HET ONDERWIJS IN 1937
ZATERDAG 22 JANUARI 1938
DERDE BLAD PAG. 9
3.12}J
Lager Onderwijs
id "Vu ontvangen voor de lagere school en haar per-
mntl soneel. Eenerzijds de leerlingenschaal en
anderzijds de ontoereikende, soms bedroeven-
te not de salarieering hebben voortdurend aanlei-
ot, ding gegeven tot protesten en requesten, ter
wijl de schoolpers met niet minder volhar
ding bleef wijzen op den toestand, die èn het
onderwijs in qualiteit èn het personeel in
'"i| arbeidsvreugde bedreigt. Aan mogelijke ver-
Xr" wachtingen van be'ersehap werd in Septem
ber de nog resteerende bodem ingeslagen
door de Troonrede, nader in de miLlioenen-
nota, waaruit afdoende bleek, dat de mili
taire eischen deze cultureele belangen voor-
loopig hadden teruggedrongen.
Reeds in Februari had de Vereen, van
Chir. Onderwijzers, enz. de rij geopend met
«en breedvoerig adres aan de Tweede Kamer,
waarin niet alleen op verlaging der leer
lingenschaal, maar ook op een betere
wachtgeldregeling werd aangedron
gen, een en ander in verband met de wijzi
ging der L.O.-wet van 1920. Kort voor het
nieuwe parlementaire jaar, in Augustus, was
de teleurstelling in onderwijskringen dermate
toegenomen, dat alle zes onderwijzers-
organisaties gemeenschappelijk zich tot de
Begeering wendden, op grond ook van het
verbeterd economisch aspect. Nog altijd waren
er 12.000 werklooze onderwijzers, zoodat niet
alleen paedagogische, maar ook algemeen
sociale belangen in het gedrang kwamen
De reactie op de uit Ministerieele verkla
ringen gebleken financieele onmacht der
Begeering inzake de onderwijsbelangen, was
van dien aard, dat de samenwerking
der zes organisaties gebroken werd. Eind
October toch verbrak de Vereen, van Chr.
Onderw. den band met de andere organisa
ties, omdat zij het ternipo en den toon, waar
in na den derden Dinsdag van September
ger.-ageerd was, niet kon goedkeuren. Dit
sloot echter niet in, dat ook „de Groote"
voortdurend bleef* en blijft hameren op het
aambeeld der zoo spoedig m o g e 1 ij k e ver
betering van klassebezetting en salarieering.
Intusschen hebben de kweekelingen-met-
acte het noodig geacht, zich te organiseeren
in een „Groote Unie van candidaat-
o n d e r wij z e r s", welke 3 Maart is op
gericht. Met drieërlei oogmerk werd de actie
nhein ingezet: verlaging der leerlingenschaal, ver-
laging van de examengelden en het meetel
len van kweekelingsjaren als dienstjaren.
Voor de werklooze jeugdige on-
hepea derwij zers heeft de Minister van Onder
wijs een Commissie in het leven geroepen,
terne! welke zal nagaan wat ter bevordering van
er e' de opleiding in technische richting zou kun-
rg. men gedaan worden. Reeds een maand na
deze sympathieke daad waren bij Philips te
I Eindhoven 50 jeugdige onderwijzers te werk
gesteld zoowel op kantoor- als fabrieksafdee-
deelin lingen. En voldeden er goed.
s ee" Inzake de concentratie van lagere
schoen werd in 't begin des jaars met vol
waar doening vernomen, dat C. N. S., Geref.
het Schoolverband en C. V. O. het eens waren
geworden over de te volgen gedragslijn bij
3 scholen. Hoewel overigens het tempo der
'n Mrt concentratie vrij langzaam is gebleven, mag
hierbij niet vergeten worden, dat in menig
düQ geval de wet .overbodig bleek, doordat men
vrijwillig concentratie had toagepast.
aiiaJ De bekende Waddinxveensc
ef teil schoolkwestie kwam in 1937 tot een officieel
twe» einde, inzooverre de Kroon zich accoord
'd ai! ^tearde met de door den Gemeenteraad en
itsche Gedep. Staten gegeven afwijzing. Echter
t 55U9 heeft de Herv. Schoolvereen. een nieuw
hoofdstuk geopend, door (pas onlangs) op
nieuw een aanvrage in te zenden, welke door
I B. en W. opnieuw ter afwijzing aan den
Raad is voorgelegd en door den Raad weer
afgewezen.
s van Het onderwerp „Debybel op deopen-
11 bare school" heeft in 1937 weinig be-
sabon langstelling meer gehad. In April heeft de
Raad van Nederl. Kerken aan de bij hem
aangesloten kerkformaties gewezen op de
Lissa! wetsbep.aling, die het geven van Godsdienst-
op: onderwijs op de middelbare scholen uitdruk
kelijk regelt en waarvan veel meer gebruik
gemaakt kon worden door predikanten, dan
gisteii
den! I II stond in ons blad van 18 Januari.
