DE ELZENBER WOENSDAG 17 AUGUSTUS 1938 EERSTE BLAD PAG. RONDBLIK DUITSCHE MANOEUVRES t Ofschoon de overtuiging don laatsten tijd {vrij algemeen is geworden, dat mede dank Zij Engelands zeer krachtige pacificatie- pogingen het onwaardeerbare goed wan den I (vrede voor de huidige generatie nog gered geai worden, zijn er toch daarnaast evenzeer 3 symptomen op te merken, die op ongedurig- Jieid en onrust wijzen. Deze vage stemming yva-n onzekerheid wordt verwekt door de (groote buitenlandsche pers, met naim.e door ^.enkele Bjitsohe en Fransche corresponden- tio-buroaux, welke voortdurend vanuit Ber lijn nlannecrendo berichten de wereld in- - zonden. Do vertegenwoordigers van deze bureaux, die blijkbaar op sensatie uit zijn, snuffelen met graagte in al die verwarde j jpn opgeblazen berichten, welke moanentecl omtrent do Duitsehe herfstmamocuivree in .-'(omloop zijn. Zij weten bij voorbaat, dat jverhalcn daaromtrent in de verschillende hoofdsteden met gretigheid zuilen worden gelezen, omidat tenslotte, diep in .hun hart, yelo Britten en Franschen de „Hunnen" toch nog allerminst vertrouwen. Daartoe is de schrik der oprukkende Germaansche legioe nen, zooals deze zicih in de angstwekkende Augustusdagen van het jaar 1914 in elks ge dachten .heeft gegrift, te diep geweest en te langdurig. Hierbij komt neg, dat men zich, al is er bok een aanvankelijke internationale poli tieke ontspanning bereikt, toch nog aller minst geheel en al aan de gedachte durft over te geven, dat nu ook ieder gevaar be zworen zou zijn. En daarvoor is inderdaad ook wel eenige reden. De regeering te Praag hijvoorbeeld blijft marren met het in kan nen en kruiken gieten van haar nieuwe aiationaliteiten-statuut. Telkens verneemt tnen, via het een of andere nieuwsbericht, niet anders dan vage geruchten over dc regeling van dit zoo brandende vraagstuk, on men krijgt daardoor den indruk, of al deze halve publicaties geen ander doel heb ben dan om als proefbalonnen te dienen, zoowel voor Tsjecho-Slowaaksch, als voor algemeen Europeesch gebruik. Dat Berlijn zich schrikkelijk oiver dit trage tempo ergert, dat zoozeer met den Duitschen geest van aanpakken in strijd is, laat zich denken. Toch moet men zich niet voorstellen, dat Adolf Hitler en de zijnen zich daarom tot dwaasheden zouden laten verleiden, welke '1 geheele werk van den opbouw, zoowel wat het Derde Rijk zelf aangaat, als datgene wat Chamberlain op nog veel breeder basis on derneemt, zou doen ineenstorten. De politiek van de nationaal-sorialisten kenmerkt zich (vooral door deze eigenschap: weten, wat men op een bepaald moment riskeeren kan. [Voor overschattingen behoeft men derhalve in het huidig tijdsgewricht niet bang te (wezen; Duitschland kent zijn krachten, en zal zeker niet buiten de maat gaan. Overigens is het zeer goed te begrijpen, cliat heel de internationale aandacht zich op 'deze inderdaad zeer grootsch opgezette sol daten-oefeningen richt De Duitsehe staf heeft practisdh sinds 1914 niet meer de tegenheid gehad, op breede schaal met het leger te experimenteeren, tenminste zoo men Iele tactische bewegingen, welke tot de over rompeling van Rijnland en Oostenrijk leid- Iden, niet mederekent. Geen wonder dus, dat men thans met eciht Duitsehe „Tiichtigkeit" zijn mcnschen van heinde en verre onder het geweer brengt, teneinde afdoende te be proeven, wat de innerlijke kradht en het ge halte is van Hitiers nieuwe weermacht. De Duitsehe menschen zalf zijn met deze manifestaties, welke hen uit hun gezin en arbeid weghalen, slechts heel matig inge nomen. Er is