ROTTERDAM, DE STAD VAN PIET HEYN Kleurrijk en zinrijk schouwspel op den Coolsingel DONDERDAG r SEPTEMBER 1938 DERDE BL'AD' PAG. 0 Enorme menschenmassa's op de been De feeërieke verlichting van de Maas is een volkomen succes De stoet van Piet Heyn Een zinrijke ontvangst voor het Raadhuis ROTTERDAM, 1 Sept. Het was een in drukwekkende stoet, die gisternamiddag door de straten van Rotterdam trok, met de Parkkade als uitgangs- en eindpunt: een „huldigingsstoet ter eeie van den erentfesten Ammiraal en Capitein-Gene- raal Piet Pietcrsz. Heyn naar aanleiding van het feit, dat deze den 23stcn Januari 1624, als Vice-Ammiraal met 4 schepen van de Corner op de Maese, uitzeilde, om zich te voegen bij de vloot van den Ammiraal Jacob Willekens voor den tocht naar San Salvador". Geheel historiegetrouw zal deze stoet wel niet geweest zijn, maar anachronismen als b.v. saxophoons bij een vroeg-17e eeuwsch muziekkorps vergeeft men gaarne als al de hoofdzaak, zooals de kleedij en de grïmago maar goed verzorgd zijn. En dat was bij uitnemendheid het geval. Klaroenblazers en ridders te paard, mili taire bevelhebbers, gemeentelijke autori teiten, voorname kooplieden, scheepskapi teins, schutters, hooge dames en hooge lieeren te paard het was een historisch spel in vormen en kleuren zooals men maar hoogst zelden te zien krijgt. En alsof de variatie nog niet groot genoeg was, kreeg men nog enkele bijzonder mooie praalwagens en een paar oude galakoetsen te zien. Een der praalwagens symboliseer de op gelukkige wijze den handel met .West-Indië, een andere een galei van Spi- nola, een derde de Zilvervloot. De weg van de stoet leidde dezo eerste maal op 6 September krijgt men een herhaling langs anderen weg langs den Coolsingel en in het programma was een défilé voor 't .gemeentebestuur opgenomen. Toen alles in de omgeving van het Stad huis opgesteld was, stapte admiraal Piet Pictersz. Heyn uit de galakoets waarin hij tcsamen met twee andere scheepskapiteins gezeten was Met breode zeemanstred begaf de -nian van de „zilvervloot" zich naar het stadhuisbordes, maakte een hoofsche bui ging voor den wn. burgemeester, terwijl hij den breedgeranden hoed met sierlijk gebaar afnam en hield dan een keurige toespraak. Hij zeide, nu hij na ciiv.a 300 jaar terugkeerde in de sta'd waarin hij op de Leuvehaven gewoond had, zeer getroffen te zijn door de grootc werken, die daar de laatste jaren geschied zijn. Hij noemde met name het Museum Boymans, het Stadion cn de Nieuw Amsterdam en ook de groote werken die in uitvoering zijn of binnenkort in uitvoering komen: de Maastunnel, de verbetering van 't station met verplaatsing van de Diergaarde enz. en eindigde met de hestc wenschen voor den voortdurenden bloei van Rottendam uit te spreken. De wn. burgemeester de heer A. B. de Zeeuw beantwoordde de toespraak vi den admiraal in gelijken trant. Het had hem deugd gedaan, dat de admiraal zulk oen vleiende vengelijking had gemaakt tussclien het Rotterdam van toen en nu. Ook spr. maakte een vergelijking. Toen Piet Pietersz. Heyn tot' de schepenen van Rotterdam behoorde, had het juist, met het pog op de toekomst, groote werken uit gevoerd: de Leuvehaven aangelegd en uitleg naar de Boompjes. Het Twaalfjarig Bestand was toen juist achter den rug. Het huidig Rotterdam voent ook groote werken voor de toekomst uit, doch zit nog midden in een crisis. Spr. hoopt, dat de geest van vertrouwen in de toekomst nog zal worden versterkt door de verschijning van den admiraal. Op deze wijze hopen we u na te olgen. Met een herinnering aan de be kende voorstelling die Piet Heyn afbeeldt tesamen met Erasmus, eindigt de heer De Zeeuw zijn rede, waarbij hij de hoop