rtllQ»
DEELZENBER
SCHUDT UW LEVER
WAKKER
Tafelwater uit den Nederl. bodem
VAN KRANTENJONGEN TOT UITVINDER
DINSDAG a AUGUSTUS 1938
EERSTE BEAD PAG. a
De Japansch-
Chineesche oorlog
Japanners opereeren
tegen Soesoeng
De Japansche strijdkrachten, die in het
Zuid-Westen van de provincie Anhwei
opereeren, hebben een algemeen offensief
geopend tegen de op de grens van Anhwei
en Hoepoei gelegen stad Soesoeng, alsmede
tegen Hwangmei, in het Zuid-Westen der
provincie Hoepei, aldus meldt een bericht
uit Anking.
Volgens hetzelfde bericht hebben de Ja
panners bezit genomen van een tweetal
plaatsjes, op slechts 8 K.M. van de grens
tusschen Anhwei en Hoepei gelegen.
De rechtervleugel van de Japansche
strijdmacht, die d£n opmarscli naar
Hwangmei is begonnen, heeft Tsjieh Hling
veroverd, dat gelegen is aan de Zuidzijde
van het Tapiehgebergte tusschen Anhwei
en Hoepei. Dezelfde colonne bezette daarop
lvoekiakiao, ongeveer 10 K.M. ten Noord-
Oosten van Hwangmei.
De linkervleugel, die naar Soesoeng op
rukt onder dekking van de luchtmacht,
heeft Yoet Sja Ling, ongeveer tien kilo
meter ten Noorden van Soesoeng, bereikt
China's oorlogsslachtoffers
Dr Arthur J. Allen, die sedert vele ja
ren missie-werk verricht in midden-Cliina
en zich thans in het bijzonder bezig houdt
met hulpverleening aan gewonde militai
ren, heeft volgens een mededeeling van
het Chineesche persbureau, verklaard, dat
de Chineezen in minder dan een jaar meer
dan de helft van het aantal dooden en ge
wonden, dat het geheele Britsche rijk ge
durende de vier jaren van den wereldoor
log heeft verloren en dat op 3.089.757 wordt
geschat, betreuren.
Volgens dr Allen was de wereldoorlog
een strijd van staal tegen staal, doch
China is weinig meer dan een muur van
menschen, welke tegenstand moet bieden
aan de meest modei'ne wapenen, die wor
den bediend door manschappen, die lang
durig zijn geoefend.
De bouw der Duitsche
grensversterkingen
De correspondent van de „Times" te Ber
lijn bericht zijn blad, dat ten aanzien van
de versterkingen in het Rijnland in Berlijn
het gerucht gaat, dat 200.000 man hieraan
tewerk zijn gesteld. Men zegt, dat het werk
in het bouwbedrijf geheel is gestaakt, om
dat de ondernemers geen werklui kunnen
krijgen. Tegelijk met het werk aan de for
tificaties aan de Westgrens is het werk in
de munitiefabrieken versneld.
De Duitsche propaganda wijst er verder
op, dat de democratische landen een pré-
ventieven oorlog tegen Duitschland willen
beginnen. De propaganda voor de herbewa
pening, waaraan koortsachtig wordt door
gewerkt, geeft het Duitsche publiek den
indruk, dat men niet te veel vertrouwen
moet hebben in een vreedzamer regeling
.van de Sudatenkwestie.
HET VRAAGSTUK DER POLITIEKE
VLUCHTELINGEN
Na de vergadering van de afgevaardig
den der mogendheden te Evian inzake Je
politieke vluchtelingen zal een tweede bij
eenkomst worden gehouden in het Foreign
Office te Londen om de organismen aan te
wijzen, welke zorgen moeten voor het uit
voeren van de beslissingen te Evian geno
men.
VERBODEN EDELWEISS-PLUKKEN
Teneinde de edelweiss te besahermen,
die langzamerhand uit de Zwitsersche Al
pen verdwijnt heeft de Zwitsersche regee
ring drie jaar geleden het plukken van de
ze bloem in verscheidene kantons verboden,
en in andere het aantal bloempjes, dat ge
plukt mag worden aanzienlijk beperkt.
In het kanton Schiwytz heeft de politie
thans, naar de „Times" uit Genève meldt,
een aantal toeristen beboet, wier rugzakken
vol edelweiss (bleken te zij-n.
