzicht te bewonderen van wat over
dag zóoal was ten beste gegeven. Het tafe
reel op het witte doek werd met aandacht
gevolgd en toen onze Minister-President
door de lens verschalkt bleek te zijn, klonk
ivoor Dr Colijn een spontaan en hartelijk
applaus op.
En toenplotselingschoten daar
aan den horizon de schijnwerpers aan en in
één machtigen streek schoot stralenbundel
na stralenbundel door het duister, machtig
zich verheffend en zich dan verliezend in
het oneindige van het uitspansel. En daar
op begon een bont spel van lijnen, die nu
'eens elkander kruisten, dan weer evenwij
dig lippen of ook samenvloeiden, waarbij
'de lichtbundels zich neervleiden op de gol
ven, Het krachtige, rondzwaaiende schijn
sel van den Scheveningschen vuurtoren
werd hier wel op unieke wijze aangevuld.
Plotseling waren de schijnwerpers ont
stoken. plotseling eveneens werden zij ge
doofd, en na deze weelde van licht was de
duisternis dieper dan ooit. Maar hoor, wat
is dat? Daar klinkt geronk van vliegtuig
motoren, hoog in de lucht, nader en nader.
Bij scherpen blik ontdekt men kleine lamp-
HET AARDIGSTE
MOMENT
Het meest grootsche moment
van den vlootdag? Dat was ongetwij
feld het statige aanstoomen van de
vervaarlijke zeekasteelen. Het meest
spannende moment? Dat was
wellicht (ie aanval van de lucht
macht. Het meest imposante mo
ment? Het dichttrekken van het
enorme gordijn om de schepen. Het
meest too verachtige moment?
De stralenbundels, die zich naast el
kander verhieven en zich feeëriek
aaneenrijden.
Maar het aardigste moment
was to ah wel van heel ander karak
ter, Dat was voor ons het oogenblik,
waarop we het Tweede Kamerlid J.
W e i t k a m p over het terras van
het Kurhaus zagen stappen in zijn
volle waardigheid van Overijssei-
schen boer, met een gezellin, die de
kleedij droeg van het platteland uit
die streek, de keurig wit gesteven
muts plat op het hoofd en de tasch
in de hand. Zoo liepen die beiden ge
zamenlijk over het terras, en het was
slechts een oogenblik, want toen
waren zij weer onder de menigte ver
dwenen. Maar dart oogeniblik was
voor ons het aardigste van den dag;
immers het symboliseerde zoo kern
achtig en eerlijk de warme belang
stelling welke tot in het oostelijk
deel van ons land voor de vloot wordt
gekoesterd, den nauwen band tus-
schen zee sn laaid, den band, die
onzen Staat heeft groot gemaakt.
jes aan 'de vleugels. En nu ontsteekt ook
de vliegmachine haar schijnwerpers en
zweeft voort als een verschietende ster,
De trotsche vogel o/itdekt
In zijn majestueuzen vlucht wordt de
vogel dan eensklaps verrast door de
helle lichten van de oorlogsschepen;
die haar felle schijnsel op het vliegtuig
werpen en het in al zijn bewegingen
ontdekken. Nu is het een trefbaar doel
wit geworden van de afweerkanonnen.
Eenige malen wordt deze oefening her
haald en steeds weer wordt de ranke ma
chine verschalkt door de uitschietende
lichten der schijnwerpers, en dan is het
volgende punt aan de orde.
Het vliegtuig heeft zich teruggetrokken,
de lampen zijn gedoofd, en de zee ligt daar
in al haar geheimzinnigheidPlotseling
een vreemd verschijnsel op den verren ach
tergrond. Een aantal vurige bollen klimt
omhoog .maakt een welving en zakt lang
zaam iiaar het water. Het is lichtspoormu
nitie en het dient tot controle van de rioh-
ting, waarin de kogels worden afgeschoten.
En dan ineens weer iets anders. Daar
daalt geleidelijk een helbrandende lamp,
die over zee een spookachtig schijnsel
werpt en de dreigende oorlogschepen in al
hun contouren scherp belicht. Bij de eene
lamp voegt zich een ander, en naast el
kaar naderen zij het water. Het zijn licht-
granaten, welke voorzien zijn van een pa
rachute, die bij de ontploffing openspringt
en voorzien zijn van een hoeveelheid mag
nesium. Dit laatste raakt in brand en zorgt
voor redelijke verliohting.
