PUROIL' gjvneestenZufoWtt de huid
DE ELZENBER
VAN DEN BRIEL EN VERSTER
ZATERDAG 16 JULI 1938 'r™
DERDE BL~AD PAG. o
landsvrouwe en Landsmoeder
Zo heet het boek, dat vele jongens en
jieisjes gaarne zullen ontvangen ter herin
nering aan het komende Regeringsjubileum.
Iet is geschreven door den bekenden
iistoric-schrijver H. te Merwe en schittc-
end uitgevoerd. Omvang 112 blz. 47 mooie
oto's. Prachtig gebonden. Prijs 65 cent. Bij
■etallen aanmerkelijk lager. Vraagt prus-
Jcctus bij Uw boekh. of de N.V. W. F).
flEINEMA, Delft. (Adv.)
(ERK EN ZENDING
'TOD. HERV. KERK
Aangenomen: Naar Coevorden (Ev.)
W. de Vries, eand. en hulppred. te Nye-
Beroepen: Te Kooten (toez.)i H. F. C.
el Je Boer te Marsum.
1HR. GEREF. KERK
Ut 61 Tweetal: Te Zwaagwesteinde, D. Hen-
itra te Haarlem-N. en H. Viseer te Dordrecht.
tsiroSV. LUTH. KERK
enau, Drietal: Te Wildiervank-Veendam, H. A.
uttel/er Brugge ncate, prop. te Den Haag, P. Kas-
k lelijn, prop. te Utrecht en J. H. Smit Duy-
iptonjgndikunst, prop. te Amsterdam.
■g Is, J. R. GORIS
Ds. J. R. Goris, predikant te Apeldoorn,
tvea k'erkwam een ongeval, waardoor hij hi t
leutelbeen ven den rechter schouder brak.
)s. Goris heeft het voornemen om Zondag
ab. ooh in den Dienst des Woords voor te gaan,
clscoBEGRAFENIS Ds. H. v. d. ZANDEN
Onder overweldigende belangstelling uit
jerkelijke en burgerlijke kringen is gisteren
e Wapenveld' ter aarde besteld het stoffelijk
►verschot varn Ds. H. v. d. Zanden, in leven
jredikant der Geref. Kerk aldaar. Een half
iur voor den lijkdienst was het stoffelijk
►verschot in het kerkgebouw opgebaard.
Te één uur nam in het geheel gevulde
cerkgeboi^w de lijkdienst een aanvang. Deze
jverd bijgewoond door Ds. Vlas bom, Herv.
predikant en den heer Van Doesburg,
Sodsdienstondenvijzer te Wapenveld1", door
d Je Geref. predikanten Vrolijk van Epe;
Ifan Voorst van Kootwijk, N a w ij n van
Apeldoorn, Bakker van Andelst, Visser,
Dhr. Geref. predikant te Dordrecht en af
gevaardigden \-an den kerkeraad van Heerde,
Hattum, Epe, Harmeien en Andelst.
De r
n(verd geleid door een broeder van den over-
jedene, Ds. G. v. d. Zanden van de Bilt.
Deze ving zijn rede aan met de opmerking,
lat de slag, die zoo lang gedreigd had, nog
Jr_ pnverwacht gevallen was. Na een smartelijk
Jijden van slechts enkele dagen is. deze
11 tróuwe Dienaar des Evangelies afgelost en
^opgenomen in heerlijkheid. Spreker schetste
poolverder den ontslapene als een man, die met
(Hïtembare wilskracht en groote energie meer
ran zijn krachten had gevergd, dan deze
toelieten. Naar aanleiding van Ps. 103 11
daanf®' Schriftgedeelte, dat op het sterfbed
p 14was gelezen, schetste spreker de tegenstelling
tussohen de broosheid der menschen en de
«.goedertierenheid Gods. Het is de troost van
den ontslapene geweest, dat Gods goedertie
renheid, die van eeuwigheid tot eeuwigheid
■seiips over diagenen, dia Hem vreezen, ook over
VD hem was. Daarom kon hij de gemeente, die
hem, zooals hij nadrukkelijk op zijn sterfbed
lyerzooht had mee te deelen, lief was en wie
pij vergeving vroeg voor alle onbewust aan
gedane onrecht en verdriet, loslaten en ook
vrouw en kinderen overgeven in de hand
des He eren.
