Ilieuiue £>ütsd)f (tfwtmtit 1 Dagelijks verschijnend Nieuwsblad voor Leiden en Omstreken rtlafa 8tionncmtntsprtjö: Per kwartaal in Leiden en in plaatsen waar een agentschap gevestigd is 2.35 Franco per post 2.35 portokosten Per week0.18 Voor het Buitenland bij wekelijksche zending4.50 Bij dagelijksche zending5.50 Alles bij vooruitbetaling Losse nummers 5 ct. met Zondagsblad 7 d. Bureau: Breestraat 123 Telefoon 2710 (na 6 uur 3166) Postbox 20 Postgiro 53936 NO. 6312 MAANDAG 7 FEBRUAR11938 18e Jaargang üibertentitprijjtn: Van 1 tot 5 regels K17'/» Elke regel meerf (X22'lt Ingezonden Mededeeljngen van 1-5 regels 2.30 Elke regel meer 0.45 Voor het bevragen aan 't bureau wordt berekendƒ0,10 Voortbouwende ordening Het anti-revolutionaire rapport over ordening heeft drie voorname kenmerken: Ten eerste: dat ook hier de beginselen van Gods Woord richtsnoer behooren te zijn, waaruit onmiddellijk volgt, dat de stichting van een „ideaal staat" of „ideaal-maatschappij" naar het rijk der ijdele bespiegeling verwezen moet wor den: maar ook, dat de taak van het individu en bedrijf primair en die van de overheid secundair blijft. Met deze verklaring wordt aanstonds onverbiddelijk afgewezen de meening. dat het optreden der overheid in crisis tijd, hetzij op sociaal, hetzij op econo misch terrein, iets met principieele orde ning te maken zou hebben. Dat zijn noodmaatregelen voor abnormale tijden, welke zoo spoedig mogelijk dienen ge liquideerd te worden. Ook wordt hierin duidelijk de over heid naar de tweede plaats gedrongen. Een mooie illustratie daarvan geeft de pas voorgestelde wijziging van het wets ontwerp inzake electriciteitsvoorziening. 'Aanvankelijk werd voorgesteld, dat de Minister zich kon bemoeien met aanleg, uitbreiding, wijziging, instandhouding en exploitatie van alle electriciteitswerken. doch thans verklaart de regeering, dat de exploitanten deze belangen behoorlijk behartigen, zoodat er voor ingrijpen geen reden is; wel echter dient de overheid de bevoegdheid te hebben om regelen te stellen voor aan elkaar gren zende concessiegebieden. Dat is de juiste opvatting: het bedrijf voorop, de overheid op de tweede plaats om rechtsregelen voor het algemeen belang te stellen. Het tweede kenmerk van de conclu sies der commissie is, dat men voort bouwt op het bestaande, aansluit bij wat historisch gegroeid is. De commissie houdt zich hier geheel aan het beginsel door Dr. Kuyper verdedigd: geen „dood ;paard aan een boom gebonden", zooals jaren geleden de Kamers van Arbeid, maar levende, uit de maatschappij op komende corporaties. Vandaar de erkenning van de vak organisaties en het streven naar bedrijfs organisatie en de breede plaats welke ingeruimd is voor de collectieve arbeids overeenkomst, dat door zijn bindend- verklaring een stevige basis onder het georganiseerde bedrijfsleven kan leggen. Te meer, omdat daarmee gepaard zal gaan een geleidelijke verruiming van be voegdheid en taak der bedrijfsraden, die over de bindendverklaring van de C.A.O. gehoord moeten worden; die verschillende zaken zullen regelen welke minder geschikt zijn voor een regeling bij C.A.O. en wier voorname taak het is om de bedrijfsrechtspraak te oefenen. Hoezeer de bedrijfsvrede hierdoor be vorderd kan worden blijkt in de typo grafie overduidelijk. Zeker, men heeft vroeger wel getracht van de C.A.O. en het daarmee gepaard gaande verplichte lidmaatschap, misbruik te maken, maar een amendement van wij len- Mr. Heemskerk op de wet van 24 December 1927 heeft dit gevaar be zworen. Daarin is nu vastgelegd, dat nietig is „het beding, waarbij een werk gever verplicht wordt arbeiders van een bepaalde godsdienstige of staalkundige overtuiging of leden van een bepaaloe vereeniging niet dan wel uitsluitend in dienst te nemen". Het wederzijdsch ver plichte lidmaatschap blijft mogelijk, mits men met alle principieele vakorganisaties wii contracteeren. Met deze beperking nu kunnen we van de ontwikkeling der bedrijfsorgani satie heil verwachten; mits men