Wat is er gaande
in Lichtestein?
Wageningen N,V,
„F I D U C I A"
Eischt
Ned. Fabrikaat
ASBEST RUBBER
TRANSPORTBANDEN
A.U.D0EKH0LnïS£
KNOOP 1936
DEELZEN^^^
DONDERDAG 28 JULI 1938
EERSTE BLAD PAG. 3
Onrust in den kleinsten
staat van Europa
(Van onzen Duitschen correspondent)
Op Slot Feldfoerg in Tsjecho-Slowa
kije is op een zijner goederen op den
gezegenden leeftijd van 85 jaar over
leden Vorst Frans I van Liechten
stein. Zijn neef, Prins Frans Jozef, die
op voorstel van den vorst reeds Maart
1.1. het regentschap op zich had geno
men, is zijn oom thans als Vorst Frans
Jozef opgevolgd. En zoodoende staat
dan dit kleinste van allle Europeeeche
vorstendommen plotseling weer in het
brandpunt der publieke belangstelling.
Vaduz, de hoofdstad van het landje, ten
Zuiden van 'het Meer van Constanz, tussclien
Oostenrijk en Zwitserland gelegen, zond dit
doodsbericht de wereld in als een bewijs
van verbondenheid met een geslacht, dat
hier sedert 1699 regeert. Vorst Frans vo-i
«-aula I regeerde terwille van zijn familie,
als broer en opvolger van Vorst Johan II,
die van 1858 tot 1929 het bewind voerde en
er op 71-jarigen leeftijd afstand van deed.
Door Johan II was Liechtenstein al meer
cn meer onder den invloed van Oostenrijk
gekomen, maar onder den druk der omstan
digheden is dat later anders geworden en
heeft men een bondgenootschap met Zwit
serland gesloten, hetwelk voor beide landen
vooral van economische beteekenis is.
Het Huis Habsburg was ineengestort en
Oostenrijk was na den oorlog zoo arm ge
worden, dat het zijn verplichtingen tegen
over Liechtenstein niet langer kon vervul
len. Reeds 1923 ging men er dan ook toe
over, de Zwitsersche frank in te voeren en
die heeft ook nu nog geldigheid. Toen de
thans overleden vorst zijn broeder opvolg
de, had hij reeds den betrekkelijk hoogcn
■leeftijd van 75 jaar bereikt. Hij woonae
veelal in Weenen en had zich sedert eind
(Maart op voormalig Oostenrijksch gebied in
Q"sjecho-Slowakije teruggetrokken.
Vorst Fraais Jozef, zijn opvolger, ds thans
32 jaar oud en ongehuwd. Zijn moeder was
een aartshertogin van Oostenrijk, dus ook
hier komt weer de oorspronkelijke saamhoo-
righeid met het voormalige Oostenrijk tot
uiting. Vandaar dlan ook, dat er telkens
weer geruchten opduiken, welke eventueele
aansluiting i'an Liechtenstein bij Groot-
Duitsohland voorspellen. Al meer en meer is
men zich zoowel in Duitsohland' als in Zwit
serland met do al of niet blijvende zelfstan
dig held van het vorstendom gaan oceu-
pceren.
