TEELTREGELING EN MELKSTROOM
DONDERDAG 9 JUNI 1938
Tweede Kamer
Interpellatie-Dieters - Invoer van Argen-
tijnsch vleesch via Duitschland - Ergerlijk
Bijbelmisbruik door de N.S.B. - Kalverteelt-
beperking-motie met 52-8 st. verworpen
Overzicht
Vergadering
We hebben van Duitschland een hoe
veelheid Argentijnsch vleesch gekocht.
Daarover deed de N.S.B. verontwaardigd
en kameraad boer Dieters vroeg een ge
weldige interpellatie aan, waaronder
vrijwel het geheele landbouw- en land-
bouwcrisisbeleid was te betrekken.
Was zijn verontwaardiging en die van zijn
rood-zwarte vrienden echt en gerechtvaar
digd?
Natuurlijk niet. Pure agitatiezucht was er
'de drijfveer van. Want waarom is tot dien
vleeschaankoop overgegaan?
Het antwoord is eenvoudig.
Duitschland, de bruine geestverwanten,
tevens geestelijke leidslieden van den heer
Dieters en de zijnen, betaalde weer eens zijn
schulden niet voor geleverde zuivel- en land
bouwproducten: boter, stroo en groenten
Toen is tot de ruiltransactie. die op zichzelf
absurd, maar in het verband der interna
tionale economische politiek verklaarbaar en
alierminst ongebruikelijk is, besloten. Zie-
De in ter pell an t, die den Minister
hedenmorgen zijn vragen had toegezonden
voor welke zij het late toezending Mi
nister Steenberghe den „geachten afgevaar
digde" zeer hoffelijk dank bracht zonder
van een doorgestoken kaart te gewagen,
scheen ook zelf den vleeschinvoer niet zoo
buitengewoon verschrikkelijk te vinden.
Deze transacties toch nemen in zijn rede een
.vrij bescheiden plaats in, terwijl breeder
werd gesproken over de teeltbeperking en
wat daarmee samenhangt.
Trouwens het geheele debat er namen
biet minder dan 9 sprekers aan deel ont
wikkelde zich in die richting.
De kalverteeltbeperking, aldus de „geach
te interpellant", is mislukt. In dit sohuiije
voeren met hem de heeren Z a n dï, v. t
ten, en Wijnkoop. Ook zij waren
meening, dat teveel oudere, veel melk
gevende koebeesten werden aangehouden en
dat dientengevolge de „melkstroom" voort
durend is toegenomen en de ex.portmoeilijk-
heden niet waren afgenomen, maar vergroot
De heer Dieters was met zijn advies
spoedig gereed
De minister moet alle vee en varkens
akkerbouwbedrijven verbieden. Men hield
daar vroeger ook geen beesten. Voorts worde
het systeem van „Landbouw en Maatschap
pij", met prijsbepaling der producten aan de
grens, toegepast.
Dat door de teeltbeperking de melkbeper-
king niet verkregen is, sprak minister
Steenberghe allerminst tegen. Naast do
daarvoor reeds genoemde reden, wees hij
nog op de rationalisatie in de veebedrijven,
waardoor ook de kostprijs werd verlaagd.
Productie en afzetmogelijkheden kwamen
met elkaar in overeenstemming, de vleesch-
prijzen werden loonend. Ook is, naar veler
door anderen, o.a. door den inteppellant,
weersproken oordeel de selectie er door
bevorderd. Mestkalveren houden is niet ver
boden. De registratie er van kost 25 cent
De minister kon de teeltregeling niet mis
sen. Deze moet zoo geregeld zijn, dat ze niet
te ruim is, maar wel gelegenheid biedt toi
uitbreiding of tot het maken van eer
vleeschreserve, indien een van deze twee
noodig mocht blijken.
Het inblikken van vleesdh voor werk-
loozen vormde in het verleden die reser
ve bij overtollige productie. Ontbreekt
deze, zooals thans het geval is, dan
wordt wat buitenlandisch vleesch in
gevoerd. Dat is nu gedaan.