maar be denkt, dat hierbij de weg der geleidelijk heid gevolgd moet worden. Sommigen, ook in onze kringen, schijnen nog maar steeds te meenen of te vreezen, dat „orde ning" een plotselinge wijziging van het maatschappelijk leven zal of althans be hoort te brengen. Laat men deze dwaze gedachte toch op zij schuiven. Het is natuurlijk moge lijk, dat de constitutie der maatschappij zich in onze bewogen dagen in tien jaar meer wijzigt dan vroeger in honderd jaar; maar behoudens gewelddadige revoluties gaat het niet met schokken doch is er stage groei. En die^'V^n kau stand houden; een revolutiegebouw stort vroeg of laat ineen. Hoezeer de commissie daarom bij alles voorzichtigheid wil betrachten blijkt uit hetgeen zij schrijft over de verordenings bevoegdheid van de Bedrijfsraden. De toekenning van deze bevoegdheid, zoo zegt zij, is geenszins in strijd met de wet. maar over de wenschelijkheid 2ijn de meen'ngen nog verdeeld. In zu'ke ge vallen is het aan te bevelen om even af te wachten hoe het groeien zal. Over het derde kenmerk morgen nog een kort woord. Z.K.H. Prins Bernhard met H.K.H. Prinses Beatrix in statiekleed. Dit statiekleed werd voor de tweede maal gebruikt voor het toonen van een Prinses bij het opma- ken van de akte en werd nu voor de zevende maal gedragen uitsluitend door Prin sessen uit zeven generaties. NEDERLANDSCHE EXPOSITIE IN EGYPTE Door Minister Steenberghe geopend Reeks uitzendingen van de Phohi Zaterdagavond is te Cairo, in tegen woordigheid van tal van autoriteiten, onder wie een vertegenwoordiger van Koning Faroek van Egypte, een Neder- landsche tentoonstelling geopend, welke ten doel heeit een indruk te geven van de plaats, welke Nederland op velerlei gebied in de internationale samenleving inneemt, en de zakelijke betrekkingen tusschen Nederland en Egypte te ver sterken. De Egyptische minister van Handel en Industrie heeft een toespraak gehouden, waarna de Nederlandsche minister van Eco nomische Zaken, mr M. P. L. S t e e n- b e r g h e, een openingsrede heeft uitgespro ken, waarin hij o.a. zeide: „Egypte is voor ons, Nederlanders, een gebied met groote aantrekkelijkheden. Wat den Ne&erlander in het bijzonder treft is de overeenstemming, die er bestaat tussahen enkele belangrijke trekken van de Egypti sche en de Nederlandsche economische structuur. Vanouds op de agrarische voort brenging georiënteerd, hebben beide landen- zich in toenemende mate ook aan den op bouw van een eigen industrie gewijd. De geografische ligging, bij de uitmonding van een belangrijke rivier in een druk bevaren wereldzee en de beteekenis van den tus- schenhandel, die mede daaruit voortvloeit, scheppen een grootendeels gelijk gerichte belangstelling. Deze gaat vooral uit naar de verdere ontwikkeling van het interna tionale handelsverkeer, waarbij vooral dat tussdhen de beide landen zelf op den voor grond staat. Waar Nederland trotsch op is Nederland is er trotsch op, voor belang rijke producten tot de leveranciers van de Egyptische volkshuishouding te behooren. Voor den landbouw en de industrie levert het onmisbare grond- en hulpstoffen, voor de Egyptische consumenten bekende natio nale producten als radio-artikelen, lampen, melk, kaas en bier. Daartegenover betrek ken wij de voortreffelijke Egyptische katoen en de niet minder gewaardeerde sigaretten, naast enkele vooraanstaande producten van den Egyptischen landbouw en veeteelt. Het spreekt van zelf. dat wij het Egypti sche publiek gaarne willen doen weten, welke producten het nog verder van Neder land zou kunnen betrekken. De thans geor ganiseerde tentoonstelling zal daartoe een krachtig hulpmiddel zijn. Omgekeerd zal 't hiermede gelegde contact van groote betee kenis kunnen zijn voor onze kennis van de economische prestaties van Egypte en daar mede de belangstelling van het Nederland sche zakenleven daarvoor versterken. Moge zoo deze tentoonstelling een belangrijk punt worden in de ontwikkeling der wèderzijd- sche handelsbetrekkingen en de opwaart- sche