DEELZENBER
De eischen der Sudeten-
Duitschers
SCHUDT UW LEVER
WAKKER
D E V E O
VAN KRANTENJONGEN TOT UITVINDER
WOENSDAG 20 JULI 1938
EERSTE BLAD PAG. i
Memorandum door de
partij gepubliceerd
Onderhandelingen nog niet
begonnen
„Tot dusver slechts informatieve
gesprekken"
Gistermiddag heelt te Praag de Sude-
tenduitsche partij de volledige tekst ge
publiceerd van het memorandum, dat zij
op 7 Juni aan de Regeering heeft doen
toekomen.
In een begeleidende mededeeling ver
klaart de persafdeeling van de partij,
tot deze publicatie over te gaan, omdat
door in discretie van een Fransoh pers
agentschap het memorandum, dat een
vastlegging der acht eischen van Karls
bad bevat, in hoofdzaak bekend was ga-
worden. Voorts maakte de mededeeling
er opmerkzaam op, dat de regeering het
memorandum als basis voor onderhan
delingen aanvaard heeft, waaruit blijkt,
dat geen der daarin opgestelde eischen
de regeering onmiddellijk onaanvaard
baar voorkwam.
Punt één wn het memorandum consta
teert, dat de rechtsgelijkheid individueel,
noch voor de volksgroepen, tot stand is ge
komen
Punt twee stelt vast, dat het principe der
yolkssouvereiniteit slechts kan worden ge
waarborgd door erkenning van de reel ts-
persooniijkheid der volkeren en der volks
groepen
Punt drie: ter verwerkelijking van deze
beginselen moet het staatsgebied gereorga
niseerd worden in den zin van een naar de
naties regionale decentralisatie en een in
deeling van het staatsgebied in Tsjechisch,
Duitsch, Slowaaksch enz. volksgebied.
Punt vier eischt verdeeling van wetgeving
en bestuur over organen van den staat en
organen van het zelfbestuur der volkeren en
volksgroepen en het herstel van het zelf
standige arbeidsgebied der gemeenten.
Indecling van de wetgevende macht
Punt vijf behandeld de indeeling van de
(wetgevende maaht in een nationale verga
dering en in de volksvertegenwoordigingen.
In de nationale vergadering, die gekozen
moet worden op grond van algemeen, direct
en geheim kiesrecht, moeten de leden, die
'tot eenzelfde volk liehooren, nationale groe
pen vormen, die die rechtspersoonlijkheid
van hun volken en volksgroepen vertegen
woordigen. De nationale vergadering is be
voegd voor alle aangelegenheden, die niet
onder het zelfbestuur vallen. De volksverte
genwoordigingen worden gevormd door de
leden van de nationale groepen der natio
nale vergadering.
Haar bevoegdheid strekt zich uit tot: wet
geving in aangelegenheden van 't nationale
zelfbestuur, verkiezing van den voorzitter
(van het zelfbestuur, begrootingsrecht, e.d.
De volksvertegenwoordigingen hebben het
recht tot initiatief voor wetsvoorstellen in de
nationale vergadering.
De punten zes, zeven en acht behandelen
Öe reorganisaties van de uitvoerende macht,
van het bestuur e>n het ambtenarengerecht
Geéischt wordt, dat de voorzitters van de
zelfbesturen als leden der regeering in ae
regeering worden opgenomen en onafhanke
lijk zulle-n zijn van het vertrouwen der na
tionale vergadering. De organen van 't zelf
bestuur bestaan uit den voorzitter, die voor
zes jaar door de volksvertegenwoordiging
.wordt gekozen, en uit de leiders der hoogste
ze 1 fbestuursorganendie met de voorzitters
Jhet directorium vain het zelfbestuur vormen.
