icdiO)) DEELZENBER KRUSCHENSALTS DINSDAG 26 JULI 1938 EERSTE BLAD PAG. Neem de oorzaak weg. Uw rheumatische pijn verdwijnt voor goed. Rheumatische pijn. spit. Jicht, etc. worden veroorzaakt door onzuiver bloed. De zes minerale zouten In Kruschen Salts zuiveren Uw bloed door de verschillende afvoer- organen krachtig aan te sporen. Kruschen Salts zal ook U snel en afdoende helpen. STRALENDE GEZONDHEID VOOR I CENT PER DAG RONDBLIK BLOEDWRAAK IN PALESTINA De beide opzienbarende en schrikwek kende bomaanslagen, welke betrekkelijk korten tijd na elkander in de Palestijnsche havenstad Haifa hebben plaats gehad, en een ontzettend groot aantal slachtoffers hebben gevergd, in het bijzonder onder het Arabische deel der bevolking .laten vermoe den ,dat er in het heilige land een keer in den gang van zaken is ingetreden. Ruim twee jaar achtereen was het een kleine groep ultra-nationale Arabische terroristen, welke het leven in het oude Kanaan tracht te onmogelijk te maken .Aanslagen op brug gen en spoorlijnen, schietpartijen op auto bussen langs de landwegen, overvallen op de minder agressieve Arabische elementen in de afgelegen dorpen .ziehier hoe de actie tegen een Joodsch of verjoodscht Palestina zioh ontplooide. Daarbij geraakte ook meer en meer de vreedzame, neutrale Islamie- tische bevolking in het gedrang, gedwongen als zij werd tot een soort van geheime oor- logstTibuten .zonder welke de rondzwerven de rebellen zich niet op de been zouden hebben kunnen houden. Intusschen werd er van Joodschen kant niets daadwerkelijks ondernomen, om deze aanvallen op lijf en have te keeren. Men zocht het hoogstens, voorzoover de mandaatregeering in zelfbe- wapening bewilligde, in een soort van pas sieven weerstand, voornamelijk in de afge legen Joodsche nederzettingen, waar de „kwoetsoot", de Joodsche werkgemeen schappen ,zich de voorposten der kolonisatie gevoelden ,en als zoodanig ook de spits moesten afbijten. Inmiddels is het in het heilige land an ders geworden. Engeland is er niet in ge slaagd ,door middel van militairen de rust te herstellen en zijn verdeelingsplannen 'door te voeren. Het economische leven des lands gaat meer en meer lijden door de plagen, die beide bevolkingsgroepen in meerdere of mindere mate teisteren. En het Joodsche geduld, dat zich fundeerde op overleg, nuchter verstand en vertrouwen, blijkt thans ten einde! Arabische sluip moord wordt door Joodschen sluipmoord beantwoord. Het is weder als vanouds de wet der bloedwraak, die heerscht, het felle „oog om oog, tand om tand", doch nu tot in het onredelijke uitgebreid .daar de mo derne verdelgingsmiddelen .welke men toe past, dikwijls zoowel vriend als vijand in den dood helpen. Men hoeft zich niet lang af te vragen, welke speciale Joodsche groep het is, die op zoo verschrikkelijke manier actief is geraakt. Het zijn de zoogenaamde revisionisten, die onder de Zionisten de al lerfelste verdedigers van het Joodsche na tionalisme moeten worden genoemd. Hun aanvoerder, Jabotinsky, nam tijdens den wereldoorlog aan het hoofd van Joodsche contingenten persoonlijk aan den strijd tegen de Turken deel. Later werd hem om Zijn onbekookt optreden, verder verblijf op den Palestijnschen bodem ontzegd. De man nen ,en vooral de jongelieden, die zijn be ginselen aanhangen, zijn het, die thans re volver en helsohe machine hanteeren, om onder de Arabieren eenzelfde soort bloed bad aan te richten, waartegen