KERK EN ZENDING
rodtOD
Voor het Bijbelgenootschap
door Indië
KOFFIE H/1G
DINSDAG 15 FEBRUARI 1938
NED. HERV. KERK
Drietal: Te Ritthem, cand.H. Bartlema
ite Voorburg, cand. F. v. d. Berg te Gorssel
en cand. E. P. J. Jebbink te Losser.
Aangenomen: Naar Schraard, cand. D.
J. de Reus, hulppred. te Joure c.a.
Bedankt: Voor Heeg, J. H. Wessel te
Buren. Voor Nieuwe Tonge, H. A. Leen-
mans te Ede.
GEREF. KERKEN
Beroepen: Te Wagenborgen, B. Timmer
fe Hij ken.
GEREF. GEM.
Beroepen: Te Grand-Rapids (N. Am.),
G. H. Kersten te Rotterdam. Te Genemui-
den, W. C. Lamain, te Rotterdam-Zuid.
AFSCHEID, BEVESTIGING, INTREDE
Capelle a. d. IJsel
Zondagmorgen werd in de Geref. Kerk te
Capelle aan den IJsel Ds. D. K. Wielenga,
gekomen van Bellingwolde-Nieuwe Schans,'
bevestigd door zijn vader Ds. J. D. Wielen-
g a van Franeker met een predikatie over 1
Thess. 5 12 en 13, waarin God van de ge
meente eischt recht te staan tegenover haar
dienaars, welke door hem over haar gesteld
zijn; hij wees achtereenvolgens op de grond
tot, de inhoud van en de drangreden tot die
opwekking. Na de bevestiging werd toegezon
gen Ps. 119:9 (gewijzigd).
's Avonds hield de nieuwe leeraar een in-
itrede-predikatie over 1 Petr. 2 9 „Het pro
fetisch ambt aller geloovigen" en bepaalde
le Wie tot het ambt roept, 2e. Op wie h,et
ambt rust en 3e. de inhoud van het ambt.
Na de predikatie richtte Ds. Wielenga zich
5n een toespraak tot zijn vader, den bevesti
ger, den kerkeraad, de afgevaardigden van
den kerkeraad en burgemeester en wethou-
De gemeente zong haar dienaar toe Ps.
Ü343.
Ds. P. HAKKESTEEGT
Naar wfj vernemen is door Ds. P. Hakke
steegt, predikant der Ned. Herv. Gemeente
te Mastenbroek, tegen Mei 1938 eervol
pmeritaat aangevraagd.
Ds. Hakkesteegt is voornemens zich te
(vestigen in Zelhem. in verband met het feit.
dat hij in de*Ned. Herv. Gemeente aldaar,
als hiuïpprediker werkzaam zal zijn.
Ds. Hakkesteegt, die pias 38 J.iar oud is, en
ïn 1931 candidaat is geworden, diende van
39311934 de gemeente van Kortenihoef en
is sedert 27 Mei 1938 te Mastenbroek.
[Verslapping over de geheele linie
In aansluiting op wat wij hebben ge
schreven in „Voor en achter de Kerkpoor
ten" X (nummer van 14 Febr. j.l.) over het
kwijnen der religieuze substantie (woorden
Nan Dr. Lundgreen)lezen wij een treffende
bevestiging in de Amerik. Wachter, waax
de bekende missionaire arts in Shanghai,
Dr Lee S. Huizenga naar aanleiding van den
kerkelijiken westand in China schreef: >rDit
j(n.l. dat het beestachtige van den oorlog in
China elke liefdesgedachte uitbant) doet
sommige Ghristenen vreeeen, dat de Chris
telijke Kerk een bittere worsteling tegemoet
gaat Men lette daarbij op het feit, dat
over de geheele linie in de Christe
lijke Kerk een verslapping is ingetreden;
dat de groote anti-christelijke bewegingen
in de wereld, als het comimiunisjne, naziisone
fascisme en militairisme zich vervaarlijk
Uitbreiden, op nationaal en zelfs internatio
naal gebied, en zich als vuur verspreiden
in nagenoeg alle deelen der wereld, waar
door reeds meer dan de he.lft van de Chris
telijke winst der laatste vijftig jaren ver
loren is gegaan en waaraan reeds de helft
.der wereld ten prooi vervallen is.
„Zulk een worsteling kunnen de barens-
(weeën echter zijn van een krachtige op
rekking, die de Kerk uit haar slaap, haar
diepingewortelde wereldzin en haar anti
thetische stroomingen van een besmet mo
dernisme en een koude orthodoxie, doet op
staan en zóó haar verborgen krachten weer
tot openbaring brengt. De Kerk, we Weten
ihet, zal tenslotte overw innen. Christus,
haar Hoofd, zal Zich Verwinnaar betoonen
als het juiste oogehblik gekomen is. Wan
neer de ware Kerk ontwaakt is en de bede,
Kom, Heere Jezius! weer werkelijkheid
wordt, zal de Kerk met haar gezegenden
Heer ter overwinning gaan. Gods beloften
zijn daartoe waarbong.