1 ONS FEUILLETON
5, Korte Inhoud van het voorgaande
i|
tlHet huwelijk van den schoolmeester Ver-
duynen van 't dorp Woudewijk wordt eerst
na veel jaren met een dochtertje Willy ge-
zegend.
t Hannes de bakker, een „ingeleide'*, be-
w Veeru, dat het kind niet afgebeden, doch
afgedwongen is. Zoo'n kindje kon wel voor
2 de hel geschapen zijn.
a Deze woorden van den bakker, die alge
bi een voor een geloovige wordt gehouden,
veroorzaken de vrouw van den meester
Veel strijd, doch zij vindt tenslotte troost' bij
r de verbon dfibeloften.
Met nieuwe moed begint' zij haar werk.
|(Zie vervolg hieronder)
dusver geschiedt. In November heeft de Alg.
Synode der Ned. Herv. Kerk desgelijks haar
kerkeraden voorgelicht. Het Ned. Onder
wijzersgenootschap heeft het vraagstuk v.rii-
wel ontweken, door aanneming van ^en
motie, waarin aan de Openb. school geen
andere taak werd voorgehouden dan die ze
reeds bij de L.O.-wet heeft; wat dus zeggen
•il. dat het N.O.G. zich niet verloochend
heeft.
Op 25 November heeft de Minister van
Onderwijs geïnstalleerd de commissie, inzake
het zevende leejaar; dat hij hierbij
bijzonder wees op het belang van den bloei
van het Nijverheidsonderwijs, wijst in een
richting, welke reeds in het nu loopende jaar
aandacht zal vragen. Men denke slechts aan
de in November benoemde commissie inzake
de huishoudelijke vakken op de L.
S. in het zevende en ev. verdere leerjaren.
In groote belangstelling heeft het schip
perskind zich mogen verheugen. De in
stelling der uit verschillende organisaties af
komstige commissie tot bevordering van toe
reikend onderwijs aan schipperskinderen,
heeft de mogelijkheid geopend, dat ruim baan
wordt gemaakt voor een schoolopleiding, die
niei meer alleen gericht is op het schippers
kind tot schipper, maar ook zijn vorming
voor het maatschappelijk leven in zijn v e r-
schillende schakeeringen. Vooral de
jeugd der kleine binnenschippers heeft hier
belang by met het oog op haar. geringe kan
sen op eigen erf. Voorts werd (o.a. te Arn
hem en te.\ 'emeldinge) door de Chr. S.O.S.
gezorgd voor onderwijs aan schipperskinde
ren e- is te Ruhrort voor Ned. schipperskin
deren het novum van de drijvende dagschool
verschenen.
Voor de stèn-Friezen was 1937 het jaar
der blijde overwinning: de Friesche
taal op het lesrooster der lagere school. Op
19 Mei nam de Eerste Kamer het desbetref
fend wetsontwerp aan, zoodat in de lagere
scnool lezen en schrijven in 't Friesch k
women geleerd. (Een verplicht vak is hei
uiteraard niet). Deskundigen verwachten een
praktijk van pl.m. 2 uur per week, voorna
melijk in de 5e, 6e en 7e klas. De animo b
terstond groot peweest, zoodat op e enige
scholen reeds van de nieuwe wetswijziging
geprofiteerd wordt.
Vermelden wij ten slotte nog de liquidatie
van „Bamabas", feitelijk een overheve
ling der fondsen (voor de pensioenen van
weduwen an weezen van Chr. onderwijzers)
naar een Levensverzekering-Maatschappij,
wat veel veiliger bleek te zijn. En voorts
de oprichting van een orgaan voor Chr.
Geref. Schoolonderwijs, onder re
dactie van Ds. v. d. Molen en den heer B. A.
Schotel.
In de necrologie troffen ons drie
namen, van den zeer bejaarden voortrekker
G. van Bleek, van den inspecteur A. Dijk-
sterhuis, en van den man, die voor het slecht-
hoorende kind zooveel gedaan heeft, den heer
F. W. L. Brij nen, in leven hoofd der (eer
ste) school voor slechthoorende kinderen in
ons land.
Als we ons rog even richten op het bui
tenland, vinden we al terstond vlakbij fle
verheugende vordering van het Chr. Onder
wijs in België door de opening van de
nieuwe Gustaaf Adolfschool te Mechelen
op 30 Augustus, door de opening der Prot.
Chr. school te G e n c k, en door den voor-
spoedigen gang van zaken met de Geref.
school van Gent.