immers zooveel meer produc tief werk aan den winkel. Doch men draagt ze als een noodzakelijk kwaad; over onze oostgrenzen heeft men nu eenmaal een goed begrip van den inhoud van het woord „Va derland". Generaal Vuillemin te Berlijn De Fransche luchtvaart-commandant ge neraal Vuillemin is gisteren op het Berlijnsche vliegveld Staaken aangekomen. Hij werd aldaar verwelkomd door den Franschen ambasadeur, den Franchen lucht attaché en den Franschen militairen attaché* terwijl van Duitsehe zijde namens den rijks minister van luchtvaart, Goering, ver schenen waren generaal der luchtvaart Mi 1 ch, lt.-generaal Stumpf en verschei dene andere hooge officieren. Na de begroeting inspecteerde generaal Vuillemin de eerecompagnie, waarna hem in het Casino een dejeuner werd aange boden. Vandaag zal generaal Vuillemin het jachteskader Richthofen in Doeberitz bezoe ken en vervolgens de vliegtuigfabrieken te Leipzig bezichtigen. Des avonds wordt dan een receptie gehouden in het „huis der Vliegers." De Duitsehe legermanoeuvres „Geen reden voor opwinding" verklaart de pers Eenige Duitsehe dagbladen behande len de critiek, die in een deel der bui tenlandsche pers wordt uitgeoefend op do Duiusche militaire oefeningen van dit De eenzjjdige opwinding over deze horfstmanoeuvres, aldus schrijft de „Deutsche Algenxeine Zeitung", is er een teoken van, dat men in het buiten land nog sveeds nivt gewend is aan de gedachte d<er rechtsgelijkheid. Dit beves tigt opnieuiw de juistheid der Duitsehe opvatting, dat Duitschland deze rechts gelijkheid nooit tot stand zou hebben gebracht wanneer het haar niet zelf had genomen. Iedere weeimadhc moet zijn reservis ten oefenen en geoefend houden. De cri tici van Duitschland zien volkomen over het hoofd, dat zij zelf sinds twintig jaar hun reserve-lichtingen opleiden, verwijl in Duitschland onder het oude, gedwon gen systeem \tan de langdienende 100.000 man zestien reserve-lichtingen zijn uit gevallen. Het „Berliner Tageblavt" merkt op: Wan neer Fransche journalisten meenen, dat zij hun lezers steeds weer opwindende sensa ties moeten voorzetten, is dav hun zaak. Er zijn echter ter wereld zoo veel opwindende en bloedige gebeurtenissen, zooals bijv. in Spanje en Palestina, dav men er van zou kunnen afzien, normale gebeurtenissen in Duitschland op fantasievolle wijze zoo lang af te schilderen, dat daaruit tem&lovte vree- selijke spookverschijningen zijn geworden. Mnn zal er in het buitenland aan moeten 'ennen, dat hev nieuwe Duitschland in ieder opzicht een gelijk récht als de overige mo gendheden voor zich opedschti Massale troepen-opkomst Hei' aantal soldaten, dat naar de oefe kampen stroomt, aldus meldt „United Press" uit Berlijn, neemt nog sveeds toe. Gister wa ren het reeds ongeveer een millioen man. De eerste dagen zullen gebruikt worden voor aanvullende oefeningen om de troepen geschikt te maken voor de komende ma noeuvres. Buiven de oefenkampen en garni zoenssteden is ecüiter nog niet veel te zien van de oorlogsoefeningen. In de kampen zelf neemt de activiteit ondarvusschen toe. Een groot gedeelte der oefeningen van dit jaar zal streng geheim worden gehouden, vooraf wat de nieuwe reservedivisies bevreft. Zoo zijn bijv. geen gegevens verkrijgbaar over het werkelijke aantal op te roepen re servisten, het aantal te vonmen divisies en d>ei uiiTusting der reserveafdeelingen. Eenige militaire deskundigen nemen aan, dat tijdens de laatste twee jaren uit de ge regeld opgeroepen divisies vierendertig nieuwe miurailleurdivisies en achttien nieu we divisies zwaar geschut werden