VOORJAARS-CAMPAGNE
LUXE AUTO-VERHUUR
ZATERDAG 26 FEBRUARI
TWEEDE BLAD PAG. 7
Wie zich heden abonneert,
ontvangt de tot 1 APRIL a.s. verschijnende nummers met
het prachtige ZONDAGSBLAD, een weekblad op zichzelf
GRATIS.
Wie een abonné aanbrengt voor minstens één jaar, ontvangt
als premie
den zwaren zilveren Lepel
Wervers, die het achtereenvolgens brengen tot zes abonné's,
ontvangen daarna HET PRACHTIG ETUI.
Zie de bon, elders in dit nummer.
DE ADMINISTRATIE
NOORDWIJK
KOSTELOOZE VACCINATIE
Op Woensdag 9 Maant a.s. zal gelege-unold
worden gegeven om -zich des middags te
half vier in de openibare lagere school aan
de van Panhuijsstraat kosteloos te laten in
enten en herinenten. Zij, diie van deze gele
genheid gebruik willen maken, moeten zich
vóór Donderdag 3 Maart a.s. ter secretarie
aanmelden, met medebrenging van hun
trouwboekje.
BOUWERIJ AAN DE QUARLE3 VAN
UFFORDSTRAAT GAAT NIET DOOR
Men zal zich herinneren, dat geruimen
.tijd geileden aan de N.V. Exploitatie-Mij.
»,Ruijscjaellaan" te Amsterdam vergunning
werd verleend voor het bouwen van 72 wo
ningen aan de Quarles van Uffordstraat te
Noord wijk aan Zee. Thans vernemen wij,
dat genoemde Mij. van detzen bouw heeft
afgezien.
OEGSTGEEST
lAAN DE GEVOLGEN OVERLEDEN
De heer W. v. d. P. alhier, die Donderdag
morgen j.l. op het kruispunt nabij de R.-K.
kerk door een vrachtauto is aangereden en
in hoogst ernstigen toestand naar het St,
Elisabet^-iekenhuis te Leiden is vervoerd,
is aldaar hedennacht aan de bekomen ver
wondingen overleden.
RIJNSBURG
De Afd. Rijnsburg van den Ghr. Land-
arbeidersbond kwam in jaarvergadering bij
een in het „Ontspanningslokaal".
In zijn openingswoord wijst de heer C. de
Hoog op de groote verantwoordelijkheid die
op een Chr. vakorganisatie rust in deze da
gen van sociale en economische wanorde.
Gelukkig geeft ons beginsel ons hierbij de
(koers aan. Voorts wijst hij er op dat er
nieuw leven ritselt in onze plaats. Er zijn
pogingen aangewend om te komen tot een
collectief contract. Hij wijst op de opgerichte
afdeeling van den modernen bond in Rijns-
burg. Zoo noodig zullen we er mee samen
werken maar ons beginsel vasthouden.
Uit het jaarverslag van den secretaris
memoreeren we het volgende: Het ledental
bedroeg 18 Febr. 1987 102, thans 25 Febr.
.131 leden. Ondanks het oprichten van een
afdeeling van den modernen bond, dus een
sterke stijging. Aan deze nieuwe afdeeling
zijn slechts 7 leden verloren.
De penningmeester, de heer H. Glasbergen
brengt dan financieel verslag uit. Ontvangen
is f3462.34. uitgegeven f 3405,50, alzoo een
batig saldo van f56.80.
Aan werkloozensteun is in 't seizoen 19G6
—'37 uitgekeerd f 6192.40. In dezen winter is
ïot 19 Febr. uitgekeerd f 4870.40.
De heer v. Duyn brengt rapport uit over
'de stand van de begrooting over het collec
tief contract ,hier ter plaatse. Verdere be
spreking hierover zial plaats vinden 11
Maart, met verschillende patroonsbonden
uit den omtrek.
De heer G. v. d. Eghel houdt daarna een
inleiding over de verhoudingen tusschen de
verschillende landarbeidersbonden: nl. de
Christelijke, de Roomsch Katholieke en de
Moderne Bond.
De heer G. v. Duijn spreekt dan over: Wat
wil de organisatie zijn voor ons en wat
anoeten wij zijn voor de organisatie.
De avond werd met voordrachten enz. op
geluisterd.
AANRIJDING.