ZONDER SCHADELIJKE LAXEERMIDDELEN
en U zult 's morgéns „kiplekker"
uit bed springen.
lederen dag moet Uw lever minstens een liter ral
In Uw ingewanden doen stroomen. Wanneer deze
stroom van gal onvoldoende Is, verteert Uw voedsel
niet, het bederft. U voelt U opgeblazen. U raakt
verstopt. Uw lichaam is vergiftigd en U btnt
U en ziet alles somber in.
U moet CART^R^LEVERPILLOTJEBSen1'om
een liter gal vrij te doen stroomen en U zult weer
geheel fit zijn. Onschadelijk, plantaardig, zacht, on
overtroffen om de gal te doen stroomen.
iSSéoTftS M -pother, en
HET PALESTIJNSCHE
TERRORISME
De organisatie der Arabische
rebellen
Nabij Toelkarem zijn de lijken ontdekt
m twee Arabieren, die door schoten ge
dood waren. In een briefje,, dat op do klee-
ren van del slachtoffers was gehecht, werd
gezegd, dat de twee mannen gefusilleerd
zijn op grond van een door den krijgsraad
der rebellen gewezen vonnis. Dit incident,
dat een herhaling van verscheidene andere
vormt, wijst op een geperfectionneerde or
ganisatie der opstandelingen. Volgens de
jongste ontvangen inlichtingen, zouden de
opstandelingen geleid worden door een hoo-
gen commandant, die beschikt over een
speciale politie, belast met het' vervolgen
van verraders in de partij. Dezen worden
dan voor een ware uitzonderingsrechtbank
gedaagd, van welker vonnis geen beroep
mogelijk is. Het hoofdkwartier der rebel
len, waarvan het centrum zich te Fakoea,
een dorpje gelegen in het berggebied van
Beisan en Djenin, zou bevinden, zou
bureaux omvatten voor den inlichtingen
dienst, spionnage en het heffen van bijdra
gen voor de beweging in specie.
Dit eenhoofdige commando "verklaart de
nauwkeurigheid der terroristische aanval
len. Het afgeloopen weekeinde werd hoofd
zakelijk gekenmerkt door de stelselmatige
vernieling van telefoonüeidingen in alie
deelen van Palestina. Te Haifa werden
we voorzorgsmaatregelen genomen ter
bescherming van dte-n mond van de buislei-
ding. Er zijn vier Aralbieren gearresteerd
in verband mot den bomaanslag <van Zater
dag.
De reeds sinds dagen in Engeland heer-
schende hittegolf heeft gister vijf slacht
offers alleen te Londen geëischk
In West-Engeland begonnen gistermid
dag hevige onweders los te barsten, die
van zware stortbuien vergezeld gingen.
Talrijke plaatsen liepen onder water, dat
een halven meter hoogte bereikte.
Het verkeer was tijdelijk onderbroken en
de telefoonverbindingen waren gestoord.
De te velde staande gewassen werden op
xar beschadigd.
De Margadant-zaak
opnieuw in behandeling
Twee verdachten staan binnenkort terecht
De bekende Margadant-zaak zal begin
September opnieuw behandeld worden door
den raad van justitie te Makassar. Alsdan
zullen terecht staan de 37-jarige J. Th. K.,
geboren te Billiton, van beroep mecanicien
bij de Nederlandsche Koloniale Petroleum
My., wonende te Makassar en B., oud 36
jaar, vroeger chauffeur in dienst van K.
en diens vader, thans zonder beroep wo
nende te Boeloekoemba.
De dagvaarding is thans beteekend. Zij
omschrijft de schuld dezer beide verdachten
ongeveer als volgt:
„Dat zy met wijlen P. K. in den tijd dat
wijlen H. E. J. Margadant te Boeloekoemba
als fgd. controleur werkzaam was, uit de
vastigemetselde geldkist in het controleurs
kantoor een geldsom groot ongeveer 18.000
hebben weggenomen met het oogmerk om
de gelden zich wederrechtelijk toe te eigenen
welke gelden toebehoorden deels aan het
gouvernement van Ned.-Indië, deels aan
Boeloekoemba gelegen adatgemeen
schappen."