lijn, die deze reeds vertoont, verster ken en voortzetten, tot het gemeenschappe lijke welzijn van het Egyptische en het Ne derlandsche volk"!» DE TOESTAND VAN PRINSES JULIANA Vermoeidheid Prinses Beatrix maaki het uitstekend Dr. De Groot deelt over den toe stand van Prinses Juliana mede, dat de vermoeidheid geheel is geweken en dat er ook verder alle reden is tot tevredenheid. Prinses Beatrix maakt het in alle opzichten uitstekend. Minister Steenberghe Uitzendingen van de Phohi Minister Steenberghe hield zijn openings rede te tien minuten voor aoht Nederl. tijd voor de microfoon van de Phohi, die de uit zending daarvan via de draaibare antenne op een golflengte van 31.28 m verzorgde. De uitzending, die begon met het Nederland sche volkslied en vervolgens eenige muziek en die op de geheele tentoonstelling door middel van luidsprekers hoorbaar was ge maakt, nam ongeveer 20 minuten in beslag. De Phohi heeft daarmede de reeks van uitzendingen ingezet, welke zij in de maand Februari voor de Nederlandsche tentoonstel- te Cairo hoopt te geven. Deze uitzendingen zullen gewijd zijn aan hetgeen Nederland op verschillend gebiea beteekent, zooals zijn waterbouwkundige werken, zijn handel en industrie en de beteekenis van zijn inter nationale zeehavens, en zullen gehouden worden op 8, 12, 15, 18, 22 en 26 Februari en op 1 Maart a.s. Familie van Prins Bernhard Naar Duitschland vertrokken Gistermorgen zijn Prinses Armgard en Prins Aschwin van Paleis Soestdijk naar Duitschland vertrokken. Heden staat Ds. M. Niemöller terecht Zal het een proces met gesloten deuren worden? Zeer geziene officieren willen zich achter hem scharen In de kringen der Duitsche belijdende kerk ziet men met groote spanning het proces tegemoet, hetwelk heden voor de rechtbank te Beriyn-Moabit een aanvang zal nemen. Ds. Martin Niemöller, gewezen zee-officier en duikboot-com mandant tijdens den wereldoorlog, een man die in de eerste moeilijke jaren na den verloren oorlog bewees, den moed geenszins te hebben verloren, en dit toonde door zich ten bate van de geeste lijke wederopstanding van zijn vaderland het predikambt tr kiezen, zal zich moeten verantwoorden voor het christelijk ge tuigenis, dat hij zoo lang en zoo onver schrokken van den kansel te Berlijn Dahlem heeft laten weerklinken. Zijn zedelijke grootheid, zijn bereidheid tot het offer immers legde hij opnieuw aan den dag door zijn getuigenis tegen den nieuw-heidenschèn geest van het natio- naal-socialistische Duitschland. Wat zijn rechters hem zullen ten laste leggen is een zaak, die zich nog slechte laat gissen, wie kreeg ooit een tegen hem gerichte officieele aanklacht onder de oogen? doch vermoedelijk zal men hem verwij ten, dat hü gepooga heeft, ten koste van de veel geroemde Duitsche eenheid, zijn christelijke belijdenis te doen hooren, dwars tegen alle overheidsbelemmerin- gen in. Dr. Martin Niemöller heeft reeds zeven maanden gevangen gezeten. Zijn ongerept verleden, zijn manhaftig optreden tijdens den grooten oorlog, de sympathie en hoogachting, welke'men hem in officierskringen bewees, :n ooi-zaak, dat men hem langen tijd on gemoeid heeft gelaten. Doch toen men een maal ertoe overging, tegen hem op te treden, bleef men ook onverbiddelijk. Amnesties, waarvan anderen mochten profiteeren, be stonden er voor hem niet; hij heeft al die maanden het zware lot van den gevangene geproefd', ver van familie en verwanten. Een merkwaardig leven, dat van dezen stoeren Westfaler, zoon van een predikant, dooh reeds vroeg voor den zeedienst bestemd. Als duikboot-officier, later als commandant, was hij een actief deelnemer aan Duitsch- lands moeilijken kamp om zijn bestaan. Ge durende deze bloedige jaren leerde hij ook het gewetensconflict kennen tusschen de be hoefte aan het bewijzen van barmhartigheid tegenover vijanden, die in moeilijkheden waren geraakt, en de dwingende voorschrif ten van den militairen plicht. Aan het revo lutie-regiem kon hij zijn diensten niet bieden: zoo besloot hij eerst