Jlfcttttrr Critertjc (üéumitt AvanG N Dagelijks verschijnend Nieuwsblad voor Leiden en Omstreken Onze Jaareinde-bijlage IS ER WERK IN SURINAME? Schaatslaarzen I I V abonnementsprijs: Per kwartaal in Leiden en in plaatsen waar een agentschap gevestigd is 2.35 Franco per post 2.35 portokosten PeT week 0.18 Voor hel Buitenland bij wekelijksche zending4.50 Bi] dagelijksche zending5.50 Alles bij vooruitbetaling Losse nummers 5 ct. met Zondagsblad 7'/a et Bureau: Breestraat 123 Telefoon 2710 (na 6 uur 3166) Postbox 20 Postgiro 58936 abbrrtentiepnjjm: Van I tot 5 regels f.177» Elke regel meer CL22'/a Ingezonden Mededeeljngen van 1—5 regels 2.30 Elke regel meer 0.45 Voor het bevragen aan 't bureau wordt berekend 0.10 No. 6275 DONDERDAG 23 DECEMBER 1937 18e Jaargang die de lezers vandaag of morgen bij hun blad ontvangen, zal weer, naar wij op goede grond mogen vertrouwen, groote voldoening wekken. Aan inhoud, illustraties, opmaak en druk is alle zorg besteed. Deze Jaar- einde-bijlage mag dan ook vergeleken worden met de beste Kerstnummers die de groote Nederlandsche dagbladen aan 't einde van 't jaar gewoon zün te geven. Van den rijken inhoud noemen Wij: Een Kind is ons geborenl Meditatie over de beteekenis van 't Kerstfeest. Oude Kerstliederen, een nieuwe en belangrijke studie op dit gebied, door Joh. van Wolfswinkel. Heimwee, een Kerstvertelling door H. W. Aalders. Een overwintering in het Hooge Noorden (op Spitsbergen in 1633) door J. M. Droogendijk. Binnen- en Buitenlandsch Jaaroverzicht. De lichtende avondstond, kort verhaal door G. van Buren. Nieuw jaar sgebruiken bij de Chineezen en onze Voorouders, door Jos. van Grieken. Hoe Marie Louise Holland zag, een geïllustreerd artikel over het dag boek van Napoleons echtgenoote. Ook de Kinderkrant is ditmaal bijzonder boeiend en staat geheel in het teeken van 't blijde Kerstfeest. Ook werd een Torenraadsel opgenomen, waarvoor 15 prijzen beschikbaar zijn. Vergeet vooral niet van dit Jaareinde-nummer gebruik te maken bij uw propaganda-actie tot 't winnen van nieuwe abonné's. Banden Zondagsblad Hebt U al een band besteld? Zoo niet. doe 't dan nog heden en maak daarvoor gebruik van de bon, die wij in de courant van heden weer afdrukken. GEZINSPOLITIEK GEVRAAGD Een zeer opmerkelijk artikel van princi- pLeele en practisdhe beteekenis geeft Dr. A. Hijmans in het laatste nr. van Stemme des Tijds, over de noodzakelijkhedd van positieve gezinspolitiek. Gelijk bekend daalt de bevolkmgsstericte \>\j.alle volken van West- en Noord-Europa. O? deze regel vormt Nederland tothiertoe een uitzondering. Maar „voor ons volk nadert de tijd, dat het geen uitzondering meer zal maken op de overige ons omringende volken van West- en Noord-Europa!" Burgdörfer heeft reeds de vraag gesteld: „Sterven de blanke volkeren uit?" En wat Nederland aangaat, richtte prof. Van Vuuren een ernstig, waarschuwend woord tot het Nederlandsche volk. Wat beteekent de ontwikkeling van een volk tot een „volk zonder jeugd?" Hij mans zegt er dit van: „Het beteekent het opgeven en loslaten van een taak, van een opdracht, die ons als vodk en die aan ieder volk voor zich, gegeven is." Het is onmiddellijk duidelijk, dat de grond oorzaak, tevens grondfout van de ontvolking der naties in eerste instantie van geestelijken aard is en dat blijvende en wezenlijke andering ten goede slechts kan verkregen worden door een omzetting -van den geest, .van de levenshouding der volkeren zelf. Dat neemt echter niet weg, dat ofschoon de Overheid tegenover de doorwerking van verkeerde beginselen in hetvolksleven vrij wel machteloos staat 2dj toch ongetwijfeld de taak heeft, harerzijds al het mogelijke te doen om het