In oorlogstijd dienen deze parachutes
de ligging van de vijandelijke schepen aan
te geven. Voor en achter den vermoedelij-
ken romp van het vaartuig wordt op deze
manier een licht ontstoken en de beveili
ging van het nachtelijk duister bestaat
voor de aangevallen boot niet meer.
Het zijn
bittere krijgstooneelen
die hier weliswaar in vredige stemming
worden ten beste gegeven, maar die toch
wel een pijnlijk scherpen kijk geven op de
verschrikkingen van den modernen oorlog.
Struisvogelpolitiek baat echter wéinig, en
daarom is het zeer te loven, dat het (publiek
eens op de hoogte komt van wat <>nze vloot
en onze luchtmacht zooal kunnen pres-
teeren.
Het rijke program wordt met fraai vuur
werk vanaf de Sumatra en de Tromp en
met een pittige taptoe van den Koninklij
ken Marine Kapel met de tamboers en pij
pers van de Mariniers besloten, maar vóór
het einde daar is, is de uittocht van het
«trand en den boulevard reeds begonnen.
De onafzienbare menigte schuift zich lang
zaam in de richting van de stad en in een
oogwenk zijn alle straten in de omgeving
van de kust vol en nog eens vol met men
schen. Weer zijn de trams, de bussen, de
taxi's in een oogwenk gevuld, de duizenden
fietsen mengen zidh daaronder, en de bree-
de wegen kunnen het ontzaglijke verkeer
nauwelijks verwerken. De politie staat voor
een enorme moeilijke taak, waarvan zf
zich evenwel met voorbeeldig
.._lmte en rustige tact kwijt Een
woord van oprechte hulde komt haar toe.
Maar het duurt nog heel lang, voor elkeen
uit die honderd-duizenden-koppige menigte
zijn bestemming bereikt heeft.
Een onvergetelijke dag ligt achter
ons, een dag, waarvoor men het Natio
nale Jongeren Verbond en de overige
organisatoren ten zeerste erkentelijk
heeft te zijn.
H M. de Koningin en de
Zeevaartdag
H. M. de Koningin heeft, naar wij ver
nemen, den Vloot- en Luchtvaartschouw met
klein gevolg gadegeslagen vanaf een duin
top bij den Ruigenhoek.
LEGERVLIEGTUIG STORT NEER
IN DRUKKE STRAAT
Tien dooden, talrijke gewonden
Zondagmiddag is in de Noord'
Londensche voorstad Edmonton een
ontzettend vliegongeluk gebeurd,
dat aan een piloot van de Engelsche
militaire luchtmacht, cn aan negen
andere personen het leven heeft ge
kost, terwijl bovendien 25 personen
min of meer verwond zijn.
Het legervliagtuig, dat bestuurd werd door
een zekeren sergeant Morris, vloog boven
de dichtbevolkte stadswijk, en begon daar
bij hoogte te verliezen. De piloot moet toen
een poging hebben gedaan zijn machine in
een park aan den grond te zetten. Helaas
slaagde hij daarin niet; het toestel stortte
neer in een straat, waar het enkele huizen
vernielde, om vervolgens te explodeeren.
Onder passanten en wijkbewoners brak da
delijk een paniek uit, welke nog werd ver
groot door het schrikkelijk schouwspel van
den brand, die het wrakstuk begon te ver
teren. Men had n.l. gezien dat de bestuurder
ernstig gekwetst uit het toestel tuimelde,
doch daarbij in de vlammen terecht kwam.
Mannen trachtten de geteisterde huizen
binnen te dringen, om te zien of er nog wat
te redden viel. Een groot aantal personen
liep in de algemeene verwarring brandwon
den op, terwijl tevens verschillende personen
wegens een zenuwschok naar het ziekenhuis
moesten worden vervoerd.
