Jlimurr geit&dft (tfmirmtt
Dagelijks verschijnend Nieuwsblad voor Leidenen Omstreken
TEGEN CHRISTELIJKE STAATKUNDE
(9uieett}Uoicrne^tl)ilieryen^.l7aaTl'tV$
&«cl?entuejp? let: uw Jftottfukta
Japan wenscht geen oorlog
met Rusland
Bij het graf der Van Renselaers
„ALBLAS'N.v.
gbonnementBprijg:
Per kwartaal in Leiden en in plaatsen
waar een agentschap gevestigd is 2-35
Franco per post 2.35 portokosten
Per week0.18
Voor het Buitenland bij wekelijksche
zending4.50
Bij dagelijksche zending5.50
Alles bij vooruitbetaling
Losse nummers 5 ct. met Zondagsblad 7'/j Cl
Bureau: Breestraat 123 Telefoon #710 (na 6 uur 3166) Postbox 20 Postgiro 58936
19e Jaargang
abbtrtentieprrj?tn:r
Van 1 tot 5 regels 1.17'/»
Elke regel meer r 0.22'/a
Ingezonden Mededeeljngen
van 1—5 regels 2.30
Elke regel meer 0.45
Voor het bevragen aan 't bureau
wprdt berekend ...M« 0,10
No. 6451
ZATERDAG 23 JULI 1938
Het verschijnsel is even merkwaardig
als verontrustend. Terwijl er eenerzijds
onloochenbaar zeker meer vraag naar
God en Godsdienst is dan enkele jaren
geleden, wordt anderzijds het objectieve
verband tusschen belijdenis des geloofs
en staatkundige richting met kracht af
gewezen. Men juicht het toe, dat de
Christen met zijn persoonlijk geloofsle
ven in de staatkunde rekening houdt,
maar men acht het onjuist, dat hij de Wet
en het Woord van God als norm en richt
snoer, als objectieve basis voor publieke
actie noodzakelijk acht.
De dwaling, dat het om den mensch
en niet om de eer en het recht van God
gaat, is de grondslag van deze beschou
wing: de praktische consekwentie is
steeds weer, dat er van organisatie on
der eigen Christelijke banier en van af
zonderlijke partij formatie naar eigen
godsdienstig beginsel geen sprake mag
zijn.
Gevolg daarvan is weer, dat wij met
hetzelfde verzet te doen krijgen als onze
vaders, doch dat de tegenstanders zich
thans bedienen van vromer termen dan
hun voorvaderen. We voegen er direct
aan toe, dat dit lafste niet met listig
overleg en opzei e misleiding ge
schiedt, dooh sle*. berust op veran
derd inzicht.
Ook in de dagen van olim sprak men
van liberalen met de witte das en men
bedoelde daar kerksche menschen mèe,
die nochtans tegenstanders waren van
Christelijke politiek, maar zij waren het
op andere gronden dan hun geestelijk
nageslacht.
Zij zeide: uw godsdienstige overtuiging
heeft niets met uw politieke, economi
sche en sociale richting te maken; thans
erkent men wel het verband tusschen ge
loof en leven in de maatschappij, maar
het blijft een persoonlijke band. De een
komt wegens „de ontmoeting van het
Christendom en het socialisme" tot de
partij der sociaal-democraten; een ander
wordt door zijn religieus gevoel geleid
naar de vrij zinnig-democraten; doch
wanneer gij daar eenmaal aangeland zijt,
moogt gij niet eischen, dat anderen zich
onderwerpen aan uw persoonlijk geloofs
inzicht.
Gezien van het standpunt, dat onze
overtuiging en niet Gods gebod norm
maatstaf is, moet men de logica van deze
redeneering toegeven; doch voor den
Christen, die op elk terrein des levens
wil vragen: „Wat wilt Gij, dat ik doen
zal", is deze beschouwing ten eenenmale
verwerpelijk. Alleen maar, de tegenstel
ling is minder gemakkelijk te onderschei
den dan een halve eeuw geleden en het
gevaar voor dwaling grooter; de welwil
lende neutraliteit van Gamaliël was ge
vaarlijker voor de jonge Christelijke kerk
dan de onverschilligheid van Pilatus met
zijn vraag: „Wat is waarheid?"