Men moet zich dit sterkende en geloofs-
krachtige woord geschreven denken door
iemand, die tevens meedeelt:
„Ik ben in 't door oorlog geteisterde deel
.van Shanghai. De dooden ^jjn hier in zoo
groote getallen dat men ze niet in tijds be
graven kan. De kisten worden slechts op
straat gezet. Ik zie op 't oogeniblik niet min
der dan zes kisten met lijken op een straat
voor mij.
„Terwijl ik een van de kampen binnen ga,
(waar drie duizend zonder huis en haard
vertoeven en door lieföadigheidsvereenigin-
gen gevoed worden, zie ik zes dooden,
der kist in een klein kamertje naast elkaar
liggen, wachtende op een „truck" die hen
zonder kist of slechts in een ruwe kist
buiten de stad in een open plein verplaatst,
wachtende op doodgravers die de slacht
offers begraven.
„Cholera en andere gevreesde ziekten
heerschen. 't Sterftecijfer is hoog.
Door bemiddeling van de Internationale
iRoode Kruisvereeniging hebben wij hier
een hospitaal geopend, waar we eenigszins
dn de worsteling des levens hulpe zoeken te
geven.
,,'t Hongerige volk grijpt ons aan en
Vraagt om brood. Kleine kinderen staren
met holle oogen cms aan. Wat een ellende!
„En dit is slechts een klein deel van
'China waar overal 't lijden onbeschrijfe
lijk is."
De Zending op school
De gevolgtrekkingen waartoe de
blad van 12 Febr. j.l. kort vermelde gegevens
van de enquête der Onderwij zers-Zendings-
commissie hebben geleid en die door den
heer D. J. Coumou als rapporteur zijn
onderteekend, missen, evenals de cijfers, een
yolledigen grondslag, aangezien slechte 1/a
gedeelte der gevraagde schoolhoofden geant
woord heeft. Desniettemin zijn. ze van belang,
vooral omdat nu eenig licht valt op de
zwakke plekken.
Het heeft de Commissie getroffen, dat op
slechts weinig scholen er is hier natuur
lijk alleen sprake van Ohr. scholen de
Zending speciaal behandeld wordt. Mits nu
het occassioneele maar niet gelijk staat met
„af en toe", en „te hooi en te gras" zal hierin
niet spoedig verandering komen, gelet ook op
de overlading van het leerplan.
Aan hen, die de oorzaak van de bescheiden
positie van het Zendingsonderwijs zoeken bij
de Kweekschool-opleiding, geeft de Commis-
wel toe, dat daar reden voor is, maar acht
zij het toch niet billijk, daarop alleen de
schuld te schuiven. De hoofdvraag immers
blijft: is er liefde voor de Zending? Zoo
ja, dan zijn ook wel wegen te vinden. En
voorts wijst de Commissie op de taak, welke
uit de resultaten der enquête duidelijk is af
te lezen.
Voor de onderwijzersorganisaties allereerst
dit: Bij de Regeering worde er op aangedron
gen de studie aan de K.S. weer op vier jaren
te brengen. Bij de tegenwoordige opleiding
komen verschillende vakken in het gedrang.
Dat is zoo op de Rijkskweekscholen, maar
nog in sterkere mate op onze eigen K.S., waar
specifieke vakken mede het loodje
leggen.-
Wordt de opleiding weer vierjarig, dan kan
men alle vakken rustiger en grondiger behan
delen en komen de specifieke vakken ook
beter tot him recht. Eerst dan kan men met
klem van redenen er op aandringen, ook de
Zending op de K.S. een ruime plaats te geven.
Dan ook zal de Onderw. Zendings Commis-
e het schrijven van schoolboekjes over de
Zending moeten bevorderen en het lezen van
kinderzendingsblad op elke school moeten
mogelijk maken. Vervolgens stelle zij zich in
verbinding met de verschillende Corporaties
Kerken, die Zendelingen uitzenden, de
Vereenigingen voor de Zending onder de
Joden en de C.O.V. in Ned.-Indië om uit al
deze kringen personen te krijgen, die tijdens
hun verlof of na hun repatrieering genegen
geschikt zijn op de scholen te vertellen
van hun terrein.
Natuurlijk is ook nauwer contact met de
onderwijzers-organisaties noodig. Evenzoo
het samenstellen van Zendingsfilms voor kin
deren; het meer rondzenden van Zendingskis-
Kortom, de enquête heeft haar doel niet
gemist, wanneer in veel breederen kring
op veel breeder schaal dan tot dusver het
Zendingsonderwijs „voorwerp van aanhou
dende zorg" wordt.
