Vijf jaar nazi-bewind in cijfers
DOUWE EGBERTS
DINSDAG 23 FEBRUARI 1938
EERSTE BEAD PAG. 2
Passeeren
hier
Dubbeltjes
GILDEXS?
Van buiten zien alle lam
pen er ongeveer hetzelfde
uit. Maar op den dunnen
gloeidraad binnen in den
ballon en de zuiverheid
van het edelgas waarmee
de ballon gevuld is, komt
het aan! Die gloeidraad
kan zuinig met stroom
omgaan of hij kan stroom
verslinden.
BUITENLAND
DE SPAANSCHE
BURGEROORLOG
Bezetting van Temel
bijna voltooid
Weliswaar bieden de regeeringstroepen in
Teruel nog eenigen tegenstand, zoo deelt
Franco's hoofdkwartier mede, doch niette
min zijn nieuwe nationalistische colonnes de
stad binnengerukt om de bezetting te "vol-
Generaal Franco wa zelf van het offen
sief zijner afdeelingen getuige (bericht werd
reeds, dat de operaties door hem persoon
lijk werden geleid) en toen zijn soldaten
hem herkenden, werd hij geestdriftig toe-
ge juiaht.
In de nabijheid van het oude kerkhof
werd heftig gevochten onder Franco's per
soonlijk toezicht. De stad wordt met man
nenmoed verdedigd, doch het ontbreekt den
verdedigers aan verbindingen met de hoofd
macht.
In enkele huizen hebben zij zich .zwaar
verschanst, doch, zoo is men bij de nationa
listen van meening, bij den strijd in Dec.
zijn de toegangen der stad zoo grondig op
geblazen, dat een geheele beheersohing der
stad sleohts een kwestie van uren is.
De frontlinies der regeeringstroepen zijn
thans 8 K.M. van de stad verwijderd. Do
nationalisten sluiten de stad thans geheel in
Meruchen, die zóóveel haast
hebben, dat hun de tijd ontbreekt
om veilig te rijden, krijgen vaak
maanden cadeau In hospitaal of
huis van bewaring....
Duitsche volksinkomen steeg van
45.2 tot 58 milliard
Landbouwproductie van 8.7
op meer dan 12 milliard gebracht
Geboortecijfer van 970.000
tot 1.270.000 gestegen!
In zijn Rijksdagrede heeft Hitier, ge
lijk zijn gewoonte is, speciaal den na
druk gelegd op hetgeen het nationaal-
socialistisch regiem aan Duitschland
voor voordeelen heeft gebracht.
Wij geven hier, in aansluiting op het
geen wij daarover reeds publiceerden,
nog eenige door hem genoemde cijfers.
Toen ik aan het bewind kwam, zeide
de Führer o.m.. waren er ruim 6 mil-
lioen werkloozen en het aantal er
door getroffen menschen bedroeg vijftien
milliocn. Deze menschen moesten niet
alleen geld ontvangen, maar ook de goe
deren moesten geproduceerd wordeh ten
einde dit geld te besteden. Ons program
was geen geld, maar een productienro-
Het Duitsche volksinkomen steeg
van -15.2 milliard in 1932 tot 58 milliard in
1937. Tegelijk bleef het indexcijfer vrijwel
gelijk, namelijk in 1932 120.6 en in 1937 125.1.
Het volksinkomen steeg dus met 20 pet en
het indexcijfer slechts met 4 pet
De bcdrijfsproductie steeg van 37.8 mil
liard in 1932 tot 75 milliard in 1937. De om
zetcijfers van den detailhandel stegen van
21.S milliard in 1933 tot 31 milliard in 1937.
De landbouwproductie bedroeg in
1932 8.7 milliard mark en in 1937 meer dan
12 milliard. Bovendien is het gelukt op de
levensmiddelenmarkt de zelfverzorging be
langrijk te vergrooten. In de vijf jaren van
nationaal socialistische economie is de pa-
pierfabri:atie gestegen met 50 pet, dieselolie
66. steenkolen 68. petroleum 90, kunstzijde
100. lichtolie 110. staal 167, smeerolie 190,
benzine e.d. 470, aluminium 570 pet
Deze activiteit vindt haar weerslag ook in
den buitenlandschen handel. Zonder deel te
nemen aan economische conferenties en zon
der in bezit te zijn van de groote economi
sche mogelijkheden van andere wereldmach
ten slaagden wij er in, onzen buiten-
landschen handel, wat den invoer be
treft, te verhoogen van 4.2 tot 5.5 milliard
en wat den uitvoer aangaat van 4.9 milliard
in 1933 tot 5.9 milliard in 1937.
