SCMILTE
'fctorla water
HET
DEELZI|^MÉ^
VRIJDAG s AUGUSTUS 1938
EERSTE BEAD PAG. a
Buitenland
Weensche
„Zuiveringsarbeid"
Ruim zevenhonderd Joodsche
advocaten worden broodeloos
(Van onzen Duitschen Correspondent)
Men is te Weenen met een „Sauberungs-
aktion" begonnen en als er op het een ot
ander levensterrein opgeruimd moet wor
den, dan spreekt 't vanzelf, dat het daarbij
om de joden gaat, In de „J üristisclie
«Woclienschrift" lezen wij, dat aan 721 jood
sche advocaten de mogelijkheid is ont
nomen, hun practijk voort te zetten. Zij
hebben bij de balie niets meer te zoeken.
Vooral dc Oostjoodsche elementen zouden
hier een belangrijke plaats hebben) ingeno
men, want naast 1750 joodsche advocaten
telde men slechts 450 arische confraters!
En zooiets kan men natuurlijk in het her
boren Oostenrijk niet langer dulden. Men
beperkte zich bij deze eerste zuivering tot
hen, die ntf 1 Augustus 1914 op de lijst zijn
ingeschreven en dib niet hebben meege
vochten als frontsoldaten in den laats ten
oorlog. Verdere „Streichungen'' zullen vol
gen na e«en grondig onderzoek van het be
schikbare materiaal en men behoeft er niet
aan te twijfelen, dat binnenkort in het
[vroegere Oostenrijk al net eender als in het
overige Derde Rijk de niet-arische advo
caat geen kans meer zal hebben, om in zijn
levensonderhoud te voorzien.
Moreel voelt men zich in dezen als het
(ware gesteund door het feit, dat het ras
senvraagstuk nu plotseling ook in Italië
een actueele kwestie geworden is. Benito
Mussolini zijn zoon Vittorio bevindt
zich met zijn echtgenoot© op het oogenblik
.te Berlijn en wordt overal met groote harte
lijkheid ontvangen heeft den strijd voor
de zuiverheid van ras aangekondigd en de
achter hem staande pers begroet dit besluit
met de vereischte geestdrift. De „Popoio
Italia", het lijfblad van den du.ee publi
ceert een artikel van den bekenden janthro-
poloog en rassengeleerde, Nicola Pende,
onder het veelzeggende opschrift: „De rein
heid van Rome's geslacht." Het Italiaanse h-
Romaansclie menschentype wordt hier als
de zuivere biologische werkelijkheid der
Italiaansche natie weergegeven. Bloedver
menging met andere rassen wordt nadruk
kelijk veroordeeld. En dat juicht men te
Berlijn natuurlijk ten zeerste toe, want het
onderstreept de nauwe verbondenheid van
het fascisme en het nationaal-socialisme!
Paus Pius XI liet zich hierdoor echter
niet misleiden en bij een officieele ont
vangst van jeugdige pelgrims waarschuwde
hij in zeer ernstige woorden voor het ge
vaar, dat in zulke theorieën ligt. Ook hier
komen dus Kerk en Staat tégenover elkaar
,te staan en uit de geschiedenis meenen wij
ons te herinneren, dat in zulk een strijd
veelal de Kerk op den 'duur de overwinning
heeft beha,ald!
Runciman en 'de Sudeten
Slechts een beleefdheidsbezoek
Gistermiddag om vijf uur zijn de Sudeten
Duitsche afgevaardigden Kundt, Peters, Se-
bekowsky en Schiketanz per auto voor hotel
'Alcron te Praag aangekomen, waar het
hoofdkwartier van Runciman is geves
tigd. Aan de voordeur van het hotel werden
fcij ontvangen door Henderson, den gewezen
Engelsclien waarnemer in Tsjecho-Slowakije,
'die thans is toegevoegd aan Lord Runci
man. Hij geleidde hen terstond naar de ver
trekken van den Engelschen staatsman. Op
tot hen gerichte vragen verklaarden de Su-
deten-Duitschers, dat Konrad H e n 1 e i n
hen er mede belast had, hem te vertegen
woordigen.
De ontmoeting is, naar het D.N.B meldt,
niet uitgegaan boven een beleefdheidsbe
zoek. De ontvangst droeg het karakter van
een eerste persoonlijk contact. Politieke
aangelegenheden kwamen niet ter sprake.
