mm
mm
Ru
mor in
asa
DEEEZENBER
MAANDAG 27 JUNI 1938
EERSTE BLAD PAG.
Strijd rond het nieuwe Wet
boek van Strafrecht
(Particuliere oorresponden'je)
De anders zoo stille wateren van het po
litieke leven in het kanton WaadtOiand1 zijn
de laatste maanden wel heel erg in beroering
en allies wijst er op, dat dit in de komende
weken nog crescendo zal gaan, totdat het lot
van de door den Bondsraad voorgestelde
Code pénal, het nieuwe wetlboèk vam straf
recht, beslist zal rijm.
Reeds was bij de beëediging van den
nieuwen kantonalen raad van Waadtland in
de maand' Maart door den voorzitter een
ernstige waarschuwing gericht tot de leiders
in Bern, dat dezen niet uit ijiet oog moesten
verliezen, dat de repuibliiek Zwitserland ge
vormd werd door twee en twintig autonome
kantons, die wel vele gemeenschappelijke
belangen hadden, maar daarom niet be
schouwd mochten worden als de provincies
van een staat. Op den titel „bondgenooten"
werd reeds destijds alle nadruk gelegd. Waar
tegen een en ander gericht was, werd toen
niet gezegd, maar ook „de man in de straat"
heeft het toen wel begrepen.
Sindsdien is de actie tegen het federalisme,
zooals dit ook in het voorstel van het nieuwe
wetboek van strafrecht tot uiting komt, sterk
toegenomen, vooral toen de Bondsraad het
van verschillende zijden tot hem gerichte
verzoek van de hand wees om toch in deze
dagen, waarin Zwitserland meer dan ooit
eenheid behoefte bads geen twistappel in den
kring van het volk te werpen en het refe-
sendum over het wetboek van strafrecht, dat
op 3 Juli gesteld is, tot nader orde uit te
stelten. Vooral hier, waar men gaarne spreekt
van den „état vaudain" en van het „peuple
vaudain" heeft men dit gevoeld als een pogen
van „Bern" om coüte que coüte zijn wil in
dezen op te leggen.
Scherp kwam deze stemming tot uiting in
de vergadering, door de „Lique vaiudaine" 7
Juni j.L gehouden onder het motto „Une
Suisse indépendante des cantons libres", welke
een voor Lausanne groote schare belangstel
lenden trok. De sprekers van d'ien avond
hebben er toen waarlijk geen doekjes om
gewonden. Al dadelijk wees de voorzitter ei
op hoe dwaas het is de Anschluss van Oos
tenrijk te veroordeelen, terwijl men in Zwit
serland zint op een brutale Anschluss vair
hen, die de kantonale rechten hoog willen
houden.
De tweede spreker richtte een aanklacht
tot de conseillers nationaux, die wel tegen
het wetboek van strafrecht zijn,
lauw en te laf zijn om de eenig mogelijke
conclusie daaruit te trekken: het beginnen
van een scherpe actie tegen „Bern". Men
beweert de eenheid te willen, maar onder
scheidt niet tusschen Union en Unité.
Moet voor rood ruimte worden
gemaakt?
De derde spreker is van oordeel, dat de
toestand nog nimmer zoo ernstig was. In
Bern wil men de macht der kantons knotten,
omdat die tegen de socialisten en tegen de
communisten gekant zijn. Door centralisatie
hoopt men socialistische ideologieën de over
winning te bezorgen. Men past hier in Zwit
serland de methode vam het „derde rijk" van
Hitler toe, een bewering, die met daverend
applaus werd begroet.
Nog grooter was de belangstelling voor de
vergadering van jl. Zondag, 12 Juni, belegd
door het Comité van actie tegen bet wetboek
van strafrecht, en die geworden
groote federalistische manifestatie voor de
autonomie der kantons. Daaraan hebben deel
genomen de vertegenwoordigers van de drie
oudste kantons, die van Scbwytz, Otri
Unterwalden, voorts van Tissin en Grison
natuurlijk die van de Franscli sprekende
kantons Freibourg, Genève, Valais en Vaud.
Alleen Neuchatel ontbrak, omdat men daar
nog tot geen eenheid vam inzicht komen kon.
Aan het geheel werd zeer duidelijk
min of meer officieel cachet gegeven, doordat
niet slechts de leden van den kantonalen
raad in groote meerderheid aanwezig
maar bovendien de kantonale deurwaarders
in hun officieele kleédij dienst deden. De
kantonale raad heeft dan ook officieel aite
aanwezigen verwelkomd. Een schare van niet
minder dan 2400 mannen heeft in de groote
zaal van de Jaarbeurs van Lausanne op on
dubbelzinnige wijze van haar gevoelens blijk
gegeven.