gevormd, waardoor de overdracht van een groote hoe veelheid oud geschut aan de nieuwe reserve- divisies mogelijk werd gemaakt. De militaire waarnemers merken verder op, dat dit jaar voor hei' eerst reserves en uitrusting in voldoende mate ter beschik king staan. In tegenstelling tot de verklaring van het Duitsehe departement van oorlog, dat de thans onder dienst zijnde geregelde lichtin gen onmiddellijk na beëindiging der ma- nwuvres huiswaarts mogen trekken, zooals te doen gebruikelijk is, nemen buitenland sche kringen aan. dat deze lichtingen, die reeds den tweejarigen dienstplicht hfcbben volbracht, onder de wapenen zullen worden gehouden, totdat de internationale situatie gekalmeerd zal zijn, uiterlijk tot de maand November. De leider der SIowaakscKe volkspartij overleden Monseigneur Hlinka, de leider der Slo- waaksche volkspartij en onversaagd strijder voor de autonomie van de Slowaken in den Tsjechoslowaakschen koppelstaat, is gisteren op 74-jarigen leeftijd overleden. Een groot deel van zijn leven wijdde hij aan het op wekken van het Slowaaksche nationale be wustzijn. Hij mocht echter niet erin slagen heel Slowakije achter zich te krijgen. Wel zijn partij de grootste in het land, doch ook de overige Slowaaksche groepen hebben het Praagsche parlement nog een groot aantal zetels. De Sfiaansche burgeroorlog RECHTSCHEN VERSTERKEN HUN EBRO-POSITIE Zware mijn-explosie in Madrid De nationale troepen hebben de Sierra de Pandos bezet, waardoor de tegenstan ders strategisch zeer belangrijke stellin gen op den rechteroever van de Ebro hebben verloren. Hierbij hebben de nar vionalen tot nu toe 1900 man gevangen genomic in. Volgens berichten van gevangenen, wordt de Sierra door de vernieuwe „Lis ter-divisie" verdedigd. De verliezen zijn echter door de activiteit der nationale artillerie en bommenwerpers zoo zwaar, dat de divisie wederom naar achteren werd verplaatst, om opnieuw versterkt te worden. Roode vliegtuigen in Frankrijk Gistermorgen om 10 uur vlogen vier vlieg tuigen der republikeinsche Spaansche regee ring nabij Bourg Madame over de Fransche grens. De Fransche luchtafwoerbatterijen losten onmiddellijk vijf waarschuwingsscho ten, waarop de Spanjaarden maakten, dat zij wegkwamen. Den mijn ontploft Havas meldt uit Madrid, dat gistermorgen de heele stad daverde door het explodeeren van een mijn, welke de republtirednséhe troe pen onder een gebouw in de universiteits stad hadden aangebracht. Men is van mee ning, dat bij deze ontploffing talrijke dooden en gewonden zijn gevallen onder de recht- sche bezettingstroepen. Wat Barcelona meldt Aan het Oostelijke front zijn de krijgsver richtingen geconcentreerd in den sector van de Rio Segre en dien ten Zuiden van Gan- desa. Do strijd wordt gekenmerkt door den weerstand der rcgeeringsiroepen tegen de rechtsche aanvallen en door luchtgevechten aan het Ebro-front. In den a?ctor van de Segre zijn de regee- ringsstellingen verbeterd aan den rechter oever van de rivier, na twee aanvallen der rechtschen. Op het bruggehoofd van Balaguer wordt weerstand geboden aan de rechtsche aanval len. Het front voor Balaguer vertoont geen wijzigingen, nadat de rechtschen drie dagen lang tegenaanvallen hadden gedaan. Aan het front van de Ebro heeft de recht sche strijdmacht zonder resultaat aanvallen ondernomen op de Sierra de Pandos, tén Zuiden van Gandesa, op den weg naar Tor- tosa. Eenentwintig regeeringsvliegtuigen had den vier rechtsche eskaders aangevallen. Een Fiat en twee Me§serschmidwnachdnes werden neergehaald. De rêgeeringstroepen verloren