Op de Oegstgeesterweg werd de heer W. R.
Üoor een luxe auto aangereden ei zeer ern
stig verwond, zoodat hij naar hèt ziekenhuis
moest worden vervoerd, waar een hersen
schudding werd geconstateerd. Dr. Jonker
iVerleende de eerste hulp.
JULIANA-SCHOOL
WERKVERSCAFFING.
De weersgesteldheid en de toestand van
'den grond ter plaatse, reden waarom tot
nu toe de werkverschaffing nog niet aan
kon vangen, zijn thans van dien aard, dat
12 werkloozen aan 't werk konden gaan.
Deze werkverschaffing bestaat in hoofdzaak
uit bagegrwerk.
A. R. KIESVEREENIGING
Donderdagavond heeft de A. R. Kiesvcr.
eeniging nogmaals vergaderd omdat op de
kuatoeste vergadering zoovele vragen gesteld
waren over de gevoerde gemeentepolitiek,
dat wethouder Iv r a 11 deze niet alle vol
ledig had kunnen beantwoorden. Op uitne
mende wijze heeft hij nog al deze vragen be
antwoord. Het betrof hier de woningbouw
cn burgerlijk armbestuur.
BLOEMENVEILING „FLARO"
Tulpen: Prins 26—2-4, Montrésor 21; Cop
land 1420, Rose Copland 51; Moore 12;
Murillo 17—23; Theeroos 2125; Cr. d'or
21—28, Biartigou 31—37; Siging 22; Elisabeth
50; v. d. Hoof 3033: El Toreado 20—21;
Ibis 2119; P<>; bema 23; Victoirie 2123;
Titiaan 27 29. Edith Eddy 43, Flamingo
13; Peach BI. 3532; Cr. Silliant 1822.
Parma 31 30; Kiestra 2530: Cd. Cardinal
28; Nassau 34; Fitt 34; Mendel 3834:
Schlegel 17—16; Anjou 23; Goudvink 2S—
29. Cartor 27—28; Hvacinthen: Liebig 270;
l lmaculee 440; Geertrui 360—480^ Bismarck
370120; Narcissen: Corters 11f6; Vic 10
12; Glory 912; Sion 9; Alfred 1319; Om
45—30; Croesus 12; Convalaria 220330. Ane
monen 440; Crocus 220—240; druifjes 50-80,
freesia 28—29; lila 50.
JAARVERG. ZIEKENHUIS VEREEN.
De Vereen, voor Ziekemhuisverpleging
„Draagt Elkanders Lasten" kwam in jaar
vergadering bijeen onder leiding van den
voorz., den heer T. Vletter. In zijn openings
woord wijst de voorz. op de zware eischen
die in het afgeloopen jaar aan de kas wer
den gesteld. Door groote toename van leden
waren de inkomsten echter ook veel grooter.
Hoe groot de^e toename wel was
bleek uit het Jaarverslag van den secr.
den heer H. G. Jonker. 107 gezinnen
werden ingeschreven met een totaal
van 452 leden. Het totaal der leden be
draagt thans 3814, verdeeld over 834
gezinnen. Het operatiefonds telt 695 ge
zinnen. Het aantal verpleegdagen be
droeg 2138 verdeeld over 109 pallientcn
Van de ziekenauto werd 17 maal ge
bruik gemaakt en van een personen
auto 144 maal.
Door het operatiefonds werden 9 patiën
ten geholpen. 10 foto's werden gemaakt.
De kosten hiervan waren f 305.25.
Dan volgt het verslag van den heer D.
wan Biescn, den penningmees/ter der ver-
eeniging. De inkomsten bedroegen f7441.84
en de uitgaven f 7392.51. Batig saldo dus
van f 79.33.
Vorig jaar was dit saldo veel grooter,
n.l. f 1193,97. De reserve der vereen, bedraagt
f 1247,18. De toestand der financiën wordt
dus, als de zaken zich zoo blijven ontwik
kelen als tot nu toe, van dien aard, dat bij
zondere maatregelen beraamd zullen moe
ten worden om tot inkomsten-verhooging te
komen.
