KERK EN ZENDING
AEG
VRIJDAG 3 DECEMBER 1937
EERSTE BLAD PAG. 3
a HULPPREDIKERS
Cand. T. Lopers, hulpprediker bij de
ij Gereformeerde Kerk van Winschoten, blijft
n ln de gelegenheid des Zondags '.e kerken te
2 dienen en een eventueel beroep terstond in
©verweging te nemen.
I Zijn adres is: Blijhamsterweg 22, W i n-
1 ©choten, telefoon 119.
Ds. J. C. HELDERS
Naar wij vernemen is ds. J. C. Helders,
k em. Ned. Herv. predikant te Bilthoven en
le een van de leiders van de Witteveenvereeni-
ging te Ermelo sedert eenigen tijd ongesteld.
EMERITAAT Ds S. O. LOS
Ds S. O. L o s, predikant der Geref. Kerk
te Giessendam, die reeds vijf maanden
door ernstige ongesteldheid verhinderd is ge
weest zijn amb elijke werkzaamheden te
verrichten, is op medisch advies voornemens
begin volgend jaar emeritaat aan te vragen.
Sietse O ene Los stamt uit een bekend pre
dikantengeslacht en is een kleinzoon van
wijlen Ds S. O. Los, een der eerste predikan
ten van de Scheiding, die in 1841 het predik
ambt aanvaardde te Koudum. Hij werd 29
Aug. 1874 le Terneuzen geboren. Zijn vader
verloor hij vroeg en waar hij als oudste van
7 kinderen als kostwinner voor zijn moeder
moest optreden, scheen het dat de weg tot
het ambt voor hem was afgesneden. God
baande echter een weg en in 1896 kon hij
aan de Theol. School te Kampen admissie-
examen doen. In 1901 werd hij ingeschreven
als student. Van de elf studenten die hun
propadeutisch examen deden was Ds Los de
eenige die bij de bekende overgang van Ba-
vinck en Biesterveld in 1902 hun alma ma
ter trouw bleven. Daarom hield hij bij het
gouden jubileum der School een toespraak
naar aanleiding van het woord van Job: „Ik
ben maar alleen overgebleven om het u aan
te zeggen".
In 1905 candidaat geworden, aanvaardde
Ds Los 1 Oct. van dat jaar het predikambt
te Nieuweroord. Hard heeft hij in zijn eerste
gemeen'.e aangepakt en er een rijke opleving
mogen constateeren. Het nieuwe kerkgebouw
moest worden vergroot en 18 Nov. 1908
mocht hij te Langerak een Evangelisatiege
bouw openen. 18 Juni 1911 legde Ds Los zijn
bediening aldaar neer om te vertrekken naar
Leerdam. Ook in Leerdam moest gedurende
het verblijf van Ds Los het kerkgebouw wor
den verbouwd en kon de Evangelisatie krach
tig worden ter hand genomen.
Op 17 Oct. 1920 deed Ds Los zyn intrede
te Giessendam. In verschillende deputaat-
schappen van classis en provincie heeft de
nu aftredende predikant zijn veelzijdige ken
nis en ervaring vele jaren voor het kerkelijk
leven ten dienste mogen stellen.
VRAAGBAAK r\JVOor
CHRISTELIJKE INSTELLINGEN
tei V txtrouwensadzessen ten dienste van
Stichtingen van Barmhartigheid. Zieken
huizen. Sanatoria. Instellingen. Tehuizen
VAMPYR-
STOFZUIGERS
3 TYPEN
PRIJS OP AANVRAAG
OOK IN HUURKOOP
lri' N.V. ELECTRICITEITS MY AEG
Frederiksplein 26
AMSTERDAM C.
TOONZALEN
BRAAT-DELFT
Centrale verwarming
Oliestookinrichtingen
Metalen ramen
LANKWARDEN'S
kWASCHINDUSTRIE
APELDOORN
TELEFOON 3531
Verzendt door geheel Nederland
Ds. H. WOUDSTRA
Ds. H. Woudstra, em. pred. der Chr. Geref.