We nemen aan, dat de reserve-theorie van
'den minister niet onjuist is, eendgszins ge
kunsteld lijkt ze intusschen in den aanvan
kelijk gegeven vorm wel. Weerspraak bleef
dan ook niet uit.
Een poging van den heer Dieters om
per motie de Kamer zich te doen uitspreken
over het stelsel „Landbouw en Maatschap
pij" had tot niets geleid. De motie bleef we
gens onvoldoende ondersteuning buiten be
handeling. Dit systeem bleek ook vrijwel de
instemming te hebben van den C.H. heer
,W e i t k a m p, die echter de teeltbeperking
voordeelig voor den handelaar, te weinig
bate afwerpend voor den boer slechts
De leuze: weg met de teeltbeperking,
was ook die van den heer Zandt en de
heer W ij n k o o p nam de kans waar
haar in een motie om te zetten. Deze
werd voldoende ondersteund.
De heer v. d. Heuvel bracht met den
heer v. d. W e y d e n een nieuwe vraag in
hev debat en wel deze: moet een bepaald
iproduct. in onderscheiding met alle ander*,
aan een deel van het Nederlandsche volk
worden geleverd beneden den kostprijs, die
in ons land hoog mag heeten? Met de an
dere arbeiders ontstaat daardoor een onge-
wenschte tegenstelling. Deze situatie doet
aandringen op verlaging van bedrijfslasten
Met de teeltbeperking, die echter voor
den besproken vleeschinvoer weinig be-
teekent, was de heer v. d. Heuvel het ge
heel eens: hij drong er zelfs bij den mi
nister op aan de boeren te beschermen
tegen hun vermeende vrienden, die
andere klanken doen hooren.
De Minister nam bij zijn repliek de
gelegenheid te baat om nog enkele geruch
ten. die tot uiting waren gekomen, tegen t
spreken.
Dat ingeblikt vleesch beneden kost
prijs wordt geleverd geschiedt omdat de
Regeering wil voorkomen dat de vee
houder beneden kostprijs verkoopt. Het
inblikken is op verzoek van den land
bouw zelf ter hand genomen. In 1934 is
met het maken van deze reserve, die nu
weer aanvulling noodig had, begonnen.
Zouden we er Nederlandsch vleesch
voor nemen, dan zou ons dat 3 millioen
meer kosten en bovendien de vleesch-
prijzen opjagen.
We zouden kunnen eindigen, ware het
niet, dat de N.S.B.-sche interpellant zich
in derden termijn aan een zoodanige
onbetamelijkheid had schuldig gemaakt,
dat we haar van godslasterlijken aard
vinden.
Dat hij in eigen overtuiging gelooft, neemt
niemand hem kwalijk Maar dat hij in deze
moeilijke zakelijke materie zoo ver ging met
op hen, die z ij n inzichi: niet deelen, toe
te passen de woorden van den Heere Jezus
het kruis: Vader vergeef het hun, want
ze weten niet wat ze doen, was ergerlijk,
was walgelijk en deed uit de Kamer een
hartgrondig „Bah" opstijgen.
Het schijnt, dat onder N.S.B.-ers moreele
beseffen vermoedelijk onder den invloed
van hun uit heidensche opvattingen leven
de geestverwanten elders volledig zijn af
gestompt Ons christenvolk lette op deze
dingen.
De heer Dieters moest nog enkele malen
tot de orde worden teruggeroepen. O.a
gens gebruik van het woord „schijnheilig"
Waarom ligt dit woord hem zoo voor op dp
tong? Waarom zou hij beter zijn dan an
deren, wien hij volkomen onnoodig deze
kwalificatie naar het hoofd slingert? Is hij
of zijn partij misschien van een heidensche
„heiligheid"?
motie-Wijnkoop is ten slotte met 52
tegen S stemmen verworpen. Met de 2 aan
wezige communisten stemden er voor de
4 nat.-socialisten en de heeren Zandt en
Houten, wier fracties voor 50 pet afwezig
waren.