In onze dagen is het niet anders dan
toen. Men gaat zelfs nog verder en ver
klaart, dat men het Evangelie en de ware
Christelijke belijdenis wil beschermen
tegen het politietke Christendom, dat de
leer van Jezus misverstaat en de werke
lijke vroomheid schade doet door veront
rustende prediking, welke op Christelijke
actie aandringt,
.Vooral het nationaal-socialisme
hoewel dit niet alleen dient zich aan
al-s behoeder van de Christelijke leer en
levenspraktijk; maar ziet daarbij geheel
over 'het hoofd wat geloofsgehoorzaam
heid van den Christen vordert.
.Van België uit wordt ons volk be
werkt door de fascistische organisatie
„Verd'inaso", die uit de hoogte neerziet
op de nationaal socialistische beweging,
welke niet ten onrechte verweten wordt,
dat zij „massasucces" beoogt. Maar het
streven van „Verdinaso" is naar eigen
verklaring evenzeer gericht op de ver
nietiging van het partijensysteem en dus
is de opheffing van de confessioneele
partijen daarbij vanzelfsprekend èèn der
voorwaarden".
De leiding begrijpt echter, dat deze
barsche taal „vele geloovige Katholieken
en Protestanten" zal afschrikken en daar
om probeert zij deze groepen door z.g.
principieele artikelen gerust te stellen.
Daartoe assumeerde zij zioh een Protes
tant, die „Groen" teekent en zich voor
doet als een volgeling van Groen van
Prrnsterer, terwijl een zekere meneer
„Bruining" de Roomsch-Katholieken
moet bepreeken.
Hoe weinig „Groen" van Groen van
Prinsterer weet, blijkt wel u-i't de opvat
ting, dat de laatste „een (Christelijk) po
litiek genootschap naast het kerkgenoot
schap noodzakelijk achtte, opdat de gods
dienstige gemeenschappen het hoofd
den kunnen bieden aan de democratische
denkbeelden". Luther en Calvijn dachten
daar anders over.
Dr. Kuyper ging al weer verder. Hij
stond eerst vijandig tegenover Rome,
maar zag spoedig in, „dat het noodig
was om, zooals hij zich ongeveer uitdruk
te, de oude gewaden af te leggen en po
litieke samenwerking met Rome te zoe
ken". De schrijver heeft blijkbaar eens
iets gehoord van „oude plunje", waar
over Dr. Kuyper sprak, en past dat nu
geheel ten onrechte toe op het samen
gaan van „Rome en Dordt".
Dit toont gebrek aan historische ken
nis, doch is op zich zelf zoo erg niet. Er
ger is, dat de schrijver hiermee Dr. Kuy
per ten laste legt, dat deze, via het sa
mengaan met Rome, wilde komen tot een
overkoepeling van alle partijen die van
goeden wille zijn, ongeacht de vraag,
wat de wet Gods objectief voor de staat
kunde beteekent.
Wij gelooven niet, dat de voorstan
ders van principieel Christelijke politiek
op deze wijze gewonnen kunnen worden
voor een vroom en veredeld nationaal-
socialisme.
Twee zandbakken gezonken
OUDEWATER, 22 JulL In den afgeloo-
pen nacht zijn op de Hollandsche IJssel,
even ten westen van Oudewater twee
zandbakken van de Amsterdamsche Ballast
Mij, die werden gesleept, gezonken. De
oorzaak hiervan heeft men nog niet kunnen
vaststellen. In verband met dit
ongeluk maakt de hoofdingenieur-directeur
van den Rijkswaterstaat in de directie
Utrecht bekend, dat de scheepvaart op de
Hollandsche IJssel alleen mogelijk is met
schepen, smaller dan 3% meter en minder
diepgang dan 1.20 meterT
Het lichten van de vaartuigen wordt
voorbereid. De duur der stremming zal
hoogstens enkele dagen zijn.
OUDERCOMMISSIES
Op de vragen van den heer Van
S 1 e e n betreffende het vorderen van een
spoedige totstandkoming van een algemee-
nen maatregel van bestuur- regelende de
inrichting, de samenstelling, de bevoegd
heden en de wijze van verkiezing van dc
oudercommissies en de ouderraden heeft de
Minister van Onderwijs geantwoord, dat
hij hoopt een spoedige totstandkoming van
den bedoelden algemeenen maatregel van
bestuur te kunnen bevorderen.
