Indië's grootste finmolen glijdt
de Noord in
„CUBA" SIGAREN
Fa DE GOOIJER
MAANDAG 28 FEBRUARI 1938
TWEEDE BLAD PAG. 5
Bosman den Arend
Botersloot 61
ROTTERDAM
Opgericht 1855t
I extiel engros
Confectiefabriek
BOS Co.
OLDENZAAL
WERKMANS- EN
BEDRIJFSKLEDING
DE ALLERBESTE AFWERKING
EN TOCH
HET LAAGST IN PRIJS
Fa. E.&J. WEEBER
GRONINGEN - TEL. 3339
FABRIEK VAN
HOEDEN
te.PETTEN
n.BRETELS D.fLKf.TJ
zeehzw dassen lEsnEaan
JORDAAN ZONEN N.V.
HAAKSBERGEN
BLIJVEND MOTVRIJE
VLOERBEDEKKING
TRICOTFABRIEK
GEBRS. DE WIJS N.v
Specialiteit in het bekende TILBURG
STATT/
ÏRlCOT-ondergoed
BOOTST^
De Nederlandsche Tuinbouwraad
VLOTTE TEWATERLATING
VAN DE KARIMATA
Prachtprestatie van de
Nederlandsche Scheepsbouw
Eerst naar de Lutine-schat,
dan naar Indië
Wie Zaterdag omstreeks twee uur in
Kinderdijk was, kon zien, dat er wat bij
zonders op til was. In groepen zag men
de menschen naar de werf trekken van
J. en K. Smit, waar de enorme tinmolen
Karimata genoemd naar de zeestraat
tussohen Billiton en Borneo gereed
lag om te water te worden gelaten.
Zooiets is als een feestdag; een fiere
feestdag voor de industrie. En dan leeft
de nijvere bevolking mee, want van hoe-
velen werkten niet vftder, zoon of broer
mee aan dit grootsche stalen gebouwte,
of aan andere zeekasteelen, verweg op
de wereld, maar die in Kinderdijk wer
den uitgedacht en van stuk tot stuk
verwezenlijkt
Hoog in de ludht woeien van de Karimata
de vlaggen, als verheugde ze zich op het
moment, dat ze het vasteland zou verwis
selen met het beweeglijike water, waar ze
zich beter thuis zou voelen dan op de stut-
blokken, waar ze nog op rustte.
Werklieden waren reeds geruimen tijd
bezig, deze er ouder weg te slaan. Elke slag
bracht het met spanning verwachte oogen-
blik naderbij, waarop de gewichtige reis
van enkele seconden 'n aanvang zou nemen.
Het water inl
Als men tegen drie uur zich gereed maakt
om de laatste 6tempels weg te slaan, begeven
de genoodigden zich naar de tribune waar
bij het vertrek naar het natte element met
een flesch champagne afscheid zal worden
genomen. Een enkele meent reeds beweging
het gevaarte te ontdekken, maar 't is ver
beelding.
Even later echter, precies om drie uur, als
de laatste houtblokken worden weggeslagen,
en het geweldige gevaarte geheel rust op de
twee breede glijbanen, die van een dikke
laag kalk met zeep zijn voorzien, onderneemt
de tinmolen plotseling de gewichtige reis.
Mevr. A. Pan—Bom, van Den Haag,
echtgenoote var. den gedelegeerd-commiesa-
van den Raad van beheer van de N.V.
Billiton-Mij, heft de aan vlaggelint opgehan-
flesoh champagne, die bruisend breekt
tegen de wand van de wegglijdende staal-
massa.
halve het werkvolk, vele nieuwsgierigen
meevoerend, vooral jongelui, die gaarne
deze ongewone reis meemaken.
Het voelt zich vrij, en doet een beetje
dartel. Wil het daar op de hoek tegen de
schoeiing loopen? 't Lijkt er op, maar de
drie sleepbooten die gereed liggen om
de geweldige stalen massa met hun tros
sen vast te grijpen, weten het te voor
komen, ze hebben weldra het logge schip
in hun macht en leggen het veilig vast
langs de werf kade. Maandag kan men
terstond beginnen, het verder af te bou
wen.