Binnen het staatsbestuur moeten de mi-
ïiisteries voor onderwijs, sociale (voorzienin
gen en gezondheidswezen afgeschaft worden,
aangezien hun zaken overgaan op het zelf-
ZONDER SCHADELIJKE LAXEERMIDDELEN
en U zult 's morgéns „kiplekker"
nit bed springen.
lederen dag moet Uw lever minstens een liter gal
ln Uw ingewanden doen stroomen. Wanneer deze
n gal onvoldoende is.
t CARTER'S LEVERPILLETJES
een liter gal vrij te doen stroomen en U zult weer
geheel fit zijn. Onschadelijk, plantaardig, zacht, on-
srtroffen om de gal t
Eischt Carter's Leverpilletjes bU apothekers
drogisten, f. 0.75,
bestuur. In de overige ministeries moeten
nationale afdeelingen worden opgericht, ech
ter met in het ministerie voor landsverde
diging, in dat van buitenlandsche zaken en
dat van financiën.
Beginselen voor het talenrecht
Punt negen eischt reorganisatie der juris
dictie en opnieuw afbakenen van de grenzen
der ressorten volgens volksgebied en.
Punt tien stelt de volgende beginselen op
voor het talenrecht: De staat spreekt de taal
van zijn burgers. De hoogere autoriteiten
spreken de taal van de lagere autoriteiten.
In rang gelijke autoriteiten gebruiken hun
eigen taal. De taal der uitsluitend in ae
volksgebieden werkende autoriteiten is de
taal van deze volksgebieden. De taal van de
autoriteiten der zelfbesturen is de taal van
hun volk.
Punt elf eischt hervorming van een reeks
inrichtingen volgens deze beginselen.
Punt twaalf eischt uitvaardiging van een
financieele wet volgens bepaalde beginselen.
De begroot i-ng moet "volgens een vastge
steld systeem op nationale wijze ingedeeld
worden.
Punt dertien behelst, dat de reorganisatie
van den staat door een uitgebreid wetge
vend werk aldus moet worden veranker.,
dat een wijziging bij meerderheid van stem
men („im wege der inajorisierung") onmo
gelijk wordt.
Punt veertien bepaalt, dat bijzondere
maatregelen ten uitvoer moeten worden ge
legd tot herstel van de schade, die voor de
Duitsche volksgroep ontstaan is in het bij
zonder op het gebied der bodemhervorming,
school- en hoogesch ooi wezen, op het gebied
van saneering der banken, wetten betreffen
de de legionnairs, enz.
Onderhandelingen nog niet begonnen
De persafdeeling van de Sudetenduitschc
partij weerspreekt de berichten van sommi
ge buitenlandsche bladen alsof de bespre
kingen mot de regeering zóAvei zijn gevor
derd. dat het resultaat bin»i°nkort aan hi*»
parlement kan worden voorgelegd.
Daartegenover constateert de Sudeten
Duitsche partij, dat onderhandelingen
tot dusver nog in het geheel u-et begon
nen zijn, maar dat tot dusver slechts in
formatieve gesprekken hebben plaats ge
vonden.
Een standpunt van de regeering ten aan
zien van de voorstellen der Sudeten-Duitsche
partij is nog niet ontvangen. De regerings
voorstellen zijn der Sudeten-Duitsche partij
tot dusverre in bindenden vorm nog niet
bekend geworden. Er is geen officieel© ge-
dachtenwisseling geschied over de wedir-
zijdsohe voorstellen en nog minder een go
detailleerde bespreking betreffend® de par-
lementswerkzaamhedon.
Het grensincident in
Mandsjoerije
Vreedzame regeling?