Zwitserland is bij de verdere ont
wikkeling van Liechtenstein het
meest betrokken, militair en econo
misch, omdat het als een vreedzame
verovering beschouwd kan worden en
worts, omdat de soliditeit van de Zwit-
sersche frank door dit bondgenoot
schap ongetwijfeld bevorderd werd. Op
politiek terrein is Liechtenstein tot nog
toe zelfstandig gebleven. Zelfs is men
er niet voor teruggedeinsd-, met uit
treden uit de tolunie met Zwitserland
te dreigen. Dat gebeurde eenige jaren
geleden, toen Zwitserland zijn loterij-
wet ook in Liechtenstein wilde invoe
ren, maar in het door en door katholie
ke vorstendom wilde men daar niets
van weten. De voordeelen van de tol
unie schijnen toen toch den doorslag
gegeven te hebben, want het conflict
werd. bijgelegd en Liechtenstein wist
zijn wil door te zetten I
Sedert Oostenrijk bij Duitschland is inge
lijfd, kan Liechtenstein tot de Duitsche
grensstaten gerekend worden en waar men
hier uit ervaring de voordeelen, maar meer
nog de nadeelen der „kleinstaterij" kent,
ligt het voor de hand, dat men zich te Ber
lijn voor dit waardevolle stukje Europeesch
gebied is gaan interesse eren. Alen vestigt er
de aandacht op, dat Liechtenstein met zijn
10.269 inwoners en 157 vierkante K.M. opper-
KENT U
al HYGIDENT
de nieuwe, zelfwerkende, Kunsf»
gebit-reiniger? Maakt ZONDER
BORSTELEN Uw plaat en gebit
1*eer alt nieuw en verwijdert
olie vlekken. Prijs normale flo-
con 45 ets, extra groote flacoi.
85 ets. Koop nog heden HY
GIDENT bij Uw Apofh. of Drog.
Buitenland,
vlakte de kleinste staat van Europa is, noj
kleiner dus dan San Marino en Monaco. De
hoofdstad Vaduz telt 2000 inwoners en de
militaire verdediging bestaat uit een gen
darmerie van nog geen honderd man!
Hoewel na het aftreden van den thans
overleden vorst Frans I uiterlijk alles weer
in orde leek, heersohte er niettemin in het
land zelf een vrij hovige politieke strijd tus-
sclwjn do regeeringspartij en de minderheid,
twee kleine groepen, die uiterlijk gezien als
broeders op elkaar lijken. De burgerlijke
'partij won bij de laatste verkiezingen van
twee jaar geledlen met 1319 stemmen 13
mandaten, terwijl de oppositie, de zooge
naamde Vaderiandsche Unie, met 1182 stem
men slechts 4 mandaten behaalde! Aan het
hoofd der oppositie staat een zekere Dr
Scheed Ier, wiens streven naar definitieve
aansluiting bij Zwitserland nog altijd van
actieve beteekenis schijnt te zijn, hoewel de
regeering herhaaldelijk heeft verklaard, dat
Liechtenstein tot eiken prijs zijn zeifstan
dagheid wenscht ie handhaven. Ook de Land
dag, welke 15 liedien telt .sloot zich in dezen
bij de regeering aan en het zal dus nu de
voornaamste taak van Vorst Frans Jozef II
zijn, deze zelfstandigheid van zijn landje
te handhaven!
De nieuwe vonst zal hierbij met allerlei
veranderingen in Liechtenstein rekening
hebbm te houden. In de „Schweizer Monats-
hefte"' lezen wij namelijk, dat het nationaal
socialisme ook in dit landje al meer en meer
veld is gaan winnen. „Het is hoog tijd, dat
de regeering te Bern maatregelen gaat ne
men, want wellicht kan het eerder te laat
blijken, dan men in officieele Zwitsersóhc
kringen wenscht te gelooven". Zelfs weet het
tijdsohift te vertellen, dat Vorst Frans Jozef
meerdere dagen te Berlijn heeft vertoefd!
Berlijn, 27 Juli 1938.
(Nadruk verboden)
BETIMMERINGEN - MEUBELEN
WAGENTNGEN TELEFOON 2613
De Spaansche burgeroorlog
REPUBLIKEINSCHE
SUCCESSEN AAN DE EBRO
Gevechten bij Gandesa
De Barcelona-regeering heeft officieel
medegedeeld, dat de roode troepen, diei
de Eibro zijn overgetrokken, hei>ben be
richt, dat zij Vallalba heibben bezet en
thans voor Gandesa liggen.
Zij 'hébben verder gemeld, vier dui
zend gevangenen te hebben gemaakt.
Tarragona heeft een nieuwen lucht
aanval te verduren gehad. Om half vier
wierpen Junker-bombardementstoestel-
len talrijke brandbommen en ontplof
fingsprojectielen op de stad. Verscheide
ne gebouwen vlogen in brand.