Na moeizamen arbeid zoo teekent de
Indische Crt hier nog bij aan is het dan
eindelijk gelukt zoodanig bewijsmateriaal
te voeren, dat de president van den
raad van justitie te Makassar rechtsingang
kan verleenen met verwijzing van de zaak
naar de terechtzitting. Een zaak van niet al
te verstrekkende beteekenis, indien zij in
het licht kon worden gezien van den dief
stal op zichzelf, maar zij is van intens groo-
tere waarde in het verband van het Mar-
gadant-drama, dat zoovele jaren strijd en
critiek heeft uitgelokt.
Resident van Kediri
BUITENZORG, 1 Aug. (Aneta) Met in
gang van 24 Febr. 1939 is aan den resident
Kediri den heer N. W. van Hartings-
veldt, op zijn verzoek eervol ontslag ver
leend, onder dankbetuiging voor de diensten
gedurende tal van jaren den lande bewezen.
UIT OOST- EN WEST-INDIE
Vulkaanwerking op Halraaheira
Zware aschregens over de omgeving
Een bijzondere correspondent "'an de „Ind.
Court" meldt, dat de werking van den Doa-
kono, êen vulkaan op het eiland Halmahei-
ra, ten westen van de hoofdplaats Tobelo,
welke vijf jaren geleden aanving, sedert
dien eerder is toe- dan afgenomen.
De uitbarstingen gaan onophoudelijk door
en gaan gepaard met het uitwerpen van een
ontzettende hoeveelheid asdh en steenen.
Daar tusschen den Doekono en Tobelo nog
een berging ligt, bestaat er niet direct ge
vaar, doch wel heeft men nu den laatsten
tiid veel last van de aschregens.
In de buurt van Tobelo bevinden zich nJ.
groote klapperondernemingen. Bij Westen
wind worden alle boomen met een dikke
aschlaag bedekt, waardoor reeds vele boo
men doodgegaan zijn. Door de zwaarte - an
de asch vertoonen bijna alle boomen afhan
gende kruinen.
Na zoo'n aschregen, waarbij het dikwijls
\xx>rkomt dat men geen tien meter ver kan
zien, zijn alle poten in de kota verstopt. Al
le voorwerpen in de huizen zijn dan met een
dikke aschlaag bedekt.
Men had even buiten Tobelo een
groententuin. Ook deze is niet meer, als
volg van de aschregens.
Dat de uitbarstingen hevig zijn bewijst
het volgende: De Doekono zelf is een goede
1200 meter hoog. De kolom rook en asch,
welke opophoudelijk uihgestooten wordt, be
reikt zeker een hoogte van 3000 meterl
Des nachts ziet men reeds op verren af
stand vuurmassas's en stralen uit den berg
komen.
VERBANNEN RADJA
TERUG NAAR ZIJN LAND
Ergens in een kleine desa, Vlak ii
buurt van Banjoemas, woonde de naar Java
verbannen Radja van Boni.
Dertig lange jaren heeft deze banneling
in Banjoemas doorgebracht, vèr verwijderd
van het land zijner geboorte, vèr van zijn
volksgenooten en vèr van zijn familieleden
en vrieden
Dertig lange jaren, waarin de eens fiere
vorst met een kleine toelage van het Gou
vernement inéén schrompelde tot een ouden
man, wiens beenen het moede lichaam niet
meer konden dragen
Thans zoo schrijft Mataram is het
hem gegund zijn laatste levensjaren door te
brengen in zijn oude land en zoo zagen wij
hem arriveeren in een taxi uit Banjoemas
bij het S.S.-station, om met de eendaagsche
de reis naar Soerabaja aan te vangen.
Vandaar zal hij per K.L.M.-stoomer terag-
keeren naar zijn land, niet imeer als Radija,
doch als eenvoudig burger.
Het geheim van „Julianabron"
Uitstekend natuurproduct
Zomersproeten
verdwijnen spoedig door een pot
SPRUTOL
Bij olie Drogisten
GEMENGD NIEUWS
Aap verwekt opschudding
Te Gouda uit een houten krat ontsnapt
Bewoonster op de vlucht
GOUDA, 1 Aug. Een per spoor ver
zonden aapje heeft vandaag het station
Gouda en nabijgelegen straten in op
schudding gebracht. Het diertje was in
een allesbehalve soliede houten krat
van Rotterdam naar Schoonhoven ver
zonden en moest daarvoor op het sta
tion Gouda worden overgeladen in den
tramtrein voor Schoonhoven,
Bij zijn transport naar deze tram heeft
de kleine aap kans gezien uit zijn houten
étui te breken en is er van door gega
eerst de spoorbaan over, toen kwam
langbeen in een spoorsloot terecht, maar
een oogwenk was hij eruit en was hij in
een op eenigen afstand in een der tuinen
aan den Ridder van Catsweg in een boom
geklommen. Door het geroep van de hem
vervolgende treinbeambten angstig gewor
den, kwam het dier weer op den grond en
vluchtte verder weg. De aap zocht een toe
vlucht in een openstaande deur in een wo
ning, waar het dier de alleen thuiszijnde
bewoonster hevig verschrikte en naar een
boven gelegen zolderkamer deed stuiven,
welke zij met een luik waarop zij ging zit
ten afsloot. Het beest zocht toen zijn toe
vlucht in de huiskamer, waar het onder
een fauteuil wegkroop. Zijn belagers heb
ben hem daar gevonden en meegenomen.
