De 1 Mei-viering in de Europeesche
hoofdsteden
VAN KRANTENJONGEN TOT UITVINDER
MAANDAG 2 MEI 1938
EERSTE BLAD PAG. a
RONDBLIK
Het Duitsche Ghetto
Het leod, dat zich onder onze oogen af
speelt, maakt op ons dieper indruk dan het
ongeziene, waarvan wij slechts vernemen
door hooren of lezen. Want de menschelijko
verbeeldingskracht is traag, waar het erop
aankomt, zioh over het lot van zijn naaste
te verontrusten, zoo dit zich niet als het
ware vanzelf aan hem opdringt. Mede hier
aan is toe te schrijven, dat in ons vader
land, hoezeer men de nazi-methoden ver
afschuwt, bijna niemand zich rekenschap
geeft van het treurige totaal-beeld, hetwelk
de positie van de Joden in het Derde Rijk
vertoont. Vanaf het begin van zijn optreden
als eenige Duitsche partij wij bedoelen na
de „machtsovername" in 1933 is het
nationaal-socialisme met onbarmhartige
consekwentie eraan begonnen, de anti-semi-
tische doelstellingen van zijn programma in
de practijk ten uitvoer te leggen. De eerste
fase werd gevormd door een nog onge
ordend en in het wilde weg ageeren tegen
alles, wat als niet-Arisoh werd beschouwd.
Winkels werden geplunderd; voor de toe
gangen van cafés en warenhuizen werd op
onhebbelijke manier door nazi-officianten
gepost; Joden, van wie men slechts ook
maar vermoedde, dat zij zich op de een of
andere wijze zouden hebben misdragen wer
den in triomf, gebogen onder borden met
afschuwelijke opschriften, door de straten
rondgesleurd. In deze periode zag men
eveneens de eerste aankondigingen ver
schijnen, bij de grenzen van zekere gemeen
ten, dat Joden er „unerwtinscht" waren.
Op deze anti-semietisohe anarchie volgde
de fase der officieele ordening. De Neuren-
burger wetten werden afgekondigd, welke
een onverbiddellijke scheidingslijn gingen
trekken tusschen Arisch en niet-Arisch. De
Jood wera afgekondigd als burger van den
tweeden rang. Het huwelijk met hem werd
geproclameerd tot bloedschande; het dienst-
nemen in zijn huis werd, om de „moreele
gevaren", daaraan verbonden, barsch ver
boden. De Duitsche overheid begon een dis
criminatie toe te passen tegen een deel van
haar eigen burgers; de Joden waren niet
langer met hun andere Duitsche landgenoo-
ten gelijk voor de wet; zij kwamen te ver-
keeren in een juridisch en moreel ghetto.
Wat men in de Middeleeuwen had veraf
schuwd, namelijk het samendringen van de
Joodsche bewoners eener stad in een spe
ciaal hun toegewezen wijk, waarvan de
poort zioh ongenadig afsloot, dat is in
Duitsohland opnieuw een feit geworden. Wel
noodzaakt men den Israëliet er niet langer,
een gelen lap op zijn kleed te dragen, gelijk
oudtijds geschiedde, doch thans brandt men
deze vernedering hem in zijn hart en ziel.
Wie zioh even indenkt de plagerijen en het
gesar, waaraan Joodsche kinderen op Duit
sche scholen bloot staan, zoodat het bezoe
ken van die inrichtingen voor hen een
kwelling wordt, die voelt diepe deernis met
die kleine stakkerds in zich oprijzen, en
krijgt waardeering voor het werk der Jeugd-
AlijjaJh," de vereeniging welke alles doet wal
in haar vermogen is, om door Palestijnsche
immigratie althans deze hulpelooze slacht
offers op anderen bodem in veiligheid ta
brengen.