Over een bezoek van Henlein aan Runca-
man is niet gesproken.
Later op den avond zou de Sudeten-Duit-
sche delegatie den staf van Lord Runciman
het memorandum der Sudeten-Duitsdhe par
tij overhandigen,
HEERLIJKE KOFFIE'
MOKKA MELANGE 45 cent
EXTRA MELANGE 35 cent
HUISHOUD MELANGE 25 cent
DE TWIST OM
TSJANG KOE FENG
Japan doet vreedzame
voorstellen
Terugtrekking van troepen
en grens-afbakening
•Horinoetsji, de Japansche onder
minister van Buitenl. Zaken, heeft gis
teren den Russischen zaakgelastigde te
Tokio, Smetanin, bij zich ontboden
en hem verzocht aan Moskou dringend
het verzoek der regeering te Toikio over
te brengen, de vijandelijkheden te staken<
Sjigemitsoe, de Japansche ambas
sadeur te Moskou, heeft gisteren een be
zoek gebracht aan Litwinof, waar
mede dus het diplomatieke contact over
het grensgeschil bij Tsjangikoefeng, is
hersteld. De gedachtenwisseling duurde
twee uur en drie kwartier. Sjigeanitsoe
gaf daarbij volgens 't Duitsche Nieuws
bureau, uitdrukking aan het standpunt
zijner regeering, volgens hetwelk het
conflict langs vrcodzamen weg kan wor
den opgelost. Hij herhaalde de voorstel
len, die den Russischen zaakgelastigde
te Tokio zijn gedaan.
Litwinof stond er op, dat voor het op
nemen van onderhandelingen, de Japansche
troepen achter de lijn teruggetrokken zou
den worden, die de aan het verdrag van
Hoentsjoen toegevoegde kaart als grens
Sjigemitsoe verklaarde, dat de genoemde
kaart, die slechts in één exemplaar bij de
acten van het Moskousche volkscommissa
riaat van buitenlandsche zaken aanwezig is,
geenszins als eenig punt van houvast vooi
de vaststelling der grenslijn kan dienen,
aangezien zij nooit gepubliceerd is en der
halve den Japanschen instanties in het ge
heel niet bekend was. Overigens wees de
ambassadeur Litwinof op de tegenspraak,
die gelegen is tusschen den eisch van Litwi
nof op de tegenspraak, die gelegen is tus
schen den eisch van Litwinof betreffende
evacuatie der Japansche troepen uit het ge
bied van Tsjangkoefenp en de Russische be
wering, dat de Japansche troepen door de
Russische strijdkrachten tot den terugtocht
zijn gedwongen
De besprekingen konden geen overeen
stemming tusschen de wederzijdsche stand
punten bewerkstelligen. Men neemt echter
aan, dat beide regeeringen den toestand
thans aan een nieuw onderzoek zullen on
derwerpen.
In welingelichte kringen te Tokio ver
neemt Havas nog, dat Sjigemitsoe in zijn
onderhoud met Litwinof uit naam der
Japansche regeering „concrete voorstel
len" heeft gedaan tot regeling van de
kwestie van Tsjangkoefeng, Japan zou
0.a. aanbieden de troepen, die op het
oogenblik de betwiste heuvels bezet
houden, terug te trekken, op voorwaar
de, dat de Sovjet-troepen zich eveneens
op ©enigen afstand terugtrekken. De
neutralisatie van het gebied zou gevolgd
worden door een hervatting der onder
handelingen om te komen tot de vor
ming van e^n of meer commissies, be
last met het afbakenen van de grens en
het regelen der grensincidenten.
Japan wil op deze wijze, naar men in
Japansche kringen verklaart,
1. blijk geven van zijn matiging;
2. de Sovjet-Unie noodzaken, haar ware
bedoelingen te onthullen en
3. door e«n belangrijke concessie als het
terugtrekken van zijn troepen het verlies
aan prestige goedmaken, dat de Sovjet-
Unie zou kunnen gevoelen, doordat zij af
ziet van het gewelddadig heroveren van den
heuvel van Tsjangkoefeng.
De gevolgen voor China
Buitenlandsche waarnemers te Tokio zijn
van meening, dat het Russisch-Japansche
geschil, zelfs indien het op minnelijke wijze
zou worden geregeld, van grooten invloed
zal zijn op de Japansdie campagne in China.