Het begon al dadelijk met een
applaus, toen de voorzitter uit naam
Waadtlandsche lid van den Bondsraad, Pillet-
Golaz meedeelde, dat deze van gansoher harte
instemt met hun bedoelen en iederen dag
strijdt tegen de „Bemsche" poging tot cen
tralisatie, „een strijd), die de eenheid van de
tregeering wel eens in groot gevaar brengt".
[Wat we willen, is dlit, zeide de voorzitter:
„het federalisme is in gevaar; vandaar
noodkreet. We willen de lessen der historie
herinnering brengen en laten zien, welke
;aren dreigen, wanneer een deel der be-
volkirg zich beroofd ziet van rijn wezenlijke
rechten en prerogatieven. De Helvatisohe
Republiek van 17981803 noemde zich „une
et indivisible", maar nooit is er meer on-
eeniigheid geweest. Geen meerderheid heeft
het rechit zijn wil aan anderen op te leggen.
Dan kunnen we niet leven!"
Federalisme de eenige vorm van
vrijheid
In dat tedken heeft de geheele vergadering
gestaan. „Het federalisme is ndet een ideaal,
waarvan men altijd maar spreekt; het is de
eenige vorm, waaronder we de nationale
vrijheid verstaan". „De eenheidsgedachte is
opnieuw het gevaarlijke wapen geworden var
de vijanden van het vaderland", een duide
lijke aanwijzing van socialisten en commu
nisten, met geweldig applaus begroet. Die
vijanden „we'.en, dat de eenheidsstaat mir.der
weerstand kan bieden aan hum bedoelen dan
de kantons. Ze willen den dood der kantens
ten einde des te beter geheel Zwitserland te
knechten".
Geen andere toon laten de afgevaardigden
van Valais en Genève hooren. En als dan de
landamman van het kanton Schwytz op
treedt. is de zaal vol van gejubel. „Wij voelen
ons één met u en willen evenals gij het
vaderland dienen door te strijden vooi
federalis'.ische gedachte". Op hem volgen
nog Freibourg en Grison.
Dan komt de laatste spreker, de conseiller
national Rochat, die erop wijst, dat vai
37 veranderingen, sipds 1880 in de Zwitser-
sche grondwet aangebracht, n-iet minder dan
27 ten doel hebben gehad de souvereiniteit
der kantons in haar grondslagen aa
tasten. „Het rthyJbnms der eenheidsbeweging
-is steeds weer versneld; het wordt dreigend,
overweldigend; het is hoog tijd een eind te
Sindsdien zijn kleinere vergaderingen ge
volgd. Alle hebben ten doel: den strijd aan
binden tegen het nieuwe wetboek van straf
recht. Daarbij treden wat in het bijzonder de
Framsch sprekende kantons betreft drie ge
dachten op den voorgrond.
De eerste is deze, dat hun we'boeken
strafrecht iedere vergelijking met het door
„Bern" voorgestelde, zeer wel kunnen door
staan, ja zelfs, dat de aanneming van dit
laatste voor hen een achteruitgang zou
beteekenen.
De tweede is argwaan tegenover „Bern"
Men is bang, dat. wanneer dit wetboek vam
strafrecht eenmaal aan de kantons is opge
legd, straks daarin en dan natuurlijk buiten
hen om allerlei ongewenschte veranderin
gen zullen worden aangebracht.
De derde eindelijk is deze: tal van kantons
hebben dn hun wetboek vam strafrecht 'be
palingen tegen de communisten opgenomen.
Diq vervallen natuurlijk, zoodra Berns wet
boek wordt aangenomen. En ziende, dat so
cialisten en communisten de warmste voor
standers van de Berrusche poging zijn^ zeggen
ze: dat willen we niet!
Daarom ds de strijd zoo hevig en gaai
golven der politieke hartstochten in deze
dagen zoo hoog.
Over den uitslag van de stemming op 3
Juli as. laat zich natuurlijk nog niets zeg
gen. Maar reeds nu herinnert men eraan, dat
de rapporteur Martien in de Bondsk;
gezegd heeft: „Alleen wanneer het ontwerp
door de groote meerderheid van het volk
wordt aangenomen, mag het worden uitge
voerd/." En men zegt er zeker van te zijn,
dat die groote meerderheid er niet zal rijn.
