SCHUDT UW LEVER
WAKKER
MAANDAG 16 MEI 1938
EERSTE BEAD PAG. a
Buitenland
Mussolini spreekt
te Genua
Stresa is dood en begraven'
In geval van oorlog vormen de
totalitaire staten één blok
Mussolini heeft Zaterdag een
bezoek aan Genua gebracht en aldaar
een groote politieke rede gehouden,
waarin hij allereerst de kwestie van
den Anschluss heeft aangesneden.
Op den llden Maart, zoo zeide Musso
lini, bevond Italië zich andermaal voor
een tweesprong, die een beslissing
noodzakelijk maakte, welke oorlog of
vrede, d.w.z. het lot van Europa be-
heerschte.
De vijanden van Italië en de anti
fascisten hadden een botsing tusschen
de totalitaire staten gewenscht en bij
gevolg ook complicaties, zonder zelfs
een oorlog uit te sluiten.
Het was echter geen noodzaak, doch
onze wil, die onze vriendschappelijke
houding dicteerde en alles wat sinds
dien gebeurd is, bewijst, dat zij werd
ingegeven door wijsheid.
Al dengenen aan gene zijde van de ber
gen, die ons met een geenszins onschul-
dise melancholie herinneren aan hetgeen
wij in 1934 gedaan hebben, antwoor
den wij eens te meer ten overstaan van u
en van het geheele Italiaanscho volk, dat
naar ons luistert, dat er van toen af tot
Maart 1938 heel wat water onder de brug
gen van de Tiber, Donau, Spree, Theems
en ook van de Seine is heengevloeid. En
terwijl dit water stormachtig bruiste, wer
den sancties toegepast tegen Italië, dat in
beslag genomen werd door een bloedige en
giganteske krachtsinspanning, sancties,
welke wij nog niet vergeten zijn. Intusschen
was alles wat op politiek en diplomatiek
gebied werd samengevat in het woord
Stresa dood en begraven en voorzoover het
ons betreft, zal het nooit meer verrijzen.
Italië kon zich overigens ook niet de
waarlijk buitensporige luxe veroorloven,
om regelmatig om de vier jaar te mobili-
seeren, teneinde den fatalen afloop van een
nationale revolutie (in Oostenrijk n.l., Red.)
te verhindoren.
Het fascistische Italië kon zich niet voor
onbepaalden tijd belasten met de gehate en
nuttelooze taak van het oude Oostenrijk-
van de Habsburgers en Metternich, zich te
.verzetten tegen de beweging der naties
naar eenheid.
Onze loyale vriendschap met Duitsch-
land heeft ons ingegeven, zóó te handelen.
Thans staan twee werelden, de Germaan-
sche en de Romeinsche, met elkaar in
middellijk contact. De samenwerking
de beide revoluties kan niet anders dan
vruchtbaar zijn. Dit is de beteekenis van
de ontvangst, welke het Italiaansche volk
aan den Duitschen rijkskanselier heeft be
reid. De woorden in den avond van 7 Mei
gesproken in het Palazzo Venezia zijn met
oen welbewuste geestdrift door beide vol
ken ontvangen. Zij vertegenwoordigen geen
diplomatieke of politieke verklaringen,
maar zij zijn iets plechtigs en blijvends m
de geschiedenis.
De as, waarin wij trouw aullen blijven,
zal ons niet beletten, een politiek van over
leg te volgen met allen, die zulks wen-
schen, zooals wij verleden jaar Maart ge
toond hebben, toen wij het vergelijk sloten
met Joego Slavië en, aldus doende, vrede
schiepen aan de oevers van de Adriatische
Zee,
De overeenkomst met Engeland
In dien zin hebben wij ook de overeen
komsten met Groot-Brittawnigesloten. In
de wrijving, welke de betrekkingen tus
schen onze beide landen in gevaar bracht,
was veel vooroordeel en onwetendheid
den juisten zin des woords. Voor vele vre
delingen is Italië een land, slecht uitgebee'cl
door een middelmatige folkloristische litte
ratuur. Het wordt tijd, dat men dit volk leert
kennen, dat sinds twintig jaa» geweldi.
blijken van energie gaf, welke hun toppunt
vonden in de verovering van het Imperium.