Van 2931 Maart werd te Djocja het
eerste Chr. Onderw ij scongres in
Ned. Indië gehouden, dat zoowel door het
bezoek als de behandelde onderwerpen
zeer geslaagd congres mocht heeten.
Te Batavia werd 1 Augustus een Chr.
H.B.S. met 5-jarigen cursus geopend.
Met voldoening werd ook in het moeder
land vernomen, dat, mede in verband met
de verbeterde Indische financiën, weer
voortgegaan worden met de uitbreiding
het aantal scholen èn onderwijzers In Indië.
En bovendien werd er al een aanvang ge
maakt met verlaging der leerlingenschaal bij
het Middelb. Onderwijs, door het terugbren
gen der klassen-bezetting van 30 tot 25 leer
lingen.
BIJ wijze van aanvulling van het artikel
over het Hooger Onderwijs hebben we nog te
vermelden de reis van Prof. Dr. P. J. G e y
naar Zuid-Afrika, die daar een aantal le
zingen heeft gehouden en, evenals Dr. Iden-|
burg, de relatie tusschen het H. O. ginds en
hier heeft verstevigd.
Een misrekening
Hij beschuldigde zijn compagnon
en bromt zelf
Te Oosterbeek speelde deze
wonderlijke geschiedenis zich af:
Een ingezetene van Doorwerth, een
Duitscher, deed bij de politie aangif'.e
dat zijn compagnon, ook een Duit
scher, zich schuldig had gemaakt aan
de verduistering yan een duplicator.
Hij had ruzie met hem gehad en na
de scheiding was de compagnon ver
huisd, met medeneming van het appa-
De politie toog op onderzoek uit.
Al spoedig bleek echter, dat de
zaak niet zuiver was. Allereerst kwam
vast te staan, dat de aangever eerst
dezer dagen zelf het restant van de
koopsom van de duplicator had vol
daan en dat hij daarna een kwitantie
had geëischt, waarmede hij nu bij de
politie zijn eigendom trachtte te be
wijzen.
Vervolgens kon worden geconclu
deerd, dat de aanklager de machine
aan zijn compagnon had verkocht en
dat deze haar reeds gedeeltelijk had
betaald. Dat hij daarom zijn eigendom
meenam was heel gewoon. Ten slotte
bleek nog, dat de aanklager de som,
die hij als laatste betaling had ge
daan, op oneerlijke wijze verkregen
had, doordat hij goederen van een
ander, die hij onder zijn bewaring
had, bij de bank van leening had be-
Nu was de maat vol en de Ooster-
beeksche politie nam den aangever in
hechtenis en liet den compagnon vrij.
Het kan verkeeren.
DE SLEEPREIS VAN
DE „DOEJOENG"
Sleepboot „Humber"
uit Biliton teruggekeerd
Een onderhoud met kapitein
B. 't Hart
Sleepboot „Humber" van L. Smit en
Co's Internationalen Sleepdienst is gister
avond na een afwezigheid van ongeveer een
half jaar in de haven van Maassluis
teruggekeerd van de sleepreis met den tin-
baggermolen „Doejoeng" naar Billiton.
Vooral het gebeurde met den baggermolen
„Kantoeng", die reeds kort na het vertrek
uit Nederland in hpt Engelsche Kanaal ver
ging, droeg ertoe hij, dat het transport onder
commando van kapitein Barend 't Hart met
belangstelling werd gevolgd en de aankomst
te Billiton op 18 November van het vorige
jaar werd met algemeene vreugde vernomen
Onmiddellijk nadat de „Humber" aan
wal was gemeerd, hadden wij een kort onder
houd met kapitein 't Hart, die op onze
vraag, of de reis vlot en naar wensch ver-
loopen was, bevestigend antwoordde. Het
was een mooie reis, die slechts" 178 dagen
geduurd heeft, aldus de oudste gezagvoer
der van den Internationalen Sleepdienst.
Met groot genoegen vertelde kapitein
't Hart over de buitengewoon prettige ont
vangst te Billiton. De aankomst van den
tinbaggermolen was terdege voorbereid en
een feestelijk onthaal viel de bemanning ten
deel. Het geheele bedrijf te Billiton werd
bezichtigd en de bemanning werd een auto
tocht door het landschap in de omgeving
aangeboden.
De terugreis verliep eveneens zeer vlot
reeds rekent men erop, dat de „Humber" de
volgende week opnieuw zee zal kiezen met
een sleep baggermateriaal, bestemd voor
Kaapstad.
Een echte ZAALBERG deken kost f lo.-
BLOEM END AAL 243.0 M. Uitzending van kerk
diensten uit de Geref. Kerk. Voorganger
Ds Joh. C. Brussaard.
10 u. vm.: Joh. 6 67: ..De groote levens
braag'. Voorbereiding Heilig Avondmaal
5 u. nm.: Zondag 41 Held. Cat. 7e Gebod.