De hceren Jac: Kromhout, P. Kort Sr. en
P. v. d. Hey werden als bestuurslid her-
met en zonder chauffeur
4 en 6 personen
C. NOORT
DUBBELE BUURT 14
RIJNSBURG - Telef. 93
SASSENHEIM
HET GASBEDRIJF
Het nieuwe gasvarlef heeft geen nadoe-
ligen invloed gehad op het gasverbruik zoo
als verwacht werd.
Het gasverbruik over de maand Januari
1938 heeft het gasverbruik over de maand
Januari 1937 met 5V& pet. overschreden.
KOSTELOOZE INENTING
Op Dinsdag 1 Maart 1938 des namiddags
drie uur zal op het gemeentehuis gelegen
heid besvaan voor lcostelooze inenting-
VOORSCHOTEN
De Geref. Medsjesverecniging „Nunia" en
de Geref. Knapenverg „Timotheus" hielden
haar jaarvergadering onder leiding van den
heer G. C. Verrips. De aanwezigen in de ge
heel gevulde zaal van Chr. Belangen hebben
dien avond kunnen genieten van het veel
zijdig werk van de meisjes en knapen cn
wel allereerst van diverse opstellen- Daar
tusschendoor kreeg men enkele zangstuk
ken, die zeer verdienstelijk gezongen werden
door de meisjes onder leiding van mej. A.
Eggink. .Afgevaardigden brachten hun geluk
wenschen over.
Bij de voordrachtwedstrijd had de heer
A. de Wit als winnaar een mooi boekwerk
in ontvangst te nemen.
VAN EEN DRAAIORGEL GESMAKT
Het zoontje van v. L- had, zittende op de
treeplank van een draaiorgel, het ongeluk
gegrepen te worden door de drijfriem, die
het instrument aandrijft Hij werd op den
grond gesmakt en kwam vusschcn de wielen
van het langzaam voortgaande orgel terecht.
Met twee gekneusde voeten en een hersen
schudding is de knaap door een lid der
E.H.B.O. naar zijn huis vervoerd, alwaar
medische hulp werd verleend-
WOUBRUGGE
A.R. KIESVEREENIGING
De A R. Kiesvereeniging „Nederland en
Oranje" vergaderde in de Chr school. Onder
de ingekomen stukken was o.a. een schrij
ven van het' hoofdbestuur der A.R. Jonge
ren-actie te Aalten. waarin het verzoek werd
gedaan pogingen in het werk te stellen om,
met het oog op de jongere generatie, hier ter
plaatse tot oprichting van een z-g. Arja-club
te komen. Besloten werd nog eens nader
contact te oefenen met eenige daarvoor in
aanmerking komende jeugdvcreenigingen.
Door den voorzitter werd verslag uitge
bracht van de door hem bezochte jaarverga
dering van de Hulpe mrale Allen. Het aftre
dend bestuurslid, de heer H. J. v. d. B o o n,
werd herkozen- Waar de penningmeester
bericht van verhindering gezonden had. kou
geen financieel verslag over het afgesloten
boekjaar worden uitgebracht, doch worden
een tweetal leden verzocht zich met hef na
zien der rekening te willen belasten en daar
over rapport uit te brengen.
Vervolgens kreeg Ds. Dronkert gelegen
heid tov het houden van zijn referaat over
de C.D.U. In een belangwekkend betoog
toonde spr. aan het weinig positief beginsel
hetwelk aan deze zich Christelijk noemende
staatkundige partij ten grondslag ligt" en