J. VAN 'T LAND
ACCOUNTANT GRONINGEN
CONTROLES
i KERKELIJKE ADMINISTRATIES
„ONS FEUILLETON
Korte Inhoud van het voorafgaande
Op „de Elzenberm" woont Jan Donker-
ital met zijn zuster Tonia, die weduwe is.
Gijs zijn knecht, is getrouwd met Stijn, die
(neid is geweest op de boerderij.
Als ze een jaar of tien getrouwd zijn,
hebben ze zeven kinderen. Sedert lang is
het duidelijk, dat Tonia het gezin van Gijs
en Stijn niet luchten of zien kan. Vooral
,^sls de kinderen grooter worden z,ijn botsin
gen af en toe niet te vermijden.
Op zekeren dag gaat Jan Donkerstal met
iaard en wagen zijn land bezichtigen. Twee
ongens van Stijn laten zijn paard schrik-
:en, waardoor hij in de.Wetering rijdt en
r Verdrinkt.
Stijn heeft de jongens verboden tegen
Iemand te zeggen, dat zij de schuld van het
pngeluk zijn.
1 Na den dood.van haar broer laat Tonia
haar buurman, Hein de GrauW, het werk
pp de boerderij regelen.
a (Zie vervolg hieronder.)
Namens den kerkeraad sprak ouderling
van Dongen: voor de jeugdvereenigir.gen
voerde de heer De Boer het woord.
Namens de classis schetste Ds. Van
Voorst van Kootwijk den ontslapene als
een man, die ziah niet op den voorgrond
plaatste, als de stille in den lande, die zich
met den uizet van zijn geheelen persoon,
gaven en talenten gaf aan het werk waartoe
hij zich geroepen wist.
De heer V a r 1 o u t sprak namens de Kerk
van Harmeien. Ds. Bakker van Andelst
getuigde hoe door den arbeid van den ont
slapene Gods werk iin Andelst is opgebouwd.
Ds. V r 01 ij k van Heerde typeerde den ont
slapene met het Schriftwoord: „Den armen
wordt het Evangelie verkondigd".
Aan dc groeve
Begeleid door een groote schare weid de
baar nu naar de begraafplaats gevoerd, waar
ook de burgemeester en secretaris van Heerde
tegenwoordig waren. Nadat door den kerke
raad het stoffelijk overschot aan den schoot
der aarde was toevertrouwd, sprak Ds.
Dragt van Holten, schoonzoon van wijlen
Ds. v. d. Zanden, woorden van dank voor
de betoonde belangstelling en las Ds. v. d.
Zande van Zeist Schriftgedeelten uit Joh. 11
en 1 Cor. 15, om te besluiten met de belijde
nis des .geloofs. De plechtigheid werd gesloten
meit het „Onze Vader" en het zingen-
Ps. 99 8.
Intern. Calvinistisch Congres
In de tweede avondsamenkomst in het
gebouw der Free Church heeft Dr. P. J
Kromsigt, em. pred. der Ned, Herv. Kerk
te 'sGravenhage, een en ander medegedeeld
over het Calvinisme in Holland, welke in de
laatste jaren nog toeneemt. Vooral in cle Ned.
Herv. Kerk valt een merkwaardige opbloei
van kerkelijk leven te constateeren tn den
eigenlijken zin van het woord. Vroeger had
den we veel te klagen over den onkerkeüjken
geest, tibains heeft zich deze situatie ter.
gunste gewijzigd. Dc Kerk staat in het mid
delpunt van belangstelling meer dan ooit te
voren. Velen hebben begrepen, dat de Natio
nale Kerk zich moet bezien op het punt van
haar kerkelijke positie ondier haar volk.
Na ook gewezen te hebben op den invloed
van Karl Barth, sprak Dr. Kromsigt ovei
het Reorg-ontwerpdat, ook al zou het ten
slotte verworpen worden, een beweging ten
gunste van reorganisatie heeft gebracht,
welke niet kan worden teniet gedaan.
In politiek, opzidht valt te wijzen op Minis
ter C o 1 ij n, die mede door zijn krachtige
persoonlijkheid grooten invloed heeft gehad
op den uitslag van de laatste verkiezingen,
van te meer beteekenis, omdat hij een over
tuigd Calvinist is. Verscheidene Calvinisten
nemen belangrijke posities in in het publieke
leven.
