lüeuiur Crtlririjf iJournnt
Dagelijks verschijnend Nieuwsblad voor Leidenen Omstreken
PALACE HOTEL
_PEREZ_
I.G.B.
gfconntmentsprijiï:
Per kwartaal in Leiden en in plaatsen
waar een agentschap gevestigd is 2.35
Franco per post 2.35 portokosten
Per week0.18
Voor het Buitenland bij wekelijksche
zending4.50
Bij dagelijksche zending5.50
Alles bij vooruitbetaling
Losse nummers 5 ct. met Zondagsblad 7'/j cL
NO. 6486
Bureau: Breestraat 123 Telefoon 2710 (na 6 uur 3166) Postbox 20 Postgiro 38936
VRIJDAG 2 SEPTEMBER 1938 19e Jaargang
latrtjertentieprihtn:
Van I tot 5 regels1.17'/»
Elke regel meer0.22'/»
Ingezonden Mededeeljngen
van 1—5 regels2.30
Elke regel meer f 0.45
Voor het bevragen aan 't bureau
wordt berekend0,10
Mededeeling voor onze lezers
Thans zullen alle lezers wel in het bezit zijn van het Regeerings-
jubileum-nummer „Ik zal handhaven".
Wie nog een exemplaar wil ontvangen voor familie of kennissen in
binnen- of buitenland, kan dit bekomen tegen inzending van slechts
15 cent per exemplaar aan een onzer Administraties.
Zoolang de voorraad strekt, wordt dit nieuwe „Merkwaardig
nog gratis toegezonden aan nieuwe abonné's op ons blad.
DIRECTIE
PIJNLIJKE SITUATIE
Bij de huldebetoogingen voor onze jubi-
leerende Koningin staan de Nederlandsche
sociaal-democraten thans niet van verre,
maar niet zelden in de voorste rijen. Hun
voormannen, dio op regentenzetels plaats
namen, onderscheiden zich in niets van
burgerlijke regeeringspersonen en wij den
ken er niet aan de oprechtheid van hun
houding in twijfel te trekken.
Toch schept dit meermalen onbedoeld
een pijnlijke situatie. Bijna alle Haag-
sche raadsleden hebben hun opwachting bij
de Koningin gemaakt en de Burgemeester
heeft bij die gelegenheid een treffende toe
spraak. gehouden, sprekende niet alleen
namens de burgerij, maar ook namens het
gemeentebestuur.
De Burgemeester herinnerde daarbij aan
twee indrukwekkende gebeurtenissen in
den Haag. De eerste was „het ontroerende
oogenblik in de eerste dagen van Augustus
1914", na het défilé van de gemobiliseerde
troepen voor het paleis in 't Noordeinde;
maar
„de treffendste betuiging van onwankel
bare trouw g.an Uw Majesteit en Haar huis
speelde zich stellig, in November 1918 op
het Haagsche Malieveld af".
Misschien is deze of gene van oordeel,
dat de spreker beter had gedaan deze ge
beurtenis niet. naar voren te schuiven. Het
was immers een pijnlijke herinnering voor
do aanwezige sociaal-democratische wet
houders en raadsleden. Echter, nu men van
die zijde alles ln het werk stelt om de ware
beteekenis van de huldiging op het Malie
veld in 1918 te verdoezelen en gaarne
spreekt van een anti-socialistische betoo
ging; nu doet het deugd, dat de Burge
meester geen gevoeligheden ontzag, maar
nog even op het juiste karakter van het
toen gebeurde de aandacht vestigde.
De roode magistraten kwamen op deze
wijze in een pijnlijke positie te verkeeren;
maar we mogen nooit toegeven aan de nei
ging om de revolutie-poging van 1918 als
iets onschuldigs voor te stellen. We den
ken er niet aan sociaal-democraten met
hun „oude plunje" na te loopen; doch zij
dienen het dan ook als zoodanig en niet als
een eerekleed te beschouwen. Daarom kon
deze pijnlijke situatie hun moeilijk be
spaard blijven.
BRAND DOOR KINDERHAND
Men meldt ons uit Nieuwendijk (N.B):
Donderdagmiddag tegen 12 uur werd brand
ontdekt in de boerderij van den heer N.
