kdëOD
Protestanten in Oost-Brabant
en Noord-Limburg
M.-uAG 28 FEBRUARI 1938
DERDE BLAD PAG. 9
Nijpend gebrek aan Chr. Scholen
Alleen de volhouders zullen
het winnen
HET dagblad voor Helmond e.o. „De
Zuid - Wil lems-Vaart" geeft een be
langwekkend overzicht over de (R.K.) Mis
sie onder de Bataks (het Zendingsterrein,
wiaar de bekende Mommensen zoo zegenrijk
heeft gewerkt en dat met 300.000 Christenen
terecht de trots is der Protestantsche Zen
ding).
Het is voor ons. Zendings vrienden, van
groot belang van dit R.K. werk kennis te
nemen.
Het volgende is aan het derde artikel
CZ.W.V. 23 dezer; ontleend:
We hebben in die vijf jaren al op 35
plaatsjes een schooltje geopend, maar
dan schieten er nog een 80 plaatsen over,
waar een veertig tot tachtig huisgezin
nen trouw aan het leren zijn, om zich
voor te bereiden tot het H. Doopsel, maar
waar we met de beste wil van de wereld
geen schooltje kunnen oprichten voor
onze kinderen, omdat... de financiën dat
volstrekt niet toelaten.
Ik zei al: subsidie van het Gouverne
ment is in deze tijden niet te verwach
ten. de Zending heeft op bijna alle voor
name punten een reeds van vroeger ge
subsidieerd schooltje, vandaar moet de
Missie en de Missie alleen, hiaar eigen
schooltje houwen, onderhouden en het
salaris der onderwijzers betalen. En als
dat per schooltje op een f 400 per jaar
komt wat voor 35 schooltjes dus al op
f 14.000 komt. dan begrijpt men vol
komen. dat door de Missie geen nieuwe
schooltjes kunnen geopend worden.
Dat heeft dit zeer droeve gevolg, dat
we op die andere 80 plaatsen onze Katho
lieke kinderen moeten sturen naar
Protestantse schooltjes. Dat is heel hard
en hopeloos voor de toekomst. Maar geld
gebrek dwingt het Missiebestuur tot
zulk een harde maatregel. Daarom ook is
het helaas, dat honderden Bataks, die tot
ons Heilig Geloof zouden komen, nu er
van teruggehouden worden, want ze
weten, dat hun kinderen dan tóch op een
Protestants schooltje moeten onderwe
gen worden en daar ófwel zich Protestant
laten onderrichten, ófwel om hun Katho
liek Geloof, zich allerlei hatelijkheden
moeten laten welgevallen.
Nog dezer dagen ontving ik bericht
van onze Missionarissen, die met grote
droefheid meldden, dat een bijstatie van
200 catechumenen geheel verlopen was,
omdater voor hun kinderen geen
Katholiek schooltje was. Od een andere
bijstatie was het aantal van 40 huisge
zinnen gedaald tot 6, omdater voor
hun kinderen geen Katholiek schooltje
was.
Katholiek Nederland, dat zolang reeds
de heerlijke zegeningen van de gelijkstel
ling geniet, dat zogoed als alle katho
lieke kinderen op katholieke scholen
heeft, kunt gij 't aanzien, dat duizenden
katholieke kinderen, der Bataks door
de nood gedwongen naar Protestantse
schooltjes moeten gaan, dat zij daar hei
grootste gevaar lopen hun jong katholiek
leven totaal te verliezen, dat een rijk
bloeiende Missie, die in enkele jaren vele
duizenden leden gemakkelijk kan aan
werven voor onze H. Kerk. door geldge
brek de jeugd ten dele moet verwaar
lozen en overlaten aan Protestantse scho
P. AURELIUS, Kapucijn
Regulier Missie-overste
Helmond, Kapuciinenklooster
JAPANLAKKEN, STAND»
VEBVEN. MOFFELLAKKEN.