Kun je nog zingen,
zing dan mee!
ORANJEBUNDEL
32 liederen met pianobegeleidingen
en foto's.
1.90
IN ELKE BOEK- EN MUZIEKHANDEL
P. NOORDHOFF N.V. GRONINGEN
ONDERWIJS
Prof. Dr. A. KLUYVER t
In den ouderdom van 79 jaar is te
Groningen overleden Prof. Dr. A.
K1 u y v e r, oud-hoogleeraar in de Ned.
Taal- en Letterkunde aan de Rijksuni
versiteit aldaar.
De naam Kluyver roept een der bekwaam
ste en krachtigste werkers op het gebied der
kennis van onze taal in de herinnering. Niet
alleen als hoogleeraar, dooh vooral ook als
lid der redactie van het Woordenboek der
Ned. taal heeft hij veel bijgedragen tot de
ontginning en bestudeering der taalschatten
van Noord- en Zuid-Nederland. Ook het laat
ste, wat geëerd is in zijn benoeming (in 1837)
tot buitenlandsch lid van de Vlaamsche Aca
demie.
Van 1911 tot 1929 is Prof. Kluyver hoog
leeraar te Groningen geweest. Hij was
boortig uit een bekende Zaansche familie
zag op 4 Dec. 1858 te Koog a. d. Zaan het
levenslicht. Hij studeerde te Leiden en te
Bonn en promoveerde in 1884 cum lauda te
Leiden op een dissertatie, getiteld: „Proev
eener critiek op het woordenboek va
Kiliaan". Van 1883 tot 1887 werkte hij onder
leiding van Professor Matthias de Vries aa:
het „Woordenboek der Nederlandsche Taal'
in 1887 werd hij mede-redacteur. Dan volgt
in 1911 de Groningsche tijd.
Vele artikelen en verhandelingen van prof.
Kluyver zijn opgenomen in het reeds genoem
de Woordenboek en in de „Verslagen en Me-
dedeelingen" van de Koninklijke Akademie
van Wetenschappen, waarvan hij sinds 1892
lid is. Ook in verschillende tijdschriften, o.a.
in het „Tijdschrift van de Maatschappij der
Nederlandsche Letterkunde" en in de „Zeit-
schrift für deutsche Wortforschung" zijn bij
dragen van zijn hand verschenen. In het jaar
van zijn aftreden als prosessor zagen de „Ver
spreide opstellen" het licht. Wij releveeren
hierbij ook het aandeel, dat dr. Kluyver als
taai-deskundige destijds heeft gehad aa
uitgave der „Biblia" van dr. Abr. Kuyper
met medewerking van dr. H. Bavinck ei
F. L. Rutgers. Dr. Abr. Kuyper gaf in het
voorbericht blijk van zijn erkentelijkheid
voor de in talrijke gevallen door dr. Kluyver
geschonken voorlichting by deze overzetting
van de heilige schrifture in de thans gang
bare taal.
Prof. Kluyver heeft ook deel uitgemaakt
van de Staatscommissies voor de spelling, in
1999 en 1916 ingesteld. Van de laatste spel
lingscommissie was hij tevens voorzitter. In
1922 werd hij benoemd tot lid en voorzitter
van de Rijkscommissie van Bijstand voor het
Woordenboek der Nederlandsche taal.
Van officieele zijde ontving prof. Kluyv
de erkenning van zijn verdiensten door het
ridderkruis van den Nederlandschen Leeuw,
hem in 1928 verleend.
J. C. HIETINK f
Te Wassenaar is op 74-jarigen leeftijd
overleden de heer J. C. II i e t i n k, die in
zonderheid voor het onderwijs en de onder
wijzers opleiding in Ned. Indië beteekenis
heeft gehad. Hij werd in 1892 uitgezonden,
was eerst leeraar Fransch aan het Gymna
sium Willem III te Batavia, daarna direc
teur van de opleidingsschool te Madioen, en
keerde in 1916 met pensioen terug. In het
vaderland was hij daarna directeur van het
voormalige „Tehuis voor Indi9ohe studen
ten" aan de Prins Mauritslaan in Den Haag
en hij zetelde hier tevens als gedelegeerde
van de Studiecommissie van Oost en West.
Na een vergadering van een der ver
eenigingen, in welker bestuur hij zitting had
thuisgekomen, werd de heer Hietink onwel
en alras kwam het einde.