Het aantal slachtoffers ie nog niet
bekend.
De laatste berichten melden, dat in
de buitenwijken van Gandesa gevochten
wordt. Er zijn nog vijfhonderd krijgsge
vangenen gemaakt, terwijl gister reeds
3000 rechtsche soldaten gevangen wer
den genomen.
Intusschen hebben de rechtschen ech
ter versterkingen aan troepen en ge
schut in den strijd geworpen.
De bijzondere correspondent van de .Mes
sage ro" aan het front van de rechtsche'troe
pen in Catalonië bericht aan zijn blad te
Rome, dat de roode troepen de Ebro konden
oversteken, dank zij de huilp van marxisti
sche elementen onder de burgerbevolking
van het door de troepen van Franco bezette
gebied. Deze personen, die vroeger deel heb
ben uitgemaakt van de „marxistische" mili
tie, stondën nog in verbinding met de Cata-
laansche regeering en hebben onrust ge
zaaid langs den oever, waarvan gebruik
werd gemaakt door de republikeinen.
Volgens Havas hebben de rechtsche troe
pen den strijd tegen de rooden, die nog ge
nesteld zijn aan den rechteroever van de
Ebro. Te Burgos wijst men er op, dat men
niet verbaasd behoeft te zijn over den weer
stand der republikeinen op den rechteroever
van de Ebro, aangezien hun bruggen ver
nield zijn en bun niets andere overblijft dan
weerstand te bieden tot het uiterste hunner
krachten en tot hun munitie is uitgeput.
VERZEKERING MAATSCHAPPIJ
N IJ M E G E N
Burg. van Schaeck Mathonsingel 2
Brand-, Glas-, Ongevallen
verzekering, enz.
PRAAG EN DE
SUDETENKWESTIE
Regeering uiterst zuinig
met concessies
De „Deutsche diplomatisch-politische
Korrespondcnz" schrijft in verband niet
de door publicaties in dc pers bekend
geworden wetsontwerpen der Tsjeeho
Slowaaksohe regeering, die den grond
slag moeten vormen voor onderhandelin
gen, o.a. het volgende:
Deze ontwerpen komen in de essen
tieel© deelen overeen met reeds vroeger
ontvangen aankondigingen, die reeds
voorwerp zijn geweest van een gerecht
vaardigde critiek der Sudetenduitsehe
partij. De vriendschappelijke vermanin
gen van andere regeeringen hebben dus
klaarblijkelijk geen wijziging van het
standpunt der Tsjeoho-Slowaaksche re
geering ten opzichte van het probleem
als geheel tot stand kunnen brengen.
De ontwerpen trachten onder een over
vloed van bestuurstechnische details, waar
van enkele overigens eerder een achteruit
gang schijnen te beteekenen. het feit te ver
bergen, dat de Praagsdhe regeering niet van
zins is met de principieele eischen der Su-
det en duitsdie partij en van de andere natio
naliteiten rekening te houden. Er komt noch
een erkenning van de Sudeten-Duitschers als
rechtsgelijk staatsvolk, noch toekenning van
het karakter der rechtspersoonlijkheid aan
de Duitsche volksgroep en i-n 'verband daar
mede van zelfbestuur op het aaneengesloten
door Duitschers bewoonde gebied in voor.
Weliswaar wordt nog de aanduiding „na
tionaliteitenstatuut" gehandhaafd, maar in
het zesde en in het zevende hoofdstuk komt
bii de formuleering der cultuurrechten dui
delijk tot uitdrukking, dat Tsjechen en Slo-
waken moeten doorgaan voor de eerstge-
rechtigde staatsdragende volken, terwijl de
andere volksgroepen, dus ook de Duitschers,
aangeduid worden als „mindeiheidsnaties",
welker rechten volgens een bevolkingssleutel
aan de rechten der Tsjechen en Slowaken
aangepast en dienovereenkomstig toegeme
ten worden.