Zelfs hopen velen op een duidelijke verwer
ping van het voorgestelde wetboek van straf
recht. Hoe in tusschen de uitslag rij, één ding
is zeker: de actie tegen den aanval door so
cialisten en communisten gewüden eenheids
staat is in Zwitserland zeer sterk geworden.
Tal van kantons gaan zich daartegen met
hand en tand verzetten.
Ierlands nieuwe staatspresident
Dr Hyde geïnstalleerd
De nieuwe president van den Ierschen
Staat, Dr Hvde, heeft Zaterdag in de oude
citadel van Dublin plechtig zijn ambt aan
vaard onder het geestdriftig gejuich van het
volk en in het bijzijn van De Valera, de mi
nisters en de parlementsleden-
Dr Hyde is voor een periode van zeven
jaar benoemd, zonder dat er verkiezingen
gehouden waren; dit was 't gevolg van een
overeenkomst tusschen de beide grootste
partijen, de Fianna Dail van De Valera en
de Fine Gael van Cosgrave.
De Spaansche burgeroorlog
Barcelona dreigt
met represailles
Willen de republikeinen
een chaos ontketenen
De Spaansche republikeinsche regee
ring, welke te Barcelona zetelt, heeft de
Fransohe en de Britsche regeering in
kennis gesteld van haar voornemen, tot
represaille-maatregelen over te zullen
gaan, indien de luchtbombardementen op
open Spaansche steden niet worden ge
staakt.
Zij heeft Londen en Parijs tevens er
van verwittigd, dat zij de represailles
niet alleen zou uitstrekken tot de steden
in het nationalistische gebied, maar ook
tot de steden der landen, welke zij, al
thars gedeeltelijk verantwoordelijk stelt
voor die bombardementen.
Naar aanleiding hiervan heeft de Franeche
regeering. naar Havas verneemt, de regee
ring te Barcelona op de meest energieke
wijze aangeraden voorzichtigheid te betrach
ten. Dergelijke represailles zouden met mas
sale tegenaanvallen beantwoord worden, het
geen de moeilijkheden voor de republiek nog
grooter zou maken en tegelijkertijd gev
lijke gevolgen zou hebben voor de interna
tionale situatie. Havas zegt verder, dat ei
alle reden is om aan te nemen, dat de Brit
sche regeering een gelijke demarche te Bar
celona heeft gedaan.
Volgens de „Matin" zouden de autoriteiten
te Barcelona, naar dit blad uit Londen ver
neemt, inmiddels nader verklaard hebben,
dat zij geen buitenlandsche steden of havens
willen aanvallen, doch haar represaillemaat
regelen zouden willen uitstrekken tot Fran
co's vliegtungbases te Palma op Majorca er
te San Carlos de la Rapita bij Tortosa. Deze
mededeeling zou, volgens het blad ,te Lon
den eenige ontspanning teweeggebracht héb-
Daarentegen haalt de „Excelsior" een pas
sage aan uit het te Bologna verschijnende
blad „Resto del Carlino", dat beweert: „Al
wie Majorca aanraakt .loopt een doodelijk
gevaar. Majorca is en zal Spaansch blijven,
maar Italië zou zich aangevallen achten,
dien men dit eiland bestookt), dat een sterke
vesting van de fascistische luchtmacht is,
gereed om zich tegen aanvallen te verdedi
gen".
Een loos dreigement?
In Londensche officieele kringen is men
volgens Reuter van meening, dat tot de be
doelde represailles niet zal worden overge
gaan met het oog op tegenmaatregelen van
de aangevallenen en de internationale gevol
gen van een dergelijk optreden.
Men is te Londen van oordeel, aldus United
Press, dat de republikeinsche luchtmacht
veel te zwak is om tot luchtaanvallen op de
tegenstanders over te gaan. Immers er zijn
ook nooit aanvallen gedaan op Palma (Ma
jorca), waar zich zuiver militaire doeleinden,
zooals vliegvelden, bevinden. Men gelooft te
Londen niet, dat de luchtmacht plotseling
zoo sterk is uitgebreid, dat de republikeinen
tot groote luchtraids kunnen overgaan.
De bombardementen van schepen
Wat het tot zinken brengen van Britsche
schepen in Spaansche havens betreft, moet
Mussolini, naar de correspondent
„Daily Mail" te Rome verneemt,
Franco gewaarschuwd hebben voor de ver
wikkelingen, die het gevolg kunnen zijn van
verdere incidenten, waarmee het leven
Britsche onderdanen of Britsdie schepen ge
moeid zouden rijn, benevens schepen van
onderdanen van andere mogendheden, die
niet bij den Spaansehen burgeroorlog be
trokken zijn.