M. VAN ROOYEN
Vandaag is de heer N. van Rooyen, rus
tend hoofd eener Chr. school te Amster
dam, 70 jaar geworden. Hij was een der
eerste kweekelingen aan de Geref. Kweek
school, waarvan de heer H. Bijleveld diree
teur was. In 1887 onderwijzer te Garijp, werd
hij na korten tijd onderwijzer aan Geref.
scholen te Amsterdam, waar in 1915 zijn
benoeming tot hoofd van de Geref. schooi
aan de De Wittenkade volgde. Intusschon
was hij in 1920 ook leeraar aan de Chr
Vormschool te Amsterdam geworden, daar
na onder-directeur en in 1925 werd hij direc
N.C.S.V.
In verband met den algemeenen gebeds
dag der Wereldfederatie van de C.S.V. heeft
de N.C.S.V. samenkomsten belegd op 19 en
20 Februari a.s. Het algemeene onderwerp
luidt: Onze gehoorzaamheid aan God in deze
wereld. Zaterdagavond wordt gesproken
door prof. dr. W. J. A a 1 d e r s uit Groningen
over: „De zending als belijdenis en levens
uiting der christelijke kerk", waarna de
heer F. M. K o o y m a n, algemeen secreta
ris der N.C.S.V.. zal sluiten met den Cali
of praver in de Lutherkapel. Zondagmiddag
sipreekt prof. dr. H. K r a e m e r uit Leiden
over: „Het evangelie in de Oostersche
reld", terwijl des avonds het woord gevoerd
wordt door dr. E b e r h a r d M 11 e r,
tot onderwerp heeft: „De eenheid van de
nood van Nederland en die der geheele we
reld". Dr. Müller is de secretaris der Duit-
sche C.S.V.
ONDERWIJSBENOEMINGEN
Leerdam. Julianaschool. Tot onderwij
zer: de heer J. de Wit aldaar. Tot onder
wijzer zelfde school afd. U.L.O.: de heer G.
Verhoef, afd. L.O. van deze school.
Rotterdam. Chr. school B.L.O. (Noord).
Tot onderwijzer: de heer J. Vrijhoef, kw.
m. a. Arentschool der Ned. Herv. Gem. te
Rotterdam.
IJ m u i d e n Marnixschool. Tot tijdel.
derwijzer: de heer P. Roodnat, onderw.
Chr. School te Aalsmeer (Oost).
Een wensch van Dr Kuyper
De enorme vooruitgang
van het werk
x
Het is nu bijna veertig jaar geleden,
dat Dr. Kuyper eens in gesprek was
met mijn vader over het zendingswerk.
Het was in de eerste jaren na de be
kende synode van Middelburg en nu
werden de plannen gemaakt voor de
nieuwe organisatie van het zendings
werk. Daarbij kwam ook de medische
zending ter sprake. Deze was toen in
het allereerste beginstadium. Dr.
Scheurer was reeds op Midden-Java
werkzaam en Dr. Bervoets op Oost-
Java, maar verder was er nog niets.
Ook had Dr. Scheurer nog geen hospi
taal. En nu ging het gesprek erover,
dat er voor gezorgd moest worden, dat
Dr. Scheurer voor zijn arbeid een zen
dingshospitaal ter beschikking kreeg.
Toen hoorde ik Dr. Kuyper zeggen, dat
dit nu eens goed aangepakt moest wor
den, dat het niet een gebouw moest
worden dat toch feitelijk onvoldoende
was, maar dat men nu voor dat hospi
taal een flink gebouw moest zetten en
dat de zendingskas daarvoor eens een
bedrag van een twintigduizènd gulden
moest uittrekken. Dan kon men een ge
bouw van voldoende capaciteit voor een
groot aantal bedden krijgen, waarvan
in wijden omtrek zegen kon uitgaan
voor den aendingsarbeid.
Wat zou Dr. Kuyper wel zeggen, wan
neer hij dat hospitaal nu nog eens zien
kon? Het is wel zeer ver uitgegroeid boven
wat men toen mogelijk achtte. Het groote
hoofdhospitaal alleen met zijn moderne
operatiekamers, zijn doelmatige inrichting
en zijn honderden bedden heeft reeds eenige
tientallen malen zooveel gekost als wat
men toen een royaal bedrag voor een zie
kenhuis achtte. Daaromheen die krans van
een vijftiental hulphospitalen, door het
heele sultanaat verspreid, zoodat zij samen
met het hoofdhospitaal over een zeer groot
terrein medische verzorging aan vele dui-
zienden konden geven, elk dier hulphospi
talen al weer met bijna zooveel bedden als
in het eerste begin het hoofdhospitaal had.
En dan nu buitendien hef kort geleden ge
opende sanatorium voor longlijders te Pa
kern, in de bergen bij Djokja gelegen, met
zijn honderd bedden voor de lijders aan de
ook in Indië zoo enorm veel voorkomende
tuberculose. Zoo beschikt dit ééne zieken
huis reeds over veel meer dan duizend
bedden en loopt het aantal verpleegdagen
in de honderdduizenden per jaar, waarbij
dan nog de tallooze patiënten komen, die
de poliklinieken bezoeken. Het is dan ook
niet te verwonderen, dat de invloed van dit
eerste zendingsziekenhuis op Midden-Java
zeer groot geweest is en dat deze pioniers
arbeid rijke vruchten afwierp en al spoe
dig op vele plaatsen navolging vond.