een jachttoestel. Gebruik makende van de werkloosheid der rechtschen, die hun stellingen verster ken, hebben de regeeiringstroepen, naar uit Valencia wordt gemeld, strategische posities heroverd. In den sector van Villamalur, op 25 kilo meter ten Noorden van Segorioe, waarvan hij gescheiden is door de Sierra de Espadan, hebben de regeeringstroepen den Berg el Collado veroverd. Oneenigheid te Baroelona Het kabinet afgetreden Het kabinet-N e g r i n, dat de regeering vormde van het republikeinsche deel van Spanje, is plotseling afgetreden. Men hoopt dat de regeeringscrisis spoedig zal kunnen worden opgelost, zonder dat belangrijke wij zigingen in de samenstelling van het afge treden kabinet behoeven te worden aange bracht. De kabinetscrisis is ontstaan door mee- ningsverschillen tusschen Ayguade, den Ca- talaanschen minister en Irnjo, den Baski- schen minister eenerzijds en de overige leden van het kabinet anderzijds, over de decreten tot regeling van de oorlogsindustrie en den justitieelen dienst. De terreur in Palestina Britsch officier doodelijk gewond Nabij Acre is gister een Britsch officier doodelijk gewond, toen een landmijn tot ont ploffing kwam onder een vrachtauto. Twee soldaten werden voorts gewond. Verder is een arabier getroffen en ernstig gewond in een straat te Haifa. Men gelooft dat de aanvallers Arabische terroristen waren. De Japonsch-Chineesche oorlog Chineezen doen aan val bij maanlicht Japanners zouden voortdurend verliezen lijden Russisch ultimatum aan Tsjang Kai Sjek De Russische ambassadeur O r e 1 s k y, die per vliegtuig uit Moskou te Hankau zou zijn aangekomen, heeft volgens het Japansche büad „Nitsji Nitsji" aan Tsjang Kai Sjek een soort van ulti matum overhandigd, waarin geëiseihl wordt, dat communistische troepen ge mobiliseerd worden voor de verdediging van Hankau, dat de Russische militaire raadgever de leiding der krijgsoperaties in handen krijgt, dat Hankau onder geen beding opgegeven, wordt, dat de communistische generaals even sterk in den militairen raad vertegenwoordigd zullen zijn als de generaafls der centrale regeering en dat Tsjang Kai Sjek, zoo wel op militair als op ander gebied de dictatuur prijs geeft. Indien deze voor waarden worden ingewilligd, is Rusland bereid, aldus de „Nisji Nitsji", krachti- gen steun te verleenen. In het tegen overgestelde geval dreigt Moskou met stopzetting van de steunverlcening. Tsjang zou volgens het Japansche blad beloofd hebben te antwoorden na de lei ders der Kwommtang geraadpleegd te hebben. Zes-en-vijftig Japansche bommenwerpers hebben gisteren omstreeks 12 uur boven Hankau, Han Jang en Woe Tsjang bommen omlaag geworpen. Er ontstonden eenige branden, waarvan er twee nog niet konden worden geblusaht De banken in Woe Tsjang zullen hun kan toren tot den middag gesloten houden. De meeste winkels openen hun deuren pas te gen den avond. Bij de bombardementen van gisteren zijn 80 burgers gedood en 200 gewond. Nieuwe Chineesche successen De Chineesche linies strekken zich thans, naar het Chineesche persbureau meldt, uit van Sjaho, ten Zuiden van Kioe Kiang, naar het Westen tot Joei Tsjang en Ma Toe Tsien. Maan Sjan, een strategisch punt, dat eenige dagen geleden door de Japanners was genomen, is thans door de Chinee zen heroverd. De Chineesche troepen blijven vorde ren in de richting wan Kioe Kiang, Zij hebben gisterenavond in het maanlicht een verrassenden aanval ondernomen op de Japansche stellingen ten Noorden van Sjaho. De vijand vluchtte in alle richtingen en liet 500 kisten granaten, twee machinegeweren