Met vereende krachten trachtte de brand
weer uit Edmonton, Tottenham en Enfield
den brand, die in no. 26 was ontstaan, te
bedwingen. Zij slaagde hierin ook, doch kon
niet verhinderen, dat het huis voor een groot
deel uitbrandde.
Een gedeelte der manschappen verzamel
de de verspreide wrakstukken van het toe
stel, die tot op 500 meter van de plaats des
onheils werden gevonden.
De Maasverlichting
ROTTERDAM, 5 Sept. De feestverlichting
van de Maas zal, volgens het officieel feest
programma, tot en met Donderdag 8 Sept.
branden. Wij vermelden dit nog eens
dat ons van versohillende zijden daarover
per telefoon inlichting wordt gevraagd.
Japan opnieuw door taifoen
geteisterd
TOKIO, 5 Sept. De districten Osaka en
Kobe zijn hedenmiddag door een ernstige
taifoen geteisterd.
iiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiuiiiiii
MISLUKTE AANSLAG OP
KONING FAROEK VAN EGYPTE
De Koning ongedeerd
Op het oogenblik, dat koning
F a r o e k van Egypte te Alexandrië
het zwembad van de sportclub,
waar hij de prijzen voor de Egypti
sche zwemkampioenschappen had
uitgereikt, verliet, is Zondagmiddag
een schot op hem gelost.
De koning werd niet getroffen cn
keerde naar zijn paleis terug, blijk
gevende van een groote koelbloedig
heid. Op dit oogenblik is nog slechts
bekend, dat iemand, waarschijnlijk
een Syrisch student, bij het passee-
ren van den koning zijn revolver in
de richting van den vorst afschoot.
Een naast hem staande toeschouwer
slaagde er in het wapen een andere
richting te geven, zoodat niet de
koning, doch een tweetal toeschou
wers werd gewond.
De pleger van den aanslag is in
arrest gesteld.
Mededeeling
aan de lezers!
Morgen zullen de post-abonné's hun
blad niet ontvangen op den gewonen
tijd, als een gevolg van den inge
krompen postdienst.
De Administratie
Weer Spaansche matten gevonden
Nog steeds geen goud
De „Karimata" heeft weer een vijftal
Spaansche matten opgebaggerd en wel in
het laatste stukje van het nieuwe terrein,
dat men eenige weken geleden begonnen is
j te onderzoeken en thans tot op een diepte
van 20 meter geheel heeft omgewoeld.
In verband met de nieuwe vondsten heeft
men nu besloten een aangrenzend terrein
I van ongeveer 75 meter lengte in de richting
van het eiland Terschelling nog verder af
te baggeren, natuurlijk ook weer langzaam
aan tot de vereisohte diepte van 20 meter,
ten einde de kleilaag onder de zandbank
geheel te kunnen onderzoeken. Hoe breed
het te bewerken oppervlak zal zijn, is nog
niet vastgesteld.
VOORNAAMSTE NIEUWS
De Vlootdag, Zaterdag te Schevenin
gen gehouden, is door een enorme men*
schenmassa bezocht.
Een tocht met Hr Ms „Tromp" ter ge-i
legenheid van de Vlootschouw.
Bij een autobotsing onder Haarlenl
werden 5 personen ernstig gewond.
Te Tilburg is een jongetje bij een oa-<
geval om het leven gekomen.
Bij Nijmegen is een wielrijder door een -
auto gegrepen en op slag gedood.
Vandaag zijn in Amsterdam de jubln
leumfeesten begonnen.
De mogelijkheden van de ontginning
van de Parana-delta in Argentinië.
Vliegtuig stort neer in Londensche -
stadswijk; tien dooden.
Revolver-aanslag op koning Faroek vatt
Egypte.
Gwatkin confereert met Henleïn eü
Frank over Hitiers eischen.
Een Fransch-Amerikaansch monument
te Bordeaux onthuld.
Wielrijder te Nijmegen gedood
Haagsch geneesheer rijdt
in het water
Drie motor-ongelukken
Het is iederen Maandag weer het
zelfde: een lange of korte lijst van ver
keersongevallen met ernstigen afloop.
Zoo ook ditmaal.