Men gelooft, dat de plannen tot een inval
in Zuid-China, zoo deze al bestaan mochten
hebben, definitief zullen worden opgegeven.
Voorts is een uitbreiding op gTOote schaal
van de campagne na den val van Hankau
onwaarschijnlijker geworden. Ook is men
van oordeel, dat bemiddelingsvoorstellen
van derden te Tokio een williger oor zouden
vinden.
DE BEIERSCHE EX-PREMIER HELD f
De vroegere Beiersche minister-presi
dent Held is heden, na een langdurige
ziekte, in den ouderdom van 70 jaar over-
KWALITEIT en LIJN harmonieeren
volkomen in de W.L.D. Schoen
Heeren die het ge
noegen kennen van
het beste te
dragen, kie
zen daarom
steeds
W.L.D. SCHOENEN
De Londensche vluchtelingen-
conferentie
Commissie tot het najaar verdaagd
De intergouvernementcele vluohte-
lingcncommissie heeft gistermorgen in
het Foreign Office te Londen onder
Voorzitterschap van lord Winterton
haar laatste bijeenkomst gehouden. Na
afloop der debattên verklaarde lord
Winterton, dat de commissie opnieuw
bijeen zal worden geroepen in het na
jaar zoodra de directeur van het bu
reau, George Rub lee, in staat zal
zijn iverslag uit te brengen, na zich met
de minderheden in Duitsahland in ver
binding te hebben gesteld
Naar voorts nog vernomen wordt, heeft
de Fransche atgevaardigde Béreneer
Woensdagavond tijdens het door de Britsche
regeering aan de delegaties aangeboden
diner de gelegenheid gehad tot een lang
durig onderhoud met Halifax, wien hij
de groeten van Bonnet overbracht. Er is
alle reden om aan te nemen, dat dit onder
houd hoofdzakelijk betrekking had op de
huidige diplomatieke vraagstukken.
Na de vergadering der vluchtelingen-
commissie van gisteren is een communiqué
uitgegeven, waarin o.m. gezegd wordt dat
de commissie, ten einde samenwerking te
verzekeren met de vluohteiingendiensten
van den Volkenbond en met het internatio
nale arbeidsbureau, den hoogen commissa
ris voor de vluchtelingen zal uitnoodigen,
wanneer hij uit Duitschland terugkeert,
zich te doen vertegenwoordigen bij de ver
gaderingen van de commissie, waar kwes
ties betreffende toelating van onvrijwillige
emigranten in toevluchtslanden besproken
worden. Voorts besloot de commissie, dat de
directeur van het internationale art>eids-
bureau uitgenoodigd zal worden zidh te doen
vertegenwoordigen in de vergaderingen,
wanneer lantiverhuizingsproblemen bespro
ken worden. De leden der commissie gaan
voort inlichtingen uit te wisselen ten op
zichte van de 'bijdragen, die zij kunnen le
veren bij het streven in samenwerking naar
een oplossing van het probleem.
De commissie is verdaagd, nadat den
voorzitter opdracht was gegeven een da
turn vast te stelle» voor de volgende voltal
lige .vergadering.
De Japansch-Chineesche oorlog
Het misbruik van natie-vlaggen
Chlneezen vallen Anking aan
De Japansdhe luchtmacht heeft besloten
alle Chineesdh© schepen, <tie misbruik ma
ken van vlaggen van andere nationaliteiten,
te bombardeeren. In een communiqué wordlt
er op gewezen, dat talrijke Chineesohe jon
ken op de Janfse onder vreemde vlag varen
en zich op die wijze aan luchtbombardemen
ten trachten te onttrekken.
Omtrent de ontvoering van ruim honderd
gewonde Ghineesche soldaten uit Hangtejau
wordt vernomen, dat zij zijn overgebracht
naar een Japansche militaire gevangenis.
Een eskader Ghineesche vliegtuigen heeft
een aanval ondernamen op het Japansche
vliegveld te Ankiog. Hieiibij werden talrijke
Japansdhe machines vernield. Na dien aan
val op het vliegveld vlogen de Chineeech e
toestellen naar die Jangtse, waar ziij twaalf
Japansche scheipen ontmoetten.
Ondanks het luchtafweervuur van de Ja
pansche oorlogsschepen, slaagden de Ghinee-
zen er in een Japansch oorlogsschip tot
zinken te brengen.
De Chineesohe gueriïïatroepen in Sjang-
itoeng beginnen thans met operaties op groo-
ter schaal.