Kalmeerende verklaring over het
grensincident in Mandsjoerije
Diplomatie zal de kwestie
regelen
Japansche pers zwijgt
De verklaringen van Japansche zijde
over het grensincident in Mandsjoerije
bevestigen thans duidelijk den indruk,
dat de toestand sinds 24 uur zich ont
wikkelt in de richting van kalmeering
of minstens in de richting van een
voortzetting der besprekingen. De
woordvoerder van het Japansche depar
tement van oorlog verklaarde gister
middag letterlijk: „Wij wenschen geen
oorlog met Rusland op dit oogenblik,
nu wij met China bezig zijn, maar wij
beschikken toch aan de Mandsjoerij-
sche grenzen over de noodige middelen
om het hoofd te bieden aan iedere ge
beurlijkheid".
De genoemde autoriteit zeide verdeT o.m.:
„Het Japansche leger laat het op het oogen
blik aan de diplomatie over de kwestie van
Tsjangkoefeng te regelen. De kansen op een
minnelijke regeling langs diplomatieken
weg zijn niet uitgeput. Wanneer echter de
onderhandelingen mochten mislukken, zou
het ministerie van oorlog de mogelijkheid
overwegen van het uitzenden naar de
plaats van het incident van een militaire
persoonlijkheid uit Tokio om den toestand
te bestudeeren."
Hij voegde hieraan toe, dat het incident
van Tsjangkoefeng duidelijk opgeblazen is
door de buitenlandsche en ook de Japan
sche pers zelf op grond van al te alarmee-
rende berichten uit Mandsjoekwo en Korea
De Japansche pers, die gistermorgen nog
een alarmeerenden toon volhield, zwijgt
thans bijna geheel en beperkt zich tot het
weergeven van de gematigde verklaringen,
die zijn afgelegd door den woordvoerder
van het ministerie van buitenlandsche za
ken,
Het onderhoud met Litwinolf
Omtrent het onderhoud, dat de Japan
sche ambassadeur te Moskou, Sjiigemit-
soe met den Russischen volkscommissaris
van buitenlandsche zaken, Li twinoff,
heeft gehad, is, naar Domei meldt, te Tokio
een verklaring gepubliceerd, waarin o. a.
wordt gezegd, dat Sjigemitsoe Litwinoff er
op heeft gewezen, dat het Mandsjoerijsche
olk reeds jaren lang op den top van den
Tsjang Koe Feng-heuvel tweemaal in het
jaar, in Juni en in September, godsdien
stige plechtigheden placht te houden. Vol
gens authentieke gegevens, in het bezit van
de Japansche en Mandsjoerijsche autoritei
ten, is het duidelijk, dat het betrokken ge
bied tot Mandsjoekwo behoort, terwijl Ja
pan uiteraard de noodige stappen in deze
kwestie moet doen met het oog op zijn ge
meenschappelijke verplichtingen met Mand
sjoekwo terzake de nationale defensie.
De sovjet-regeering is tot nog toe voor
standster geweest van den status quo wat
de grens tusschen Mandsjoekwo en de
sovjet-unie betreft en heeft herhaaldelijk
verklaard dat zij aandacht besteedt aan de
rust langs de grens, doch de plotselinge
gewapende bezetting van het gebied van
Tsjang Koe Feng door de sovjet-unie moet
beschouwd worden als een poging der
sovjets, om den status quo aan de grens te
verbreken. Alle verantwoordelijkheid voor
de gevolgen van de nieuwe situatie komt
derhalve neer op de sovjet-unie, met an
dere woorden, een dergelijke actie der
sovjet-unie moet beschouwd worden als
een soort van provocatie van Japan.
LOCAALTREIN GRIJPT
VRACHTAUTO
Bestuurder aan verwondingen
overleden
Andere inzittende ongedeerd
GRONINGEN, 22 JulL Vanmiddag
omstreeks een uur is op den onbewaak-
ten overweg tusschen M e e d e n en
Muntendam een vrachtauto, geladen
met turf en afkomstig van Emmererf-
scheidenveen door den locaaltrein naar
Stadskanaal gegrepen. De auto werd
meer dan dertig meter meegesleurd.
De eigenaar van den wagen, de heer Th.
Boelens, werd ernstig aan de beenen ge
wond. De naast hem zittende knecht bleef
zoo goed al$ ongedeerd. De heer Boelens is
naar het academisch ziekenhuis te Gronin
gen overgebracht. Zijn toestand is vrij ern
stig. De vrachtauto werd geheel vernield.
De trein had ongeveer een half uur ver
traging.