De gevluchte bewoonster kon toen haar
schuilplaats verlaten. De aap is door den
treinbeambte weer in zijn krat gestopt, en
zekerheidshalve werd er ijzerdraad omge
wikkeld en werd hij in de afgesloten post-
ruimte van den wagen geplaatst. Die voor
zorg bleek niet overbodig, want bij aan
komst in Schoonhoven bleek de aap als
een boeienkoning weer te zijn uitgebroken,
het dier zat parmantig voor het raam op
den uitkijk. In Schoonhoven gelukte het
hem niet de beenen te nemen want de
treinbeambte was hem voor. Daar werd hij
opnieuw in zijn koffer gepakt en zoo kwam
hij eindelijk aan zijn adres,
JONGEMAN VERDRONKEN
REEK, 1 Augustus. Vanavond om acht
uur is in een door de kanalisatie afgestaan
gedeelte van de Maas onder Reek de 18-
jarige A. L., die met enkele vrienden aan
het baden was, in een kuil geraakt en ver
dronken.
Pogingen om door kunstmatige adem
haling de levensgeesten op te wekken, had
den geen succes.
„Een fleschje Julianabron, ober!", 't Is
een bestelling aan eem goed diner, die
even natuurlijk is als de vraag om een
glas water aan onze warme lunch.
Maar genietend van het koele tafelwa
ter realiseert vrijwel niemand zich, dat
hij zich verfriecht met een product van
Nederlandsche origine, dat op een ge
heel unieke wijze gewonnen wordt. Men
geniet van een natuurproduct en dat
zegt op zich zelf reeds dat het door de
natuur wort voortgebracht, en op geen
enkele wijze mechanisch wordt omgezet
Wat de ontdekker ons vertelde
Wat op de Veluwe temidden van bosch en
hei gevonden wordt pakt een mensch -oo,
dat het een tochtje naar „De Woeste hoeve"
waard zou zijn, mits men niet zoekt naar
uitgebreide fabrieks-complexen met liooge
schoorsteenen en zwaar ronkende motoren.
Even voorbij de Woeste Hoeve aan den Rijks
weg Arnhem—Apeldoorn, slaat men links al
den weg naar Hoenderloo op en daar vindt
ge eenige honderden meters verder „de Ju
lianabron", die het tafelwater van dien
voor ons bottelt. Een klein kantoor,
eenige loodsen, een opslagplaats en het land
huis van den ontdekker, ir. D. J. H o 1 s b e r-
__en, ziedaar alles wat ge vindt. Is het wel
de moeite waard er over te schrijven?
Ongetwijfeld 1
Ge moet er den heer Holsfcergen, een pret
tig causeur, liefhebber van natuur en
geologie, en alles wat daarmede verband
houdt, maar eens van hooren vertellen. Hij
deed dat op ons verzoek gaarne.
„Het is eigenlijk stom geluk" zoo zegt hij,
dat dit •water hier gevonden is. Toen ik .oor
eemige jaren op dit punt een huis bouwde,
voorspelde men mij, dat er nooit water
te krijgen zou zijn. Met de wichelroede heb
ben we toen een ader gespeurd en daarna is
men met het boren aangevangen. Dat ging
niet zoo eenvoudig, want de dikke harde
leemlagen van den bodem waren niet zoo ge
makkelijk te breken. Het leek aanvankelijk
dat de pessimisten gelijk zouden krijgen
want op een diepte van 7 m was het nog
niets dan gas wat men vond.