De laatste rede van den Engelschen pie
mier is een poging geweest, om te komen
tot gemeenschappelijke banden en in al zijn
majesteit en in al zijn kracht dit Italië van
het fascisme en de revolutie der zwarthem-
den te erkennen.
De overeenkomst van Londen en Rome is
een overeenkomst van twee rijken, welke
zich uitstrekt van de Middellandsche Zee
over de Roode Zee tot aan den Indischen
Oceaan.
Daar wij deze overeenkomst stipt willen
eerbiedigen en verwachten, dat de leiders
van Groot-Brittannië dat eveneens zullen
doen, mag men verwachten, dat deze over
eenkomst van duurzamen aard zal zijn. De
instemming, waarmede zij in de gehea.e
erel'd werd ontvanen, toont haar waar
achtige historische beteekenis.
De besprekingen met Frankrijk
Gij zult mij veroorloven, terughou
dend te zijn ten aanzien van de bespre
kingen met Frankrijk, wijl deze nog aan
den gang zijn. Ik weet niet, of zij tot een
goed einde zullen worden gebracht, want
ten aanzien van een uiterst actueele
kwestie als de burgeroorlog in Spanje,
staan wij aan verschillende kanten van
de barricade. De Fransohen wenschen
de overwinning van Barcelona; wij
daarentegen wenschen en willen de
overwinning van Franco.
Na te hebben verklaard, dat hetgeen
Italië de laatste jaren volbracht heeft,
•nog slechts een etappe is, omdat men
in dien strijd der naties en continenten
niet kan blijven stilstaan op straffe van
ten ondier te gaan, kondigde Mussolini
met -name aan dat de strijd om de
autarkie met kracht zal worden voort-
Fa. H. J. Phaff Winschoten
TIRION CARLIER
LINNENWEVERIJ
NUENEN STATION
Telefoon No. 3
Uitsluitend levering rechtstreeks
aan particulieren.
Vervolgens zeide hij: „De richtsnoeren van
onze politiek zijn duidelijk. Wij willen den
vrede met iedereen en ik kan u verzekeren,
dat het nationaal-60cialistische Duitschland
met dezelfde geestkracht den Europeeschen
vrede wil.
Maar om veilig te zijn, dient de vrede ge
wapend te zijn. Daarom heb ik gewild, dat
de vloot zich te Genua zou verzamelen om
de Italianen van de meest continentale
streken van Italië, Piemont en I/>mbardye te
laten zien over welke effectieve kraoht ter
ie wij beschikken.
Wij willen den vrede, maar wij moeten
klaar zijn om hem met al onze kracht te
verdedigen. Dat blijkt vooral wanneer men
de redevoeringen hoort van over den Ooeaan,
e ons stemmen tot nadenken.
Misschien mag men het uitgesloten ach
ten, dat de zoogenaamde groote democra
tieën zich inderdaad voorbereiden op een
ideologischen oorlog. Maar het is ia
ieder geval goed, dat men we te,
dat in dat geval de totalitair
taten onmiddellijk een blok
uilen vormen en tot het eind
oe samen zullen oprukken".
Mussolini's rede werd bijna bij eiken tin
door geweldig applaus onderbroken.
Het Sudeten-Duitsche vraagstuk
De invloed van Henleins Engelsche reis
Te Praag is men zeer verrast geweest over
de Engelsche reis van Konrad Henlein
den leider der Sudeten-Duitschers, die in
middels naar Tsjechoslowakije is terugge
keerd. Men kreeg het nieuws van zijn ver
trek eerst te hooren, toen H e n 1 e i n i
bijna in Londen was gearriveerd.
Wanneer men de reis eendgszins nauw
keurig bestudeert, dan komt men allereerst
tot de slotsom, aldus Havas, dat Henlein
slechts contact heeft gehad met persoonlijk
heden, die in de onafhankelijkheid van
Tsjechoslowakije een doorslaggevend: belang
van Europa zien. Tevens heeft het de aan
dacht getrokken, dat de pers van Henlein
een zekere matiging aan den dag legt. Zij
heeft zelfs commentaren overgenomen uit
de Tsjechoslowaaksche bladen, waarin er op
gewezen wordt, dat het radicale karakter
van de te Karlsbad gestelde eischen bij de
publieke opinie in Engeland geen gunstig
onthaal heeft gehad. Wellicht mag
hieruit afleiden, dat de elementen, welke
dienstig kunnen zijn om een lichte ontspan
ning teweeg te brengen tusschen de aanban
gers van Henlein en de regeering te Praag,
onder zekere omstandigheden gecombineerd
zouden kunnen worden. Men ziet daarin,
zoo meldt Havas verder,zoowel een gevolg
van den stap te Berlijn als van de Romein
sche reis van Hitier.