Het slachtoffer overleden
Nader wordt gemeld, dat de 23-jarige D.
Boelens uit Emmererfscheiderveen, die
zware inwendige kneuzingen had gekregen
en beide beenen had gebroken, in het diaco-
nessenhuis te Groningen kort na aankomst
is overleden.
De mede-inzittende D. Mik kreeg sleohts
een lichte verwonding aan een der handen
en is, na in het ziekenhuis te zijn venbonden,
naar huis teruggekeerd.
De auto werd gegrepen door den trein,
welke om 13.13 uur van het station Meeden-
Muntendam in de richting Veendam was
vertrokken. De wagen werd door de locomo
tief over de spoorbrug meegesleept tot aan
de andere zijde van het kanaal en geheel in
elkaar gedrukt.
Landgoed de Hooge Vuursche
Het landgoed „De Hooge Vuursdhe"
is- naar wordt medegedeeld, overgegaan
aan Staatsboschbeheer, dat het bosch
complex in beheer kreeg van het De
partement van Sociale Zaken.; Onder
handeld wordt nog over het aankoopen
van een bosdhcomplex behoorende bij
het landgoed „Klein Drakenstein",
Gaat ook «.Klein Drakenstein" aan Staats
boschbeheer over, dan zal bijna 500 H.A
bosch het eerste eigendom zijn van Staats
boschbeheer in de provincie Utrecht,
Het aangekochte bosch zal als werkver
schaffingsobject dienen en werkloozen uit
de in de nabijheid gelegen plaatsen zullen
er verschillende jaren te werk worden ge
steld om de bosschen die thans verwaar
loosd zijn, in orde te brengen.
Er moet gedund worden en de bosch-
sland zal verbeterd worden door aanplan
ting van moderne houtsorten. De aankoop
zou geschieden- dank zij de gelden, welke
het Rijk beschikbaar heeft gesteld voor
aankoop van gronden enz. voor bestrijding
der werkloosheid.
FLESCHJE LYSOL LEEGGEDRONKEN
Door op een stoel te klauteren zag het
2-jarig zoontje van de familie G. te Maas
tricht, zoo meldt de „Limb. K.", kans bij
een rekje te komen, waarop allerlei potjes
en fleschjes stonden. Het ventje bemachtig
de een dezer fleschjes, waarin zich lysol
bevond, en dronk dit leeg. Even later von
den de huisgenooten den kleine bewusteloos
naast den stoel liggen, terwijl ze tevens tot
hun grooten schrik het leoge lysolfleschjc
ontdekten.
In allerijl werd de jongen naar het zieken
huis vervoerd, waar terstond al het moge
lijke werd gedaan. Men vreest echter voor
het leven van het ventje.
ALG. FRIESCHE LEVENSVERZ.-MY
LEEUWARDEN - BURMANIAHUIS
GROOT N00RDH0LLANDSCHE VAN
1845
AMSTERDAM - VAN BRIENENHUIS
DUBBELE GARANTIE VOOR ALLE
VERZEKERDEN
De spoorwegpostdienst
's-GRAVENHAGE- 22 Juli. De organisatie
van den Spoorwegpostdienst wordt met in
gang van 1 Augustus a.s. in dier voege ge
wijzigd, dat geen afzonderlijke directies
Spoorwegpostkantoren genaamd meer ge
vestigd zullen zijn te Amsterdam, Rotter
dam en Zwolle, en dat ook de onder deze
directies vallende bureelen te Utrecht, Bre
da en Arnhem worden opgeheven. De lei
ding van dezen dienst wordt thans bij den
inspecteur van den Spoorwegpostdienst te
Utrecht gecentraliseerd. Naast den inspec
teur zullen eerst aanwezende ambtenaren
hun standplaatsen hebben in de steunpun
ten Amsterdam/ Rotterdam, Zwolle en Eind
hoven.
In de verzending der post en den loop der
postrijtuigen wordt hiermede geen wijziging
gebracht
Nieuwe legervliegtuigen
op Soesterberg
SOESTERBERG, 22 Juli. De eerste T 5
en D 21 vliegtuigen- waarvan zooals be
kend, bij de Fokkerfabrieken te Amster
dam een geheele serie in opdracht van
de militaire luchtvaart in aanbouw is,
zijn heden op het vliegveld Soesterberg
gearriveerd.