Goerings nieuwe financieels maatregelen
tegen de Joden, die op beslagname van
Joodsch kapitaal doelen, ten einde dit
de uitvoering der vierjaansplannen te kun
nen aanwenden, vormen een laatste bittere
druppel in den overvollen lijdensbeter. In
Polen en Rusland placht men den Jood dood
te slaan, om vervolgens zijn huis te berooven,
Duitschland past overeenkomstige methoden
toe, doch met dit verschil, dat zij daar niet
getolereerd, doch tot regeeringssysteem
den verheven. Is men daar zoozeer gekweld
.door kapitaalgebrek, heeft de Duitscher zóó
.weinig fiducie in de rentabiliteit der Goe-
ring-Werke, dat men door gedwongen Jood
sche leeningen aan den gang moet brengen,
;wat men ter andere zijde als de economi
sche verlossing der Duitsche natie voorstelt?
Het Derde Rijk heeft dit met vorige Duit
sche regimes gemeen, dat het er nooit in
geslaagd is, zich vertrouwen in het buiten
land te venverven. De nieuwe ontrechting
Van zijn Joden zal nazi Duitschland geen
ivoordeel brengen, want het oude woord is
nog steeds levend, dat wie wind zaaide,
storm zal oogsten. Duitschland' brengt thans
het Sudeten-Duiteche minderheidsvraagstuk
met klem naar voren; het roept ach en
over de kwellingen, Duitschen stamgenooten
in genabuurde landen aangedaan. Beseft het
niet, niet meer het minste recht van spreken
te hebben, sinds het een deel van eigen be
volking aan grievend, ergerlijk onrecht
prijs geeft?
Berlijn in het teeken van
Groot-Duitschland
Moskou houdt parade op het
Roode Plein
Henlein over de Sudeten-
Duitsche eischen
Duitschland regelt den
-jeugdarbeid
De Duitsche regeering heeft een wet uit
gevaardigd op den arbeid van kinderen en
van jeugdige personen, waarbij de kinder
arbeid principieel wordt verboden. De be
schermde leeftijd voor jeugdige personen is
Verhoogd van zestien tot achttien jaar. De
werktijd voor jeugdige personen is vastge
steld op acht uur, verminderd met den tijd
Voor onderwijs in de vakschool. Voor jeug-
Idige personen is de nachtarbeid verboden.
Voorts is bepaald, dat van Zaterdagmid
dag 2 uur tot Maandagmorgen 6 uur jeug
dige personen niet mogen werken. Waar de
aard van het bedrijf den arbeid gedurende
dien tijd noodzakelijk maakt, moet een ver
goeding in vrijen tijd worden gegeven. Ook
de vacantes worden bij de wet geregeld.
De tonnage der slagschepen
De besprekingen tusschen Engeland en de
.Vereenigde Staten met het doel de tonnage
vast te stellen van de nieuwe super-slag
schepen, die zij gaan bouwen, schijnen op 't
doode punt te zijn gekomen.
De Amerikaansche ambtenaren verklaren,
'dat Engeland erop blijft staan, dat een
grens van 42.000 ton wordt vastgesteld, ter
wijl de Vereenigde Staten het in verband
met de tegenwoordige onzekerheid omtrent
de plannen van Japan noodzakelijk achten
dat geen grens wordt vastgesteld.
De Britsche gedelegeerden wachten thans
tot Washington aan de Amerikaansche des
kundigen nieuwe instructies zal hebben ge
geven, alvorens een nieuwe bespreking met
hen te beginnen. Er is echter geen enkele
aanwijzing, dat de Amerikaansche autori
teiten van houding zullen veranderen,
IN Berlijn is de 1 Mei-viering reeds in den
nacht van Zaterdag op Zondag begonnen
met de oprichting van een Mei-boom, afkom
stig uit de Oostenrijksche Alpen. S e y s s
I n q u a r t hield bij deze plechtigheid een
toespraak, waarin hij zeide, dat deze boom
symboliseerde, dat de Oostenrijkers Duit
schers zijn. Vervolgens werden naast den
boom twee reusachtige Mei-vuren ontstoken.
's Ochtends trokken daarop 150.000 leden
van de Hitlerjugend naar het Olympisc'
Stadion, alwaar Goebbels, Von Schi-
rach en Hitier de jongens toespraken.
Ook deze betooging stond geheel in het tee
ken van „Groot-Duitschland".