EMULS1EVEBVEN
SYNTHETISCHE ADTO- EN
INDUSTRIELAKKEN, KBAS-
VASTE MOFFELLAKKEN
ED.SCHAEPMANE.00
Lees dit met aandacht en vergelijk het
dan met het volgende:
In Oost-Brabant en Noord-Limburg wonen
een 7000-tal Hervormden en een 300-tal Gere
formeerden, verspreid over een 130-tal (bur-
gerl.) gemeenten.
In de volgende 38 gemeenten bestaan
Hervormde predikants-plaatsen:
Engelen, Vlijmen. Berlicum, Dinther,
Lith, Os, Oycn, Cuyk, Grave, Riavenstein,
Vierlingsbeek. Boxtel, Helvoirt, Hilva-
renbeck, St Michielsgestel, Oisterwijk,
Vugiht, Bergcyk, Bladel, Buclel, Hooge
loon, Valkcnswanrd, Veldhoven, Asten,
Deurne, Gemert. Helenaveen, Helmond,
St Oedenrode, Oirschot, Someren, Veghel
Blitterswijk, Gennep, Roermond, Ste-
vensweert Venlo. Weert (Onder deze
opgave komen niet voor: Den Bosch,
Tilburg. Eindhoven en de bij Eindhoven
gelegen gemeenten Geldrop en Heeze en
Boxmeer). Onder iedere ipredikants-
plaats behooren meerdere burgerlijke
gemeenten cn dorpen met R.K. kerken
en R.K. scholen, onder Roermond zelfs
veertig!).
Voorzoover mij bekend bestaat er in geen
•an deze 130 gemeenten een Chr. school cn
voor zoover er no<r Openbare scholen z:jn,
zijn het éénmans-schooltjps met een R.K.'
hoofd. (Deze R.K. onderwijzers sturen hun
eigen kinderen naar R.K. scholen. Denk U
eens in: Openbare onderwijzers, die hun
éigen kinderen naar Chr. scholen zouden
zenden, of Chr. onderwijzers die hun éigen
kinderen naar Openbare scholen zouden
moeten zenden!).
Al deze Protestanten zijn dus (door de
wet verplicht!) hun kinderen naar R.K.
icholen (althans naar R.K. onderwijzers) te
zenden.
Hier komen nog andere bezwaren b:j.Laat
ij mijn eigen gemeente als voorbeeld
mogen nemen: in Someren zullen wij door
een verblijdend aantal geboorten weldra een
25-tal schoolgaande kinderen hebben in de
gezinnen onzer geregelde kerkgangers (en
doordat onze gemeente bijna uitsluitend uit
landbouwers bestaat) in de toekomst op dit
getal blijven. Deze kindaren z:jn verspreid
over v ij f scholen, zoodat de eenige band
onder deze kinderen ae Zondagsschool is.
Verder liggen hier telkens schippers met
schoolgaande kinderen aan Sluis XI, ter
wijl ook zoo nu en dan bij uitvoering van
wegen, uitbreiding electrisch net e.d., Pro
testanten hier t jdelijk verbleven.
En nu draaien wij rond in een noodlottige
cirkel: hadden wij méér kinderen dan zou
den' wij een éigen school kunnen stichten,
maar omdat er geen eigen Christelijke scho
len z:jn, komen ouders met kinderen zich
alleen bij uiterste noodzaak hier vestigen,
Bestonden er wél Chr. scholen, dan zouden
toch zeker Protestantsche landbouwers zich
hier op de ontginningen komen vestigen.
Het zielental der gemeente Someren (6000'
is in 25 jaar verdubheid door de ontginnin
gen. die thans een eigen parochie met eigen
school vormen (met Rijksgeldl).
