JjjcRÊME
(VRIJDAG 5 AUGUSTUS 1938
Eerste Kamer-camera
Verhooging Crediet
voor Werkverruiming
Opmerkelijke rede van
den heer Pollema
's-GRAVENHAGE, 4 Aug. Heden heeft üe
Eerste Kamer de bespreking voortgezet
van het voorstel tot verhooging van het
crediet voor de werkverruiming.
De heer In 't Veld (s.d.) plaatste zich
als eerste achter den katheder en pleitte
voor ruimer steun aan de gemeenten uit
het Werkfonds. De regeering verleene meer
aandacht aan de financieele moeilijkheden,
welke deze gemeenten bij het uitvoeren
.van groote werken hebben.
Ontevreden over het beleid van de regee
ring is de heer von Bönningh ausen
(N.S.B.). Hij betreurt het, dat volgens ons
bewind met enkele fracties niet te praten
valt Merkwaardig toch... Met de paar mil-
lioen verhooging, die nu wordt voorge
steld, wordt het leed niet getemperd. Had
ons volk bij de laatste verkiezingen aan de
N.S.B. een kans gegeven, dan zou de werk
loosheid aanmerkelijk zijn verminderd
Dank zij 15 jaar van „positieve christelijk
heid", aldus deze spr., moeten vele arbei
ders over de grenzen.
De heer Hi ems tra (s.d.) heeft in een
ietwat te uitvoerig betoog de verplichte
arbitrage in arbeidsgeschillen in den land
bouw verdedigd tegen enkele grieven, er
tegen geuit door den heer van Rappard.
Deze arbitrage verhindert, dat de arbeiders
zich moeten neerleggen bij alles wat de
werkgevers decreteeren.
Opvallend was het betoog van den heer
Pollema (c.h.), die allereerst zijn stem
'ten bate van de motio-van Vessem moti
veerde, waarbij de minister-president tot
bijwonen van het debat werd uitgenoodigd.
Een dergelijke figuur is in onze parlemen
taire geschiedenis meer voorgekomen, b.v.
in het jaar 1930.
Bovendien is Dr Colijn eerste ondertee-
tenaar van het ontwerp en het is gewoon
te dat de eerste onderteekenaar het ont
werp verdedigt.
Daar komt nog iets bij. Dr Colijn heeft
in de Tweede Kamer als een van de mid
delen genoemd de actieve handelspolitiek.
Dat is ongetwijfeld iets belangrijks. Maar
juist daarom ware aanwezigheid van Dr
Colijn zeker gewenscht geweest, om deze
stelling te verdedigen. Spr. is het met die
stelling intusschen in het geheel niet eens.
Hij verwerpt de actieve handelspolitiek als
middel tot bestrijding van de werkloosheid
Wat wil de heer Pollema dan wèl? Hij
schuwt in de eerste plaats niet het uitvoe
ren van openbare werken en wel in snel
tempo. Er is slechts gradueel
Verschil hierin tusschen spr.
en de S.D.A.P. Dat het tempo van de
Openbare werken niet onbelangrijk kan
.worden opgevoerd, blijkt b.v. wel eenigs-
zins uit het nieuwe Friesche spreekwoord:
Wat is een jaar in Den Haag?,
Daarnaast "scHuwt spr, niet Het inlijven
Van jeugdige arbeiders in Üe bedrijven,
mits een betere ouderdomsvoorziening
wordt getroffen. Ten slotte is spr. niet af-
keerig .van arbeidsdienstplicht, met name
niet in dezen tijd,
Spr, ontkent, dat 'door 'deze maatregelen
Eet staatscrediet in gevaar zou komen. Dat
geschiedt wel met de volgens hem te groote
kapitaal-export, die niet steeds in 's lands
belang is. De heer Pollema blijft critisch
gestemd ten aanzien van de werkloosheids
bestrijding door de regeering.
Nadat de heer BI om jo us (r.k.)' de
Socialisten nog om hun grootscheepsche
plannen had bekapitteld, was et 'woord te
gen het einde van den morgen aan den
minister van Sociale Zaken, minister
R o m m e,
Rede van den minister
Deze zeide, het tijdens Het debat nu en
Üan te hebben betreurd, dat sommigen van
zijn collega's niet aanwezig waren, doch
slechts voorzooveel door enkele sprekers
opmerkingen waren gemaakt, die meer
aan hun adres waren gericht Gaarne ech
ter zal de minister aan zijn collega's over
brengen wat meer tot hen was bedoeld.