De combinatie is eenigszins vreemd.
Maar spreekt het eigenlijk niet van zelf,
dat de heeren van de negatie elkaar telkens
weer vinden?
Nou wordt ie prachtig 1
Ouwe Bart verft 'm heelemaal
op met Sallandia Glas-
emaille. Fijne kleuren, jó
Vanmiddag is ie droog, dan
gaan we er mee zeilen.
Reuze verf is dat, die Gla&
emaille. Vader heeft Hein z'n
kamertje d> ook zoo mooi
mee opgeknapt En ze wordt
keihard. Als je zelf iets op
wil verven, dat zegt Bart ook,
dan is er niets zoo goed als
fALLANDIA GLAf-EMAILLE
•NSCHAEPMAN-
PRODUCT
ED. SCHAEPMAN CC- ZWOLLE
Verslag
Prinses Juliana);
hoofdstuk di
et Koninklijk Huls).
Ze worden konder debat en
DIETERS c
hoeveelheden buitenlandsch
met de kalverteeltb.jerking;.
De heer DIETERS (n.s.b.) ging
verdien,
is volki
vleeschpry»
In v»
het kort
aatregelei
i Handelmaatscha]
isactle, voor dergelijke i
:Udiger publicatie aan.
e heer VAN HOUTEN (chr. dei
i den melkstroom
istapel achteruit,
geen binnenlandsch
heer VAN DER WEYDEN (r.k.)
een belangrijke uitbreiding van
ergunningen. Het teveel aan vleesch h
:n ingeblikt voor de werkloozen. De
hünt dit te duur te vinden. Spr. geeft
tvillekeur zitten.
vleesch en bovendien dw
Spr. dient een motie ln tot opheffing der
rund vee teeltbeperking, welke voldoende
ondersteund wordt en tUdens deze inter
pellatie ln behandeling komt.
De heer ZANDT (staatk. ger.) zegt dat ee
sr-oud privilege van den boerenstand, zijn vrij
heid door de regeerlngsmaatregeleij ls aange-
heeft toegepi
heer V
behoefde drlnj
wijze i
EITKAMP (c.h.) zegt dat de re-
regelen werken als een schroef
eind. De landbouw krijgt geen afzetmo
gelijkheid als die van vroeger terug.
In het algeme v is Spr. het met de landbouw
politiek dezer regeering niet eens. Spr. nadert
het standpunt van „Landbouw en Maatschap-
beveelt de regeering voorzichtigheid
VAN DEN HEUVEL (ar.) vraagt of
het Juist is. een deel van het Nederlandsche
deel der producten
beneden kostprijs
te verschaffen. Daar
ducenten achtergest,
n van goedkoop
ortgang moet hebb
het i
de -
;rklo<
i bil die
aardoor worden bepaalde pro-
esteld. Wanneer het verstrek-
oop vleesch aan werkloozen
ebben zal dan toch niet het ln-
vorden voortgegaan? Spr. wil
;h ook overigens veel andi
isoorten te verltriigen. 1
schapenvleesch. Als het vleesch onbereikbaar
is voor velen, komt dit dan ook niet door aller
lei regeeringsmaatregelen en de perfectionee-
ng van ons leven. Men zoeke het ln vermln-
!ring van de lasten der bedrijven.
De Minister bescherme de menschen tegen
„jn vrienden: het zou een ramp i-iJn. als de re
geering de teeltbeperking losliet. De Neder
landsche boe
als bü goede
belai
bU l
Niem
- kalvei
Antwoord van den Minister
MINISTER STEENBERGHE constatei
verschillende sprekers geen rekening
gehouden met wat Spr. ln eerste Instant
gezegd Er is verleden Jaar bijna 21 muiioen
kilo vlrasch uitgevoerd, doch 3.9 voor eigen
gebruik en bijna 18 millioen kilo ln transito. De
firma Pasman uit Steenwlik heeft varkens uit
polen Ingevoerd, doch geen kilo daarvan kom»
ln Nederlandsche consumptie. Welke groente
wordt geëxporteerd, wordt n
Doch geen groente tn blik. wel
De teeltbeperking voor kleine
drijven is moeilijker dan voor a
het mogelijke. Inzonderheid voor
ilt den minister een aantal vrag
dienen maatregelen te worefcn getroffen tot be
perking der margarineproductie. Spr. beveelt de
in nationalen bond Landbouw
PPÜ aan.
