TRIUMPH
ROOK
OP DEN HASLEBERG
'N TRIOMF
IN SMAAK
KWALITEIT
EN PRIJS!
ZATERDAG 27 AUGUSTUS 1938
EERSTE BEAD PAG. 2
DE SPANNING
IN TSJECHO-SLOWAKIJE
Henlein maant zijn aanhangers
tot zelfverdediging
De leiding van de Sudeten-Duitsche
partij heeft een oproep gepubliceerd,
waarin wordt gezegd, dat de overvallen
op leden van de partij hebben bewezen,
dat hier volgens een vast plan wordt
gewerkt.
Tot na toe hebben de leden van de
Sudeten-Duitsche partij geen gebruik ge
maakt van het wettige middel van zelf
verdediging. De leider van de partij,
Eonrad Henlein, geeft thans evenwel
zijn aanhangers verlof om, in geval, dat
zij aangevallen worden, volledig gebruik
te maken van het recht van zelfverdedi
ging. Hierbij moeten evenwel de wette
lijke grenzen streng in acht worden ge
nomen.
Op deze proclamatie der S.D.P. is te Praag
een scherpe reactie van de zijde van den
minister van binnenlandsche zaken gevolgd.
De Praagsche radio-omroep zond namelijk
onmiddellijk een officieele verklaring uit,
dat de orde en de rust in de republiek zul
len worden gehandhaafd door de politie, de
daarvoor verantwoordelijke organisatie.
Medegedeeld werd verder, dat men met
het volste gezag kon verklaren, dat de pro
clamatie van de Sudeten-Duitsohe partij e?n
schending der wet beteekent. Gewaarschuwd
werd, dat de politie zal optreden tegen ieder
een, die zal pogen de proclamatie te mis
bruiken als een motief om de orde en den
vrede in gevaar te brengen.
Communistische actie
De „Sudeten-Duitsche Bauerzeitung" heeft
'de vertaling gepubliceerd van den tekst
eener geheime mededeeling van de sectio
Praag der Communistische Partij. In deze
mededeeling, gericht aan de leiders der
communistische stormorgianisaties en pro-
pagandatroepen, wordt gewezen op de nood
zaak van een illegalen strijd, welke zijn uit
gangspunt moet vinden op het platteland,
omdat de politie daar niet beschikt over vol
doende krachten, om de revolutionaire actie
dadelijk te onderdrukken.
De mededeeling, welke voorts nog in be
dekte termen spreekt over de toewijzing van
wapens, munitie en springstoffen, eindigt
met de woorden: „Kameraden, de H"1- *'aut
twaalf, woest gereed".
De officieele besprekingen
Gisterochtend heeft lord Runciman
een delegatie der Sudeten-Duitsche partij,
bestaande uit Kundt, Peters, Roschke, Sebe-
kofski, Schiketanz en Ullrich, ontvangen.
De commissie van zes heeft voorts eei
bijeenkomst gehouden, waarbij ook Hodza
aanwezig was. De commissie hield zich bezig
met het vraagstuk van nieuwe grondslagen
voor de besprekingen tusschen de regeermg
en de Sudeten-Duitsdhers.
Runciman en Stopford hebben des
middags een onderhoud van een uur met
'den Britschen gezant gehad.
Heeft Duitschland stappen gedaan?
In twee in Tsjecho-Slowaikije (verschijnende
'dagbladen is een bericht gepubliceerd, dat
iaan verschillende mogendheden een nota
zou zijn verzonden inzake het Sudeten-Duit
sche vraagstuk. Duitschland zou daarin erop
beibben gewezen, dat het zich, wanneer de
Sudeten-Duitsche kwestie niet spoedig ge
regeld werd, met alle middelen achter de
zaa.k der Sudeten-Duitsche partij zou stellen.
Zulk een gedrag zou niet beschouwd moeten
worden als een aanval op een vreemden
staat, maar slechts als een bemoeiing met
de zaak- der Duitsohers, die in Tsjecho-Slo-
wakije leven. Een der bladen, de Prager
Abendzeitung, spreekt zelfs van een Duit
sche démarche.