uit drukt, dat in Rotterdam en heel Neder land dadendrang en streven naar vrede steeds gepaard mogen gaan. Het applaus, dat op deze woorden volg- werd overstemd door de muziek, die het overbekende Piet Heynlied inzette, dat natuurlijk onmiddellijk door de aamvezi- ?n werd meegezongen. De wn. burgemeester en de admiraal klonken met een glas champagne en dan zette de kleurige stoet zijn weg door de stad voort, onder de bewonderende blikken n de duizenden toeschouwers, die zich langs haar weg hadden geschaard. Vóór het begin van de historische op tocht had er op de Westerkade een aardig schouwspel plaats. Piet Heyn kwam van zijn schip en landde met een statiesloep rerd ontvangen door de drie burgemees- teren van Rotterdam. Burgemeester Gerard Berkel sprak den zeeheld woorden welkom toe en de beroemde zeevaar der deed op rustige, fiere wijze verslag van zijn ervaringen, die hun toppunt hadden 'e verovering van de Spaansche schat ten. Jammer, dat de toespraken zoowel daar als voor het stadhuis niet door luid sprekers in ruimeren kring verstaanbaar zijn gemaakt. Het zou de moeite zeker ge loond hebben en den luister van dit wer kelijk mooie historische spel hebben ver hoogd. De Maasverlichting ROTTERDAM, 1 Sept. De eerste avond van de Maasverlichting is misschien nog een grooter succes geworiden dan wie ook had kunnen droomen en de heeren, die daar hun krachten en gelden voor gegeven hebben, kunnen dan ook volledig voldaan zijn over het eerste resultaat, dat wel van beslissende beteekenis is. Enorm zijn de menschenmassa's geweest, die van het schitterend schouwspel hebben genoten, zij het in den regel ten koste van een stevige vermoeidheid in dc beenen. Zoodra de donker viel, begonnen de drom men van voetgangers en heele rijen auto's zich te bewegen en dat heeft geduurd tot zeer laat. Op de rivier bewogen zich bovendien tal van booten met vele honderden per sonen. Wij hebben op één dier booten de rondvaart meegemaakt, n.l. met één' van de twee, welke de Ned. Chr. Radio- Vereeniging voor haar leden liet varen. Beide booten waren ten volle bezet en de opvarenden hebben waar voor hun geld gehad, want tweemaal zijn zij in kalme vaart langs de verlichte objecten gevoerd. NatuuiÜijk was het niet mo gelijk om op het water de vloot van Piet Heyn en oud-Rotterdam te zien. Men kon daar slechts achterlangs va ren en zag de oude stad dus slechts in silhouet. Van de scheepjes kon men een glimp opvangen en dat was aansporing genoeg voor een lateren tocht langs den wal, om daar een volledigen indruk van te ontvangen. De avond-Maas was uniek, Lest heugt het best, ook op dit gebied, maar wij zouden zeggen, dat ze ditmaal nog mooier en oingineeler is dan bij de vorige groote verlichting. Tussclien de beide sluitstukken: de met gasflambouwen verlichte Willemsbrug cn de niet clectrischc lichtlijnen afgezette oor logsbodem „Gelderland" is een rijk geva rieerde illuminatie aangebracht. Op den achteifgrond, aan de Maaskadë inzonder heid, prijken e enige verlichte gebouwen. Daar ligt ook de door schijnwerpers ver lichte oceaanstoomér „Veendam". Maar op stroom daar liggen dc gewel dige Rotterdamsche havenwerktuigen, het eenvoudig beschenen cn zoo als schoon technisch object de bewondering wekkend, een ander zelfs bezig aan dc lossing van een zeeschip met geweldige grijpers, ande ren met verlichte contouren, teneinde het eigenlijke van zulk een technisch gewrocht tc tooncn. Weer andere gigantische werk tuigen zijn gebezigd om als aanhechtings- achtergrond te dienen voor een voorstel ling, die tot de verbeelding spreekt, zooals de geweldige meermin en de voorstelling ran drie ijsbeeren op een drijvende ijsberg. De