Een detachement gueriïïatroepen nadert
snel Kiautsjau, aan den spoorweg Kiautsjau
Tsinan. Er wordt thans gevochten ten zu4
den van Kiautsjau.
Ook in Hoped zijn de gueriïïatroepen acief.
Hun laatste aanval was gericht op Sjitsjaxa
joeang, dat reeds omsingeld is.
De Tsjechische grensschendingen
Praag biedt excuses aan
Het Tjechosrlowaaksohe telegraaf-agent-
schap Ceteka publiceert een communiqué
van den volgenden inhoud: Op 3 Augustus
tijdens een oefenvlucht in Oost-Bohemen,
zijn drie Tsjechoslowaaksche vliegtuigen
verdwaald. Zij hebben gevlogen boven de
Duitsche stad Glatz. De Duitsche legatie te
Praag heeft op 4 Augustus te dien aanzien
stappen gedaan bij het ministerie van bui
tenlandsche zaken. De minister van buiten
landsche zaken heeft zijn leedwezen be
tuigd. De vliegers die het incident hebben
veroorzaakt, zullen gestraft worden.
De Spaansche burgeroorlog
Franco neemt tegenoffensief aan de Ebro
Aan het front van den Ebro hebben de
rechtschen gisteren hun aanvallen verdub
beld in de bocht van Gandesa, welke door
de republikeinsche troepen wordt bezet.
Deze aanvallen werden hoofdzakelijk on
dernomen ten Noorden en -ten Zuiden van
Gandesa. Op alle punten stuitten de troe
pen van Franco op een verbeten tegen
stand van den kant der linkschen, die den
tijd hebben gehad den sector krachtig te
ersterken. Volgens ontvangen inlichtingen
heeft het optreden der rechtschen zijn
hoogtepunt nog niet bereikt. De aangeko-
versterkingen zijn nog niet in het veld
geworpen. De aanvallen worden bijna uit
sluitend door Marokkanen verricht. De>
•echtsche pogingen hebben te lijden onder
de overijldheid, waarmede het hoofd moest
•orden geboden aan het optreden der
republikeinsche troepen.
Massale tuchtoefeningen
in Engeland
morgen worden in het grootste
deel van Oost- Midden-Engeland aLgemeene
luchtoefeningen gehouden, in den loop waar
de luchtverdedigingsmiddelen grondig op
de proef zullen worden gesteld.
De oefeningen zijn van grooteren omvang
dan ooit tevoren en er zsal door ongeveer
900 vliegtuigen aan worden deelgenomen,
alsmede door ongeveer 17.000 artilleristen en
genie-soldaten.
In den nacht zullen gedurende de 48 uur
van schijmaanvallen op de kust tusschen de
Theems en de Humiber meer zoeklichten in
ic'.ie zijn dan sedert den wereldoorlog het
;ev>al is geweest.
Van het korps waarnemers zullen 3000 tot
4'000 onbezoldigde vrijwilligers 48 uur lang
afgebroken dienst doen.
Een Egyptisch-Britsch accoord
De Egyptische premier M a h m o e d
Pasja heeft te Londen met lord Hall
fax besprekingen gevoerd over een over
eenkomst inzake de financieele gevolgen
van -het bondgenootschapsverdrag van 1936
De Egyptische premier legde er daarbij
den nadruk op, dat de kosten voor Egypte
van het onderbrengen der gewapend® troe
pen, zooals voorzien in het verdrag, verre
de bij de onderteekening opgestelde ramin
gen te boven gingen.
Gisteren is een accoord geparafeerd,
welks voornaamste resultaat is, dat de
Britsche regeering er in toestemt, haar bij
drage te verhoogen tot de helft van de
kosten van den bouw van kazernes voor
land- en luchtstrijdkrachten, water- en
elektriciteitsvoorziening, verschillende in
richtingen en een kamp voor herstellen
den, benevens van het onderhoud van het
burgerlijk personeel, dat de Britsche troe
pen vergezelt,
Hevig onweer boven
Zuid-Engeland
Het verkeer moest worden gestaakt
LONDEN, 5 Aug. 1938. Een onweer van
buitengewone hevigheid woedt boven het
Zuiden van Engeland en begeeft zich in
Oostelijke richting. Overal heeft hij sporen
nagelaten tengevolge van blikseminslag en
zwaren regenval Het treinverkeer moest
worden onderbroken en tal van wegen zijn
onbegaanbaar geworden door overstroomin
gen. Te Exmouth staan de hoofdstraten tot
bijna manshoogte onder water. Er wordt ge
meld. dat het hier en daar ook gehageld
heeft. Omstreeks het middaguur hebben
vele automobilisten de koplichten van hun
wagens moeten inschakelen.