Maar ook zal men uit zulk een groei be
grijpen, dat niet alleen de gebouwen en het
aantal bedden toenamen, maar dat de uit
breiding van de staf daarmede gelijken
tred hield. De tijd ligt zeer ver achter ons,
dat Dr. Scheurer geheel alleen de zorg voor
het ziekenhuis kon hebben. Dat is bij meer
dan duizend bedden een absolute onmoge
lijkheid. Van jaar tot jaar werd de staf
dan ook uitgebreid, zoodat er nu negen
doctoren aan dit ziekenhuis verbonden zijn
met een staf van honderden verplegers en
verpleegsters en verder personeel. Deze uit
breiding van het aantal doctoren gaf tevens
de gelegenheid tot een goede werkverdee-
ling, zoodat de een zich op chirurgie kon
toeleggen, een ander op röntgenologie, en
weer een ander op de interne ziekten. Al
dus kunnen de zieken de best mogelijke
verzorging krijgen.
Het is wel zeer verheugend om binnen
enkele tientallen jaren zulk een groote
vooruitgang te mogen waarnemen. En zoo
als reeds gezegd werd, bepaalde deze voor
gang zich niet alleen maar tot Djokja. Op
alle zendingsterreinen van Midden-Java
verschenen de hospitalen, die bijna alle
door hun geregelden groei reeds met meer
dere doctoren werken.
Het zendingshospitaal te Solo vierde on
langs juist zijn vijfentwintigjarig bestaan.
Dat had Dr. Scheurer nog eens moeten be
leven, die indertijd met zijn medisch werk
juist in een eenvoudig huis in Solo begon
nen was, maar toen naar Djokja moest ver
huizen, omdat hij destijds in Solo zijn ar
beid nog niet mocht verrichten. Thans
staat er een aan de eischen des tijds beant
woordend goed ingericht zendingshospitaal
met honderden bedden en meerdere docto
ren, dat algemeen zeer gewaardeerd wordt.
Maar niet alleen op Midden-Java vindt
men de zendingsziekenhuizen. Op Oost-Java
is het oudste der zendingshospitalen. Toen
werkte reëds voor meer dan veertig jaar de
andere pionier der medische zending, Dr.
Bervoets en het ziekenhuis te Modjowarno
is het oudste der zendingshospitalen. Toen
ik het in 1926 bezocht, was het 't eenige
op Oost-Java, maar waren er plannen
den maak om er zoo mogelijk ook te Ma-
lang een te stichten. Thans waren deze
ook al weer verwezenlijkt en was dit zie
kenhuis zoozeer uitgegroeid, dat het nu met
bijna vijfhonderd bedden van alle
dingshospitalen het grootste aantal bedden
in een enkel ziekenhuis, ongerekend hulp
hospitalen, heeft.
Over geheel Indië ging deze uitbrei
ding voort en op welk ziendingsterrein
ik ook kwam, overal waren de zen
dingsartsen aan het werk. Op de Karo-
hoogvlakte en in het Batakland, in alle
verschillende deelen van Java, in Ma
kassar, in Rante Pao op Midden-Cele
bes, in de Minahassa en op de Sangihe-
eilanden, overal kon ik het mooie werk
van den zendingsarts zien.
Het is bijna ongelooflijk, dat deze ont
wikkeling van slechts enkele tientallen
jaren dateert. Nog geen twintig jaar gele
den was het totaal aantal zendingsartsen
in heel Indië op de vingers van de twee
handen te tellen en dan hield men nog
vingers over. Ik herinner mij, dat in dien
tijd een paar, toen in dienst zijnde, artsen
een plan ontwierpen voor verdere ontwik
keling van het zendingswerk, waarvoor
tien artsen noodig zouden zijn. Een van
hen zeide toen: „Stel je eens voor, dat ze
kwamen!", maar uit den toon van zijn
stem kon men al hooren, dat hij aan de
mogelijkheid van zulk een uitbreiding niet
geloofde.
Thans echter zijn er niet tien of zelfs
twintig zendingsartsen, maar het aantal is
reeds tot een eind boven de vijftig gestegen,
die aan bijna dertig zendingshospitalen
verbonden zijn, terwijl er buitendien ver
schillende dorpen voor melaatschen ge
sticht werden. Voor het geheele zendings
werk is het zeer verblijdend, dat deze ont
wikkeling zoo geregeld kon voortgaan,
dank zij het feit, dat er zoovele artsen be
reid waren zich aan den dienst der zending
te geven.