Economische Zaken, de heei
ntwoordt op de vragen
den Interpellant als volgt:
Thans over to gaan tot
opheffing van de kalverteelfbeperking
•an de beperking nog niet afgei
i ieder geval ls een nog verdere
stijging van de melkproductie voorkomen;
stelligste moet worden ontkend, dat de
productie haar doel
onende mefk- en vleeschprjj:
groot verschil van
vraag wat onder
sen moet worden
meening bestaat.
kunnen de melk- en vleeschprljzen gedurende
het afgeloopen jaar toch geenszins onbevredi
gend genoemd worden.
Wat de belooning van veehouders of van den
Iandbouwarbeld ln den ruimsten zin betreft
wordt door de regeering. binnen het kader der
haar gegeven bevoegdheden
een redelijke belooning
De regeering Is van meening, dat onze eigen
bodem zooveel mogelijk productief moet wor
den gemaakt om te voorzien, niet alleen ln de
behoefte van ons eigen volk. doch ook om den
or.der de huidige omstandigheden nog mogelü-
ken export zooveel 'als eenigszins kan gaande
te houden. Hiervoor is echter noodig zekere
importen toe te laten. Voorts zal beperking ge
boden zijn voor sommige producten, waarvan
zooveel meer wordt voortgebracht dan geplaatst
kan worden voor eigen consumptie en export,
opnieuw een catastrophale prijsdaling,
dien. Intreden,
passing van het stelsel,
den vragensteller wordt ge-
zeer ernstige bezwaren, waar-
kan worden naar de uiteenzet
ting door den minister ln zijn vorige ambtspe
riode aan do Kamer verstrekt, welke bezwaren,
blijkens haar rapport, gedeeld werden door de
commissie van Loon. die met de grootst moge
lijke meerderheid tegen de Invoering van het
stelsel ernstig bezwaar had.
voor het stelsel van Landbouw
welke echter niet voldoende wi
en dus niet ln behandeling kom
De heer VAN DER SLUIS
tegenwoordige
zich uitsprekende
keurl
.ndigheden de tra
hland goed.
De heer EBELS (v.d.) dringt.
i Dultsohe vl'eesch-
Spr, kan moeilijk een belofte afleggen,
over het publlceeren van transacties. Dik
wijls staat nog niet alles vast Bij finan
cieels transacties moet het voor- en nadeel
ernstig worden overwogen. Spr. had verzet
tegen de Dultsohe transactie niet verwacht.
Ze ls volkomen ln het belang van het land.
Gistermiddag heeft de heer Th. Heukels. lid van Ged. Staten van Zuidholland, en
voorzitter van de Rijkscommissie voor advies van werkverschaffing in Zuidholland,
de eerste spade gestoken voor het Boschplan van de gemeente Monster. De
heer Heukels steekt de eerste spade in den grond. Geheel rechts de burgemeester
van Monster, de heer G. W. Kampschöer
Dat de boter-export
niet de schuld var
litenlandsche factoxeu.
Of het juist ls dat een bepaald artikel aan
s werkloozen beneden kostprijs worden ver
kocht en andere niet daarop antwoordt Spr.
dat de regeering niet wil, dat de veehouder be
neden kostprijs levert. Vandaar ook de Dultscho
transactie. De kalverteelt overigens werkt pas
vier Jaar. Het Inblikken van vleesch destijds ls
gekomen van de zijde van den landbouw, toen
afgeslacht moest worden. Die groote hoeveel-
..„ld vleesch kon niet versch verkrijgbaar wor
den gesteld. Daarom werd er Ingeblikt. Het
hebben van een bepaalde reserve ls bovendien
wordt uit Duitschland niet méér betrok-
lan er voor blikvlecsch noodig ls. Mogelijk
t niet meer dan 4 millioen kilo. Kan Spr.
goedkoop in het binnenland betrekken, dan
hü geen buitenvleesch. Bovendien gaat
kalverteeltbeperking
toestand zooveel mogelijk ln de hand houden.