Ook is er een waarschuwing verstrekt om
de vliegtuigen, die in de Spaansche kunst
gebieden opereeren, streng in bedwang te
houden.
Generaal Franco, zoo heeft men den cor
respondent medegedeeld, heeft zich bereid
verklaard om „veiligheidshavens" in te stel
len, waar schepen veilig zullen rijn
aanvallen uit de lucht.
Naar verluidt zouden daar neutrale waar
nemers geplaatst moeten worden om te voor
komen, dat deze havens door schepen met
contrabande misbruikt zouden worden.
Het front Teruel Castellon
Sagunto .doch ook ten Zuiden van Castellon
den sector van Onda.
In eerstgenoemden sector wordt de strijd,
aldus „United Press", steeds feller. De witte
troepen hebben alle hoogten bij het dorp
Sarrion bezet, doch worden nu voortdurend
door hun tegenstanders bestookt, die door
talrijke tankaanvallen trachten hun verloren
stellingen te heroveren. Zondagmorgen gin
gen de republikeinen tot een stormaanval
waarbij zij trachtten, door een enorme
hoeveelheid handgranaten naar het vijande
lijke kamp te slingeren, den tegens'ander te
verdrijven. De aanvallen rijn echter afgesla
gen en de witte troepen bevinden zich op zeer
korten afstand van Sarrion.
mei
De Japansch-Chineesche oorlog
ZWAAR LUCHTGEVECHT
BOVEN HET MERENGEBIED
Nog twintig jaar oorlog
De Japansche minister van Oorlog,
generaal 11 a g a k i, heeft naar
Domei bericht in een interview de
mogelijkheid onder oogen gezien, dat
het Japansch-Chineesche conflict nog
tien of zelfs twintig jaar kan duren.
Het is mogelijk, aldus Itagaki, dat
maarschalk Tsjang Kai-sjek voor
nemens is de vijandelijkheden zijn ge
heele leven voort te zetten. Het is dus
noodig, dat de Japanners op een derge-
lijken langdurigen strijd voorbereid
De minister zeide, dat bepaalde maat
regelen getroffen zouden kunnen worden
welke hot land zouden doen blijken, hoe de
toestand in werkelijkheid is, zulks met het
doel Japan in de gelegenheid te stellen
zijn doel snel te bereiken. Deze maatrege
len zouden genomen worden in het geval,
dat een materieele en rnoreele mobilisatie
onvoldoende mocht blijken om den val
de regeering van Tsjang Kai-sjek te be
werkstelligen.
China's onzichtbare vliegtuigen
Het is boven den spoorweg van Kioekian
naar Nantsjang, waar zich de Chinecsche
stellingen bevinden, welke den opmarsch
van de Japanners op Hankau via
Jangtse-vallei moeten tegenhouden, tot een
der grootste luchtgevechten van dezen oor
log gekomen. Omtrent het resultaat hier
van blijft men echter in het onzekere
kceren, aangezien zoowel de Japanners als
de Chineezen een overwinning melden.
De Japanners beweren, dat de Chinee-
sche luchtmacht gebruik maakte van „on
zichtbare vliegtuigen", die onlangs uit de
Sovjet-Unie zouden zijn ingevoerd. Deze
machines wierpen haar bommen, zonder
dat men de toestellen, zelf kon waarnemen.
Onze piloten, zoo verklaarde de woordvoer
der der Japanners hebben in den loop van
een verbitterd gevecht twaalf Chineesche
vliegtuigen neergeschoten. De Japansche
marine-luchtmacht bestookte het Chinee
sche vliegveld te Nantsjang, waarbij vol
gens de Japansche lezing eveneens tiental
len vijandelijke toestellen onschadelijk zou
den zijn gemaakt.
De Chineezen verklaren daarentegen, dat
hun piloten bij Kioekiang vijf Japansche
toestellen hebben neergeschoten. Hun „on
zichtbare vliegtuigen", zoo berichten zij.
hebben de groote Japansche luchthav
nabij Anking gebombardeerd, waarbij
12 Japansche bommenwei pers vernietigd
werden. Verder zouden nog Japansche
vliegtuigen bij Woehoe neergeschoten zijn
Japansche scheepvaart belemmerd
De Chineezen melden ten slotte, dat hun
luchtstrijdkrachten voorts aanvallen heb
ben ondernomen op de Japansche schepen,
welke zich op den Jangtse bevinden. In
den loop van 2-i uur zijn volgens den Chi-
neeschen woordvoerder zeven oorlogssche
pen onklaar gemaakt, o.a. drie vaartuigen,
die bij Anking voor anker lagen.