Op het Foreign Offioe wist men gisteren
avond niets van eenigen Duitschen stap bij
buitenlandsche mogendheden, ter waarschu
wing voor de gevolgen, indien niet spoedig
een oplossing in het Tsjecho-slowaaksche
vraagstuk werd gevonden.
De Praagsche Narodny Politika weet over
Öe Duitsche démarche nog te melden, dat zij
Xiiet te Parijs, maar wel te Moskou is ge
daan.
Naar Reuter uit Berlijn meldt, heeft
Horthy tijdens zijn bezoek aan Hitier
verklaard voor het geval van een con
flict met Tsjecho-Slowakije ndet meer te
kunnen beloven dan een welwillende
neutraliteit.
De radicalen
achter Daladier
De 40-iiren week moet
worden beknot
De radicaal-socialistische kamerfractie
heetf in een te Parijs gehouden bijeen
komst eenstemmig haar vertrouwen in
minister-president Daladier uitge
sproken nadat deze nogmaals in een rede
zijn beleid had verdedigd.
De premier gaf daarbij opnieuw een
uiteenzetting van de gebiedende motie
ven, die hem er toe hebben gebracht, het
land te zeggen, dat het, hoewel men de
40-urige werkweek zou handhaven, on
vermijdelijk was, dat de wet aangepast
en soepeler gemaakt zou worden met
het oog op de steeds dringender wor
dende behoeften der defensie, de be
hoeften van de openbare financiën en
het bedreigde economisch leven. In deze
verklaring, zeide Daladier, kan niets ver
anderd worden.
De 40-urige werkweek, zoo ging de pre
mier voort, bestaat slechts in Frankrijk en
Mexico en er is geen sprake van een snelle
DAGopleiding voor
ANALYST en
A P O T H.-A S S I S T E N T
O. v. Dr. J. VAN HEININGEN, Dr. Ir. M
KANNER en Dr. P. TH. LUYCKX.
ANTWERPSCHESTRAAT 10, Telef. 555982,
SCHEVENINGEN
Bomaanslag te Jaffa
Zestien dooden; dertig gewonden
Gisterochtend is in de Arabische wijk
van Jaffa een bom geworpen, temidden
van een menigte menschen. Officieel
wordt medegedeeld, dat daarbij 16 men
schen om het leven gekomen, en 30
andere gewond ziouden zijn. Ooggetuigen
echter vermoeden, dat het aantal slacht
offers nog grooter is.
Na aanslag wend geschoten en met steenen
gegooid. De woedende Arabieren deden aan
vallen op den politiepost en de banken. Een
'Aralaer werd doodgeschoten, toen de politie
vuurde op een menigte, die een bankgebouw
wilde bestormen. Troepen patrouilleeren
door de stad, om plundering te voorkomen.
De toestand is iets rustiger geworden, doch
men vreest nieuwe onlusten. Winkels en
banken zijn gesloten. Des avonds mag nie
mand zich op straat begeven.
De aanslag heeft in de stad groote opwin
ding veroorzaakt; een algemeene staking is
afgekondigd en betoogingen werden ge
houden.
De directeur van een EngeLsche bank werd
ïn zijn auto aangevallen. De wagen werd
vernield.
Verscherpte censuur
Een nieuwe order op de censuur is bekend
gemaakt, waarbij het de pers verboden is,
omtrent de activiteit van de militairen en
van de politie of van de rebellen berichten
te puÉliceeren. De nieuwe verordening zou
gegrond zijn op het feit, dat de terroristen
profijt trekken van de berichten betreffende
de politie- en troepenbewegingen.
Het is duidelijk gebleken, dat het bericht
fci de couranten, volgens hetwelk het slag
schip „Repulse" de haven van Haifa ver
laten had, den terroristen aanleiding ge
geven heeft om direct hun daden van terreur
voort te zetten, zoodat binnen weinige uren
reeds vijftien dooden te betreuren waren.
uitbreiding tot andere landen. Dit is geen
reden, om de wet in Frankrijk in te trekken
of de toepassing op te schorten. Maar de in
ternationale toestand maakt het noodzakelijk,
dat in de voor de wapening werkende be
drijven overuren kunnen worden gemaakt,
die hooger betaald worden.