de Joden zich lang en vergeefs met vreedzame middelen hebben pogen te weren. De vraag doet zich nu op, wat Engeland verder moet verrichten, om den Palestijn schen heksenketel van het vuur te krijgen en te laten bekoelen? De Joodsche tegen- terreur heeft gemaakt, dat ook de tot op fheden vreedzame Arabische volksgroepen 5n den rassenstrijd worden betrokken, en met hun extremistische geloofs- en stamge- nooten één lijn zullen gaan trekken. Hoe moet men verzoenen ,wat steeds verder uit een drijft? De tragedie van Engelands dubbel hartigheid, welke aan Arabier zoowel als aan Jood het rustig bezit van het heilige land beloofde, toen men in den wereldstrijd 'elke hui!p accepteerde, die men maar eenigs- Zins kon verwerven, is helaas nog lang niet ten einde..... BARON FRANCKENSTEIN Baron Franckensteïn, die voor de aansluiting van Oostenrijk bij Duitschland Oostenrijks gezant te Londen was. heeft sindsdien door naturalisatie de Britsche tionaliteit weten te verwerven. Thans is hij door den Engelschen Koning in den adel stand verheven. HET TERRORISME JN PALESTINA De bomaanslag te Haifa wekt weerwraak Autoriteiten hebben de handen vol Na den te Haifa gopleegöen bomaan slag, waarvan volgens de laatste berich ten 43 Arabieren en 4 Joden het slacht offer zijn geworden, terwijl bovendien nog 41 Arabieren werden gewond, is do spanning in heel Palestina buitengewoon toegenomen. In Haifa zelf zijn terstond daden van weerwraak gepleegd!. Zoo heeft een Arabische menigte Joodsche winkels in brand gestoken. Vier winkels werden totaal vernield. Auto's werden aangevallen en omvergeworpen. Alle wegen, die naar Haifa leiden, zijn ver sperd. De telefoonverbindingen met het binnenland zijn verbraken. De troepen traohten de orde te herstellen. Er zijn maatregelen genomen, zooals het -verbod om zich op bepaalde tijden op straat te bevinden, die aangepast kunnen worden aan den staat van beleg. De autoriteiten zetten met kracht het on derzoek voort om de daders van den aanslag op te sporen. Omtrent de resultaten van dit onderzoek bewaart men nog het stilzwijgen. Men meent echter te weten, dat de helsohe machine een zeer geperfectionneerde machi nerie had. Alle schepen, die gisteren de haven van Haifa zouden aanloopen, zijn naar Tel Aviv gedirigeerd. Ook het vliegtuig der Egypte- Palestina-lijn zal voorloopig Haifa -nietmeer aandoen. De aanslag heeft onmiddellijk reacties ge wekt in het Noorden des lands, o.m. in het gebied van Tiberias, waar drie Joden zijn gedood en zeven anderen gewond, van wie twee ernstig. Iri de nabijheid van Haifa, in de Joodscihe nederzetting Kfarvafetz, is een mijn ontploft, tengevolge waarvan een straat geheel werd opengescheurd. Een Jood kwam om het le ven. terwijl twee anderen werden gewond. In Jenin is de toestand zeer kritiek. De autoriteiten hebben daar de bevolking be volen zich gedurende 22 uur niet op straat te vertooncn. Dit bevel volgde op een inci dent, waarbij op een bereden Arabischen politie-agent door onbekenden geschoten is, tengevolge waarvan dè aangevallene werd gedood. Een batallon Engelsche troepen is te Je ruzalem gearriveerd. De bewaking der Joodsche koloniën is overal aanzienlijk versterkt. Te Jaffa is de algemeene staking afge kondigd. De overpanning der gemoederen heeft in de grenszone tussdhen Jaffa en Tel A-viv aanleiding gegeven tot verscheiden inciden ten. Een Arabisdh voorbijganger is hier door revolverschoten