Een ander deel van het programma be
stond uit de toekenning van de cultureele
prijzen, die in Duitschland de Nobel-prijzen
moeten vervangen
Leni Riefenstahl kreeg den filmprijs voor
haar film Olympia, Baldus von Schiraoi
den prijs voor letterkunde, voor zijn bundel
„liederen van onbekende leden der Oosten
rijksche Hitlerjeugd uit de jaren 1933-'37
Deze prijs is verhoogd van 12.000 op 200.000
mark, welk bedrag besteed wordt voor
groote jeugdherberg in Oostenrijk.
De dag werd te Berlijn besloten met een
fakkeloptocht en een rede van GÖring in
den Lustgarten, waarin hij o.a. zeide, dat de
bescherming van Duitschers buiten de Duit
sche grenzen een zaak is, die alleen Duitscb
land aangaat. Wij moeten voortgaan mei
bewapenen. De landen rondom ons bewape
nen zich, koopen vliegtuigen, slaan levens
middelen op voor een oorlog. En dan vra
gen wij: waarom?
De parade op het Roode Plein
In Sovjet-Rusland vormde het hoogtepunt
van de feestviering de groote parade op het
Roode Plein te Moskou. Opmerkelijk was de
groote aandacht, welke aan het gemotori
seerde wapen was besteed. Op de met ma
chine-geweren uitgeruste motorrijwielen
volgde het afweergeschut, daarna 54 pant
serauto's en 56 tanks, die ook te water kun
nen gaan.
In de lucht zag men 225 twee-motorigc
bommenwerpers en 186 jachtvliegtuigen
waarbij, anders dan vroeger, geen enkel
vliegtuig van verouderd type. In den stoet
van burgers werden behalve portretten der
Sovjet-leiders, ook banieren medegedragen
o.a. een, waarop de Britsche leeuw stond,
met zijn staart vastgebonden aan een kanon
loop, die de as RomeBerlijn voorstelde.
Voor de tribune, waarop Stalin, Molotof,
Kaganowitsj, Dimitrof e.a. hadden plaats ge
nomen, hield Worosjilof, die te paard ge
zeten was, een rede, waarin hij de arbeiders
der Sovjet-Unie en der geheele wereld na
mens de partij, de Unie en de regeering
groette, waarna hij een belofte van trouw
voorlas, die .door de jonge soldaten werd
herhaald.
In een legerorder heeft Worosjilof ee
len aanval gedaan op het kapitalisme en
fascisme en aangespoord „het geheele volk
gereed te maken voor een mobilisatie tegen
het gevaar van een militairen aanval". De
volkscommissaris van Marine, Smirnof,
heeft zich in soortgelijke bewoordingen tot
de vloot gericht.
De vierlna in Tsjecho-Slowakije
Hoewel de 1 Mei-dag meer dan 4 millioen
menschen in Tsjecho-Slowakije op de been
heeft gebracht, wordt slechts één enkel inci
dent gemeld, nl. in Troppau. Het kwam
daar tot twisten tusschen Tsjechen en Duit
schers, zoodat de politie moest ingrijpen
Daarbij werden drie menschen gewond, twee
Duitschers en een Tsjech. Een der Duit
schers, de advocaat Hampl-Zattig, kreeg een
hersenschudding.
Op last van den Minister van Binnenland-
sche Zaken is de directeur der staatspolitie
naar Troppau vertrokken om een onderzoek
naar dit betreurenswaardige incident in te
stellen. Indien daaruit blijkt, dat een der
openbare organen een fout gemaakt heeft,
zal de verantwoordelijke zonder aanzien des
persoons gestraft worden.
In de stad Praag hebben 50.000 menschen
twee uur lang door de straten gedefileerd, in
een betooging voor de onafhankelijkheid
van het land. Alle :partijen namen daaraan
deel met uitzondering van de communisten.
In het Sudeten-Duitsche gebied waren de
steden en dorpen feestelijk gesierd en onge
veer een millioen menschen heeft de mee
tings bezocht.