Daladier noemde voorbeelden van fabr'
ken, die zeer belangrijke buitenlandsche be
stellingen hadden moeten weigeren door de
strenge regler entatie van den arbeid. Soe
peler arbeidsvoorwaarden zijn een element
van het algemeene productieprobleem, even
als modernisatie van de outilleerimg, ver
betering van de arbeidsmeithode en van de
credietverleening.
De regeering zal er voor waken, dat de
patroons de sociale wetten en in het bijzon
der het vakvereenigdnigsTecht eerbiedigen.
Daladier eindigde met te zeggen, dat het
geen tijd ls voor ijdele polemieken, 1
voor moedige besluiten.
Het Duitsche gevaar
Naar men verklaart, heeft Daladier in zijn
rede nog naar voren gebracht, welk een
gevaar het voor Frankrijk beteekent, dat in
Duitschland twee millioen man betrokken
zijn bij de militaire manoeuvres en werken.
Daladier becijferde verder de waarde der
buitenlandsche bestellingen, die door de
Fransche industrie geweigerd moesten
den, op 50 millioen francs. Hij waarschuwde
tegen een herhaling van de fouten, die be
gaan zijn door de Duitsche republiek van
Weimar en de Italiaansche democratie in de
periode vóór het tegenwoordige regime.
DE JAPANSCH-
CHINEESCHE OORLOG
Een oproep van mevrouw
Soen Jat Sen
Naar het Chineesche persbureau meldt,
heeft in een te Parijs gehouden bijeen-
weduwe van den stichter der Chineesche
republiek, er in een radiotoespraak op
aangedrongen, dat de groote mogend
heden en vooral Engeland en Amerika,
Japan niet langer grondstoffen zullen le
veren. Zij zeide, dat Japan 30 procent
van zijn grondstoffen betrekt uit En
geland en 32 procent uit de Vereenigde
Staten. Indien deze landen niet meer
zouden leveren, zou de Japansche aan
val in enkele maanden tot mislukking
zijn gedoemd.
De gasoorlog
Het Chineesche Persbureau meldt, dat de
Japanners bij een aanval op de Chineesche
stelling te Tsjoe-Gan en Tsjen-Tsj ia-S jan
weer gifgassen in den strijd gebracht heb-
DE SPAANSCHE
BURGEROORLOG
Spionnenproces tc Granada
Te Granada wordt op hét oogenblik een
spionnage-proces gevoerd, waarbij meer dan
honderd beschuldigden zijn gedagvaard,
worden beschuldigd een spionnage-centrale
ten gunste van de regeering van Barcelona
te hebben willen organiseeren, personen te
hebben geholpen te deserteeren en maatre
gelen te hebben getroffen om een aanval van
de republikeinsche troepen op Granada te
vergemakkelijken.
Het proces wordt in het openhaar gehou
den en men verwacht, dat binnenkort het
vonnis zal worden geveld.
Het incident aan de Fransche grens
In antwoord op den stap van de Fransche
autoriteiten in verband met het incident aan
de FranschSpaansche grens, waarbij een
Franschman om het leven gekomen is, heeft
de militaire commandant van Irun ver
klaard, dat het slachtoffer niet reageerde op
de bevelen der soldaten en naar den Fran-
schen oever bleef zwemmen. De soldaten
geloofden toen met een deserteur te doen te
hebben. De commandant heeft uiting gege
ven aan zijn leedwezen.
Zeegevecht in de Spaansche Wateren
GIBRALTAR, 27 Aug. (Reuter). De „Jose
Luiiz Diez", een torpedojager der linlksohe
regeering, die eenige dagen geleden uit Le
Havre was vertrokken na daar gerepareerd
te zijn, is vanochtend vroeg in de haven van
Gibraltar binnen geloopen na een verwoed
gevecht van twee en een half uur met oor
logsschepen der rechtschen in de Straat van
Gibraltar. De jager, die zeer beschadigd
kwam op eigen kracht binnen. Het aan
tal slachtoffers en de juiste omvang van de
schade zijn nog niet bekend.