Nu behoeft ook dit niet te verbazen, .vant
de plaats waar we werkten was „de Woeste
Hoeve", een practiech op zich zelf staand
Hoog-Terras, dat ligt ongeveer 100 M. bo
ven A.P.
We hebben dan ook tot 29 m diep moeten
boren alvorens er water kwam. Inderdaad
goed water, maar erg koolzuurhoudend".
„Was deze ontdekking erg aangenaam?"
klonk onze vraag.
„Ach, wat zal ik zeggen. De smaak Is
heerlijk, maar als bij elk kopje thee het kool
zuur opborrelt en in het gezicht spat, dan is
het ook wel eens niet aardig meer. Omdat
het zoo agressief is, tastte het alle pijplei
dingen aan en het veroorzaakte soms een
geweldige last.
Maar het heeft veel goede eigenschappen,
vooral omdat het uitermate gezond is, zon
der bepaald te zeggen dat hier sprake is van
geneeskrachtig water.
Tot exploitatie gekomen
Dit is ook de oorzaak van de exploi
tatie van de bron geworden. Men had
er reeds meerdere malen op aangedron
gen en verscheidene menschen kwamen
bij ons water halen ter verfrissching of
verbetering hunner gezondheid of ter
bestrijding hunner vermeende of werke
lijke kwalen als rheumatiek, &lechte
spijsvertering, indigestie enz. Zoo werd
de druk te sterk en kwamen we tot ex
ploitatie van „de Julianabron". 29 April
had de opening plaats ten overstaan van
tal van autoriteiten",
Wij hebben hier ons gesprek onderbroken
en met den gastheer een wandeling door het
bedrijf gemaakt. Men staat dan verbaasd
over de groote eenvoud dezer waterwinning.
Er zou niets van te vertellen zijn, indien
men niet besefte, dat juist daarin het ge
heim en de groote beteekenis van de Ju
lianabron schuilt. Groote gebouwen behoef
den niet te verrijzen omdat zuiveringsinstal
laties om het product te ontijzeren, te ont
harden en te ontzwavelen, zooals vrijwel
overal elders in ons land en daarbuiten, een
voudig niet noodig zijn.
Uit de bron in de flesch, ziedaar de
kern van het bedrijf en waar hebt ge dan
groote fabriekscomplexen voor noodig?
Het prise d'eau van de bron en de diepte
garandeeren zuiverheid. Het water munt
dan ook uit door zijn buitengewone helder
heid eD reinheid. Alle overtollige bestand-
deelen worden erin gemist em daardoor ont
vangt het zijn gezonde eigenschappen.
Het koolzuur wordt niet toegevoegd, doch
het water bezit dit als het wordt opgepompt
en dit koolzuurhoudend vermogen blijft be
waard tot bijna kookpunt. Het is absoluut
bacterievrij en het zeer laag gehalte aan op
geloste zouten verhoogd het gezondheids
element.
De wijze waarop het gebotteld wordt,
waarborgt de hoogste zuiverheid.
Ziehier onze bevinding in een bedrijf van
nationale beteekenis. Wie Julianabron
drinkt, drinkt een zuiver Nederlandsch na
tuurproduct,
Het gevaarlijke snijden
Ernstig ongeluk onder Muiden
MUIDEN, 1 Aug. Vanmiddag een uur is
een automobilist uit Zeist, die op weg was
van Amsterdam naar zijn woning, die op
den rijksweg tusschen Muiden en Naarden
een auto wilde snijden, bij het uitwijken in
botsing gekomen met een stilstaande
vrachtauto. De personenauto werd nage
noeg in elkaar gedrukt. De bestuurder en
twee inzittende dames kregen ernstige
hoofdwonden. Een vierde inzittende, een
circa zestigjarige heer, kreeg lichtere
hoofdwonden.
i Na voorloopig door een
WOENSDAG 3 AUGUSTUS 1038
HILVERSUM I 1875 en 415.5 M. VAUA-VKicn»
ding. 10.0010.20 v.m. en 7.308.00 YPROj
8.00 Gram.muziek. (Om ca. 8.16 Berichten^
9.30 Causerie: „Onze keuken". 10.00 Moreen*
-wijding. 10.20 Uitzending voor Arbeiders Iff
do Continubedrijven. 12.00 Gram.muziek. (On?
ca, 12.15 Berichten). 12.30 Esmeralda-Sep-
tet 1.15—1.45 Gram.muziek. 2.00 Gram.-muz,
3.30 Voor de kinderen. 4.30 Gram.muziek.
6 00 De Ramblers. 6.25 Arbeiders-Muzlekver-
eenlglng „De Pionier", Gouda. 7.00 Gram.*
muziek. 7.06 Esmeralda-Septet m.m.v. solist-
7.30—8.00 Religieuze causerie. 8.05 Herha
ling SOS-Berlohten. 8.07 Berichten ANP,
VARA-Varla. 8.20 VARA-Orkest, m.m.v. so
list 9.00 Radlotooneel. 9.30 Gram.muziek.