kwaad te stuiten. Positief door aan de onzalige propaganda voor kinderbe perking paal en perk te stellen en negatief door aan het normale en groote gezin geen lasten op. te leggen, welke alleen reeds het verlangen naar de vorming daarvan neer drukken of doen vergaan. Dit sluit in, dat de Overheid steeds, maar vooral tegenwoordig, een gezonde bevol kingspolitiek, dus bewuste ge zinspolitiek heeft te voeren. De heer Hij mans is van meeninig, dat er in Nederland ten dezen nog veel te wenschen overblijft, ,dat er van een bewuste positieve gezinspolitiek ten onzent eigen! yk heelemaal geen sprake is. Ér zijn enkele „maatregeltjes, die althans de bedoeling hebben het gezin te kennen en aan zijn moeilijkheden tegemoet te komen", (bijv. vermindering der schoolgelden, als meer kinderen uit één gezin dezelfde school bezoe ken; kindertoeslag rijksambtenaren, korting op de directe belastingen), maar dat alles is Van geringe beteekenis. Drie gedachten van verdere strekking en diepgang brengt Hijmans ter overweging naar voren: 1. De zware indirecte belastingen treffen vooral het grootegezin. Eerlijkheidshalve moet men hier gezinnen vergelijken van gel ij k inkomen, dus van denzelfden le vensstandaard. 2. De groote winsten in vele gemeenten op de publieke bedrijven als gas en electriciteit Worden in verhouding voi-1 eer grooter deel betaald door het groote dar door het kleine gezin. En deze winsten wo; en gebruikt om den belastingbetaler te ontlasten, waaruit volgt dat het groote gezin wordt aangespro ken voor een tegemoetkoming aan den voor al gegoeden of zelfs rijken belastingbetaler. „Is het niet ongelooflijk en onzinnig, vraagt de auteur, dat het groeiende en nor male gezin in den vorm van in directe belasting en van de be doelde te hooge vergoeding aan de publieke bedrijven een aan zienlijk bedrag p r kind en pe jaar aan den fiscus te betalen heeft?" 3. De steunmaatregelen aan landbouw, tuinbouw enz. hebben een aanzienlijke ver- bobging tengevolge gehad van den prijs zer eerste levensbehoeften: brood, aardappe len, vleesoh, vet, spek, melk, 'boter, kaas enz. Het groote gezin betaalt door madded deze noodzakelijke, eerste levensbehoeften een grooter deel dezer steungelden dan het kléine. Positieve gezinspolitiek beteekent, dat al lereerst ami deze factoren, waardoor het nor male en -groote gezin in verdrukking komt, een einde wordt gemaakt. „Wij moeten kamen ziehier de slotsom van het aangehaalde artikel, welke wij harte onderschrijven tot een geheel van maatregelen, adeequaat aan den nood der ge zinnen en aan den ernst van het vraagstuk. Dan zal het zóó moeten worden, dat het oeconomisch gezien geen vo deel meer beteekent, indien het gezin klein of zeer klein is". Nederlandsch vrachtschip gestrand Vanochtend half tien is tengevolge van de mist een Nederlandsch vrachtschip, waar van de naam nog niet bekend is, een kilo meter ten Noorden van Eg mond aan Z'e e gestand. Een reddingboot is ter assis tentie uitgevaren. De heer D. van Geel is als burgemees ter van de gemeente Marum (Fr.) ge ïnstalleerd. Verschillende burgemeesters uit de omtrek en andere autoriteiten uit de ge meente of van elders waren daarbij tegen woordig. De loco-burgemeester, de heer A. Wes ter h o f opende de vergadering en sprak de installatie-rede uit, waarin hij hoopte, dat hij en anderen zich geheel oonoodig be zorgd hebben gemaakt over deze benoe ming. Nadat hem de ambtsketen was om gehangen aanvaardde de heer Van Geel zijn taak met het uitspreken van een rede waar in hij wederzijds vertrouwen en waardee- ren vraagt. Verschillende toespraken werden nog gehouden. Om den lezerskring extra te vergrooten Wie zich heden op ons blad