HET PELMAN1SME
la dr beproefde
PELMAN-INSTITUUT
(Opgericht 1000)
AMSTERDAM
DAMRAK 68 TELEFOON 41878
ben, met het gevolg, dat veie Chineesche
soldaten om het leven gekomen zijn. De
woordvoerder van het Japansche ministerie
van oorlog heeft tegenover persvertegi
woordigers daartegen formeel verklaard, dat
de Japansche troepen in China nooit gifgas
sen hebben gebruikt. Wel bedienen zij zich
van rookgordijnen, om de troepenbewegin
gen te verbergen. Juist de Chineezen, aldus
deze woordvoerder, hebben zich herhaalde
lijk bediend van gifgassen en cholerabacillen.
De Japansche troepen hebben een gepantser-
den trein buitgemaakt, waarin zioh groote
hoeveelheden gasgranaten van buitenlandsch
maaksel bevonden.
De algemeene aanval op Hankau
begonnen
TOKIO, 27 Aug. Volgens een officieele me
dedeeling is de algemeene aanval op Hankau
vanochtend om zes uur begonnen. Opruk
kend van de posities ten westen van Kioeki-
ang en ten westen van het Pojangmeer, heb
ben de Japansche troepen de linie bereikt
die Hankau tegen een aanval van het Po
jangmeer uit moet verdedigen.
Tegelijkertijd zijn Japansche afdeelingen
ten noorden van de Jangtse in de streek var
Loetsjau naar het zuidwesten opgerukt, even
eens met het doel Hankau aan te vallen.
DUBIEUSE
VORDERINGEN
FIDUCIA-INCASSO'S
STAAT TOT UW DIENST,
zowel op als zonder contract
VBAAGT BEZOEK PROSPECTUS
Zuid-Afrika herdenkt de
„Groote Trek"
BLOEMFONTEIN, 26 Augustus. (Reuter).
Men heeft voorgesteld, dat de eenige blanke
overlevende van de „Groote Trek", de 107-
jarige Christiaan Martinus van D ij k
Stoffberg, den eersten steen zal leggen
voor het Voortrekkers-Monument te Pretoria.
Van Dijk Stoffberg is zeer vereerd met het
voorstel. Hij was nog een kind toen zijn
•ader, die schoolmeester was aan De Kaap,
Jan Stoffberg, aan de Groote Trek deelnam.
In den Boerenoorlog heeft hij meegevoch
ten onder generaal Joubert in den slag van
de Majuba en hij was een der drie mannen,
die de wacht betrokken bij het stoffelijk
overschot van den Britschen generaal Col
ie y, die in dezen slag is gesneuveld.
Van zijn 15 kinderen zijn nog 8 in leven.
ENGELSCHE BADERS „ONTMOETEN"
EEN WALVISCH
Vroege baders te Bournemouth in Hamps
hire (Eng.) werden gisterochtend tegen 8
uur zeer onaangenaam verrast toen geen 100
meter van de kust een groote walvisch uit
het water opdook en de dichtstibdjzijnden
onthaalde op een douche lauw water. Het
werd een algemeen sauve qui peut en er
aanvankelijk eenige bezorgdheid voor drie of
vier zwemmers die verder in zee zwommen,
zoodat de walvisch zich tusschen hen en het
strand bevond. Maar gelukkig had het mon
ster niets kwaads in den zin en de zwem
mers, die achter zijn staart om weer het
strand trachtten te bereiken werden volko
men genegeerd, ofschoon de visch ze had
kunnen zien. Het dier bleef een goed kwar
tier voor de kust zwemmen, dook toen en
werd later gezien in de richting van Poole,
maar al veel dieper zee inwaarts,
DUITSCHLAND HEEFT MONSTER
KANONNEN
Bij de parade, welke Donderdag te Berlijn
ter eere van Horthy, is gehouden, hebben
nieuwe, reusachtige, kanonnen de tdjzondere
aandacht getrokken van de militaire atta-
dhé's. De vijf onderdeelen van deze kanonnen
werden in totaal door veertig paarden ge
trokken. Eerst kwamen de affuit, het mecha
nisme, dat den terugslag moet opvangen, het
apparaat voor de bediening en de verdere
benoodigdheden. Daarop volgde de lange
loop. Men schat de lengte daarvan op een
meter of twaalf.