Ook op het gebied wan de officieele taal
is het begrip van de „minderheidstaal" be
houden en ondanks eenige concessies, is de
principieele plaats op den tweeden rang dier
minderheidstaal gehandhaafd
Een eenheid vormend Duitsch bestuursge
bied is in de ontwerpen niet opgenomen.
Men moet zich afvragen, aldius tenslotte
de „Deutsche diplomatiscih-politische Korres-
pondenz", waarover H o d z a dan met da
vertegenwoordigers der Sudieten-Dutschers
en der andere nationaliteiten nog wil onder
handelen, wanneer zijn tot dusverre opge
stelde ontwerpen zoo grondig den wil missen
tot begrip voor hun wenschen en eischen.
De bombardementen op
open steden
Het werk der Engelsche commissie
In het Lagerhuis heeft Butler over de
Britsche commissie van onderzoek naar de
bombardementen op open steden in Spanje
het volgende medegedeeld:
De commissie zal bestaan uit twee Engel
sche onderdanen, een gepenslonneerd offi
cier van de Royal Air Force en een actief
artillerie-officier.
Het gunstige antwoord van Franco be
helsde nog een (verzoek: De autoriteiten v;
Burgos wenschen n.l., dat het onderzoek over
breeder terrein zal worden uitgestrekt.
Op een vraag omtrent de bedoeling hier
van, antwoordde Butler, dat de autoritei
ten van Burgos wenschen, dat het onderzoek
eveneens uitgestrekt zou worden tot andere
wreedheden, die niet in verband stonden met
luchtbombardementen.
Inmiddels heeft ook de Barcelona-regee
ring meegedeeld, het Engelsche voorstel in
zake het zeroden van een controle-commissie
te aanvaarden.
EX-NEGUS WINT EEN PROCES
De Londensche rechtbank heeft thans
Haile Selassie in het gelijk gesteld in
zijn klacht tegen de „Cable and Wireless
Limited", van welke maatschappij hij 10.000
pond sterling eischte voor het onderhouden
van een draadlooeen dienst tussclien Abes-
sinië en Engeland vóór de bezetting van het
land door Italië.
De ex-negus was in hooger beroep gegaan
tegen een eerder vonnis, waarbij de realiter
zich niet bevoegd verklaarde.
DE TOESTAND IN
PALESTINA
Engelsche troepen in de
Omar-moskee
Vreedzame Arabische bevolking
wordt rebelsch
Twee daden der Britsche troepen heb
ben den haat der Arabieren tot onge
kende bitterheid doen stijgen. Men
vreest dan ook, dat de oproerige bewe
ging zich nog intenser zal uiten.
Op de eerste plaats zijn de Britten
voor de eerste maal een moskee binnen
gedrongen, nl. de Omar-moskee te Jeru
zalem, welke zich op den tempelberg be
vindt. In dit gebouw, waarvan de toe
gang voor eiken niet-moslim streng ver
boden is, hebben zij een groote hoeveel
heid wapens ontdekt. De verontwaardi
ging der Arabieren over dit schenden
van heilige plaatsen, is algemeen. De
terroristen winnen erdoor aan steun en
aanhang.
Ten tweede hebben de Britsche troe
pen graansahuren verwoest en bijna elk
huis van het Arabische dorp Baqa Gahr-
bieh met dynamiet in de lucht doen
springen uit wraak wegens den moord
od sergeant-majoor George Beauchamp
van de Royal Scots.
Deze incidenten hebben ertoe geleid, dat
de tot nu toe vreedzame Arabische bevoi-
van het platteland zich aan de zijde
der rebellen schaart Ook nog andere facto
ren z'jn daarop mede van invloed, nl. het
snel aangroeien der werkloosheid onder de
Arabieren, met als gevolg de stijging van
de kosten van levensonderhoud, temeer nu
de tijd van den oogst is verstreken.