sleepboot „Java" is op treffende wijze met lichtlijnen opgehaald. Een zandzuiger, kleurig floodlight, geeft een indruk van haar werking door het over de boorden uitstroomende water. Vóór de Veerhaven ligt een imponeerende gekleurde fontein in werking; Dan volgt de groote lichteri met de hooge vlaggenstel ling, fel beschenen door sterke schijnwer pers, als hulde aan de" verjarende en jubi- leerende Koningin. En ten slotte komt dan het culminatiepunt van de verlichting: Oud-Rotterdam niet de zeventiende-ecuw- sche vloot, waaronder de vier schepen van Piet Heyn. Van dc walzijdo beschenen door een zeer groot aantal sterke lampen, maakt dit geheel een treffenden indruk op ieder die het ziet. De schilderachtige scheeps- lichamen, de verscheidenheid der groote wapperende vlaggen en daarachter de voort- treffelijk nagebootste oude huizen met de eerste Rotterdamsche beurs en de Oude hoofdpoort, liet is een idyllisch geval, zoo als men wel nergens ter wereld ooit weer zal kunnen zien. In lichtende letters wondt dit beeld van vroegere glorie afgesloten met „Je Maintiendrai", de zinspreuk van de Oranje's. Men zou bijna geneigd zijn te zeggen, dat het jammer is, dat de bezoeken door de verkeersregeling van West naar Oost worden geleid zoodat ze dit zeventien de eeuwsche beeld het eerst en niet het laatst te zien krijgen. Zooals gezegd, hebben duizenden zich gedurende den langen avond langs de Maas bewogen. Op geregelde tijden wer den zij bovendien verrast door vuurwerk aan de overzijde en door het spel van Je zoeklichten van Hr. Ms. Gelderland". Het was een geheel om nooit te vergeten Velen zullen ongetwijfeld geen genoegen nemen met slechts één keer van dit schouw spel te genieten. Gelukkig is daar alle gelegenheid voor. Gedurende de geheele fcestweck zal de Maas des avonds zijn sprookjesachtige ver lichting aan ieder toonen, die er de moeite r neemt zich naar haar te begeven. In de stad or het eerst was gisteravond in het geheel de verlichting te zien. Het moet gezegd worden, dat Rottendam over het al gemeen rijk voor den dag komt met het uitdrukken van zijn liefde tot de Koningin en Haar Huis met de middelen, die daar voor het meest aangewezen zijn: feestelijke versiering en verlichting. Wij hebben van de voornaamste verlich tingen al een beschrijving opgenomen en kunnen ons dus ontslagen rekenen van een olledige opsomming. Overal waar men er in geslaagd is iets te organiseeren en geld ervoor bijeen te krijgen, is iets moois of tenminste ibteressaqts waar te nemen. Vooral in de avonduren. Als het daglicht er niet is om het tijdelijke van de installa ties onbarmhartig tc ontdekken, doch kunst erliching „doet" wat ermee bedoeld wordt, s de uitwerking vaak boeiend en sprook jesachtig. Het valt op dat een zooveel mogelijk ouderwetsch gehouden illuminatie als die van de Aelbrechtskolk zoo bijzonder mooi is. Heel de stad is in deze eerste Septem- ber-avonden een reeks van wandelingen of auto-tochtjes waard, want telkens is er een of andere verrassing. Maar niemand zuime het rustige en toch bewegelijke lichtspel van Oud-Delfshaven te gaan zien. Het is alsof de Oud-Dclfshavenaars, nu Rotterdam in deze dagen zoozeer het ac cent legt op Piet Heyn, willen zeggen: heel goed, maar vergeet niet, dat de held van de Zilvervloot onze „Delfshavenschc Kwa jongen" is geweest en dat zijn geboorte plek en zijn standbeeld hier in de oude este aan de Schie zijn. Niemand .zal hun die redeneering kwalijk nemen, vooral niet u zij het op zóó vriendelijke artistieke ijze doen cn alle Rotterdammers en men- schen uit de omgeving van Rotterdam uit- noodigen om het eenig-mooie plekje oud stedenschoon, dat „de Ivulk" is, tc komen