Er hebben zich uitsluitend R.K. geves
tigd. En voor onze eigen Protestantsche
boeren wordt uitgezien naar kolonisatie
naar Argentinië, West-Indië, Nieuw
Guinea! Er is nu weer een groot plan
van Peel-ontginning. Blijft men slapen,
dan zal ook deze ontginning (met Rijks-
geld') uitsluitend R.K. zijn. Boeren voor
de ontginningen hebben wij te zoeken
onder de kinderrijke gezinnen. Kinder
rijke gezinnen hebben wij te zoeken in
kerksche landstreken (leege kerken,
leege huizen). Maar welk meelevend
Protestant zal zich buiten de uiterste
noodzaak vestigen in een landstreek,
waar hij zijn kinderen naar een R.K.
school zal moeten zenden?
van Brabantia Nostra hame
ren er voortdurend in: wij. Roomsehen wil
len als volwaardige Rijksburgers erkend
worden. Daarop is óns antwoord: wij,
testanten, ook!
Het moest onnoodig zijn, maar met het
oog op anti-Papisten moet ik mijn betoog
even onderbreken met de opmerking: dit
geen verwijt tegen Rome.
Persoonlijk heb ik vah mijn Roomsche
mede-burgers uitsluitend vriendelijkhedi
ondervonden en onder mijn gemeente-leden
zijn er, die op allerlei wijze door Room-
■schen (geestelijken, kloosterlingen, leeken)
geholpen zijn, /.onder eenige merkbare bij
bedoeling en zeker niet om hen tot hun
kerk over te halen (het volk zegt hier zelfs:
die overloopers worden nooit góéde Room-
schen).
Mijn verwijt richt zich tot vele Protestan
ten. Onder Protestanten heerscht vaak t(
veel slapheid. Onder de predikanten in de
genoemde gemeenten heb ik er ook slecht?
één aangetroffen, die zich voor deze dingen
3 maakte. Het is mij nog eens gelukt
met z'n drieën een onderhoud te hebben met
hoofd bestuurders van een onzer Chr. Onder-
wijs-organisaties. Maar die maakten er zich
af door te zeggen: „Welstand" is er tegen"
Ik heb niet onderzocht of deze bewering juist
is, maar vond 't al teekend genoeg, dat allen
dit voldoende achtten, om verder geen moei
te te doen. Zelfs in Helmond met een 700 Her-
ormden, een 200 Gereformeerden en zeker
nog wel 300 niet-R.K., is reen Chr. onderwijs
omdat de fabrikanten dit niet willen mei
het oog op hun neutrale school. In Eindho-
met tienduizend Hervormden, is slechts
één Hervormde school, omdat zelfs Chr. H.
oormannen hun kinderen naar niet-Chr
scholen zenden. Men ziet: de zaak is moei
lijk.
Maar wij moeten in plaats van op
Rome te vitten, aan Rome een voorbeeld
nemen: ook hun zaak leek wanhopig,
maar ook bij hen hebben de volhouders
het gewonnen. En waar ik in eigen om
geving geen medestanders vind, richt ik
mij tot U. Weet U alvast een goeden
raad?
R J. VAN DER MEULEN.
Herv. ipred.
Someren, 24 Febr. 1938
Naschrift Redactie. Goede raad
is duur. zeker in dit geval. Wanneer Ds
Van der Meulen. die al zoo lang zijn ge
dachten liet gaan over de vraag, hoe Chris
telijk Onderwijs is te verkrijgen voor de
positieve Protestanten in Oost-Brabant en
Noord Limburg, wanhoopt aan een goede
oplossing, hoe zullen wij die dan aanwijzen?
En toch, waarde dorriiné in de diaspora,
.houd vol! God heeft ons een taak opgelegd,
wadr wij ook wonen. Gelukkig is het iets
gunstiger dan hier staat aangegeven. Roer
mond en Venlo hebben beide een Christe
lijke School. Eindhoven heeft te zamen zes
Christelijke Scholen. Ook gaan er uit verre
omgeving leerlingen naar de scholen te
Eindhoven, Den Bosch, Boxmeer, Geldr-ip,
Roermond en Venlo. Dat Helmond nog
steeds geen School heeft, begrijpen ook wij
niet. Dat moet daar torh mogelijk zijn.
Onze raad? Zoo innig mogelijk samen
verking tot stand zien te brengen tussrhen
de positieve Protestanten van verschil lende
Kerken. Is het verder niet mogelijk een Pro
testantsche kolonie van landbouwers te
krijgen op de straks aangemaakte gronden
der nieuwe ontginningen? Ligt hier niet een
taak voor den Chr. Boeren en Tuindershond?