abon neert, ontvangt de tot 2 Januari a.s. te verschijnen nummers met inbe grip der Zondagsbladen gratis. Voor aanbrengers van lezers voor minstens één jaar ir beschikbaar onze premie. Nieuwe abonné's op te geven aan ons Bureau of bij onze agenten. DE ADMINISTRATIE ITALIË EN ABESSYNIE De actie van onze Regeering Uit verschillende berichten blijkt dui delijk, dat de Nederlandsche Regee ring en speciaal Minister Patijn,met de Oslo staten in overleg is getreden over de diplomatieke betrekkingen van deze landen met Italië. Sommigen zijn van meening, dat onze Regeering het initiatief heeft genomen om Lon den en Par ijs-te bewegen Italië als overwinnaar te erkennen, ja in Belgi- sohe Regeeringskringen zou men over tuigd zijn, dat Nederland in elk geval het Italiaansohe keizerrijk zal erken nen door een gezant naar Rome te zenden, die in zijn geloofsbrieven aan den Italiaanschen koning de titels van koning van Italië en keizer van Abes- sinië zal vermelden. Het Noorsche Telegraaf-Agentsohap meldt zelfs dat de .Minister van Buiten- landsche Zaken K o h t, dit in een inter view heeft toegegeven, maar dat deze ér aan toevoegde: De Noorsche regeering heeft geant woord, dat Noorwegen op het oogenblik niet voor een dergelijke démarche (po ging) .in de West-Europeesche hoofdste den is. De Noorsche Regeering stelt zich op het standpunt dat deze kwestie door de groote mogendheden dient te worden geregeld. De vraag is nu maar wat deze stAp be teekent. Het Zweedsche Telegraaf-Agentschap deelt mede, dat de stap der Nederlandsche Re geering ten doel had de diplomatieke be trekkingen met Italië te vergemakkelijken, omdat de vier Oslo-Staten geen gevolmach tigd gezant naar Rome kunnen zenden, wat bij de tegenwoordige gespannen verhou dingen van groot belang is. Dat zou dus heel wat anders zijn dan een erkening der overwinning. En de Zweedsche regeering moet het dan ook op prijs stellen inzake deze aangelegenheid in contact met de andere Óslo-Staten te blijven. De correspondent van de N.R.C. te Stock holm voegde er gisteren nog aan toe: Het initiatief wijst geenszins op een voornemen, met de tot nu toe gevolgde Volkenbondspoliiek tegenover Italië als krenker van het Volkenbondspact te breken. Er wordt hier ook op gewezen, dat de aangelegenheid op het oogenblik feitelijk niet actueel is en dat de omstandighe den, waaronder de Nederlandsche regee- Het Fransche s.s. Biscarosse is gistermiddag door het verschuiven van de lading plotseling gaan overhellen en maakte ten slotte een slagzij van 45 graden. Slechts door het snel lossen van de lading kon omslaan worden voorkomen. ring zich een maand of drie geleden tot de andere Oslo-staten wendde, uiteraard verschillen van de omstandigheden thans, nu Italië den Volkenbond heeft verlaten. De Deensche minister zou dan ook in een persgesprek hebben medegedeeld, dat het verzoek van de Nederlandsche regeering tot geen resultaat heeft geleid. Uit Brussel wordt gemeld dat het over leg tusschen de regeeringen voortduurt. De roomsoh-katholieken daar zouden voor er kenning der Italiaansche regeering zdjn, maar de sociaal-democraten eenparig tegen. Vragen van den heer Wijnkoop Het Tweede Kamerlid Wijnkoop heeft den Minister van Buitenlandsche Zaken en kele vragen gesteld naar aanleiding van het initiatief der Regeering om tot erkenning met de zgn. Oslostaten van de souvereiniteit van Italië over Abessvnië over te gaan. Ge vraagd wordt wat de reden is van dit initia tief en of de Regeering niet van meening is dat, waar het zelfbeschikkingsrecht aan de bevolking van Abessynië tegen haar wil is ontnomen, een dergelijk optreden van Neder land er toe leidt, de onafhankelijkheid van kleine