GePeOe-moord op den Coolsingel fe Rotterdam
„Novack" was Eugen Konovaleck, de leider der
Oekraïnische vrijheidsbeweging
Duivelsche wraakneming
MAANDAG 30 MEI 1938
TWEEDE BLAD PAG. 5
Indien de bom een minuut eerder was
onlplolf, zou „Atlanta" zijn verwoest
Dader op een Sovjet-schip gevlucht
Dc mysterieuse explosie op den Coolsingel te Rotterdam is
opgehelderd.
Officieel heeft de politie Zaterdagavond medegedeeld, dat hier
inderdaad sprake is geweest van een bom-aanslag, welke
gepleegd is door een geheimen agent van de GePeOe, de Russi
sche Staatspolitie, op den leider der Oekraïnische vrijheids
beweging, overste Eugen Konovaleck, welke op een valschen
pas als „Novack" reisde.
Konovaleck is door een Oost-Oekraïner, genaamd Waloech, die
zich in zijn vertrouwen heeft gedrongen, naar Rotterdam gelokt.
In hotel Atlanta op den Coolsingel had tusschen beide mannen
een korte bespreking plaats. De moordenaar heeft Konovaleck
een pakje overhandigd, waarmede het slachtoffer direct het
hotel heeft verlaten.
Indien Konovaleck een minuut langer in het café van
„Atlanta" was blijven zitten zou de ontploffing daar zijn
geschied. Een ontzettende ramp zou dan het gevolg zijn
geweest, waarvan honderden het slachtoffer waren ge-
wordenmaar de moord zou wellicht nimmer zijn
Nu vond men bij het slachtoffer een hotelkaartje, dat leidde tot
de arrestatie van Bora, alias Jarislaw Baranowski, welke
tezamen met een kellner uit „Atlanta" belangrijke verklaringen
kon afleggen.
Het is vrijwel zeker, dat IValoech, de dader, met het Sovjet
Russische schip Menshinskyin Rotterdam is aangekomen en
vandaar ook weer Dinsdagmorgen is gevlucht. De .Menshinsky"
is zonder tusschenhaven aan te doen op weg naar Leningrad.
Qp het hoofdbureau
Het was een eigenaardige persconferen
tie, die Zaterdagavond op het Rotterdam-
schc hoofdbureau van politie werd gehou
den. Ettelijke malen had de pers in dit ge
bouw tevergeefs op berichten gewacht, nu
waren Commissaris Roszbach en de inspec
teurs Schoenmaker en Bontenbal gezamen
lijk aanwezig om de nog steeds in spanning
yerkeerende verslaggevers in te lichten.
Bij de politie-autoriteiten was deze span
ning uiteraard reeds gebroken: zij wis
ten! Maar het was ook hun aan te zien,
welke enerveereinde dagen zij achter den rug
hadden. De commissaris sprak nog slechts
gebroken Duitsch als reactie op de langdu
rige verhoor en en de conferenties met de
Berlijnsche Kriminal-Polizei, welke in deze
taal waren gevoerd.
12.14
„Laten we maar beginnen bij het begin",
zegt do commissaris. „Maandag 23 Mei
twaalf uur veertien is er een ontploffing op
den Coolsingel. Dadelijk daarop begint h t
onderzoek. Wij .vinden het lijk van een on
bekenden man, waarvan het onderlichaam
is weggeslagen en vooral de linkerarm ge
heel vernietigd blijkt te zijn.
De omgeving van Lumière wordt afgezet
en alle huizen en café's doorzocht maar nie
mand heeft iets verdachts gezien. Hoe jam
mer, dat bij dat eerste onderzoek de kell
ner, die ons later zulke belangrijke verkla
ringen heeft kunnen doen, niet te vinden
blijkt te zijn, waarschijnlijk omdat hij is
gaan eten
De pas en het hotelkaartje
Direct na aankomst der politie wordt ook
een onderzoek op het lijk ingesteld. Er wor
den versohillende voorwerpen gewonden,
die er op wijzen, dat de vreemdeling een
Duitscher is. Het belangrijkste is wel de
Duitsche pas met een vrijwel-gelijkend ipor-
i tret van het slachtoffer ten name van Jo«
soph No wak, Direktor einer Handels-
gesellschaft, geboren te Königshütte, in 1892.