Generaal Oegaki, de Japansche mi
nister van buitenlandsche zaken, heeft
den Japanschen ambassadeur te Mos
kou, Sjigemitsoe, telegrafisch verzocht
zloh onmiddellijk in contact te stellen
met Litwinof, te protesteeren tegen de
bezetting door Russische troeipen van
den heuvel Tsjangkoefeng en de terug
trekking dier troepen te eisohen In ver
hand hiermede publiceert het agent
schap Domei een semi-officieele nota,
waarin gezegd wordt, dat men de groot
ste verwachtingen koestert van het on
derhoud tussohen Sjigemitsoe en Litwi
nof ten aanzien van een vreedzame vol
ledige regeling van het incident
Nog een incident
Bij Hutin aan de oostelijke Mandsjoerij-
sche grens op 350 K.M. ten noorden van
Wladiwostok, is een Japansc.be gendarmerie
patrouille Maandag door Russische troepen
beschoten. Een onderofficier werd gewond.
Het Mandsjoerijsche departement van bui
tenlandsche zaken heeft een protest inge
diend bij het Russische consulaat-generaal.
Whisky Soda
C ar a m e 11 a
Van Lonk a
te Breda
NVv.h. J.GILTAY&ZN
BOEKBINDERIJ
De oud-secretaris van Trotzki
Door de Gpoe ontvoerd?
De te Parijs woonachtige Duitsche vluch
teling Rudolph Clement, die secretaris was
van Trotzki, toen deze te Barbizon woonde,
is sinds 12 Juli j/erdwenen. Hij was tot dien
datum administratief en technisch secrota-
ris van de vierde internationale en woonde
ender den naam Roger Bertrnn in Maisons
Alfort. De internationale Arbeiderspartij
heeft uiteengezet dat .sterke vermoedens t/»t
de gedachte leiden, dat hij is ontvoerd door
de Gpoe, die reeds verschillende ontvoerin
gen van dien aard heeft ondernomen".
Het bombardement van Hankau
Vermoedelijk aantal slachtoffers 800
Bij het gister door Japansrhe viegtuigen
op_ Hankau gerichte bombardement werden
1150 poison en gedood of gewond. Driehon
derd dooden zijn geborgen uit het Chinee-
scho theater, dat door ee-n bom was get.rof
fen en waar een groot aantal personen een
toevlucht had gezocht.
Volgens een raming van het hoofdkwar
tier van het te Hankau gelegerde garni
zoen zijn slechts 47fi personen gedood en ge
wond, terwijl een onafhankelijk onderzoek
het totaal aantal der slachtoffers aangeeft
met ongeveer 800.
De opmarsch naar Sagunto
Nog 17 K.M. af te leggen
Het Spaansche rcchtsche hoofdkwartier
meldt in zijn legerbericht de bezetting van
de. dorpen Azuta-n en Navamoraleja in den
sector Fuente de Arzobispo van het front
aan de Taag. Aan het front van Castelmn
werden in den westelijken sector o.a. de
dorpen Ragido, Pueblo de Arenoso, Camnos
en San Vicente bezet, terwijl de weg van
Matanejos naar Caubies werd afgesneden
Ter rechterzijde van den weg naar Sagun
to hebben de rechtschen Nasias Blancas en
de helling van den berg Las Palomas bezet.
Zij ziin ten noorden van Viver 8 K.M. opge
rukt. Ter linkerzijde van den weg zijn zij
ten westen van Tncientes 5 K.M. opgerukt
De troepen van Franco waren gister nog 17
K.M. van Sagunto verwijderd.
De onrust in Palestina
De atmosfeer blijft, in Palestina onrustig.
Er hebben zich ook gister weer op verschei
dene plaatsen incidenten voorgedaan, waar
bij vier personen het leven verloren.
GEMENGD NIEUWS
DE LIER. 20 Juli. De tuin&rbeider D. Bak
ker, deed Dinsdagmorgen een eigenaardige
ontdekking: toen hij in de kamer kwam,
bleek het vloerkleed verdwenen te zijn! Er
waren inbrekers aan het werk geweest, die
het huis doorzocht hadcLei: en daarbij een
bankbiljet van ƒ10 hadden gestolen.
Blijkbaar vond men den buit niet groot
genoeg, want het kleed wesrd van de vloer
gehaald, en meegenomen.