In de laatste jaren van crisis hebben ook
de zendingshospitalen een zeer moeilijken
tijd gehad. De subsidies gingen met tien
duizenden guldens naar beneden. De daar
door ontstaande tekorten waren zoo groot,
dat het voor de zendingskassen niet mo
gelijk was deze bij te passen. Zoo werden
verschillende hospitalen met ondergang be
dreigd. Maar toen waren het weder de
artsen die ze in stand hielpen houden.
Eenerzijds hebben zij ook af deelingen voor
betalende patiënten ingericht, waardoor de
inkomsten der hospitalen stegen. En an
derzijds gaven zij uitbreiding aan hun
particuliere ipractijk. De geheele ontvang
sten daaruit worden in de zendingskas ge
stort en zoo is op menige plaats de arts
verre de grootste contribuant aan het zen
dingshospitaal. Daardoor wordt dan het
hospitaal in stand gehouden, maar op en
kele plaatsen trof ik artsen, die zelf dien
tengevolge te zwaar belast wiaren en in
groot gevaar van ovenverken verkeerden.
Dr. H. C. RUTGERS.
IX stond in ons blad van 9 dezer.
S.S.R.-CONGRES
Van 12 tot 14 Februari
Van Zaterdag tot Maandag j.l. hield de
Unie Societas Studiosorum Reformatorum
de tweede maal haar Uniediescongres
op „Woudschoten" bij Zeist. Behalve refera-
:n discussies werden Zaterdagmiddag en
Maandagmorgen de jaarlijksche huishoude
lijke Unievergaderingen gehouden.
Zaterdagavond werd het congres door den
congresleider den heer Drs. T. Delhaas
officieel geopend. Hij sprak er zijn vreugde
over uit, dat de Unie der S.S.R. nu bijna
tastbare verwerkelijking ging vinden in haar
jaarlijksche congres en sprak voorts als zijn
overtuiging uit, dat de S.S.R. in de crisis,
waarin zij zich bevindt, behoort vast te
houden aan haar grondslag. Daarna sprak
Prof. Dr. W. J. Aalders (Groningen) over:
Enkeling en Gemeenschap.
Referaat Prof. Aalders
Tussohen enkeling en gemeensciiap, aldus
spr., bestaat de betrekking van cor-relatie,
niet van re-latie. De laatste is éénzijdig, de
eerste tweezijdig, wederkeerig. Leven is bin
ding, sterven en dood zijn ontbinding. Bij
deze correlatie kan het accent liggen op wat
den enkele onderscheidt van de gemeenschap
en op wat hem met haar verbindt. Dit wordt
historisch en psychologisch bij enkeling
gemeenschap aangetoond. Het gevaar daarbij
is, dat of de gemeenschap wordt overschat of
de enkele. Het Christendom komt op
het bestaan, de rechten en de plichten
beide. Men denke aan erfzonde en persoon
lijke verantwoordelijkheid, aan verkiezing
roeping. In verschillende tijden valt 't accent
verschillend; middeleeuwen en Reformatie,
Humanisme en Socialisme.
Zoo ontstaan spanningen op politiek, so
ciaal, kerkelijk en godsdienstig gebied. Dit
wordt toegelicht.
De oplossing is in deze wereld niet te wach
ten. Zij is een zaak van geloof en hoop. Want
enkele en gemeenschap zijn niet de laatste
grootheden. Zij zijn afhankelijk van God.
Daarom kan de enkele niet alleen zijn. Dit
is onwerkelijk, onmogelijk, ontoelaatbaar.
Hetzelfde geldt van de gemeenschap. Alles
wijst naar Boven, waar de verbinding ligt ir
de hand van God. Daarom geldt: „Uw Konink
rijk kome", voor het geloof en voor de leve-
practijk eenerzijds: „Draagt elkanders las!
anderzijds: „Ieder ral zijn eigen pak drage.
Hierna volgde een discussie, waarin de ge
loofshouding tegenover het probleem „enkele
en gemeenschap" werd besproken.
TWEEDE DAG
Des Zondagsmiddags sprak de Uniepraeses
de heer A. Keizer over het onderwerp:
Grondslag en doelstelling der S.S.R. met de
beteekenis waarvan de Unie zich het afge-
loopen jaar in het bijzonder heeft bezig ge
houden.
Spr. bepaalde het begrip grondslag aldus:
de grondslag van een vereeniging is de om
schrijving van datgene wat aan alle leden
gemeen is. In wezen onderstelt elke doelstel
ling een grondslag. Daar ligt het verband.