De terroristen hebben overal wapenen en
munitie onder de dorpsbewoners verspreid,
terwijl de rcligieuse fanatici op hot ver
klaren van een .heiligen oorlog aandringen
tegen de „Britsche cn Joodsche ongeloovi-
^De leiders der rebellen hebben dit week
end in de nabijheid van Raniallah, ten
Noorden van Jeruzalem, een „krijgsraad ge
houden", waarin de (plannen voor het uit
breiden van de activiteit in het geheele
land werden voorbereid.
Zoo zijn reeds stappen gedaan, teneinde
verbindingswegen en dergelijke te beschadi
gen. Vorige week zijn 12 belangrijke brug
gen opgeblazen. De rebellen hebben een
grootere militaire activiteit ontwikkeld dan
ooit tevoren. Zij zijn uitgerust met zoek
lichten, apparaten, die liet naderen van
vliegtuigen registreeren en machinegewe
ren. Sommigen hunner, die gevangen wer
den genomen, droegen uniformen en enke
len zelfs medailles door de leiders den rebel
len toegekend.
Zij onderscheppen systematisch telefoon
verbindingen tussclien de politieposten,
spoorwegstations en Joodsche kolonies.
Een der laatste incidenten is het vernie
len van den Tegartsmuur, dat is de befaam
de drie-dubbele prikkeldraad-versperring
langs de Noordgrens.
Hoe groot de paniekstemming onder de
bevolking is, bewijst wel het feit, dat op
plaatsen, waar oude hoeden en verlepte
bouquets op de straten liggen, het verkeer
wordt stop gezet, teneinde de politie in
staat te stellen, een onderzoek in te stellen,
of er geen bommen in verborgen zijn.
DE JAPANSCH--
CHINEESCHE OORLOG
China wil spoorwegen
te gelde maken
Een vertegenwoordiger van de regeering
van Tsjang Kai Sjok heeft onderhandelin
gen aangeknoopt met sir Geoffrey Stafford
Northcote, den gouverneur van Hongkong,
over den afstand van het Chincesche deel
van den spoorweg KantonKauloen, van
Kanton tot Sjoemtjoen, welke stad grenst
aan .het Britsche pachtgebied. Deze lijn
heeft een lengte van ongeveer 89 mijl. De
correspondent van de Nitsji Nitsji Sjimboen
die dit* bericht meldt, seint verder uit Hong
kong, dat niets bekend is omtrent den prijs,
die bedongen wordt door de regeering van
Tsjang Kai Sjek. Het is echter zeker, dat de
voorgestelde transactie beoogt, fondsen bij
een te brengen voor den aankoop van moer
oorlogsleveranties uit Brittan nië en tevens
ten doel heeft den spoorweg KantonKau
loen te behoeden tegen Japansche lucQitaan
De correspondent wijst er echter op, dat
Engeland niet alleen zou bloot staan aan
itiek wegens schending van het negenmo-
gendhedonpact, maar het resultaat zou ver
beuren van zijn samenwerking met Japan
tot behoud van zijn belangen in Noord-
Cliina, wanneer 't zoo'n doorzichtige trans
actie met het regime van Tsjang Kai Sjek
Voorts schrijft de correspondent, dat
klaarblijkelijk ulannen ontworpen zijn door
Tsjang Kai Sjek voor onderhandelingen met
Frankrijk over afstand van den Soenning-
spoorweg in de provincie Kwangtoeng, van
Tausjan tot Koengmoen, een lengte van 153
kilometer.
tusschcn Rusland en Mandsjoekwo
Door het Japansche ministerie van bui
ten landsche zaken is een communiqué uitge
geven, waarin wordt verklaard, dat de Ja
pansche regeering levendig belang hecht
aan een definitieve vaststelling van de
grenslijn tussc.hen Mandsjoekwo cn Sovjet-
Rusland, in het bijzonder in het oostelijk ge
bied tusschcn het meer Klianka en de rivier
Toe Oenmen.