Wat de afwezigheid van den Voorzitter
van den Raad van Ministers betreft, moet
niet worden vergeten het verschil in be
handeling van de werkloosheid in de Twee
de Kamer en hier. Daar immers kwam het
.vraagstuk in zijn geheel ter sprake, terwijl
het hier alleen gaat om een verruiming
van het Werkfonds, hetwelk onder den
minister van Sociale Zaken ressorteert
Tot den heer van Rappard zeide de mi
nister, dat de regeering niet altijd afwij
zend staat tegenover verzoeken om steun.
Zoo men van afwijzen voorbeelden geeft,
zou de minister even goed voorbeelden van
toestaan kunnen verschaffen. Doen we dat,
dan vervailen we in concrete gevallen en
.wordt de groote lijn uit het oog verloren.
Ook is gesproken over arbeidsspreiding
als een middel tot het tegengaan van de
werkloosheid. Inderdaad is zulks mogelijk,
maar het vereischt een geest welke loon-
offers wil aanvaarden, en niet een geest
waarbij de arbeider uitsluitend oog heeft
voor eigen belang.
De heer van Lanschot had o.m. gespro
ken over de verhouding tusschen koop
kracht en kostenprijs. Gaat men van dezen
maatstaf uit, dan dringt het loon nu eens
naar verlaging, dan weer naar verhooging.
Het beste doet men naar harmoniseering
te streven, waarbij beide functies betrek
kelijk tot ontplooiing kunnen geraken.
Uitbreiding van defensie moet genoemd
worden een van de duurste middelen tot
het bestrijden van de werkloosheid. Vol
gens inlichtingen verschaft door den mi
nister van Defensie, zou verwezenlijking
van de wenschen van den heer van Rap
pard (zie ons verslag van de zitting van
gisteren) enkele honderden millioenen in
eens vragen voor uitgaven aan kazernes,
bewapening, enz., afgezien van de honderd
vijftig millioen, die jaarlijks bovendien
noodig zouden zijn.
Bij de bestrijding van de werkloosheid
moeten we steeds in het oog houden, dat
die structuur van onze maatschappij wijzi
gingen ondergaat en dat we waarschijnlijk
te maken hebben met een langdurig ver
schijnsel. Als eerste middel moet steeds
worden aangewend behoud en uitbreiding
van werkgelegenheid in particuliere be
drijven. Bedacht moet steeds worden, dat
we geen tijdelijke tempering op groote
schaal kunnen verkrijgen zonder aanzien
lijke verhooging van de schuldenlast, waar
door de moeilijkheden slechts worden ver
schoven en intusschen schrikbarend ver
hoogd.
Gezonde openbare-werken-ipolitiek wordt
door de Regeering aanvaard. Dat hier door
het Kabinet reeds veel wordt verricht, kon
door den Minister met cijfers worden aan
getoond.
In Friesland worden vele millioenen aan
erbetering van de wegen besteed. Ook de
gemeenten hebben geen reden tot klagen,
al moeten ze voortdurend bedenken, dat ook
het rijk in moeilijkheden verkeert Ook in
't vervolg zal de Regeering al het mogelijke
doen, het kwaad van de werkloosheid te
bestrijden, zulks met Gods hulp.
Na het antwoord van minister Romme
is er kortelijks gerepliceerd, waarna hei
wetsontwerp zonder hoofdelijke stemming
aanvaard. Enkele andere ontwerpen
volgden nog. zooals het tariefsverdrag met
Denemarken en de contingenteering van
gloeilampen. Slechts de heer Von Bón-
ninghausen (N.S.B.) had hier een op
merking. Zoo betoogde hij bij het laatste
ontwerp, dat de prijs van de gloeilampen b;j
ons, vergeleken met het buitenland, te hoog
is. Minister Steenberghe achtte een
vergelijking met 't buitenland zonder i
onjuist.
Uit het debat inzake de werkloosheid een
andere conclusie te trekken dan na de
treffende bespreking in de Tweede Kamer
is niet wel mogelijk Nieuwe gezichtspunten
zijn niet aangeroerd en het debat zelf was
minder belangrijk, omdat in de andere
Kamer het vraagstuk meer in den breede
was bezien.
Slechts was de rede van den heer Pollema
zeer opmerkelijk, al heeft dit lid reeds meer
malen getoond, een afwijkend standpunt in
te nemen. We weten niet, in hoeverre zij
gezichtspunten door z;jn partijgenooten i
de Eerste Kamer en elders worden gedeelc
We betwijfelen, of hij er in geslaagd mag
heeten, aan te toonen, dat zijn middelen
ter bestrijding van de werkloosheid ons
staatscrediet niet in gevaar zullen brengen.
