„CUBA" SIGAREN
Fa DE GOOIJER
boek krijgt.
Blom geeft
der brie-
FAMIL1E-
huwelijks-
atiebrieven,
de antwoor-
ende keuze
en ver-
vestiging,
aar wat dit
voorbeelden
over
n voor uit-
re oefening,
:ten, schuld-
In 't korte
n. Het boek
keurige
ild 0.95,
ro 1.10.
14,
jselstrook of
:t deze bon
Onze Zuiderburen, die eveneens aan de in 1989 te New-York te houden
zijn met hun plannen daarvoor gereed. De maquette van het paviljoen van
wereldtentoonstelling zullen deelnemen,
België.
Overzicht der werkzaamheden bij de Beijerlandschelaan te Rotterdam-Zuid, waar electrische en stoomtram, als
mede drukke verkeerswegen elkander kruisen, en de gemeentelijke diensten een betere verkeersregeling hopen
&00TSQÊ
ist becijferde
:ukken
igt Ds. Jac.
Schiebroek,
meisjt-skam-
bare Scholen,
Bewe-
ïus-;,
lk jaar orga-j
tevens
conversatie-1
zeer gering,
'ragen bij S,
Amsterdam-
tricotfabriek
GEBRS. DE WIJS N.v
Specialiteit in het bekende
sfSV7V
TRICOT-ondergoed
Fa. E. i. WEEBER
GRONINGEN - TEL. 3339
JDEN IS
DE IDEALE
VLOER
BEDEKKING
BOS Co.
OLDENZAAL
WERKMANS- EN
BEDRIJFSKLEDING
DE ALLERBESTE AFWERKING
EN TOCH
HET LAAGST IN PRIJS
ENING
Bosman&den Arend
Botersloot 61
ROTTERDAM
Opgericht 1855'
'T i-l
I extiel engros
Confectiefabriek
Biauw wit-jiften voor werkverschaffing
De Minister van Financiën maakt be-
endeel 3—5 ^encl- dat met de bedoeling om te worden
i i3; Rott-er®steed voor den een of anderen vorm van
3—1; Oranjrerkverschaffing. door de Liberale Staats-
jartij „De Vrijheidsbond", afd. Amsterdam
het Rijk is overgemaakt een bedrag
an f 200.
d.v.v. i 23j Met inbegrip van deze storting werd in
,je n-?1®41 ontvangen 11722.
Groen van Prinsterer en het
recht van enquête1'
De door het Tweede Kamerlid Mr. Wende-
laar voorgestelde parlementaire enquête
heeft een en andermaal een onderwerp van
bespreking in die blad uitgemaakt O.a. is
wezen op het standpunt, dat Dr. Kuyper te
dezer zake innam. Uit het in dit opzicht ge
publiceerde blijkt, dat de anti-revolutionaire
partij tegenover het recht van enquête en
tegenover de toepassing daarvan geen afwij
zende houding inneemt
In verband met dit' laatste is het interes
sant na te gaan hoe de behandeling in de
2e Kamer van bet wetsontwerp tot regeling
van het rechu van onderzoek (enquête), in
1850 verliep en hetgeen Groen van Prinste
rer bij die behandeling heeft opgemerkt
Het wetsontwerp was 16 April 18o0 inge
diend en, nadat de commissie van rappor-
te urs een vrij gunstig verslag had uitge
bracht, op 13 Juli 1S50 gereed voor de open
bare behandeling. Dien 13den Juli heeft
Groen zich geducht geweerd.
Door sommige leden was met ingenomen
heid van het voorgestelde recht der kamer
gewag gemaakt, „als van een onschatbaar
voorregt waaromtrent uaauwelij'ks eenige
beperking vergund was". Het is merkwaar
dig, hoe Groen op deze zegswijze reageerde-
Het redht is niet een onscnatbaar
voorrecht, neen, „het is een twijfelachtig
voorregv, een gevaarlijk voorregt een voor-
regt", aldus Groen „waarvan ik niet
weet of het een voorregt is, een voorregt,
hetwelk ik liever in de Grondwet zou heb
ben gemist".
Na deze felle bestrijding gaat Groen in de
kamer na, op welke' wijze het grondwetsar
tikel, dat het redht van enquête regelt (toen
art. 90), is ontstaan. Zijn conclusie is, dat
artikel 90 en dus het enquête-recht in on
voorzichtigheid is geboren. Omtrent den
aard en omvang van het onschatbare voor
recht' schijnt men, volgens Groen, zoowel
vóór, als tijdens de behandeling van het
grondwetsartikel, „geene bepaalde en hel
dere denkbeelden te heibben gehad".