Vele huizen werden door den bliksem ge
troffen. terwijl veel vee om het leven is ge
komen. Het onweer verplaatst zich zeer
langzaam en stort zich gedurende twaalf en
meej- uren boven dezelfde plaats uit. Ook
't telefoonverkeer heeft hieronder te lijden.
De landbouwers hebben ernstige verliezen
geleden, daar de te velde staande gewassen
tig telefoonkantoren uitgeschakeld. Boven
een stad heeft het zoo hevig geonweerd, dat
het op een bombardement geleek, terwij;
iemand, die pas uit het Verre Oosten is
teruggekeerd, den storm vergeleek met een
taifoen.
Van stad tot stad komen berichten bin
nen, waarin het noodweer het ergste wordt
genoemd van de laatste jaren. Zelfs de heel
oude menschen herinneren zich niet een zoo
hevig noodweer te hebben beleefd.
HEVIG ONWEER BOVEN LE HAVRE
Gistermiddag is boven Le Havre (Frank
rijk) een uitzonderlijk hevig onweer losge
barsten. Het duurde ruim een uur, geduren
de welken tijd. bliksem en donder niet van
de lucht waren en een zoo hevige regen,
gepaard' met hagel, neerviel, dat de goten het
water niet konden verwerken, tengevolge
van den vloed. Heéle straten en talrijke kel
ders liepen onder water. Ook overigens is
veel schade aangericht.
Zuid-Afrika bedwelmt zich
Geheime dagga-verkoop
Een groep Europeanen drijft een georga-
niseerden handel in de Unie van Zuid-
Afrika in dagga, het bedwelmingsmiddel,
in Amerika bekend als .joyweed", hetwelk
den gebruiker een gevoel van buitenge
woon zelfvertrouwen moet geven.
liet middel wordt steeds weer in de
Unie gebruikt of liever misbruikt. Dit mis
bruik heeft zich onder de Europeanen ver
breid en zelfs jonge schoolkinderen geven
er zich aan over. Dezen rooken het goedje,
ermengd met tabak, in sigaretten.
Ofschoon de politic een voortdurende
jacht op de dagga-handelaars maakt, heeft
zij slechts inboorlingen kunnen arrestee-
ren, die het middel distribueerden, of in-
landsche dagga-rookers kunnen aanhou-
De kopstukken, die den handel leiden,
zijn buiten schot gebleven. Deze heeren
koopen, naar beweerd wordt dagga in af
gelegen deelen van Noord-Transvaal en
Zoeloeland.
Het middel levert den leiders vaak een
winst op van 200 pond sterling per week.
De organisatie heeft, naar men zegt,
depóts en agenten in heel Zuid-Afrika en
ooral in Pretoria en in Durban.
Vooral de laatste vier jaren is de handel
n dagga in de Unie toegenomen.
EEN „BLOEDMEER" IN ITALIË
In grooten getale komen toeristen het
merkwaardige schouwspel bewonderen van
een rood Alpenmeer. Het water van het
Tovelmeer n.l. heeft den laatsten tijd een
roode kleur aangenomen, welk zeldzaam
erschijnsel zijn ontstaan dankt aan een
groote hoeveelheid zoetwateralgen, gleno-
dinium genaamd.
Een groep geleerden van het museum
>or natuurlijke historie is uit Venetië
naar het meer vertrokken, teneinde het
verschijnsel ter plaatse te bestudeeren.