I-Iet vertrouwen van het volk komt tot
uiting in de inlagen bij de spaarban
ken. welke stegen van 11.4 milliard in 1932
tot 16.1 milliard in 1937.
De Rijksinkomsten zijn van 19:12 tot
1937 gestegen van 6.6 milliard tot 14 mil
liard mark en in 1938 zullen zij 17 milliard
bedragen.
De steenkool productie steeg van
104.7 millioen ton tot 184.5 mlllioen ton en
de bruinkoolproductie van 122.65
millioen ton tot 184.7 mill. ton. De staal-
productie bedroeg in 1933 9.66 millioen
ton, in 1937 19.2 mill, ton en zal in 1938 rond
21 millioen ton bedragen.
Na de Ver. "Staten is Duitschland weer
verreweg 't grootste staalland ter wereld
geworden.
De ijzerertsproductie hedroeg in
1932 1.3 milliocn ton. in 1937 9.6 millioen
ton. Voor 1950 is zij op 20 mill, ton geraamd
en daarbij komt dan nog de extra-productie
van de Hermann Goering Werke, die in 1910
21 milliocn ton zal bedragen, zoodat het
totaal dan tot 41 millioen ton stijgt Hitier
somde daarop nog een reeks kleinere pro
ducten op, waarvan de productie sterk ge
stegen is. Van benzine bv. werd in 1932
386.000 ton geproduceerd, in 1937 1.480.000
ton en in 1938 zullen het er 1.700.000 zijn en
daarbij zijn de groote werken van het
jarenplan niet eens meegerekend.
Zonder raad en zonder hulp van buiten
aldus Hitier, hebben wij een noodtoestand
overwonnen, waartegenover de rest van de
wereld machteloos is.
De machine-industrie produceerde
in 1932 voor 37 millioen mark. in de eersto
negen maanden van 1937 reeds voor 111 mil
liocn. Het aantal motorrijtuigen en motor
fietsen steeg van 1.5 millioen tot 3 millioen
en de volksauto zal nog heel andere cijfers
toonen.
De cijfers van binnen- en zeescheep
vaart zijn eveneens zeer sterk gestegen.
Terwijl de Duitsche scheepswerven in 1932
voor 22.000 ton opdrachten hadden voor het
binnenland alleen, staan er thans 370.000 ton
voor het binnenland en 350.000 ton voor
huitenlandsche rekening op stapel, terwijl
aan opdrachten van in totaal 400.000 ton nog
niet kon worden begonnen.
Daarop gaf Hitier de sterk gestegen cijfers
van de R ij ksspoor wegen en hun auto
diensten, van de telefoon (3.8 tegen 29 mil
lioen aansluitingen, luchtpost, luchtverkeer
en wegenaanleg. Wat den woningbouw be
treft, er zijn in 1933 in totaal 1.4 millioen
woningen bijgebouwd.
Wat er op sociaal gebied bereikt is, zoo
resumeerde Hitler.beteekent.dat in Duitsch
land thans sociale vrede heerscht, tegen
economischen machtsstrijd en algemeene
tevredenheid in andere landen.
Stemmen uit de wereldpers
HITLERS REDE EN EDENS
DEMISSIE
Het „Giornale dTtalia" ia van oordeel, dat
de inhoud en de toon van de rede van Hitler
Europa een duidelijken indruk geven
van de maoht, waartoe het nationaal-socia-
listisohe Duitschland is gestegen. Over deze
macht kan het Italiaansche volk zdch vol
gens het blad slechts verheugen.
De „Tribuna" betoogt, dat de geheele
Duitsche politiek, zooals zij uit de rede van
Hitier blijkt, behearscht wordt door het
hooge ideaal: Europa te verdedigen tegen
de overblijfselen van Versailles en Gcnèy?
en tegen Moskou en het politieke leven K»
Europa weder op te bouwen op den grond
slag van de autonomie van alle staten, die
er deel van uitmaken.