Ten slotte wijst Havas er op, dat, de re
geering te Praag nog in den loop van de
week de onderhandelingen met Henlein zal
openen; de leider der Sudeten-Duitschers zal
in de komende dagen door Hodza ontvan
gen worden.
DE BRITSCH-MEXICAANSCHE
KWESTIE
Waarom de betrekkingen
verbroken werden
Gelijk wij reeds vermeldden, heeft de
Mexicaansclie regeering haar "gezant te
Londen teruggeroepen, omdat zij ontsticht
was door de Britsche aanmaning aan Mexi
co, den derden termijn van de „revolutie
schuld" af te betalen.
Deze vergoeding, door Mexico toegestaan
wegens schade, door revolutionaire bewe
gingen aan buitenlanders toegebracht, lie-
teekende volgens, Mexicaansch standpunt,
een welwillendheid en geen volkenrechte
lijke verplichting.
Niettemin heeft Mexico, gezien het aan
dringen der Britsche regeering, haar 371.737
pesos doen toekomen, welk bedrag de op 1
Januari j.l. vervallen annuïteit omvat plus
de opgeloopen rente.
Vermoedelijk heeft Engeland Mexico om
betaling gemaand, omdat Londen zeer ont
stemd is over de onteigening van de be
zittingen der buitenlandsche petroleum*
ondernemingen in Mexico. In verband met
deze verscherping der financieele betrek
kingen heeft president Cardenas mot
oud-Spaansche hooghartigheid besloten, zijn
gezant terug te roepen. Hij vindt 't blijk
baar niet gentleman-like, dat men hem om
de betaling zijner schulden maant.
Waar moet Mexico's olie heen?
De leider van de genaturaliseerde Mexi-
caansche petroleum-industrie, die zich op
het oogenblik te Tulsa in Oklahoma be
vindt. heeft volgens United Press verklaard
dat Mexico zijn petroleum ook aan niet-
democratische landen verkoopen zal, wan
neer het opschorten van de diplomatieke
betrekkingen met Groot-Brittannië er toe
leiden mocht, dat Engeland geen olie meer
van Mexico afneemt- Tot dusver hebben
wij nog geen petroleum verkocht, aldus
deze leider, omdat de prijzen, die ons ge
boden werden, te laag waren. De productie
is tot veertig procent ingekrompen en wij
zullen onze petroleum zoo lang vasthouden,
totdat wij er redelijke prijzen voor krijgen-
Engeland, een der grootste democratische
landen, neemt op het oogenblik geen petro
leum van ons af, en wanneer in deze situa
tie geen wijziging komt, zouden wij ons ge
dwongen zien, onze olie te verkoopen aan
eiken' staat, die dit product van ons betrek
ken wil.
Gezien de Britsche houding, zoo verneemt
United Press ten slotte nog, zal Mexico
geen buitenlandsche opdrachten meer in
Groot-Brittannië plaatsen, waarvan de Ame-
kaansche industrie profijt zou kunnen
trekken,
DE SPAANSCHE
BURGEROORLOG
Franco boekt nieuwe terreinwinst
1200 K.M.2 in 5 dagen
Sinds de nationalisten vijf dagen geleden
hun opmarsch in de provincies Teruel en
Castellon hervatten, hebben zij een gebied
veroverd, dat een oppervlakte heeft van
>r dan 1200 K-M.2, met' het gevolg, dat
frontlijn, die van Teruel naar de kust
loopt, thans totaal gewijzigd is.
Zoo werd o.a. de geheele linkeroever van
de Alfambra, waar de republikeinen, sinds
zij Teruel verloren, tal van versterkingen
hadden aangelegd definitief bezet. De
witte kolonnes naderen vhans Mosquerela,
gelegen op de grens van de provincies
Teruel en Castellon, en dwingen hun tegen
standers, zich steeds dichter naar de hoofd
stad van laatstgenoemde provincie terug te
trekken.