De correspondent van de Times te Berlijn
meldt voorts, dat deskundigen vermoeden,
dat het kanon een afstand van 30 .mijl kan
bestrijken. Het kaliber werd op 40 c.M.
geschat.
Oxford en Parijs
Het Evangelie en het sociale leven
(Van onzen byzonderen correspondent
II
REUTI, 25 Aug. '38. Na een gemeenschap-
pelijken kerkgang werd de conferentie var
het Zwitsersche Verbond van evangelische
arbeiders Zondag voortgezet.
De referent van Zondagmiddag was Prof.
dr. W. Hug, rector van de Handelshooge-
school te St. Gallen, die sprak over het on
derwerp: De wereldconferentie te Oxford en
het internationaal congres voor sociaal-po
litiek le Parijs 1937.
Deze voordracht was daarom des te inte
ressanter, omdat prof. Hug zelf actief had
deelgenomen aan de beide conferenties, en
dus uit eigen wetenschap belangwekkende
mededeelingen kon doen.
Zooals men weet, handelde de oecumeni
sche conferentie te Oxford, die als een voort
zetting van de bekende Stockholm-conferen-
tie kan worden aangemerkt, over het thema:
„Kerk, politiek en staat". Zij stond echter
voor een geheel andere constellatie, omdat
sedert Stockholm in de wereld heel waf
veranderd is, als men alleen maar eens
denkt aan de opkomst van fascisme en
tionaal-socialisme. Het is niet het minst tegen
de idiologieën van deze soort, dat Oxford
stelling genomen heeft. Uit de dikwijls hef
tige bestrijding van het Duitsche politieke
systeem door den inleider was duidelijk te
merken, dat de vrije Zwitsers voorloopig nog
niets ervoor voelen om als Oostenrijk te
worden ingelijfd bij het groot-duitsche rijk.
Professor Hug noemde als de drie
voornaamste kenmerken van Oxford, ten
eerste, dat stelling genomen werd tegen
de verwereldlijking van de huidige sa-
menleving, die zich openbaart door een
strijd tegen den godsdienst: ten tweede
de verstoring van de maatschappelijke
orde, die óf individuen kent zonder ver
antwoordelijkheidsgevoel, f kuddedie
ren. En in de derde plaats de bestrij
ding van den totalen staat.
Vervolgens gaf de spr. een uitvoerig over
zicht van hetgeen de vijf secties der confe
rentie hadden tot stand gebracht, waarvan
voor ons congres natuurlijk de derde sectie
(Kerk, Staat en maatschappelijke orde) de
belangrijkste was.
Hoewel Prof. Hug met veel van wat ln de
desbetreffende resolutie stond, zich kon ver
eenigen, spaarde hij de crirtiek niet. De in
vloed van
religieus-socialisten
in deze derde sectie achtte hij overheer-
schend, en hij meende, dat daardoor, en door
de te geringe voorbereiding van deze ecti-2,
op de resolutie van de derde sectie terecht
critiek kon worden uitgebracht. Met name
de analyse van den huidigen economische i
toestand, zooals die te vinden is op blz. 125
,v. van de Nederlandsche editie van de
Rapporten der wereldconferentie, draa_t
sterk het stempel van een geest, die aan het
marxisme nauw verwant is. Wanneer men
echter dit voor oogen houdt, is een oestu-
deerer. van hetgeen Oxford over dit onder
werp gezegd heeft alleszins de moeite
waard, en de referent drong er dan ook op
dat de afdeelingen zich van hetgeen
Oxford zeide, op de hoogte zullen stellen.
Een ander belangrijk punt uit dit referaat
was, dat Prof. Hug erop wees, hoe in dit
getuigenis der christelijke kerken voor het
eerst over de noodzakelijkheid van vakorga
nisatie werd gesproken. Merkwaardig echter
ook hier weer de invloed van de angelsak-
sisahe wereld, dóe met betrekking tot de
vakorganisatie nog staat op het standpunt
de eenheidsbeweging; me* andere woor
den, Engeland en in iets minder sterke mate
ook do Vereenigde Staten zien de noodza
kelijkheid van Christelijke vakorganisatie
niet in.