Het blad acht het voorts mogelijk, d«u
Engeland een einde maakt aan zijm anti
Italiaansche houding.
Indien dit zoo is, aldus het blad, dan zou
eindelijk het uur van den Europeeecnen
wederopbouw hebben geslagen.
De Japansohe bladen, aldus Domei, leggen
den nadruk op de volgende punten in Hit
1. Duitschland keert niet terug naar
Genève:
2. Duitschland erkent Marartsjoekwo.
3. Duitschland versterkt dien moreelen
steun aan Japajn in het conflict met China.
4. Duitschland versterkt het anti-kon in
tern-pact
De bladen beschouwen Hitiers rede ah
een „ddplomatieken genadeslag' voor de
regeering Tsjiang Kai-sjek. De erkenning
van Mantsjoekwo door Duitschland, aldu6
schrijft het vooraanstaande Handelsdagblad
in Tokio, vestigt niet sleohts diplomatieke
betrekkingen tusschen deze landen, maar
zal leidien tot een drievoudige handelsover
eenkomst tusschen Duitschland, Japan en
Och mx* nkandveMeheMnQ
j*. <MUI«N iNjotoiii i*Noeouw»is«cot)
tcijl S \Deiullcatsq Hiaat tJ\afpi{ SmJl
Mantsjoekwo. Hitlers mededeeling zal een
donderslag bij helderen hemel blijken te
zijn voor de regeering Tsjiang Kai-sjek,
wePker internationale status snel bergaf
waarts gaat. De hoop op een nieuw bewind
in Chiaa wordt hierdoor versterkt.
De rede van Hitier heeft te Londen een
vrij onaangenamer, indruk
band met den bitsen toon der
betrekking hadden op Engeland.
Do aan de lagerhuisleden gegeven „raad'
een onderzoek in te stellen naar de van-
nissen, uitgesproken door de militaire
rechtbanken in Palestina, in plaats van
verzoekschriften aan den Fuehrer te zenden
ten gunste van in Duitschland veroordeel
den, heeft tal van parlementsleden zeer
geprikkeld.
Over het algemeen echter is, ten minste
lot op dit oogenbllk, do belangstelling voor
de rede niet groot, aangezien de aandacht
meer getrokken wordt door de kabinete-
Volgens de New York Tribune zuliLen te
Londen de belangrijke besluiten genomen
worden, die den koers der Europeesche
historie voor het komende tijdvak bepalen.
Niet Hitlers rede was van belang, maar
Edens aftreden. Dit kan wellicht leiden tot
een tijdelijke verzoening in Europa, maar
ten koste van een toenemen van de macht
en het aanzien van Duitsohland en Italië er
van een vermindering van de macht en hei
prestige van Frankrijk.
In L'Oeuvre schrijft mevr. Tabouis: „Op
het oogenblik, dat geschikt was om tot een
definitief samengaan met Frankrijk te ko
men, doet Engeland een stap terug. Maar
men kan van meening zijn, dat het bij één
pas zal blijven en dat Engeland 6poedig tot
ons terug zal keeren. De Italiaansche
eischen zullen zoo groot zijn en de spil
BerlijnRome zoo onwrikbaar, dat all®
avances van Chamberlain en zijn ministers
verloren moeite zullen zijn. In ieder geval
is het aftreden van Eden van internationale
beteekenis. Het zal steeds een van d?
zwartste verantwoordelijkheden van de ge
schiedenis op de schouders van de conser
vatieven blijven drukken".
Het Journal (nationalistisch) betreurt, da'
de politiek van EdeD dikwijls als dekmantel
diende voor kuiperijen van internatioraa!
demagogie.
De Petit Parisien (o-nafh.) meent, dat de
Geen demonstraties meer
in Oostenrijk
Nadat gfeheel Oostenrijk een paar
dagen lang verontrust is geweest door
allerlei politieke betoogingen, als gevolg
van de conferentie te Berdhtesgaden,
heeft thans het kabinet te Weenen een
decreet uitgevaardigd, waarbij alle ver
gaderingen en optochten, met uitzonde
ring van die, welke door het vaderland-
sche front zijn georganiseerd, voor den
tijd van vier weken worden verboden.