E Het beste Natuurlijke Bronwater
UIT OOST- EN WEST-
INDIE
Vrijwillige afvloeiing
BATAVIA, 5 Aug. Bij een schrijven van
den eersten gouvemementssecretaris is aar
de hoofden van departementen medege
deeld, dat naar het oordeel van den gouver
neur-generaal geen voldoende reden meer
bestaat voor 'handhaving van de in 1934 ge
geven voorschriften voor beperkte vrijwil
lige afvloeiing. In het algemeen bestaat
thans geen noodzaak meer tot inkrimping
van personeelskorpsen. Bedoelde voorschrif
ten worden dus thans ingetrokken. (In 1934
is nl. gelegenheid gegeven om onder spe
ciale voorwaarden binnen den daarvoor
vastgestelden termijn uit 's lands dienst te
treden, met behouxj van een deel der pensi
oenrechten),
De Volksraad
BATAVIA. 5 Aug. In het antwoord der
Regeering, naar aanleiding van de opmerkin
gen over de begrooting van het Departe
ment van Economische Zaken, deelde de Re-
geeringsgemachtigde onder meer mede, dat
aan Japansche visschers in Noord-Celebes,
die tot nog toe onder Nederlandsche vlag
voeren, is aangezegd dat zij onder Japansche
vlag moeten varen, zoodat zij niet zonder
vergunning hun bedrijf binnen de territoriale
wateren mogen uitoefenen.
Naar aanleidin; van de verzoeken, door
verschillende leden van den Volksraad ge
daan, om meer gelden ujt te trekken voor de
bevordering van het toeristenverkeer,
klaarde de Regoeringsgemachtigde dat de
Regeerinj bereid is de subsidie hiervor te
verhoogen.
GEMENGD NIEUWS
DUITSCH ZWEEFVLIEGTUIG GEDAALD
Gisteravond om vijf minuten voor negen
is te Empel een zweefvliegtuig, dat deel
neemt aan het Rhoensegelflugwettbewerb
1938 in een polder geland. De bestuurder
Gotthold Peter, was gistermiddag om 12 uur
^start van de Wasserkuippe bij FuMa. Hij
had na zijn. geslaagde landing een afstand
van 350 K.M. afgelegd.
Het vliegtuig was gemerkt D635 en
droeg wedstrijd nummer 34.
Hedenochtend tusschen 9 en 10 uur hoopt
Peter op te stijgen. Hiertoe zal een Duitsch
vliegtuig naar Empel komen om het zweef
vliegtuig naar de Wasserkuppe terug te bren
gen. Hij hoopt daar om 12 uur aan te komen.
.^KBETR OU W BA
U EGYPTISCHE
KWALITEITSMERK
Door streng doorgevoerde
teeltkeuze zijn in jaren van
moeizamen arbeid de zeld
zame variëteiten van de
tabaksplant gekweekt, die
steeds voor Stamelis Douras
sigaretten worden gèreser-
veerd. Iedere rooker zal er
kennen. dat de oorspronke
lijke smaak en geur dezer ver
edelde tabakken in Stamelis
Douras sigaretten ongerept
bewaard zijn gebleven en
er met vreugde van
kennisnemen, dat de prijs
gesteld kon worden op
2 5cl.voor 20s!uks
ÏVSTAMELI5 D0URA5JI
nig^si EMsm
AAN DE GEVOLGEN OVERLEDEN
NIJMEGEN, 4 Aug. De ongeveer dertig*
jarige ongehuwde G., die gisteren bij het
lossen van graan het ongeluk had achter-"
over van den wagen te vallen en den
rugge wervel ernstig kneusde, is hedenmid-
dag aan de gevolgen overleden.
BOERDERIJ AFGEBRAND
GEMERT, 4 Aug. Vanmiddag om half
drie brak door onbekende oorzaak brand
uit in de boerderij van A. van de Ven, ge-<
legen in de Handelsche peel onder Gemert,
Woonhuis, schuur en stal brandden tot
den grond toe af. De inboedel en de ge
deeltelijk binnengehaalde oogst gingen
daarbij verloren.
Door het werpen van zand wist de
brandweer te voorkomen, dat ook de var-
kensschuur verloren ging. De schade wordt
op 5000 gulden geschat en wordt door ver*
zekering gedekt.
FELLE BRAND TE HAARLEM
HAARLEM, 5 Aug. De Haarlemsche vrij*
willige brandweer heeft vannacht een fei
len uitslaanden brand gebluscht, welk©
1de in een der bovenhuizen gelegen
boven de fabriek en winkels van de N.Vj
Zuivelinrichting „De Nieuwe Melkweg"
de Marnixstraat op den hoek van dö
Eikenstraat.
Voorbijgangers zagen omstreeks kwart
voor een een dikke rook opstijgen uit het
dak van het bovenhuis, dat reeds eenigen
tijd onbewoond staat. Zij waarschuwden
het gezin van den meesterknecht van „De
Nieuwe Melkweg", dat zich nog bijtijds in'
veiligheid kon stellen.