,Het regt, uitsluitend aan de Tweede
Kamer verleend, noem ik" zoo vervolgt'
Groen zijn Kamerrede „strijdig met den
algemeenen geest van onze instellingen;
het heeft een gevaarlijke strek
king". (Spatieering van ons).
Uit de woorden „uitsluitend aan de Twee
de Kamer verleend" zou men kunnen con-
cludeeren, dat Groens verzet alleen zoo fel
en hevig was, omdat men in 1848't enquête
recht niet aan beide Kamers, maar aan de
Tweede alleen, had verleend. Men zou uit
Groens woorden kunnen lezen, dat hij
tegen het recht van enquête als zooda-
n i g geen bedenkingen opperde- Deze con
clusie zou intusschen niet juist zijn. Neen,
wanneer Groen het recht, uitsluitend aan
de Tweede Kamer toegekend, van een ge
vaarlijke strekking acht, verplaatst hij zich
een oogenblik in de gedachtensfeer van
zijn tegenstanders, dan plaatst hij zich
„op het terrein der milde en vrijzinnige be
grippen, van het zóó hoog geroemde even-
igt der staatsmagten" en dan vraagt hij
zich tenslotte af: „zal het regt van enquête,
uitsluitend aan de Tweede Kamer toege
kend, eene bijdrage zijn om het dierbaar
eveixwigt in stand te kunnen houden?."
Groens bestrijding van het enquêterecht
was niet alleen het gevolg van de toeken
ning van dat reoht aan de Tweede Kamer
alleen. Stel bet geval dat de beide ka
mers der Staten-Generaal in 1848 het recht
hadden verkregen, dan nog zou Groen mo
tieven te over hebben gehad om zich tegen
de wet van 1850, tot regeling van dat
recht, te verzetten.
Welke zijn die andere motieven?
Het eerste is dit, „dat eene enquête door
gaans gerigt zal zijn tegen de Regering".
Veelal zal zij een bestrijding zijn van het
Gouvernement. Een tweede opmerking, die
Groen maakt, is: „dat de enquête eene' ont
zettende kracht geeft aan de Tweede Ka-
roer. Het is geene geringe zaak te roepen
dien zij wil, en tot antwoord te verpligten:
een onderwerp op die wijze aan de orde te
stellen, eene algemeene impulsie te geven
aan vooroordeel, driften, belangen en harts-
togten: het geheele land, onder haar lei
ding en opwekking, in beweging te bren
gen".
Groens laatste der drie opmerkingen is,
dat van het recht weinig gebruik zal wor
den gemaakt in gewone tijden, maar juist
in dagen van opgewondenheid- Zijn conclu
sie is, dat men behoedzaam moet zijn bij 't
overwegen van de bijzondere bepalingen
der enquêtewet en van eventueele amende
menten.
Groen eindigt zijn rede met te betuigen,
dat hij voorzeker niet wenscht „de Tweede
Kamer tot een onbeduidend ligchaam in
den Staat te maken; maar, wanneer men
aan de Tweede Kamer te veel magt geeft,
zal men juist daardoor te weeg brengen
(uit den aard der zaak en ook van onzen
landaard) dat de Kamer, in onrustige tij
den te veel, en in gewone tijden zeer wel-
nog magt uitoefenen zal: door overmaat
van magt zal zij magteloos zijn".
Wie na kennisneming van het boven
staande zou meenen, dat Groen tot de te
genstemmers behoorde, vergist zich, zijns
ondanks, deerlijk. Ongetwijfeld zou men,
na zijn fel protest, niet anders verwachten.
Toch staat de zaak anders. De wet werd
aangenomen met 38 tegen 9 stemmen. Als
tegenstemmers hebben wij slechts vermeld
gevonden de heeren De Fremery, Duymaer
van Twist, Van Nispen van Sevenaer, Van
Doorn, Dullert, Dommer van Poldersveldt,
Van Dam van Isselt, Van Randwijck en
Borret. Of Groen op den dag der eindstem
ming afwezig geweest is, dan wel, ondanks
zijn verzet, de verantwoordelijkheid van
tegenstemmen, niet heeft durven aanvaar
den, is ons niet gebleken.