Ons blad heeft in deze diaspora nog al wat
lezers Ook hen wekken wij op deze door Ds
Van der Meulen aangesneden ernstige zaak
lot de hunne te maken, door gebed en
door hespreken en als het kan. door aanpak
ken. Moge Ds Van der Meulen, die met hei
klimmen der jaren niets verliest van zijn
liefde t o t en ijver voor de zaak van Chris
tus, het ritselen van het begeerde leven
nog eenmaal beluisterenI
De actie in de metaalnijverheid
Organisaties aanvaarden de voorstellen
Met groote meerderheid van stemmen
De arbeiders, georganiseerd in den r-k.
Metaal be werkersbond te Amsterdam,
hebben zich met 163 stemmen voor en 42
stemmen tegen uitgesproken ten gunste van
de voorstellen van den Rijksbemiddelaar,
Mr. S. de Vries Czn.
De cijfers van den Alg. Ned: Metaalbewer-i
kersbond waren 1020 6temmen voor, 708 te-'
pen en 9 blanco; die van den Christeliiken
Mei'aalbewerkersbond: 161 voor en 48 tegen.
Zaterdagmiddag is een bijeenkomst gehou
den van de directie van de Fokkerfabrieken,
den rijk6becniddelaar, vertegenwoordigers
van den metaalbond en de drie arbeiders
organisaties.
Besloten werd aan de metaalbewerkers
het volgende voorstel te doen: Aanvaarding
van het Amsverdamsche voorstel, behalve
voor het nieuw aan te nemen personeel,
waarvoor de huidige regeling zal blijven
gelden. De hoofdbesturen zullen deze rege
ling in hun organisaties verdedigen.
De conferentie met de Amst. Droogdok
Mij. leverde het volgende resultaat:
Voor de leeftijdgroep a (volwassenen)
verhooging van het uurloon met twee cent.
voor het eerst uit te betalen op 4 Maart,
plus een verhooging van het uurloon met
één cent. ingaande op 1 Juli a.s.
Voor de leeftijdgroep t> (jongeren) was
het voorstel gelijk aan het Amsterdamsohe.
Beide voorstellen (d.z. Fokker en Amster
damsohe Droogdok Maatschappij) zijn in
middels door de drie metaalbewerkersbon
den aanvaard.
Verzekering geldelijke gevolgen
van werkloosheid
Commissie voor prae-advies samengesteld
De voorzitter van den Hoogen Raad
van Aitieid heeft benoemd tot voorzitter
leden en plaatsvervangende leden van
de commissie, welke prae-advies zal heb
ben uit te brengén over het vooront
werp-wettelijke regelen inzake de ver
zekering Ugeii geldelijke gevolgen van
werkloosheid:
Voorzitter: mr. A. M. Joekes.
Leden cn plaatsvervangende leden: L. At-
tema (Ghr. Middenstandsbond), J- C. Berger
(Ned. R-K. Middenstandsbond) mr dr E J.
Beumer, H de Bordes, H. J. v- d. Born (N.
V.\.). H. Botterweg (Chr Workgeversbond),
(plvv mr. A Hoekema). H. van Dugteren
(N-V.V.), mr. dr. II. L van Duyl (plvv. mr
H. Bijleveld) (Rijksverzekeringsbank), mr.
A. C. van Eek (plvv. G. F. Evelein) (Ver
bond van N'ed- Werkgevers). A. de Graaff
(R.K. VV V.), mr. H. W Groeneveld, B Have
naar (C.BT.B.), jhr mr P A van Holtlie tot
Echten (Centraal Beheer). J Jeronimui»
(N.V.C.), dr. L. G. Konenhorst (plvv- mr. B
J M van Spaendonck) (Alg Kath. Werkge
versvereniging), H J Kuiper (R-K. W.V.),
prof. mr P Lieftinck, H Lindeman (N.V.V.),
mr A N Molenaar (plvv mr B C Slotema-
ker) (Verbond van Ned Werkgevers), mr H
J Morren. H Oudekerk (C.N.V.), G J H Pe
ters (Kath- Boeren- en Tuindersbond), mr
dr A A van Rbijn. P J S Serrarens, C Spec
(plvv F L v d Leeuw) (Kon Ned Midden
standsbond), A Stapelkamp (C.N.V.), B M
Takens (plvv. dr H Molhuysen) (Kon Ned.