De beide vliegtuigen trokken uiteraard
veel belangstelling. Het type van de nieuwe
toestellen wijkt in vrij sterke mate af van
de tot op heden gebruikte modellen Vooral de
verschijning van den grooten T 5 luchtkrui-
ser trok de bijzondere aandadht. De T 5 werd
van Schiphol naar Soesterberg overgevlo
gen door kapitein-vlieger van Gemeren
en den eersten luitenant-vlieger Linthout
terwijl de D 21 gevlogen werd door den
luitenant-vlieger d e Z w a a n.
Naar wij voorts vernemen, is de aanbouw
van de eveneens bij Fokker in opdracht zijn
de G 1 toestellen ook reeds in een zoodanig
stadium gekomen, dat de aflevering hiervan
binnenkort kan worden tqgemoet gezien.
Duitsche militairen gevlucht
Bang naar Spanje gezonden te worden
In den loop van deze week hebben zich,
naar Het Volk meldt, bij den landbouwer
K. te Winterswijk twee Duitsche militairen
vervoegd, die vertelden uit Bocholt in
Duitschland naar Holland te zijn gevlucht,
uit angst naar Spanje te worden ggzon-
den. Een der militairen had zijn onder
scheidingsteekenen afgerukt, terwijl de an-
de kans gezien had burgerkleeding te be
machtigen. Zij verklaarden, na een boter
ham te hebben ontvangen, zich bij de
Nederlandsche politie te willen melden.
Daar dit niet gebeurde, toog de politie op
onderzoek uit, teneinde hen op te sporen.
Thans zijn zij te Apeldoorn gearresteerd.
Zij bleken oud-Oostenrijkers te zijn, af
komstig uit Weenen.
In afwachting van de beslissing van
hoogerhand wat met hen gebeuren moet,
zijn zij voorloopig in arrest gesteld.
Een vluchteling doodgeschoten?
In hetzelfde blad deelt mr C. Enthoven
in een ingezonden stuk mede, dat eind
Juni een zekere Friedrich Meister, een
Duitscher, die in Holland bescherming
heeft gezocht tegen zijn Duitsche achter
volgers door Nederland over de grens ls
gezet en dat hij te Emmerich kort daarop
is doodgeschoten. Mr Enthoven acht dit in
strijd met de toezegging van Minister Gose-
ling in de Tweede Kamer, dat de regeering
nooit een vluchteling, wien ernstig gevaar
dreigt, over de grens zal zetten.
Twee jongens verdronken
HOOGWOUD, 22 Juli. Vanmorgen is het
elfjarig zoontje van de familie Sohooneveld
te Middenmeer, in den Wieringerm eerpol der,
terwijl hij met een vriendje aan het visschen
was nabij het stoomgemaal te Aartswoud te
water geraakt.
Het vriendje waarschuwde onmiddellijk
eenige omwonenden, doch het lukte hun niet
den jongen te redden.
Nadat men ongeveer een kwartier aan
Het dreggen was geweest, werd het lijkje op
gehaald. Gedurende anderhalf uur paste een
geneesheer kunstmatige ademhaling toe,
hetgeen evenwel geen resultaten meer had.
Het stoffelijk overschot is naar de ouder
lijke woning vervoerd*
Op verboden plaats gespeeld
AMSTERDAM, 22 Juli. Vanmiddag waren
jongens op de spoorbrug over de voormalige
Westerdoksluis geklommen en achter de
hekken omgeloopen.
Het spelletje was dan om van de brug
leuning af te glijden. Hierbij is een twaalf
jarige jongen te water geraakt.
Twee mannen, de 29-jarige A. H. van
Spaandonk en de 21-jarige J. Harders,
sprongen onmiddellijk geheel gekleed te
water. Ofschoon zij vele malen naar den
drenkeling doken, slaagden zij er niet in
het kind te pakken te krijgen.
Na eenigen tijd dreggen is het slacht
offertje opgehaald. De G. D. stelde nog ge
durende geruimen tjjd pogingen in het werk
de levensgeesten weer op te wekken, doch
vergeefs. Het lijkje is naar het binnengast
huis vervoerd.
VOORNAAMSTE NIEUWS
Dit Nummer bestaat uit DRIE blader
en bet ZONDAGSBLAD
Te Amsterdam is overleden Dr L.
Heijermans, oud-directeur G.G. en G.D.
De Algemeene Synode der Ned. Herv.
Kerk.