Met groote dankbaarheid getuigde spr., dat
H. M. de Koningin in heel het Godsdienstig
en kerkelijk leven haar volk voorgaat. Den
goeden invloed hiervan, met name ook ondier
de hoogere standen der samenleving, mocht
hij meermalen opmerken.
Voorts gewaagde spr. van de toenemende
eenstemmigheid onder de orthodoxe groepen
in het algemeen, daar steeds meerderen
gen om presbyteriale kerkregeering, hetgeen
beteekent een gaan in meer positieve Calvi
nistische richting.
De volgende sprekers waren Rev. S. M.
Robinson uit Philadelphia (N.Am.)Dr. J.
B. S o r e c k van Praag en Rev. W. H. H a-
m i 11 o n te Edinburgh.
Op Zaterdag 9 Juli werd niet vergaderd,
doch gaf het gemeentebestuur van Edinburgh
een receptie.
De Lord Provost hiettdi een toespraak,
waarin hij de congressisten hartelijk be
groette, wees op de groote beteekenis van
Oalvijn en John Knox voor heel het leven in
Schotland en de beste wensdhen uitsprak
voor het welslagen van het congres.
Prof. Maclean antwoordde met een
woord van dank.
De laatste Congresdag, geopend met
morgenwijding, bracht twee referaten,
van den Geneefschen predikant J. de Saus-
sure en een van Ds. W. Vicher te Bazel.
De eerste sprak over de betrekking tusschen
geloof en kennis, de tweede over de betee
kenis van het Oude Testament voor het
Christelijk leven.
SEIZOENDIENSTEN
TE NOORDWIJK AAN ZEE
Tijdens den druksten seizoentijd zullen in
de Geref. Kerk van Noordwijk aan Zee des
Zondags 3 diensten worden gehouden, n.L
's morgens om 8.30 uur en 1030 uur en des
namiddags om 5 uur.
Deze regeling gaat in a.s. Zondag 17 Juli
en duurt voort tot 28 Augustus,
KERKORGELBOUWERS
TEL 15787-UTRECHT
keuze uit 5 soorten aan de iokettea
Verbetering van het
psalmgezang
Naar men on.s bericht, is te Amsterdam
opgericht de Stichting tot verbetering van
het Psalmgezang in de Geref. Gerken in
Nederland.
In hot bestuur hebben zitting de hee-
ren: Ds. T. Ferwerda te Amsterdam
(praeses), Prof. Dr. K. Dijk (Theologi
sche School te Kampen), Prof. Dr. F. W.
Grosheide .(Vrije Universiteit te
In verschillende
plaatsen van
ons land is gister
voor de lagere
scholen de va-
cantie begonnen.
Deze aardige op
name laat wel
sprekend zien
hoe de jeugd de
school verliet.
voor v
Amsterdam), Jac. Kort (voorzitter van
de Ver. van Organisten bij de Geref.
Kerken; secretaris), Mr. A. Bouman
(bestuurslid van den Ned. Orgelraad;
penningmeester), H. Burger, redac
teur van „De Standaard".
Volgens de statuten wil de Stichting voor
lichting geven omtrent dc juiste wijze van
het psalmzingen, en tot de beoefening daar
van opwekken met behulp van de nieuwe
Nederiandsdic Psalmbewerking.
Het voornemen beslaat, maandelijks een
orgaan te doen verschijnen, dat genoema
zal worden „Ons Psalmgezang".
Deze Stichting, die blijkbaar aan het.
Psalmboek 1036 meerdere bekendheid wil
geven, en daarmede althans de oude zang
wijzen van Calvijn zal trachten te redden
voor het nageslacht, verwacht steun door
schenkingen, erfstellingen, iegaun, contri
buties, enz.
De plannen zijn nog niet geheel ui ge
werkt, maar de richting, waarin gestuurd
wordt, blijkt min of meer uit hetgeen be
paald is omtrent de besteding van gelden
voor de verstrekking ven boeken ten behoe
ve van het Verband van Evangelisatie-com
missies van Geref. Kerken cn gratis ver
spreiding onder de armen op het Kerstfeest.