Uit de verklaringen van de vele republi-
keinsche soldaten, die in deze dagen
vangen werden genomen, blijkt, dat het
linksche legercommando, inziende dat ver
dere tegenstand ten N.O. van Teruel nutte
loos was, den regeeringstroepen opdracht
heeft gegeven, vooral den hoofdweg van Te
ruel naar Sagunto te beschermen en de na
tionalisten daar zoo lang mogelijk te hou
den. Immers indien de witten eenmaal de
Mijarcs bereiken (de rivier, die ten Noorden
van dezen weg loopt) dan is het lot van
Castellon beslist-
Inmiddels zetten de witten in alle secto
ren van het Oostfront hun offensief voort
en weten zij berg na berg op de zich hard
nekkig verdedigende tegenstanders te ver-
Van de andere fronten komen geen be
richten binnen- Slechts wordt uit den sector
van Madrid gemeld, dat er volmaakte rust
heerecht,
ZONDER SCHADELIJKE LAXEERMIDDELEN
en U zult 's morgens „kiplekker"
uit bed springen.
lederen dag moet Uw lever minstens een liter gal
In Uw ingewanden doen stroomen. Wanneer deze
stroom van gal onvoldoende is, verteert Uw voedsel
niet, het bederft. U voelt U opgeblazen, U raakt
verstopt. Uw lichaam is vergiftigd en U bent
humeurig, voelt U ellendig en ziet alles somber in.
De meeste laxeermiddelen zijn slechts lapmiddelen.
U moet CARTER'S LEVERPILLETJES nemen om
een liter gal vrij te doen stroomen en U zult weer
geheel fit zün. Onschadelijk, plantaardig, zacht, on
overtroffen om de gal te doen stroomen.
Eischt Carter s Leverpilletjes bij apothekers eD
Chili treedt uit den Volkenbond
De Chileensche delegatie bij den vol
kenbond heeft instructie gekregen, aan
den volkenbondsraad mede te deelen,
dat Chili, met inachtneming van den
bij het statuut voorgeschreven opzeg
gingstermijn van twee jaar, uit den
Bond zal reden, aangezien de Chileen
sche regeering niet voldaan is over de
ontvangst, die haar voorstellen in zake
de hervorming van den Volkenbond
genoten hebben.
In een onderhoud met den vertegen
woordiger van United Press wees de
Raadsvoorzitter, Munters, er op, dat
tijdens de onderhandelingen der laatste
dagen alles in het werk is gesteld, om
Chili voldoening te verschaffen. Aan
Chili's voornaamsten wensch kan de
Raad evenwel geen gevolg geven, daar
een eventueele wijziging van het sta
tuut niet bij hem, doch bij de Assem-
blée berust.
De volkenbondsraadszitting
gesloten
Resoluties Inzake Zwitserland en China
Zaterdagmiddag heeft de Volkenbondsraad
te Genève een resolutie aangenomen, waarin
o.a. wordt gezegd: De raad neemt acte van
het voornemen van Zwitserland, zich op zijn
permanente neutraliteit te beroepen om niet
meer deel te nemen aan de uitvoering der
bepalingen van het Pact betreffende sanc
ties en verklar.rt dat het niet zal worden uit-
genoodigd, hieraan deel te nemen.
Zwitserland heeft zich dus zijn oude strik
te neutraliteitspositie weder terugverworven.
Tenslotte heeft de Raad, eveneens in een
resolutie, zijn vroegere verklaringen van
sympathie jegens China in den strijd voor
de handhaving van de door den Japanschen
inval bedreigde onafhankelijkheid van zijn
grondgebied herhaald en in sterker bewoor
dingen dan bij vorige gelegenheden de Vol
ken bondsstaten uitgenoodigd de verleening
van individueele hulp aan China in sympa
thieke overweging te nemen.
Ofschoon Wellington Koo natuurlijk niet
voldaan was, aanvaardde hij de resolutie
toch in de hoop, dat thans eindelijk daden
op deze sympathie-betuigingen zullen volgen.
Vervolgens verklaarde de voorzitter de
101ste zitting van den VolkenJbondsraad go-
sloten.