De rede van Henlein
Henlein, die per auto van de eene plaats
naar de andere reed, om er het woord te
voeren, heeft zijn voornaamste rede genou-
den te Gablonz. waar 40 000 zijner aanhan
gers zich hadden vereenigcL
De eischen, die ik te Karlsbad heb ge
steld, zoo zeide hij, waren niet het maxi
mum; zij vormden de eenig toereikende
basis voor een regeling van het natio
nale probleem. Achter die eischen staat
de vastbesloten wil van alle eensgezin
de Sudeten-Duitschers. Niemand heeft
het recht mijn voorstellen als een oor
logsverklaring te beschouwen, tenzij
men den oorlog wenscht. Ons doel is ,'t
verkrijgen van gelijke rechten In den
staat en dat is voor geheel Europa een
levensbelang.
Van die waarheid moeten eindelijk
ook die mogendheden nota nemen, die
meenen, dat men den vred3 in Europa
steunt door de Tsjechische suprematie
te steunen.
Het kan niet de taak van Europa zijn, de
Tsjechische aanspraken op overheersching
te steunen tegenover het beginsel van ge
lijke rechten aller volken en volksgroepen
in Tsjecho-Slowakije. Integendeel, het is
juist de taak van Europa, die innerl'jke
pacificatie te bespoedigen.
Ik herhaal, dat wij ons nooit zullen ver
eenigen met de positie van minderheid en
nooit de Tsjechische voorrechten en heer
schappij over ons zullen erkennen. Wij be
schouwen de tegenwoordige situatie als in
strijd met de beloften der Tsjechische vre-
desdelegatie, met het verdrag van St. Ger
main en met de grondrechten uit de con
stitutie.
Wij willen geen voorrechten boven een
ander volk in Tsjechoslovakije, maar wij
willen ook ons eigen gebied niet verliezen.
Wij willen geen heerschaj>n!j over het Tsje
chische volk, maar wij willen ook niet door
dat volk beheerscht worden. Wij eischen
niets, wat de souvereiniteit en integriteit
van de Tsjechoslovaaksche republiek
schendt, niets wat niet in overeenstemming
is te brengen met het algemeene recht der
volken op een zelf bepaald leven.
Er is echter niet alleen een integriteit
van het Tsjechische volk en den Tsjechi-
•schen staat er is ook een integriteit der Su
deten-Duitschers en hun gebied. Wie die
integriteit schendt, die maakt zich tot onzen
doodsvijand.
Incidenten in Polen
Te Warschau en in andere Poolsohe
steden is het, in tegenstelling tot over
al elders, op 1 Mei zeer woelig toege
gaan en aan het einde van den dag
bleek, dat één persoon was gedood en
vele tientallen zwaar of licht gewond,
In de meeste gevallen waren leden
van de pas gevormde „Falanga", een
uiterst-rechtsche organisatie, de aan
vallers. Te Warschau wist de politie te
beletten, dat zij den optocht der socia
listen, waarin 25.000 personen meeliepen,
verstoorden. Op een plein, waar een
Joodsch-socialistische optocht zou pas-
seeren, ontplofte een :n den grond ver
borgen bom. De betooging had echter
een anderen weg gekozen; er werden
slechts twee voorbijgangers gewond.
Te Posen kon de politie niet tijdig in
grijpen; zeven personen werden hier
zwaar, tien licht gewond. Te Lemberg voch
ten socialisten en Falanga-leden een half
uur lang, met als resultaat: 39 gewonden.
Te Kielce waren de socialistten de aan
vallers; hier werd één persoon gedood en
27 gewond.
Te Parijs en Londen
Te Parijs was het Zondag meer lente
feest, dan feest van den arbeid. Overal in
de stad zag men de populaire lelietjes-van
dalen dragen, die volgens het volksgeloof
geluk aanbrengen. De roode betooging had
plaats in het afgelegen bosch van Vincen-
nes en had een ordelijk verloop.
Te Londen concentreerde zich de 1 Mei
viering in het bekende Hyde-Park, waar
een massa-demonstratie plaats had tegen
oorlog en fascisme. Enkele kleine inciden
ten, veroorzaakt door een contra-betooging
van M o s 1 e y-aanhangers, werden spoedig
bedwongen.