Reuter bericht uit Hankau, dat het op
den Zuidelijken oever van den Jangtse, bij
een der versperringen, welke den Japan-
schen oorlogsschepen het opstoomen in de
richting van deze stad onmogelijk moeten
maken, tot hevigen strijd gekomen is. De
Chineesche soldaten, die belast zijn met de
bewaking van de versperring, ondernemen
krachtige aanvallen op Japansche landings
troepen, waarbij zij wisten te verhinderen,
dat de vijand zijn positie consolideerde,
De Sudeten-Duitsche kwestie
Verzoenende houding van Praag
De „Zeit" liet orgaan van de Henlei-
isten bevat het volgende bericht:
Na interventie van afgevaardigden van
de Sudeten Duitsche Partij hebben de be
voegde Tsjechische autoriteiten beloofd,
da; in tegenstelling tot de oorspronkelijke
plannon geen enkel nieuw politiek-bureau
Duitsche districten zal worden gevestigd.
De strafvervolging, ingesteld tegen winke
liers te Rcichcnibcig, die hij gelegenheid van
de gemeenteraadsverkiezingen hun winkels
hadden versierd, zal worden gestaakt. Het
rbod van betoogingen in de open Inent
1 weldra worden opgeheven. Ten slotte
zal ook het disciplinair onderzoek stopge
zet worden tegen leden van het overheids
personeel, die tot de Sudeten-Duitsche Par
tij behooi'cn en die aan demonstraties van
deze partij hadden deelgenomen.
De nazi-propaganda
in de Vereen. Staten
Dodd houdt philippica
D 0 d d, voormaRg ambassadeur der Ver-
eenigde Staten te Berlijn, heeft in Washing
ton een radio-toespraak gehouden ove:
propaganda, die de nationaal-sociaüsten in
Amerika voeren. Sinds 1936, aldus betoogde
Dodd, is hun organisatie, die toen slechts
personen omvatte, uitgegroeid tot
dienst, die in de staatszaken de tweede
plaats inneemt.
Dertig millioen dollar werden daarvoor be
steed. Dodd verklaarde gehoord te hebben,
dot Amerikaansche zakenlieden daaraan heb
ben meegewerkt, doch hij hoopt, dat dit niet
juist is. In geheel Latijnsch Amerika, aldus
de oudambassadeur, voeren de nationaal-so-
cialisten een steeds krachtiger propaganda.
Zij trach en den Amerikaanschen handel in
de wereld te verzwakken en willen beletten,
dat de democratieën met elkander samen-
Dodd betoogde vervolgens, dat Mussolini
en Hit'.er de wereld willen beheerschen
besloot met de opmerking: „Wanneer ov
eenkomston geschonden worden, zouden de
democratieën een strenge boycot moeten
toepassen, om te beletten, dat we naar d
Middeleeuwen terugkeeren".
Steeds nieuwe ongeregeldheden
in Palestina
Regeering sluit de noordgrens
In verband met de hernieuwde activiteit
der Arabische terroristen heeft de Palestijn-
sohe regeering de noordgrens wederom tus
schen zonsondergang en zonsopgang laten
sluiten.
Inmiddels blijven de ongeregeldheden tus
schen Tel Aviv en Jaffa voortduren. Zater
dagavond werd er een bomaanslag gepleegd
waarbij vier Joden gewond worden. Zondag
morgen werd een groep Arabieren door een
bom getroffen, met het gevolg, dat er zeven
Arabieren gewond werden, van wie vier zeer
ernstig.
Te Tiberias hebben Arabieren steenen ge
worpen naar een begrafenisstoet. Dit heeft
in de Joodsc-he wijk van deze plaats tot on
lusten geleid; twee Joden liepen verwon
dingen op. Aan de Noordgrens van Palestina
hebben een vrij groot aantal Syriërs een
kamp van Joodsche arbeiders aangevallen,
die er bezig waren met prikkeldraad versper
ringen langs de grens aan te leggen. Bij de
gevechten zijn, naar verluidt, twee Syriërs
en een Jood gedood.