Melaatschen ontvluchten
uit gesticht
De bewoners langs den beneden Donau
en die van Bessarabië zijn verontrust over
de aanwezigheid in hun gebied van een
honderdtal leprozen, die uit een gesticht
zijn ontsnapt
De leprozen hadden zich al eenigen tijd
beklaagd over de behandeling en de voeding
waren voortdurend in verzet gekomen
120 hunner waren ten slotte ontvlucht, toch
18 waren weer gepakt Er wordt nog gezocht
naar de anderen.
De toestand in Roemenië
Koninklijk gezag versterkt
AJle Roemeensche bladen hebben gisteren
in extenso den tekst gepubliceerd van de
nieuwe grondwet.
De nieuwe grondwet heeft evenals de pro
clamatie des konings geen merkbare reactie
gewekt in het land. De nieuwe grondwet
geeft den koning een doeltreffend toezicht
op het wetgevende lichaam. Het statuut van
het koninklijk huis is in de grondwet vast
gelegd en zal slechts door den wil des ko
nings kunnen worden gewijzigd.
In politieke kringen acht men het mogelijk
dat na het aannemen van deze nieuwe wei
het kabinet gewijzigd zal worden. De pa
triarch zou dan als minister-president af
treden.
Voor het premierschap worden Tatarescu,
Vaida-Voivod en zelfs Jorga genoemd. Naar
voorts verluidt, zou Calinescu minister van
justitie en Argetonianu minister van huiten
landsche zaken worden.
Corneliu Codreanu heeft de partij „alles
voor het vaderland" ontbonden en alle on
derleiders van de legionnairsbeweging (de
ijzeren garde) van hun taak ontheven. Co
dreanu zal zich naar Rome begeven om daar
het tweede deel van zijn boek „Voor legton-
ïirs" te voltooien.
De nationale boerenpartij heeft haar leden
opgewekt, Donderdag niet aan de verkie
zingen deel te nemen.
Maak'n spoedig einde
aan die kwellende
rheumatische pijnen.
De zes minerale zouten in Kruschen Salts sporen
Uw Ingewanden, lever en nieren aan tot krach
tiger werking, waardoor Uw bloed gezuiverd
wordt en de oorzaak van Uw rheumatische pijn
wordt weggenomen. De pijnen zullen spoedig
alnemen om tenslotte geheel te verdwijnen.
KRUSCHENSALTS
STRALENDE GEZONDHEID VOOR l CENT PER DAG
Komen er werkkampen
in Denemarken
In Denemarken overweegt men de invoe
ring van een algemee-nen werkplicht voor
alle jeugdige werkkrachten. Deze werk
plicht zal een half jaar duren.
Men overweegt dezen maatregel om niet
alleen de jeugdige werkloozen in kampen
bijeen behoeven te brengen, omdat men
meent dat men ze daardoor van de maat
schappij afzondert inplaats van ze erin te
brengen.
Daar de Deensohe weermacht tot een
nimum is ingekrompen, dient deze arbeids
plicht tevens om den vroegeren dienstplicht
eenigszins te vervangen.
Uit anti-nationaai-socialistische overwe
gingen opponeert men van verschillende zij
den tegen deze plannen.
GEMENGD NIEUWS
GROOTE BRAND TE LOSSER
Zondag brak brand uit in een groot za
kenpand, staande aan de Markt te Los
ser en bewoond door een drietal gezinnen.
De brand nam spoedig een ernstigen om
vang aan. Van een der bewoners van het
pand, den manufacturier N. K., die afwezig
was, is de geheele inboedel in de vlammen
opgegaan. Verzekering dekt de schade.
omstandigheden zullen nopen tot d«
dragslijn van Eden terug te keeren, zij het
op ©en gunstiger tijdstip; ale Austen Cham
berlain nog leefde zou deze crisis niet ui-V
gebroken zijn.
ECHTE FRIESCHE HEER EN-BAAI EN
OUD-HOLLANDSCHE PIJPTABAK
GEVONDEN GRANAAT
ONTPLOFT
Een doode en een ernstig gewonde
Op het terrein van de N.V. Boele's
Scheepswerven en Machinefabriek te
Bolnes is gistermiddag een ernstig
ongeluk gebeurd, dat aan jeugdige on
voorzichtigheid is te wijten.