De Spaansche burgeroorlog
Barcelona
gebombardeerd
Britsche schepen geraakt
door bomsplinters
Van Majorca komende vliegtuigen
Franco hebben Zaterdagmorgen de
voorsteden van Barcelona gebombardeerd.
Boven de stad zelf konden zij niet komen.
In totaal zouden omstreeks zestig men
schen bij dezen aanval zijn gedood of ge
wond. Vrijwel alle Britsche koopvaardij
schepen, die zich in de haven bevonden,
werden door bomsplinters getroffen. Een
Britsche zeeman werd gewond en moest in
een ziekenhuis worden opgenomen.
De kapitein van de „Stancroft" heeft aan
zijn reederij te Londen een telegram gezon
den, waarin hij zegt, dat de Britsche sche
pen door Duitsche en Italiaansche vlieg
tuigen werden aangevallen. Alle Britsche
kapiteins, aldus dit telegram, zijn van oor
deel, dat de Britsche regeering niet vol
doende zorgt voor de bescherming van de
Britsche schepen en dat de Britsche koop
vaardijvloot voortdurend wordt aangeval
len.
Het weder ls in geheel Spanje de vorige
week van dien aard geweest, dat de mili
taire verrichtingen in het noord-oosten
vrijwel tot stilstand moesten komen. De
wegen zijn op vele plaatsen volkomen on
berijdbaar.
Onmondig Spanje
De verspreiding van uit het buitenland
afkomstige boeken, tijdschriften en druk
werken is behoudens toestemming van hel
ministerie van binnenlandsche zaken in
het rechtsche Spanje verboden. De lijst van
reeds in circulatie zijnde boeken en publi
caties zal binnen een maand herzien wor
den.
Een afstammeling van Colnmbns gewond
Middelerwijl patrouilleert de nationalis
tische vloot voortdurend langs de kust ter
hoogte van Castellon en trachten de natio
nalistische bommenwerpers te beletten, dat
de republikeinen nieuwe versterkingen
naar het front zenden.
n afstammeling van Columbus, de her
tog van Veragua, aldus verneemt Havas
uit San Sebastian, bevindt zich op het
oogenblik in een der ziekenhuizen van ge
noemde stad voor een oogoperatie. De her
tog werd n.l. tijdens de gevechten aan de
Spaansche Oostkunst door een granaat
scherf aan het oog getroffen.
De i Mei-amnestie in Duitschland
De Duitsche regeering heeft op den eer
sten Mei, met het oog op den „Anschluss",
een beperkt amnestie-decreet afgekondigd,
geldend voor politieke delinquenten, die tot
niet langer dan een half jaar gevangenis
straf zijn veroordeeld, welke straf nog niet
is ten uitvoer gelegd. De wet spreekt niet
over de gevangenen in de concentratie
kampen; zij schijnt niet bedoeld te zijn
voor hen, die door de Gestapo werden ge
ïnterneerd zonder door een rechtbank te
zijn veroordeeld. Het is niet bekend of er
ook predikanten en geestelijken onder de
in vrijheid gestelden zijn.
Benesj zendt geluk-
wensch aan Hitier
Verzoenende houding
van den president
Benesj, de president der Tsjecho-
Slowaaksche republiek, heeft ter gelegen
heid van den eersten Mei een telegram ge
zonden aan Adolf Hitler, waarin hij den
Führer zijn gelukwenschen op Duitsch-
lands nationalen feestdag biedt.
Te Praag het woord voerende bij een
bezoek aan de nieuwe beurs zeide hij o.rn.:
„Het doet mij genoegen vast te stellen, dat
uw activiteit, evenals de bouw van dit
nieuwe huis, het resultaat zijn van samen
werking tusschen Tsjechen en Duitschers.
Ik blijf herhalen, dat er oneindig moer
dingen zijn, die ons verbinden dan dingen,
die ons scheiden. Slechts oogen, die voor
de feiten gesloten zijn, zien dit niet"
Guerilla-ge vechten
op 40 km. van Pekinr
Twee Chineesche divisies
vernietigd
P)E laatste dagen spelen zich op 50
kilometer van Peking gevechten
af tusschen sterke Chineesche guerilla-
benden en Japansche afdeelingen. De
ongeregelde Chineesche troepen hebben
de spoorbrug van Lioeliho, 40 km van
Peking, opgeblazen. Tengevolge daarvan
zijn de verbindingen thans verbroken.