Finantieel Weekoverzicht.
Na een afwezigheid van elf jaar is de
kruiser „Sumatra" in Den Helder terug
gekeerd.
Nabij Groningen is een vrachtauto door
een trein gegrepen; de bestuurder is aan
•zijn verwondingen overleden.
In de kerk van Nijkerk is door toedoen
van Amerikaansche afstammelingen een
steen onthuld op het graf van Hendrik en
Johan van Renselaer.
De Christelijk-Historische Zomer-con-
ferentie te Lunteren.
Te Arnhem is overleden Ds A. M.
Knottnerus oud-predikant-directeur van
het Ned. Herv. Diaconessenhuis aldaar.
De onderhandelingen tusschen Rusland
en Japan loopen thans weer vlotter.
Het Engelsche Koningspaar is te Lon
den teruggekeerd.
In Roemenië is een Poolsch verkeers
vliegtuig neergestort, waarbij veertien
personen zijn omgekomen.
Te Shanghai zijn weer verschillende
aanslagen gepleegd.
Ontroerende plechtigheid
in Nijkerks kerk
Eere voor die zich offerden
voor het Vaderland
(Van een specialen verslaggever)
NIJKERK, 22 Juli. De monumentale
kerk die haar toren hoog boven de oude
stad verheft, bergt in haar schoot het
stoffelijk overschot van Hendrik en
Johan van Renselaer- twee trou
we vaderlanders, tweelingbroeders, die
in den tachtigjarigen krijg hun leven
gaven voor de zaak der Nederlandsche
vrijheid. Johan stierf 7 Februari 1601 in
den strijd binnen Deventer en Hendrik
plengde zijn hartebloed 6 Juni 1602 in
den strijd bij Oostende in de Zuidelijke
Nederlanden.
Interesse bij Amerikaansche relaties
Dit feit is hedenmiddag de oorzaak ge
worden van een treffende, door eenvoud en
hartelijkheid ontroerende, plechtigheid- bin
nen de muren van het historisch gebouw.
Nazaten van de familie v. Renselaer zoch
ten in de 17e eeuw aan de overzijde van den
Oceaan in de Nieuwe Wereld ontplooiing,
in de mogelijkheden die zich daar voor
deden, en zoo werden zij de voortrekkers,
die stichters zijn geworden van de wereld
stad New-York. De v. Renselaerswijck
werd één der koloniën, waaruit later het
groote bevolkingscentrum opbloeide.
Het is ruim 3% jaar geleden dat Miss v.
Renselaer uit New-York verzocht de been
deren van haar manhafte voorvaderen te
verzamelen en een goede bezorging te ge
ven. Piëteit tot het roemrijk verleden, en
liefde tot die zich offerden voor hun Vader
land- noopten haar daartoe. Toen de Kerk
voogden op een gevoelvolle wijze aan dit
verzoek hadden voldaan, zond zij een gift
om de prachtige monumentale grafzerk, die
in een vergeten hoek onder een trap lag
weggestopt, een betere plaats te geven en
de Kerkvoogdij gaf ook nu, met medewer
king van Hr Ms. gezant en gevolmachtigd
minister te Washington, Jhr. Mr H. M. v.
Haersma de With, aan dit verzoek ge
volg en gaf de zerk een eercplaats in de
muur naast den kansel. Zij vervulde zelf
ook de plicht der dankbaarheid, jegens het
moedige voorgeslacht, en bracht onder de
zerk een graftombe aan, die thans het stof
felijk overschot van de beide hoplieden her
bergt en bewaart.
Ziehier 'de voorgeschiedenis, die 'de na
zaten uit de Nieuwe Wereld naar het oude
stadje deed overkomen, om den steen plech-
tiglijk te onthullen.
Miss v. Renselaer met haar oude
vriendin Miss Gardener, begeleid door
H. Ms. Gezant/ hun gastheer en verdere
familie, bezetten het gestoelte der eere, vlak
voor de zerk, die nog door een gordijn aan
het oog werd ontrokken.
In de oude gothische kerk zagen de
de eeuwen neer op de bewoners der
nieuwe wereld, die hier het hoogst
sympathieke offer der dankbaarheid,
aan het voorgeslacht brachten. Treffen
de gebeurtenis in onzen door onrust op-
gejaagden tijd
Kunstwaardeering en Symbool
De president-kerkvoogd, de heer A. M e y-
ling, heeft allereerst bij deze plechtigheid
een woord van welkom tot de hooggewaar
deerde gasten gericht en de geschiedenis
van de familie en de herplaatsing van den
steen uiteengezet.