De kapitaals-export, waarnaar hij in dit
verband wees, staat met deze zaak slechts
in indirect verband, al geven we den spr.
natuurlijk gaarne toe, dat bij deze export
steeds de grootst mogelijke voorzichtigheid
dient te worden betracht.
Waar de Regeering zelf met het uitgeven
van geld bedachtzaamheid in acht neemt
zulks terecht daar beoefene zij even
eens bescheidenheid bij Het toekennen van
credietwaardigheid, tenzij er voldoende dek
king bij voortduur gegarandeerd blijft.
Echter, zooals gezegd staat dit met 'de
werkloosheid slechts in verwijderd verband.
Het kwaad zelf blijft, helaas, in bedenke-
lijken omvang bestaan en blijft intense
aandacht en belangstelling vragem
een weldaad
xmnr Uwhu/d
Ordening in de aluminium-
industrie
Een spertijd ingesteld
Bij den -minister van oeconomische zaken
is een verzoek aan de Koningin ingekomen
tot het in/voeren van een vergunningenstel
sel krachtens de Bedrijfsvergunningenwet
ten aanzien van het vestigen en uitbreiden
van bedrijven, waarin door walsen en-'of
persen en/of trekken van aluminium en
aluminium-legeeringen platen, bladen,
strippen, profielen, staven, buizen of draad
orden vervaardigd.
De minister heeft gebruik gemaakt van
zijn bevoegdheid uitbreidingen boven een
bepaalde grens en vestigingen in de alumi-
niumindustrie van een door hem te ver
strekken vergunning afhankelijk te maken.
Deze toestand kan in het leven worden ge
roepen om te voorkomen dat in den tijd.
waarin de gevraagde algemeene maatregel
an bestuur wordt voorbereid, veel vesti
gingen of uitbreidingen zullen plaats heb
ben. Deze z.g. spertijd kan ten hoogste zes
maanden duren, welken termijn de minister
éénmaal met zes maanden mag verlengen.
Onder uitbreiding van een bedrijf in den
spertijd wordt verstaan vergrooting in/een
bedrijf van de productie in eenige maand
boren 200 pCt.. van de productie van elk
der geproduceerde goederen in dat bedrijf
gedurende de overeenkomstige maand van
het jaar 1937, gemeten in tonnen van
1000 kg.
Binnen een maand moeten de onderne
mers in de aluminiumindustrie bij den
minister van oeconomische zaken schrifte
lijk en onderteekend in tweevoud aangifte
doen van hun productie gedurende elk der
maanden van 1937. eveneens gemeten in ton
nen van 1000 kg.
De spertijd treedt vandaag in werking.
BELGISCHE ONDERSCHEIDINGEN
De Koning van België heeft Jhr. Mr. Dr.
A. B. G. M. van R ij c k e v o rs e 1, Commis
saris der Koningin in de provincie Noord-
Brabant, benoemd tot groot-officier in de
Kroon-orde van België: den majoor van den
generaJen staf J. G. M. van der Plassche
tot Commandeur in de orde van Leopold
den Tweede: den kapitein van den genera-
len staf P. M. H. Tielens tot officier in de
Kroon-orde van België en den heer R. A.
H. M. Gielen. directeur van het economisch-
technologisch instituut te Maastricht, tot
Ridder in de Kroon-orde van België.
De Belgische gezant, baron Herry, heeft
gistermiddag tijdens een noenmaal te zijnen
huize deze onderscheidingen uitgereikt
Helder wasgoed
enniet duur
ZOWEL PER K.G., ALS PER STUK
Bovendien zeer voordelige abonne-
ments-prijzen! Beleefd aanbevelend:
JAN SNEL
ST00MWASSERIJ „NEDERH0RST"
NEDERHORST BEN EERQ
Algem. Synode Ned. Herv. Kerk
Herv. predikanten met buitenl. dienst
jaren Coll. doctum en de sacramenten
Diaconiegoederen Dc positie
der Godsdienstonderwijzers
De Generale Kas
Donderdag. Na opening met gebed en
vaststelling der notulen, rapporteert de heer
Wolffensperger over de wijziging van
art. 54 van het Regl. op de vacaturen. De
'bedoeling is, aan predikanten die buiten
lands of in Ned. Oost- en West-Indië bij een
erkende Herv. Gemeente hebben gediend,
in dien tijd dus hun ambtservaring hebben
verrijkt, vrij te stellen van de bepaling, dat
eerst 3 jaar in de Ned. Herv. Kerk pre
dikant moeten geweest zijn alvorens beroepen
te kunnen worden in een gemeente van 3 of
meer predikanten. De huidige toestand werd
als een onbillijkheid tegenover deze predi
kanten gevoeld. De Syn. Commissie moet
echter in ieder afzonderlijk geval toestem
ming geven. De kerk had deze voorgestelde
wijziging gunstig ontvangen. De conclusie
luidt: vaststellen en aan de hoofdei, stemming
der Prov. kerkbesturen onderwerpen. Aldus
met algemeene stemmen besloten.