Meeningsverschil over grondslag sluit in
meeningsverschil over doelstelling. Vervol
gens werd meer uitvoerig besproken de be
teekenis die de Belijdenisschriften als grond
slag van de S.S.R. voor haar hebben, nadruk
leggend op de noodzakelijkheid de Belijdenis,
verstaan in Reformatorischen zin, te hand
haven.
De S.S.R. heeft daartoe de plicht, ten
einde haar oorspronkelijk karakter niet
te verliezen, als vrije vereeniging heeft
ze daartoe het recht, ze kiest daarbij
principieel positie tegen „dialectische"
opvattingen.
Tenslotte werd besproken de beteekenis der
doelstelling als: het in stand houden en be
vorderen van Gereformeerd Studentenleven,
•hetgeen gezien moet worden als een ernstig
willen houden aan Gods verbond in het stu
dentenleven.
Deze verbondsverhouding is geen crisishou
ding van overgave op genade of ongenade,
maar een rotsvast vertrouwen op Gods be
loften die vastheid en zekerheid geven.
Daarna volgde een discussie over princi-
pieele kwesties in de Unie levend. Het zwaar
tepunt van dit zeer geanimeerde gesprek lag
in de bespreking van de beteekenis van den
grondslag van de S.S.R. tegenover de buiten
wereld en in eigen kring.
Referaat Prof. Dijk
Des avonds sprak Prof. Dr. K. D ij k
(Kampen) over: Wetenschapsideaal.
Spr. begint met op te merken, dat het we
tenschapsideaal bepaald wordt door wat wij
onder wetenschap verstaan. Hij be
spreekt daarbij de omschrijvingen, welke door
Kuyper en Bavinck e.a. gegeven worden,
bespreekt het onderscheid tusschen kennis en
weten, en toont aan, dat het ware weten
gaat om de waarheid. Is dit, ideaal te berei
ken? Spr. wijst erop, dat van die bereiking
geen sprake kan zijn noch in het Rationalis
me (bewustzijns philosohie) noch in het po
sitivisme, dat bij de exacte wetenschappen
blijft staan, evenmin in de dialectische theo
logie en de existentie-philosophie (Heidèg-
ger). De Gereformeerde opvatting gaat hier
van uit, dat de waarheid, die ons de gedach
ten Gods openbaart omtrent den Kosmos, ge
geven is in de Heilige Schrift, zij werpt haar
licht over den geheelen kosmos; over elk ter
rein, en zij wijst voor iedere wetenschap de
principieele richtlijnen aan, die het uitgangs
punt en het ideaal bepalen.
Spr. licht dit nader toe. Hij is van overtui
ging) dat niet alleen van Christelijke beoefe
ning maar ook van Christel ij ke weten
schap moet kunnen worden gesproken, al
is het moeilijk om voor elk vak hier de juiste
lijnen te trekken. Hier ligt een zware taak
voor allen, die levende uit de Gereformeerde
belijdenis, zich aan den arbeid der weten
schap wijden. Mits wij bedenken, dat het hier
de wereld der onvolkomenheid blijft en wij
ten deele kennen; de nawerking der zonde
doet zich ook hier gelden.
Spreker roept op tot samenwerking vai
allen, die de Gereformeerde belijdenis lief
hebben, waarin ook S.S.R. een belangrijke
taak te vervullen heeft.
Ook op dit referaat kwamen vele tongen
los. Het was reeds laat toen de congresleider
het congres na het lezen van 1 Joh. 4 vs.
16 officieel voor gesloten verklaarde.
Nog lang bleef men in groepjes naboomen.
Gisteren heeft het Uniebestuur te Utrecht
gerecipieerd na de rede van Ds. D. J. C
vee, waarvan wij gisteren verslag gegeven
hebben, en werd het tweede Uniediescongres
der S.S.R. met een feestelijken maaltijd be-
Wanneet fuvd en zenuwen
genoeg AeMen van de ptik-
dan
wijding. 10.20 Voor Arbeid'
bedrijven. 11.30 .Industrl:
12.00 Gram.platc
de Vrouw. 3.00 Voor de Kinderen
Hodlnrs. 6.45 De Ramblers. 6.15 Tl:
6.30 Psychologische causerie. 7.00
7.30 Cyclus „Ons werk en ons g«
Herhaling SOS-Berlchben. 8.03
ANP. VARA-Varia. 8.16 „Die Tat!
rette-selectle. 8.45 Radlotooneel.
spel. 10.00 Berichten ANP. 10.05 F
soliste, en de „Four Blue St
Utrechtsch Stedelijk Orkest en sol:
PRO. 6.307.00
Gram.muziek.
10.00 Morgen-
12.30 VARA-orkeet. 1.30
2.00 Kniples, 2.30 Voor
loof". 8.0(
Berlchter
ope-
0 Orgel-
itasia en
rs". 11.00
(er.pl.).
HILVBR51IM
NCRV.-lUtzendlng.