Onder leiding van den Burgemeester werd
met hulp van een politiehond een onder
zoek naar de daders ingesteld, tot nu tos
zonder resultaat.
DOODELIJKE VAL
DOESBURG, 19 Juli. Vanavond is op dan
Dierensdheweg een vracht hooi, welke op
een auto was geladen, doch niet was vast
gesjord, door den wind \an den wagen ge
elingeri Een onbekende man, die op het
hooi was geklommen, sloeg tegen den weg
en was op slag dood.
Steunkousen voor spataderen
Niet knellend, niet warm
Alleerr-verkoop:
Wester-Apotheek „D'nLT,"ca,.V,5
Deveo-Depot S'l g'UrTe1efoon18S370.-,5
Fa. C. Roosen Zn.
Twee branden in
de hoofdstad
Zolderruimte met tooneeldecors
in vlammen opgegaan
Damesmodeatelier door het
vuur vernield
In de hoofdstad heeft gistermiddag
kort na elkaar een tweetal branden ge
woed, welke nogal wat consternatie
hebben gewekt. Eerst ging een zolder
ruimte, welke diende als opslagplaats
voor tooneeldecors, in vlammen op. Li
ter brandde een damesmode-atelier ge
heel uit.
Het waren dichte rookwolken die gister
middag omstreeks 2 uur opstegen uit dc
zolderverdieping van het groote gebouw der
Eerste Openbare Handelsschool aan het
Raamplein te Amsterdam. Ook de con
cierge van de school, die zich op dat mo
ment aan de achterzijde van het schoolge
bouw bevond, had de rook waargenomen,
doch hij verkeerde in de veronderstellinw
dat deze afkomstig was van een der fa-
brieksschoorsteenen in de omgeving. Toen
echter luid geknetter en het springen van
vensterruiten volgden, stelde hij onmiddel
lijk den brandmelder, die op het plein staat,
in werking.
Het bleek, dat de rechtervleugel van de
boven de tweede verdieping eelegen zolder,
die enorme afmetingen heeft, in vlammen
gehuld was. Deze zolder is sinds vele jaren
in huur bij den Stadsschouwburg en diende
voor het opbergen van oude tooneeldecors
en requisieten, welke zelden of nooit meer
gebruikt werden. Het. vuur vond in d*ve
licht brandbare voorwerpen gretig voedsel
en in minder dan geen tijd stond de gebeelo
ruimte in lichter laaie De brandweer, die
met twee motorspui ten was uitgerukt, tast.fi
bet vuur met twee stralen aan en de roode
gloed was nel verdwenen. De zolder is vol
komen uitgebrand. Behalve de requisieten
ging ook fle schoolvlag verloren. De brand is
vermoedelijk ontstaan als gevolg van lood
gieterswerkzaamheden, die in den loop van
den ochtend waren voltooid.
Damesmode-atelier in vlammen.
AMSTERDAM, 19 Juli. Vanmiddag om
streeks half zes werd brand ontdekt, in het
damesmode-atelier van de firma Pi lier en
Co. aan de Oudezijdsachterlmrgwal. één der
oudste stadsgedeelten van Amsterdam. De
brand woedde reeds direct met groote hard
nekkigheid en om op een zeker niet denk
beeldige uitbreiding voorbereid te zijn, ruk
te de brandweer uit met drie motorspuiten-
terwijl voorts ook een ladderwagen, gereed-
schappenauto en een personenwagen ter
plaatse verschenen.
Met drie stralen water mocht men er in
slagen het vuur. dat zoowel aan de voor- als
achterzijde naar buiten sloeg en veel roof
ontwikkelde, met succes te bestrijden. Do
brand bleef beperkt tot het atelier, dat even
wel geheel werd vernield.