Land'b.-Comité), dr J v d Tempel, H A van
Tongeren (R.K- W.V.). prof dr G M Verrijn
Stuart, ir RA Verwey, prof mr C W de
Vries, dr E B F F baron Witfert van Hoog
land (plvv. I G Keesing) (Ver. van Raden
van Arbeid).
Het kasteel Wijchen
Poging tot behoud van de bijgebouwen
Door de Stichting „Het Geldersch Land
schap" worden pogingen in het werk gesteld
n te komen tot behoud var het bouwhuis
m het kt» eel Wychen.
Het slot zelf, dat in het water gebouwd is,
dateert uit de 16e eeuw. In 1932 had de ver
kaveling plaats van het kasteel met daarbij
behoorende gronden. Het hoofdgebouw werd
door de gemeente gekocht en tot gemeente
huis ingelicht. De gemeente was evenwel
niat bij machte nog meer kosten te haren
Toen ontstand de gevaarlijke toestand dat
de gemeente het kasteel bezat, doch dat
bijgebouwen, de tuin en het par* in andere
handen waren geraakt. Reeds was een
bouwingsplan gemaakt, dat aan het ge-
nieentebest'i ir tec goedkeur.ng werd aan
geboden, toen in 1933 de Stichting „Het
Geldersch Landschap" het pars ter grootte
van 2y2 hectare kocht.
Maar" hiermede was het werk tot behoud
van het kasteel met naaste omgeving nog
niet voltooid. Het bouwnuis, dat in de
middelijke nabijheid van het slot gelegen is,
alsmede de voormalige tuin waren nog in
vreemde handen.
Dezer dagen kwam een overeenkomst tot
stand, waarbij het Geldersch Landschap het
recht kreeg de bijgebouwen en de tuin te
koopen voor de som van 12.500.mits de
koop vóór 1 Juni 1938 wordt gesloten.
De Stichting „Het Geldersch Landschap'
beschikt nog niet over de middelen om d<
koopsom en de verbouwing te bekostigen.
Zij vertrouwt evenwel, dat een belangrijk
deel van de benoodigde gelden bijeenge
bracht zal kunnen worden. De Stichting
doet daartoe een beroep op een ieder, die
sympathie voelt voor haar streven.
Bijdragen kunnen worden gestort op de
postrekening nr. 150284 van het Geldersch
Landschap te Arnhem.
Een goede huisvrouw
zegt altijd
„Conserven „BLOM"
is kwaliteit."
Opheffing openb. lagere scholen
Dwang zal niet worden toegepast
Het Tweede Kamerlid Thijssen heeft'
ilangs vragen aan den minister van On
derwijs gesteld over het opheffen van eer
openbare lagere school te Oost-Grafdijk,
raarbii de procedure volgens de L.O. wet
1920 niet zou zijn gevolgd. De minister heeft
thans medegedeeld, dat' er voor hem geen
aanleiding bestaat deze ophefifng ongedaan
te maken.
Nu de wet van 22 Mei 1937 is tot stand
gekomen, is de minister met zijn ambtge
noot van binnenlandsche zaken van oordeel,
dat ook in gesteunde gemeenten de ophef
fing van kleine scholen moet worden over
gelaten aan de werking van de bepalingen
dier wet. Aldus wordt voorkomen, dat aan
de comnromiswerking van de genoemde wet
zijdelings een belemmering in den weg
wordt geleed-
Wel is waar behoudt de regeering uiter
aard de bevoegdheid, ook oo het terrein var
het onderwijs de gemeentebesturen te vol
ger. in hun financieele beleid, doch. in ver
band met het vorenstaande, zal daarbij geen
dwang worden toegepast. In voorkomende
gevallen zal getracht moeten worden uit
sluitend langs dvn weg van overleg tot een
oplossing te geraken.