Misschien is voor het onderzoek nog be
langrijker het kaartje van hotel „Central
met het kamemumpaer 104, dat bij het lijk
werd gevonden. Het hotel wordt direct on-
I der bewaking gesteld.
Het onderzoek der pyrotechnici
Direct na de explosie worden telefonisch
twee pyrotechnische ingenieurs van de mu-
mtiewerkplaatsen aan de Hembrug ontbo
den. Zij zijn zeer snel ter plaatse en con-
stateeren voorloopig dat er sprake is van
een aanslag.
Deze kan zijn gebeurd door middel van
een vloeistof of door een kleinere helschc
machine Welk explosief is ge
bruikt, heeft men tot nu toe
zelfs bij benadering niet V ast
kunnen stellen.
Hierbij dient opgemerkt, dat de restant
.van een vettige vloeistof, dien men op de
trottoirtegels heeft gevonden, sterk veront
reinigd is geworden door het geloop van de
.vele mcnschon. die direct na de explosie
zijn toegesneld Bovendien is vrijwel alles
van het ontploffir.gsmiddel in de lucht ge
vlogen.
Het onderzoek van Dr. Hulst
Het li ik wordt naar het ziekenhuis aan
den Coolsinge' gericht en denzelfden mid-
dag heeft de sectie plaats door Dr. Hulst te
Leiden in tegenwoordigheid van den Offi
cier van Justitie Mr! Wilbrenninck en van
den rechtercommissaris Mr. Kymmell. Bij
de sectie worden in het lichaam kleine stuk
jes „Blech" (metaal) gevonden, afkomsug
van de gebruikte bom, die doen denken
aan resten van een cigarettendoosje.
Ook de reserve-kaipitein Bosman, die tij
dens den aanslag recht tegenover Lumière
bij het Postkantoor liep en die verstand
heeft van dergelijk wapentuig, kon later
verklaren, dat de knal, de roodblauwe vlam
en de daaromheen krinkelende zwarte rook
hem direct deden denken aan een handgra
naat.
Voorloopig staat dus reeds na dit eerste
onderzoek voor ons vast, dat er een bom
aanslag is gepleegd.
O p wien en door wien is niet bekend.
In de nabijheid van de plaats des mis-
drijfs is geen verdacht persoon gezien; nie
mand beeft iets zien gooien.
Het hotel
In hotel „Central" wordt direct een uitge
breid onderzoek ingesteld. Het blijkt, dat
„Nowak" 's morgens ongeveer 11.15 per taxi
is aangekomen. De bijzonderheden van zijn
verblijf aldaar zijn bekend. De man heeft
blijkbaar een vaste afspraak en verlaat
goed half twaalf het hotel. Waarheen? On
bekend!
Onopvallend wordt „Central" in het oog
gehouden
Omstreeks 4 uur vervoegt zich daar een
Vreemdeling, die naar Nowak vraagt
Te voren heeft de politie afgesproken,
dat men het hoofdbureau zal opbellen, wan
neer er wat bijzonders gebeurt en de por
tier doet dit ook prompt en een auto rukt
uit van het Haagscheveer,
De vreemdeling heeft intusschen „Cen
tral" verlaten. Achteraf blijkt, dat hij met
een half mondje Duitsch, aat hij kent, den
portier niet goed heeft begrepen en gedacht
heeft, dat deze zeide „Nowak is hier niet".
De man die later Baranowski blijkt te
zijn heeft nog twee andere hoteladressen
gekregen en loopt een beetje zoekend de
Nieuwe Kerkstraat in. Op dat oogenblik
komt de portier naar buiten en de recher
cheurs hebben den vreemdeling al te pak
ken'
Deze is echter in 't geheel niet gevlucht,
maar heeft eenvoudig naar „Atlanta" gef
zocht omdat hij dat van een vroeger bezoek
kende.