HILVERSUM I. 1873 M. cn 413.3 M. 8.33 VARA
12.00 AVRO. 5.00 VPRO. IWIO VARA. 0.31
l PRO. 8.00—12.00 AVRO. 8.55 Gram.muziéK
).00 Sportnieuws. 9.05 Tuinbonwpra&tje. 9.30
DE OVERWERKKWESTIE
BIJ DE „ARNOUD"
Voor Haarlemsch
Kantongerecht behandelc
Directeur staat terecht
In een extra-zitting van het Haar
lemsch Kantongerecht is een zaak van
groot principieel belang behandeld.
Tegen den directeur van de kalkzand-
steenfabriek „Araoud" te Hillegom, ba
ron A H. van Hardenbroek van Am-
merstol, heeft de ambtenaar van het
openbaar ministerie, mr. Broerse, we
gens overtreding van de Arbeidswet, drie
geldboeten geëischt van f 6, eventueel te
vervangen door driemaal drie dagen
hechtenis. Er bestond voor deze zaak
groote belangstelling en de behandeling
ervan vorderdo bijna drie en een hall
uur.
Aan baron van H was ten laste gelegd,
dat hij op 30 November 1937 arbeiders had
laten werken zonder dat hem daartoe ver
gunning was verleend.
Deze overtreding was het gevolg van hot
feit, dat in verband met de ordening en de
gelijkstelling van alle fabrieken, de ver
gunning voor nachtarbeid werd ingetrokken
Verdachte erkende de hem ten laste
gelegde feiten en zeide bewust uit nood
zaak 'Ie Arbeidswet te hebben overtreden
Spr. zeide, dat sinds 1933 beweging van an
dere fabrikanten tegen de „Arnoud" is ont
staan. omdat verd. technisch meer bereikte.
Op 27 November 1937 kreeg verdachte de
telefonische mededeeling. dat de vergunning
om in twee ploegen te blijven werken, niet
verlengd zou worden. Het zou echter ge
weldige schade beteekenen, weer in één
ploeg te laten werken.
Daardoor verkeerde verdachte in 1937 in
een dwangtoestand en was hij verplicht,
door te laten werken op de oude wijze.
Als eerste getuige verklaarde Dr. ir.
Hack e, Directeur-Generaal van den Ar
beid, dat de gang van zaken is als door verd.
geschetst ju;st is.
Of de .fabriek nu niet meer rendabel kan
werken, kon Spr. niet beoordeelen. omdat
ee feeling van den handel een belangrijke
factor is. Vele vragen moesten onbeantwoord
blijven om schending van 't ambtsgeheim te
voorkomen.1
Ti 't u i p e J. G van Dreumel tech
nisch ambtenaar bij dè inspectie verklaarde
dat de .Arnoud" inderdaad een zeer groot
bedrijf is, dat do outillage uitmuntend is cn
dat hii overigens bij zijn bezoeken een zeer
gunstigen indruk van het bedrijf gekregen
heeft Od een vraag van den verdediger mr.
F. v. d. Goot. of hpt bedrijf alleen looncr.d
kan werken met het twe.e-ploegenstelsel,
bleef getuigt hei antwoord schuldig.
De verbaliseerende hoofdinspecteur van
den Arbeid G. J W. vanSierenburg
de Boer zeide. dat verdachte bij zijn aan
vrage om vergunning voor overwerk, na de
wijziging van het werktijdenbesluit, steeds
bleef vasthouden aan de wet van 1929, on
danks deze clausule werd toch een vergun
ning verleend. Spr verklaarde, dat het twee
ploegen.stelsel in deze fabriek zeer zeker
s ciaal in orde was. F.en groot voordeel was.
dat ook in den winter regelmatig gewerkt
werd. Hij was er van overtuigd, dat kalk-
7andsteenfabrieken in het twee-ploegenstel-
sq] thuisbehooren. Dit stelsel is sociaal mis
schien door den nachtarbeid minder aange
naam. maar door overwerk vergunning blij
ven er meer werkloozen op de straat.
Den oud directeur-generaal van den
Arbeid een heer E. J. W. Zaalberg
had 't zeer verrast, dat minister Romme
het werktijdenbesluit wijzigde, omdat er
geen behoefte was aan volle capaciteit
van alle kalkzandsteenfabrieken. Daar
stond voor de „Arnoud" echter tegen
over. dat ze goedkooper bouwmateriaal
kon leveren en kon concurreeren in het
binnenland tegenover het buitenland en
omgekeerd. Wat de sociale zijde betreft:
het is goed, dat de best-geoutilleerde fa
briek in stand blijft, omdat zij ook het
werkvolk de grootste zekerheid kan
geven. Spr. meende dat de andere fabri
kanten de ordening wenschen om daar-
12.30
„Kunstzinnig "leven In de Indi
sche Steden". 1.50 Orgelspel. 2.00 Boekbe-
AVRf>Dansorkest 4.55 Sportnieuws ANP.