Ook bij Safed werden Joodsdhe arbeiders
aangevallen. Een hunner kwam daarbij om
het leven. Een politiepatrouille, die de aan
vallers achtervolgde, heeft e©n terrorist neer
geschoten.
Twee Joden, die bij de onlusten van Don
derdag jl. te Tel Aviv gewond werden, rijn
inmiddels gestorven.
GEMENGD NIEUWS
GEEN VOORRANG VERLEEND
Twee militairen, die op een motorfiets
te Amsterdam het kruispunt Midden.-
wegRingdijk passeerden, gaven geen voor
rang aan een auto, welke op hetzelfde mo
ment van rechts kwam aangereden.
De motor botste tegen de auto, terwijl d-
twee militairen tegen dien grond werden
gesmakt. Een van hen, een 2Ó-jarige jonge
man uit Amsterdam, moest naar het gast,
huis worden vervoerd, waar hij met een
zware hersenschudding en een kaakfrac
tuur is opgenomen. Zijn meigezed, drie op
de d<uo zat. kreeg slechts lichte verwon
dringen. Hij is per auto naar zijn woning
overgebracht.
Mishandeling in het
Heilosche bosch
Man steekt jongen met dolkmes
Dader, een zwakzinnige, gevat
Zondagavond heeft zich in de Heiloecho
bossohen, gelegen tusschen Allkmaar en
Heiloo een eigenaardig geval van mishan
deling voorgedaan, dat veel weg hoeft van
n moordaanslag.
Eenige Alkmaarsche jongens, van 16 tot
19 jaar, wandelden in die diichte bosschen,
toen zij twee mannen passeerden, drie tegen
walletje lagen. Een der mannen v
wde de jongens niet nogmaals langs
te komen, want dat verveelde hem. Toen
een der jongens daarop opmerkte, dlat hij
;i goed daar mocht loopen'', maakte do
man zich kwaad en met de opmerking: „IK
beb er wel eerder twee jaar voor over ge
had", greep hij een jongen beet en stak hem
met een dolkmes tweemaal, een keer in den
bovenarm en een keer in de zij. Daarop
maakte hij aioh uit de voeten. De jongen,
de ongeveer 18-jarige P. Hoogland uit
Alkmaar, zag nog kans kruipende de eersie
huizen van Heifloo te bereiken, waar een
dame hem vond. De andere jongcm waren
(hals over kop gevlucht.
De geneeskundige dienst en de politi
werdlen onmiddellijk gewaarschuwd. D<
eerste zorgde voor het leggen van oen nood
verband en voor de overbrenging naar het
ziekenhuis, terwijl de politie een onderzoc
instelde. Een vaag signalement en de op
merkmgen van den dader vormden
aanwijaing. welke leidde tot de opsporing
van den dader. Het is de 40 jarige M.
M., een zwakzinnige, die langen tijd in
PSychopatengesticlit te Heiloo is verpleegd.
Eenige maandien geleden wos hij als gene-
zen daaruit ontslagen. Het bleek, dat dn
vorige week een der jongens, doch niet de
getroffene, een woordenwisseling met hem
heeft gehad. De man, tegen wien de politie
dadelijk verdenking koesterde, kon bij zijn
woning wordien aangehouden.
De toestand van den jongen is vrij ern
stig, daar oen zijner longen geraakt blijkt
Een woesteling zette
Amsterdam op stelten
AMSTERDAM, 26 Juni. Een dironken zee
man, drie rich op rijn manier im donkei
Amsterdam had geamuseerd en ten sloth
ruzie kreeg in een perceel nabij het Oude
kerksplein, heeft het de politie Zondagavond
geducht lastig gemaakt. Twee agenten
trachtten den man uit het bewuste perceel
weg te leiden en hackten daarbij de bedoe
ling hem in het bureau Wanmoesstraat
tegenheid te geven een beetje op vembaafte
komen. Maar d/e zeeman voelde daar heel
weinig voor. Toen het langs een zoet lijntje
niet gebeurde, grepen de agenten den
ruziemakenden man beet, doch toen eersi
waren de poppen goed aan het dansen.
Inmiddels was hot gezelschap uit hel
huis op straat gekomen. Er ontspon zie,
een gevecht, waarbij die agenten spoed;-;
hulp ontvingen van twee andere agenten
Vanzelfsprekend trok het schouwspel groote
belangstelling. Men ging zich er bovendier
nog mee bemoeien, zoodot de agenten ziel
genoodzaakt zagen de menigte met a
gummistok te verspreiden. De zeeman, die
voortdurend tegenstand bleef bieden, were
tien slotte overmeesterd, nadat een overval
wagen met nog drie agenten ter plaats:
was verschenen.