Direct na de aanhouding van den vreem
deling komt de auto van de politie aanrij
den en de man wordt meegenomen. Op het
hoofdbureau blijkt hij in het bezit te zijn
van een pas ten name van den 32-jarigen
Ladislaw Bora, afkomstig uit Praag,
koopman. Hij verklaart ook voor zaken
naar Rotterdam te zijn gekomen, waar hij
Nowak zou ontmoeten. Hij zegt Zondag uit
Berlijn te zijn opgebeld, toen hij te Wee-
nen verblijf hield. Nowak zou hem een aan
zienlijke som gelds overhandigen.
In het bezit van Nowak zijn slechts 10
Amerikaansohe dollars gevonden en op
Bora 6 dollars. In de bagage van de beide
mannen wordt niets verdachts gevonden.
Bora verklaart en dat is heel aanneme
lijk dat hij per trein niet meer tijdig
naar Rotterdam had kunnen komen
daarom het vliegtuig van Praag heeft
nomen. Op Nowak is nog een biljet van
slaapwagen op het traject Berlijn—Gouda
gevonden (dat Gouda heeft de politie nog
heel wat denkkracht gekost!) en dat klopt
dus alles aardig met de gegevens, die men
uit Nowaks papieren kende.
Een man, die vreest voor
de Gepeoe
Het merkwaardigste van alles is echter,
dat „Bora", die oogenschijnlijk een volko
men redelijke verklaring van zijn tegen
woordigheid kan geven een doodsbe-
nauwden indruk maakt. Als
schuwe vogel duikt hij weg, zegt alleen het
hoognoodige en klappertandt van zenuwen
Een kop koffie, dien men hem aanbiedt,
raakt h,ij niet aan, eten doet hij niet, zelfs
een sigaret weigert de vreemdeling. Waar
om? Later blijkt het: de man denkt,
dat hij in handen van de GePeOe
is gevallen
Als hij gearresteerd wordt en in een auto
gezet, is zijn eerste gedachte aan Poetjepof.
die op dezelfde wijze in Pafijs is ontvoerd
en nimmer teruggevonden.
Zijn laatste uur zal wel geslagen zijn en
het Rotterdamsche hoofdbureau van politie
beschouwt hij, ondanks alle verklaringen
van de politie, als de centrale van de
Hollandsche GePeOe. De koffie, dis
men hem aanbiedt, zal vergiftigd zijn. Hij
drinkt ze niet op, evenmin eet hij
De man is in doodsnood.
Hij antwoordt bijna niet; reageert niet als
men hem de foto van Nowak laat zien en
gelooft blijkbaar ook niet aan diens dood,
neemt een volkomen passieve houding aan.
Bora bij het lijk van Nowak
Ten einde raad gaan Dinsdagavond de in
specteurs Schoenmaker en Bontenbal met
Bora naar het ziekenhuis en daar, tegenover
de resten van wat eens Nowak geweest is,
komt het keerpunt in Bora's houding.
De man zakt bijna ineen, zoodat de in
specteurs hem moeten vastgrijpen.
Een kwartier zegt hij niets en schudt
maar weemoedig het hoofd.
Maar teruggekomen op het hoofdbureau
en nog eens ernstig aan den tand gevoeld,
gaat hij spreken.
Internationale onderzoekingen
Vóórdien zijn echter twee dagen verloren
gegaan.
De (politie heeft de hulp ingeroepen van
de recherchediensten in de hoofdsteden van
de Europeesohe lauden. Praag kent Bom
Hotel Atlanta aan
den Coolsingel.
Deze foto geeft
een indruk van
de groote drukte
in de omgeving
van de plaats
waar de bom ont
plofte.
niet en Berlijn heeft officieel niemand in
geschreven als Nowak, waaruit blijkt dat
beide passen valsch zijn. Langzamerhand
druppelt echter meer door en Weent-n
weet het eerst op te geven dat
zich achter den naam Nowak ver.
school eene Konova 1 eck.