5.00 Causerie: „Gesprekenen met luisteraars"
5.30 Voor de kinderen. 6.00 Sportpraatje. 6.1
Sportnieuws ANP. Gram.muziek. 6.30 Voeaa
trio „Sahetl". 6.40 Toesprank. 6.45 Vervolg
vocaal trio. 7.00 Ned. Herv. Kerkdienst. 8.00
Berichten ANP. MededeelIngen. 8.15 Muset
Ensemble, koor en solisten .9.00 Radiojo'
naai. 9.15 Omroeporkest en solist. 10.00
Radlotooneel. 10.20 Gramofoonmuzlek. 11.00
Berichten ANP. Hierna: AVRO-Dansorki
11.40—12.00 Orgelspel.
HILVERSUM II. 301.3 M. 8.30 KRO. 0.30 NCRV.
!.1S KRO. 3.00 NCRV. 7.4."11.10 KRO.
30 Morgenwijding. 0 30 Orgelconcert.
Gram.muziek. 4.30 Ziekenhalfuur. 4
Sportnieuws. 5.00 Chr. Zangvereeniging ..Ei
celsior-Halleluja" en orgel. 5.30 Ned. Her
Kerkdienst. Hierna: Vervolg van 5.00. 1.'
Sportnieuws. 7.50 Lezing: ..Godsdienst e
Sexualiteit". 8.10 Berichten ANP. Mededee-
ling-en. 8.25 Berichten. 8 30 Operette-uitzeu-
dlng (gr.pl.). 10.40 Berichten ANP. 10.50
11.10 Epiloog.
DROITWICH 1300 M. 12 50 Orkest. 1 50 TC'
tet. 2.40 Orkes., 4.40 Kwintiet. 5.40 Strijk
kwartet. 6.20 Orgel. 6.50 BBC-orkcst.
8.10 Plano. 8.20 Kerkdienst. 9.25 Radlotooneel
9.55 Orkest. 10.50 Epiloog.
RADIO-PARIS 1648 M. 11.50 Orgel. 12.50 Orkest.
3 20 Accordeon. 3.50 Orkest. 5.20 Orkest. 8.35
Zang. 8.50 Opera. 11.20 Orkest
RUSSEL 322 en 484 M. 322 M.10.50 Oude Ge
wilde muziek. 11.20 Carillon. 12.50 Orkest
3.35 Orkest en Accordeon. 5.34 Orkest 7.20
Trio. 8.20 Bonte Avond. 10.30 Orkest
484 M.: 10.20 Orkest 12.50 Orkest 2.50 Zang.
3.20 Orkest 5.20 Orkest 8.20 Operette. 11-0
Orkest
EULEN 430 M. 7.35 Solisten. 10.10 Blaasmu
ziek. 11.20 Orkest. 12.25 Orkesten. 1.20 Sextet
3.20 Orkesten. 4.50 Orkest. 5 20 Zang. «.25
Piano. 7.20 Opera. 10.05 Orkest.
El T8C1II.ANDSENDER 1371 M. 7 20 Concert
9.35 Wintersport nieuws. 10.20 Orkest
verzorgd door de AVRO. 8.00
Gramofoonmuzlek. 10.00 Morgenwijding.
10.15 Gramofoonplaten. 10.30 Ensemble J.
Kroon. 11.00 Declamatie. 11.39 Vervolg sn
eert 12.30 Gramofoonmuzick. 1.30 Orgelspel.
I.45 Lyra-Trio. 2.30 Declamatie, met piano
begeleiding. 3-00 Omroeporkest en solist.
4.30 Causerie „Mus-c Hall" (met gr.pl.). 5 .40
Kovacs Lajos' orkest cn gramofoonmuz! k.
7 30 Causerie ..Reisindrukken uit Zuid-
Afrika". 8.00 Berichten ANP. Mededeelingen.
8.15 Het Omroeporkest en solist 9 10 Cau
serie ..De Wajang". 9 30 Gramofoonmuzlek.
II.09 Berichten ANP. Hierna tot 12.00 dans
muziek (Gr.pl.).