8.00 Schriftlezing, meditatie, gev
8.30 Gram.platen. 9.30 Gelukwc
Gram.muziek. HI.30 Morgendlem
12U00 Berichte:
(Om
1 en 12.15 Gram.muziek). 1.30
.45 Orgelspel. 2.45 Gram.muz.
3.00 Chr. Dectu'
Alt en piano. 4.45 Felicitaties, b.uu voor se
jeugd. 6.45 Gram.platen. 6.90 Land- en tuln-
bouwhalfuur. 6.30 Taalles en causerie over
het Binnenaanvarlngs-reglement. 7.00 Be
richten. 7.15 Caus-erle „Vestigingswet Klein
bedrijf 1937". 7.45 Reportage. 8.00 Berichten
ANP. Herhaling SOS-Berlchten. 8.15 NCRV-
9.00 „Mannenwerk i
3 rniu1"'schriftlezing.
10.00 Bertch-
11.00—12.00 Grt
11.20 Oi
1.50 Wesj
.20 Vesper
land. 6.40
Band en
8.35 Symphonie-or-
STUDENTENCORPS V. U.
In de vacature van Assessor II van den
Senaat van ,het Studentencorps aan de Vrjje
Universiteit onder de zinspreuk „Nil Despe-
randum Deo Duce" is benoemd de heer J.
Bij leve ld.
AOIO-PARIS 1648 M. 12.20 Orkest-, 1.59 Zantr.
2.05 Concert. 3.05 Piano. 3.20, 4.20 en 4.35
Zang. 5.20 Orkeöt. 8.50 Viool. 9.05 Piano. 9.20
9.31 Proclamatie Prins Carna-
kest en Planoduo.
en 484 l»f- 322 M.: 12.50 Orkest. I
rkest. 6.40 Zang en piano. 5.55
8.35 Symphonle-orkeet. 9.40 dito. i
DEUTSCHI.ANDSENDER 1571 M. 6.30
7.20 Orkest en Koor. 8.20 Radlotoom
Cello en piano. 10.20 Orkest.
DE WERELDTAAL EN DE PERS
Het aantal groote bladen, dat voor Espe
ranto interesse gaat toonen, vermeerdert
steeds. Volgens de laatste opgaven zijn nu
ook het Bulgaarsche blad „Zarja", dat te
Sofia verschijnt, en het Fransche dagblad
„Lyon Republicain" uit Lyon, aangevangen
met het publiceeren van kolommen in het
Esperanto.
O. L. SCHOLEN
Ged. Staten van Gelderland hebben het
besluit van den Raad der gemeente Rozen-
daal, dat het bestaan der O. L. school kraoh-
tens art. 19 der L. O. wet gevorderd wordt,
goedgekeurd. De school blijft derhalve ge
handhaafd.
Examens
's-Gravenhage. Machinisten, i
voor diploma B: de heeren J. W. Baten te
Vlissingen, J. Wuister te Amsterdiam en E*
C. ten Veen te Haarlem. Voor het eerste ge
deelte vian diploma B: E. A. Plouvier te
Vlissingen.
De Unie-Collecte
Wlntors-wUk
Delft
Deidschentkun
Nleuwland bij Deerdam
Noorden (Z.H.)
230.34
157.87
50.76
231.60
76.26
54.80
Totaal van 625 J.ooale comité's 73.322.03
Mr J. J. HANG EI.BROEK,
secretaris van de Unie
„Ken School met den Bijbel'
Ingezonden Stukken
(Bulten verantwoordelijkheid van de Redactie).
„EEN GEREFORMEERD KERKJE
TE SCHAGEN!"
We zouden kunnen schrijven: „hoe dank
baar we zijn en hoe noodig het is!" Het
eerste wilt U wel aannemen. Het laatste ver
klaart de Classis Alkmaar (verg. 2 Febr.
'38") nog eenis nadrukkelijk.
Van de Gereformeerde Kerken, die hulp
zonden, is ook een verantwoording in de
maak. Echter komt de grootste „helft" nog
met een collecte, wat ook maar goed is. Im
mers we zijn nog niet op de helft der bouw
kosten en mogen werkelijk niet op een te
groot bezwaar komen. We blijven op stevige
hulp aandringen.
Verder zijn we begonnen met persoonlijke
verantwoording te zenden, zooals ook beloofd I
was. Er is tevens het verzoek aan toegevoegd,
vriend en maag en metgezel op te wekken tot
het zenden van een bijdrage.
Enkelen gaan in hun woonplaats of bij
vrienden voor ons doel eën kleine inzame
ling houden, zie de verantwoording in dit nr.
U ook?
Onze danktoon vinde uitdrukking in het:
Ebenhaëzer, Hem dus de eere!
DE COMMISSIE.
Schagen, 12 Febr. *36.