Ouwerkerk.
In een minimum van tijd stond alles in
lichterlaaie, zoodat men zich beperken moest
tot het vrijwaren van andere perceelen. Ge
lukkig was de windrichting gunstig.
Woonhuis en schuren met heel den graan-
en hooioogst gingen in vlammen op.
Hoogstwaarschijnlijk moet het spelen met
lucifers door kinderen de oorzaak van den
brand zijn.
Naar verluidt, is het woonhuis alleen ver
zekerd.
De kinder-
verlammming
Vorige week in totaal 54 gevallen
Steeds meer gevallen
Sluiting van verschillende
scholen verlangd
Nog steeds breidt de gevreesde kinderver
lamming zich uit, zij het gelukkig met
met groote snelheid.
Te Nede r-H ardinxveld heeft zich
een derde geval van kinderverlamming voor
gedaan, n.l. bij den 16-jarigen zoon van de
familie A. Lense. De jongen is opgenomen in
het ziekenhuis te Dordrecht.
In verband met deze ziekte zullen de
scholen alhier en te Giessendam voor
loopig tot 7 September a.s. gesloten blijven
School te Haarlem gesloten
In Haarlem is een geval van kind^r-
erlamming voorgekomen. Uit voorzorg ia
de Montessori-school aan de Middenlaan in
Haarlem-Zuid gesloten. Bovendien is in e°.n
der Haarlemsohe ziekenhuizen een kind uit
Hoofddorp opgenomen, dat lijdende is
aan kinderverlamming.
Tweede geval in één gezin
In het geein W. P. v. d. R. aan de Berm-
weglaan te Capelle a d. IJssel is een
tweede geval van kinderverlamming gecon
stateerd.
Sluiting scholen te Gouda verlengd
Deze week is ten Stadhuize te Gouda
aangifte gediaan van 2 nieuwe gevallen van
kinderverlamming. Bovendien werd aangif
te gedaan van 2 gevallen van diphtheritis.
De sluiting van alle bewaarscholen en la
gere scholen is verlengd tot 12 Sept. a.s.
Te Moordrecht
Te Moordrecht is een geval van kin
derverlamming geconstateerd bij een kin ije.
an het gezin Wolvers.
In Zuid-Holland sterke stijging
wekelijksche opgave in de Staatscou
rant van het aantal besmettelijke ziekten
rermeldt, dat het aantal gevallen van kin
derverlamming over de week van 21 tot en
met 27 Augustus jJ. ruim het dubbele (54)
van dat der vorige week (26) bedraagt.
Vooral in de provincie Zuid-Holland is dit
aantal sterk gestegen. In de laatste opgave
werden er 30 gevallen genoteerd, tegen 16
in de daaraan voorgaande opgave. De cijfers
over het geheele land zijn als volgt: Deven
ter 1, Enschedé 5, Goor 1, Losser 2, Wierd;n
1, Leeuwarden 1, De Wijk 1, Bussum 1, Hil
versum 1, Utrecht 2, Alfen a. d. Rijn 2, Oul-
Beierland 1. Boskoop 4. Giessendam 1. Gou
da 1, 's-Gravenhage 7. Katwijk 1, Leiden 1
Rotterdam 4, Schoonhoven 1, Stolwijk 2,
Waddinxveen 4, Wassenaar 1. St. Philips-
land 1. Terneuzen 1, Gemert 1. Ede 1, Nijme
gen 1, Vorden 1, Echt 1 en Maastricht 1.
Nog een geval te Rotterdam
Naar wij vernemen is gister in deni
namiddag te Rotterdam een nieuw
geval van kinderverlamming aangege
ven, zoodat het totaal sinds vorige week
Vrijdag is gestegen tot 14.