(Om10.00 Berichten ANP). 10.30 Orgelspek
11.00—12.00 Gram.muziek.
mi/VEnSUM II. 301,5 M. NCRV.-UItzcndlnCv
6.307.00 Onderw(|sfonds voor de ScheepV,
8.00 Schriftlezing, meditatie. S.15 Berichten,
gram.muziek. (9.309.45 Gelukwenachen).
10.30 Morgendienst 11.00 Gram.muzHek.
11.15 Ensemble v. d. Horst (12.0012.15
Berichten).' 11.00 Orgelspel. 2.00 Reportage.
3.15 Gram.muziek. 3.45 Chr. Lectuur. 4.16
Gram.muziek. 4.45 Gelukwenschen. 6.00
Voor de kinderen. 6.45 Gram.muziek. 6.30
Taalles en causerie over het blnnenaanva-
ringsreglement. 7.00 Berichten. 7.15 Gram.
muziek. 7.458,00 Reportage, eventueel gr.*
muziek. 8.05 Berichten ANP, herhaling SOS-
Berlohten. 8.15 Ned. Herv. Kerkkoor, Nij
megen. de Arnhemsahe Orkestvereeniging
en solisten. 9.45 Causerie; „De drooglegging
van den Noordoostpolder. 10.15 Berichten
ANP. 10.20 Gram.muziek. ca. 11.50—12.30
Schriftlezing.
DUOITWICH 1500 M. 11.55 Orgel. 12.25 Variété
orkest 12.59 Harpkwlntet 1,20 Orkest 2.50
Plano. 3.20 Folkl. programma. 4.20 Vesper.
5.40 Band. 6.45 Orgel. 7.20 Causerie. 7.40
Harmonie-orkest 8.10 Voordracht 8.20 Va
riété-orkest 8.30 Operette. 9.20 Radio-too*
neel. 9.50 Band. 10.45 Plano. 11.36 Band.
RADIO-PARIS 1648 M. 1.50 Zang, 3.20 Zan*
Don^uan"4'35 Zan& 6,50 pl<ulo« 7-20 Opera
BRUSSEL 822 en 484 M. 322 M.: 12.50 en 1.S0
Orkest 7.23 Orgel. 8.20 Cellokwartot 9.30
484 M.: 12.50 e
I Orkest 8.50 Sjrophomla»
dokter verbonden te zij'n, zijn de slachti
offers naar de Majella-stichting te Bussum
vervoerd.
JONGEN VERDRONKEN
SNEEK, 1 Aug. Vanmiddag waren eenige
jongens tusschen Oppenhuizen en Sneek
aan het zwemmen in een put, waaruit
zand wordt gegraven voor den aanleg van
den rijksweg Afsluitdijk-Heerenveen.
Een van de jongens, de 16-jarige L. de
H. uit Sneek, die niet kon zwemmen, kwam
in een gedeelte, waar tien meter water
stond. De jongen verdween in de diepte en
kon niet meer worden gered. Het lijk is in
den loop van den avond opgehaald,
VAN BALCON GEVALLEN
Maandagochtend is een 14 maanden oud
kindje, dat door de moeder even zonder
toezicht was gelaten van het balcon van
een woning in de Kerkstraat te Bever
wijk gevallen. De kleine is met ernstige
verwondingen naar het Roode Kruis-zie-
kenhuis overgebracht, waar het in den loop
van den morgen is overleden
Tekst en illustratie van H. KANNE GIETER
TELÉFONEEREN VAN AMERIKA NAAR
5 Dat kostte Edison natuurlijk allemaal
veel geld. Maar door steeds meer uit
vindingen te doen, verdiende hij grote
sommen. Mijnheer Lefferts kocht al die
uitvindingen van hem. Het duurde dan
•ok niet lang, of er werkten reeds 50
werklieden op zijn fabriek. Edison werk
te dag en nacht en vaak gebeurde het,
dat hij niet naar huis ging, maar een
voudig op de grond ging liggen
149 De. krantenjongen, die eenmaal in de
trein fruit en kranten verkocht, was op
55-jarige leeftijd een beroemd man. Niet
alleen beroemd, maar ook een rijk man
en eigenaar van een grote fabriek,
waarin 300 mannen werkten. Edi6on
had het altijd erg druk. Als hij op
straat liep, dan kon men hem vaak
plotseling stil zien staan. Dan liep hij
over zijn uitvindingen, te denken.