Naar het oordeel van den minister en zijn
ambtgenoot wordt, indien het financieele
toezicht op de gemeentebesturen op dit ter
rein aldus wordt opgevat en toegepast, geen
afbreuk gedaan aan de rechten, welke
ouders aan de Lager-onderwijewe. 1920
kunnen ontleenep. noch het pacificatie
denkbeeld in gevaar gebracht.
Ned. Jongelingsverbond
Vanwege het Ned. Jongelingsverbond zal
van Zaterdag 5 tot Maandag 7 Maart a.s.
op de Ernst Sillemhoeve te Lage-Vuursche
een conferentie worden gehouden tot ver
dieping van het geestelijk leven onder lei
ding van den bondsvoorzitter Ds. P. Veen,
Ned. Herv. predikant te Utrecht.
Zaterdagavond 8 uur zal de eerste zitting
worden gehouden, waarin de heer M. C.
F a 11 e n t i n, secr. van het N. J.V., spre
ken zal over: „Ons geestelijk leven en de
Bijbel". Zondagmorgen zal een gemeen
schappelijke godsdienstoefening gehouden
worden, waarna 's middags de tweede zit
ting zal plaats vinden, waarin als referent
zal optreden Ds. G. Bos. Ned. Herv. predi
kant te 's-Gravenhage, met het onderwerp:
„Ons geestelijk leven en ons persoonlijk
gebed". Zondagavond om half tien zal Ds.
Veen de conferentie sluiten.
PROV. COMMISSIE ZUID-HOLLAND
De voorjaarsvergadering van de Prov.
Commissie Groningen van het Ned. Jonge
lingsverbond zal Zaterdag 5 Maart a.s. ir
het gebouw „Daniël" te Gouda worden ge
houden. Na afdoening der huishoudelijke
zaken zal als referent optreden de heer P.
M. Legène, oud-zendeling en voorzitter van
het zendingsgenootschap te Zeist, en referee-
ren over: „Waarom zending juist nu?" De
vergadering vangt om 4 uur aan.
IN SI)AG 1 MAART
1LVBHSÜM I. 1875 cn 415.5 M. AVRO-TJItucn-
ding. 8.00 Gram.muziek. 10.00 Morgenwijding.
10.15 Gram.muziek. 10.30 Jetty Cantors En
semble. 11.00 Huishoudelijke wenken. 11.3Ï
Vervolg concert. 12.30 Gram.muziek. 1.00 liet
Omroeporkest. 1.45 Gram.muziek. 2.00 Het
Omroeporkest en solisten. 2.45 Knipcursus.
Pianovoordraoht 7.30 Engelsohe les. 8.00
Berichten ANP. Mededeelingen en eventueel
gram.muziek. 8.20 Bonte Dinsdagavondtreln.
9.20 Repo.tage. 10.00 VeTvolg bonte Dinsdag
avondtreln. 10.45 Gram.muziek. li.00 Berich
ten ANP. Hierna: Veres Lajos' Zigeuneror
kest. 11.30—12.00 Eddie Oliver's Band.
KRO-Melodisten, solist e
Vrouwenuur. 3 00 Modeci
ziek. 5.05 KRO-orkest.
:zoek).
45* °F^li c Uatb-
7.D0 BeTloh-
in. 7.15 Causerie „De sociaal-economische
rdening in het Derde Rijk". 7.35 Sporthalf-
iir. 8.00 Berichten ANP. Mededeelingei
ANP). 11.15—12.00 Grai
(Om 10.30 BeTichten
1.50 Eni
Banjo-orkest. 6.45 Zang en piano. 8.10 Decla
matie. 8.20 Orkest en koor. 10.00 St Davlds-
Dag Programma. 10.50 Piano.