De ontrechting der Duitsche Joden
Naar aanleiding van de protestnota der
Vereenigde Staven tegen de toepassing van
de verordening over het aangeven van het
vermogen van Joden op Amerikaansche on-
onderdanen, seint het D.N.B., dat de in be
doelde nota vervatve wijziging naar de be
palingen van het Duitsch-Amerikaansche
verdrag bepaald wordt, daé de onderdanen
van beide staven ten opzichte van de uit
oefening van handeil en bedrijf principieel
gelijk gesteld zullen worden met de onder
danen met het eigen land.
„Door de voorschriften van de verorde
ning worden buitenlandsche Joden echuer
niet in een slechtere positie gebracht dan de
Duitsche Joden", aldus het D.N.B-, dat hier
nog aan toevoegt, dat „de Amerikaansche
opvatting in laatste instantie tot een merk
waardig resull'aat zou leiden, dat het ontoe
laatbaar zou zijn bij de behandeling van de
onderdanen der andere verdragspartij on
derscheidingen te maken, welke dan ook,
ten aanzien van geslacht, leeftijd, beroeps
opleiding of geschiktheid voor een beroep"-
De Japansch-Chineesche oorlog
IS AMOY THANS JAPANSCH
OF CHINEESCH?
De strijd om den
Loenghai-spoorweg
Officieel wordt van Japansche zijde
medegedeeld, dat de marinetroepen, die
Amoy bezetten, thans ook Taipantsfau
dat tegenover het eiland op het vaste
land gelegen is, veroverd hebben. Het
Chineesche persbureau bericht daaren
tegen weer, dat Amoy door Chineesche
troepen omsingeld is. In de stad zou
groote verwarring heerschen; plun
deraars slaan er hun slag. Duizenden
inwoners zouden om het leven gekomen
zijn. Twintig transportschepen voeren
versterkingen aan voor de Japanners.
De Chineezen blijven in de heuvels
rondom de stad verzet bieden.
Verwarde geruchten uit het noorden
DE ARRESTATIES
IN BRAZILIË
STEUNDE HET BUITENLAND
DEN OPSTAND?
Het onderzoek, dat door de Braziliaansche
autoriteiten wordt ingesteld naar de aan
stichters en de deelnemers aan don putsch
der integralisten, is met grooten ijver voort
gezet.. Nog steeds vorden arrestaties verricht.
Zoo meldt men, dat thans generaal Pante-
leao Pessoa in hechtenis is gen-omen, alsm?
de verschillende andere leiders van de
.groenhemden".
Ook de oud-minister van justitie Vicento
a o behoort tot de gearresteerden.
De politie heeft een groote hoeveelheid
bommen, geweren, dolken en munitie van
buitenlandsch fabrikaat gevonden, welke
goederen als monsters het land waren inge-
oerd. Het onderzoek zal aan het licht moe-<
ten brengen, in hoeverre buitenlandsche in
vloeden aan den opstand schuldig zijn.
Inmiddels heeft de ministerraad besloten,
om degenen die verantwoordelijk gesteld zijn
voor de revolutionaire beweging, door spoed-
rechtbanken te doen berechten.
De bladen beschuldigen de Duitsdhers, dat
j aan het hoofd van de revolutionaire
beweging zouden hebben gestaan en aan de
integralisten hulp zouden hebben verleend.
n officieel communiqué uit
Peking zouden de Japanners thans de
Loenghai-spoorlijn op twee plaatsen ver
nield hebben, te weten: ten Oosten van
Sinantsjan, in de kustprovincie Kiangsoe
gelegen, en ten Zuidwesten van Langfeng
in Noord-Honan. United Press vernam, dat
de Japanners dezen belangrijken spoorweg,
waarom maanden achtereen verbitterd ge
streden werd, reeds op drie plaatsen zou
den hebben afgesneden.
Te Sutsjau het knooppunt van de
Loenghai-lijn en den spoorweg van Tient
sin naar Poekau schijnt een groote Chi
neesche troepenmacht er hopeloos voor te
staan.