Bora gaat spreken
Dan gaat ook Bora spreken en ver
klaart dat Nowak is Oberst Konovaleck,
leider van de Oekraïnische Beweging,
die de vereeniging van alle Oekraïners
tot één groot Oekraïnisch rijk na
streeft.
Bora spreekt steeds sneller en steeds
meer vertelt van den vrijheidsstrijd tegen de
Bol6jewiki, hoe de leicver Petljoera in 1926
oip de Boulevard St. Michel te Parijs werd
vermoord en dat Overste Konovaleck de
vlag der vrijheid heeft overgenomen en over
alle Oekraïners laat waaien, ook over hen,
die onder Sovjetheersdhappij leven, waarom
de Bolsjewiki reeds herhaaldelijk hebben ge
dreigd hem onschadelijk to zullen maken.
Als de inspecteurs tegen hem zeggen: „uw
vriend Konovaleck", zegt Bora, die in waar
heid Jarislaw Baranowski heet,
maar in Praag een valsche pas heeft ge
kocht. dat men zoo niet over den overste
mag spreken. Die staat veel te hoog en is
ook veel te oud, dan dat hij hem als vriend
zou durven aanspreken
Baranowski vertelt in het nachtelijk uur
voort en de politie luistert in spanning toe:
Konovaleck was ook leider van 't Oekraïn-
sche -persbureau in .Berlijn. Van daar uit
had de overste hem opgebeld toen hij te
Weenen ten huize van Dr Suszko vertoefde.
Hij moest 7.00 spoedig mogelijk naar Rot
terdam komen om daar gewichtige bespre
kingen te voeren. Dergelijke besprekingen
waren reeds meer te Rotterdam gevoerd, de
laatste keer in tegenwoordigheid van een
derden man, cok een Oekraïner.
Identiteit definitief vastgesteld
Door bemiddeling van Berlijn krijgt de
politie het adres van de weduwe van Kono
valeck in Italië en de vrouw ontvangt het
verzoek per vliegtuig naar Rotterdam te ko
men. Berlijn heeft intusschen reeds bericht
gezonden, dat de ontvangen foto's van het
lijk klopten met die van overste Konova
leck, oud 57 jaar.
Donderdagavond kwamen de weduwe,
met enkele vrienden van den overste, een
oud-generaal en een Hofrat tezamen in
Rotterdam aan en identificeerden het stoL
felijk overschot als dat van Konovaleck.
Een ontroerend oogenblik
„Wat wij toen hier op het hoofdbureau
geleefd hebben", aldus commissaris Rosz
bach, „zullen wij nooit vergeten. Wij zijn
toch wel een en ander gewend, maar toen
één van die oude vrienden die vroeger mei
Konovaleck had gestreden, de weduwe ging
toespreken, toen hadden we allen moeite
om onze ontroering meester te
worden. In bewogen woorden zeide de
oudste der vrienden dat Konovaleck ge
ilen was op het veld van eer, in
zijn strijd om de vrijmaking van dc
Oekraïne en dat ondanks alles de Oekraïni
sche beweging toch zou ovenvinnen en dit
slachtoffer zou weten te eeren als een van
de grooten, die hun bloed voor hun land
hebben gegeven.
„Later", aldus de commissaris, zijn de
beide heeren ook naar het ziekenhuis ge
gaan, om er de beide gewonden te bezoe
ken. Zij hebben er tegenover hen hun leed
wezen over uitgesproken, dat zij het on
schuldig slachtoffer waren geworden van
de daad van een gemeenen boef die het op
de Oekraïnische vrijheidsbeweging had ge
munt".
Op het spoor van den dader
Tusschen het onderzoek naar de identiteit
van het slachtoffer door hebben wij uiter
aard ook getracht den dader te vinden, al
dus commissaris Roszbach.
Er is voortdurend overleg gepleegd met
de Deutsche Kriminalpolizei en ook met
Scotland Yard terwijl ook een Oekraïnsch
particulier detective inlichtingen kon ver
schaffen.