ILVERSUM II 301 M. NCRV-Ultzendlng. 8.90
Schriftlezing, meditatie, gewijde muziek (gr.
pi.). 8.30 Gram.platen. 9.30 Gelukw
9.45 Grt
ïziek. 10.30 Morgendienst. 11.00
12.00 Be
richten. 12.15 Gram.muziek. 12.45 Amster-
Jamsch Kamermuziekkwartet. 2,00 Voor de
scholen. 2.35 Gram.muzlek. 3.90 Keukenwan-
ken. 3.30 Gram muziek. 3.45 Bijbellezing,
4.45 Viool en piano. 5.15 Voor de kinderen.
6.15 Gram.muzlek. 6.30 Vragenuur. 7.00 Bei
richten. 7.15 Vragenuur (vervolg). 7.45 Re
portage. 8.00 Berichten ANP. Herhaling SOS-
irhten. Sportnieuws. 8 15 Stafmuzi
- land", ca
;rle. 10.10 Berichten ANP. 10.15 Orgelcc
ïrt 10.45 Gymnastiekles. 11.00 Vervolg
R.I. 9 30 ..Hoe verdedigen^
i.30—12.00 Gram.muziek. Na af-
12.50 Orgel. 1.50 Trio. 3.20 Orkest.
4.20 Orgel. 5.20 Strijkaextet en trio. 6 40
Strtikkwartet 7.00 Muzikale causerie. 7 20
Cabaret 8.50 Radlotooneel. 10.35 BBC-Orkest.
1ADIO-PARIS 104S M. 12.29 Orkest 3 05 Cello.
3.20 en 4.20 Zang. 4.35 ViooL 5.20 Orkest.
8.35 Zang. S.50 Orkest
KEULEN 436 M. 5.50 Orkest 7.50 Orkest 11.20
Orkest 12.35 Symphonle-orkest. 1.35 Ensem
ble. 4.30 Koor cn orkest 6.30 Orkeat S.oO
Viool. 9 55 Orkest
USSEL 322 en 484 M. 322 M.: 12.50 Orkest,
6.20 orkest. 8.20 Cabaret
484 M.: 12.50 Orkest 1.30 Orkest. 5.29 Orkest.
6.35 Septet 8.20 Koor cn solist. 8.55 Radio
nieuws, 9.55 Blaastrio. 10.20 Gramofoon.
door de productie van 200.000.000 stee-
nen gedeeltelijk aan Hillegom te ont
nemen door afschaffing van het twee-
ploegenstelsel.
De ambtenaar van het O.M. Mr. Broer-
se, daarna requisitoir nemende, zeide, dat
hij aannam, dat verdachte te (toedcr trouw
gehandeld heeft, maar de kwestie is van
groot principieel belang.
Naar zijn aard, is de vergunning tijdelijk,
doch de daaraan verbonden voorwaarden
zijn dat niet. De vergunning is intusschen
afgeloopen en het Werktijdenbesluit is ge
wijzigd. Ter zake de drie gepleegde overtre
dingen, eischte Spr. drie boeten van f 6 tn
verzocht den kantonrechter, omdat er nog
slerhts enkele vonnissen op dit cebied zijn,
schriftelijk vonnis.
De verdediger van beklaagde, mr. F. v. d.
Goot concludeerde tot ontslag van rechts
vervolging.
De kantonrechter zal over li dagen schrif
telijk vonnis wijzen,
Onbetrouwbare Dienstbode
Zij gapte de linnenkast leeg
Reeds 'geruimen tijd bemerkte de fam.
B. te Oegstgeest. dat, hoewel zij de
garderobe en de linnenkast steeds bij
vulde, oe inhoud daarvan met groote
snelheid verminderde. Ten eind$ de oor
zaak hiervan te ochterhalen, nam men
de politie in den arm.
Men koipsterde het vermoeden, dat de
dienstbode van deze ongewenschte vermin
dering wel eens de daderes kon zijn. Het
was de gewoonte, dat wanneer de familie B
t»en avond uiteing, de dagdiensthode A. van
B. en haar zuster M. van B. beiden wonende
te S a s s e n h e i m, bij de kinderen kwamen
oppassen
Gisteravond gingpn de heer en mevrouw
B. weer uit en de dames kwamen zooals
gewoonlijk op hun post Omstreeks half
twaalf in den avond kwam de familie B.
thuis en de gezusters gingen daarna per rii-
wiel naar huis.
De politie had zich In de omvevin? van de
won ine van B. verdekt opgesteld en voor
dat de dames het huis van B. hadden ver
laten, had de politie reeds een zak met ap
pelen gevonden, welke zij te voren op het
erf hadden klaargezet. Toen de gezusters
van B buiten kwamen, zetten zij den zak
met appelen op de fiets. Doch nu kwam de
politie te voorschijn en rekende het tweetal
in. De gezusters van B. bekenden reeds ge-
ruimen tijd een groote hoeveelheid kleeren
eri eenige sieraden van de familie B. to heb-
!>en ontvreemd. Wanneer de familie B. uit
was, zochten zij rustig alles van hun gading
op. Bij een gehouden huiszoeking in de wo
ning van de gezusters van B. vond de poli-
en groote hoeveeiheid dames en kinder-
kleeding alsmede 7 paar schoenen en laar-
leesboeken en een gouden dames
horloge.