De twee zoons van schipper Breukelmans
an het sleep6chip Pieternella uit Vlijmen,
dat daar ter plaatse ligt, vonden op de werf
een voorwerp, dat een granaat van Engelsch
fabrikaat bleek te zijn, die waarschijnlijk
door een voorbijgaand 6ohip overboord is
geworpen. De jongens hebben gepoogd het
ding te demonteeren en gebruikten daarvoor
een metaalzaag, die zij in het midden van
oe romp van de granaat plaatsten. Toen zij
hiermede eenigen tijd bezig waren, bleef het
onvermijdelijke niet uit, een hevige ontplof
fing volgde, waardoor beide knapen werden
getroffen.
Het bleek, dat de 19-jarige A. Breukelmans
door de explosie op slag was gedood en dat
zijn jongere broer levensgevaarlijke verwon
dingen had opgeloopen. Personeel van ae
werf verleende onmiddellijk de eerste hulp,
doch de in allerijl uit Slikkerveer ontboden
dokter Heringa kon slechts bij den een den
dood constateeren en den ander naar het
ziekenhuis brengen.
Een nauwgezet onoerzoek naar de her
komst van het moorddadige voorwerp wordt
ingesteld.
Vrachtauto van den weg gegleden
Twee gewonden
In N i e z jj 1, gemeente G r y p s-
kerk is gister een ernstig auto-onge
val geschied. Een Friesche vrachtauto,
die aldaar moest uitwijken voor een
G.A.D.O.-bus, is door de gladheid van
den weg naar den berm van den weg
gegleden.
Op dat oogenblik bevonden zich op het
rijwielpad drie wielrijders. Twee van hen,
de 58-jarige heer Hoek en zijn dertienjarige
zoon Jan, wonende te Kommerzjjl, werden
door den auto gegrepen. De heer Heek werd
ernstig gewond. Hij heeft o.a. een hersen
schudding en zware hoofdwonden opgeloo
pen. Nadat hij door twee doktoren voorloopig
verbonden was, is het slachtoffer naar het
academisch ziekenhuis te Groningen ver
voerd. Zijn zoon bekwam lichte verwondin
gen en kon na verbonden te zijn, naar zijn
woning worden vervoerd.
De derde wielrijder bekwam geen letsel.
Tegen den chauffeur is proces-verbaal op
gemaakt.
De heer P. A., rijksontvanger te Valken
burg. die in den avond van 21 Januari
door een motor op den Houthemmerweg
werd aangereden en zoo ernstig werd ge
wond. dat overbrenging naar het hospitaal
te Heerlen noodzakelijk bleek, is al
daar Vrijdagavond tegen IOV2 uur over
leden. Het was juist vier weken geleden
en in dien tijd is het slachtoffer bijna al
tijd zonder bewustzijn geweest.
LAFFE OVERVAL
Onbekende vroeg om vuur
Jongeman van portefeuille beroofd
Gisternacht heeft aan den Waarddijk,
nabij de gem. Oterleek, een laffe
overval plaats gehad, waarbij de 24-
jarige J. Snel, uit Bergen, die een be
zoek aan zijn verloofde te Boven-Kiarspel
had gebracht, van zijn overjas en col
bertjasje, waarin een portefeuille met
tachtig gulden was geborgen, werd be
roofd, terwijl hem zes messteken werden
toegebracht
S. keerde per rijwiel huiswaarts en werd
op genoemde plaats door een onbekende
aangehouden, die hem om vuur vroeg. Toen
S. dit wilde geven, ontving hij een slag,
waardoor hij kwam te vallen. Hij geraakte
met zijn overvaller in een worsteling, docli
deze laatste kreeg hulp van twee andere
mannen, die S. een zestal messteken toe
brachten. S. werd bewusteloos en toen hij
na eenigen tijd bijkwam, ontdekte hij, dal
hij was beroofd.
Al spoedig werd hij opgemerkt door eer
veldwachter van Oterleek, die hem per auto
naar dr Heringa te Stompetoren vervoerde)
waar hem medische hulp werd verleend.
De veldwachter vond later op de plaati
van het misdrijf de leege portefeulle en 'I
Tot nu toe slaagde de politie er niet in d«
daders op te sporen.