Naar de Lutine-schat
Er moet nog heel wat aan gebeuren. Het
ruime werfterrein ligt voor een groot deel
vol met het vele materiaal dat er nog aan
verwerkt moet worden.
In Juni denkt men er mee gereed te ko
men. Dan gaat de Karimata eerst probeeren,
3 de Lutine-schat niet naar boven kan
halen, 'n experiment, dat ongetwijfeld met
veel belangstelling zal worden gevolgd, om
dan in Augustus de groote reis naar Indië te
ondernemen, waar ze in de straat van Kari
mata het kostbare tin uit den zeebodem nnar
boven moet brengen.
Een sfeer van goede wenschen
Toen de baggermolen goed en wel te wa
ter lag begaven de autoriteiten en genoodig
den zich naar het ontspanningsgebouw van
de werf, waar nog enkele woorden werden
gesproken. Aanwezig waren oud-minister
Jhr Ir Q. C. A. v.an Lidth de Jeu de,
vele vertegenwoordigers van de N.V. Ge
meenschappelijke Mijnbouw Mij Billiton,
met hun dames, als de heer H. C. Baron
Tuyll van Serooskerken
van Coelhorst, president van den raad
an commissarisen; Jhr Mr E. F. M. J. M i-
chiels van Verduynen, commissa
ris; de heer E. A. Pan, gedelegeerd com
missaris; de heeren F. J. Houwert en Ir
J. v. d. Broek, directeuren; de heer H. J.
v. A r k e 1, algemeen-secretaris; Ir ,A. M. A.
W ij n a n s, hoofdingenieur; de heer J. C.
M o 11 e m a, oud^hoofdadministrateur en Ir
W. H. Smith en Ir A. E. F. van Capel-
1 e, ingenieurs der Billiton Mij; voorts Ir P.
Hövig oud-waarnemend directeur van de
Gouvemementsbedrijven; de heer J. F. W.
v. d. M e u 1 e n hoofd van de 5e afdeeling
an het Departement van Koloniën; Ir P. J.
Jansen T. Pzn., adviseur Erdman en Sil
ken en verschillende andere vooraanstaande
personen uit de industrieele en technische
wereld.
Een der directeuren der N.V. J. en K.
Apparaten voor Gasfabriek in Engels-
Indië, gegoten van speciaal gietijzer;
geheel vervaardigd door Machine
fabriek Ijzergieterij
„HOLLAND-BERGEN OP ZOOM".
Smits scheepswerven, die de Karimata
bouwde, de heer F. C. Rauwenhoff.
herinnerde eraan, dat de Billiton Mij bijna
een jaar geleden drie tinmolens bestelde bij
de Nederlandsche industrie, voor welke
daad van vertrouwen hij haar nogmaals z'-'n
bijzonderen dank betuigde. Welk een be
langrijke opdracht dit is, beseft men. als
men bedenkt, dat aan de Karimata 150 man
een jaar lang werk vonden. Spr. „onthulde'
verder de beteekenis van den naam Karima
ta, die volgens de Koran beteekent profe
tisch oog. en volgens het Dajaksch: overge
schoten brok. Hij besloot zijn toespraak met
een dronk op de Billiton Mij en op het
ces van de Karimata.
De heer F. J. H o u w e r t sprak namens de
Billiton Mij. Hij zei groote bewondering te
hebben voor de vlotte wijze waarop het
schip van stapel liep. Terecht mag men hier
nationale trots gevoelen, want het kleine
begin op Billiton groeide uit tot een groot
concern, dat thans zijn veertiende molen
liet bouwen. En een reden van trots is ook,
dat dit geschiedt op een Nederlandsche werf.
met een zeer goeden naam, ook in het bui
tenland. Spr. uitte den wensch. dat de Kari
mata een roemvolle plaats zal innemen
de rij der molens van de Billiton Mij.