Te Peking zijn drie vrachtauto's met
Japansche gewonden uit het gebied van
Lioeliho aangekomen.
Te Hanyang, een industriestadje bij Han-
^kau, zijn 400 burgers tijdens een luchtge
vecht gedood. Vele gebouwen hebben zwaar
geleden. Een vliegtuigbom ontplofte bij een
schuilplaats, waardoor deze instortte en 60
menschen levend begraven werden. Eenzelf
de lot werd elders aan 20 burgers beschoren.
Een Japansche krijgsgevangene heeft ver
teld. dat de Japansche troepen de grootste
moeilijkheden ondervinden bij het vervoer
van materiaal naar het front in zuidelijk
Sjantoeng. De troepen lijden zware verlie
zen en moeten zich groote ontberingen ge
troosten. De meeste Japansche soldaten
weten niet waarom en tegen wie zij vech-
De Japanneezen melden, dat twee Chinee
sche divisies, die 25 km van Hangtsjau
waren doorgedrongen, vrijwel geheel vernie
tigd zijn. De Chineezen trokken over een
grooten afstand terug en lieten meer dan
2300 dooden op het slagveld.
Een oproep van Tsjang Kal Sjek
Maarschalk Tjang Kai Sjek heeft in
een nationalen oproep aan het Chineesclie
volk erop gewezen, dat het de plicht is van
ieder lid van de Kwomingtang de binnenge
vallen Japanners achter hun front te be
stoken en zoo de aanvallers af te matten
teneinde de slotoverwinnine van China te
verzekeren. Japan heeft zich, aldus Tsjang
Kai Sjek, de algeheel e verovering van
China ten doel gesteld en de onderwerping
van 't Chineesche volk.
Voortgaande zette Tsjang Kai Sjek uiteen,
dat de Japanneezen alleen de groote steden
met goede verbindingen kunnen bezetten en
niet de kleine districtssteden. „Laten zij, die
gevlucht zijn uit de door de Japanneezen
bezette streken, terugkeeren naar hun ste
den en dorpen en zich onderling organisee-
ren, zoodat zij den vijand kunnen bestrijden,
waar daartoe ook maar de gelegenheid ont
staat. Het is thans tijd het land zoowel als
u zelf te redden. Laten wij ons aaneenslui
ten om te vechten voor ons land".
GEMENGD NIEUWS
Auto te water
Zeven inzittenden gered
De familie Heuvelmans uit Helden,
bestaande uit echtpaar en vier kinderen,
begaf zich Zaterdag per auto op weg naai
Zeeland. Doordat een vrachtwagen weiger
de uit te wijken, en de chauffeur van den
heer Heuvelmans zich genoodzaakt zag,
den vrachtwagen te passeeren, geraakte de
personenauto nabij Asten van den weg
en kwam terecht in vrij diep water. De
wagen sloeg over den kop. Door tegen
woordigheid van geest konden allen zich
redden. Niemand werd gewond. Per auto
is de familie Heuvelmans naar haar wo
ning in Helden teruggekeerd. De wagen is
nog niet opgehaald.
Op stilstaanden melkwagen
ingereden
Motorrijder gedood
Op den rijksweg onder de gemeente
Nieuwstadtis Zaterdagavond omstreeks
negen uur de 39-jarige motorrijder F. Schaap
uil' Sittard met zijn motorfiets tegem een
aan den rechterkant van den weg stilstaan-
den melkwagen der coöperatieve melkfa
briek St. Rosa gereden. Ofschoon de roode
achterlichten van het voertuig brandden,
heeft de motorrijder den wagen te laat opge
merkt en reed hij met flinke vaart tegen hel
linkerachterwiel op. De motorrijder sloeg
tegen den grond, evenals de op de duo zit
tende mej. C. uil' Sittard. Geneeskundige en
geestelijke hulp waren spoedig ter plaatse-
Het bleek, dat S. er zeer ernstig aan voe
was. Met inwendige kneuzingen, vooral in
de borststreek, is hij naar het r.k. ziekem-
huis „De Goddelpke Voorzienigheid" ie Sit
tard vervoerd, waar hij gisternacht is over
leden. Mej. C. had slechts enkele lichte ver
wondingen opgeloopen. Na verbonden te zijn
kon zij huiswaarts keeren- S.. die mijnwer
ker van beroep was, laai' een vrouw en een
kind achter.