Niettemin vonden we de vermelding van
Groens meening ten opzichte van het thans
in het brandpunt der belangstelling staan
de recht van enquête, juist déórom, actueel.
joh. van der haar.
Serie 3-15 cent
IN VORSTENLANDEN EN SUMATRA
OUDEWATER
Heffing op aardappelmeel
Verhoogd met il per 100 kg
Van bevoegde zijde wordt het volgende
1) Gedeeltelijk ontleend aan Groens „Ad
viezen in de Tweede Kamer der Staten-Ge
neraal. zitting van 1849-1850". Tweede ge
deelte. April-Augustus. A'dam 1851.
DE NATIONALE RECLASSEERINGSDAG
De collecte van den nationalen reclassee-
ringsdag heeft te Amsterdam aanmer
kelijk meer opgebracht dan in 1937. De op
brengst aldaar uil' ongeveer 1200 bussetn be
droeg 8085 gulden-
De minder gunstige positie van 't aard
appelmeel gedurende den laatsten tijd heeft
aanleiding gegeven tot verlaging van uen
prijs, waarvoor dat meel wordt aangeboden.
Daar eohter de productiekosten van het
aardappelmeel ongewijzigd zijn gebleven, is
het tevens noodzakelijk de bininenlandsche
heffing op de bereiding en aflevering van
zetmeelen en de daaruit vervaardigde pro
ducten met ingang van 6 Mei met fl per
100 kg te verhoogen, teneinde uit de op
brengst daarvan de aardappelmeel-productie
voldoende te kunnen blijven steunen. Tege
lijkertijd zullen de daarvoor in aanmer
king komende invoerprijs-verschillen en
restitutiebedragen dienovereenkomstig wor
den gewijzigd.
De voortgezette daling der zetmeelprij
zen, welke gedurende een reeks van maan
den valt waar te nemen, is evenwel van
dien aard, dat de verhooging der zetmeel-
heffing deze prijzen zelfs nog niet op het
peil zal brengen van eenige maanden ge-
Stijgende uitgaven
voor werkverschaffing
i 1.800.000 meer aangevraagd
De op de begrooting van Sociale Zaken
oorspronkelijk uitgetrokken gelden voor 't
cultureele werk, blijken reeds thans, in ver
band met den nog steeds toenemenden om
vang van dit werk, onvoldoende te zijn om
fte daaruit voortvloeiende uitgaven te be
kostigen.
De Minister acht het gewenscht. thans tot
het aanvragen van de noodige gelden over
te gaan, waartegenover staat, dat de door
het Werkfonds toegezegde bijdrage ad
f 1.800.000 ten bate van de middelen zal
wor&en geboekt.
Voor verhooging van de bijdragen voor
kampwerk is noodig f576.250. voor centrale
werkplaatsen f567.187, voor werkobjecten
f251.876 en voor cursussen voor en herscho
ling van werkloozen f404.687.
h eeedi gebruiker van
Lunchkaas
volve» merk
TULPEN"
Ze munt uit door fijne smaak,
bijzonder hooge voedingswaar-
ROFFELRIJMEN
BRUILOFT
i De zon staat als een jonge vorst
In goud en blauw habijt te pronken.
Een vorst, die aan zijn blijde bruid
Een paradijstuin heeft geschonken.
Er hangt in heel de bruiloftszaal
Een wondre sfeer van zoete geuren.
Daar ligt een groen tapijt gespreid,
Bezaaid met fonkelende kleuren.
Oranje, rood, en paars en blauw
Staan tulp en hyacinth te tieren
Temidden van de stille pracht
Der hagelblanke violieren.
In zilverwit en rose staat
Rondom het fruitgewas te bloeien.
De iepen wuiven zijdegroen.
Roodkoper staat de beuk te gloeien.
En boven in de hooge hal
Zit, in het prille groen verscholen,
Het bontgevederd f eestorkest,
En strijkt de teedere violen.
Zoo viert de jonge Meische zon
Zijn bruiloft in de lage landen,
Waar in de jeugd de felle vlam
Der jonge liefde mocht
Zoo doet God, na de zwarte nacht,
De jonge, blijde dag ontwaken,
De dag waarop de bruidegom
Zijn bruidje tot zijn vrouw zal maken.