Gisteren heeft te Den Haag de Minister van O., K. en W„ prof. dr J. R. Slote-
'maker de Bruinede tentoonstelling, welke ter gelegenheid van het veertig-jarig
Regeeringsjubileum van H. M. de Konin gin in Pulchri Studio gehouden wordt, ge
opend. Van links naar rechts bij het s childerijvervaardigd door de bekende
schilderes Therese Schwartzer, ter gelegenheid van de kroning van H. M. de
Koningin, mr S. J. R. de Monchy, burgemeester van Den Haag; Willy Sluyter;
jhr mr dr H. A. van Karnebeek, Commis- aris der Koningin in de Provincie Zuid-
Holland en Z.Exc. prof. dr J. R. Slotemaker de Bruine
TWEE RIJTOEREN
VAN DE KONINGIN
In de avonduren dwars door
de Residentie
Enthousiaste menigte juicht
Haar toe
DEN HAAG, 2 September. Ofschoon de
Haagsche bevolking er nauwelijks van op
de hoogte was, daar de meeste inwoners er
via de avondbladen kennis van moesten
nemen, heeft het geenszins aan belangstel
ling ontbroken toen gisteravond H.M. de
Koningin een tweetal rijtoeren door de stad
ging maken Wel is waar' stónd het publiek
bij den eersten toch, die reeds om half zes
een aanvang nam, niet zoo heel dicht opge
steld, doch de tweede genoot op tal van pun
ten de maximum belangstelling.
Het was precies half negen toen vanaf 't
balcon van den Ruigenhoek met een elec-
trische zaklantaarn aan de politie het sein
werd gegeven van vertrek. En onmiddellijk
stoven de auto's van Hare Majesteit, als
mede nog twee auto's met gevolg het hek
uit. De stoet werd vooraf gegaan door een
auto met den hoofdcommissaris, den hper
N. G. v. d. Mey en enkele politiemotoren,
terwijl ook een paar politiemotoren er ach-
r aan reden.
Reeds bij den uitgang van den Ruigen
hoek hadden zich een .honderd belangstellen
den opgesteld, die toevallig dit eenzame'punt
in de Scheveningsche duinen passeerden en
wier aandacht getrokken werd door de
wachtende politiemannen en journalisten.
Voor de naburige Alexander-kazerne had
den militairen de wacht betrokken en wat
verder op, bij het gebouw van de Bataaf-
sche Petroleum Mij, dat kwistig met Oranje
ballonnetjes was versierd, stonden groote
scharen Oranjeklanten de komst van onze
Landsvrouwe af te wach.ten.
De tocht ging via het paleis Noordeinde
door het centrum van de stad en vervolgens
door de Boekhorststraat, Koningstraat, Hoef-
kade, Vaillantlaan naar Scheveningcn en
tenslotte weer naar het stille landgoed in
de duinen.
Begrijpelijkerwijs was het vooral de bin
nenstad, die duizenden kijkers bij elkaar
bracht. In de smalle Veenestraat en de enge
Spuistraat stonden de menschen als haring
in een ton. Doch dat neemt niet weg, dat zij
zich allen zoo keurig gedroegen, dat wij er
de grootste bewondering voor hadden. Ner
gens had de politie tevoren maatregelen ge
troffen, maar achteraf bleek, dat ook heele-
maal niet noodig. De menschen bewaarden
uit eigen beweging den gewenschten af
stand Herhaaldelijk klonk het „Leve de
Koningin" op, vooral op Scheveningcn, waar
duizenden visschersvrouwen haar huisjes
waren uitgeloopen om van het gebeuren ge
tuige te zijn.
Omstreeks 10 uur arriveerde H. M. weer in
Haar zomerverblijf.
DE JODENVERVOLGINGEN
IN ITALIË
Vele joden over zes maanden
in ballingschap
Het Italiaansche kabinet heeft thans of
ficieel bepaald, dat alle buitenlandsche
Joden, die na 1 Januari 1919 zijn komen
wonen in Italië, Libye en op de Dodecane-
sos, deze gebieden binnen de zes maanden
moeten verlaten.
Deze maatregel geldt ook voor alle bui
tenlandsche Joden, die na den len Januari
1919 het Italiaansche staatsburgerschap ver
worven hebben.
Krachtens het decreet worden als Joden
beschouwd degenen, die geboren zijn uit
ouders, die tot het Joodsöhe ras behooren,
zelfs al belijden zij een anderen godsdienst.