RADIO-PARIS 164S M. 12.40 Orkest 3.05 Piano.
3.20 en 4.20 Zang. 4.35 Cello. 5.20 Orkest 8.S5
Strijkkwartet 9.50 Radiotooneel.
KEULEN 456 M. 7.50 Orkest 11.20 Reportage.
12.35 Dorpsmuzikanten en Orkest. 3.20 Or«
kest. 8.20 Orkest
BRUSSEL 322 en 484 M. 322
Orkest. 8.20 Operette.
12.50 Orkest,
- w^erette.
2 ¥v„1?;50 0rk'est- 1-30 Orkest. 5.23 Kwarc
tet 8.20 Radiotooneel
(32
HOOFDSTUK XIV
Gelukkig! Eindelijk alleen!
Willy Verduynen, moe weggedoken in een leikleurige
fauteuil begon haar eerste avond in de oude bisschopsstad.
Nu was het dan zoover. Morgen zouden de colleges be
ginnen. morgen ging de poort van het nieuwe leven open,
nee feitelijk heden al. Bij het nieuwe leven toch hoorde het,
dat ze hier in een gehuurde kamer zat, dat ze een hospita had,
die haar om de twee minuten „juffrouw" noemde, als ze het
twijfelachtige genoegen beleefde, in haar gezelschap te zijn,
dat ze in het bezit was gesteld van een huissleutel, dat ze al
leen gezeten had aan een gedekte tafel en getracht had te
eten van de netjes opgediende, maar weinig smakelijke gerech
ten, die mevrouw had bereid.
Mevrouw! Ja dat was héél nieuw. Je kon vrouw Zwaans-
wijk minstens zoo goed mevrouw noemen, als deze pafferige
babbeltante in haar vlekkerige flodderjapon, maar wanneer
iemand zich voorstelde als „mevrouw", ging het niet aan.
jufrouw tegen haar te zeggen.
Jammer, dat moeder haar met alle geweld hier had willen
hebben. Kamer noch mevrouw hadden Wilty aangestaan,
maar om moeder had ze toegestemd, hier haar intrek te nemen.
De kamer, eens de mooie kamer van 't gezin Berendse,
vertoonde alle kenmerken der snel tanende glorie van ,con-
curreerende prijzen". Moest je de stoffeering zien. Zeil,
waarvan op de meest betreden plaatsen het patroon verdwe
nen was, een karpet, dat een oud tafelkleed geleek, vitrage,
die te smal en te kort was, overgordijnen, waar je door kon
kijken, stoelen, die kraakten, als je er op neerviel, een tafel,
die vervaarlijk waggelde, om van de wandversiering maar te
zwijgen. Trouwens, die schilderijen en familieportretten gin
gen er af, al knalde mevrouw Berendse van woede. Willy
had zelf wel wat beters. Als ze dat kakelbonte behang achter
een paar aardige doeken had verborgen en haar eigen dinget
jes had opgehangen, was ze al een flinke stap in de goede
richting. Haar bureau en boekenkast zou ze ook nog een
ander plaatsje zien te geven. De meneer moest daar maar aan
te pas komen, wanneer hij er althans niet te deftig voor was.
„Me man is op keteur" had mevrouw verteld, om toch vooral
de indruk van goeden stand te geven en te doen begrijpen, dat
ze alleen maar voor de gezelligheid een kamer ging verhuren.
O nee. Vergis je niet. 't Was niet in de eerste plaats voor de
gezelligheid. Dat je het edel doel nu zoo maar zou vergeten.
Mevrouw deed het voor haar zoon, een eenige, een jonge
man van omstreeks negen jaar, die het vér zou brengen, als
zijn moeders verwachtingen werden vervuld. Niets zou voor
hem onbereikbaar wezen; zijn moeder zou het wel voor hem
verdienen, ging daarom nu al vast een kamer verhuren. O. de
stroom, die was gaan vloeien, toen déze bron werd aangeboord.
„Altijd zoo de Heere wil en wij leven" had mevrouw er bij
gevoegd.