en voorraden achter. De Chineesche luchtmacht heeft de vloot- concentraties bij Kioe Kiang opnieuw gebom bardeerd. Twee Japansche oorlogsschepen zijn gezonken, terwijl er verscheidene ern stig beschadigd werden. Ten Noorden van de Jang Tse wordt de Japansohe opmarsch door de overstroomin gen onmogelijk gemaakt. De steden Hwang Mei, Woe Soeh en Soe Soeng staan rondom in het water, waardoor de Japansche geme chaniseerde af deelingen tot werkeloosheid gedoemd zijn. Ook rondom Tai Hoe en Wang Kiang is het land overstroomd. In het Zuiden van Anhwei zijn de Chinee zen op 13 Augustus uit vijif richtingen tot een aanval op Woehoe overgegaan en ruk ken naar de stad op. De spoorwegverbindin gen tusschen Woehoe en Win Tsji zijn reeds verbroken, terwijl de „Tijger'-heuvel door de Chineezen heroverd is. Doordat de Chineesche troepen Loe Wang Fen heroverd hebben, is het spoorwegver keer op het Noordelijke traject van den spoorweg PeipingHankau gestremd. De Japanners hebben hier zware verliezen ge leden. De Chineesche militaire woordvoerder be vestigt het bericht, dat de guerrillatroepen Foe Jang, 40 K.M. ten Zuid-Westen van Hang Tsjau, hebben heroverd. Do mobiele eenheden zijn zeer bedrijvig langs den spoorweg ShanghaiHang Tsjau Hier zijn den laatsten tijid minstens 1500 Japanners gedood of gewond. Bericht is ont vangen, dat de guerrillatroepen, nu zij Foe Jang genomen hebben, een aanval op Hang Tsjau voorbereiden. De woordvoerder zei de verder, dat de hoofdmacht der Japanners thans geconcen treerd is in Midden—Anhwei. Het is echter Een matte of gebruinde teint staat altijd charmant Amilda-crême, die tevens zoo goed is voor de huid, is verkrijgbaar in deze twee begeerde teinten. Mat en Bruin. Doos 50 en 25 ct, nv V.H. J. GILTAY 8. ZN BOEKBINDERIJ DE GEMEENTERAADS VERKIEZINGEN BATAVIA, 16 Aug. (Aneta). Alle uit slagen van de gemeenteraadsverkiezinger zijji thans bekend. In Menado verkreeg het I.E.V., bii gemfr aan tegenstanders, alle 5 zetels, waardoor he verbond noch voor-, noch achteruit ging. De uitslag in Semarane: was als volgt I.E.V. 6 (vroeger 7) zetelis; V.C. 3 (3), 1.1 P. 3 (3); C.S.P. 1 (2); Insulindo 2 (0). nog te vroeg, om te zeggen, wat het eerstvol gende doel dier Japansche troepen zal zijn. Gemeld wordt nog. dat de Chineezen ibij de verovering van Foe Jang vele gevangenen hebben gemaakt De mees ten der gevange nen blijken bewoners der Noord-Oostelijke provinciën te zijn, die gedwongen waren dienst te nemen in het Japansohe leger. Epidemie onder de Japanners Onder- de Japansche troepen aan de Jang Tse is een cholera- en malaria-epidemie uit gebroken, welke d% operaties tegen Hankau dreigt te belemmeren. Een waarnemer, die juist uit Kioe Kiang ls teruggekeerd, schat, dat 5000 man Japan sche troepen dloor ziekte zijn aangetast. Van andere, zeer goed ingelichte zijrle wordt het aantal Japanners, dat in heel China aan cholera of malaria üijtlt, op 20.000 geschat. Het vermogen der Duitsehe Joden Men meldt aan de N.R.Ct. uit Berlijn: De Joden, die destijds bij de invulling van de vermogensverklaring hun bezit aan buitenlandsche waarden hebben opgegeven, hebben thans de mededee- ling ontvangen, dat deze waarden bin nen acht dagen dienen te worden gele verd. Men verwacht dat hun hiervoor de tegenwaarde in dagkoers in rijks mark zal worden uitbetaald. Generaal Franco en de vrijwilligers Antwoord aan Engeland Het antwoord van Franco op de Brit- sche voorstellen inzake de terugtrekking van de buitenlandsche vrijwilligers uit Spanje, is aan Hodgson den Britschen agent te Burgos