Door uitwisseling van berichten kon
men vast stellen, dat de dader moet zijn
geweest zekere Waloech, een gewezen
Oost-Oekraïner, die wellicht in het ge
heim in dienst der GePeOe heeft ge
staan. Vast staat, dat deze man reeds
eerder met Konovaleck en Baranowski
heeft geconfereerd.
Hij zou eenmaal eon greote som geldf
aan Konovaleck hebben overhandigd vooi
de Oekraïnische Vrijheidsbeweging, welk
bedrag echter ook aan Baranowski onbe
kend bleef. Men mag wel aannemen, dat
Konovaleck ock ditmaal weer verwachtte
een pakket met geld van Waloech te zul
len ontvangen.
Deze Waloechdie dus een zeer
dubbelhartige rol heeft gespeeld, is
een man van ongeveer 30 jaar oud.
van rijzig postuur, met breede schou
ders. donkerbruin (chatelain) haar.
dat achterover is gekamd. Hij maakte
den indruk van een zeer elegant heer.
die zich zeer vrij in alle kringen kon
bewegen.
Het signalement komt overeen met
dat van den man, die de kellner van
„Atlanta" in gezelschap van Kono
valeck heeft gezien.
Vrouwelijke intuïtie
De vrouw van Konovaleck heeft ver
klaard, dat zij dezen Waloech nimmer heeft
verti-omvd. De man was altijd even geheim
zinnig en hoedde er zich zorgvuldig voor
veel in gezelschap van Konovaleck te wor
den gezien. Hij stuurde bonbons en sigaret
ten en deed zich voor als een warm .vriend
EUGEN KONOVALECK
EEN STRIJDER VOOR DE VRIJHEID
Zaterdagmiddag half twee.
Op een uithoek van de Algemeene Be
graafplaats te Rotterdam komt een kleine
rouwstoet aan. Een diepbedroefde vrouw,
enkele mannen in het zwart, een priester
met twee koor knapt n. Dat laatste is wat
vreemd op deze niet-roomsL e dooden-
akker en een enkele toevallige bezoeker
wordt er door getroffen.
Er is toch iets vreemds aan deze begra
fenis het stoffelijk overschot wordt in
een ijzeren kist in de groeve neergelaten
en een der mannen spreekt een vreemde,
hier nooit gehoorde, taal. terwijl hij een
krans met geel-blauwe linten bij de groeve
neerlegt.
De plechtigheid is spoedig beëindigd
alleen de krans blijft.
Men ziet er de letters U. V. op, onbe
grepen letters voor den oningewijde, veel
zeggende letters voor hen die weten, want
zij beteekenen Ukraïnische Vo 1 k s-
republiek.
In die letters wordt de levensstrijd ge
typeerd van den man. die een strijder was
voor de vrijheid van een volk van meer
dan 40 millioen zielen.
Die strijder wasEugen Kono
valeck, te Rotterdam gedood door de
moordenaarshand van de GePeOe en rus
tend op deze algemeene begraafplaats in
het vreemde land in afwachting van het
oogenblik, dat de geel-blauwe vlag zal
boven een vrij Oekraïne.
Zaterdagavond vertoeven we in een hotel
te Rotterdam in gezelschap van twee Oekraï
ners.
Ze zijn gekomen uit Berlijn en uit Londen
omdat zij daar van den moord op overste
Konovaleck hebben gehoordwiens schuil
naam Nowak hun zóó goed bekend was, dat
zij in allerijl naar Rotterdam zijn gevlogen
om bij het onderzoek der justitie behulp
zaam te zijn.
Met felle, stekende oogen luisteren zij toe
als wij in het Duitsch vertellen van den aan
slag. Een melancholische trek komt in die
zelfde oogen wanneer wij verhalen hoe hun
leider werd gevonden en de jongste van de
twee zakt in eens in zijn stoel weg, terwijl
parelend zweet op zijn voorhoofd staat: hij
is na alle emoties van dezen dag een be
zwijming nabij, maar wordt door zijn vriend
met ijswater weer bijgebracht.