BRANDJE OP MOTORSCHIP
Zaterdag heeft een brandje gewoed aan
boord van het nieuwe motorschip „Nora",
liggende in het Spaarne bij de Haarlem-
sche Scheepsbouw Maatschappij.
Het schip, dat bestemd is voor de Bovril
Cie. in Argentinië, en dat Vrijdag proef ge
varen had. zou over drie dagen worden ai
geleverd.
Een boer, die naar het land ging, zag
rookwolken opstijgen uit het schip en
waarschuwde de brandweer, die spoedig
ter plaatse verscheen. Het vuur woedde in
de ruimte, waar generatoren voor de koel
installatie stonden opgesteld. Men slaagde
er in, de vlammen spoedig te dooven. De
oorzaak van den brand is niet met zeker
heid vastgesteld. De mogelijkheid is echter
niet uitgesloten, dat tijdens werkzaamheden
een vonk in de kurkisolatie van een der
generatoren is terecht gekomen en daar
blijven smeulen. De schade is beperkt ge
bleven tot de generator en een gedeelte van
de kurkisolatie en wordt door verzekering
gedekt.
Steunt Luchtverdedigingsfondsl
Postgiro Den Haag
887U7
Schaken
Laatste ronde
te Margate
Aljechin stond op verlier
tegen Alexander
Pech van Petrov
Men schrijft ons d.d. 29 dezer uit Mar
gate:
In de laatste ronde wilde het Aljechin
niet lukken remise tegen Alexander te
forceeren. Langen tijd ging een gefluister!
in de zaal „Aljechin gaat verliezen". Alexan
der had door goed positiespel een beter
eindspel ve lkregcn. Zijn triomf was eert
sterke vrij-pion op de b-lijn. Nog meer be
zorgd dan haar man was mevr. Aljechin, dief
aan iedereen vroeg of de partij te houden
was. De geruststelling van den wereldkam
pioen, dat remise een zeker feit was, maak
te op haar geen indruk, want zij kent haar
man beter. Ook in zijn eerste match met
Euwe vertelde hij telkens beter te staan, om
eenige zetten later op te geven. De meeste
partijen waren reeds beslist, maar Aljechin.
moest naar een remiseweg zoeken. Toen de
Engelschman zijn fieren vrij-pion liet con-
sumeeren, deed hij niets anders dan 't hoofd
schudden, wat beteekende, dat hij het be
treurde, dit diet gezien te hebben. Hij stelde
zich nu met remise tevreden.
S p i e 1 m a n n zal nu de Fransche partij
weer als correct beschouwen, want hij won
van Petrov. Maar hoe. Petrov gaf in een
iets gunstiger stolling voor hem, een Toren
weg. Een blunder, die slechts door overver
moeidheid te verklaren is. „Ik mag ook eeng
geluk hebben", verklaarde Spielmann. Niet
alleen is hij tweede geworden, maar hij ver
heugt zich ook de eenige te zijn, die geen!
enkele partij verloor. Hij noemt zich ook!
den remisekoning, want niet minder dart
zes partijen heeft hij remise gemaakt.
Petrov heeft al honderdmaal zijn stelling
aan verschillende spelers getoond om te
demonstreeren. welke pech hij had. Tot zijn
geluk verlor B k van Miss Menchik,
zoodat hij nog voor hem kon komen. Het
eenige succes voor de Engelschen is, dat
Millner Barry zich onder de prijswin
naars bevindt.
Voor de Nederlanders was de laatste ron
de een succes, alhoewel v. DoesburgK
de winst gemist heeft en zoodoende den
eersten prijs heeft moeten deelen. Hij heeft
in dit tournooi uitstekend gespeeld en hef
is jam.mer, dat hij niet in het team gekozen
is, hetwelk met Pinksteren tegen Engeland
uitkomt.