TREINVERTRAGING
ROTTERDAM-AMSTERDAM
Stroomdraden gebroken
bij Leiden
Het euvel vrij spoedig hersteld
LEIDEN. 19 Juli. Vanavond om vijf
minuten vóór half zeven ontdekte
spoorwegpersoneel van het emplace
ment Leiden, dat de stroomdraden bo
ven het opkomend eti boven het af
gaand spoor halverwege „de Vink" en
station Leiden, waren gebroken. De
oorzaak hiervan was niet hekend.
Aangezien de gebroken draden naar
beneden hingen en daardoor dreigden
de treinen onder stroom te zetten,
werd het verkeer gestaakt en kwam
aan deze zijde geen enkele trein het
station Leiden binnen, evenmin als er
een vertrok.
Onmiddellijk ging men er toe over het ge
troffen baanvak stroomloos te maken. De
opgehouden treinen werden daarna met
behulp van een op het emplacement Leiden
aanwezige stoomlocomotief over het stroom-
looze gedeelte gebracht en zoodra de baan
vrij was, ving men met het herstellingswerk
aan. In zeer korten tijd was de rijdraad van
het hoofdspoor Amsterdam—Rotterdam zoo
ver in orde gebracht, dat de treinen op
eigen kracht het station Leiden konden uit
rijden en met gestreken beugel het stroom-
looze gedeelte, dat tot 200 300 M was in
gekort konden passeeren.
Van het hoofdspoor BotterdamAmster
dam nam de draadreparatie belangrijk mee-r
tijd in beslag. Verschillende treinen moes
ten hier met stoomkracht over het 6troom
looze gedeelte worden gebracht. Eerst om
kwart, over acht konden ook hier de treinen,
met gestreken beugel over enkele hondorden
meters, op eigen kracht de piaats van hei
defect voorbij komen.
Trein 1138, die om 18.40 uit Leiden naar
Amsterdam moet vertrokken, kwam mei
veertig minuten vertraging in de hoofdstad
aan. Ook stoptrein 3848 naar Haarlem, die
drie minuten later vertrekt had groote ver
traging. De overige treinen naar Amster
dam hadden een vertraging van hoogstens
tien minuten.
Aan het Centraal Station heeft men een
reservetreinstel ingelegd voor de richtins
Rotteniam, doch reeds de tweede binnen
komende trein kon in reserve worden ge
plaatst. In den loop van den avond was dd
trein vertraging geheel opgeheven, alhoewel
de te Leiden binnenkomende treinen eer
gedeelte met gestreken beugel moesten af
leggen.
Omtrent de oorzaak tast men in het duis
ter Toen de brand werd ontdekt, was nie
mand in het atelier aanwezig. De eigenaar
had het ongeveer een kwartier voordat de
brand uitbrak, gesloten en men had op dat
moment niets verdachts bespeurd. Verzeke
ring dekt de sohade
Stelling ingestort
Twee arbeiders maken zwaren val
AMSTERDAM, 19 Juli. Vandaag is in
het Paies op den Dam. waar de res
tauratiewerkzaamheden in vollen
gang zijn, een arbeidsongeval geschied,
waarbij twee stucadoor.» min of meer
ernstig zijn gewond.
Beiden stonden op een 7 M. hooge stelling
toen plotseling een der staande balken oti
der de stelling uitgleed. De mannen stortta
met de stelling op den vloer. Een van het
kwam er betrekkelijk goed af. Zijn verwon
dingen waren niet van ernstigen aard. Di
Geneeskundige Dienst vervoerde hem, ni
onderzoek in het Binnengasthuis, naar huit
De andere arbeider kwam ongelukkig
terecht. Bij zijn val kre?g hij een gedeelli
van de stelling op het lichaam. Hij moes
met een bekken fractuur er inwendige kneu
zingen in het Binnengasthuis worden op
genomen.