In het document wordt een historisch
overzicht gegeven van de onderhandelingen
die gevoerd zijn tusschen Moskou cn Tokio
sedert verscheidene jaren over dit onder
werp en wordt gewezen op de ongunstige
houding, die de Sovjets hebben aangeno
men. Er wordt geen enkele rechtstreeksche
toespeling op de affaire van Tsjang Koe-
Feng gemaakt. Evenmin wordt gezegd of
Japan on het punt staat, nieuwe voorstellen
te doen voor een regeling der recente inci
denten en vaststelling van de grens.
Gij bevoordeelt daarmede
Uw landgenootenen Uzelve
'<CV\t
\^et
J>
4*»eb nieer
JCost slechts Z$ cent.
J^ievsAt kovenbien tn>ee t»cr-
scjjtlfenK breij?**h'onen en
Ijele kon
c/Vw o\>ers\l veri
5'")'
-hr-ipL
Italië en het jodenvraagstuk
De groote fascistische Raad van Italië is
bijeengeroepen tegen 1 October as. Havas
brengt dit feit in verband met den strijd
voor de zuiverheid van het ras, welke ook
in Italië steeds groöter vormen aanneemt.
Hoewel men geen voorspellingen kan
doen, gaat het gerucht, dat de groote fascis
tische raad voornamelijk bijeen wordt geroe
pen om maatregelen te nemen tegen de Jo
den. Zij zullen niet uit Italië verjaagd wor
den, doch zij zullen geen openbare ambten
mogen bekleeden en ook geen examon mo
gen afleggen voor ambtenaar.
Men merkt op, dat hun aantal in openbare
functies en in het leger zeer gering is.
Verder zal de groote raad vermoedelijk
een criterium vaststellen voor het Italiaan-
sche ras. Waarschijnlijk zullen Italiaansche
kinderen worden erkend als Italiaansoh, ook
de moeder van Joodsch of ander
EEN DOODGEWAANDE KEERT TERUG
Het bezoek van Koningin Elisabeth van
Engeland gedurende haar verblijf te Parijs
aan het Engelsche hospitaal heeft een cu
rieus gevolg gehad. Mevrouw Amelia Haw
thorne kwam daardoor eveneens naar Parijs
om haar broeder John, die, naar zij veron
derstelde, reeds 36 jaar dood was, te omhel-
John Stone, die circusclown was geweest,
was door zijn treklust jaren geleden naar
vreemde landen gegaan en zijn zuster
later zijn overlijden, zonder details, mede
gedeeld.
Toen mevrouw Hawthorne de fotografie
van de Koningin bij haar bezoek aan het
hospitaal zag, meende zij, dat één der zieken
groote gelijkenis met haar broeder John
vertoonde. Bij navraag bleek inderdaad, dat
haar broer nog in leven was. Zij kreeg een
vrijen overtocht en groot was haar vreugde,
toen zij haar 'broer levend vond. John Stone
is S0, zijn zuster 76 jaar.
HET BRITSCHE PARLEMENT OP RECES
Chamberlain heeft meegedeeld, dat
het Britsche parlement op 29 juli a.s. op
reces zal gaan. De zitting aail worden her
opend op 1 November; op 8 November zal de
Koning die troonrede voorlezen.
GEMENGD VOEDER
VARKENS. MELKVEE EN PLUIMVEE
met gegarandeerd gehalte aan eiwit en vet
volgen9 Algemeene II an dels voorwaarden
r»EDTEI c'oliefabrieken
DEi\ICLO AMSTERDAM n.v.
J. Koster Hzn; Scheepswerf „Gldeon"
Groningen Holland
Voorwaarde voor loonende exploitatie
ia een economisch schip. Hiervan bent
U zeker met een KOSTER-COASTER
VANDERLINDENEIVELDHUIS
amsterdah-ROTTERDAH-gpon.noen
VOORALLE DOELEINDEN I TECHNISCHE ARTIKELEN
voor Blank werk
N.Y.».h.DJATAK FONTEIN
HARL1NGEN.TEt.223
DRIJFWERKEN DRAAGR0LLEN
A r~~) 6R0NINCEK
GEBROEDERS VRAETS
MACH I N EH AN DEL
BILTHOVEN (HOLLAND) Tel. 3196
SPECIAAL IN:
Moderne Werk
tuigmachines Q.a.