De Duitsche vliegtuigen
Geen spionnage of opzet
Gistermiddag hebben wij een onderhoud
gehad met een der autoriteiten van het de
partement van defensie, die naar Friesland
zijn gekomen voor het instellen van een on
derzoek inzake de noodlanding van de drif
militaire Duitsche vliegtuigen.
Ons werd medegedeeld dat het onderzoek
heeft uitgewezen, dat van opzet, spionnage
of iets aergelijks geen sprake is en dat de
vliegers gewoon uit de koers zijn geraakt
mede als gevolg van het feit dat zij alleen
koers gevlogen hebben op het kompas en
dat zij zich niet naar den grond hebben ge
oriënteerd.
De machtiging om naar Duitschland teru*
te vertrekken, zal dan ook zeker gegeveg
worden.
VIJFTIG JAAR BIJ EEN FIRMA
De heer G. Klumpers te N e e d e hoopt
heden den dag te herdenken waarop hij vooi
50 jaar in dienst kwam bij de N.V. katoen
en linnenweverij v.h. A. J. ten Hoopen en
Zn te Neede.
VROUW VERDRONKEN
Gistermiddag isteOudesluis, gemeenti
Z ij p e. een 40-jarige gehuwde vrouw, moe
der van twee kinderen, bij het spoelen van
kledingstukken, op een zgn. stoep nabjj
haar woning, te water geraakt en verdron
ken.
Noot In ons nummer van gisteren is een gedeelte van het
ïeuilleton uitgevallen.
Het nu volgende hoort te 6taan vóór de laatste alinea van de
'derde kolom.
Scherp klonk Willy's stem, maar ze kon dat niet aan-
hooren. Als moeder gezegd had: „ik heb je liever thuis of:
„het kost te veel", had ze het kunnen verdragen, maar dit
Juffrouw Verduynen voelde zich verslagen. Disputeeren
met je kind, met een gymnasiaste, dacht ze niet zonder
bitterheid, is te veel voor een oude ongeletterde moeder. Toch
e— Willy moest niet denken, dat het zóó ging.
„Je hebt groot gelijk, kind", hernam ze, „maar toen ik
naar de stad kwam, wist ik niet, dat we bij een dame zouden
aanlanden. Je zult je herinneren, dat ik weinig anders kon
doen, nu je enkel dit adres had. Ik blijf het onvrouwelijk
vinden, als een meisje tandarts wordt"
„Dan liever gewoon arts?" U zult het moeilijk onvrouwelijk
kunnen vinden, als de eene vrouw aan het ziekbed van de
andere komt. Ik begrijp niet, dat onze fatsoenlijke, degelijke
voormoeders zich nooit hebben geërgerd over het feit, dat er
alleen maar mannelijke dokters waren. Dus als u liever
hebt, dat ik medicijnen kies?"
Bijna had ze er aan toegevoegd: „dan doen we vader een
plezier", maar nog bijtijds die woorden teruggehouden. Ze
had, pratend voor zich gekeken, doch nu ze moeder aanzag,
nu ze zag, hoe in-bedroefd moeders oogen stonden, nu had
ze spijt, zoo heftig te zijn geweest.
„Moedertjelief, niet zoo treurig kijken, hoor", zei ze op
geforceerd vroolijke toon. „Je dochter zal niets tegen je wil
ondernemen. Maar je moet niet zulke malle dingen zeggen,
zie jel Ik heb er zoo'n idee van, dat mijn mamaatje voor geen
enkele studie voelt. Zeg eens, als ik een degelijke leerares aan
een nog degelijker meisjeskostschool werd, zou dat uw hoog
mogende goedkeuring wegdragen?"
„We hadden ons iets anders voorgesteld, Willy! Ik dacht
nu eindelijk mijn eenig dochterke eens bij me te krijgen. Ik
dacht ook. dat mijn dochterke dit zelf wou. Het is een groote
teleurstelling, te moeten hooren, dat ik het mis heb gehad."
Willy voelde een sterke neiging, haar moeder om den hals
te vallen en te roepen: „Stil maar, ik wil er geen woord meer
over zeggen, ik wil er zelfs niet meer over denken," maar ze
bedwong zich. Hoe het ook verder liep, nooit moest ze er zich
van kunnen beschuldigen, dat ze door aan haar gevoel toe te
geven, zelf haar toekomst had vernietigd.