Spr. waarschuwt tegen bepaalde stemmingen
inzonderheid ln den landbouw zelf.
De heer DIETERS (n.s.b.) Is ook thans niet
overtuigd dat de belangen van den landbou'
primair worden gesteld 1
bel;
boven bultenlandsehe
De motie-Wijnkoop wordt verwor
pen met- 52 tegen 8 stemmen (voor de
comm., de chr. dem. en de n.s.b. en de
staatk. ger.).
De vergadering te 5.15 verdaagd tot heden
KENT U
ol HYG1DENT
de nieuwe, zelfwerkende. Kunst»
gebit-reiniger? Maakt ZONDER
BORSTELEN Uw plaat en gebit
wear als nieuw en verwijdert
alle vlekken. Prijs normale fla
con 45 ets., extra groote flacon
85 ets. Koop nog heden HY-
GlDENT bij Uw Apoth. of Drag.
Duinbebossching te Monster
Eerste spade ln den grond
MONSTER, 8 Juni. Onder groote be
langstelling heeft gistermiddag het lid
van Ged. Staten van Zuidholland, de
heer Th. Heukels, voorzitter van de
Rijkscommissie van advies voor werk
verschaffing en werkverruiming in
Zuidholland, het eerst de spade in den
grond gestoken als teeken, dat met de
uitvoering van het groote bebosschings-
plan over een oppervlakte van circa
55 H.A. een aanvang is gemaakt. Dit
plan wordt geheel in werkverschaffing
uitgevoerd.
Onder de talrijke autoriteiten, die daar
bij aanwezig waren, merkten wij o.m. op
de heeren Th. Heukels en Mr. E. J. M.
H. B o 1 s i u s, beiden lid van Ged. Staten
van Zuidholland, W. C. J. J. Baron van
Voorst tot Voorst, dijkgraaf- en mr.
dr. Th. F. J. A. D o 1 k. secretaris-rentmees
ter van het Hoogheemraadschap Delfland,
het geheele college van B. en W. van Mon
ster, den rijksinspecteur der werkverschaf
fing. ir. van Weezenbeek, mr Dietz.
secretaris van de rijkscommissie voor do
werkverschaffing, den heer S. G. A. Do o-
renbos, directeur van de gemeenteplant
soenen te 's-Gravenhage, den houtvester G.
Gerbranda te Haarlem, voorts verte
genwoordigers van de omliggende West-
landsche gemeenten en vele anderen.
De heer G. W. Kampschoër, burge
meester van de gemeente Monster, oud
lid van de Tweede Kamer, zeide. nadat hij
de aanwezigen had begroet o.m., dat met
de uitvoering van dit groote bebosschings-
plan twee belangen worden gediend. Voor
eerst de bestrijding der werkloosheid en
vervolgens de aanwinst van een stuk na
tuurschoon.
Burgemeester Kampschoër gewaagde van
de groote vlotheid, waarmede het overleg
met de betrokken instanties is geschied en
van de harmonie, waarin de besprekingen
werden gevoerd.
Hetgeen hier tot stand komt is voor
het Westland, dat niet rijk aan bosch
is. van de allergrootste beteekenis, t.w.
een combinatie van zee, bosch, strand
en duin.
Spr. eindigde met de bede, dat God er
zijn wasdom aan mocht schenken. Vervol
gens noodigde de heer Kampschoër den
heer Heukels uit de symbolische daad
te willen verrichten door de eerste spi
in den grond te steken.