Tijdens een bombardement lieten vijftig
Japansche vliegtuigen in een tijd van 12
uur 280 brandbommen op het centrum van
de stad vallen. Zeven, tot achthonderd bur
gers werden gedood of gewond, drie dui
zend woningen vernield. Een sterke wind
wakkerde de vuurzee aan en maakte de
stad tot een hel. Daar de vliegtuigen voort
durend boven Sutsjau bleven cirkelen, kon
er van het organiseeren van een reddings
actie geen sprake zijn. Zeven bommen zijn
terechtgekomen op het gebouw van de Ca-
nadeesche Jezuietenmissie, waarbij s
vluchtelingen gekwetst werden en een
kind om het leven kwam. In de arme wij
ken werden 500 hutten vernietigd.
De Japansche woordvoerder te Shanghai
heeft officieus medegedeeld, dat de Chinee
zen in wanorde langs den spoorweg in Wes
telijke richting terugtrekken. Japansche
bommenwerpers nemen de Loenghai-lijn
over groote afstanden onder vuur.
De Chineezen geven deze Japansche suc
cessen niet toe. Zij gaan zelfs zoover, te
beweren, dat zij een Japansche colonne,
die den spoorweg bijna bereikt had. hebben
omsingeld. Zij verklaren, dat reeds vijf
honderd Japanners gesneuveld zijn en dat
twaalf tanks werden buitgemaakt In het
Zuidwesten van Sjansi, aldus het Chinee
sche persbureau, hebben de Chineezen een
aanzienlijke terreinwinst geboekt. Sedert 4
Mei zouden, aldus deze lezing 1400 Japan
ners gesneuveld zijn, terwijl aan den kant
der Chineezen twee duizend man gedood of
gewond werden.
wTjfa
België heeft een nieuwe regeering
Spaak de eerste socialistische premier
De heer Paul Spaak is er zeer spoe
dig in geslaagd, een nieuwe regeering te
vormen, in de plaats van het afgetreden
kabinet-J a n s o n. In de nieuwe regee-
rings-combinatie, welke bestaat* uit 4
socialisten, 4 katholieiken, 2 liberale en
één partijlooze, beheert de formateur
zelf de portefeuille van buivenlandsche
zaken; tevems is hij minister-presi
dent'. Onderwijs is toevertrouwd aan
D i e r c k s; Financiën aan Gérard, De
fensie aan Denis en Economische
Zaken aam H e y m a n s.
Dit is de eerste maal in de Belgische par
lementaire geschiedenis, dat een socialist
als premier zal optreden-
„Ik wil een regeering samenstellen, met
11 in plaats van 14 ministers, en daarvan
dTie buiten het parlement kiezen: de minis
ters van Financiën, Economische Zaken en
Defensie". Met deze inkrimping van
aantal ministeries stelde Spaak zich een
taak, waarvan een psychologische werking
kon worden verwacht. 1-Iij schijnt dus te wil
len bezuinigen- Fier ministerie van Volksge
zondheid, waartegen vooral van conserva
tieve zijde zoo vaak stoim wae geloop
ineengesmolten met Binnenlandsche Zaken.
Een S.S.-man, belast met het toezicht In
het gevangenkamp Buchenwald bij,Weimar
is, toen hij buiten werkzaamheden verrichtte,
door vwee geïnterneerden overvallen en ver
moord. De gevangenen vielen den S-S.-man!
in den rug aan en doodden hem met een
spade. Met medeneming van een geweer,
dertig scherpe patronen, zoomede de veld-
grijze dienstbroek van den gedooden S.S -
imen zij de vlucht. De moordenaars i
toen zij hun misdaad volbrachten,
in gevangeniskleding. Men neemü
echter aan, dat zij inmiddels kans hebben
gezien, zich te verkleeden om aan hun ach
tervolgers te ontkomen,
UIT OOST-
INDIE
EN WEST-
Een merkwaardige adat-straf
De groote Rapat van Porsea, onder leiding
van controleur G. W- van der Zwakn, be
handelde de vorige week een merkwaardig
geval van dood door schuld- Een toekang
uit Balige zou een keuken houwen voor ze
keren Badium. Daartoe moest o.a. een veer
tien meter hooge aren-boom worden gekapt,
hetgeen dermate onvoorzichtig geschiedde,
dat de hoorn onder hieit vallen een BataksCh
huis verwoestte, waarin ziah op dat moment
vijf menschen bevonden.