gedood. Militaire patrouil les doorkruisen de aan de beide steden grenzende buitenwijken, teneinde botsingen te verhinderen. Vliegtuigen der R.A.F. vlie gen boven de streek, gereefd tot ingrijpen. Een Joodsche opmarsch De eenigszins onevenwichtige Poólsclie Jood. de advocaat Reppel, heeft van uit Polen een marsch van 10.000 Joden naar Palestina op touw gezet. Poolsche bladen meenen te weten, dat de regeeringen van Roeimenië. Bulgarije en Turkije hem op zijn verzoek reeds een doortochts-machtiging zou den hebben verleend, en dat men nu wacht op de goedkeuring van de Palestijnsche re geering. Natuurlijk zal deze uitblijven; En ge/land beeft ook zonder deze extra tien duizend Joden reeds genoeg in het heilige land te stellen! Fransche officieren smokkelden tabak In Toulon is een smoWkelzaak van tabak aan het licht gekomen, waarbij enkele marine-officieren betrokken zijn. Een eskader van de vloot had een bezoek gebracht aan het oostelijk deel van de Mid- dellandsche Zee en de manschappen zoowel als de officieren hadden souvenirs meege bracht, waaronder tabak. Tot nu toe had de douane hierbij veel door de vingers gezien, doch thans waren strengere maatregelen genomen. Eenige officieren wilden van een oefening imet een watervliegtuig gebruik maken om hun tabak aan land te brengen. De douane kreeg hier evenwel de lucht van en de zaak werd gere geld met een boete, welke den onvoorzich- tigen officieren werd opgelegd. Er zijn geen arrestaties verricht en alleen disciplinaire straffen zullen worden opge- DE JAPANSCH-CHINEESCHE OORLOG De Japansche opmarsch naar Hankau Nog ióoo meter van Kioe Kiang Volgens buitenlandsche militairen zijn de Japanners neg slechts 1600 meter van Kioc Kiang verwijderd. Van Ghineesche zijde wordt bevestigd, dat de Japanners aanmerkelijke successen hebben be haald. Volgens de Ghineesche autoritei ten zou de Leeuwenberg bij Kioe Kiang nog in Chineeaöhe handen zijn. Door buitenlanders wordt bevestigd, dat de Japansche strijdkrachten bij Kioe Kiang zware verliezen hebben geleden. Zij voorspellen, dat de Chineezen edi tor spoedig het veld zullen moeten Uit Hankau meldt D.N.B., dat in de nabij heid van Koetang Zondag eenige duizenden Japanners aan den westelijken oever van 't Po-Jamgmeer aan land zijn gegaan. Op liet oogen'blik liggen ongeveer vijftig Japansche oorlogsschepen op de Jang Tse •oor anker, in de onmiddellijke nabijheid .an het nieuwe operatiegebied. Verwacht kan worden, dat deze bodems ieder oogen blik kunnen ingrijpen. Ter voorbereiding van de ontscheping der bovengenoemde troepen hebben Japansche vliegtuigen de Chineesche stellingen aan de .Tang Tse tot aan Kioe Kiang zonder onder breking twee dagen lang gebombardeerd, waarbij het eene eskader bet andere afloste, tot ten slotte de Chineesche fortificaties tot zwijgen gebracht waren en de ontscheping der Japanners kon beginnen. Volgens de „Asahi Sjimboen" hebben de Japanners troepen aan lanid gezet op den oostelijken oever van het Po-.Tang-meer ten zuiden van de Jang Tse, op ongeveer 25 mijl van Kioe Kiang. De ontscheping geschiedde onder 't vuur van de Chineesche artillerie. Berichten uit Hankau melden, dat daar 20 Russische militaire deskundigen en 200 Russische ingenieurs en piloten zijn aange komen om deel te nemen aan de verster king. VERZEKERING JiiaaUcfiaftfiif - Sneeh De Russisch-Japansche spanningen De toestand niet verergerd De woordvoerder van