Tenslotte is bepaald, dat alle Italiaansche
burgerrechten, welke na 1 Januari 1919 aan
buitenlandsche Joden zijn verleend, worden
ingetrokken.
J. F. v. d. Broek t
Directeur van 't dagblad De Gelderlander
Donderdagmiddag is te Nijmegen overle
den na een langdurig lijden, de heer J F.
van den Broek, directeur van het
De Gelderlander te Nijmegen.
De heer Van den Broek werd 3 Maart
te Amsterdam geboren. Op 1 April 1908 aan
vaardde hij een functie bij de Venlosche
Courant, waar hij zeer veel heeft gedaan tot
bevordering van de katholieke pers.
In begin Febr. 1922 werd de overledene be
noemd tot administrateur van De Gelderlan
der en na gedurende eenige maanden als
waarnemend directeur werkzaam te zijn ge
weest, nam hij op 1 September 1933 de lei
ding van het bedrijf op zich.
Mond- en Klauwzeer
breidt zich weer uit
Uit vele plaatsen van ons land komen
wederom berichten binnen, dat het mond- en
klauwzeer onder het vee weer ernstiger
vorm begint aan te nemen. Vooral in M 00 r-
d recht heerscht ongerustheid, daar van
niet minder dan 28 veehouders het vee is
besmet verklaard.
Te Leerbroek is ook voor de tweede
maal de gevreesde ziekte uitgebroken
evenals te Reeuw ij k, waar het vee van
den heer J. Aan Spengen besmet is.
Door de landbouwers E. Verbaas, W. Hoek,
A. van Hoek, A. W Monster, Gebr. Nugte-
ren, allen Oud-Be ijer land en C. Her-
weijer te Klaaswaal is aangifte van
mond en klauwzeer gedaan.
EEN GASMASKERFABRIEK IN INDIë
BANDOENG, 1 Sept. (Aneta). In den
loop van deze maand zal een aanvang wor
den gemaakt met den bouw van een fabriek
van gasmaskers. Vanwege de Staatsspoor is
reeds begonnen met het aanleggen van een
zijspoor naar de terreinen, waarop deze fa
briek zal worden gebouwd. Verwacht wordt.,
dat de fabriek in April van het a'olgend
jaar gereed en in Juli in vol bedrijf zal zijn.
Gistermiddag heeft H. M. de Koningin in een open auto een rijtoer door de Resi
dentie gemaakt. H. M. de Koningin passeert den Kneuterdijk
Een pop voor Prinses Beatrix
Een belangrijk onderdeel van de fes
tiviteiten, die in Soest zijn georgani
seerd, ter eere van Hare Majesteits veer
tigjarig Regeeringsjubileum, is wel de
LandbouAvdag, waarvoor zeer groote be
langstelling bestond, niet het minst a'an
de zijde der landbouAA'ersbevolking van
Soest en heel den omtrek.
Om tien uur gistermorgen heeft de bur
gemeester van Soest, mr W. A. J. Visser,
den LandbouAvdag met een korte rede ge
opend.
Om kAvart voor twaalf heeft het Prinselijk
Paar blijk gegeven van zijn hooge belang
stelling.
Toen het Prinselijk Paar gereed stond
een omgang langs de tentoonstelling te
maken, kAvam een oud-raadslid, de tachtig
jarige P. van der Breemen, aangereden
in een sjees, waarin tevens gezeten Avas
Nelly Kok, in Soester costuum, die de
Prinses een fraai bouquet rose anjers ?-an-
bood en vervolgens een mooie pop, in Soes
ter kleederdracht bestemd voor Prinses
Beatrix en gemaakt door Nelly van
Logtensteyn. De Prinses en de Prins
dankten vriendelijk voor deze aardige at-
Engelsch jacht aan den grond
SCHEVENINGEN, 1 Sept. Op den morgen
a'an Koninginnedag is een klein Engelsch
jaclht, dat de haven Avilde verlaten, op den
Noordpier vastgeloopen. In verband met de
ZAvare branding kwam het scheepje al da
delijk in een gevaarlijke positie te verkee
ren. De motorreddingboot „Zeemanshoop"
van de Noord- en Zuidhollandsche Redding
Maatschappij, die dadelijk uitvoer, slaagde
er na veel moeite in het jacht, Avaarop zich
vijf personen bevonden in behouden haven
te brengen.