Te Nijmegen en Tilburg hadden
doodelijke ongevallen plaats, te Naar
den botsten twee auto's op elkaar, waar
door vijf personen levensgevaarlijk ge
wond werden; te Mijnsheerenland
werden vier personen gekwetst, bij een
auto-ongeval en zoo is er nog meer.
Hier volgt de droeve opsomming.
In volle vaart tegen elkaar gébotst
NAARDEN, 5 Sept. In den nacht van
Zondag op Maandag, te ongeveer half twee
zijn op den rijksstraatweg te Naarden,
bij de Louise de Collignylaan, twee perso-
nenaauto's in volle vaart tegen elkander op
gebotst, met het gevolg, dat acht inzitten
den, waaronder een dame, gewond werden.
Op het hulpgeroep schoten direct omwo
nenden toe, die onmiddellijk geneeskundige
hulp inriepen. Zeer spoedig waren dan ook
drie artsen, de heeren van Uggelen, J. S.
Bouman en C. Hemmes ter plaatse, die de
eerste hulp verleenden.
Het bleek, dat acht personen gewond wa
ren, die met spoed werden overgebracht
naar do Majella-stichting te Bussum. Drie
hunner, te Amsterdam woonachtig, konden
na verbonden te zijn, per auto huiswaarts
keeren. De toestand van de vijf anderen
was evenwel zóó ernstig, dat zij ter verple
ging in het ziekenhuis moesten worden op
genomen.
Naar wij bij informatie vernamen, is de
toestand van enkelen niet zonder gevaar.
De beide wagens werden bij de hevige
botsing zwaar beschadigd en zijn later weg
Wielrijder op slag gedood
NIJMEGEN, 5 Sept. Gistermorgen om
streeks elf uur is op de brug over het Maas-
en Waalknaal te Neer bosch een tot
nog toe onbekende wielrijder van ongeveer
55 jaar door een auto aangereden en op
slag gedood.
Den autobestuurder treft geen schuld.
Het stoffelijk overschot van den man is
naar het ziekenhuis te Nijmegen vervoerd.
Nader vernemen wij dat het slachtoffer
afkomstig was uit Nijmegen.
Het ongeluk geschiedde op den Graaf
scheweg nabij de brug over het Maas- en
Waalkanaal. De wielrijder stak plotseling
den weg over en werd daarbij door de ach
ter hem rijdende personenauto van den
heer W. A. Storm de Graves uit Vught in
den flank gegrepen.
De identiteit kon nog niet worden vast
gesteld.
Uit de bocht gereden
MIJNSHEERENLAND (Z.H.), 5 Sept. Op
den provincialen weg, ter hoogte van den
Blaakschendijk alhier, heeft zich gisteren
avond omstreeks half zeven een ernstig
auto-ongeluk voorgedaan, waarbij vier
personen uit Den Haag werden gewond.
De geneesheer Van Iterson, die met zijn
auto, waarin gezeten waren zijn echtge-
noote, mevrouw Van Itersonde Vries er
haar ouders, op weg was van Brussel naar
's-Gravenhage, geraakte, waarschijnlijk
door onbekendhied met den weg ter plaat
se, met zeer groote snelheid uit de bocht,
waarbij hij een boom meesleurde. Via den
berm van den weg reed de wagen vervol
gens in een zeven meter breede sloot, waar
hij aan den anderen kant terecht kwam.
Rijks- en gemeente-politie waren spoedig
op de plaats van het ongeluk aanwezig.
Het bleek, dat alle inzittenden verwondin
gen hadden opgeloopen. De bestuurder van
de auto had de stuurstang tegen zijn
borst gekregen, terwijl zijn echtgenoote
met het hoofd door den voorruit was ge
slagen, waardoor zij een groote wonde op
liep. De heer De Vries brak een onderbeen.
Alle vier personen bekwamen een lichte
hersenschudding. Zij werd overgebracht
het ziekenhuis aan den Coolsingel te
Rotterdam, waar bij mevrouw Van Iterson
operatief werd ingegrepen, met gunstig
resltaat Bij geen der slachtoffers bestond
onmiddellijk levensgevaar.