Daarna sprak Ds C. J. v. d. Graaf, als
voorzitter van den kerkeraad de eigenlijke
onthullingsrede uit.
Spr. uitte allereerst zijn waardeering
dank voor wat de familie van Renselaer voor
de kerk van Nijkerk heeft willen doen. Het
is den Kerkeraad een eere in dit gebouw te
mogen ontvangen de familie van de voorva
deren- die in den 80-jarigen oorlog voor ons
Vaderland stierven.
Na e€n uiteenzetting te hebben gegeven
van hetgeen de steen bedoelt te zeggen t,ot
allen die hem zien, zeide hij dat de Kerke
raad in de plaatsing van den steen een ver
fraaiing van het kerkgebouw ziet. Kunst en
Protestantisme zijn geen tegenstellingen,
doch moeten elkaar aanvullen Evenwei
mag de kunst nooit in de kerk de leiding
geven, dat mag alleen het levende Woord
Gods.
Deze steen is een teeken van den eerbied
dien we hebben voor degenen die hun leven
ten offer brachten voor 't Vaderland. Een op
gericht teeken, symbool van liefde voor on
zen geboortegrond. Het spreekt tot ons als
de steen die door het oude Israël werd op
gericht en waarin het „Ebcn Haëzer" stond
gebeiteld.
Tenslotte is deze steen een beeld van de
nauwe relatie die er bestaat tusschen ons
vaderland en deze oude stad. tusschen Ame.
rika en Holland.
De steen onthuld
Voordat Ds v. d. Graaf deze rede uitspraak,
verzocht de president-kerkvoogd het doch
tertje van den predikant Wilhelmina
v. d. Graaf, den steen to willen onthullen.
N.V. GRONINGSCHE HYPOTHEEKBANK
gevestigd te GRONINGEN
De Bank geeft uit:
31/2 Pandbrieven a 100%
(Koers van omwisseling 100%
BETONHOUT
KISTENHOUT
HOUTHAN DEL
WADDINXVEEN
Opslagplaatsen te 's-Gravenhage, Fahrenheit-
straat 343. Rotterdam, Zwaanshals 119-12T
(■TRIPLEXVraagt prijs LIJSTWERK
PRAKTIJKEXAMENS
BOEKHOUDEN
Middenstands - diplom»
Boekhouden M.0.
Handelskennis L.0.
Frans, Duits en Engels L.O.
Wiskunde L.O. en M.O.K.
Nederl., Engelse en DuifSé
Handelscorrespondentie
Hoofdakte}).v„» c"S
CHAMPAGNE
ERN EST IRROY
CACHET ORANGE
„Sec" Goüt Américain
Gen.-Agent: ANDRé EERSTENS, Tilburg
MEN LOGEERT
AM.-kdj-I.Zm ZTTR GOED
UOTfL TEL3I660 E
CAF£
KAMERS MET ONTBUT-f 3-MET
Het ranke meiske voldeed hieraan,
terwijl de aanwezigen zich van hun zit
plaatsen verhieven en het orgel twee
coupletten van het aloude Wilhelmus
door de oude kerkgewelven deed weer
klinken. Het was doodstil in het gebouw
toen de laatste vertrouwde klanken in
de ruimte wegstierven.
Na dit alles heeft Jhr H. M. v. Haers
ma de With een kort gevoelvol woord
tot Miss v. Renselaer en haar vriendin ge
richt. Hij gaf uiting aan de groote vreugde
die hem bezielde haar te mogen ontvangen
en memoreerde wat dc fam." v. Renselaer
voor Amerika heeft beteekend.
Een der familieleden, de hoor M. H. v.
R e n s 1 a e r Bouivier reikte met enkele
woorden de Amerikaansche gast een tuil
bloemen en verzocht haar die aan den voet
van de tombe tc willen neerleggen. Dit werd
opnieuw een stille doch sprekende hulde
aan het dappere voorgeslacht, aan welko
hulde heel deze dienst zoo rijk was.
De secretaris van het college van kerk
voogden- de heer J. v. d Linden, sprak
daarna aan het slot een woord van dank.
Het was een goede stille ure in liet oiidë
kerkgebouw. In het hed*n lag 't verleden
en het sprak tot allen.