De gezusters van B. zijn na verhoor op
vrije voeten gesteld.
NIEUWE INDUSTRIE TE ECHT
Op het industrieterrein te Echt zal door
de blauwsteen kalkbranderij van de firma
H. F. Broek te Nuth. een fabriek van kalk-
poeder worden opgericht. In dit bedrijf,
waarin jaarlijks ca. 200.000 Ion kalksteen
zullen worden verwerkt .zullen 23 lot 30 ar
beiders werk vinden.
Met den bouw dor fabriek zal binnenkort
een aanvang worde-r gemaakt.
LN EEN BEERPUT GESTIKT
Gistermiddatr is de zestigjarige gehuwds
landbouwer J van Zon te D runen in een
beerput gevallen en gestikt Eerst eenigen
tijd na het ongeluk werd het slachtoffer se-
vonden.
WETENSCHAP EN KUNST
Prof. Buytendijk te Gent
Deze week zijn aan de Universiteit van
Gent met groot succes lezingen gehouden
door Prof. F. J. J. Buytendijk van de
Universiteit te Groningen, Prof. Finch
van het Imperial College of Science te
Londen en Prof. Es car ra, hoogleraar aan
de Universiteit van Parijs.
Ter gelegenheid hiervan heeft de rector
van de universiteit, Fredericq. aan de
drie buitenlandsche gelee den een banket
aangeboden, waaraan o.m. ook ds consul der
Nederlanden te Gent, K. G. W. baron van
Wassenaar, alsmede de Frans:'ne consul
aanzaten.
Een fotograaf te Goes, de heer F. de
Soomer, heeft in combinatie met enkele
andere heeren een uitvinding gedaan waar
door het werken in de donkere kamer door
een aanmerkelijk sterkere verlichting veel
aangenamer zal worden, terwijl het resultaat
zeker niet minder is dan in de vroegere don
kere kamer.
De uitvinding bestaat hierin dat in de don
kere kamer een motor werkt, die door een
venstertje een lichtgroen licht doet uitstralen,
dat zeker twintig maal sterker is dan het
vroegere lampje in de donkere kamer, zoo
dat in die kamer heel wat gemakkelijker dan
vroeger gewerkt kan worden.
HOOFDSTUK IV
Het kind!
Vader scheen gelijk te krijgen in zijn beweren, dat het een
Wonderkind was. Voor ze een jaar was liep ze al, de kleine
iWilly, enkele maanden later begon ze te praten, deed heele
Verhalen, al dient hier eerlijkheidshalve bij verteld te worden,
dat alleen haar ouders die verstonden, en verder wel, vol
gens moeder begreep ze alles.
Moeder babbelde den heelen dag met haar. „Ja, Willeke",
Was het dan, „nu heeft moeder het druk, nu moet ze nog
alles alleen doen maar later ga jij haar helpen hè?"
„Ja-ja", antwoordde Willy.
„Als je eerst maar van school bent, hè? Dan word je
moeders hulpje. We krijgen het dan saampjes net zoo leuk,
als moeder het vroeger thuis heeft gehad. Saampjes doen we
dan alles, werken, eten, koken, naaien, hè, kleine puk?"
„Da-da", redeneerde Willy.
„Jij maakt dan mooie jurken voor moeder en voor jezelf,
hou en van die fijne handwerkjesJa, en dan koopen we
een piano, zeg, is dat wat? Dan leer je pianospelen".
Moeder zag de toekomst zoo duidelijk, als het leven van
Bllen dag. Moeder was maar blij, dat vader er ook nooit over
dacht, van hun dochter een onderwijzeresje te maken. Wat
was nu voor een meisje béter, dan goed de huishouding te
leeren! En vooral als je er maar één had. Je werd zelf ook
een dagje ouder. Bovendien als je je kind thuis hield kon je
haar beschermen tegen veel, dat niet goed was, dat afvoerde
van God. Er heerschte zoo'n andere toon onder de jonge
menschen dan vroeger.
Och en al dat studeeren van meisjes juffrouw Ver-
duynen moest er niet veel van hebben. Ze vond het in één
woord: onvrouwelijk.
Toen Willy nog een jaartje ouder was, begon ze reeds
haar huishoudelijke eigenschappen te toonen. Ze liep liefst
den heelen dag met 'n stofdoek, wou die ook wel verwisselen
voor een theedoek, wanneer er dan althans iets af te drogen
viel en als dat maar niet altijd haar eigen onbreekbaar bordje
en beker waren. Er waren immers ook andere borden en
bekers?