Coll. doctum en de Sacramenten
Dezelfde brengt daarna rapport uit over
wijziging van art 29 van het Regl. op het
Examen. De bedoeling is de bevoegdheid tot
de bediening van H. Doop en H. Avondmaal
te geven aan zulken, die langs den weg van
het colloiium doctum toegelaten werden in
het ambt, en die derhalve reeds in een kerk
gemeenschap met overeenkomstige sacra-
merytsopvatting als predikant werden beves
tigd. De adviezen der kerk luiden gunstig.
Deze personen werden volgens het oordeel
van sommigen bij hoon indiensttreding in de
Ned. Herv. Kerk ook niet met handoplegging
bevestigd. De conclusie luidde ook hier: vast
stellen en aan de hoofdelijke stemming der
Provinciale kerkbesturen onderwerpen. Met
algemeene stemmen wordt deze conclusie
aanvaard.
Diaconiegoederen
Dezelfde brengt daarna rapport uit over de
wijziging van de art. 20, 21 en 24 van het
Regl. voor de Diaconieën. Met deze wijziging
beoogde men, deels door nauwkeuriger om
schrijving van reeds bestaande bepalingen,
deels door toevoeging van voorzieningen in
situaties, welke in de praktijk van de zorg
voor de diaconiegoederen voorkomen, een
richtig beheer dezer goederen en de doel
treffendheid van het toezicht op dit beheer
door de besturen te bevorderen.
De oonsideratiën der kerk waren gunstig.
De conclusie stelt voor in art. 21, al. 6, te
laten wegvallen de woorden-: „en schuldbe
wijzen die van geldbeleggingen werden af
gegeven" en in plaats van art. 17 al. 2, te
lezen art. 17 al. 6, en de aldus veranderde
artikelen vast te stellen en aan de hoofdei,
stemming der Provinciale kerkbesturen
te onderwerpen. Met algemeene stemmen
gaat de vergadering hiermede accoord.
De positie der Godsdienstonderwijzers
Vervolgens brengt Dr. W e e d a rapport
uit over de wijziging van Hoofdstuk II van
het Regl. op het Godsdienstonderwijs en art.
25 van het Regl. op de vacaturen. In deze
wijzigingen wordt getracht de
positie der godsd iens tonder wij-
5 opnieuw te regelen. Bedoeling
Is enkele veranderde uitdrukkingen te schrap
pen (zoo wordt de uitdrukking „bijbellezin
gen en oefeningen houden" vervangen door
„voorgaan in de openbare godsdienstoefenin
gen"): daarnaast de eischen voor de toelating
tot het examen te verzwaren (daarom moet
voortaan 3 jaar (i. pl. v. 2 jaar) worden ge
oefend en wel onder de p e r s o o n 1 ij ke
leiding van een of meer predikanten (een
schriftelijke cursus zal dus niet meer vol
doende worden geacht)en moet een leer
rede ter beoordeeling door den examinandus
worden ingezonden. Daarnaast om de be
voegdheden van aangestelde godsdienstonder
wijzers nauwkeuriger te regelen ze tevens
nadrukkelijker te onderscheiden van de taak,
die aan de predikanten moet voorbehouden
blijven (daarom wordt in laatste instantie de
verantwoordelijkheid voor de openb. gods
dienstoefeningen, waarin godsdienstonderwij
zers voorgaan, in handen van de betrokken
predikanten (in vacante gemeenten in die
van den Praetor van den ring) gelegd.
Verschillende adressen waren ingeko-
kornen, dc mogelijkheid bepleitende, dat
aan vertegenwoordigers van verschil
lende vereenigingen op Chr. Philantrop.
gebied, op terrein van Evangelisatie en
Zending, ook de bevoegdheid van voor
gaan in de openb. godsdienstoefeningen
zou worden geschonken.