dat haar in haar wezen reeds als twee
slachtig kenmerkt. Ow dit ondeiwerp ont
spon zich een uitvoerige bespreking, waarbij
ook meerdere pracvische politieke vraag
punten naar voren kwamen- De vergadering
erd door Ds. Dronkert met dankgebed ge-
GODSDIENSTOEFENINGEN
,'AN 28 FEBRUARI5 MAART
'™ereL Kerk (H V.) (Gerecht 10». o ut
Ds Kroon
ir. Geref. Kerk. 10 U. en 6 O Ds Jansi
oensdag 8.15 u. Ds ansen (Bidstond voor
•til. Gemeente (Nieuwe Rijn) 10 en 8 u
Ds Pel. van Bodegri
'nccI.' Ilerv. Kei
Hulpkerk
lala. 6.30
d. Bosch van Den Haag
n d eKei K BetDei
HoocgteUling
Evangelisatie (Hooftst
6.30 u Ds Steenbeek van Oudei
10 u Prof. Thierry
10 u. Ds Mulder. u
D.= Bosch
Ds Mulder
Hooftstraat 10 en 6 u Ds Hartkamp
Chr. Geref. Kerk. Van Reedestraat). 9.3i
Ds Geleinse. van Celebi
.straat. 9.30 t
9% en 6V4 u Ds Heuzenveldt
rk. 10 u. Ds Krabbe. 5 u. Ds
n KatwtJk aan Zoe
oek 10 u Ds Ingwersen; 5 uur
HOOGMADE
Kerk 10 u Ds Vrlellnk
KATWIJK AAN DEN RIJN
KATWIJK AAN ZEE
Geref. Kerk 10 en 6 u Ds Veltkamp
Geref. Gemeente (Remlseatraat) 10 u en 6 U
Leesdlenst
KOUDEKERK AAN DEN RIJN
Ned. Herv. Kerk 9% en 6% u Ds Odé
Geref. Kerk 9t4 en 6% u Ds Haspers
I.EIDERDORP
Ned. Herv. Kerk. 10 u. en 5.30 u. Ds Streeder
Klnderkerk (Kerklaan): 10.30 uur de
heer Broersma
Geref. Kerk 9.30 ez> 6.80 u Ds Dflk
I.EIDSCHENDAM
Ned. Herv. Kerk. 10 u. en 6 u. Ds Vermet
Geref. Kerk 10 en 5 u Ds Boukema
LE1MUIDEN
Ned. Herv. Kerk 10 u Ds Verwaal, van De
Kaac; 5 u dhr Le Groot, van Lelden
Geref. Kerk. 9.30 U. en 4 u. Dr Huyi
Cbr. Geref. Kerk. 10 U. en 6 U. Ds Ponstein
Vm. Bed. H Avondmaal
Gerei. Gemeente 9.30 eD 4 u Ds Llgtenberg
Oud-Gercf. Gemeente. 9 30 u. en 2.30 U
Lecskerk
KIEUW-VENNEP
Ned. Herv. Kerk 9 30 en 2.30 u Ds de Vries
Geref. Kerk 914 en 3 u Ds Smllde
Chr. Geref. Kerk 9% en 3 uur Leesdlenst
Ned. Herv. Kerk 10 et. 6 uur Ds Cupedo
Geref. Kerk. 10 U. en 5 U. Ds Bouma
Geref. Kerk (H. (Egh de Groot- tra at
10 u.Ds Kroon (H. Avondmaal) 5 u Preoklezen
Ned. Ilerv. Kerk It u Ds van Noort
OI'GSTGEEST
Ned. Herv Kerk. (Groene Ki
10_u. de heer Streefland
10 u en 5.30 u. Ds Erlnga.
OUDE WETERING
Geref. Kerk (Rapenburg) 9.30 uur Os
v. d. Loo; 6 u Ds Broekstra
Voorhouterweg. 9.30 u. Da Broekstra:
Chr. Geref. Kerk. u. en 5 u. Leesdlenst
Xed. Herr. Kerk (Groote Kerk) 9% u Ds
Kloots van Maassluis; 5 u Ds Boer, v Scheve-
ningen
Kleine Kerk 9.30 u Ds de Bel van War
mond; 5 11 Ds Kloots, van Maassluis
10 u. en 6 u Ds KrUkamp
1 en 6 u. Ds Kuiper
10 en 6 u Ds de BrutJne
VOORSCHOTEN
Ned. Herv. Kerk 10 en 6 u Ds Fortgen!
Geref. Kerk 10 u Cand. Greydanus; 5
Vierslnga, van Lelden
Ned. Herv. Kerk 10 en 6 u Da de Bel
VOUBRUGGB
Ned. Herv. Kerk 9.30 en 6.30 u Ds Doom
Geref. Kerk 9t6 en u Ds Dronkert
Officieele Berichten
DIRECTE BELASTINGEN
De Inspecteur der directe belastin;
J. C. S. NleuwenhuUzen. is verplaat
spectle der directe belastingen aldaar.