KERKBOUW
Te Bergen op Zoom bestaan plammen
tot den bouw eener nieuwe Luth. Kerk. De
oudie zou eerst gerestaureerd worden, doch
doelmatiger is gebleken, een nieuw gebouw
te zetten.
Luit.-kolonel H. B. Estill is benoemd tot
chef-secretaris, tevens waarnemend com
mandant van het Leger des Heils in
Nedeiland
GIFTEN EN LEGATEN
Voor de nieuw te bouwen Herv. kerk te
Bergentheim (0\.) werden drie giften
van f 1000 en twee van t 100 ontvangen.
ONDERWIJS
CALVIN. STUDENTENCONGRES
Van 2227 Aug. te Lunteren
Het Cal-vin- Studentenblad publiceert het
volgende programma:
Maandagavond': Open ing door den congres-
voorzitter, E. Kuiter t.
Dinsdagochtend: „De Verbondsgedachte i
het O. T.", door Ds. E. T. v. d. Borr
„Jezus Christus en het Staatkundig leven",
door Mr. Dr. L. W. G. Sc holten.
Dinsdagavond: „Christen-student", door G. de
Wit.
Woensdagochtend: „De Verbondsgedachte
het N.T.", door Ds. E. T. v. d. Bo
Gesprek tusschen Drs. H. v. d. Leek
Prof. Dr H Dooyeweerd over „Geloof
en Wetenschap"
Woensdagavond: „Student en Kerk", door
G. van And el.
Donderdagochtend: „De Bijbel en cms d
lij'ksdh leven", door Dr. K. J. Pop
Sectievergaderingen.
Donderdagavond: „Student en roeping", dioor
JU. J. C. Blok.
Vrijdagochtend1: „De Bijbel en ons Gebeds
leven", door Dr. K. J. Pop ma.
..Sociale gerechtigheid", door Ir. B. ter
Brugge.
Vrijdagavond: Sluiting van het oongres.
V.U.-DAGEN TE ASSEN
Op het aan de Koningin verzonden tele
gram is het vclgende antwoord ingekomen:
H. M. de Koningin heeft mij opgedragen
de leden der Verg. voor H. O. op G. G. Hr.
Ms. danik over te brengen voor de uiting
hunner gevoelens als vertolkt in het telegram
dat ter gelegenheid der vergadering te Assen
gezonden werd.
w.g. VAN HEEMSTRA.
CHR. BUITENGEWOON ONDERWIJS
Splitsing Ds. O. G. Heldringschool
De Ds. O. G. Heldringschool in Rotverdam-
Zuid, hoofd de heer G. J. v. d. P 1 o e g, wel
ke, ondanks de jarenlange slechte huisves
ting, tot een groote school is uitgegroeid,
krijgt thans van de gemeente de beschik
king over twee schoolgebouwen, één van 15
en één van 12 lokalen, met nog een gymna
stieklokaal, gelegen in het scholencomplex
aan Hilledijk en Putscheplein. Ht't bestuur
maakt van deze gelegenheid gébruik om dc
school te splitsen en daarbij de nieuwe
school, inigang Putschestraat, waarin tevens
ts is voor de bestaande werkinrichting
en voor de te openen weefkamer voor meisjes
te noemen „A. J. Schreuderschool". Tot hoofd
van de nieuwe school is benoemd dc heer
P. P. Verburg, die thans werkzaam is op
de Heldringschool. Vermoedelijk zal de ver
huizing nog dit jaar plaats hebben.
ONDERWIJSBENOEMINGEN
Amersfoort. Gabrie Mehemsehool. Tot
onderwijzeres: Mej. C. E. Bakker, tijdel.
onderw. Chr. school te Renkuirt.
Assen. Dr. de Visserschool. MU.L.O. Tot
onderwijzer: de heer T. Stavinga, onderw.
te Scheveninigen
Rotterdam-Zuid. A. J. Schreuder
school. Tot hoofd: de heer P. P. Verburg
onderw. aan die school.
Tin te (bij Brielle). Geref. school. Tot
hoofd (vac. Wijmans) de heer L. Hordijk,
le onderw. C.N.S. Voorburg-Rozenboomilaan
SCHOOLRAAD
In de Commissie van Beroep van
Schoolraad voor de Scholen m. d. Bijbel zijn
gekozen: voor de besturen Prof. Dr. J. Se-
verijn te Utrecht; voor het onderw. per
soneel: Mr. H. Bijleveld te Amsterdam.