het Japansche mi nisterie van buitenlandsche zaken heeft in antwoord op de vraag, of er ten aan van het Hoen Sjoen-incident geen ontspan ning was ingetreden, verklaard, dat de toe stand niet verergerd is, hetgeen niet als een ongunstig teeken beschouwd hoeft te worden. Op de verdere vraag, of Japan, zooals in de pers gemeld wordt, voornemens is, Mos kou de instelling van een grenscommissïe voor te stellen, antwoordde spreker, dat db Japansche regeering tot nog toe geen be slissing had genomen over een dergeüik voorstel. Zij handhaaft veeleer het reeds in 1936 aan Moskou voorgestelde plan van een grensregeling en is bereid tot het voe ren van onderhandelingen. Intusschen wordt in berichten, te Tokio uit de grensstreek van Sjang Feng ontvan gen, de toestand aan de Mandsjoerijsch— Russische grens „rustig en ontspannen" geacht. Een naar de grens gezonden Japansche stafofficier bevestigt de voortschrijdende kalmecring. Zoowel de troepenbewegingen als de versterkingswerkzaamheden bij Sjang Feng zijn stopgezet. Een aanslag op Porto-Rico Twee dooden, meerdere gewonden Terwijl hij aan de zuidkust van het eiland vertoefde is dezer dagen een aanstel, pleegd op gouverneur Winshup van Por- torico. Het schot werd vermoedelijk gebost door een lid van de nationalistische partij, welke de onafhankelijkheid' van Porto-P'co nastreeft, en de viering van den 40-sten ver jaardag der Amerikaansdhe troepen had uit gekozen voor deze bloedige manifestatie. Gouverneur Winshup zelf bleef onge deeld, doch daar de po', it ie oiimi/ldelUjk het vuur beantwoordde, werd niet alleen de pief er van den aanslag gedooi doch eers de luitenantekoon el Rizzary, terwijl er nog een twintigtal gewonden is. Na een aantal arrestaties was de orde spoedig her steld. Howard Hughes (in de auto in 't midden) in gezelschap van den president det New-Yorksche wereldtentoonstelling. Whalen en zijn persagent Lodwick op weg naar het New-Yorksche stadhuis voor de officieele huldiging na afloop van zijn rondvlucht DUITSCHLAND GAAT MANOEUVRES HOUDEN Staand leger van een millioen man? In de maand Augustus a.s. zal men in Duitschland maatregelen treffen voor 7eer uitgebreide legeroefeningen. Wel ingelichte kringen meenen, aldus seint .United Press" uit Berlijn, dat reeds vele duizenden Duitsche reservisten voor de gewone zomermanoeuvres zijn opgekomen. Het totaal aantal zal. zoo verwacht men, aanzienlijk grooter wor den dan «vorige jaren, daar o.a. een groot aantal ingenieurs en geniesolda ten aan de oefeningen deel zullen nemen, die thans de leiding hebben bij de versterkingen in het 'Rijnland, Aan deze laatste versterkingen wordt thans met vergroote snelheid gewerkt, mede met behulp van de arbeidskrachten, die krachtens Goerings laatste decreet zijn opgeroepen. Het overschot, dat zich spoedig in uniform zal steken, zal worden gerecru teerd uit hen, die op 1 Oct. 1937 een oplei ding van twee jaar hebben voltooid, de landiwehr, die grootendeels uit oorlogsvete ranen bestaat, welke sedert de wederinvoe ring der conscriptie drie jaar geleden ver scheiden weken oefening achter den rug hebben en andere groepen, die jaarlijks acht weken dienen als een deel van het ge regelde leger, alsook uit de vrijwilligers van 1931, '35 en '36, die een jaar opleiding ge noten hebben. Hierdoor zal dan het leger ver boven de gewone sterkte van 41 of 42 divisies of 700.000 man lcomen. Hier en daar meent men, dat het