Over den kop geslagen
MONTFOORT, 5 Sept. Gistermorgen kwam
de 26-jarige luitenant De Jong, uit Maar
tensdijk op den Willeskopperweg met
zijn motorrijwiel in aanraking met een der
blokken, die de afscheiding vormen tus-
schen den provincialen, weg en het rijwiel
pad. Hij verloor de macht over het stuur
en sloeg over den kop.
De J., die bewusteloos op den weg bleef
liggen is naar het ziekenhuis te Oude-
waler vervoerd, waar men constateerde
dat hij een zware hersenschudding had op
geloopen. Zijn toestand is zeer ernstig.
Motorrijder gevallen te Rijssen
RIJSSEN, 5 September. De motorrijder
H. H. uit Hilversum is in de bocht
van den straatweg alhier, toen hij dezen
te kort nam, gevallen. Het slachtoffer
werd bewusteloos opgenomen en is, nadat
hem ter plaatse de eerste geneeskundige
hulp was verleend, naar het Algemeen
Ziekenhuis te Almelo vervoerd.
Onder auto geraakt en gedood
TILBURG, 5 September. In de Oerlesche-
straat alhier is een acht-jarig knaapje,
Frans van H., die bij het spelen den rij
weg overstak, door een auto gegrepen
vrijwel op slag gedood. Het ventje had at
auto niet gezien, daar hij achter een ande
ren wagen vandaan kwam.
Motor in botsing met vrachtauto
MAASBRACHT-SINT JOOST, 5 Sept. Op
den grooten verkeersweg Maastricht-
Roermond ia bij den spoorwegovergang te
MaasbrachtSint Joost een motorrijder in
botsing gekomen met een grooten vracht
wagen uit Rotterdam. Eerstgenoemde wil
de een personenauto, die hij achterop reed,
passeeren juist op het moment, dat van de
andere zijde de vrachtwagen den spoor
wegovergang naderde. Hoewel de bestuur
der van dezen wagen zoo ver mogelijk naar
rechts uitweek, kon een aanrijding niet
ZIT- EN SLAAPKAMER MET BADKAMER
nabij Wittebrug, Badhuisweg 232, TeL 555651
in groot Heerenhals te Scheveningen. Rijk
gemeubil. apartementen disponi. Alle mod.
comfort. Rust, omgeving. Ie klasse pension.
worden voorkomen.
De motorrijder, afkomstig uit Rotterdam,
kreeg een zware hersenschudding en brak
den linkerarm. Zijn echtgenoote, die op dè
duo zat Jtreeg een gecompliceerde linker*
beenbreuk. De motor werd zwaar bescha
digd.
Beide slachtoffers zijn in een ziekenhuis
te R o e r m on d opgenomen,
Been verbrijzeld
VOORSCHOTEN, 5 Sept. Zaterdag is een
paard, dat was gespannen voor een dissel
wagen waarop onder meer was gezeten de
zestienjarige G. K., op hol geslagen. De
wagen kwam tot staan bij een boom. Door
den hevigen schok viel K. van het voer
tuig en raakte met zijn rechteronderbeen
bekneld tusschen wagen en boom. Het on
derbeen werd als het ware afgekneld en
verbrijzeld.
Het slachtoffer is, na voorloopig verbon
den te zijn, in zorgwekkenden toestand
naar het Diaconessen-ziekenhuis te Leiden
overgebracht.
HET VLIEGEN BOVEN AMSTERDAM
BEPERKT
In verband met de feestelijkheden ter ge
legenheid van het 40-jarig regeeringsjuhi-
leum van Hare Majesteit de Koningin is het
gebied des rijks, omvaettende de bebouwde
kom der gemeente Amsterdam en de buiten
die bebouwde kom gelegen onmiddellijke
omgeving van het stadion gesloten ver
klaard voor de luchtvaart met alle burger
lijke luchtvaartuigen met uitzondering
van de luchtvaartuigen der geregelde lucht-
diensten gedurende het tijdvak van 5 tot
en met 12 September 1938.
De Sultan van Langkat met zijn gevolg bracht Zaterdag een bezoek aan de Rot-*
terdamsche Diergaarde. Het hooge gezelschap slaat de aardige kunstjes van den
olifant Sonnie gade.