De grootste tinmolen
De Karimata is de grootste tinmolen /an
de Billiton Mij. Ze overtreft de verongelukte
Kantoeng, gebouwd door de Gusto-werf en
de onlangs naar Indië gesleepte Doejoeng,
evenals de Karimata. door J. en K Smit ge
bouwd.
De lengte is 75 meter en de breedte 23 me
ter. Ze kan baggeren op een diepte van 30
meter, en heeft een grondverzet an
~.400.000 m3. per jaar. De inhoud van -Ike
Serie 3-15 cent
iN VORSTENLANDEN EN SUMATRA
CIMrtUC' BUIZEN- EN
JIFIV/RJ STAALHANDEL
n r n L! r Telefoon Rotterdam
P E R N I 5 11585 en 12050
NIEUWE Groote voorraden
Naadlooze Vlampijpen GEBRUIKTE BUIZEN
Naadlooze Gasbuizen VOOR VERWARMING
Fillings - Flenzen AFRASTERING ENZ
DE LAAGSTE PRIJZEN VRAAGT OFFERTE
N.V. HOUTH. v.h. P. ROT Cz.
WESTZAAN
AMSTERDAM - 's-GRAVENHAOE
LIJSTENFABRIEK
STOOMZAGERIJ en SCHAVERIJ
ROFEELRIJMEN
HEEL EENVOUDIG
..Lever mü 50.000 gloeilampen vooi
export naar Zuid-Amerika", zeide in
1935 een Duitsche handelaar tegen
twee fabrikanten ln ons land. H3
verkreeg deze lampep natuurlijk en
betaalde er f 17.000 voor. Achteraf
bleek, dat de lampen ln ons land
blevenhet was een trucje dat
f 28.-000 opleverde, want indien
dezelfde lampen voor binnenlandscn
gebruik gekocht worden bedraagt io
prfls niet f 17.000. doch f 45.000.
Een lezer knipte uit de krant
Dit raadselachtige bericht
En zegt: los dit eens voor mij op.
Dan ben 'k je hoogelijk verplichtl
Je voelt direct dat dit voor mij
Een peuleschilletje moet zijn
Het economische probleem
Ligt wel bizonder in mijn lijn.
De zaak is dus: een koopman koopt
Hier lampen voor het buitenland:
De prijs is vier en dertig cent:
Laat zwemmen al of niet contant.
Hij voert ze evenwel niét uit.
Verkoopt ze hiér, (dat is zijn strop!):
Die truc brengt hem een „zuivre winst"
Van acht en twintig duizend pop.
Dat mag nu niet: dezèlfde lamp
Exportprijs vier en dertig cent)
Kost negentig voor 't eigen land:
Daarmee is iedereen content
Want allen zingen wij het lied
„Wij koopen in den vreemde niet
Wat ons beminde land ons biedt!".
Of 't dimr is hindert ons geen biet.
Een buitenlander snapt vanzelf
Geen zier van die mentaliteit.
Dus krijgt hij voor niet eens de helft
Dezelfde prima kwaliteit.
Wij, Nederlandersgeven graag
Het dubbele voor dit product
En staan van onze offerzin
Misschien wel zelf het meest verrukt
Wanneer ik het dus goed bekijk
Dan is de zaak eenvoudig zoo:
Op elke lamp door ons betaald
Krijgt er een buurman een cadeau.
De voorgeleide koopman heeft
Ons goede land dus slecht gediend
Daar 't spreekwoord zegt: een goede buur
Is beter dan een verre vriend.
(Nadruk verboden) LEO LENS
emmer is 400 liter.
De aandrijving geschiedt electrisch met
380 volt draaistroom, waartoe een Diesel
centrale aan boord geplaatst is.
In totaal zijn 3 Dieselmotoren, elk 600 P.K.
opgesteld, direct gekoppeld met draai
stroomgeneratoren van 540 K.V.A. elk.