overhandigd. SAN DIEGO (Californië), 16 Aug. (Havas) Met een tusschentijd van tien uur heeft de Amerikaansche luchtmacht twee toestellen verloren, waarbij vijf personen werden ge dood. Nabij Rosedale Field is een torpedovlieg tuig van het vliegtuig-moederschip „Sara- gota" omlaag gestort. De drie inzittenden zijn omgekomen Een groot bombardements vliegtuig is verder in de baai van San Diego gevallen. Hierbij werden twee personen ge dood en vijf ernstig gewond UIT OOST- EN WEST-INDIE DE JUBILEUMFILM JN INDIë BATAVIA, 17 Aug. (Aneta). In 'den avond van 5 September a.e. zal in het paleis Weltevreden de eerste vertooning geschieden van de jubileum-film „Veertig Jaren". Hier bij zullen de Gouverneur-Generaal en ver schillede genoodigden aanwezig ziin. NOODLANDING KARTEERINGSVLIEGTUIG BATAVIA, 16 Aug. (Aneta). Het twee- motorige De Havilland-Dragon-vliegtuig, dat de K.N.I.L.M. gebruikt voor karteerings-op- drachten, de PK-AKU. welk vliegtuig op weg was van Soerabaja naar Celebes. voor de uitvoering van fotografische opdrachten, keerde, toen het boven de Kengean-archipel vloog, naar Soerabaja terug in verband met het terugloopen van den oliedruk bii een tor. Aan de noordkust van Madoera besloot de piloot, de heer Fritz, een noodlanding te maken. Hierbii is het toestel beschadigd. De heer Fritz werd licht gewond en is ter ob servatie in het ziekenhuis te Smapang opge nomen. De boordwerktuigkundige, de heer Van der Putten, bleef ongedeerd. GEMENGD NIEUWS Zwaar verkeersongeluk te Oeffeit Eén doode, éeu ernstig gewonde Gisteren heeft te O e f f e 11 een: cxngehi'k aan één persoon heit leven leven gekost; een tweede werd zwaar gewond'. Toen de motorrijder Timmer uit de richting Hope nadierde, <is hij door tot nu toe ombeken de oorzaak in (botsing gekomen met een auto uit Arnhem», komende uilt de richting Box meer. Op de duozitting van den motor zat een knecht van zekeren Heunktens. De motor en de auto botsten met een ont- zettendlen slag tegen, elkander. De bestuur der van ihet motorrijwiel werd zwaar gewond de beide beenen bleken gebroken. Timzner zou eensit hed"en zijn rijbewijs krijgen. De botsing was zoo hevig, dat een waranda in een nabijgelegen café er zeer zwaar bij erd beschadigd. Medische en geestelijke hulp wanen vrij wel dadelijk ter plaatse. De zwaargewonde wiens toestand zorgwekkend is, is in het zie kenhuis te Boxmeer opgenomen. Zoowel de auto als het motorrijwiel zijn totaal vernield'. ARBEIDER DOOR ZAND BEDOLVEN EN GEDOOD JÏUSSUM, 17 Aug. Gister is een arbei der, terwijl hij, op het terrein achter den Rijksweg te Bussum, waar kazernes in aan bouw zijn, bezig was met het plaatsen van betonnen ringen in een in aanbouw zanden waterput, onder zand bedolven geraakt. Blijkbaar sloten de ringen niet goed op el kaar. Een opzichter, die aan den rand van den put stond, alarmeerde hulp, doch men durfde niet in den tien meter diepen put af te dalen, daar nog voor verdere verschuivin gen werd gevreesd. Het zand werd zoo vlug mogelijk met emmers naar boven gebracht, doch toen het hoofd van den arbeider, den 26-jarigen H. Vos uit Blaricum. was bevrijd, bleek deze reeds te zijn overleden. IN HET BAD VERDRONKEN Gistermorgen was de 24-jarige H. vaiï der Veen te Winschoten in het ge meentelijk zwembad gaan zwemmen. Tegen! den middag vond men zijn kleeren aan den kant van het had liggen. Men vermoedde, dat den jongeman een ongeluk was over komen en ging dreggen. Daar dit geen resultaat opleverde maak te men gebruik van een treknet. In dert namiddag is hiermede het lijk uit het bas sin