Wat moet deze doode, voor wien zij den
rouwband dragen voor hen hebben betee-
kendl
We vermoeden het we hooren het
ook, wanneer de beide mannen, wier namen
het gevaarlijk zou zijn te noemen, gaan ver
tellen van den strijd om de vrijheid, die de
O.U.N., de organisatie van Ukraïnische na
tionalisten op illegale wijze moet voeren,
maar 00 kvan de plaats die Konovaleck daar
in heeft ingenomen.
Konovaleckzoo begint de oudste, „is ge
vallen in den strijd om het zelfstandig volks
bestaan van de Oekraïne. Hij was na den
moord op Petljoera de leider van de O.U.N.
de illegale organisatie, die dezen strijd moet
voeren, nadat ons land door het verdrag van
Riga tusschen Rusland en Polen was ver
deeld en te voren de prachtige militaire or
ganisatie van de vrijcorpsen, aan welks
hoofd Konovaleck stond tegen de over
macht van Bolsjewiki, Wit-Russen en Polen
was bezweken. De O.U.N. is uit die militaire
organisatie voortgekomen en voert den strijd
nu verder met propagandistische middelen."
De Oekraïne.wat weten wij er in Hol
land van af? We vragen dan maar en we
zijn verbaasd als we hooren:
,JEr zijn op de wereld 45 millioen Oekraï
ners. Daarvan staan 33 millioen onder Sov
jet-heerschappij, gedwongen door de roode
armee, die ons na een wanhopigen strijd
heeft overweldigd. Weet U hoeveel Oekraï
ners er lid zijn van de Communistische
partij? Een half procent! Hoe het dan toch
mogelijk is, dat de Oekraïne een Sovjetstaat
blijft? Alleen door dwang van wapenen.
Maar volkenrechtelijk heeft de Oekraïne de
mogelijkheid zich van de Unie van Sovjet
der Vrijheidsbeweging maar mevr. Konova
leck had tot haar man gezegd- „Wanneer
hij Oekraïner is, waarom komt hij dan niet
bij ons aan huis. Dat staat toch voor alle
vrienden der vrijheid open!" En doelend op
de sigaretten: „Pas toch op! Ze kunnen wel
vergiftigd zijn!"
Mevr. Konovaleck wist maar al te goed,
dat reeds in 1934 een aanslag door Sovjet
agenten op haar man was gepleegd. Toen
hij naar Rotterdam ging had zij een voorge
voel, dat er iets met die reis niet in orde
zou zijn
(Zie verder blz.
8)
Republieken af te scheiden en dat is voor,
ons van groote beteekenis wanneer de dag
der vrijheid zal aanbreken.
Overste Konovaleck streed daarvoor, maar
daarvoor niet alleen, want de O.U.N. heeft
de vereeniging van alle Oekraïners in haar
vaandel geschreven. Naast de 33 millioen in
Rusland leven er 7 millioen in Polen; V/£
millioen in Roemenië, 700.000 in Tsjecho-
Slowakije en dan nog enkele millioenen in
Mandsjoerije, Canada en Amerika.... ja ook
die laatsten, kolonisten, die reeds bij vroe
gere onderdrukkingen zijn uitgeweken,
leven met ons mee!"
„En overste Konovaleck, uit welk deel
kwam die?"
„Overste Konovaleck werd als Oosten
rijker geboren."
De vreemdeling ziet blijkbaar aan ons ge
zicht, dat wij dit niet erg begrijpen. Zonder
eenige geschiedenis-beschrijving gaat dit
ook niet en zoo krijgen we nog meer ophel
deringen over den strijd der Oekraïners om
hun zelfstandig volksbestaan.
„Oekraïne", zegt de jongste met de melan
cholische trek op zijn gelaat, „is altijd het
slachtoffer geweest van de verdeelzucht der,
groote mogendheden.