Met deze redding heeft de Noord- en Zuid
hollandsche Redding Maatschappij tevens
een jubileum geboekt. Het Avas n.l. de 6000ste
schipbreukeling, die sedert de oprichting
van de Maatschappij in 1824 aa'erd gered.
Trompenberg's
Hilversum Telefoon 7941 (2 lijnen)
Het geheele jaar geopend
Badhotel BAD B0EKEL0
De Zee op de Heide
Temidden van bosch, heide
zee en strand
VRAAGT PROSPECTUS
Het vierhonderd-jarig bestaan
van het Geref. College
van Debrecen
Het Gereformeerd college van De
brecen, waaruit zich de Stefan Tisza-
Universiteit heeft ontwikeld, viert op
4 en 5 October a.s. zijn A'ierhonderd-
jarig bestaan.
Tijdens de feesten zullen vier Neder
landers promoveeren tot doctor honoris
causa en Avel minister-president Dr H.
C o 1 ij n, die zal promoveeren tot doc
tor in rechts- en staatswetenschappen,
minister van onderwijs, Dr J. R. Slo
temaker de Bruine, die zal pro
moveeren tot doctor in de philosophic
en de professoren H. Th. O b b in k en
5 e v er ij n beiden tot doctor in de theo
logie,
De feestelijkheden zullen worden bijge
woond door rijksregent Horthy, die zelf het
college als leerling heeft bezocht. De rijks-
regent zal 4 October in den ochtend te De-
brecén aankomen. Hij zal tegenwoordig
zijn bij den grooten dienst in de Gerefor
meerde Kerk. Hierna zal in het college
feestvergadering worden gehouden, tijdens
Avelke o.a. rijksregent Horthy het woord zal
voeren. De buitenlandsche gasten zullen
Avelkom Avorden geheeten door den minister
van eeredienst en onderwijs, Graaf Teleki.
Na de vergadering zal op plechtige wijze
de eerste steen worden gelegd voor de
nieuwe Universiteit en in den middag
aa'ordt in hotel Aranybika een feestdiner
aangebolen. Verder staat op het program
ma het bezichtigen van wetenschappelijke
instellingen, bibliotheken en musea, ter-
Avijl de dag zal Avorden besloten met een
concert in het Osokonai-theater, waar 0.
de „Psalmus hungaricus van Zoltan Kodaly
zal worden uitgevoerd.
Den volgenden dag, 's ochtends 10 uur
zal in de aula van de universiteit de plech
tige promotie van de eeredoctoren worden
gehouden. De nieuAve doctores honoris
causa zullen in Latijnsche toespraken door
de dekens A'an de theologische philoso-
phische juridische faculteiten worden be
groet.
In den middag zal in het stadion een
sportfeest worden gehouden, waaraan de
beste turners van Debrecen zullen deelne
men, waarna het kerkelijk district van De
brecen ter eere van de gasten een diner
zal aanbieden, 's Avonds zal de minister
van eeredienst en ondenvijs, Graaf Teleki,
recipieeren in de universiteit
Hiermede wordt het officieele deel van
het feestprogramma gesloten. De voor
naamste deelen zullen door de Hongaar-
sche radio Avorden uitgezonden.
VOORNAAMSTE NIEUWS
Dit Nummer bestaat uit DRIE bladen
Gisteravond heeft H. M. de Koningin
twee rijtoeren door Den Haag gemaakt.
Weer hebben zich enkele gevallen van
kinderverlamming voorgedaan.
Het vierhonderdjarig bestaan van het
Gereformeerd college te Debreczen.
De opening van de tentoonstellingen in
in Foder en Rijksmuseum te Amsterdam*
Op den Hasleberg (III).
Henlein vertoeft momenteel te Berch-*
tesgaden, voor een consult met Adolf
Hitler.
De gevolgen van de taifoen in Japan*
Tokio wil voor ultimo September
Hankau in bezit hebben.
Italië maakt tallooze Joden vaderlandse
loos.