opgehaald, TANDEM RIJDT TEGEN EEN BOOM Gistermiddag reden twee meisj'es van ongeveer 18 jaar op een tandem op het rij wielpad van de Brinklaan te Bussum. Door onbekende oorzaak reden zij tegen een 1 op den hoek van den Singel staanden boom, waardoor beiden kwamen te vallem Een der meisjes moest naar de Majella- stichting vervoerd worden, terwijl de an der na verbonden te zijn naar huis kon' gebracht worden, INBRAAK IN KINDERPENSION Inbrekers hebben een bezoek gebracht aan een woning aan den Tafelberg te B1 a- ricum, waar een kinderpension gehouden wordt. De bewoners hoorden in den nacht eenig lawaai en toen de eigenaar ging kijken zag hij juist een auto wegrijden. Bij onderzoek bleek, dat een schrijfbureau was opengebroken en daaruit een bedrag van ongeveer 200 ontvreemd was. De po litie vond 's morgens in den tuin nog een tweetal bankbiljetten terug van 10, waar uit mag worden afgeleid, dat de inbrekers groote haast hadden. Het onderzoek, ingesteld naar de oorzaak van de voedselvergiftiging in de Menno van Coehoornkazerne te Arnhem, heeft uit gewezen, dat paratyphus uitgesloten moet worden geacht. Het onderzoek wordt nog voortgezet. Whisky Soda Caramella Van Lonk a te Breda y-^DOOR? (G.RVAMDERBEÈKr Lindert en Lijntje begrepen dat die bezoeken, soms met gemaakte boodschappen als aanleiding, meer de dochters dan dé ouders golden. In stilte verheugden ze zich er over. En als Stijn weer iemand had gezien, die anders nooit op de verre boerderij was aangetroffen, zei ze tegen Gijs: ,,D'r zijn mieer liefhebbers, hur. Es de blomme bloeien kommen de bieje." „Ze hebbe gelijk", was Gijs' antwoord, „ik heb hier op den Elzenberm ook 'n blom gezien en ik heb ze geplokke ook. Ze is, al is ze 'n bietje aan 't verleppere toch nog 't aon- kijke wèèrd." „Gij mee oewe gekke praot", weerde Stijn af, maar inwen dig genoot ze van de opgewektheid, die sinds 'n jaar stilaan uit Gijs' woorden en doen bleek. Onder de jongelui, die in 't voorjaar geregeld hun fiets tochten over den Elzenberm maakten was de onderwijzer uit Dengeren. 't Was een vrijgezel van goed vijf en twintig, die zich voor den landbouw interesseerde en ijverig studeerde 'om straks z'n schamel salarisje te kunnen aanvullen met de 'verdiensten van enkele cursussen in de dorpen van den polder. Hij kwam uit een der groote steden van Holland, doch had zich onder de boerenbevolking thuis gevoeld van den eersten tijd af, dat hij in de Dengerensche school gekomen was. Hij was met vrij van een zeker gevoel van eigenwaarde en meende, dat de boerenmenschen, zijn stadschen tongval en geleerde termen, z'n beetje kennis en vrijpostig optreden zouden aanzien voor nobeler eigenschappen, dan onder de bewoners der streek gevonden werden. In werkelijkheid had hij wel overal toegang op boerderijen en bij meer burgerlijk- levende menschen, doch werd hij door de opgeschoten en om de grens der meerderjarigheid schommelende jeugd meer malen als mikpunt voor grappen en streken gekozen. Hij wist doorgaans alles wat hem gevraagd werd en toonde een kennis van de streeksche eigenaardigheden, die zoo diep ging, dat Lindert na een paar bezoeken tot Gijs zei: „Es ik nie oppaas mee diejen schoolmieester, dan raok ik de laaisels van m'n ège gerij nog kwijt. Hij kan alles es ge um heurt, hij heet veul letters gegeten en dinkt mijn te kunne lieere, mer hij kan ginnen stamboekhingst van unnen ezel onderschaaie." „Mer hij wit toch wel 't verschil tusschen oew dochters en 'n kaole medam uit „bij oons in Holland" hur", merkte Gijs op. „Zoo hedde gij det ook in de gaote. Lat um