Zoo kwamen er soms in een week meer scherven dan vroe
ger in een jaar.
Willy voelde eveneens veel voor „keedjes koppe". Matten
noch kleedjes waren veilig voor haar reinigingsijver, steeds
was ze aan het „opjape", wat moeders geduld vaak op een tè
zwaren proef stelde. Je had honderd oogen noodig met zoo'n
kind. Je kon geen oogenblik rustig aan de gang blijven. Hoe
speelden andere moeders dat toch klaar? Hadden die dan
minder actieve kinderen?
Andere moeders waren jonger, andere kinderen hadden
speelmakkertjes.
„Willy komt te weinig buiten, ze krijgt een buiskleurtje",
zeiden de menschen.
Juffrouw Verduynen wist, dat dit waar was. Ja, ze moest
meer met het kind gaan wandelen, maar daar kwam bijna
niet van. Ze was tegenwoordig nooit vroeg klaar en dan
meestal te moe om uit te gaan. Willy alleen buiten te laten,
neen, dat waagde ze niet. Achter het huis, ja, dat zou wel
gaan, maar hoe licht liep het kleine ding niet naar voren? En
daar was de vaart!
Wel was er een andere gelegenheid, om Willy van de
buitenlucht te doen genieten. Kobus, de koster had die
genoemd.
Kobus had gezegd: „dè kiend van jou. mensch, da kraig
zo zoetjes an een kleur as een vuil emp. Ze mot de lucht in.
Laat ze toch mè mein Kobussie speule. Je heb dan nie bang te
zain da d'r wat zei overkomme. want main jonchie is altaid
om en bai me. As ik t'r op één pas. ken ik et ok wel op twee
doen".
Kobus: de-koster!
Mocht Hannes-de-bakker al een man zijn. zooals men er
in Woudewijk geen tweede vond, van Kobus-de-koster kon
hetzelfde gezegd worden. Alleen Kobus' originaliteit was
van een andere soort. Kobus om het getuigenis te noemen,
dat hij van zichzelf gaf Kobus nam geen blad voor den
mond. Kobus zei zijn meening onverbloemd, aan ieder, die er
voor in aanmerking kwam en het liet hem koud, of de per
soon in kwestie daarvan gediend was of niet.
„Een beste kerel", vond meester hem.
„Een ongelikte beer", noemde hem de juffrouw. Bepaald
aangenaam was het haar niet. dat ze buren waren. Nee,
Kobus' huisje stond niet naast het hare aan de vaart. Zoo
voornaam was het niet. Als koster echter, had Kobus zijn
woning op „kerkegrond". achter de kerk en naast het kerk
hof. Waar nu de huizen van dominee en meester de kerk aan
beide kanten flankeerden, waar hun tuinen achter het bede
huis elkaar raakten, was de koster zoowel van den een als van
den ander de achterbuurman.. Hier te wonen was een heel
gemak voor hem, want nu had hij zijn arbeidsterrein als 't
ware naast de deur. Behalve de werkzaamheden, die zijn
kosterschap meebracht, bearbeidde hij de beide tuinen en
hield dan nog genoeg tijd over voor zijn eigenlijke vak, het
klompenmaken.
Meester had al vaak genoeg gezegd: „Laat Willy toch
met dat jongetje van Zwaanswijk spelen, 't Kind moét met
kinderen leeren omgaan".
Toen nu vader Zwaanswijk. oftewel „Kobus-de-koster". er
zelf ook al over begon, dacht de juffrouw: ik zal het kereltje
eens te visite vragen. Eens zien wat het er voor eentje is.
De kennismaking viel niet mee. Kobusje hing onwennig
tegen de tafel en vertelde al gauw, dat hij naar vader wou.
De juffrouw deelde den meester mede. dat hij haar over
dat Zwaanswijkje niet meer praten moest. Een akelig on
dankbaar kind was het. Had ze hem niet overladen met
lekkers? Had ze^ niet al Willy's speelgoed voor hem uitge
stald? Och. zoo'n arbeidersjochie ook! Zoo'n broertje van
acht groote jongens en meisjes. Zoo'n kind was natuurlijk
over 't paard getild. Jammer, dat er geen andere kinderen in
de nabijheid woonden. Bij Velders hadden ze b.v. zoo'n aar
dig meisje van Willy's leeftijd, maar dat was tien minuten
verder en ook aan de vaart. De Woudewijksche moeders
lieten haar kinderen veel vrijheid en beseften niet zoo het
gevaar van dat water 't Moest gezegd worden: van verdrin
ken hoorde je niet. maar juffrouw Verduynen waagde er haar
Willy liever niet aan.
Wat dat betrof, zou ze veilig zijn bij dat kind van Zwaansi
wijk, maar verder och nee niets gedaan
'l Wordt vervolgd.)