Vooral in de discussie trad dit punt sterk
naar voren en werd het betreurd, dat de
kerken in hun Rapport op dit punt niet de
aandacht hadden gevestigd. Hoewel ver
klaarbaar uit den overheerschenden Engel-
schen invloed in de derde sectie, blijft dit
'een leemte van het Oxforder Rapport, en
men kan slechts de hoop uitspreken, dat bij
een volgende gelegenheid de gedachte van
de noodzakelijkheid der chr. vakorganisatie
zal zijn doorgewerkt, en dat ook andere
stemmen zich dan zullen laten hooren.
Prof. Hug heeft verder gesproken over de
jongste conferentie van de internationale
vereeniging voor sociale politiek. Om onver
klaarbare redenen is over dit congres nog
weinig, ook in de Nederlandsche pers
verschenen. Het heeft zich bezig gehouden
met het reoht van vakorganisatie, en merk
waardig is geweest, dat de Franschman
J o u h a u x toen heeft verklaard, dat de so
cialistische vakvereenigingen, ook de christe
lijke vakvereenigingen als gelijkberechtigd
willen erkennen. In pathetische bewoordin
gen moet Jouhaux het daar hebben uitge
roepen, dat de Fransche arbeiders liever hun
riemen nauwer toehalen, dan dat zij zouden
dulden, dat ze tot een van staatswege er
kende vakvereeniging (die dan de eenige is,
natuurlijk) zouden moeten behooren.
Het recht van de vrije vakorganisatie is
dus in Parijs door de socialisten erkend, en
het werd ook in de resolutie van dit congres
SPUITREVOLVERS
voor verf - teer - cement - brons - wol etc.
,.N.V. N.A.V.E.G.O."
Rotterdam, Ged. Binnenrotte 42-44, Tel. 54392
Dord-ecM, Vest 99-101 - Telefoon 5969
al te veel vertrouwen moet hebben in deze
socialistische verzekering, aangezien men
sterk den indruk had, dat Jouhaux deze ver
klaring om opportunistische overwegingen
had afgelegd, en wanneer straks de inter
nationale conjunctuur voor het socialisme
weer wat beter wordt, zal Jouhaux vermoe
delijk zijn in 1937 gegeven verzekering wel
weer intrekken. Bovendien bewijst de prac-
tyk, èn in Zwitserland èn in Denemarken,
dat de roode broeders der christelijke vak-
JOUHAUX
beweging gram zijn, en, wóór ze kunnen,
een spaak in het wiel trachten te steken.
Men moet dus de verzekering van Jouhaux
met een korreltje zout nemen, al is ze des
alniettemin merkwaardig.
In een heel anderen toonaard stond hef
referaat, dal Pfarrer W. G. L. Berno uil-
li, directeur van het Zwitsersche gerefor
meerde diakonessenhuis te Greifensee hield
over de vraag:
Wat is Chr. liefdadigheid?
Hij ontwikkelde daarin eenige schoone ge
dachten, die in onze calvinistische ooren
lekend klonicen. De liefde Gods is het pri
maire van alle liefdadige actie. Jezus
Christus is niet alleen de openbaring der
liefde Gods, maar ook de liefde zelf. God
leert ons, wat liefde is; deze liefde voert tot
den Vader; zij zoekt het verlorene en open
baart den gevallene Christus. God verwaar-
digt ons Zijn medearbeiders te zijn en be
veelt ons, den naaste lief te hebben, waarbij
wij aan Hem moeten overlaten, wie als
„naaste" op onzen weg geplaatst wordt. Lief
dadigheid is offerbereidheid. Men beschouwe
de liefdadigheid niet als verdienste. Het is
een acte van gehoorzaamheid, die men
overigens niet als particulier persoon doet,
maar als lid van de Christelijke gemeente.
Voor de Hollandsche deelnemers aan dit
congres was niet zoozeer de inhoud van het
referaat een verrassing, als wel de omstan
digheid, dat de congresleiding het noodig ge
oordeeld had een spreker over dit onder
werp te vragen op een congres van de
christelijke vakbeweging. Hiervoor zijn, als
wij goed zien, twee verklaringen te geven.