Een jongeman van zestien jaar werd zoo
ernstig gewond, dat hij kort daarop in het
ziekenhuis overleed, terwijl de vier andere
aanwezige personen ook kwetsuren oplie-
De aannemer en de toekang uit Batige
moesten heiden voor den Grooten Rapat ver
schijnen terzake van dood door schuld.
Na uitvoerig getuigenverhoor werden bei
den schuldig bevonden. En waar heit hier
naaste familieleden betrof, werden beiden I
veroordeeld tot een adatetraf. Zij moesten,, j
lezen wij in de Sum. Post, aan Gersom, den i
huiseigenaar, en aan Milianus, den vader
van den gestorvene, elk een koe aanbieden
als „apoel-apoel" (troost). Bij een adat-maal
tijd moesten beiden, ten aanschouwe van
den Radja en de geheele familiegroep en I
getroffenen eerbiedig hun schuld belijden:
door het volproppen van den mond der ge-;
troffenen met vleesch, waarhij zij openlijk
hun groote onvoorzichtigheid bekennen en
vergiffenis vragen moesten.
Deze adatstraf wordt zwaar gevoeld, want
openlijk schuld belijden ten aanhoore van
den Radja en de geheele getroffen familie
groep is voor den Barak een zwaar vonnis*
Wanneer hieraan niet wordt voldaan, wordt
de straf veranderd in elk een boete van f 100
sube. zes maanden gevangenisstraf-
(96.
't WVird hoog tijd, dat er geld binnen kwam. Er lag een
heel stapeltje rekeningen, die ze zelf te betalen had (dat ging
zoo aan 't begin van het jaar.) Jo Peters had haar salaris
moeten hebben 't boekje zou aardig geslonken zijn. 't Boek
je! Dat was een postspaarbankboekje, waarop de ontvangen
gelden werden gedeponeerd en waarvan werd afgenomen wat
voor huishouding en aankoop van materiaal noodig was. De
kosten der huishouding konden ruimschoots bestreden worden
uit Willy's verdiensten. Hilda had eens gezegd, dat het on
zinnig was zoo te handelen, had eens gevraagd, of Hans dan
van het zijne niet bijdroeg.
Het zijne? Ze waren toch in gemeenschap van goederen
getrouwd? Het zijne was tevens het hare en het kwam im
mers op hetzelfde neer, of Hans zijn rente liet oploopen of,
dat op het spaarboekje een grooter bedrag werd geschreven.
Feitelijk was de manier, die ze nu volgden, voordeeliger,
want Hans maakte minstens vijf procent, wist zijn geld uit
stekend te beleggen en wat leverde de rente van zoon boekje
heelemaal op?
Hilda kon wel eens wat erg vrijpostig zijn. Hoeveel Hans
eigenlijk bezat, had ze het vorige jaar durven vragen. Zóó
Nieuwsgierig waren vader en moeder zelfs niet geweest en'
Willy had er trouwens nooit naar geïnformeerd. Willy had
geen verstand van geldzaken; ze interesseerden haar niet. Ze
had Hilda doen gevoelen, niet van dergelijke vragen gediend
te zijn. Hans moest tamelijk véél bezitten, anders had hij niet
zoo royaal kunnen leven. Zijn studie, zijn reizen, het zou met
elkaar een lief bedrag geweest zijn. Als je dat niet kón
doen, dan liet je het wel.
Een dag of tien was ze thuis, toen ze eindelijk tijd vond,
alle ingekomen rekeningen te controleeren. Ze schrok, toen
ze zag, dat er bij waren, die al betaald hadden moeten zijn.
Een wonder, dat ze daar nog geen last mee hadden gekregen.
Niemand betaalde in deze slechte tijden bijzonder vlug, de
menschen waren het wachten gewend. Ze telde op een
kleine vijfhonderd gulden was het heele bedrag. Hans moest
morgen geld opvragen, want er was geen vijftig gulden meer
in huis. Hoeveel er nog op het boekje zou staan? Er was deze
maanden huishoudgeld afgehaald en ook het salaris van Jo,
maar met nieuwjaar stond er nog ver over de tweeduizend
op, dus het kon gemakkelijk. Eens even kijken, hoeveel Hans
er had afgehaald.
Hé, het lag niet op zijn gewone plaats. In een andere la
misschien? Hans kon toch zoo nonchalant zijn.