„En omdat ze zóó is zit ik nu hier", overdacht Willy met
een zucht, „Wanneer dat mensch geen vrome praatjes had
opgehangen, zou moeder haar en haar kamer even onuitstaan
baar hebben gevonden, als ik. En als die Mevrouw Van Wijk
beter haar tong»in toom had weten te houden, was ik daar
gekomen".
Het kamers zoeken had nogal wat te doen gegeven. Vader
had et zich niet mee bemoeid, had het vrouwenwerk genoemd.
Met moeder was Willy de adressen langs gegaan, die de beste
schenen uit de geweldige massa, die een advertentie had ge
leverd.
Moeder was kieskeurig geweest Hier leek het onfrisch,
daar lag de kamer op het Noorden, ergens anders was het
een beroepspension, bij een vierde waren ook kamers aan
mannelijke studenten verhuurd och. 't kwam er ook zóó
precies op aan
Bij die Van Wijk had het Willy bizonder aangestaan, maar
mevrouw roemde het voordeel van bioscoop en dancing in de
onmiddellijke nabijheid. „Een jong meisje kan niet altijd
blokken, wat u"
Nee, maar het jonge meisje uit Woudewijk mocht niet zoo
dicht naast de tenten der ijdelheid gehuisvest zijn, al betoogde
ze nog zoo krachtig, dat ze er niet aan dacht dergelijke ge
legenheden binnen te gaan. Wel wist moeder geen antwoord
op haar: „als ik naar bioscoop en dancing wou, zouden die
paar straten verder er me ook niet van terughouden", maar
ze vond het zoo heerlijk dat het gezin Berendse van Christe
lijke richting was. ze noemde dat een bestiering en zag daar
door alle bezwaren over het hoofd. Willy had er toen niet
veel meer van gezegd, wat haar nu speet. Het is iets anders
een kamer te bekijken, dan er in te wonen; het is anders, een
zakelijk gesprek met je aanstaande hospita te voeren, dan aan
haar kookkunst en babbelzucht overgeleverd te zijn.
„Maar ik ga weg, als het me niet bevalt", nam ze heel
stellig zich voor.
De laatste maanden thuis hadden Willy meer veranderd
dan de zes gymnasiumjaren, die er aan voorafgingen. Ze wès
met meer het gedweeë kind van voorheen, er was iets in haar
gegroeid, iets, dat ze zichzelf slechts vaag bewust was én
waaraan ze geen naam wist te geven, maar dat een lust tot
verweer in haar had gewekt.
Die laatste maanden! Hoe was zij ze doorgekomen! Als
vader haar niet had geholpen, vader, die het toch ook zelf zoo
moeilijk had, dan zou ze ziek zijn geworden van al dat akelige,
dat sombere in huis en dat vijandige er buiten. Vader! Ja. hij
had het zwaar gehad, buiten zoowel als binnen. Buiten was
er de bemoeizucht van Woudewijk. dat niet kon zwijgen, dat
zijn verontwaardiging luchten moest. Binnen was moeder met
haar stil verdriet
Dat verdriet van moeder, ondraaglijk werd het je. Daar had
je dan een schitterend eindexamen voor gedaan, een examen,
waarop weliswaar een fuif was gevolgd, een fuif, waarop je
getracht had vroolijk te zijn. als de anderen, maar die dan
ook je eenige glorie was en waarvan je de wrange nasmaak
proefde al die lange weken door. Willy kon niet blij zijn. als
ze wist. dat een ander om haar leed en toen ze beter begon
te begrijpen, welke de bodem was, waarin dat leed wortelde,
werd het haar moeilijk, die bodem niet te haten.
Als kind al had ze soms afkeer gevoeld voor moeders te
groote ernst. Moeders goedbedoelde lessen hadden dikwijls
het jonge hartje overvoerd. Wat te vaak had Willv haar
kleine ondeugendheidjes zonden hooren noemen, om vergeving
moeten bidden voor overtredinkjes, die een ander kind hoog
stens een berisping zouden bezorgen.
L(Wordt vervolgd),