De adviezen der Prov. kerkbesturen waren
in t algemeen gunstig; de ontvangst bij de
class, vergaderingen was koeler, vooral wat
art. 11 aangaat. Velen hadden bezwaar tegen
de uitdrukking: „in Godsdienstoefeningen
voorgaan", omdat dit het ambtelijk karakter
van den predikant tena komt; ziij gaven er
de voorkeur aan „bijbellezing" te handhaven
en ook in art. 16 de leerrede (die ter goed
keuring opgezonden moet worden) door bij
bellezing te vervangen.
De commissie, daarop acht gevend, stel'
daarom voor, art. 11 ongeveer aldus te lezen:
„De naar art 13 van dit Regl. door een
keraad tot godsdienstonderwijzers aangestel-
den, die als zoodanig onder zijn toezicht
werkzaam zijn, hebben de bevoegdheid ir
openbare godsdienstoefeninger
bijbellezingen te houden. Die be
voegdheid kan ook aan vertegenwoordigers
van vereenigingen op Chr. Philanthrop. ge
bied etc. die in bezit der acte zijn, toegekend
worden, wanneer de desbetreffende besturen
dit vragen aan de Alg. Synod, commissie, die,
de Prov. kerkbesturen en Class, besturen
gehoord, beslist". „In art. 16 laatste alinea
leerrede door bijbellezing w
den vervangen". Aldus gewijzigd, stelt
de Commissie voor ze definitief vast te stel
len, en aan de hoofdei, stemming van de
Prov. kerkbesturen te onderwerpen.
Na breede discussie, waarin verklaard
wordt, dat men met de kleine wijzigingen
accoord gaat, maar de andere (betreff. art.
11 en 16 -) te diep ingrijpend acht, dan dat
deze, zonder -opnieuw de kerk te hooren,
kunnen worden vastgesteld,
wordt besloten dat de commissie aan de
ark 11, 163 en 25 een omlijnden vorm
geve, en deze bij de commissie voor
nieuwe wetsvoorstellen indiene, opdat,
wanneer ze door de Synode aanvaard
worden, weer opnieuw de kerk inge-
12.15
OP REIS IN CHILI
Emigratie-voorwaarden voor
weinig-kapitaalkrachtigen
(Hier is de laaf ste Hrief van den
heer Hoogesteger over zijn
onderzoekingsreis in Ghili).
We hebben ons In Holland dikwijls afge
vraagd of er in den .vreemde ook iets te be
reiken zou zijn voor diegenen, die minder
met aardscihe goederen gezegend zijn, en
daarom heb ik tijdens mijn verblijf hier
pogingen aangewend om te weten te komen
.hoe de Chileensche regeering denkt over
'mmigratie van hen, die weinig of geen
kapitaal hebben.
Ik heb mij gericht tot den Minister van
Landb. en Kolonisatie, den heerGóytia.
die mij allerwelwillendst heeft ontvangen
en mij al terstond de geruststellende mede-
deeling deed, dat op de uitgestrekte staats
domeinen in de provincie Aysén nog
plaats is voor duizenden nijvere landbou
wers en veetelers, die voldoende energie heb.
ben om pioniersarbeid te. verrichten.
Hij vertelde mij van zijn reis kort ge
leden door hem naar dit gebied onderno
men, in gezelschap van den Minister van
Noorwegen, die over wat hij daar gezien
heeft aan mogelijkheden voor zijn landge-
nooten, zeer enthousiast was.
Wij wendden ons naar de groote kaart van
Chili, aan een der wanden van zijn werk
kamer opgehangen, en de minister wees mij
waar in deze provincie, drie maal zoo
groot als ons land, hier en daar enkele kolo
nisten zich hebben gevestigd. En met ge
rechtvaardigde trots verzekerde deze be
windsman mij, hoe dit weldra zal verande
ren, want hij is het geweest, die den groe
ten stoot gegeven heeft tot ontsluiting van
dit enorme gebied, waar duizenden brood
kunnen vinden, als de noodige verbindin
gen worden tot stand gebracht, wegen wor
den aangelegd, en met hulp van den staat
immigratie plaats gaat vinden.