WATERSCHAPPEN
1 Alstelnpolder W 1
a te Workum
ot dHkgraaf van den
M Seydlltz. te Hulst;
ot lid van het dageltlksch bestuur van het
terschap gecombineerde polders Steen van
Kloosteroord. Mr Dr A den Dekker, te Gorkum
aan J W Brulnsma te Bolsward, op ztjn
>ek eervol ontslag verleend als djjksgede-
•rde van het waterschap Westergo's IJssel
Laatste Nieuws
Het proces
tegen Ds Niemöller
iien jaar en tien maanden
gevangenisstraf geëischt
Amsterdam, 26 Februari. Het „Al
gemeen Handelsblad" meldt heden uit be
trouwbare bron het bericht te hebben
ontvangen, dat tegen ds. Niemöller een
gevangenisstraf van een jaarentien
maanden is geëischt. Deze eisch be
rust niet op landverraad, doch op over
treding van het „Heimtueckegesetz" (de
z.g. kanselparagraaf) en op ongehoor
zaamheid aan staatsverordeningen.
De uitspraak zal waarschijnlijk a.s.
Maandag vallen.
Karl Barth Hoogleeraar te Bazel
De bekende theoloog Karl Barth, die bij
het aan het bewind komen der nationaal-
socialisten moest aftreden als hoogleeraar te
Bonn, is benoemd tot hoogleeraar in de
Godgeleerdheid aan de universiteit van
Bazel.
Auto-ongeval te Dubbeldam
Scheveningsch erh'naar zwaar gewond
Gistermiddag om half twee zijn de heer
en mevr. Vos, wonende Leu\ cnscliostiaat 89
te Scheveningen. die in hun auto op
weg waren naar familie te Eindhoven, bij
de tweede tol onder de gem. Dubbeldam, 't
slachtoffer gewgrden van een verkeersonge
val. Doordat een hen inhalende auto de ge
vaarlijke manoeuvre van het snijden toe
paste, werden zij in een sloot gedreven. Met
een flinke vaart kwamen zij tegen een beton
brug terecht, waarna de auto op haar
kant in het water kwam te liggen. Omwo
nenden schoten onmiddellijk te hulp,, om
hen uit hun benarde positie te bevrijden.
Een hulppost van de E.H.B.O. verleende ter
stond eerste hulp. Dokter W. de Jong, van
Dubbeldam, was weldra ter plaafse. Mevr.
Vos had een arm gebroken en inwendige
kneuzingen in de borst opgeloopen. De heer
Vos kreeg een gapende hoofdwond en liep
eveneens imvenrfiee horst'--«-nn nn 7li
zijci per ziekenauto naar het Diaconessen-
huis te Dordrecht overgebracht. De auto
een ruïne.
De duinen bij Monster worden
beboscht
Bij Monster zal vlak achter de eerste
duinenrij ongeveer 50 H.A. duingrond wor
den beboscht, zoodat over eenige jaren deze
duinen een bijzonder aspect zullen vertoo-
nen. Voor de uitvoering van dit plan, dat in
werkverschaffing zal worden uitgevoerd,
worden de kosten op 39.000 geraamd. Mede
werking wordt verleend door Rijk, Provincie,
Hoogheemraadschap en de gemeente Monster
De werkzaamheden aan den bouw van de nieuwe verkeersbrug bij Dordrecht.
Overzicht met links de nieuwe in aanbouw zijnde verkeersbrug en rechts de
spoorbrug over de Merwede.
MARKTEN
DELFT, 26 Febr. Kaas. Aanvoer 7 stapel
konnjne kaas. wegende 1208 kg. Prijzen 32—
38 per kg. Handel kalr
2.507 groene kool Ü5-.
rapen 1 301.50, prei 6.3>D7.70, kroten 1.20
2.70, kroten gekookt 2—7, uien 13.70-«4, peen
2.605.30, spruiten 210, andijvie 1620,
sla 10—21, dltlof 3—11. spinazie 27—42,
per 100 kg.; salade 1.60—9.10, knolseld'
—4.60, per 100 stuki
0.701.1-0, rabarbei
1.60. per 100 bos.