bekijken, nu het met deze gelegenheid zoo zinrijk is uitgedoscht. Wij moeten nog melden, dat bij de ope ning van de feestelijke verlichting k o lo- nel Dorren, chef van het korps Mari niers aanwezig is geweest en dat hij een krans gelegd heeft bij het standbeeld van den Delfthavenschen zeeheld. De heer Henk es heeft bij die gelegenheid een bede uitgesproken, bij welke gelegenheid het Wilhelmus natuurlijk ook het „heb je wel gehoord van de Zilvervloot" werd aangeheven. ÜM aankomst van, Plet Heyn met een admlcaalssloep De feestviering in de hoofdstad In afwachting van de Jubileumweek AMSTERDAM, 1 Sept. Ook de hoofdi- stad van het land heeft gister op ondub belzinnige wijze uiting gegeven aan haar aanhankelijkheid aan H M. de Koningin. Koninginnedag is echter ditmaal op meer „bescheiden" wijze gevierd, omdat de hoofdstad zich opmaakt de volgende week het Regeeringsjubileum op groot- sche wijze te herdenken. De feestdag begon op de gebruikelijke wijze met koraalmuziek op den Dam en het Leidscheplein. Tussclien half tien en tien uur maakte het A.P.M.G. een muzikalen marsch' langs hei Damrak en het Rokin naar het Remlbrandts- iplein. Van de gelegenheid om in het Koninklijk Paleis de felicitatieregisters te teekenen, werd een druk gebruik gemaakt. De gebruikelijke optochten van kinderen ontbraken echter, daar df> Amsterdamsche Oranje Jeugdbond, die anders voor de school gaande jeugd op dezen morgen feesten en optochten organiseert, de feestviering heeft verplaatst naar de jubileumweek. Der traditie van den Amsterdamschen Ko ninginnedag getrouw, had het bestuur van de „Vereeniging tot veredeling van het volksvermaak" gezorgd, dat gistermiddag een aantrekkelijk, onderhoudend program ma een goed gevuld stadion trok. Het Oranje-comité „Oud Watergraafs meer" had het Ajax-stadion gekozen als ter rein voor een volksfeest. Het glanspunt van het programma, dat wielerwedstrijden, g nastiek, paardensport, vendelzwaaien, gecostumeerden voetbalwedstrijd bevatte, was een groote historische optocht, waaraan circa honderdvijftig personen deelnamen. Des avonds was er op tal van pleinen mu ziek. Er heerschte een prettige en gemoe delijke stemming en bijzonder genoot, men van de feestversieringen, waarvan er veie al nagenoeg gereed zijn gekomen. Men be wonderde ook de verlichtingen, welke op en kele plaatsen al ontstoken waren. De café' in het bijzonder, die waar muziek werd g<~ maakt, hadden het druk en maakten goede zaken Het was reeds zeer laat, toen de feestdruk- te begon te luwen, Ter eere van admiraal Piet Heyn, naar aanleiding van het feit, dat deze den 23sten Januari 1624 als vice-admiraal met vier schepen uitzeilde om zich te voegen bij de vloot van admiraal Jacob Willikens voor den tocht naar San Salvador, trok gisteren een historische optocht door Rotterdams straten. De zegekar van Neptunus ALG. NED. VERBOND Herdenkingsrede van Prof. Dr F. C. Gerretson De groep Nederland van het Alg. Ned. Verbond kwam gister in hotel Wittebrug te Den Haag in feestvergadering bijeen onder voorzitterschap van ds. N. Patt Deze leidde met een kort woord prof. dr, F. C. Gerretson, in en wenschte na mens de vergadering den heer K. E. O u d e n d ij k, hoofdbestuurslid en secretaris van het A.N.V., geluk met diens bevordering tot generaal-anajoor, Prof. Gerretson stelde zich na ©en korte inleiding de vraag of het Alg. Ned. Verbond in het afgeloopen tijdiperk zijn vollen plicht heeft gedaan t.a,v. het begin sel, dat het lieeft omhelsd. Spr. ging te; beantwoording van deze vraag, de ontwik keling der historie na en zeide, dat op het eind' van de negentiende eeuw het oude. algemeene, groot Nederlandsche nationali' teits bewustzijn