Visite eindigde in vechtpartij
Bejaard man neergestoken
HAARLEM, 19 Juli. In den afgeloopei
naoht zag een agent vaa politie nabij he'
Begijnehof een bejaarden man op straat lig
gen. die hevig bloedde uit een wonde in dt
linkerzijde. De agent waarschuwde den Oil-
gevallendienst, die den man verbond «t
hem naar het Dia con esse mhuis liet over
brengen. Daar bleek, da; de gewonde mei
een mee in de linkerzijde was gestoken,
waarbij het darmbeen was geraakt.
Voorts kwam vast te staan, dat de man,
een ^9-jarige inwoner van Santpoort,
's avonds een bezoek had gebracht aan een
26-jaiigen bewoner van het Begijnehof. Na
het gebruik van ettelijke glazen bier, kra
gen de mannen hoogloopende ruzie, welke
op straat werd uitgevochten. De gastiheei
stak daarbij zijn bejaarden tegenstandei
rnet een mes en keerde daarop in zijn wo
ning terug zonder verder naar zijn slacht
offer om te zien. Deze zakte, na nog een
eindje geloopen te hebben ten gevolge vat
bloedverlies, ineen Gelukkig werd hij kort
daarop door den agent gevonden.
De dadeT is in zijn woning gearresteerd
en in het politiebureau opgesloten. Eet
groot knipmes, waarmede hij heeft gestoken,
is in beslag genomen
De toestand van den se wonde is ernstig,
doch niet levensgevaarlijk.
OVERREDEN EN GEDOOD
LEEUW ARDEN", 19 Juli. Gistermiddag liep
de achtjarige F. de Vries op de Emmakadg
te Leeuwarden achter een hespannen voer<
tuig, ondanks de waarschuwingen ran den
voerman. Toen de wagen op een lcruisnunt
van wegen was gekomen rende de jongeif
plotseling ac' ter den wagen vandaan. Hij
kwam in aanraking mpt e°n zwaar beludmj
vrachtauto uit tegenovergestelde richting,
viel en werd overreden. In het Stadsziekenl
huis is hij aan de bekomen ernstige verwon'
dingen overleden.
Tekst en illustratie van H. KANNE GIETER
133 „Gij hebt het mis", hervatte de kleine
Kadi, „Abdalla verzekert, dat hij ze vóór
zeven jaar in de pot gedaan heeft".
„Met uw verlof, heer rechter", zo ant
woordden zij, „dat is eenvoudig onmo
gelijk. Vraag allen olijvenverkopers in
Bagdad en zij zullen zeker ons getuige
nis bevestigen". Ibrahim wilde tegen
werpingen maken, maar de Kadi beval
hem ernstig te zwijgen, verklaarde hem
schuldig aan diefstal en veroordeelde
hem tot teruggave van het geld en een
zware straf bovendien. Onder groot ru
moer en gejoel werd het vonnis voltrok
ken en met een groot gejubel was het
spel uit.
134 „Het kind beschaamt dikwijls den grijs-
aard", zei de Kalif, die met verbazing
alles had afgeluisterd. „Die knaap is
wijzer dan de Kadi, die in deze zaak een
vonnis heeft geveld. Ik heb al een on
derzoek naar deze zaak ingesteld. Abdal-,
la heeft zich op mijn uitspraak beroepen
en liet verheugt mij, uit dit kinderspel
geleerd te hebben, hoe de waarheid wel
licht aan de dag kan komen. Ik wens nu,
dat deze knaap morgen onder mijn lei
ding ook als rechter zitten zal".
135 De volgende dag begaf zich de vizief
naar de woning van den knaap, pij zei
tegen de moeder, dat haar zoon bij den
Kalif moest komen. Toen de jongen bij;
den vorst kwam, moest hij vlak naast
hem gaan zitten. Verder waren daar
ook de beste olijvenkenners. Daar ver
schenen ook Abdalla en Ibrahim; zij
bogen als knipmessen. De pot met olijven
hadden ze meegebracht. Toen zei de
Kalif: „Draagt Uw zaak ordelijk vooiv
Hier is een jongen, die U bedden horen
zal en naar recht zal vonnissen".