Willy trok la na la open, maar vond het boekje niet. Dan
had hij het zeker in de safe geborgen. Verstandig. Ze had
het hem al zoo vaak geraden, maar hij vond het nooit noodig.
't Kon ook, dat hij het bij zich had en er dezer dagen een be
drag af wou halen. Zorgen hoefde ze er zich heusch niet over
te maken.
„Zeg vent", zei ze 's avonds, „heb je geld opgevraagd?"
„Nee. Had je noodig?"
„Nou zeg! Heb je het stapeltje rekeningen Keel hïet eens
doorgezien?"
„O ja, die rekeningen".
,,'k Zou maar zeshonderd opnemen. Dat kan toch zeker?"
,,'k Weet niet".
„Toe nou. Jullie hebt me hier ïn die paar maanden toch
geen tweeduizend gulden opgegeten? Dat wijst het huishoud
boekje wel anders uit. En ik zag ook, dat Jo nog tamelijk wat
inkomsten geboekt heeft. Ze heeft nogal wat buitenmenschen
gehad. Makkelijk, dat die direct betalen",
f »Ja."
,,'k Heb naar het boekje gezocht. Is het In de safe?"
„J-j-ja."
,,'k Moet nog even naar Blom", zei hij een half uur later.
Verwonderd keek ze op. Kon dat morgen niet? Hij liet
haar 's avonds anders nooit alleen.
Neen, 't moest nu direct. Hij kwam gauw terug.
Inderdaad, hij kwam gauw terug. Maar wat had hij? Hij
smeet met deuren, had een hoogroode kleur.
„Is er wat?"
„Ja, er is zeker wat. Die Blom een schoft is hij. Dat
zijn dan je vrienden. Daarvoor heb ik hem geholpen, vaak
raad gegeven."
„Wat is er dan toch?"
„Nou, eh", zenuwachtig kuchte hij, ,,'k heb een paar strop
pen gehad de laatste tijd. Er zijn van die aandeelen, waar je
bij moet passen, en nou wou ik die zeshonderd van hem
leenen voor een paar dagen maar en hij weigert."
De notaris weigerde? Daar moest meer achter zitten.
Zeshonderd gulden en dan voor een paar dagen, dat be-
teekende voor den rijken notaris niets.
„En het boekje dan. Hans?"
,,'k Zei je toch, dat ik geld noodig had gehad?"
„Aandeelen, waar je bij moest passen, dat begrijp jk ft?e|
goed."
„Nou ja, jij begrijpt nooit wat van geldzaken."
Hij loog, dat merkte ze heel goed. Waarom hoefde hij
anders zoo geheimzinnig te doen? Waarom had hij haar niet
direct van die financiëele moeilijkheden verteld? Voor iets,
dat je niet helpen kon, hoefde je je niet te schamen. Waarom
durfde hij haar niet aanzien? Hij kon zijn stemming niet eens
als gewoonlijk door een grap maskeeren. Hoewel het haar
duizelde van de vele naar waarheid tastende gedachten,
slaagde ze er in, te zeggen: „Hans, je bedriegt me."
Hij sprong niet op, hij uitte geen kreet.
„Een opvolgster van Ella, Hans?"
Nog zweeg hij. Toen ging ze de deur uit, naar boven, naar
de slaapkamer. Dit moest ze alleen verwerken.
Zóóver was het dus gekomen. Het door haar verdiende
geld had hij gebruikt voor een vreemde vrouw. Wie? Dat kon
haar op dit oogenblik niet schelen, 't Was een vrouw geweest,
een andere! Terwijl zij haar stervende moeder verpleegde,
had hij plezier gemaakt, wie weet hóé, wie weet waar. Met
die zonde op zijn ziel had hij naar moeders vermaningen ge-i
luisterd, moeders laatste snik gehoord. Zijn troost, zijn lief*
kozingen had ze ondergaan, in zijn armen had ze steun ge
zocht, in armen, die kort daarvoor een ander hadden omvat,
aan een hart, waarvan een ander bezit had genomen.
„Moeder, o moeder", snikte ze. „Moeder, had je me maar
mee kunnen nemen."
Aan haar man had ze gedacht zich te kunnen vastklem
men, als het verdriet van scheiden in haar leven komen zotl
ze had zich vastgeklemd aan den man van een ander!
Wordt yervolgd. i