Draaibanken,
Revolverdraai
banken, Excen-
terpersen, Trek-
persen, Schoppersen, Forceerbanken,
Schaafbanken, Boormachines, Fraisban-
ken etc. etc. Vraagt vertegenw.bezoekll
Wielrijders!
v/orO"-"'" ZWEEFZADEL
ToU tA niei deuk. Vraagt Uw rijwielhandelaar
Fascistisch relletje te Brussel
Een vijftigtal personen heeft te Brussel
een overval gepleegd op een anti-fascistische
tentoonstelling, die op het oogenblik georga
niseerd wfordt door de Brusselsche federatie
van de socialistische partij in een gebouw
aan den Boulevard du Jardin Botanique.
Na de stands dooreen geworpen te hebben,
hebben de daders brochures en den inhoud
van de kas meegenomen.
Twee personen zijn gewonldl Er is geeni
enkele arrestatie verricht. Het parket heolt
een onderzoek ter plaatse ingesteld.
(40
Gijs keerde zich woedend om.
„Haauwde gij oewen bek mer, aanders schiet dieje Petser
Jou nog is in oewen baast".
Toen ging hij.
Achter hem lachte hikkend de boerenzoon, die zich voor
'de zooveelste maal vermaakte met de menschen van lager
allooi dan hij, naar geldswaarde gemeten tenminste.
In onprettige stemming stapte Gijs den Zandpolder door.
De lucht betrok, 't was over tienen toen hij bij het bootje
kwam. Den heelen terugweg had hij loopen verzinnen hoe hij
't moest aanleggen om van den Petser af te komen, want zoo
ging 't mis.
Hij kwam om half twaalf thuis en Stijn rook bij zijn eerste
woord de dranklucht. Ze zei niets! Een weeë angst voor wat
nu zou gebeuren vloeide door haar hart.
„Zijde gij niet erg muuj, ge zijt zoolang weg gewiest?"
„Ik heb er honger van".
„Dan zullen we 'n bietje vroeg de errepel opzette".
Dien heelen middag was Gijs aan 't peinzen om een middel
te vinden uit dien ellendigen toestand te geraken. Aan den
penen, kant lokte 't geld, A.aa den anderen kant vreesde hij
voor zijn naam als eerlijk man. Wie met den Petser omging
was geteekend. Tegen vieren kwam een man uit Dengeren
langs den grintweg. Hij was 't niet.
Stijn zag haar man kijken en ze begreep, dat hem wat
hinderde.
Toen de kinderen uit school kwamen ging Tinus in 't ach
terhuis dadelijk naar zijn vader en zacht zei hij: „Vanmid-
deg is den domenie op school gewiest en hij heet geseed, de
ge vanaavend is mot komme".
„Ikke", vroeg Gijs verwonderd, „en waorvur",
„Det weet ik nie hur, hij heet niks mieer geseed".
Stijn begreep ook niet waarvoor 't zou zijn.
Nu zat Gijs in een moeilijkheid, waarvoor hij als boeren
arbeider vroeger nooit gestaan had. De Petser kon komen en
hij wist niet wanneer en hij moest naar den dominee, die je
ook niet kon laten wachten.
Als hij den strooper nou maar tegenkwam, dan was alles
ïn orde.
Gijs keek langs den grintweg uit, zoolang 't licht was, maar
toen de donkerte 't zicht inkromp tot nauwelijks bij de brug
over de wetering, ging hij in huis.
Stijn zag dat hem iets hinderde, maar kon niet uitmaken
wat hem zoo moest doen opzien tegen 't bezoek aan Dominee
Schravers.