1.60
lelie 2.10, selderie
1, raapstelen 1.50
cnbot
Aangevoerd 220 kg. Handel
Turif. Afgeloopei
89 per 1000 stul
AM, 2G Febr. Heden kwar
Ischmarkt motorkustvaartu
del schol f 1014, kleine schol 58, puf
4. kabeljauw 510. schelvisch 36. gul
len' 47. wijting 3—5. schar 3—6, zeebot
2.50—4, bolk 1—2. kult 610. versche ha-
•öTjsiM Jad S f lOJds "PI 'OM—T f Sui^oq
ring 45, rlviervlsch 35. per mand
kist; spiering 0.10—0.12, per pond: panharl
I.451.50, harde bokking 1.501 75, gerool
UROEK OP LANGENDIJK, 26 Febr. (Li
gendijker Grocntenveiling). Aanvoeren
prijzen: Roode kool (52.000 kg.) 3.506.40, g
kool (125.000 kg.) 1.50—2.60, Deensche wl
kooi (58.000 kg.) 1.30—3. sav. kool (4000 kg)
13.9.0, uien 4.100kg. 12 9013.40, g
uien 12 70—12.80. drielingen 1020—10.40.
8 20—8.80, peen (9200 kg)) 2.30—2 90). kl
peen 0.90—1.70. bieten (3400 kg.) 2.80—3.
UTRE» Hl', 26 .Maart Vee. Totaal aangev.
3045 stuks vee. w.o 800 runderen. Priizen: s
ren 30—33 ct.. handel kalm. prijzen Iets la
slachtkoeien le srt 32—35 ct. 3e srt 28—3
per pond. handel flauw met onveranderde
zen: varazen f 140—240: plnlcen f 90—135; m
koeien f 180—300; kalfkoelen ƒ190—310; v
koelen f 140210. handel matig,
anderd: 1225 nuchtere kalveren
f 37. handel
arkens f 3050
Jn f21—30; 500 biggen ƒ1521,
flauw, prpzen terugloopend: 95 magere
f15—29. handel zeer kalm. prijzen iets
loopend.
Kleinhandel. 300 kg boter f170; 150 kg
kaas 5070 ct per kg; 40.000 eieren f 2.753.50
per 100 stuks: 200 mud aardappelen f24.20 r
Pduimvee. Prilzen: kippen ƒ0.601.10;
eenden 40—70 ct; duiven (per paar) 30—45 ct;
garzen f23: konknen f0 501.50: Jonge hen-
nx f 1—1.5-9; Jonge hanen 90—95 ct per stuk
IJMUIDEN, 26 Febr. Heden kwamen aan den
afslag 3 stoomtrawlers. 3 motorloggers en i
Eng drifters met versche haring.
Aan den afslag werden 544 kisten met ver
sche haring aangevoerd. De Poolzee IJ 77 voer
de een steur aan van 22 kg welke 88 ct per kg
opbracht.
Besomming van dc trawlers: IJM 77 (175 man
den) 2050- T.TM 432 (9o mnd) f1260; IJM 88
(50 mnd.) f1730
Besomming loggers met versche vli
74 f 2280: KW 18 f 480; KW 112 f520
Besomming Engelsche drifters met versche
haring: LT 451 f750; LT 304 560: LT 43l f480
FrUzen: tarbot f 1.26—114: tong f 1.10—0.82;
heilbot 84 ct per kg: griet f3321: groote schol
f12—10; midden schol ƒ15—12.50: zetschol r 23
16; kleine schol f 176.30; bot f5.702.60
schar f9—2.69: tongschar f31—15: gullen ƒ3.50:
kleine f8: wijting 6.503 alles per 50 kg; vei
sche harlnr
beljnuw tl
WATERSTANDEN RIVIEREN
Kaaien
Loblth
Nijmegen
SL Amirii
Heden Vorig
37.88 38.00
10.85 10.99
'1.56 Westervoort 9.11
1.71 1 leven te» 3.00
1,87 Kampen O.OO
'2.17 Maas trie tv i9.04
1.14 Bel fel tl 11.85
2.06 Venlo 11.49
Gravealuk 6.28
31/2 belastingvrije obligaties tier VEREENIGING VOOR CHRISTE
LIJKE SCHOLEN VOOR M.U.L.O., te's-GRAVENHAGE a 100%.
Inschrijving tot 10 Maart a.s. met recht van voorkeur voor de houders van de
4 Leening 1910 en 4% Leening 1916. Vraagt prospectus en inschrijvingsbiljet.
N.V. HET AMSTERDAMSCHE EFFECTENKANTOOR
Anna Paulownastraat 49, te 's-Gravenhage.