staande leger van Duitschland op het einde van Augustus een millioen man zal tellen. Men wijst er nog op, dat 't Duitsche leger steeds op oorlogssterkte is, zulks in tegenstelling met Frankrijk, dat een groote kern van ge oefende manschappen en reserve-officieren heeft. De hierbedoelde legeroefeningen zullen in het bijzonder gelden de gemotoriseerde af- deelingen, welke in de moderne, technische wijze van oorlogvoeren zijn geoefend. Aan deze manoeuvres wordt geen bijzondere (poli tieke beteekenis gehecht, daar het besluit ertoe reeds maanden geleden genomen is. Wel echter zal liet Derde rijk op deze wijze op het tijdstip, dat de aandacht van geheel Europa op Hodza's poging, het probleem der Sudeten Duitschers op te lossen., ge richt is, een indrukwekkend krachtsver toon ontplooien. „News Chronicle" in Duitschland verboden Op bevel van Himmler, den chef der Duitsche staatspolitie, is de „News Chro nicle" in Duitschland tot nader order ver boden. Welingelichte kringen verklaren, dat dit verbod in verband staat met de pu blicatie van bijzonderheden omtrent een rede, die een hooggeplaatst. Duitsch leger officier zou hebben gehouden over Spanje. Hoofdpijn - Kiespijn - Mijnhardtjes (dit zijn hartvormi ge cachets) helpen snel Gevatte koude 1 goed. Doos 50 ct^ Proefdoos 10 ct. DE SPAANSCHE BURGEROORLOG Rechtschen maken 14.000 krijgsgevangenen Tijdens de zuiveringsoperaties in het gebied van Don Benito hebben de recht- sche troepen, naar zij melden, 14.000 (krijgsgevangenen gemaakt. Zij verover den twee artilleriebatterijen, een sectie pantserauto's en een batterij anti-tank- geschut. Aan het front van Valencia hebben de rechtschen de operaties, die erop ge richt zijn den zak, die zich ten Noorden van Segorbe afteekent, te sluiten, voort gezet, Medcdeelingen der republikeinen Uit Valencia wordt gemeld: De rcclhtsche troepen bleven aan 't Estra- madura-front hevigen druk uitoefenen, ten einde don zak, in het Noorden begrensd door Campanario, in het Zuiden door Cas- tuera en Montcrubio de la Serena, te kun nen afsluiten. De regeeringstroe>pen boden taaien tegenstand en noodzaakten de recht- sche troepen belangrijke versterkingen in 't veld te brengen. De verdedigers der stellin gen, die den zak vormen, moesten terug trekken. Zij namen al hun materiaal mede. De regeerings-autoriteiten wijzen erop, dat door dezen terugtocht het front aanzienlijk beperkt werd, waardoor dit des te steviger is geworden Het belangrijkste doelwit der rechtsche troepen schijnt thans de stad Cabeza te zijn. Deze ligt ten Oosten van Castuera en er bevinden zich in de buurt daarvan stellingen van groote beteekenis. In den sector van Villanueva de la Serena hebben de rechtsche troepen enkele belang rijke stellingen in de nabijheid van Don Benito bezet. De strijd in den sector van Puento del Arzobispo is niet erg hevig. Alicante gebombardeerd Gisterochtend omstreeks negen uur heb ben een vijftal rechtsche vliegtuigen bom men laten vallen op Alicante. In de wijk San Bias werden 25 huizen vernield. Vol gens de laatste berichten zijn dertien per sonen gedood, onder wie vier kinderen en vijf vrouwen en drie en twintig andere wonden. Het Sudeten-DuitscHe vraagstuk Runciman gaat naar Praag Nu het nog steeds stroef gaat met 'de plannen tot oplossing van het Sudeten- Duitsche vraagstuk, heeft de Engelsche regeering een nieuw bemiddelings-initia- tief genomen. Zij heeft n.l. aan de Tsjecho- Slowaaksche regeering voorgesteld lord Runciman, voormalig Britsch minister van handel, naar Praag to zenden, bij wijze van adviseur. Volgens Havas zou Praag dit voorstel hebben aanvaard. In verband met de bevestiging, dat een Engelsche „waarnemer en bemiddelaar" naar Praag gezonden zal worden, meldt een „U.P."