AFSCHEID MEJ. C. J. TEN BOSCH
Gistermiddag nam mej. C. J. ten Bosch,
directrice der Industrie- en huishoudschool te
Amersfoort afscheid van bestuur, perso
neel en leerlingen. Gedurende 32 jaren is
mej. Ten Bosch aan deze school werkzaam
geweest, waarvan 25 jaar als directrice.
NIEUWE CHR. SCHOOL TE DELFGAUW
Bij den Raad der gemeente Delf gauw is ec
aanvrage ingediend door de Ver. Stichting
instandhouding van een school met den
Bijbel te Delif-gauw, waarin gelden voor
nieuwe school of beschikbaarbaarsteling van
eenige lokalen worden gevraagd.
CHR. HUISHOUDSCHOOL TE LEIDEN
De onlangs aangekondigde plannen tot
stichting eener Chr. Meisjes-Huishoudschool
te Leiden naderen hun uitvoering, nu in
daartoe gehouden vergadering besloten is
het gemeentebestuur medewerking te verzoe
ken tot oprichting. Men zal zoeken naar
oud gebouw, dat eventueel voor school
schikt te maken is, maar zulk een gebouw
za Iwaarsch ij-nlij k wel niet gevonden worden,
omdat de toeloop zoo groot zal zijn, dat ten
minste 16 lokalen noodig zullen zijn, behalve
de wasoh- en keukenruimten.
Er aal ook spoedig een directrice worden
benoemd, teneinde het bestuur van advies te
dienen. Het bestuur zal bestaan uit 12 leden,
waarvan 6 Hervormden en 6 niet-Hervorm-
den (w.o. Lutherschen, Geref., Chr. Geref.,
Geref. in H.V. en oud-Gereformeerden).
Voorzitter der Vereenigimg is Ds. Joh.
Groot Enzerink, secretaris Mr. G. J.
Woudstra, penningm. de heer J. H. van
Zanten.
EXAMENS HANDELSKENNIS L.O.
De minister van onderwijs brengt ter ken
nis, dat het mondeling gedeelte van de
examens akte 1. o. in de beginselen der
handelskennis, dit jaar -zal worden afgt
men te 's-G ravenhage, in de Rolzaal
het gebouw der Grafelijke Zalen, Binnenhof
8, op de navolgende dagen en uren:
20, 21, 22, 25, 26, 27, 28 en 29 Juli en 1, 2,
3, 4, 5, 8, 9 en 10 Augustus telkens van 9.45
bot pl.m. 12 uur en van 13.30 tot pl.m. 16.10
CHRISTELIJKE INSTELLINGEN
Vertrouwensadressen ten dienste vart
Stichtingen van Barmhartigheid. Zieken*
huizen. Sanatoria. Instellingen. Tehuizert
ZELFS P 0 P E Y E kan
MUROPLAST
BETON EMAILLE niet beschadigen.
Geheel NAADLOOZE muurbedekking.
Deze glanzende en beschermende laag op
cement basis, die tegen KOUDE, VOCHT
en WARMTE bestand is, kan in alle
bewerkingen en kleuren worden toegepast
voor lambrizeeringen in gangen, badka
mers, keukens, etc., etc. Ook voor buiten
werk. Vraagt U eens eenige monsters aan!
Fa. H. v. d. DRAAY Zn.
Raam 88a, Tel. 2710-3310, GOUDA
WOLTER DROS N.V.
Ingenieursbureau Opgericht 1875
Amersfoort Van Perseynstraat 25
CENTRALE VERWARMING
volgens alle systemen
Automatische olie- en kolenstokers
Complete sanitaire Installaties
METALEN
„COLEO" DEURPLATEN
(inplaats van glas of celluloid)
Alle kleuren Onverslijtbaar
Afdoend. Onmisbaar voor
elke inrichting.
TECHN. BUR. „COLEO"
DOETINCHEM - TELEFOON 655
DE ONDERLINGE BRANDWAARBORG
MAATSCHAPPIJ
Directie De Jong Co
Keizersgracht 583
AMSTERDAM
Tel. 41913; 44901; 44001
BRAND-, INBRAAK-, STORM- EN
ANDERE VARIA-VERZEKERING
N.V. Linnenfabrieken - Eindhoven
Leidend sinds 1847 op het gebied van:
HUWELIJKSUITZETTEN en
AANVULLING LINNENKAST ln
Linnen, Halflinnen en Katoen.