Inmiddels gTepen de vlammen snel om y
zich heen en de brandweer, die het vuur I
met vijf stralen op de waterleiding aan- l|
tastte kon niet verhinderen, dat de boven- f
woning geheel uitbrandde.
Het belendende huis kon behouden blij- i
ven. Omtrent de oorzaak van den brand
tast men nog in het duister.
BRAND TE GREVENBICHT
GREVENBICHT, 4 Aug. Vanmiddag is
het huis met stal en bergplaats van den
landbouwer en melkventer G. Smeets gele
gen op de Staay alhier afgebrand. De fa
milie zat juist aan tafel toen het vuur ont
dekt werd, dat uitgebroken was in de stal
lingen achter de boerderij.
De plaatselijke brandweer kon weinig
uitrichten en kon slechts verhinderen dat
een aan de andere zijde gelegen huis op
vijf meter afstand een prooi der vlammen
De inhoud der stallingen en bergplaatsen
ging verloren, o.m. een hoeveelheid veld-,
vruchten. Van het woonhuis kon de inboe*
del grootendeels gered worden. De schade
wordt door verzekering gedekt.
De oorzaak is onbekend. Ruim een jaar
geleden was deze woning eveneens door
brand vernield.
GARANTIE-STANDGRO EN
GARANTIE.STANDBRU IN
GARANTIE.STAND ROOD
GARANTIE-STANDZ WART
GARANTIE-STANDBLAUW
ARCHITECTEN - HUISEIGENAREN
Vraagt Uw schilder bij alle buitenverf- I
werken bovenstaande merken
Worden 5 jaar gegarandeerd I
c7
't Sprak zoo vanzelf, na den regen kwam de zonneschijn. Al
He weldaden leken langzamerhand late verdiensten te zijn
geworden, want van de groote dankbaarheid was maar een
zwakke glimp meer te vinden in hun gesprekken en gedach
ten. Er werd gelezen en gebeden als in vroeger, beter dagen.
't .Verschrikkelijke, waarover Stijn zooveel had getobd scheen
voorgoed voorbij. Hadden ze nu alles geboet, met hun armoe
en ellende en al de ontberingen en angsten betaald 't kwaad,
dat ze hadden bedreven.
Gijs keek spottend neer op 't late gezwoeg van zijn vroe
gere makkers in de velden. Hij was vroeger klaar en ver
diende even veel. Hij ging nou om met heeren en iinus was
bij de hand. Zou hij nog ooit als arbeider den boer op moeten?
Toen kwam 't najaar. Stormen raasden over den polder.
Op 'n nacht werd de directiekeet uit elkaar gebeukt en
's morgens vonden ze de heele inventaris honderden meters
uit elkaar achter heiningen en in slootkanten, drijvend en
'fladderend: teekeningen, kleereri, keukengerei, asfalt en
deuren.
L Motten we *4 eigenlijk nog wel ogzetten", >vas 'f,
Toen kwam er een akelig, wee gevoel in Gijs. Tegen beter
weten in had hij zich vastgeklampt aan dit werk. Zou 't nu
weer in eens uit zijn?
Ze zochten dien dag alles zooveel mogelijk bij elkaar en
transporteerden 't naar iemand in Grondel, die 't zou bergen
tot 't voorjaar. Gijs kreeg gedaan en moeizaam sjokten ze
dien Zaterdagmiddag samen door de haast onbegaanbare
polderstegen, op den Elzenberm aan, waar ze aan de ver-,
schrikte Stijn de zekerheid konden brengen van weer 'n
winter zonder vast werk.
En er was zoo weinig gespaard.
„Afijn", was Gijs' verzuchting dien Zaterdagavond bij 't
naar bed gaan „we weten nou tenmienste wet erremoei is en
eene weinter zalle we nog wel deurkomme."
Maar Stijn zei niets. Haar hart was vol. Dus toch nog niet
genoeg, zooals ze gevreesd had. 't Kón ook niet. 't Viel als
een zware last op haar neer, dat ze in de goede dagen, die
de zomer had gebracht geleefd hadden zonder de dankbaar
heid en de blijdschap, die ze aan God verschuldigd waren.
Die Hij van hen eischte. Nu was er bij al wat geboet moest
worden ook dat nog. En dat was 't ergste wel van alles.