Gevaarlijke snelbinders
Ernstige waarschuwing
De geneeskundige en pharmaceutiscïu
hoofdinspecteur van het staatstoezicht op
de volksgezondheid schrijft ons:
Sinds mijn laatste waarschuwing in do
dagbladen ten aanzien van het bevestigen
van gummi-snelbinders aan fietsen, zijn
weer verschillende ernstige gevallen van
oogverwondingen voorgekomen, welke dooi
deze snelbinders zijn veroorzaakt.
Ik kan het publiek er niet met genoeg
klem op wijzen, dat het er in zijn eigen
belang op moet letten, dat de metalen ring
van den snelbinder zoo aan de fiets ver
bonden is, dat hij niet kan los schieten*
Een knaapje van 4 jaar viel Zaterdag ia
e>en onbewaakt oogenblik van een 10 Mi
hooge veranda van de ouderlijke woning
in de Grensstraat te Amsterdam. He4
kind werd ernstig gewond en is im dien loop*1
van den avoind overleden.
g<
TIRION CARL1ER
NUENEN
Postbus 82 Eindhoven
Linnen en Halflinn. Huishouddoeken
LEVEEING RECHTSTREEKS AAN
PARTICULIEREN
(Nog: enkele agentessen kunn. grepL worden)
D E V E O
Steunkousen voor «pataderen
Niet knellend, niet warm
Alleenr-verkoop:
Deveo-Depot
Fa. C. Roosen Zn.
Elders wende men zich tot de fabrlkante:
Fa. D. VAN PORT, te Banrn.
,,'t Gaot zoo 't gaot", en hij stond op „Ge ziet mer det
ge aachter munne rug gin smoesjes op hangt"*
„Det he 'k van z'n léve nie gedaon".
Nu was Gijs' onrust weg. Toornig stond hij tegenover den
boer. Zijn vuisten nepen een gekneusde appel tot moes.
„Hoe lang zij ik al op den Elzenberm?" Zijn verdediging
Svas eerlijk en hartstochtelijk.
„Nou, dink is nao, hoeveul jaor he'k hier gewerkt. Zij ik
ooit ieene kieeer te lui gewiest. Hè 'k ooit ieen klèèn ding
van oe meegenome. Nog ginne rotten appel, gin handvol
kaanthooi. Van 's merreges vroeg tot laot in de aovend he
*k gewerkt en ik zij oe dankbaor gewiest, det witte, en ge
het mijn nooit hoeve te roepe, es t'er wet te doen was, dan
kwaaöip ik uit m'n ège. En nou latte oew ooren hange nar
de mulder. Det is ginnen boer en ook ginnen errebaaier, mer
hij mot 't van de boere hebbe".
Gijs slikte. Hijgend ging zijn adem. Met een breede zwaa!
gooide hij de tabakspruim de open deur uit, keerde zich toen
weer naar den boer als wachtte hij een antwoord. Maar Jan
Zweeg. Zoo iets was hem nog maar zelden overkomen. Een
jnap yaa Hoorden, $ras hij niet, wel yaa snauwea ea grimmige
opmerkingen als 't er op aan kwam. Doch tegen de felle op
bruisende verontwaardiging van Gijs was hij even machte
loos. En toch was het bij den arbeider meer een kreet om
zich te rechtvaardigen, dan verbolgenheid. Maar wat erger
was voor Jan Donkerstal! Er was een getuige bij dit onder
houd geweest. Binnen een week wist men tot in Dengeren
en Grondel wat hier op den dorschvloer van den Elzenberm
was gezegd. Wel had Jan nimmer iemand gevreesd of 't zou
Dominee Schravers zijn geweest, maar hij voelde, dat de
tijden begonnen te veranderen en dat, wat in zijn jonge jaren
gewoonte en misschien zelfs een zeker recht was geweest, nu
niet meer gold. Die man had 't recht hem zijn zoon te weige
ren al was dat voor den boer eigenlijk een nederlaag. Want
van alles wat er aan vastzat en van 't sarrend gestook van
Tonia wist niemand.
Hoe kwam hij hier zonder kleerscheuren uit. Zijn reputatie
en zijn eer moesten beiden gered.
„Jao" zei hij onzeker, „ik hè nooit veul op oe aon te mer
ken gehad, mer waorom klaogde gij dan aachter munne rug?"