„Moeder, u moet me goed begrijpen", hernam ze, nu op
ernstigen toon „ik heb het zelf ook altijd heel gewoon
gevonden, dat het zoo gaan zou. Ik heb er tot ongeveer een
jaar geleden niet over nagedacht, dat mij nooit eens gevraagd
was wat ik worden wou, zooals dit bij anderen altijd gebeurt.
Ik heb aanvaard, wat u voor me had uitgedacht. Wel ben ik
me gaan afvragen, wat ik op het gym deed, als ik toch niet
studeeren zou. Ik vond al die moeite en kosten tamelijk over
bodig voor een meisje, dat in de huishouding kwam. Zoo'n
meisje wordt eerder naar een huishoudschool gestuurd, niet?
Ook is er wel eens door een leeraar tegen me gezegd, dat het
zonde was van mijn goed stel hersens, als ik niet verder ging.
Door een leeraar één keer, moeder, maar door de lui van ae
klas heel vaak. Diep geroerd heeft het me niet. Ik had
immers geen andere wenschen? Maar je wordt ouder, je gaat
vooruit zien. Anderen praten over een goeie baan, over de
noodzakelijkheid van een onafhankelijk bestaan. Dat is een
noodzakelijkheid, moeder! Veel meisjes blijven ongetrouwd,
en ik ben er van verzekerd, dat ik dat aantal ga vergrooten.
De liefde heeft mijn hart nog nooit geraakt en bovendien
hoor je hier en daar zulke onverkwikkelijke staaltjes van
huwelijksmisère, dat je dankbaar moogt zijn, wanneer je
maagdelijk hart onberoerd blijft. Zegt u nou zelf, wat moet ik
later? Ik hoop, dat u allebei erg oud wordt, maar eens zal ik
u missen. Wat moet ik dan? Dan zou ik meer hebben aan een
acte, zooals Kobus straks krijgt, dan aan mijn verouderd
einddiploma. Ik zou dan moeten zien, hier of daar een
betrekking als huishoudster te krijgen en, wanneer het geen
heel klein gezin was, tot de ontdekking komen* dat mijn
handen verkeerd stonden. Verleden jaar moeder, werd er
gedacht, dat ik er slecht uitzag vanwege het harde werken,
maar het kwam door het piekeren. Het speet me toen, dat ik
niet, net als de anderen, warm kon loopen voor de een ol
andere studie. Ik kón dat niet, leerde het overgeven, meende,
dat het tóch mijn bestemming was, bij u thuis te komen. Maai
toen bij mevrouw Wayboer dat ze me zoo prachtig hielp
dat ze veel menschen en vooral veel kinderen van die
ellendige kiespijn afhielp, zonder ze pijn te doen, o, dat vond
ik iets in de klas zouden ze zeggen: iets om voor te knielen,
De volgende week heb ik haar het een en ander over de studie
en de practijk gevraagd, bijna in de hoop op antwoord in
ongunstigen zin, maar mevrouw Wayboer raakte in vuur, zei,
dat als ze opnieuw zou moeten kiezen, ze weer tandarts werd.
Dat is sterk gezegd, moeder! Ik hoorde eens zeggen, dat
tachtig procent van de menschen elke andere werkkring betel
vonden dan de hunne. Dat is misschien wat overdreven, maat
het is toch waar, dat weinig menschen bepaald in geestdrift
raken over hun eigen vak. Maar nog eens, moeder, ik wil niet,
dat u er verdriet van hebt. ik zou met geen halve toestemming
naar Utrecht willen, het zou moeten gebeuren met uw volle wil
en anders heelemaal niet."
„Met mijn volle wil gebeurt het nooit."
„Laten we het dan voor afgehandeld houden, moeder! tl
hoeft niet bang te zijn, dat het mijn hart zal breken en ik ben
ook niet van plan. met een lang gezicht uw hulp in de huis*'
houding te worden. Uw tegenstand is voor mij een aanwijzing
dat mijn leven op een ander doel is ingesteld. Koster Kobus
zou zeggen: „het is zeker de weg niet"
XWordt vervolgd),