Welnu, zoo zeide minister Goytia, te be
ginnen met November a.s. zal een aanvang
gemaakt worden met een geregeld scheep
vaartverkeer vanaf Puerto-Montt naar ver
schillende havens in Aysén. want door de
Staatsspoorwegen zijn tot dit doel 12 sche
pen aangekocht, zoodat een geregeld en
goedkoop verkeer verzekerd zal zijn. Verder
heb ik, zoo ging de minister verder, in over
leg met mijn collega, een aanvang doen
maken met het aanleggen van wegen, zoo
dat ook het verkeer te land spoedig gemak
kelijker zal worden
Op mijn vraag naar 'de voorwaarden,
waaronder Hollaodsche kolonisten zich even
tueel daar kunnen vestigen, verstrekte hij
mij terstond de aan Noorwegen toegestane
schriftelijke condities, met de mededeeling,
dat hij ook den Hollanders gaarne dezelfde
voorwaarden zou verleenen. Laat Nederland,
zoo zeide hij, een agronoom benoemen, die
met U dit gebied straks komt bereizen en
kiest U een streek uit, die U bevalt. Ik, van
mijn kant, zal alles doen, wat in mijn ver
mogen is, om het den Hollanders naar den
zin te maken.
Ziehier dan de voorwaarden, die ik in
hoofdzaak in vertaling wedergeef:
Iedere familie ontvangt een stuk land
van de staatsdomeinen in eigendoms
recht ter grootte van 500 hectaren maxi
mum.
De kolonisten betalen de waarde van
het stuk land in een termijn van 20
jaren, te rekenen vanaf het derde jaar
der inbezitname en zonder rentebereke
ning. (Als waarde van zulk een stuk
grond noemde de minister mij een be
drag van 15.000 h 20.000 Peso, dus circa
30 k 40 Peso per hectare, of in Hol
landses geld f2.10 f2.80 per H.A.),
Verder bevatten de voorwaarden aller
lei details over pas- en gezondheidsfor
maliteiten, die ik in mijn rapport in bij
zonderheden hoop te vermelden. De be
paling, waarop het voor onze vrienden
vooral zal aankomen is deze, dat iedere
emigrant een kapitaaltje moet hebben
van 25.000 Peso, of 11750.wat noodig
is voor aansohaf van vee, materialen,
enz. Men wenscht dus, door ervaring ge
leerd, niet meer toe te laten diegenen,
die geheel op hulp der regeering zijn
aangewezen. Misschien dat voor hen,
die over dit bedrag niet of slechts ten
deele beschikken, van den kant onzer
regeering iets gedaan kan worden om
ihen aan arbeid en brood te helpen, lie-
yer dan eindeloos met de steunregeling
door te gaan,
Men zal misschien zeggen: ja, maar, wat
s dat voor een gebied daar, zoo ver in het
Zuiden. Je zit daarbijna aan den Zuidpool,
daar bedank ik voor.
Laat ik daarom aan de hand van gege
vens door Minister Goytia verstrekt, iets
meer vertellen over dit door de natuur zoo
rijk bedeelde gebied, en dat toch door ge
mis aan bekendheid en verbindingen met
de buitenwereld, practisch onbewoond i3.
Aysén heeft een oppervlagte van 110.000
km2 d.w.z. het is 2y2 maal zoo groot als De
nemarken, 3 maal zoo groot als ons land, en
heeft in totaal niet meer dan 13000 inwoners.
Het ligt tusschen den 42en en 49en graad
Zuiderbreedte, en komt dus in ons halfrond
overeen met de ligging van Zuid- en Mid
den-Europa De uitgestrekte, maagdelijke
bosscben dragen er toe bij dat de regenval
zeer groot is, maar het merkwaardige ver
schijnsel doet zich voor dat het er minder
regent dan in het noordelijker gelegen Val-
divia.
De kust is een labyrint van fjorden en
eilanden, waar de Zuiderstormen geducht
kunnen spoken, waar de vischrijkdom en ge
vleugeld wild in enorme hoeveelheden voor
komen, waar men robben en zeehonden
vindt in ongedachte getalen. Komt men ech
ter meer in het binnenland, naar de Argen-
tijnscbe grens heen, dan wordt het terrein
licht glooiend, bedekt met bergweiden die
prachtig voedsel bieden voor de groote
kudden schapen en runderen. Debodemen
het klimaat van Aysén zijn ge
schikt voor een groote verschei
denheid van gewassen. De ontboschte
velden bieden ongeveer hetzelfde beeld als
streek rondom Osorno. Daar groeien in
weelderige vruchtbaarheid haver, klaver en
hier en daar ook alfalfa. Men oogst er tarwe
en gerst, en cultiveert er allerlei soorten
groenten. Onlangs is er een tentoonstelling
georganiseerd door den chef van den ge
zondheidsdienst, die zonder eenige zeer spe
ciale voorbereiding eenvoudig enkele pro
ducten verzamelde van boerderijen in de
omgeving van het stadje Asyén, en waar de
prachtigste exemplaren van bloemkool, witte
kool, wortelen, sla, artisjokken, sperciaboo-
nen, aardappelen, uien en nog veel F. eer te
zien waren. In den tuin van een hotel op
den weg van Aysén naar Coihaique vond
men 18 soorten tuingroenten.