..^oqoR?ti
G RVANDERBEÊIU
Gijs zweeg. Hiertegen hielp geen verweer; maar tegen zijn
zin bracht hij kruiwagen en schop in de loods, waar de
anderen hem met spottende opmerkingen ontvingen.
„We dachte det gij van de naacht aon de gang bleeft".
„Ik zee net, dieje Gijs det is nog is nun werkzamme lcèrel,
die durft van z'n wijf nie thuis te komme vur slaopestijd".
„Neje", zei een ander, „det is t'um nie, mer hij dinkt, det ie
d'r zonde mee doet es t'ie d'r uitschaait".
In werkelijkheid stuit 't Gijs tegen de borst met werken op
te houden omdat er geen toezicht was en Zaterdag toch den
tijd van 't regenverlet te beuren, maar dit zei hij niet.
„Bang zij ik nie, vur ginnen opzichter en vur ginnen baos",
zei hij. „mer vur oew looin motte werreke".
„Bedoelde daormede det ik det nie doei?" viel Dirk uit.
„Ik bedoel niks aanders, dan wet ik zeg, ik wil best deur-
werke, mer es gullie er uitschaait, doei ik 't ook".
Te blij was hij met dit werk om door 'n ruzie deze kans om
voor zijn gezin te arbeiden in gevaar te brengen.
Hij trok z'n jas over zijn doorweekte kiel aan en ging naar
Öen Elzenberm* een, gang van een goede drie kwartier.
De anderen moesten naar Dengeren, langs den dijk.
Op den landweg naar huis, nog geen vijf minuten van den
dijk 't veld in zag hij over 't voetpad, langs den modderigen
weg den opzichter aankomen op z'n fiets. Daar had je 't nu al.
Gijs week op zij om den ander te laten passeeren, maar
deze stapte af. Of hij nu grimmig was door 't geploeter over
't glibberig geworden paadje, of dat er iets anders hem dwars
zat, hij zei kortaf, zonder den groet te beantwoorden: „Wie
•heeft jou weggestuurd?"
„Ze zijn d'r allemaol uitgeschaaie", zei Gijs.
„Nou dan zal ik eens gaan zien, maar onthoud, dat er ge
werkt wordt tot het tijd is. Ik houd niet van dat speculeeren
op mijn afwezig blijven, begrepen".
Gijs tikte tegen z'n pet en ieder ging< zijns weegs.
De anderen hadden, zoodra ze boven den dijk uitkwamen,
ïn den polder de twee zien praten en met een vloek comman
deerde Dirk: „Kérels, daor is t'ie nou nog. Terug nar de lods
en gaauw".' Ze doken onder de kruin van den dijk, uit 't ge
zicht en liepen naar de schuur. Wijd gooiden ze de deuren
open, smeten 'n paar kruiwagens naar buiten, rolden een rol
of wat draad de deur uit en deden alsof ze nog ijverig bezig
waren met toebereidselen te maken voor 't werk van komende
dagen. Drie, vier zaten er palen te punten met 't vlijmscherp
hakmes, dat de spanen rondvlogen. Anderen legden de ge
punte palen bij elkaar. En toen de opzichter moeilijk met z'n
fiets tegen den dijk was opgeklauterd vond hij de jassen aan
de spijkers hangen en de lui bezig of ze er niet uit waren
geweest.
Dirk ging naar hem toe en trok zijn horloge uit 't kleine
zakje van zijn turkschleeren broek, knipte de hoornenkast
open en zei: „Gij zijt ook niet vroeg vandaag".
fcToch nog vroeg genoeg om jullie hier aan '.t werk te vin
den. Maar, vertel me eens, wat moest die nieuweling zoo
vroeg weg. Hij beweerde, dat jullie allemaal naar huis waren.
Wat is dat voor 'n vent? Waarom heb je hem laten gaan?"