Stalen. Monsters en Reizlgersbez. gratis
Levering d ir e c t aan Particulieren I
Nagedachtenis Jan Zwart
Grafsteen-overdracht te Zaandam
Het Comité Nagedachtenis Jan Zwart deelt
mede. dat op Zaterdag 23 Juli as. des nani,
i uur op de Alg. Begraafplaats aan de Zuid-
dijk te Zaandam dc steen op het graf van'
wijlen Jan Zwart zal worden onthuld cn:
aan de familie overgedragen. De voorzitter
van het comité. Prof. Dr K. Schilder, zal
bij de plechtige overdracht een rede uit
spreken. v
VALKENBURG (L.)
Hotel-Pension „Prins Bernhard"
Houth, Villaweg 9 TeleL 179
Wie een goede keuken niet versmaad,
Men naar Pension „Prins Bernhard" gaat»
Pensionprijs 2.75. Hoogseizoen 3,—
DOO Rf r%j.
L-! G.RVAD DERBEÈK
TWEEDE DEEL
Als de bui overdrijft
i Bij het bekend worden van Tonia's eigenzinnig besluit,
verdiepten niet alleen de bewoners van den Elzenberm zich
in velerlei gissingen waar zij zelf zou blijven, maar ook de
I familie wist nergens van. Ze hadden geprobeerd haar van
het eens genomen besluit terug te brengen en de boerderij te
laten beheeren door een der neven van den Bovendijk, die
'zich zelfs bij het leven van Jan Donkerstal reeds als opvolger
had beschouwd.
In een gesprek, dat gevoerd werd tusschen Tonia en
enkele afgezanten der verbolgen familie, zei de oude vrouw,
toen 't onderhoud lang genoeg had geduurd: ,.Van wies is
de Elzenberm nou. die Jan mijn heet naogelaote?"
„Det zegde zelf al".
„Nou en daorom doei ik er mee wet ik wil. Hier heb ik es
meske gespuid. Hier zij ik grooit geworden en toen ik weduw-
i vrouw wier zij ik er terug magge korame. Hedde gullie mijn
toen aongeboje om mijn vur de schaonde te bewaore?"
Ze had geaderde blosjes onder haar oogen en haar handen
beefden.
„Luster nou is", zei Kees, de woordvoerder van de afge
zanten, „toen was tóén, nou staon we aanders tegenover
mekaore, war. Kunde gij 't veraantwoorde de, zun kostelijke
stee es de Elzenberm is, leeg zal staon, est'er zijn van oew
femilie, die er naar snakke om hier te boeren?"
„Mijn femilie?", smaalde ze, „de tprat over mijn femilie.
Oew vaoder heet 't mijn altij verweten, det ik mee Klavers
getrouwd was, mer toen ik urn vroeg vur er van trouwe spraoke
was of ik 't zou waogen, toen heet ie niks gezeed dan det er
altij nog wel nun goeie cent zat".
„Lat vaoders nou ruste".
„Neje, ge mot 't mer wete, en toen alles me tege gong
looipe en toen ik zooveul verdriet had toen heet er gin ieen
melije mee mijn gehad, wenttoen waren de cente op van
Taante Tonia, witte".
„Dus gij wilt oe ège vrèke op oons?
Hierop gaf ze geen antwoord. Ze voelde, dat de vrager
haar doorzag en vooral wilde ze haar goeden naam van een
vroom vrouwke niet verliezen. Want daarvoor hield men haar
aan de Bovendijk nog altijd: denkende aan haar omgang met
de menschen, wier samenkomsten buiten de kerk, zij steeds
had gezocht. Dat er sinds haar tweeden Elzenbermtijd in
haar een groote verandering had plaats gegrepen, was aan
de meesten onbekend. In werkelijkheid was 't wel degelijk
wraak, die haar dreef om de boerderij, waarin haar broer 't
laatst had gewerkt en gedacht, te sluiten. Dat ze daarbij
tevens Stijn en Gijs kon treffen, was haar een welkome ge
legenheid om te toonen. dat zij boven hen stond, wat ze een
enkele maal had gezegd, maar de jaren door ontelbare malen
had gedacht.