Nu stond de eene beschuldiger tegenover den anderen.
Gijs had 't gevoel van opgesloten te zitten in de kooi van
zijn eigen woorden. Wat hij tegen den valschen Goof Bras
had gezegd was een domheid. Hij had kunnen weten, dat de
kletspraat als een rook over de samenleving der menschen
gaat, maar hij was zelf de oorzaak van deze onaangename
verwikkelingen. En om eigen schuld wordt men 't meest ge
maand.
„Nou, wet zegde gij daorop?" drong Jan aan. Hij zag de
aarzeling van den knecht en een snauw, die hem heugen zou
had hij klaar om aan 't gesprek een eind te maken.
„Ik zeg. det 't nie goed van me was om det te zegge, baos".
Kostte Gijs moeite om deze bekentenis* dit belijden .van
eigen schuld te uiten, maar ze ontwapende den boer.
Een zacht woord keert nog steeds de grimmigheid af.
„Nou allee dan, ik zij blij det gij 't zelf vuult. Doe de gij
mee oewen Tinus wet gij wilt. Wij zallen wel een aander
jongeske veinden, hur".
Er was een zekere mildheid in de woorden van Jan en
zeker zou 't heele geval hiermee zijn afgeloopen, want de
andere knecht begreep, dat hij wel zwijgen moest na deze
oplossing. Doch daar ging de deur van 't pomphok open en
alle drie keken ze naar de donkere hoek, waaruit 't wit van
Tonia's muts nader kwam.
Zonder eenige inleiding, als was ze bij 't geheele onder
houd tegenwoordig geweest, zei ze;
„Es ge mer wit. Jan, det den dieje nie allieen van jou mer
ook van mijn kwaod gesproken heet".
Haar stem was ijl in de hooge ruimte. Ze stond er als een
aanklaagster; voorover gebogen door verdriet en teleurstel
ling, de handen op de smalle uitstekende heupen, haar ge
rimpeld jakje nauw sluitend om haar schraal bovenlijf. Haar
mond, half open, liet haar hijgende adem door. 't Was een
kwaadaardig wijf uit een sprookje, die de rust komt ver
storen, angstaanjagend.
Gijs verwenschte haar, de andere knecht glimlachte, maar
vermeed het haar aan te zien. In Jans oogen was een grenze-
looze minachting, niet zoo zeer om haar tusschenkomst als
wel omdat ze alles had afgeluisterd. En hij was baas op den
Elzenberm, hij alleen.
„Vergeme", barstte hij uit, „gaot in den huis mee oew ge
stook".
Toen keerde ze zich om en ging voor de zooveelste keer
vernederd in 't bijzijn van anderen, maar niet voor de laatste
maal,
Geen woord zei ze en zacht, alsof ze in eens door de drif
tige uitval gedwee was geworden, trok ze zonder gerammel
de deur achter zich dicht.
Er was niemand die wat zei. De appels geurden, er kraakte
een bint in 't oude dak, een raampje rammelde in de spon-*
ningen.
„Wet hedde van heur gezeed", was de norsche vraag van
den boer.
„Zoover ik weet gin kwaad en niks onwaors" zei Gijs,
maar er groeide in hem een wrange onzekerheid.
„En oew vrouw?"
Dat klonk nu als 't geluid van scherven wanneer een jaren-*
lang gebarsten kom uiteenvalt.
Nu was er in Jan een duister vermoeden, dat Stijn de on
vriendelijkheid die ze van Tonia had ondervonden aan de
kletspraat had prijsgegeven. Anders had hij altijd Stijn ge-*
zegd, nu was het „oew vrouw".
„Vraagde nou nar de bekinde weg soms?"
„Zeg dan, det ik 't nie mieer verkies, det er over Tonia's
gewaauweld wordt op den Elzenberm. 't Is un zuur miens men
onthaauw det, 't is mee al d'r streken mijn ieenige zuster".
Toen ging Jan Donkerstal door 't pomphok naar binnen
en liet de twee in de aangroeiende schemer achter.
Die avond was Gijs stil. De wind was gaan liggen. Snelle
wolken scheerden langs de sterren en toen hij later op den t
avond met Stijn alleen in het kamertje zat, in de kachelhoek
buiten de lichtkring van de laag getrokken lamp zei hij plot4
seling, na een tijd van zwijgen, wat geen ongewoonte wasr»
„Hedde gij soms kwaods van Tonia's gezeed?" p
„Ikke?" h
Re
Wordt vervolgd* j|