zunne gang mer gaan. De meskes motte toch ook wet hebbe om mee te speule." Gijs had nooit laten merken, wat hij wist van Liens ver houding tot Hein de Grauw, maar geïnteresseerd volgde hij 't doen en laten van die twee. Hij verkneuterde zich bij de gedachte dat 't nog eens tot een tweestrijd tusschen hem en den Dengerenschen schoolmeester zou komen, die in Linderts huis, door verbastering van z'n eigen naam „Koordeweg" langzamerhand op voorbeeld van den vader „Mieester Woor- degek" werd genoemd. Zelfs ontzag, tot Lijntjes ergernis, maar tot groote vroolijkheid der kinderen jong en oud, Drie wegen zich niet zich in 't bijzijn van den Hollandschen mijnheer te vergissen. Voor wie zou hij eigenlijk komen, was 't voor Lien of voor Gertrui? 't Was voor Hein de Grauw, die meermalen 's avonds naar Driewegens huis kwam gekuierd om eens te praten over 't weer en 't werk, al spoedig geen geheim meer, dat er een kaper op de kust was. Want was 't voor den vader niet recht duidelijk wie der dochters de eer der buitengewone belang stelling genoot, voor Hein was 't enkel Lien. Sinds 't jong- mensch op ongeregelde tijden, maar overigens in de gaten loopend vaak, de Elzenberm bezocht, zoogenaamd om nadere inlichtingen over 't boerenbedrijf, was Liens houding tegen over Hein minder zeker dan voorheen. Dit stak den boer en als ieder medeminnaar zocht hij naar aanleidingen om zijn positie te verstevigen. Onderwijl had Betje, die zijn gangen en woorden met buitengewone belangstelling naging en over woog, 't gevaar gezien. Ze was dom genoeg eens tegen Stijn, die nu ze door Lijntje als gelijkwaardig werd behandeld, ook door Betje meer voor vol of daaromtrent werd aangezien, zich op smalende wijze uit te laten over Hein, die meer bij Linderte zat 's avonds dan thuis. ,,'t Lijkent wel, det ie d'r wet zuukt" vischte ze, wel wetend, dat de dochters van Lijn vaak in het scheeve huisje kwamen of buiten bij Stijn op de bank zaten. „Ge kant nooit wete" zei Stijn, „nun maanskerel haauwt wel is van 'n aander gezicht en zoo oud is Hèèn nog nie"« „Oud! Hij is nog mer efkes dartig." Een Zaterdag kwam Tinus, nu een stevige jonge kerel ge worden thuis met de boodschap, dat een der opzichters van 't kanaalwerk zijn vader wilde spreken als dat kon. Liefst had hij, dat Gijs zelf kwam. Verder wist hij niets. Gijs kon niet vermoeden wat t moest beduiden en toen hij er tegen Lindert over sprak zei de boer: „Kérel, ze willen oe misschien terughebbe. Ge kant nog aonnemer worde." gaai er toch nog is naar toe, went ik mot ook oan Tinuzze dinke." Er zat altijd nog iets in hem van 't diepgewortelde respect voor een meerdere. „Nou luister is, ik wil oe nie tegen hauwe es ge wilt. Ik mot overmerrege noar Sjaon Strooi, zak mer zegge, die heet 'nun stamboekstier gekocht. Die wil ik is gaon bekijke. Rijde „Es ik maag, gère." Die avond reden ze samen in de tilbury naar de kant van Grondel, t Was een lust om nu door den polder te rijden. Een teere gloed begon zich over de velden te spinnen. De hemel was doorstreept met sliertige witte wolkenslingers. De boerderijen lagen als zware, donkere blokken in 't land als wakers in hun boomgroepen, en de arbeidershuisjes langs den weg, stonden er op bescheiden afstand als de bewoners zelf; als soldaten in de eerste linie. Lindert vroeg van alles, zelfs dingen, die hij al lang wist, wilde hij precies weten, en er was tusschen boer en knecht een groote mate van, vertrouwelijkheid, die 't standsverschil scheen op te heffen,

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1938 | | pagina 2