't Bezoek en de overredingspogingen waren vruchteloos.
Zelfs toen de oudste voorstelde, dat „Taante" er nog eens
goed over zou denken, wat 't toch eigenlijk beteekende, gaf
ze snibbig ten antwoord: „Ik heb gedocht en lang genogt
ook".
„En", dit was de laatste troef, „hedde dan ook gedocht,
det alle miense er schaand van zalle spréke en det de naom
van Grutvaoders en van Oome Jan en van oons allemaol d'r
mee gemoeid is".
Zelfs dit argument negeerde ze, hoe gevoelig ze anders
ook was voor wat de menschen van haar zeiden, 't Was een
wei-overdacht besluit en niemand bracht er haar af.
Toen werd er gezocht naar haar raadgever. Wie ter
wereld moest haar op dat onzalige idee gebracht hebben,
want 't was toch ten eenenmale onmogelijk, dat een boeren
vrouw zoo iets uit zichzelf kon bedenken tot schande en
schade van haar zelf en de familie, die hunkerde naar haar
bezit.
Wie zou 't anders kunnen zijn dan Bas Smuikers. die haar
had aangezet om zich af te keeren van 't ongeloovig en
wereldsch geslacht. En diende hij zijn eigen wraakgevoelens
er tevens niet mede?
De zaken werden geregeld door Hein de Grauw en den
notaris. De laatste, och, dat was zijn werk nou eenmaal, die
kon niets anders doen dan uitvoeren, wat van hem gevraagd
werd, maar dat ze een opgekomen arbeider tot raadgever en
hulp nam verergerde de zaak.
De verschillende perceelen in den Ossendijkschen polder,
die Jan in eigendom had, werden door den notaris onderhands
verpacht. De stukken, waarvan Tonia nu nog huurster was,
kwamen bijna zonder uitzondering aan Hein de Grauw. Van
een enkel perceel werd de pacht overgedaan aan iemand uit
den Grondelsche hoek. Zoo bleef 't land. dat bij de hoef
behoorde onverkocht en 't oud bezit ongeschonden bewaard.
Hein werd gebruiker van de schuur en het achterhuis*
maar of hij daarvoor huur betaalde was niet bekend. Er
moest toch eenig toezicht zijn op de leegstaande boerderij
Over het huisje van Gijs werd niets anders bepaald, dan dat
de huur van twee kwartjes per week geïnd zou worden door
den bakker van Dengeren. Dit scheen aanvankelijk een zon*
derling besluit, zooals men van iemand als Tonia wel kon
verwachten. Maar na korten tijd kwam de ware oorzaak aan
't licht door een uitlating van dominee Schravers tijdens een
kerkdienst, waarin hij zei: dat sommigen meenden hun zalig*
heid te kunnen koopen met 'n luttel bedrag per week af te
staan aan noodlijdende broeders, maar zich verder om
's Heeren tempel niet bekommerden, noch om Zijn dienaars.
Hieruit haalde men dezen uitleg, dat de bakker voor de
twee kwartjes brood leverde aan de in zeer armoedige om
standigheden levende dochter van Teunis Belman, die een
groot gezin had en met veel ziekten tobde.
't Kostelijke vee, eens de trots van Jan: de beesten, die hij
's zomers in de weiden ging bezien en waarnaar hij met wel*
gevallen kon blijven kijken, gingen tot groote ontsteltenis
van de familie, die gehoopt had tenminste dit gedeelte van
Oome Jans bezit voor zich te redden, over in handen van
beestenkooplui en boeren, die 't naar waarde wisten te
schatten.
Een twee en een half-jarige kalfvaars bracht door Heins
gemarchandeer 195 op. Een bekende kalfkoe. een puik
beest bracht 't tot 300 en toen 't dier door Grondel geleid
werd naar den nieuwen eigenaar had 't beest veel bekijks.
Maar niet alle dieren werden verkocht. Twee drachtige
koeien werden op 'n morgen door Gert weggeleid naar den
Watermolen in 't Achterveld, zoo kreeg Bas Smuikers toch
nog iets van den overvloed, die hem was ontgaan.
■Wordt vervolgd.