Kwakzalverij grijpt onrustbarend
om zich heen
VOORAL OOK IN
CHRISTELIJKE KRINGEN
„Aan wie de schuld
vraagt Ds L. Oranje
Een beschouwing in het licht
der Chr. ethiek
Den H a ag, 25 Februari
Wist ge dat er in 1937 in Duitschland
op 10 artsen 3 kwakzalvers werden aan
getroffen en dat er in dat jaar in
Amerika naast de 142.000 artsen 35.000
kwakzalvers werkzaam waren? Wist ge
dat toen in Duitschland per dag 6000
mark aan kwakzalvers is betaald en in
Amerika 3500 dollar? En bij deze cijfers
zijn nog niet eens de clandestiene geval
len gerekend.
Nog duidelijker spreekt de ontstellende
omvang van dit verschijnsel wellicht uit
het feit, dat verleden jaar in Amerika
aan artsen per dag gemiddeld 5000
dollar werd uitgegeven. Aldus Ds. L.
Oranje gisteravond in een beschouwing
over „Kwakzalverij in het licht der chr.
ethiek", gehouden op verzoek van Patri
moniums Ontwikkelings Cie.
Wat nu ons land betreft is het merk
waardig, dat in kerkelijke kringen het aantal
kwakzalvers zoowel als „bekwakzalfden" nog
grooter is dan i:
de
de
Ds L. Oranje
reld" pleegt
te duiden.
Dat de kwak
zalverij zich alom
zoo uitbreidde
heeft meerde:
oorzaken. In de
eerste plaats de
vermaterialisee-
dische wetenschap
op het eind
19e en het begin
der 20e eeuw. Het
menschelijk
chaam werd een
mechanisme,
voudig opgevat
waarbij men in het geheel geen oog had voor
de verhouding die er bestaat tusschen lichaam
er. geest. Tal van „leeken" (kwakzalvers), die
dit wèl aanvoelden, kregen hierdoor
Als tweede oorzaak dient de onrust van
den tijd te worden genoemd. Vandaar dat
tegen de verwachting in, na den wereldoorlof
net verschijnsel nog sterk toenam. Vele men-
schen hadden dringend behoefte aan geeste
lijke rust, waarvoor ze bij den vermateriali-
seerden arts tevergeefs aanklopten.
Een derde oorzaak moet gezocht worden i:
een gebrek aan geloofsrust, dat tegenwoordig
onmiskenbaar is. Gebrek aan geloof open
baart zich vaak in ongeloof.
Waarom nu juist in c h r. kringen de kwak
zalverij zooveel ingang vond moet ten deele
verklaard worden uit het kennis nemen
allerlei wonderen uit den Bijbel. Doch
vergeet dan dat de tijd der wonderen voorbij
0"6« 0.68 Li tb
BINNENL. WATERSTANDEN
26 FEBRUARI
PannerdenIJsselkop voldoende
IJsselkopArnhem voldoende
Arnhem—Wük t>0 Duurstede voldoende
IJsselkopDoesburg voldoende
DoesburgZutphen voldoende
Zutphen—Deventer voldoende
Deventer—Katerveer voldoende
HOOGWATER NED. ZEEHAVENS
Dclfzül 9.37 21.5
Terschelling 6.51 19.1
Harilngen 7.40 19.5
Den Helder 5.15 17.3
predikant ook veel kwaad heeft gedaan („als
de dominéé het zelf doet zal er wel geen
bezwaar tegen bestaan").
Galukkig zijn, niet het minst door de
treurige ervaringen die bij het zieken
bezoek werden opgedaan, de oogen open
gegaan. Men ging ernstig van dit ver
schijnsel studie maken, op grond waar
van ook spr. tot de vaste overtuiging
kwam, dat de kwakzalverij het licht van
aen wil des Heeren niet kan doorstaan.
Scherp onderzoek leidde naar het terrein
van het 5e en 6e Gebod.
In het 6e Gebod toch ligt al jjatgene wat
e noodig hebben om deze dingen juist te
beoordeelen. In dit verband kan de kwak
zalverij, die slechts uitgeoefend wordt om
vuil gewin, gevoeglijk voorbij worden ge
gaan. Dergelijk boerenbedrog staat met dood
slag gelijk en behoeft dus geen verder com
mentaar. Anders staat het echter met die
kwakzalvers, die te goeder trouw handelen,
omdat zij inderdaad meenen over zekere
geven van gezondmaking te beschikken.