De grond welke door de emmers wordt
opgebaggerd, wordt door een stortgoot in een
draaiende zeeftrommel gevoerd. Het grove
materiaal, dat de zeefgaten niet kan pas-
seeren. wordt via een goot op ca. 40 meter
achter het schip gestort. Het tinhoudende
fijne materiaal, dat door de gaten in de
zeeftrommel heengaat, wordt naar de wasch
inrichting gevoerd, welke op het achterdek
is opgesteld.
Maar eer het zoover is, zullen er nog
eenige maanden verloop^n,
Werkloosheid eind Januari
Omstreeks 27000 man minder dan
een jaar geleden
Het Centraal Bureau voor de Statistiek
deelt de volgende cijfers mede betreffende
het aantal geheel werkloozen, bij alle
organen der openbare arbeidsbemiddeling
als werkzoekende ingeschreven.
Aantal geheel werkloozen op 't einde vans
Jan. '38 Jan. 37 Dec. "37
100.000 en meer inw. 159.127 165.264 157.903
50.000—100.000 inw. 51.670 53.424 51.161
20.000— 50.000 inw. 56.450 58.205 57.412
Mind, dan 20.000 inw. 172.031 189.349 170.993
Totaal 439.278 466.242 437.469
Zooals uit bovenstaand overzicht blijkt,
was in alle groepen van gemeenten het
aantal geregistreerde werkloozen op ultimo
Januari 1938 lager dan op ultimo Januari
1937. In totaal werden er rond 27.000 minder
werkloozen ingeschreven.
Een vergelijking van de aantallen werk
loozen op ultimo Januari 1938 en Decem
ber 1937, laat zien dat het aantal in eerst
genoemde maand iets hooger was. In Jan.
193S werden er n.l. 1800 werkloozen meer
ingeschreven dan op ultimo December *37*
In verband daarmede zij opgemerkt, dat or
op het einde van Januari 1937 en 1936
resp. 11.000 en 4.000 meer werkloozen ge
registreerd werden dan op het einde van:
December 1936 en 1935.
Verbond van Nederl.
Werkgevers
Het bestuur van het Verbond van Ne
derlandsche Werkgevers heeft in zijn
laatste vergadering besloten op 18 Maart
a.s. een buitengewone algemeene ledenver
gadering bijeen te roepen, o.a. ter bespre
king van de sociale politiek van minister
Romme.
De „Ekster"
De Lockheed Super Elcctra „Ekster" be
stemd voor de KLM wordt heden te
N e w-t o r k verscheept per s.s. „Königi
stein" van de Arnold Bern stein-Linie.
De „Königstein" wordt 10 Maart to Rot
terdam verwacht.
Een groote zware walvisch spoelde onlangs aan nabij San Frtmcisco, vfokbij het wrak van eett
daar verongelukte vrachtboot. Op den voorgrond de doode walvischop den achtergrond het wrak
van het schip.
Het nieuwe Duitsche luchtschip de L.Z. 130, Van J. en K. Smits Scheepswerven te Kinderdijk liep Zaterdag met goed
waarvan de héliumgas-voorziening verzekerd gevolg te water de grootste zee-tinbagg ermolen ,JCarimata"welke is gebouwd
is, nadert zijn voltooiing. voor rekening van de N.V. Mij. „Billiton" te Den Haag.
Na een maandenlangen strijd bevindt Teruel zich weer in handen van de nationale troepen. Deze fel
echter grootendeels in een rvJine veranderdwaarvan deze op name een sprekend beeld weergeeft.
De spanning breekt, 'n gejuich breekt
los en rustig schuift onderwijl het in
drukwekkend gevaarte de Noord in, be-
OUDEWATER
Mr. R. A. Butler, de nieuw benoem
de Engelsche secretaris voor buitenl.
zaken.
Rechts: Een honderdtal leden van
het Kon. Instituut van Ingenieurs
bracht een bezoek aan de Lips'
Brandkasten- en Slotenfabriek te
Dordrecht. Tijdens den rondgang
door het interessante bedrijf.