DEUTSCHLAXDSEXDER 1571 M. 7.20 „Dotf
Juan", opera. 10.05 Voordracht 10.50 Cell*
en plano. 11.20 Orkest 13.20 Orkest 1.2S-*
2.20 Nachtconcert
150 Edison hield zich steeds bezig met het
verbeteren van de telegraaf. Maar bo
vendien verbeterde hij de telefoon, die
uitgevonden was door Bell. Nu was het
ook mogelijk, dat mensen uit Europa
en Amerika met elkaar spraken.
{G. RvandIR 8EÏ1U
Den volgenden morgen wachtten ze bij Maar de Bruin
vergeefsch op het knechtje van den Elzenberm en denzelfden
avond nog besloten de dominee en de diaken verontwaar
digd, dat Gijs Streef, dien ze een oplichter en bedrieger
noemden, verder aan zijn lot zou worden overgelaten,
„Hij is al net as al de aander, die komme schooie", zeï
Maar, „veul klaoge en ieerlijk hoo mer".
Gijs was wel zoo verstandig, dat hij dien Zaterdag niet om
z'n daalder naar Dengeren ging, maar tot hun groote ver
wondering vonden ze 's Zondags 't bekende geldbuiltje, met
alles er nog in, aan de klink van de buitendeur hangen.
..Vaoder zin altijd van de Sameritaone... zie de nou Stijn".
De Petser liet zich den eersten tijd niet zien.
Gijs breide bennetjes in allerlei vorm en grootte en trok
er af en toe op uit om ze te slijten. Dat lukte tamelijk.
Hij scharrelde 'n poover daggeldje bij mekaar met deze
negotie en met af en toe een dag of wat, soms een week of
eens zelfs veertien dagen aan één stuk te werken bij 't rooien
en vervoeren van de pbpulieren en iepen op den Molendijk.
Bovendien leverde dit hem tal van kruiwagen-vrachten
fepaanders en stompen hout-,
Hij bleef weg uit de kerk en zijn Bijbellezen was een ge
woonte, die hij wel niet varen liet, maar waartegen hij opzag.
In 't eerst was 't hem of hij uit tal van verzen de beschuldi
gingen en strafaankondigingen las van hen, die hem hadden
geërgerd. Stil aan was 't echter anders geworden, 't Woord
sprak ook van zijn eigen zonden en eigen kwaad. Daarvan las
hij liefst niet en hij bleef meestal bij de Psalmen, die gericht
waren tegen de vijanden en onderdrukkers.
Zoo leefden ze den winter door, 't vroege voorjaar in.
Van de Dengerensche kerk vervreemdden ze nu. Maar op
*n Zondagmorgen zei Gijs: „Ik gaoi is nar de kerk in Grondel
vanmerrege."
Dat was een groote vreugde voor Stijn. Zij als vrouw was
gewend in den wintertijd 's Zondags thuis te blijven, om den
afstand, om de kleeren en om de slechte polderwegen. Jen-
neke den Vust kon daarbij door den ouderdom zoover niet
meer komen en den ganschen winter van September tot de
zomerwarmte kwam ze niet van den Elzenberm af.
Kees was oud geworden den laatsten winter. Hij werkte nog
bij Hein de Grauw, maar 't was duidelijk te merken, dat het
niet lang meer kon duren. Als met 't voorjaar 't werk van
de stal en de schuur overgebracht werd naar het veld, zou de
stijve en gekromde arbeider, net als al zijn voorgangers, met
zijn vrouw den Ekenberm voorgoed verlaten, om te gaan leven
van wat liefhebbende kinderen en de „arme" hen toedachten.