Geen enkele kwakzalver bezit echter der
gelijke gaven. Indien het althans gaat om
organische aantastingen. Want met het
opheffen van functioneele stoornissen,
zooals stoornissen tengevolge van zenuwen,
slagen zij nog wel eens. Maar een goede dok
ter, d.w.z. een dokter die tevens psycholoog
is, kan dat ook.
Als een treffend voorbeeld dat hij van
nabij had gekend noemde spr. een man, die
een wond in z'n been had opgeloopen doordat
er een plank op gevallen was. Die wond wilde
niet genezen. Totdat de dokter de juiste
diagnose had gesteld. Wat was n.l. het geval?
Die man leefde in de veronderstelling dat ze
nooit dicht zoo gaan. Hierdoor ontstonden
zenuwstoornissen die met geen enkel medi-
cijn, doch alleen langs psychologischen weg
waren weg te nemen. Zoodra de dokter daar
achter was genas de wond in een week tijds.
Was er nu een kwakzalver-psycholoog aan te
pas gekomen, die een groote lading suggestie
over den man had uitgestort en hem positief
de verzekering had gegeven „Volgende week
ben je er af", dan was de wond ook genezen.
Hier betrof het echter een functioneele stoor-
Bij organische aantasting (zooals kanker),
kan een kwakzalver echter nooit wat be
reiken. Zijn suggestie kan een ziekte wel
enkele maanden (schijnbaar) verdrijven,
doch is de suggestie verdwenen dan keert de
ziekte in vaak nog heviger mate terug. Of
ook gebeurt het, dat een kwaal (een functio
neele stoornis dan wel te verstaan) verdreven
wordt, doch het zenuwgestel totaal verwoest
blijkt te zijn.
Daarom kan het niet genoeg worden ge
waardeerd dat de Overheid het onbevoegd
uitoefenen der geneeskunde verbiedt. Dat is
ook volkomen in overeenstemming met onze
belijdenis. Het Catechismus toch zegt: „De
Overheid draagt het zwaard om den doodslag
te weren"; m.a.w. de Overheid heeft niet
slechts het recht maar tevens den plicht er
voor te waken dat geen onbevoegden dokte
ren aan het lichaam van een ander.
Voor menschen, die inderdaad meenen
singuliere gaven op het gebied der genees
kunde te hebben zou spr. desnoods wel een
regeling willen zien als in de Geref. Kerken
bestaat met betrekking tot de bevoegdheid
van het predik-ambt (dominees volgens art.
8). Maar zulke menschen zouden dan ook
eerst wettig moeten worden geëxamineerd en
beëedigd, gelijk ook dergelijke predikanten
eerst wettig geëxamineerd moeten worden en
wettig beroepen. De, zij het ook te goeder
trouw, handelende kwakzalvers leggen zoo'n
examinatie echter rustig naast zich neer. Ja,
vaak maken ze het.zwaard van de Overheid
machteloos door een arts in den arm te nemen
die hen veilig stelt voor de wet. Er moest
daarom nog veel krachtiger tegen de kwak
zalverij worden opgetreden.
Ook met het 5e Gebod is ze in flagranten
strijd omdat de gehoorzaamheidsplicht jegens
de Overheid er zoo nauw bij betrokken is.
Dikwijls wordt een uitvlucht gezocht in de
redeneering „Als ik het met die Overheids
maatregel niet eens ben behoef ik ze toch niet
te aanvaarden." Maar de Heidelberger Cate
chismus gewaagt van een geduldig onder
werpen.
Anders zou het natuurlijk zijn als zoo'n
maatregel in strijd was met het hoogste
Gebod; met de liefde jegens God en jegens
zijn naaste. Waar dat niet het geval is maakt
de kwakzalver zich schuldig óf aan doods'ag,
óf aan muiterij in de wereldlijke regeeringen.
En de „bekwakzalfden" z(jn medeplichtig.
Wanneer de Overheid haar plicht doet vol-
fns het 6e Gebod dient men zich zelf te
••denverpen aan het 5e Gebod. En blijkt een
arts geen hulp te kunnen bieden, dan buige
men rustig het hoofd, in de overtuiging, dat
God uw tijd gekomen acht. Dan mag men ook
Gods heil verwachten voor het sterven.