De heer Heukels beantwoordde
rede van den burgemeester van Monster
stelde o.m. de groote beteekenis van dit uit
te voeren werk in het licht, tot leniging
van den grooten nood der werkloosheid,
hier weer voor velen werk wordt gevonden,
alsmede op het voorrecht, dat de gemeente
Monster binnen afzienbaren tijd aan de
kuststrook een groot bosch rijk zal zijn.
Spr. zeide vervolgens gaarne aan het tot
hem gerichte verzoek te voldoen, waarna
hij het eerst de spade in den grond stak.
Vervolgens sprak nog de heer Baro
van Voorst tot Voorst, dijkgraaf van
Delfland, waarna de heer Gerbranda,
houtvester te Haarlem, aan de hand van
een teekening een toelichting op dit uit te
voeren groote werk gaf.
Na afloop begaf het gezelschap zich naar
het theehuis „Linquenda" te Ter Heijde
aan zee, waar ververschingen werden aan
geboden, door het gemeentebestuur van
Monster.
i'RIJDAG 10 JUNI
I. 1875 en 4.15,5 M. Al sein eon
zorgd door de KRO. 8.00
k. (Om 815 Berichten). 10.00
„.30 Bijbelsche causerie. 12.00
Berichten. 12.15 KRO-Orkest. (1.001.20 Gr.»
muziek). 2.00 Orgelconcert. 3.00 Graan.muz,
(Om 3 45 Berichten). 4.15 KRO-Mcloddsten,
m.m.v. solist. (5.00—5.15 Gram.muziek.). 6.00
Land- en tuinbouwpraatje. 6.20 Gram.muz.
6.30 Zang met pianobegeleiding. (6.406.50
Gram.muziek). 7.00 Berichten. 7.15 Lucht
vaartcauserie. 7.35 Gram.muziek. 8.00 Be
richten ANP. 8.15 KRO-Orkest m.m.v. soils-
ten. (9.009.15 Gram.muziek). 19.00 Repor
tage. 10.30 Berichten ANP. 10.40 De KRO-
Boys m.m.v. solist. 11.1012.00 Gram.-muz.
HILVERSUM II. 301,5 M. 8.00 VARA. 10.00
VPRO. 10.20 VARA. 12.00 AVRO. 4.00 VARA.
7.30 VPRO. 0.00 VARA. 10.40 VPRO. ll.OO—
12.00 VARA. 8.00 Gram.muziek. (Om 8.15
Berichten). 10.00 Morgenwijding. 10.29 DeJ
clamatle. 10.40 Planovoordracht en gram.
muziek. 11.10 Vervolg declamatie. 11.30 Gr.f
muziek. 12.00 Dmroeporkest. In de pat
Gram.muziek. 1.50 Voor tulnllefhebbens. 1
Het Kovacs Lajos-orkeet. het duo v.
Broek e.a. 4.00 Gram.muziek. 5.00 Voor
kinderen. 5.39 Gram.muziek. 6.00 De RamJ
blers. 6.30 Politiek radiojournaal. 6.50 OrgelJ
spel. 7.00 Caus<
tuinhou
ten. 7.35 Cai:
de Ned. Hei
I Berichten ANP. 7.SO Berlch^
erikaansche Kerk. 9.01
solist. 9.45 Sohaakï
izlek. 10.00 ..Fantasia'
VARA-Orkest, ir
nieuws. 9.50 Gra
m.m.v. solisten. 19.30 Berichten ANP. 10.4
Avondwüding. 11.00 Schaaknieuws. 11.05 Gr.-
muziek. 11.35 Jazzmuziek (gr.pl.). 11.55—
12.09 Gram.muziek.
6.45 Reportage. 7.00 Llm
7.15 Harmonie-orkest. 7.50 Orkest
phon ie - orkest 9.50 Concert. 10.50
8.35 Vlooi. 8.50 RadiotooneeL 11.20 Nacht-
10.50 Orkest 12.20
DEl'TSCHLAJfDSEXDER 1571 M. 7.30 Orkest
8.20 Gevar. concert. 9.20 Maandrevue. 10.41
Hoorbericht 10.50 Viool en piano. 11.20 Com
Levensverzekering-Maatschappij
CONFIDENTIA N.V
Catharijnesingel 48 UTRECHT
KAPITAAL- en VOLKSVERZEKERING
LIJFRENTEN
Actieve VertegeRwoordigers gevraagd.