Schelfhout heeft het nog tot de derda
prijs gebracht door van R e i 11 v te winnen.
Ook zijn succes is verdiend. Had hij remise
met Son ja Graf aangenomen, hij zou
nog hooger geëindigd zijn. Sonja Graf werd
vierde met Reilly.
De belangrijkste partij in het premier
reserve tournooi was die tusschen Landau
en Prins. Beiden stonden gelijk en kon
den nog ingehaald worden door Kolta-
n o w s k y. Landau, die tot nog toe steeds
van Prins won, nam zijn taak zeer ernstig
op. want de tegenwoordige Prins is een
andere dan die van vroeger. Reeds in de
opening had Prins met moeilijkheden te
kampen. Landau buitte zijn kansen schitte»
rend uit en won in goeden stijl. Dit is zijn
beste prestatie in dit tournooi. Koltanowsky,
die intusschen van Collins gewonnen had,
streefde Prins voorbij, zoodat Prins zich met
de derde plaats tevreden moest stellen.
Schaaktournooi in Nederland
Leidende meesters nemen deel
De A.V.R.O. besloot na de nederlaag vani
Dr. Euwe de mogelijkheid te onderzoeken
van een meestertournooi in grooten stijl.
Dit zal onder het voorbehoud van het uit
blijven van moeilijkheden met B o t w i n-
nik, door wien nog geen contract geteekenl
is. ofschoon hij zich principieel bereid ver
kaard heeft deel te nemen, plaats hebben t/t
November van dit jaar, in nader aan te ge
ven Nederlandsdhe steden.
Als deelnemers zijn ingeschreven: Alje
chin, Euwe, Capablanca, F1 oh r,
Reahevsky, Botwinnik, Fine cn'
K e r e s.
Het zal een tournooi worden met dubbele
ronden, d.w.z. dat de meesters twee maal
tegen elkaar spelen
Motortankschip „Cymbula"
Van een der hellingen van de N.V. Ned.
Scheepsbouw Mij. te Amsterdam werd
Zaterdag de „Cymbula", een zusterschip
van het op 26 Februari j.l. van stapel ge-
loopen motortankschip „Carelia" met goed
gevolg te water gelaten.
De „Carelia" zal in de tweede helft van'
Mei a.s. gaan proefvaren, terwijl de „Cym
bula" tegen het midden van Juli a.s. zal
worden opgeleverd. Voor de Koninklijke
Shell groep zijn bij de N.S.M. nog in aan
bouw twee 15.000 tons motortankschepen.
Tekst en illustratie van H. KANNEGIETER
1 Op school heb je misschien wel eens ge
hoord hoe het vuur is uitgevonden. Toen
men toevallig twee stenen tegan elkaar
wreef sprong er vuur uit. Dit was een
van de eerste uitvindingen en ze
voor de mensen van die tijd even merk
waardig als de uitvinding van het elec-
trisch lichlt voor onze tijd.
2 Maar als iemand uit die oude tijden nu
eens op aarde terug zou komen, zou hij
onze eeuw als die der wonderen beschou
wen. Als hij je zog spreken met iemand
door een hoorn, dus de telefoon, zou hij
stom verbaasd staan. Als je hem de be
wegende filmbeelden zou laten zien, zou
hij denken dat hij droomde. Als je een
gramofoon afdraaide of de radio liet
spelen, zou hij menen met een tovenaar
te doen te hebben.
Het is bijna onmogelijk ons een wereld
voor te stellen zonder vliegmachines,
duikboten, auto'j, fietsen, telegraaf en
spoorlijnen. Een wereld zonder motoren
bestaat voor ons niet. Toch was in 1800
nog geen enkele van deze uitvindingen
bekend. Napoleon heeft nooit een stoom
boot gezien. Hij heeft nooit de telegraaf
of de telefoon gebruikt. Wij hoeven zelfs
nog niet zo heel ver te gaan, want onze
grootouders wisten ook niets van deze
dingen. (Wordt vervolgd)..