De mannen, die dichtbij zaten, wisselden 'n blik van be
grijpen.
„O, ge bedoelt dieje Streef, die hier 'n paor wéke is; die
zee det 't te nat was en det ie nar huis gong. Bij nun boer
werkten ze ook nie in den régen zee t'ie".
„Maar jij had hem hier toch kunnen laten werken?"
„Jao, ziede det ha 'k wel kanne doen, mermer hij
zee: den opzichter zal toch nie mieer komme. En ik moes
er det uur verlet mer aafhaauwe 'n Zaoterdag zeit ie".
„Doe dat dan", zei de opzichter.
Toen hij goed en wel op z'n fiets zat en over de kruin van
den dijk naar 't dichtstbijzijnde harde wegje scharrelde, wer
den er hartige verwenschingen aan zijn adres geuit.
„Det zal dieje Gijs opbreke, dink ik, zei er een.
„Liep den dieje daar efkes tegen de laamp. Det kost um
cente".
Maar toen Gijs den volgenden morgen, voor 't werk begon,
vernam wat er na zijn vertrek gebeurd was, kostte het hem
meer dan centen. Hij verloor ten eenenmale het vertrouwen
in zijn mede-arbeiders en een giftige nijdigheid deed hem
dien dag zooveel mogelijk de anderen mijden. Doch in de
schaftijden was hij genoodzaakt bij hen in de loods te gaan.
Hij wachtte tot Dirk bij hem zou komen om te zeggen, dat 't
niet de bedoeling was geweest hem er in te laten loopen.
Maar Dirk kwam dit niet zeggen, wel grijnsde hij mee, toen
er spottend werd gezinspeeld op Gijs' ontmoeting van den
vorigen avond. Een paar der arbeiders waren gewone polder
jongens. die van hun jongensjaren af in keeten en woonarken
hadden gehuisd langs zeeweringen, zwierven in binnendijken,
bij kanaalaanleg en zelfs in 't buitenland. Nu waren ze id
Demerum en later in Dengeren terecht gekomen, omdat ten
slotte een eigen huis hen toch meer trok dan 't wilde, losse
leven in de vrijheid. Maar de manieren hadden ze behoudefl
en hun gesprekken waren meer vloeken en grofheid, dan GijS
bij den ruwsten landarbeider ooit had gehoord. Zelfs de
Petser was bij hen vergeleken een fatsoenlijk man. Ze vonden,
dat Gijs wel eens trakteeren mocht omdat de opzichter henl
niet op staanden voet had weggejaagd.
„Wet zegde daor!" zei Gijs. Zijn oogen half toegekneped
keek hij hen in de sarrende gezichten. „Ikke trakteeren. Det
moeste gullie mijn doen en 't verlet betaole, omdet ik aori
diejen opzichter nie vertellen zal wet vur streken gullie er
op nao haauwt".
Ze keken allemaal naar zijn nijdig gezicht. Hij begreep
niet, dat ze hem sarden en met een harden slag 't deksel op
zijn drinkkan slaande zei hij;
,,'t Is 'n grooite schaande om iemes zoo vur gek te laote
staon".
„Heur is", kwam Dirk er tusschen. Hij nam een groote
greep tabak tusschen vinger en duim en propte die in de
spleet tusschen snor en baard, waarna hij de nikkelen doos
dichtklapte en met de rug van zijn harige hand langs zijn
neus streek, „heurde gij is efkes, boerenverdriet, heddet
hart nie in oew lijf om iets tegen den opzichter te zegge,
want dan hedde kaans det we oe de harses inslaon en in
den Beems gooien".
Hij stond vlak voor Gijs.
In wat voor wereld was hij nu verzeild? Met ontzetting
overzag hij zijn toestand. Als een vlaag van heimwee schoot
de herinnering aan zijn vroegere eenzame dagen in het veld
^door hem heefl. Wordt vervolgd.