-bericht: Het voorstel hiertoe, dat, naar men ge looft, van Parijs uitgegaan is, is voortge sproten uit de toenemende ongerustheid over de onoverbrugbare verschillen tus- schen de Duitsche eischen en de Tsjechi sche concessies. Als tijdstip van de zending van Runci- .man wordt begin Augustus genoemd. fOENSDAG 27 JULI 11)38 VI'HO? 8.00* Gnukm ■alda-septet. 3.30 de kinderen .«ia. 6.00 Gram wij". 7.0C richten. 8.07 Berichter rla. 8.20 Het Haags Tram-Mannenkoor ec im.muziek. 9.00 Radlotooneel. 9.45 Gram. izlek. 10.09 Berichten ANP. 10.05 De Ram- ;rs. 10.45 Orgel en zang. 11.15—12.00 HILVERSUM II. 301.5 KCRV-UltBendlm -vaart. 8.00 Schriftlezing, meditatie. 8.15 Be richten, gram.muziek. (9.309.45 Gelukwen- achen). 10.30 Morgendienst. 11.09 Graan.mu ziek. 11.15 Zang met pianobegeleiding ec gram/muziek. 12.00 Berichten. 12.15 Gram. muziek. 12.30 Kinderkoor „Melodla" met pianobegeleiding en gram.muziek. 1.30 Gram muziek. 1.45 Pianovoordracht en gram.muz. 2.30 Voor jeugdige postzegelverzamlaars 3.00 Amsterdamsoh Kamermuziekkwartet cn ram.muziek. 4.45 Geluikwen-schen. 5.00 Kin deruurtje. 5.45 Gram.muziek. 6.30 Taalles en igsreglc- bou 7.00 Berichten. 7.15 La halfuur. 7.45—8.00 Reportage eventueel muziek. 8 05 Eerlehten ANP, herhaling SOS-Berlchten. 8.15 De Eemlandei serie „De Nederlandsche Bijbel in de Middel eeuwen". 9 30 Orgelspel. 10.30 Apollo-En-. semble. 11.30 Gram.muzlek. ca. 11.50—12.00' DROITWICH 1500 M. 12.05 orkest. 12.50 concert *.35 orkest. 2.35 Gram.muzlek. 2.50 Viool en plano. 520 Gram.muzlek. 5.40 orkest. 7.40 or kest. 9.35 orkest 10.45 orkest. RADIO-PARIS 1648 M. 8.10—9.05: 10.30 en 12.35 60 Zang. 2.05; 3.95 en 4.20 5.20 Gram.muzlek. 6.20 Zang. 720 Plai iek. 10.50 orkest. IIRUSSEL 322 ec ziek. 12.50 er muziek. 5.20 o ziek. 8.20 Var 484 Mi 12.20 Gri 1.50—2.20 Gra 31. 322 31: 12.29 Gram.mu- i orkest. 1.502.20 Gram. 6 35 Zang. 7.2o Grom.mu-. izlek. 12.50 en 1.39 orkest izlek. 6.35; 7.00 en 7.35 Gram.muzlek. 9.05 orkest en solist. UTSCHLAIVDSETVDER 1571 M. 7.20 Concert. 8.30 Gram.muzlek. 9.35 Gram.muziek. 11.20 orkest en solist. Weenen herdenkt den nazi-opstand Misdadigers van gisteren helden helden. Gisteren heeft het nat ionaal-socialistische Weenen den vierden verjaardag gevierd van den nazi-opstand van 25 Juli 1934. De over levenden van de „Putsch" trokken daarbij' onder leiding van hun aanvoerder Fridolin Glass langs denzelfden weg, waarlangs zij j in 1934 naar de bondskanselarij oprukten. j In -tegenwoordigheid van gouwleider Bue-rckel en stadhouder S e y s s In- quart is een gedenksteen onthuld met de I namen van de nationaal-socialistcn, die ge- vallen zijn bij de herovering van het gebouw, der bondskaselarij door de bondstroepen op de oproerlingen. Een soortgelijke plechtigheid vond plaats' bij de Ravag, het radiozendergebouw, waar vier jaar geleden de bloedigste gevechten werden geleverd. De dagbladen wijden lange artikelen en zelfs speciale edities aan .de gebeurtenissen' van 25 Juli 1934. De algemeene strekking is de nat.