TUINDER IN DEN RIJN VERDRONKEN
OEGSTGEEST, 8 Juni. VaRavond om
streeks half zeven is onder de gemeente,
Oegstgeest de 21-jarige tuinder F. Hoj
gerforst van een, motorschuitje, geladen met
groenten, in den Rijn gevallen en verdrom
ken. Het lijk van het slachtoffer is laten
opgehaald en maar de ouderlijke woning
vervoerd.
(115
Toen ze uit de kerk kwam, was hij nog niet vertrokken.
Samen dronken ze koffie, zwijgend, als eiken dag. Om één
uur aten ze, zooals ze dat op Zondag gewoon waren. Zou hij
nu werkelijk thuis blijven? Ze ging Emma in de keuken
helpen, opdat die gauw klaar zou zijn en uit kon gaan. Ze
kwam terug in de kamer. Nog zat hij er. Zou het misschien
toch verkeerd zijn, dat ze ging? Zou haar dat op deze wijze
worden getoond? Als hij niet uitging .bleef zij ook thuis, nam
ze zich voor.
Half drie drie uur
Hij stond op, rekte zich, keek naar buiten.
..Ik kon even goed thuis blijven", zei hij.
Ze antwoordde niet.
„Doe ik je er niet een klein beetje genoegen mee, als ik
thuis blijf? Wanneer we nog eens rustig samen praatten
„Dat leidt toch nergens toe. En een genoegen doe je er me
niét mee".
Toen ging hij.
HOOFDSTUK LIII
't Was nog tamelijk licht, toen Willy uit den trein stapte.
Januaridagen lengen vlugger dan men denkt.
Een muts diep over het yoorhoofd, mond en kin verborgen
achter de bontkraag, ging ze den weg dien ze zoo vaak was
gegaan. In den trein had ze zich rustig gevoeld, doch nu be
stormden haar duizend gedachten. Deze weg, die ze vier jaar
lang dagelijks ging met Ko. die ze vaak ging met moeder, die
ze zooveel Zaterdagmiddagen ging met vader
Er kwamen een paar jongens aan op de fiets. Ze passeer
den zonder groet, hadden haar dus niet herkend. Voor een
huisje speelden een paar kinderen, staakten even hun spel,
keken naar de vreemde dame, speelden dan verder. Daar
over de brug, daar zag je al de kerk, de school, het huis. Een
huis, dat leeg stond, na zoo lang bewoond te zijn geweest.
Een huis, waarin je geboren werd en dat je nu geen toevlucht
meer kon bieden. De pastorie langs, waar de luiken gelukkig
al waren gesloten, het kerkplein op, achter de kerk om, het
paadje tusschen de tuinen en ze was er.
.Vader! Moeder!
De aarde was vochtig, de steen was koud, maar haar
bevende knieën en bonzend hoofd vonden er rust.
Koster Kobus was even naar buiten geweest. Van achter
zijn huis kon hij 't heele kerkplein overzien. Zag hij goed? Be
woog zich daar iets op meesters graf? Zijn oude oogen boor
den door de schemering. Ja zeker, daar was iemand. Wie
kon dat zijn? Zij soms? Daar moest hij meer van weten.
Gauw naar binnen om zijn jasje. Zoo in 't boezeroen, dat
stond niet op Zondag.
„Nou geloof ik al z'n levensdagen, dat die Willy Verduy-
nen op et kerrekhof is," vertelde hij aan vrouw en zoon.
„Vader, nee toch?"
„Nou, kaik jai dan eris. Jouw ooge benne beter as de
maine."