LEO LENS
RUIME HEERENHUIZEN
op eigen grond te HAARLEM, 5.50 Metei
br. Villa-bouw en afw. Buitengew. gunst
gel., nabij Kerk en sch. Prima Middensl
Groote v. en a. tuin. Slechts 4500.vri
op naam. (Desgew. 3000.— hyp. tegei
lage rente). Pracht belegging 12
Foto en bijzonderheden zonder verplicht
BOUW „HAARLEM's TUIN", v. Eeghen
straat 61 A'dam-Z. TeL 94580 (1012 v.m.
BOUW MIJ. VOMDELKWARTIEF
HAARLEM
Te Haarlem pracht vrije HEERENHUI
ZEN TE HUUR met blijvend uitz. oj
sportvelden, inh. 7 kam., w.o„ badk. mei
geyzer, keuken met geyzer. voor- er
acht.tuin, poort, schuur, kolenh. en pomp
bale., zolder enz. busverb. met 2 en 3
Inlichtingen: J. Broertjes, Dir
(Nadruk verboden)
De kwestie Kiès
In Friesland afgedaan
Gisteren heeft de gewestelijke federatie
der S.D.A.P. in Friesland te Leeuwai-
d e n haar jaarvergadering gehouden.
Voor het partijbestuur waren de heeren
Vorrink en Woudenberg aanwezig.
Toen de jaarverslagen aan de orde waren
gesteld, verklaarde de afdeeling Heeren
veen, dat zij, nu het rapport-van den Bergh
verschenen is en de kwestie-Kiès op het
congres is besproken, de zaak gaarne als
afgedaan wilde beschouwen en haar critlok
achterwege laten, hoewel zij die wel dege
lijk heeft.
De afdeeling Bergum diende een motie
in, waarin de wensch werd uitgesproken,
dat de voorzitter en secretaris van het ge
westelijk bestuur hun functies zouden
neerleggen.
Verschillende afgevaardigden feestreden
N.V. H0UTH. v.h. P. ROT Cz.
WESTZAAN
AMSTERDAM - s - GRA VENHAGE
LIJSTENFABRIEK
STOOMZAGERIJ en SCHAVERIJ
CIMHWC öUIZEN- tN
JlriUlij staal handel
n r Teletoon Rotterdam
PERNIS 11585 en 12050
NIEUWE Groote voorraden
Npadlooze Vlampijper GEBRUIKTEBUIZEN
Naadlppze GaaPulzar VOOR VERWARMING
Fittings Flenzen AFRASTERING eNZ
DE LAAGSTE PRIJZEN VRAAGi OFFERTE
deze motie, terwijl enkele leden van n«
gewestelijk bestuur namens het geheele hi
stuur verklaarden, dat zoodanige motie 'ic
gansche bestuur zou behooren te tretfer
De motie ondervond anderzijds eenige
steun. Toen zij in stemming gebracht wer
verwierf zij echtei slechts 16 stemmen.
De aftredende bestuursleden zijn allei
met groote meerderheid herkozen.
Officieele Berichten
ONDERSCHEIDINGEN
Benoemd tot ridder in de orde var
Oranje-Nassau Mr. W. F. G. Masten
oek, directeur van een Verzekerings
Maatschappij te 's-Gravenhage.
De Koningin heeft Zaterdagmiddag aar
den heer R. H. Zuidema, eersten nor
tier van het Loo, die gisteren 50 jaar ste
leden in militairen dienst is getreden, hel
zilveren kruis van verdienste verbonden
de huisorde van Oranje toegekend.
RIDDERORDEN
Fa. VAN WIEL1R
9 NOORDEINDE DEN HAAG
Telefoon 112246
igj8 MAANDAG 9 MEI 1938 TWEEDE BLAD PAG.
II,
LENDE
ïLENDE
EN N.V.
verwis-
in Lever
eld in het
verkrijg-
ireeniging
e Amster-'
avenhage,
avenhage,
ebben op
IER N.V.
sven"
druk.
120 Jaar oude kanonnen, behoorende tot de leg
uitrusting van den maharadjah van Jaipur, wen
naar Sikar gezonden om eventueel met kracht op
treden tegen den radja van Sikar, die oneenigh
had met den maharadjah.
EN N.V,
te venvis-
Foto links: Het hoofdbestuur van de ,fPrincevlag"
heeft Zaterdagmiddag in het bijzijn van honderden
leden, een groote natievlag aan de directie der
H.A.L. aangeboden voor de ,fiTieuw-Amsterdam".
De nieuwe vlag gaat in top.