Toen Gijs om negen uur dien avond terugkeerde naar den
verren Elzenberm, langs den verlaten grintweg, die als een
flauwe, vale streep in de duisternis voor hem uitging, had hij
nog geen spoor van den Petser gezien, maar de gedachte
aan den strooper was teruggedrongen door de herinnering
aan het gesprek met den dominee.
Of eigenlijk was het geen gesprek geweest, veel meer een
aanhooren in stijgende yerbazing van wat de predikant hem
te zeggen en te vragen had.
't Was begonnen met een korte mededeeling, dat de
diakenen 't noodig vonden Gijs te wijzen op zijn oudsten
zoon Tinus, die best van school kon om iets mee te verdie
nen. 't Ging nou eenmaal niet aan zoo'n jongen op de school
banken te laten om dingen te leeren, die hij later als boeren
knecht toch niet noodig had. Gijs zou daarvan zelf overtuigd
zijn.
Deze mededeeling trof hem temeer, waar hij deze van dien
kant nimmer had verwacht.
Zooals eens tegenover Jan Donkerstal had hij nu zijn rech
ten als vader niet durven verdedigen. Hij had enkel geant
woord: „Mer wij hadden aandere plannen mee um".
„Zoo, andere plannen, wat wou je dan met hem aanvan
gen?"
„Det weet ik nog nie, mer
Hij bleef steken. Tegenover iemand als den dominee
durfde hij niet voor den dag komen met zijn voornemens aan
gaande Tinus. Hij zweeg verlegen, een boer was nog een
beetje je partij maar een man als Dominee Schravers moest
je in dubbel opzicht ontzien. Er was om hem nog iets van de
oude luister en 't ontzag voor het ambt.
„Ik meen te weten, dat hij bij Maar de Bruin wel aan 't
werk kon".
„Bij Maar de Bruin?"
„Ja, en je zult er goed aan doen er een dezer dagen eens
te gaan vragen of hij komen kan; je voelt, dat we met 't geld
van de diaconie zuinig moeten zijn".
Maar de Bruin woonde op den hoef, die even buiten Den-
geren bezijden den grintweg lag. En hij was diaken!
Dat was een verzoek geweest, maar Gijs voelde het als een
gebod: Doen of anderst
In ieder mensch, hoe groot de nood is, waarin hij verkeert,
blijft toch nog altijd de hoop op verlossing leven en in Gijs
kwam deze gedachte boven de ergernissen uit, dat hij Tinus
zoodra 't werk hem weer in staat stelde zich vrij te maken,
toch kon laten worden wat hij wilde. Nu boog hij.
„Det zalle we dan mer doen".
Er lag zooveel gelatenheid, zooveel gewilligheid in dit ant-
woord, dat 't den ander opviel.
Daarmee was dit eerste gedeelte afgeloopen. Moest hij
daarvoor heelemaal van den Elzenberm komen?
Hij maakte een trage beweging om op te staan. Hij wilde
weg, wie weet begon de dominee dadelijk niet over zijn be
kentenis van de vorige keer, over zijn geestelijken nood, waar
over hij toen gesproken had.
„Ik heb nog iets anders te vragen".
Schravers knipte zorgvuldig 't puntje van een dikke sigaar,
blies door den kop en tergend langzaam verrichtte hij de
plechtigheid van 't aansteken en 't in gloed zuigen van de
tabak. Maar hij bood er den man voor hem geen aan.
„Kijk eens Streef, wij helpen je nou en we hopen, dat 't
voor jou en ons van korten duur zal zijn. Doe ons nu een
wederdienst. Laat ik je kort en goed zeggen, waarover 't
gaat. Er zijn ons geruchten ter oore gekomen over iemand
van den Elzenberm, die ook bij ons meermalen om steun heeft
aangeklopt en dien we in tijd van ziekte menigmaal hebben
geholpen. Wat jou wel bekend zal zijn".
Gijs kon enkel vermoeden, dat 't Klaas Verdijk was.
„Ge bedoelt Klaosse zeker",
'(Wordt vervolgd)