verschrompeld scheen, to: een sterk particularistisch, klein burgerlijk Hollandsch samenhoorigheidsgevoel. Vlaan deren bleef verstooten, Kaapland was ve ge ten. In dien toestand is gedurende het regee- ringstijdperk van Koningin Wilhelmina een grondige verandering gekomen. De stoot tot dlie vergadering is de Boerenoorlog geweest. Het in die dagen opgerichte Alg. Verbond loerde ons zien, het al gem Nederlandsch gezichtspunt en leerde belang van de in Vlaanderen en Kaapsiao levende Nederlanders als een algemeen Nederlandsch belang verstaan. De Belgische en Britsohe staatsautoritei ten, waren hiervan echter niet gediend en zoodoende heeft het verbond zich moeten onderwerpen aan de inzichten der Regee ring en zijn beginsel moeten verloochenen Het vehbond is, niet meer de organisa tie van het groot Nederlandsche naturali teitöbewustzdjn, niet imeer, in den w aar achtige n zin des woords, een Alg. Ned. Verbood. Niettemin: ook thans heeft het Verbond nog een rijke en sohoone taak te vervullen. Spr. ziet die taak tweeledig. In de eerste plaats: in een beperkt weer opnemen va de algemeene, of groot Nederlandsche werk zaamheid. In de tweede plaats in een onbeperkte activiteit op het klein Nederlandsche ar beidsterrein. Hierop volgde een gemeenschappelijke koffiemaaltijd; tijdens welkten de vele ver gaderden de radiorede van H.M. de Ko ningin hebben aangehoord. Men zong hierna gezamenlijk het Wil helmus, Ned. Kunst Gala-avond in de Residentie Een zeer bizondere feestavond Voor diegenen wiens het voorrecht te beurt is gevallen een uitnoodiging voor dezen gala-avond in de Residentie te ont vangen, zal wel nooit verloren gaan de machtige indruk, die van deze zeldzame gebeurtenis de Koningin en Haar Huis temidden van de flankeering en schitte ring van Haar edelen en grooten is uitgegaan. En niet alleen de „high life" van onze residentie was hier aanwezig, ook de vele Indische vorsten, die gekomen waren gekleed hun opvallende maar door en door vorste lijke gewaden, maakten dezen feestavond tot :n zeer bijzondere. Treffend werd ook hierin de eenheid des Rijks van onze Landsvorstinne gedemon streerd, maar ook zal voor velen de aanwe zigheid dezer hooge gasten reden zijn ge weest om zich overnieuw te bezinnen over de geweldigheid van ons koloniaal bezit daar aan den Evenaar, over de bijzondere aristo cratie van den oosterling en over het belang dat hun trouw aan ons Vorstenhuis mee brengt voor geheel ons Nederlandsche volk. Slechts zelden is ons Gebouw voor Kun sten en Wetenschappen zóó gevuld met de machtigen der natie en wanneer dan op een avond als deze H. M. de Koningin verschijnt met haar Koninklijke Dochter en haai. Gemaal dan gevoelt men de beteekenis ook deze op zich zelf waardelooze schittering van goudgalons en tressen van linten en kruisen en sterren. Want het is alles de sfeer die het koninklijke feest begeleidt. Het volks feest heeft zijn eigen sfeer en is daarin niet minder waardevol, maar ook een feest als dit heeft zijn eigen sfeer en daar is naast de koninklijke kroon, het schitteren van het goud en het flonkeren der diamanten op zijn plaats. Zoo is onze Vorstinne met haar konink lijke kinderen temidden van haar volk ver schenen en wie heeft niet diep in zijn ziel de ontroering gevoeld van dit oogenblik; wie heeft niet met warmte in zijn blik dezen tocht gadegeslagen? Het is ongetwijfeld ook de diplomaten die nagenoeg allen aan wezig waren een bijzonder gebeuren geweest, dit vieren van het jubileum der Koningin. Laten zij de nagalm van deze stille ontroe- irg <bij het binnenkomen van deze machtige hulde in het Wilhelmus bij Haar weggaan en deze hartelijke en treffende juichkreten bij haar