landbouwer, later predikant te worden. De jaren van zijn theo- Ds M. Niemöller logische studie waren hard van ontberingen; de inflatie bedreigde niet sleohts eigen be staan, doch ook dat van zijn vrouw en kind. Hij wist er zich met manlijk harden kop doorheen te vechten; op den kansel vond hij zijn levenstaak, een dienaar van Christus ten bate van zijn verwarde en verontruste volk. De richting, welke de Duitsche „vernieu wing" nam, zou hem voor nieuwe conflicten plaatsen; aan de eene zijde Christus en de inspraak van zijn geweten, 'aan de andere zijde het nazi-regiem, hetwelk hij-zelf aan vankelijk had gesteund, doch waartegen hij zich gedrongen gevoelde te getuigen, toen dit zijn nieuwe goden steeds openlijker ging pro- pageeren. Niemöllers proces, zoolang door een groot deel der wereld in spanning tegemoet gezien, neemt heden een aanvang. Door zijn manlijk en onvervaard getuigenis is deze vooraan staande prediker voor zeer velen de verper soonlijking geworden van heel de Duitsche belijdenisbeweging. Autoriteiten van r als minister Schacht en minister Von Schwe- rin-Krosigk staan in dit groote geding aai zijn zijde. Men zegt dat ook zeer vele belang rijke figuren uit het leger, die tot zijn kerk gangers behoorden, bereid zijn ten gunste van zijn predikaties een gunstig getuigenis af te leggen. De eerste proces-zitting zal met gesloten deuren plaats hebben; publiek noch pers zullen vernemen, wat in de raadszaal zal voorvallen. De kans is zeer gering, dat de rechtbank zal beslissen, het verloop van het proces aan de openbaarheid prijs te geven. Men is in overheidskringen uiterst omzichtig geworden met zulk soort dingen; men ka niet langer als bagatel behandelen. Wij hou den ons ervan overtuigd dat ook in Neder land zeer velen zich in den geest één weten met dezen man, die waarlijk in dubbelen een strijder mag worden genoemd. Het lot der kerk moge niet afhangen van menschen, doch van den Almachtige, evenzeer is dat Deze zich van hen wil bedienen voc bevordering van de komst van het Konink- OVEREENSTEMMING IN DEN ROTTERD. SCHEEPSBOUW Loonsverhooging van 7V2 a 10 pet. en een week vacantie Zooals wij hebben gemeld, hebben de werkgevers in de metaal-industrie tegen voorstellen gedaan inzake de loonen, enz. Thans wordt bekend, dat de Ratter- damsche metaalbewerkersbonden deze voorstellen hebben aanvaard. De drie bonden van metaalbewerkers heb ben Zaterdagmiddag vergaderd met hun leden, die werkzaam ®ijn op de scheepswer ven te Rot.térdam en Schiedam (Rotterdam- sche Droogdok-Mij., „Nieuwe Walterweg", Wilton-Fijenoord, P. Smit Jr., werf „Gusfco" en C. Swarttouw). De voorstellen der organisaties: 10 pet loonsverhooging, een week vacantie en een andere regeling voor het ploegenstelsel, zijn door de werkgevers beantwoord met tegen voorstellen: loonsverhooging met 2 cent per uur op 19 Februari en nogmaals met 2 cent in Augustus. Samen al-zoo 4 cent per uur of een loonsverhooging van 7y2 8 pcL Voorts een volle week vacan t i e, vallende in de schoolvacantie. De regeling voor het werken in ploe gen zal nader door een commissie uit werk gevers en werknemers worden onderzocht. De metaalbewerkersbonden hebben hun leden geadviseerd deze tegenvoorstellen aan te nemen, hetwelk zoowel door de leden van den Chr., den R.-K. als van den Algem. Bond Zaterdagmiddag is gedaan. Rlijkens mededeelingen, in de werkne mersvergaderingen gedaan, hadden de werk gevers aanvankelijk betreffende de loonen een verhooging willen toekennen als volgt- Uurloonen van 0 tot 20 ct.. 0 ct. verhoo ging: uurloonen van 21 tot 30 ct., 1 ct. ver hooging* uurloonen van 31 tot 50 ct, 2 ct verhooging; uurloonen van 51 ct en hoo- ger, 3 ct. verhooging. Dit werd evpnwel door de werknemers ab soluut onvoldoende geacht en het overleg heeft even gedreigd daarop te zullen af springen In het ten slotte aanvaarde systeem van loonsverhooging wordt deze onafhankelijk gesteld van een leeftijdsgrens. De verhooging is door de reeds genoemde firma's alsvolgt aangenomen: Uurloonen van 0 tot 30 ct. 1 ct. verhoo ging per 19 Februari a.s. en nog 1 ct per 1 Augustus: uurloonen van 31 tot 50 ct. 2 ct verhooging per 19 Februari en nog 1 ct. per Augustus en uurloonen van 51 ct. en hooger, 2 ct verhooging per 19 Februari en nog 2ct per 1 Augustus. Dat is een verhooging van resp. 10. 