Weer liep Gijs rond om werk, en weer liet men hem gaan.
Een arbeider, die zijn werk ontrouw werd kon geen genade
vinden in de oogen van polderbewoners.
„Zuukte gij 't mer aachter de Grondelsche Steeg" werd hem
geantwoord.
Barmhartigheid was niet te wachten voor iemand, die de
rechten van de polderheeren niet eerbiedigde en zijn omgang
met den Petser, hoe kort van duur, was naar het Bijbelwoord
ook hem noodlottig.
Najaar s/as eat, Dagenlang tierde de storm over den
polder. De laatste vrachten suikerbieten werden met groote
moeite naar den weg gevoerd en verder gereden naar den Den-
gerenschen loswal. 't Slijk lag als een dikke brij over de grint
wegen, die grondig waren vernield door 't drukke rijden. En
toen tegen Sinterklaas de wind meer Noord liep tot in den
hoek waaruit de natte sneeuwbuien komen, waren ze onbe
gaanbaar en kon men slechts over de bennen voort gaan. De
kinderen bleven thuis; bakker en kruidenier sloegen soms
hun beurt over en lieten zoodoende de afgelegen gehuchten
en dus ook den Elzenberm in groote verlegenheid, 't Leek of
de bewoners op een eiland zaten.
Gijs verdiende wat aan de bieten, werkte ruim een week
aan de Grondelsche steeg; hielp bij Hein de Grauw 't inge
waaide zwingelhok weer opbouwen en scharrelde zoo door
in hoop op 't komende jaar. Van zijn goede verdiensten in
den zomer moesten nu de tekorten, die zijn ongeregeld dag
geld liet, aangevuld worden. Maar ook daaraan kwam een
eind en tegen Kerstmis was er als reeds zooveel keeren weer
't dreigend gebrek.'
De Beems was buitengewoon hoog. De aanhoudende Wes
tenwind, de regen en de sneeuw in de bovenstreken deden
de rivier hoog tegen de dijken rijzen, 't Was een breede,
groezelige stroom die traag afvloeide naar de Tymer. Gijs
en Tinus reden menigen kruiwagen kachelhout naar huis, dat
ze sprokkelden langs de Beems en achter 't huisje opstapel
den. Eens hadden ze aan den dijk een paar der werklui ont
moet, die hem indertijd 't leven hadden verzuurd, maar er
was geen wrok van weerskanten overgebleven, want ze lieten
hem menige afgebroken paal naar huis rijden en informeer
den naar zijn werken aan 't kanaal.
Op een van hun tochten, waarop ze ia de aangespoelde
dikke laag „geffel" zochten naar bruikbaar hout vonden ze
tusschen en onder 't rottend riet, de bladeren en stengels,
iets hards. iTnus stak de riek in de natte rommel en legde den
bovenkant van een kistje bloot.
„Vaoder, kom is gaauw, ik heb wet gevonden".
Gijs kwam en samen sjouwden ze 't zwarte kistje onder
de zware natte rommel uit. 't Was op slot. Er was iets van
de goudzoekers in hen. die eindelijk de steenklomp ontdekken
waarin de belooning voor hun volharding verborgen zit. Gijs
zag, dat 't een soldatenkistje was, maar de nummers en de
verdere aanduiding waren weggekrabt, alleen de naam stond
er nog in witte letters H. W. Vermazen.
„Vaoder" vroeg Tinus zenuwachtig „maage wij det open-:
maoke?"
„Waorom nie?"
„Mer d'r staot op van wien 't is".
„Ze kanne er wel zooveul opzette, 't Nestje is vur den uitn
haoler, hur".
t Rammelde. Tinus kreeg visioenen van veel kostelijke
rijksdaalders en goud.
„Geld. vaoder. d'r zit geld in, heurde 't nie?"
„Zuut, zuut, m'n ventje. Dan was 't wel gezonke, dink ik"
Hij wrikte, wrong zijn mes tusschen deksel en zijkant, trok,
maar 't was vergeefsch werk.
„Det zit goed vaast" zei hij teleurgesteld. De scharnieren
zaten binnen, ze konden 't hier niet open krijgen.
„Gunder zei Gijs, „bij diejen hooip paolen leet unnen
aauwen baolzak, gaot die is haolen, dan nemen we 't mee
op de kruiwaogen en dan dekken we 't onder. Ze hoeveö
't nie te zien"B
ZWordt vervolgd