Men ziet dus, dat dit geen gebied is van
eeuwige stilte als de Zuidpool, maar dat de
bodem een rijke schat van vruchten kan
voortbrengen voor dengene, die er pioniers
arbeid .verrichten wil.
Van de 11 millioen Hectare 'de de pro
vincie Aysén groot is, zijn er in totaal
1.660.000 in gebruk genomen, en zijn er
nog 9.400.000, die wachten op de spade en
het hakmes van den landman, die den
bodem zijn rijkdom wil ontworstelen.
Op bijgaande fotQ, mij door den minister
verstrekt, ziet men een man met meloenen
van 46 kilo per stuk!
Dit is de laatste brief, die ik ditmaal uit
Chili zenden zal. Ik hoop dat mijn brieven
je eenigszins een beeld gegeven hebben van
de groote mogelijkheden die er in Chili zijn
voor allen, die niet tegen een beetje werk
opzien. En zeer zeker zullen de kinderen van
deze emigranten de rijke vruchten oogsten
van den arbeid, door hun ouders aangevan
gen, zooals in Osorno en Valdivia nu wel
varende families leven, nazaten dergenen
die door noesten arbeid het toen wilde en
woeste gebied ontboscht en tot een eldorado
omgetooverd hebben.
Santiago, Juni 1938.-
IV stond in öris blad van 25 Juli*
In de vallei van de Cisnes-rivier in de provincie Aysén
ding. 10.0010.20 v.m. cn 7.30S.00 VPRO
8.00 Gramofoonmuziek (Om ca. 8.16 Bericht
ten). 10.00 Morgenwijding:. 10.20 Uitzending
voor Arbeiders in de Continubedrijven. 1ZOO
I.45 Gramofoonmuziek (Om c
richten). 2.00 „Fantasia". 2.30
dracht. 3.00 Reportage. 3.30 Gri
4 30 Esperanto-ultzending. 4.50 VARA-Or*
kest en gramofoonmuziek. 5.40 Literaire)
causerie. 6 00 Gramofoonmuziek. 6.30 D^
Ramblers. 7.00 Filmland 7.40—8.00 Causerie
„Wondergeloof en wonderverhalen". 8.05
Herhaling SOS-Berichten. 8.07 Berichten!
ANP. 8 20 VARA-Orkest. 9.15 Esmeralda*
Septet en solisten. 10.30 Berichten ANP,
10.35 Orgel, trompet.saxofon en slagwerk.
II.00 Fantasia m.en.v soliste. 11.30—12,OU
Gramofoonmuziek.
8.15
n).
11.30 Godsdienstige causerie. 12.00 Berlch*
ten. 12.15 K'RO-Orkest (1.001.30 Graro.-mu*
ziek. Om ca. 1.15 Postduivenberichten). 2.Q0I
Voor de rijpere jeugd 2.30 Gram.-muziek.
3.00 Kinderuur 4.00 Gram.-muziek 4.05 Feest
rede 4.19 Gram.-enuziek 4.23 Causerie „De»
wetenschappelijke zUde van het spirltis-me",
4.37 Gram.-muziek 4.40Rede 4.55 Gram.-mua
5.30 Esperanto-nieuws 5 45 KRO-Nachte*
gaaltjes 0.15 Gram.-muziek 6.20 Journalis*
tiek weekoverzicht 6.45 Gram.-muziek 7 001
Berichten. 7.15 Causerie ,.De ontreddering
van de Katholieke Kerk In Nederland" 7.33
Actueele aebherflitsen S.00 Berichten ANP,
DROITWICH 1500 M. 11.25 Orkest 12 20 Pia*
no 1.20 Trio 2.20 Ensemble 2.50 Muziek*
korps 4.00 Orgel 4.40 Orkest 6.20 Orkest 7.03
m"
10.60 Band 11.20 Orl
RADIO-PARIS 1648 M. 1.50 en 3.20 Zang 7.2Q
Zang 8.35 Zang 8 50 Radlotoonoel 9.30 Va*
rlété. 10.25 Symphonieconcert
KEULEN 456 M. 7 3o Orkest 8.50 Ensemblfl
12.20 Orkest 7.20 Kwartet 8.30 Orkest .10.6(1
Orkesten 12.20 Concert
BRUSSEL 322 cn 4-S4 M. 322 M.' 12.50 en 1.30|
Orkest 2.20 Orkest 4.20 Orkest 5.35 en 6.0C|
Orkest 8.20 Musichall-programma 9.20 Con*
Het geheel, met uitzondering vain genoem*
de artikelen, wordt in volgende stemming
aanvaard, en wordt aan de hoofdei, stemming,
der Prov. kerkbesturen onderworpen.