vertrek, mogen uitdragen naar hun land en daar getuigen van de ontzaglijke liefde en de onkreukbare trouw van het volk van Nederland aan zijn Oranje-Vorstin. Daarvan heeft ook getuigenis afgelegd het historisch tafereel dat uitgesproken werd onder den titel 1S13, door een aantal Haag- sche spelers. Op veelal treffende wijze is daar een stuk geschiedenis gegeven, dat getuigt van onzen band aan de Oranje's en meerdere malen met heldere stem dit uitgesproken: „Zonder Oranje is voor Nederland slechts slavernij ii het verschiet. Met Oranje is er voor Neder land v r ij h e i d te wachten. De uitdrukking: „Zonder dictatuur maar in vrije samenwerking tusschen het volk en den constitutioneelen vorst zal Nederland worden geregeerd" verwierf terecht een bij zonder applaus. De avond werd ingeleid door een uitvoe ring van de Egmont-ouverture van Beetho ven door de Koninklijke Militaire Kapel onder leiding van Dr. Walther Boer, die ook verder op den avond het muzikale deel zorgde. Wie er waren Aanwezig waren o.m. de Ministers Colijn, de Wilde, Patijn, Steenberghe, oud-minis ter Deckers, Burgemeester en Mevr. de Monchy, de Voorzitters van de beide Kamers der Staten-Generaal, de wethouders en de secretaris der gemeente Den Haag; de Minis ters van Staat, Jhr. van Karnebeek, Jhr. de Geer en Prof. Aalberse, de vice-president van den Raad van State, de president van en de Proc.-Generaal bij den Hoogen Raad, de voorzitter van de Alg- Rekenkamer, de gou verneur der Residentie, de chefs van den Generalen Staf en van den Marinestaf, de Kanselier der Nederlandsche Orden, oud minister Prof. Kraus en verschillende Indi sche Sultans, de vice-president van het Per manente Hof van Internationale Justitie, Sir Cecil Hurst, Mr. C. Cronamelin, secretaris generaal van het Permanente Hof van Arbi trage, de directeur van het Kabinet der Ko ningin, Jhr. Mr. G. C. W. van Tets van Goudriaan, de leden van den Raad van State, Mr. Laman de Vries, Staatsraad in b.d., ver schillende Indische Prinsen van den bloede, het Hoofd van het Kabinet van den Minister Koloniën, de heer J. Th. Petrus Blum- berger, de Commissarissen van de N.V. hei Residentietooneel, verschillende actief die nende en gepensioneerde luitenant-generaals, oud-ministers, Indische Vorsten, de leden van den Hoogen Raad, de leden van de Alg. Re kenkamer, van Gedep. Staten van Zuidhol land, de secretarissen-generaal van de depar tementen van Alg. Bestuur, de president en de leden van het Hoog Militair Gerechtshof, de Proc.-Generaal ifcdj het Haagsche Gerechts hof, de president, de Officier van Justitie en de Kantonrechters van de Haagsche Recht bank, de leden van den Haagschen Gemeen teraad, de chef van den Regeeringspers- dienst, de heer A. Lievegoed. Verder de voor zitter van de Haagsche Kamer van Koophan del, de heer A. G. Verbeek, leden van Ker keraden, Ir. Damme, de President van de Nederlandsche Bank, Mr. L. J. A. Trip, de meeste leden van het Corps Diplomatique, doktoren van ziekenhuizen en verpleegsters in uniform. De meeste autoriteiten waren vergezeld van hun dames. In totaal waren er ongeveer 2000 genoo- digden. Mevrouw Noordewïer zeventig jaar Mevrouw Aaltje NooUdewier—Reddingius viert heden haar TOsten verjaardag. Velen in den lande hebben nog de edelste herin neringen aan deze groote zangeres, die eenige tientallen jaren als eenster van de eerste grootte heeft geblonken, inzonder heid op het gebied der religieuze zang kunst, Op haar 70sten verjaardag zullen velen met dankbaarheid harer gedenken. De historische optocht te Rotterdam. De „Zilvervloot" trekt door de straten vat de Maasstad

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1938 | | pagina 9