In de eerste plaats ziet de Zwitser de
vakbeweging als een onderdeel van de
„innere Mission". Het waren hier de men
schen, die een vooraanstaande plaats in het
werk der Christelijke barmhartigheid, van
wie ook de eerste stoot uitging om zioh
met het arbeidersvraagstuk bezig te hou
den. Het Piëtisme is de vader van de „in
nere Mission" en voordat de sociaal-demo
cratie nog zich interesseerde voor het lot
van den arbeider, heeft de Christelijke
naastenliefde zich reeds het lot van den
maatschappelijk zwakkeren aangetrokken.
Wanneer de vraag gesteld wordt: wat wil
de SVEA (afkorting voor Zwitsers oh Ver
band van Evangelische Arbeiders)?, dan is
het eerste antwoord, dat in een vlugschriftje
van deze beweging gegeven wordit: Het in
practijk brengen van de Christelijke broe
derliefde op den grondslag van de evange
lische belijdenis, en voorts bevordering van
de belangen der nationale en arbeidsge
meenschap. De Christelijke naastenliefde
staat dus voorop.
En in de tweede plaats valt hier op ie
merken, dat de Zwitsersche beweging nog
lang niet zoo gefundeerd is als de Neder
landsche. Men stelt hier nog onderwerpen
aan de orde, waarover in ons land mis
schien een jaar of dertig geleden gediscussi
eerd werd, maar die thans toch in ieder ge
val boven elke twijfel staan.
Dit laatste bleek bijv. ook heel sterk uit
het referaat van Prediger E. Müller uit
Zürich, die sprak over het onderwerp:
De fundeering van socialen arbeid
door het Evangelie
Evangelie, zoo zette deze Methodist uit
een, is de blijde boodschap, zooals die door
Jezus is gebracht, een boodschap, die men
niet zoozeer dogmaitisch en intellectualis
tisch moet gaan ontleden, als wel door her
schepping in daden moet omzetten. Sociaal
werk is te verstaan als een poging om te
geraken tot een rechtvaardige verdeeling
van cultureele en economische goederen
een dienst, dien de Christen moet doen in
gehoorzaamheid aan het goddelijk liefdege
bod, zooals dat vooral in het nieuwe Testa
ment geleerd wordt. Het geheele Nieuwe
Testament is vol van voorbeelden, die ons
leer en, dat liefde tot God met zich brengt
en als noodzakelijk uitvloeisel heeft de lief
de tot den naaste. Het Evangelie werkt ook
daardoor sooiaal, dat het een nieuwe ver-
'houding schept tegenover het aardsche.
Men leert de aardsche verhoudingen anders
kien. De arbeideT is zijn loon waardig. Wie
kleeding en voedsel heeft, moet daarmee te
vreden zijn; wie ze niet heeft, moet er naar
streven, dat hij in een toestand komt, die
'hem zeker doet zijn van het levensonder
houd. Wanneer wij nu een broeder zien, die
ln behoeftige omstandigheden verkeert, is
•het des Christens plicht jegens dien mis
deelde Christelijke barmhartigheid te be
trachten.
De heidensohe wereld kende geen sociale
voorzorg .Het voorbeeld van de eerste
Christengemeente laat on6 echter zien, dat
Christendom offerbereidheid met zich
brengt, en zulks in georganiseerden vorm.
Het is de taak van de Christenheid van
oneen tijd om iets van het offer te laten
zien. Em, al moge dan de directe vrucht van
•onze actie niet te zien zijn, in zooverre de
verhoudingen zich blijven kenmerken door
een anti-Christelijken geest, dit moet ons
•niet doen versagen, want wij weten, dat
het Godsrijk komen zal. Marxisme en ande-
Te a- of anti-religieuze stroomingen zullen
ondergaan; Jezus Christus zal de overwin
ning behalen en Hij roept ons, als Zijn
•medestrijders met Hem de overwinning te
«behalen.
Tot zoover de gedachtengang van Predi
ger Müller.