I
Dc Generale Kas
Ds. van Z w e t rapporteert daarna ovefl
de wijziging van art. 5, 6, 7 van het Regl. opj
de Generale Kas. De bedoeling is, dat tea
opzichte van de Gen. Kas dezelfde bepalin-
gen zullen gelden, als ten opzichte van het
Fonds van Noodl. Kerken en Personen, opdat
de volled. voorlichting aan de Syn. aan*
gaande het doel der aanvrage en den fin an*
cieelen toestand der vragende gemeente
worde vastgesteld. De adviezen der kerk
waren gunstig. De commissie adviseert tot
vaststelling, en tot onderwerping aan de
hoofdelijke stemming der Provinciale kerk*
besturen. Met algem. stemmen aldus aan*
vaard.
De heer de Haas rapporteert ten slotte
over de pers. kerkvisitatie in de provincie
Zuidholland. Na bespreking wordt dit rap*
port, onder dank aanvaard.
Daarna opheffing der zitting, wegens syn,
contracts.
Het muzieE- en zangconcours
te Almkerk
Onder begunstiging van prachtig zomer*
weder is Donderdag het groot nationaal
muziek- en zangconcours ter gelegenheid vani
het 40-jarig bestaan van de muziekvereeni*
-ging „Nooit Gedacht" te Almkerk aange*
vangen.
Niet minder dan 23 muziek- en zangver*
eenigingen uit Noordbrabant, Limburg, Zee*
land, Zuidholland, Gelderland, Utrecht eq
Noordholland namen aan dit jubileumoon*
cours deeL
De zes samenwerkende muziek- en zang*
vereenigingen „Bravo", „Nooit Gedacht",
„Hallelujah" en „Con Amore" te Almkerk,
„Volharding" te Babyloniënbroék en „Over*
winning na strijd" te Nieuwendijk hebbed
Woensdagavond reeds een uitvoering gegeven
ter inleiding van het concours.
Donderdagmorgen opende in de raadszaal
van het gemeentehuis te Almkerk de be*
schermheer van „Nooit Gedacht", burgemees-,
ter H. B1 o k, het concours.
Het verheugde den burgemeester als be*
schermheer van „Nooit Gedacht" ten zeerste,
dat haar aanvankelijk plan tot dit concours
is verwezenlijkt en zulk een groot succes
belooft te worden.
Waar er ernstig gevreesd moet worden
voor een zekere concoursmoeheid, deed het
spr. te meer genoegen, dat „Nooit Gedacht"
met haar eerste concours zoo schitterend
mocht slagen.
Na nog met een enkel woord te hebben
gewezen op de waarde, die muziek en zang
voor de samenleving hebben, besloot de
burgemeester met den wensch, dat dit con*
cours een waar succes moge worden.
Namens de jubileerende vereeniging en
het uitvoerend comité sprak de heer A. C,
Verstijnen een woord van dank.
Hierna werd de eerewijn aangeboden.
Het gezelschap begaf zich vervolgens naar
het terrein, waar de deelnemende vereeni*
gingen haar beste stemmen voortbrachten.
De uitslag van den eersten concoursdag
hopen we nader mee te deelen.
Donderdagavond voerde de Kon. Harmo*
nie „Cecilia" te Princeha-ge een pracht pro
gramma uit. Zaterdagavond hoopt ,,'s-Herto*
genibosoh' muziekcorps" te Den Bosch den
tweeden conooursdag met een concert te
sluiten.
GROOTE BRAND TE AALTEN
AALTEN, 4 Aug. Hedenochtend half
twaalf is door nog niet bekende oorzaak
brand uitgebroken in het woonhuis en dei
manufacturen- en confectiezaak van da
firma G. A. Brethouwer, in de Prinsen
straat alhier. Door de groote droogte en de
zeer brandbare artikelen stond het geheele
pand in enkele minuten in lichter laaie.
De brandweer, die met 3 slangen op dei
motorspuit werkte, kon niets redden. De
omliggende huizen, waarvan vooral een
kruidenierszaak groot gevaar liep, kondeö
behouden blijven. j
Huis en inboedel waren verzekerdi