of zwakke staten meer dan ooit in ge vaar te brengen. Mr Dr P. H. W. G. v. d. Helm zegt: „Ja" Citruscultuur moet volgens hem worden aangepakt "1""oen tijdens de oprichtingsvergade- ring van de Prot. Chr. Emigraticen- trale, vorige week in Den Haag gehouden de burgemeester van Pijnacker, Mr. Dr. P. H. W. G. van den Helm, enikele belangwekkende mededeelingeü deed over mogelijke kolonisatie in Suriname, kwam bij ons de begeerte op, ter wille van de lezers hieromtrent iets meer te vernemen, en op ons verzoek was de heer vam den Helm gaarne bereid, ons ten stadhuize van hel landelijke Pijnacker te ontvangen. Daar, temidden van de echt-Hollandsche entourage van mistige weilanden en frissche boerenhoeven, hebben we toen ons licht eens opgesto ken over het perspectief, dat Pijnackers burgervader in ons Suriname ziet. „Steeds ben ik voor emigratie geïnteres seerd geweest" aldus ons slachtoffer. „Van 1921 tnt 1925 was ik in Suriname gouverne mentssecretaris en ook ben ik lid geweest van den Raad van Bestuur. In deze periode heb ik uiteraard ook kennis gemaakt met de nakomelingen van de Hollandsche kolonis ten uit 1815 Mijn oordeel over kolonisatie in Suriname heb ik neergelegd in 'n serie arti kelen in het Algemeen Weekblad voor Chris tendom en Cultuur en tevens in de Holland srhe Revue. Dat was in het jaar 1926. Mijn belangstelling voor het vraagstuk dateert dus niet van gisteren". Dan vertelt ons Dr. van der Helm, dat hij in emigratie slechts heil ziet, wanneer zij is gebaseerd op den grondslag van de religie. Deze gedachte heeft hem steeds beheenscht, ook toen hij reeds voor enkele jaren het nlan omvatte tol 'n centrale maatschappij tot ko lonisatie, waarvan overheidscorporaties en vereenigingen lid konden worden. Deze maat schappij zou 'dan mogelijkheden moeten on derzoeken, pioniers uitzenden, en daarnaast afzonderlijke koloniën oprichten in verschil lende deelen van de wereld. Door gebrek aan medewerking is deze eerste poging evenwel mislukt. Thans échter acht men den toestand met name in Suriname gunstiger dan ooit, en zoo kan op het oogenblik de mogelijkheid van nieuwe cultures worden overwogen. Volgens den heer vam den Helm is het gewenscht, bijzondere aandacht te schen ken aan de citrus-cultuur, waaronder dan wordt verstaan de cultuur van si naasappelen, citroenen, mandarijnen en grape fruit Deze citruscultuur is niet nieuw. Zoo is daarmee reeds begonnen in 1896, en wel door den Haarlemmer Henry J. Mulder. Zijn po gingen, die aanvankelijk veel succes "hadden zijn voortgezet door Dr, van HalL In 1907 echter kwam de banenencultuur op den voor grond, en de citrus raakte in vergetelheid. Een tweede poging, om deze cultuur geheel te doen slagen wérd ondernomen in 1922. En sindsdien heeft de zaak wat geschommeld. Uit de laatste periode verdient nog ver meld te worden, dat in 1932 de heer J. A. Barge als deskundige door de regeering naar Suriname werd gezonden, en uit het verslag dat hij in 1933 uitbracht, blijkt, dat hij ver voeren verkoop van citrusvruchten alleszins mogelijk achtte. En thans is door de regee ring de heer Ochse naar Suriname gezonden, om aan haar rapport uit te brengen over de mogelijkheden, welke de citruscultuur al daar heeft. De heer van den Helm meent te mogen zeggen, dat ook het gouvernement niet zonder belangstelling is voor de citrus cultuur. Zoo stelde het in 1935 bij het toekennen van subsidie aan koffieplan tages als voorwaarde, dat minstens een tiende van deze plantages, d.w.z. 1400 H. A., met citrusplanten zou worden, gevuld. Naar onze zegsman meent zou deze citrus cultuur het best tot haar recht komen, wan- neer zij werd beoefend door één maatschap pij, die voor