Onmiskenbaar zou een dergelijk onder
werp in Nederland op een christelijk-socia-
len cursus anders behandeld zijn. Maar men
zie hierin een bevestiging van wat wij zoo
even bedoelden: De Zwitsers hebben een
andere instelling tegenover de meest princi-
pieele vragen van het sociale vraagstuk dan
wij Dat komt vanwege het dogmatisch ver
schillende standpunt, waarop de beide be
wegingen staan. En juist daarom is zulk
een Hollandsch-Zwitsersche conferentie zoo
nuttig, om elkander principieel beter te lee-
ren verstaan.
Het koin dan ook niet verwonderen, dat
van de zijde der Hollanders bij deze dis
cussie een ander geluid werd gehoord. Zoo
wel de heer Fuykschot aJs Dr. Bee-
ken k a m p hebben gewezen op de nood
zakelijkheid van een strijd voor sociale ge
rechtigheid. Zij meenden, dat de Heilige
Schrift, behalve over de Christelijke Gha-
ritas, ook spreekt over de gerechtigheid. De
vraag werd daarbij gesteld, of ook het Oude
Testament geen belangrijke aanwijzingen
geeft voor de sociale actie in het algemeen,
en of niet juist, wanneer niet uitsluitend op
het N. T., maar op de gansche Godsopenba
ring, zoowel in Oude als in Nieuwe Testa
ment gelet wordt, de gerechtigheidsgedaohte
als vanzelf naar voren komt. Voor onze Ne
derlandsche begrippen toch is sociale actie
veel rn^er een strijd om gerechtigheid, dan
een uitvloeisel van Christelijke barmhar
tigheid en een gehoorzaam zijn aan het Nw.
Testamentisch lieMegebod.
Zulke discussies werken verhelderend,
vooral wanneer ze later in persoonlijke ge
sprekken worden voortgezet. Dan blijkt, dat
het verschil vaak meer is een kwestie van
terminologie, van accent, dan een principi-
eele tegenstelling.
Natuurlijk, ook de S.V.E.A. wil strijden
voor sociale gerechtigheid. In het zooeven
bedoelde vlugschrift van de S.VL.A. heet
het, dat men op grond van het gebod der
naastenliefde wil streven naar een recht
vaardig maatschappelijk bestel, waarin
ieder zijn dagelijksch brood kan verdienen.
Daartoe zullen ook de wetten des lands
dienstbaar zijn: daartoe zullen ook de vak
vereenigingen strijden.
Leerrijk zijn dergelijke gesprekken. Maar
bovenal stemmen zij ons tot dankbaarheid
over de zegeningen, die de Christelijke so
ciale beweging in Holland heeft teweeg ge
bracht. Het gevaar is immer zoo groot, dat
wij gewoon raken aan den zegen, die ons
daarin ten deel viei, en dat we de kracht
en den invloed der Christelijk sociale actie
als een vanzelfsprekendheid acoepteeren.
Wanneer men bemerkt, hoe jaloensoh de
Zwitsers op ons zijn, hebben wij wel zeer
veel reden om dankbaar te zijn. En die
dankbaarheid moge uitdrijven tot vernieuw
de activiteit.
Wij hebben véél van onzen God ontvan
gen.
Er zal ook veel van ons geëischt worden.
Niet alleen met betrekking tot de verbrei
ding der beginselen in het eigen land: maar
evenzeer ter bevordering van de zaak der
evangelische arbeidersbeweging in het bui
tenland.
Dat er ook in dit opzicht nog heel veel te
doen is, leerde ons de internationale dag,
waarover wij in een volgenden brief iets
willen vertellen.
IN AMSTERDAM?
Dan naar het kantoor van L. BOOMSMA
Makelaar - Bouwkundige Expert
NASSAUKADE 118-119, Tel. 82521-85421
Wij koopen en verkoopen, huren
en verhuren, administreeren en
W verzorgen alle onderhoudswerk-
zaamheden
Woninglijst en inlichtingen GRATIS
UN DJIUEGERSRERG
WENOÏ tl TOOI If EEN KOOPEN m
HMSTEUEilICIDA
UILLEG0NDA5TR. 7 TDLOP00^42596
Wilt U een rustige GELDBELEGGING
KOOP DAN HUIZEN
Inlichtingen en adviezen worden gratis verstrekt