Nadat het vroeger zelfstandige rijk van
Kiew en Halytsch door Polen en Tartaren
tezamen was aangevallen en vernietigd
kwam later de verdeeling tusschen Rusland
en Oostenrijk in 1772, nadat Polen zelf even
eens was verdeeld.
Nooit echter heeft men de Oekraïnische
taal en de Oekraïnische cultuur kunnen ver
nietigen. Overste Konovaleck werd dan als
Oostenrijker geboren en streed in den groo
ten oorlog met hen tegen de Russen. Maar,
toen in 1917 de groote revolutie uitbrak en
Rusland ineenstortte, toen was hij met Ota-
man Petljoera een der eersten, die inzag,
dat Oekraïne thans naar de vrijheid moest
grijpen. De democratische Oekraïnische
Volksrepubliek kwam tot stand en werd ook
door de Westersche machten erkend, maar,
al spoedig stichtten de communisten, opge
stookt door Lenin in Charkow een tegen-
regeering. De roode troepen werden echter,
door de Bolsjewiki gesteund. In 1920 stortte
de vrije staat Oekraïne weer ineen nadat het
in 1919 gestichte leger onder leiding van
Petljoera en Konovaleck op drie fronten had
moeten strijden tegen de witgardistische for
maties, de communisten en de Polen.
Later streed Konovaleck onder Weygand
weer tegen de Bolsjewiki, een vergeefsche
strijd. De overste moest uitwijken naar Li-
thauen, maar nimmer liet hij de gedachte
aan de vrijheid van Oekraïne varen.
Toen in 1926 Otaman Petljoera werd ver
moord, was hij voor ons vanzelf de lei
der. In 1929 stichtte hij uit de leden van het
vroegere vrijcorps in het geheim de O.U.G.
Daarom waren de Sovjet-autoriteiten zoo fel
op hem gebeten. In de Russische kranten
werd hij herhaaldelijk als verrader gebrand
merkt, die z\jn leven niet waard was en ook
Radio-Moskou heeft nog kort geleden tegen
hem gewaarschuwd.
Geen wonder, want de vrijheidsbeweging
neemt in kracht toe.
In Berlijn, Londen en Parijs hebben wij
persbureaux en ook in Amerika is een zeer
sterke Oekraïnische pers."
De beide mannen hebben zich voorover
gebogen en spreken nu enthousiast en leven
dig onder het gedempte licht van de salon
lamp in het hotel: „Het stond voor ons vast,
dat ook Konovaleck groote gevaren liep."
„En Waloech?" vragen we. ,fleeft hij
dien volledig vertrouwd?"
„Wij weten nog niet," zegt de oudste
gedempt, „of het Waloech wel is geweest.
U kent de foltermethoden van de Gepeoe
Waloech was een Oost-Oekraïner, leefde dus
onder het Sovjet-bewind. Men moet geweten
hebben, dat hij in relatie stond met den
overste. Wij weten niet, of men hem in de
folterkelders van de GePeOe geheimen heeft
afgeperst. Dan kan het zijn, dat men van de
afspraak heeft gehoord en een ander in de
plaats van Waloech heeft gezonden om
Konovaleck te vermoorden. Die moet dan
Waloech hebben verontschuldigd en de bom
hebben overhandigd in naam van Waloech..."
Peinzend staart de man tegenover ons in
de verte en zegt dan Wij zullen het te
weten komen". En deze menschen, die de
GePeOe-methoden reeds zoo lang kennen
vragen dan: zet toch geen adressen in de
krant, ook niet van de weduwe. We praten
nog even door, ook over Waloech, die toch
een verradersrol kan hebben gespeeld. Zij
schijnen het niet te gelooven. Ze gelooven
ook niet aan het overhandigen van een groot
bedrag aan geld en willen elke verdenking,
dat een andere macht hun strijd financieel
zou steunen, tegengaan. Dan spreken ze
weer over Konovaleck en hun laatste woord
is: „Hij is in den strijd tegen de vijanden
van ons volk gebleven, maar zijn werk gaat
toch door. Oekraïne zal vrij worden!"