-sociaal-socialisten, die door de bonds- regeering terechtgesteld zijn na den putsch', voor te stellen als slachtoffers van een rech terlijke dwaling en te verklaren, dat Pla ne tt a niet de moordenaar van Dollfuss is/ Volgens sommige geruchten zou het proces- Planetta binnenkort herzien worden. DE VLIEGRAMP IN BOGOTA „United Pr." meldt uit Bogota, dat bij de vliegramp in Bogota 41 personen gedood' zijn en 110 andere werden gewond, van wie 55 ernstig. Van verscheidene is het leven ernstig in gevaar. Het juiste aantal sladhtofffers is zeer moei lijk vast te stellen, daar tal van slachtoffers onherkenbaar verminkt zijn. Vele gewonden zijn opgenomen in particu liere woningen. BRAND TE STIPHOUT STIPHOUT, 25 Juli. Gisteravond is door nog niet bekende oorzaak brand ontstaan ten huize van de familie G. Symens, welke wo ning met riet gedekt was. De brand nam weldra zulk een omvang aan, dat ook het aangrenzende perceel van P. Kok werd aan getast.. Men slaagde er niet in, iets te red den. Beide huizon brandden tot den grond toe af. Verzekering dekt de schade. Dien nacht knalden er kort na elkaar twee schoten, niet ver van den Elzenberm en den volgenden morgen schoot de Petser in de grienden langs den Beems een paar eenden. 't Geluid, dat van over den dijk als 'n doffe klop door de Stilte van den polder tot Gijs doordrong was 't bewijs, dat er voor hem wat te verdienen was. Maar Stijn mocht van 't bedrijf, dat 't daglicht niet velen kon niets weten. Alleen als zij de centen ontving zou ze vragen endan kon hij nog wat verzinnen. Maar zij noch de kinderen mochten nu al weten, waartoe de vader zich had geleend. En een listig uitgedacht plan zou voorloopig geen kwade vermoedens wekken. Toen de avond was gevallen ging Gijs de deur uit. Ze hoorden hem langs 't huis gaan, de klompen knerpten door den lossen grond. Stijn keek op en merkte dat Tinus ook luis terde. Er was iets in den jongen, dat haar verontrustte. Wist hij wat zijn vader ging doen. Onrustig zat hij onder de kleine lamp en kerfde weer in zijn. plankjes. Gijs ging de poort van den Elzenberm door en begaf zich Maar den zuidkant van het huis. In den hof wachtte hij. De luchf was donker. Dc waterkoude winterwind ritselde in de droge beukeblaren van de heg. Gijs drentelde heen en weer en na een klein half uur kwam uit den boomgaard een vaag silhouet. Dat was de Petser! Zoo was het afgesproken. Gijs ging naar den doorgang in de manshooge heg en wachtte den strooper op. ,.Ge zijt goed op oewe post!" „Es ik jao zeg, dan doei ik 't ook", was 't antwoord, dat een trotsche klank had. „Hier heb ik er zes en 'n paor endvogels". 't Was een heele vracht, die de Petser bij zich had. Samen gingen ze den hof in. Bij 't kleine raampje bleven ze staan. „Dut is het", zei Gijs. 't Linker ruitje was kapot, er zat een plankje voor gespij-i kerd. Met één ferme duw van de hamer, die hij in zijn jaszak had meegebracht, week 't hout krakend naar binnen en in 't don ker gat tastte Gijs naar 't grendeltje. Toen ging 't raampje open en wrong hij er zich door. De Petser gaf hem de ge schoten dieren aan en op den tast ging Gijs 't kleine kamertje door naar den gang. Voorzichtig, in het stikdonkere huis met den elleboog langs den muur tastend, schoof hij verder. Daar voelde hij de deur, die hij hebben moest. Hij was immers in dit huis bekend, al was hij in jaren niet in dit gedeelte ge weest. Hij wierp de vracht over en op elkaar in 't hokje, dat hij 't veiligst vond en keerde terug naar den Petser, die in den