Inboedel van de Ter je Viken
in beslag genomen
AMSTERDAM, 1 September. Zooals men
zich Avel zal herinneren heeft op 15 Augus
tus j.l. een tragisch ongeluk (plaats gevon
den aan boord van de grootste Avalvischvaar-
der ter wereld, het Noorsche s.s. „Terje
Viken", in de Amsterdamsche haven, Avaar-
bij een Amsterdamsch koopman en een
Noorsche matroos om het Jeven zijn geko-
De vrouw van den koopman moest door
dit tragisch ongeval haar kostAvinner mis
sen. Zij is thans geheel zonder bestaansmid
delen en maakt aanspraak op een schade
vergoeding in den vorm van een levenslange
uitkeering. De familie van den overleden
koopman aa'endde zich tot Mr. Is. Coop-
m an. die de schade-kwestie bestudeerde. Hij
Avas van oordeel, dat, indien van nalatig
heid sprake mocht zijn, de reederij en de
kapitein aansprakelijk gesteld moeten Avor
den. Mr. Coopman heeft van den president
der rechtbank verlof gekregen het z.g
vreemdelingen-beslag te doen leggen op de
aa'alvischvaarder, daar, Avanneer dit schip
eenmaal het ruime sop gekozen zal hebben,
eventueel verhaal der weduAA'e niet mogelijk
zal zijn.
Vanmiddag heeft de deurwaarder. Joh.
M. van T av u y v e r beslag gelegd op een
deel van den inboedel van het schip, toebe-
hoorende aan den kapitein en de walvisch-
vaarders-maatschappij.
A. W. ROELOFS SCHORTENINDUSTRIE GEMERT
'Hef befere
genre schorf
Kleurecht
Waschecht
Bij alle goede manufacturenzaken
PERZISCHE TAPIJTEN
's-GRAVENHAGE, NOORDEINDE HOC
OOK REPARATIES
SCHOONMAKEN
„DE STUWDAM"
Geïllustreerd Christelijk Weekblad
12'/2 cent per week,
1.62y2 per kwartaal.
N.V.Con*kfucti* wrltploot* on MoctWobri.lr I.G.E
9ol#n «n Bronzen Romer» Deuren Kozvjnen^ I
Plool^fken en Uzereonsbuefie» lefcaoe».
n Mochinefohnek 1.
Basaltinetegels
in alle kleuren.
TROTTOIRBANDEN - enz.
N.V. HOLLANDSCHE BASALTINE
TEGELFABRIEK - ROTTERDAM
VALKENBURG (L.)
Hotel Franssen
Bondshotel A.N.W.B.K.N.A.O.
80 kamers, koud en warm stroomend water.
Lift. Centrale verwarming. Eigen garage
gratia. Penslonprijs 3.50 tot L—
Verlichting van straifen
In verband met het Regeeringsjubileom
'S-GRAVENHAGE, 2 Sept. Naar wij
vernemen, Avopdt in verband met het
veertig-jarig Regeeringsjubileum van
H. M. de Koningin, aan een aantal ver
oordeelden vermindering, verwisseling
of kwijtschelding van straf verleend.
MUTATIE BIJ DE SPOORWEGEN
De aspirant adjunct inspecteur te
Utrecht L" b., ir. J. S t e n g e r. is met in
gang van 7 September 1938 benoemd tot
adjunct-inspecteur aldaar.
De controleur der generale controle te
Z w o 11 e S W i s s i n g, is met ingang van
1 October 1938 benoemd tot inspecteur der
generale controle te Haarlem.
BOERDERIJBRAND BIJ WOERDEN
WOERDEN, 1 Sept. Gistermiddag brak
brand uit op de boerderij van A. van Ros-
sum te BarwoutSAvaarder. Buren wekten
den veehouder, die juist zijn middagdutje
deed. Met behulp van de auto-brandspuit
uit Woerden kon worden voorkomen, dat de
geheele boerderij in vlammen opging. De
hooiberg, bevattende 140.000 K G. hooi. ging
verloren.
Oorzaak is vermoedelijk, dat kinderen met
vuur .hebben gespeeld.