Dien Zondagmiddag kwam Kees bij Stijn en Gijs binnen:
Maar het kwam niet als vroeger tot een voor de beide
mannen troostvol gesprek, waarin ze elkander leerden waar-
deeren. 't Bleek Kees al spoedig, dat er in Gijs de laatste
weken iets gekomen was van den schuldige, die niet wil be
kennen. Gijs draaide om de zaak van de diakonie heen, hij
kon trouwens niet vermoeden, dat de ander wist wat de
oorzaak was van de inhouding der ondersteuning. Daarvoor
had Maar de Bruin gezorgd en via Hein de Grauw was 't ge
rucht van Gijs' snood bedrijf tot de Elzenbermsche menschen
doorgedrongen.
Wel zag Kees hoe Stijn onder dit alles moest lijden, erger
dan onder de armoe op zich zelf. Bij elke poging van Kees'
kant om haar man door een vriendelijk en welgemeend woord
te overtuigen van 't nooit ophouden van Gods Vaderlijke
zorgen, ook als we zelf overtuigd zijn, hierop niet 't minste
recht te kunnen laten gelden, waren haar knikken en niet in
te houden tranen voor hem 't bewijs, dat zij 't zoo graag
anders wilde. Maar Gijs wilde met grimmige dwarsheid dien
kant niet op. Hij was de misdeelde, en de afgunstige en alles
wat Kees zei was wel waar, maarineens kwam 't er uit:
„Es ik 't ook zoo goed had es gij, dan was 't vur mijn mek-
kelijk zat omdet alles te geleuve. Mer nougin miens
kekt nar oons omginnen domenie en gin aander
Es ik wet mee ieerlijken „agosie" wil verdiene, hebben ze d'r
wet over te zegge. Mer ieere den Petser, witte, die heet
ten mienste nog 'n hart. En gijgij lopt tot oewen lesten
dag te werken en gij het 't goed, bij oons vergeleken. Neje,
gij het goei praoten. En ik geleuf wel det God oons nie verget
merwaorom hebben wij 't dan nie net zoo goed er 'n
aanderes gij, za'k mer zegge."
Stom van verbazing had Stijn hem aangehoord. Er was
veel in zijn woorden, dat verkeerd was, ja zondig,-maar
t' laatste, dat vooral gunde ze aan Kees den Vust, die 't beter
had eneen onbezorgde ouderdom tegemoet ging.
En Kees zat er bij als iemand die verslagen is.
Stilte was er in 't kamertje. Er kringelde wat rook, er
plofte een stukje hout in de kachel, er waren drie menschen,
die zich stuk voor stuk alleen wenschten.
Gijs dacht dat hij Kees genoeg had gezegd. Eigenlijk al
te veel, want niet alles zou hij willen herhalen.
Kees keek naar zijn kromme breede handen.
Toen hief hij 't hoofd op. Er was een vreemde glans in
zijn oude oogen toen hij Gijs aankeek en zijn stem was
zacht en rustig, zonder een zweem van verwijt:
„Ik zij God danbaor, Gijs, det 't mee den Petser bij
ieene kieer is gebleve. God heet oe willen bewaore kérel, ziede
dè dan nie. Es ge det nog is kwaamt te wete, dan zoude ook
daanke, netes ik 't heb gedaon. Toen ik oe van merrege
zaag vurbij gaon toen was ik blij, ge geleuft mijn misschien
nie mieer, mer toch is 't waor. Ik dacht, dieje Gijs heet gin
vredeen hij zuukt 't op de goeie plek. Oons soort van
miense motten 't heure, wij kannen 't nie zoo goed zelf léze,
al staot er genoeg in den Bijbel vur oons ook.
Mer wet gij daor zegt van mijn en Jennekes, det wij 't zoo
goed hebbeDaor hedde gelijk in Gijs
Een triomfantelijk lachje plooide zich om Gijs' mond.
„Zie de wel."
„Mer nie zoo es gij 't méént, hurik zij rijker es gij
det s is waorwent ik heb 'n rijkdom bij mekaore gekrege,
die mieer is dan wet duzend Petsers en duzend diaokes oe
kanne geve, en wet ge in gin honderd jaor bij 'n goeien, bij
den besten boer kant verdiene
Zijn stem ging kalm door. Dat was 'n man, die in de zorgen
en de armoe en de slooverij'n gunst had gezien èn een
goedheid.
Stijn en Gijs werden onrustig en er was iets van groeiende
schaamte in hen.
Dus toch kwam Kees weer op 't zelfde terug.
'(Wordt vervolgd^