donkeren, winderigen hof zijn pijp stond te rooken. „Zijde klaor". „Ze leggen daor goed opgeburge", „Nou, dan zal ik oe is zegge, wet det ge 'doen mot". Ze gingen den hof uit, keken voorzichtigheidshalve eerst om den hoek van 't huis, maar wat zou er voor onraad kunnen dreigen op dit uur op den Elzenberm? Ze gingen den weg op naar Dengeren. De donkerte wik kelde hen in een vertrouwelijkheid als bij licht tusschen hen niet mogelijk zou zijn geweest. „Merge vroeg", zei de Petser, „gaoi ik de Demerumsche brug over en dan zien mijn de marresjesee's en gij bringt alles wet ik oe gegeven heb nar den aanderen kant van de Beems mee 't botje, det bij 't sluske leet. Ge wit 't aares, war?" Gijs wist wat van hem gevraagd werd en na enkele waar schuwingen van den strooper, scheidden ze. Gijs ging terug in de duisternis. Nu zou er geld zijn. Als hij 't nog eens overdacht leek 't hem een zaak, waarop toch maar weinig was aan te merken. In schijn handelde hij in 't „geschoten" wild. „Geschoten?" Dat was zijn zaak niet. Zijn vader had altijd gezegd: „Wet er lééft en vliegt ïn den polder en er boven, det is van gin miens aanders, dan van hum die 't vatten kan". „Ik gaoi merrege vroeg om een uur of half zes nar den aandere kaant", zei Gijs dien avond laat tegen Stijn. „Nar den aandere kaant; wet motte daor doen?" „Wet verdienen vur 't huishaauwe. Envraog nou mer niks mieer. Gij krijgt cente en det is 't vurnamste". „Mer „Leg nou nie te merre". „Ge doet toch gin dinge, die nie gezien maage worde, war?" „Wet ik doei, det doen er mer genogt". Zijn toon was luid en kribbig. Hij duldde geen tegenwerp pingen. En Stijn berustte. Ze vertrouwde hem, daar ze wist, dat 't in elk geval voor haar en de kinderen was. Onrustig was Gijs ïn den slaap. Voor den bepaalden tijd ging hij den anderen morgen al den modderigen weg op naar den Beemsdijk, maar achter de eerste wei om bereikte hij over de uitgelegde plank de boomgaard van den Elzenberm en een kwartier later was hij met zijn vracht, die hij in een zak droeg nu, uit 't leege, stille huis van wijlen Jan Donkerstal te voorschijn gekropen om zijn eerste reis naar den overkant te onderneme'n. 't Was donker. Een druilerige regen woei hem in den nek. Met groote zekerheid zocht hij de meest begaanbare gedeelten van den landweg op. Zijn klompen schoven en kleefden op den modder. Er was enkel de onzegbaar suizende stilte om hem heen. Hij vond 't bootje van den Petser bij 't sluisje in de kade en bij 't grauwe licht, dat 't water in dezen laten winter-, nacht opgaf, voer hij de uitwateringssloot uit naar den Beems. Hij roeide met korte halen 't lichte vaartuigje den stroom op en voelde zich in de oneindigde ruimte als een vrij man. Er was immers niet 't minste gevaar. Na een kwartier meerde hij zijn bootje ïn het verlaten haventje bij de groote inlaatsluis. Toen hij met zijn vracht op den dijk liep begon de trieste wifeling van het nieuwe licht in 't Zuidoosten. De vracht begon zwaar te wegen en hij had nog minstens een uur te gaan. Die Petser was toch een kerel. Dat zijn gangen werden nagegaan wist hij. Vandaag zouden ze hem doodgemoede reerd de brug naar Demerum zien overstappen zonder wild en vanzelf zonder geweer. En hier, in den Zandpolder, droeg Gijs Streef zijn buit naar den poelier in Overwijk, die van 't geval op de hoogte was. Wette moclgjH i

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1938 | | pagina 2