„Je jas an", riep moeder. Ko was al haast buiten, vergat
de avondlucht en dokters vermaan nog voorzichtig te zijn.
De jas aan, de kraag op, ging hij met vader mee.
„Nou?"
„Er is wel iemand. Maar hoe zou ik kunnen zien, wie het
was?"
„Dan mó 'k maar gaan kaike."
Wa ken jou 't schele," trachtte moeder de vrouw hem te
weerhouden. Hij liep haar straks de boel maar weer vuil, als
hij op schoenen door de mulle aarde was gegaan.
„Nou, dat zeg ik ook. Toe vader, doe het niet," smeekte
Ko. „U weet toch njet of ze het is?"
„As ze 't nie is, dan is 't een ander en die hait er niks te
make. En as ze 't wel is, dan hait ze op Zundag in 't spoor
gezete en da komp nie te pas."
„Ze kan toch ook best met de auto gekomen zijn?"
„Dus da mag wel op Zundag? En dè. zait me zeun, die
een Christelijke onderwaizer wil zain? Schaam je."
Vader hier houden. Tijd winnen voor Willy. Ja, dat was
het. Zou hij haar niet herkennen, al was het op een afstand
en al werd het donker? Dan maar een twistgesprek, alles
liever dan dat ze gestoord werd, daar op het graf van haar
ouders.
„U moet niet onredelijk zijn, vader! U weet niet hoe ze
gekomen is en bovendien, dat ligt toch niet voor uw reke
ning? Ze is geen kind en in elk geval u geen verantwoording
schuldig. Als zij naar het graf wou, wel, dan moest u dat
respecteeren. Eerst zei u, dat ze ongevoelig was en nü
„Ik rispeteer niks en je mot bai main mè je deftige praat
nie ankomme da weet je. Jai heb t'r nie over te commedeere,
wa voor main rekening lait of wat nie. Jai heb nog een vader,
die het je an ken zegge, as ie de sabbath onthailigt, want, me
jonge, da kè je ök in gedachte doen, maar zai heb géén
vader meer en dus geen praatjes, ik gaan."
Hier hielpen geen praatjes. Arm kind. Vader zou on
genadig zijn. Maar nü kreeg ze in elk geval de brief. Vlug f
maken dat hij wegkwam, eer vader terug zou zijn.
Het drong niet tot Willy door, dat er iemand naderde
De weeke bodem dempte het geluid en haar geest toefde in
andere regionen.
„Wat mot dat hier?" werd ze in het heden teruggeroepen h
Ze keek op, was niet direct .tot spreken in staat. 0
„Je ben toch altemet nie Roomsch geworre, da je op een c
graf leg te bidde?"
„Ik?" e
„Ja, jij!" n
„Kun je me op het graf van mijn ouders niet eens mei 0
rust laten?"
Die klagende stem roerde den koster, maar nee, nid y>
zwak zijn. Zachte heelmeestersh
„Hoe bè je hier gekomme. Met et spoor soms?" "b
«Ja!" h
„Op Zundag?" zi
..Ja!"
„Maissie, maissie, ja zoo noem ik je nog of ie et goed vii V
of nie. Vroeger was ie een maissie, da de Heere diende. Dal zi
hebben we teminste van je gedocht. Maar nou dien je dj b
Satan, kind! Nog geen maand leit je goeie vader d'r ondej k
en nou zit jai op Zundag in et spoor. Weet. je, wa je vadej ir
zeggen zou? Die zou zegge, kind zou die zegge, was maaj b
liever bai me gekomme op ouwejaarsavond. Toe heb ik op j g.
zitte wachte, maar nou heb ik je nie meer noodig. Op Zun
dag heb ik nöit op je gewacht. En je moeder, je brave mod Ji
der, hoe kan je de lesse van je ouwers vergete. Je mag bid y
zain, dadde de menschen d'r niks van wete, anders draaiw p
ze d'r aige om in d'r graf. Sta op en onthailig de leste rust»
plaas va [e ouwers nie langer." Wordt jervolgd,