7^> en V/2 pet De nieuwe burgemeester van Doornspijk De heer U. de Vries, die zooals we be richtten benoemd is tot burgemeester va Doornspijk, werd geboren tc Huizum (gemeen te Leeuwardera- deel) op 26 Sept. 1896. In Leeuwarden bezocht hij de H. B.S., waarna hij van 1915 tot 1 Oc tober 1919 werk zaam was aan de provinciale griffie van Friesland. Op laatstge noemden datum trad hij als ad junct-commies in dienst der ge meente Dordrecht en is thans als commies werkzaam aan de afdeeling burgerlijken De heer de Vries is voorzitter van de onderafdeeling Dordrecht e.o. van den Ne- derlandschen Bond van Gemeenteambtena ren en politiek rechts georiënteerd; hij is lid der a.r. .partij. Visscherijbedrijf te IJmuiden Nieuwe contracten aanvaard Zoowel de zeelieden als de havenarbeiders werkzaam in het visscherijbedrijf te IJmu i- den hebben met groote meerderheid de nieuwe contracteD aangenomen. Dit beteekent, dat behalve loonsverhooging ook de loonnormen, ter bepaling van den werkloozensteun, met enkele guldens week zullen worden verhoogd. HOLLANDS' «n CENTS BESTE IU SIGAAR VOORNAAMSTE NIEUWS Dit Nummer bestaat uit DRIE bladen ln dit nummer publiceeren wij de eerste foto's van Prinses Beatrix. Vandaag begint in Duitschland hef proces tegen Ds. Niemöller. In de metaalindustrie is voor de Rotter- damsche scheepswerven overeenstemming bereikt over loonsverhooging en vacantie. De bemanning van het s.s. Aldabi, dat nabij de Braziliaansche kust op een rots is geloopen, is in Nederland teruggekeerde Zaterdag is een Nederlandsche tentoon stelling te Cairo geopend. De Chr. Emigratie Centrale heeft in Den Haag vergaderd. Voor het Bijbelgenootschap door Indie VIII, door Dr. H. C. Rutgers. Tokio is niet voornemens, aan de mo gendheden van zijn vlootuitbreidingsplan-^ nen kennisgeving te doen. De rechtschen melden, dat zij op hef front van Aragon een beduidend succes zouden hebben behaald. Het Britsche kabinet heeft zich opnieuw beraden over de duikboot-actie in de Middellandsche Zee. ren, speciaal voor die een tekort toonen aan aandachts-concentratie, wenden zich tot het INSTITUUT KLEIN WARNSBORN te Arnhem. Kleine klassen. Individueel onderwijs. Geregeld toezicht, dag en nacht Gezonde omgeving. Dir. P. VAN AALTEN Telefoon: Arnhem 22012. H. M. DE KONINGIN OP DE FIETS Daartoe aangelokt door het fraaie weer heeft H. M. de Koningin gistermiddag te ongeveer half drie een fietstochtje gemaakt in het park van het paleis Soestdijk en in het Overboech. Afbouw van de Rotterdamsche beurs De inschrijving vond plaats In het Notarishuis had hedenmorgen iJ uur een onderhandsche aanbesteding plaats van den afbouw van de Beurs te Rotter» dam Er waren 41 inschrijvers. Als laagste kwam uit de bus N.V. Aan neming Mij. v-h. H. F. Boersma voor f 1.251.900. Op één na de laagste was de firma De Vetter, Den Haag, f 1.254.000 en hoogste G. B. van Hoek, te Delft, f 1.379.900. Metaalwarenfabriek Gelria Een conflict vermeden De besturen van de Amsterdamsche afdee- lingen van de Chr., de R.K. en de syndica listische metaalbewerkersbonden en van de Ned. Vereeniging van fabrieksarbeiders heb ben Zaterdagavond met de directie van de metaalwarenfabriek Gelria aan de Cruquius- weg te Amsterdam een bespreking ge had. Na deze bijeenkomst werden de voor stellen van de directie aan het vergaderde personeel voorgelegd, dat de voorstellen aan vaardde. Het conflict is hiermee vermeden en van- lag zou het werk.gewoon voortgang hebben. -II Pljplabak Taeonla Leauwmrrfan Wie zich heden op ons blad abonneert, ont vangt onze Feestbijlage „NU JUICHT HEEL HOLLAND nog gratis toegezonden. ADMINISTRATIE

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1938 | | pagina 1