een tiental jaren een monopolie diende te bezitten. Op deze wijze zou ook de uitvoer worden gecentraliseerd. Dit mono polie is mogelijk gemaakt door een betref fende bepaling, in 1936 door het gouverne ment van Suriname uitgevaardigd. Van particuliere zijde zijn in 1936 reeds gelden tóegezegd. Het spreekt echter volgens den heer van den Helm vanzelf, dat de op zet het beste zou slagen, wanneer de vorm gekozen wordt var. een N.V. Eerst dient ech ter nog te worden afgewacht, welke steun de regeering wenscht te verleen en. Komend op de emigratie vertelde de heer van dien Helm ons, dat de moeilijkheid bij vorige pogingen om te slagen steeds gelegen had in den factor van de emigranten. Op dit punt ontbrak elke organisatie. „En juist daarom", aldus de burgemeester, „juich ik de oprichting van de Prot. Chr. Emigratie- centrale toe. Het doel van deze centrale is immers, de menschen georganiseerd te doen emigreeren" Hij acht het dan ook den aangewezen weg, wanneer de onderneming, die de citruscultuur in Suriname ter hand zal nemen, zich in verbinding stelt met de nieuwe verceniging. Het,behoeft volgens den heer van den Helm geen betoog, dat de kolonisten van deze plannen geen gouden bergen moeten verwachten. Er zal in de West hard dienen te worden aangepakt. Maar indien hiertegen geen bezwaar bestaat, is er voldoende pers pectief. Tenslotte werd ons meegedeeld, dat men met kolonisatie naar de West niet bedoelt een kolonisatie „op den langen duur", waar bij dus alle contact met het moederland zou verloren gaan Indien de emigratie naar Suriname en het .verk aldaar maar voldoende wordt georga niseerd, acht de heer van den Helm de drei ging van de concurrentie met Javanen en Britsch Indiërs niet groot-. BEGROOTING VAN ONDERWIJS Door de Tweede Kamer aangenomen De Tweede Kamer heeft hedenmiddag de begrooting van Onderwijs aangeno' men met 57 tegen 30 stemmen. Tegen: soc.-dem.» comm., chr.-dem. en N.S.B. BEGROOTING VAN ECONOMISCHE ZAKEN Door de Tweede Kamer aangenomen De begrooting van Economische Zaken is hedenmiddag z.h.st. aangenomen, met aanteekening dat de communisten tegen zijn. De Belgische sleepvaart Door de samenwerkende tramsportarbei dersbonden is te Rotterdam met het Fede ratief Verbond van Vereenigingen van par ticuliere sleepbooteigenaren een bespreking gehouden over de ontstane positie in de Belgische sleepvaart In deze besprekingen zijn de wederzijd- sche standpunten nader toegelicht Als resul taat zal op zeer korten termijn een nieuwe conferentie belegd worden, waar de werk geversverenigingen nieuwe voorstellen zul len doen, rekening houdende met de wen schen die de arbeidersbonden hebben inge diend. De noodlottige twist te Terneuzen Bij 'n twist tusschen twee woonwagenbewo ners in het kamp bij Terneuzen, in het laatst van Augustus, die eerst gesust werd en later weer oplaaide, heeft een der twis tenden den ander, een zwager van hem, met een zeis zoodanig verwond, dat deze kori daarop overleed. De Officier van Justitie had tien jaar ge- eischt, het vonnis luidde zes jaar gevan genisstraf. Deze zaak is in hooger beroep voor het Gerechtshof te 's-Gravenhage behandeld. Nieuwe gezichtpunten voor deze. zaak van beteekenis kwamen hier niet voor. Ook nu bleek dat de verdachte een rustig en kalm man was, die nooit vocht en zelden met de politie in aanraking kwam. De procureur-generaal echter verwierp het argument noodweer en achtte' de opgelegde straf geenszins te zwaar en vroeg bevestiging van het vonnis. De verdediger achtte noodweer wel aan wezig en bepleitte overigens clementie. Uitspraak 5 Januari. Dagblad „De Grondwet" Een Jubileumnummer Op 1 Januari a.s. bestaat het te Roosen daal verschijnend (r.k.) dagblad „De Grondwet" vijf en zeventig jaar. Ter gele genheid van dit feit is een jubileumnum mer den abonné's en vrienden aangeboden. Dit jubileumnummer geeft in de eerste plaats de geschiedenis van deze krant weer, die eerst als „De Roosendaalsche Cou rant" verschean, (en met 160 abonné's begon, welk getal na enkele jaren tot 400 uitgroei de), doch later van naam veranderde en se dert 1869. „De Grondwet" heet. Niet het minst door de medewerking van Dr Schaepman heeft deze krant naam ge kregen waarbij ook niet mag vergeten wor den de energieke leiding van den heer J G wet" c'k m a n, directeur der N.V. „De Grond Verder wordt dit in boekformaat keurig uitgevoerd nummer gevuld met allerlei ar ti kelen over onderwerpen, die rechts streeks of zijdelings met het dagblad in verband staan. Het bevat vele illustraties Een mooi. herinnerin,! voor do vele aio- pe s die het blad nu heef*. N.V. Ant. van Gils' Schoenfabrieken Tel. No. 7 Moergestel N B. VOORNAAMSTE NIEUWS Dit Nummer bestaat uit DRIE bladen De Eerste Kamer heeft de Crisis-invoert wet aangenomen. De Tweede Kamer heeft de Onderwijst begrooting en de begrooting van Econot mische Zaken aangenomen. Een interview-met burgemeester Dr van' den Helm over de mogelijkheden van kot lonisatie in Suriname. De algemeene vergadering van de Bond van Chr. Scholen voor Mulo is heden in Utrecht gehouden. De bekende schrijver, de heer J. C. de Koning heeft afscheid genomen als hoofd der School met den Bijbel te Hillegom. De verdachte inzake de moord te Groede is thans op last van het Haagsche Hof in' vrijheid gesteld. Gisteravond is de spoorbrug bij Maast sluis aangevaren. De kwestie van Nederland en de erkent ning vhn het Italiaansche imperium. De non-interventie-commissie bereikl eenstemmigheid. Russische hulp voor Tsjang Kal Sjek? Speciale autowegen Te s-Gravenhage vergaderde de Ned, Vereen, voor speciale .autowegen. In deze vergadering hield ir. M. d e Wolff een voordracht over „de economische beteeke nis van speciale autowegen", waarin hij eerst naging wat er in de laatste jaren op dit gebied gedaan is. Pas sedert 1933 zijn autoriteiten iets meer tot de overtuiging gekomen, dat voor de veiligheid vain het verkeer het beter is wegen uitsluitend voor auto's aan te leggen, dan wegen voor ge mengd verkeer. Speciale auto-wegen geven den automobi list een veilig gevoel en het ontbreken van tegenliggers vermindert het gevaar. Ook de tijdsbesparing speelt een groote rol evenals het besparen van brandstof en het geringer aantal handelingen dat de be stuurder heeft te verrichten. De besparing van tijd en rijkosten zullen een aanzienlijk bedrag vertegenwoordigen. Hierna hield Kolonel P. W. Scharroo een met lichtbeelden geïllustreerde lezing over de Duitsche speciale autowegen. DE DORDRECHTSGHE ONDERLINGE CREDIETVEREENIGING N.V BO U W-C REDIETEN EFFECTEN Dr. H. Nanning'i TAND PASTA in tuben van 25 en 60 ets. Neerlands beste Tandpasta I Ingwersen Co. Keizersgracht 382 Amsterdam Belast zich met de altvoering van Effectenorders, het Incas- seeren van Coupons en het nazien van Lotingen. TeL 32121 en 33879, onder Bearstijd 31207 PALTHE's EXTRA-SERVICE: 6 Japonnen bij PALTHE in behandeling gege ven voor volledig chemisch reinigen, worden speciaal op pasvorm gecontroleerd en ver schoten en verbeten plaatsen gratis chemisch bijgeverfd. Bij verfjaponnen worden alle naden op speciale wijze omnaaid ter voor koming van uitrafelen der stof. PALTHE ^ATES PAPIEREN ZAKKEN HYGIËNISCH - WATERDICHT - STOFVRIJ Inhoud 25/50 Kg. SatesCepro Zakken Mij. N.V. Maastricht Franschen Singel 60 - Telefoon 4497

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1937 | | pagina 1