Kerk, wonende te Woerden, is ongesteld.
Hij is door eeh beroerte getroffen. De dokter
is tevreden over het verloop, en hij hoopt,
dat een volstrekte rustkuur den patiënt goed
zal doen.
Ds. Woudstra is bijna 65 jaar en emeritus
(van Nijholtwolde) sedert 1931.
HET GEVAL Dr. J. L. SNETHLAGE
Dr. F. J. K r o p te Rotterdam heeft aan de
Algemeene Synode der Ned. Herv. Kerk een
uitvoerig memorandum gericht over de werk
zaamheden van Dr. J. L. Snethlage sinds zijn
belofte voor het Classicaal Bestuur te 's-Her-
togenbosch.
Achtereenvolgens worden artikelen en rede
voeringen van Dr. J. L. Snethlage behandeld,
alles met de noodige bewijsstukken.
Het oordeel over de houding van Dr. J. L.
Snethlage in verband met de door hem afge
legde belofte laat Dr. Krop aan het hoogste
bestuurscollege der Ned. Herv. Kerk over.
KERKELIJKE VERKIEZINGEN
Gisteren is de verkiezing gehouden van 26
gemachtigden van het kiescollege der Ned.
Herv. gemeente 'e Haarlem. Er waren can-
didaten gesteld door de kerkelijke kiesver-
eenigingen „Evangelie en Belijdenis" en
„Schrift en Belijdenis" en door de Vereeni-
ging voor Evenredige Vertegenwoordiging.
Op de candidaten van de kerkelijke kiesver-
eenigingen werden uitgebracht 1050 stem
men en op de candidaten van E. V. 530
stemmen.
Voor de Europeesche Theologenconferentie
die van 28 Dec. a.s. tot 3 Jan. '38 op „Woud-
schoten" te Zeist zal worden gehouden, wor
den de volgende onderwerpen aangekondigd:
Zullen de kerken worden tot de Kerk?;
Christelijke ethiek?; Christelijke gehoorzaam
heid met betrekking tot de cultuur; idem met
betrekking tot de sociale vragen; idem met
betrekking tot de politiek en Christelijke hoop
en activiteit. Tot de sprekers behooren de
heeren Prof. dr. P. S c h o 11 e n, hoogleeraar
de Gem. Universiteit te Amsterdam en
Ds. W. Visser 't Hooft uit Genève. Op
deze internationale theologenconferentie is
plaats voor 20 Nederlandsche theologen.
VEREENIGING VAN KERKVOOGDIJEN
De kerkvoogdijen der Ned. Herv. Gem. van
Holwerd, Medemblik, Noord-Scharwoude,
Nijkerk o. d. Vel., Schoondijke, Tiel en Win-
sum, zijn toegetreden tot de Vereeniging van
Kerkvoogdijen in de Ned. Herv. Kerk.
GODSDIENSTONDERWIJZER
Woensdag 1 December nam het hoofdbe
stuur der Confessioneele Vereeniging het
examen voor godsdienstonderwijzer af. Het
radicaal werd aan beide examinandi uitge
reikt, de heeren P. den Arend van Apel
doorn en G. den Houting van 's-Graven-
deel.
GIFTEN EN LEGATEN
Door wijlen mevrouw de Weduwe H. A.
Hoefhamer, overleden te Nunspeet, is
aan de Diaconie der Ned. Hervormde Ge
meente te Doornspijk gelegateerd f 5000,
om de rente van deze som telken jare te be
steden voor een uitkeering met Kerstmis.
Voorts heeft mevrouw Hoefhamer f 500
vermaakt aan de Chr. School te E1 b u r g.
DE LAATSTEN
Naar het D. N. uit Leningrad meldt, zijn de
beide laatste Evangelische predikanten in de
Sovjet-Unie de Duitschers Reichart, vader
en zoon, door de Gepeoe gearresteerd. De
ongeveer 1.750.000 Protestanten in de Sovjet-
Unie hebben thans geen enkelen predikant
STORMBRAND
21 Dec. a.s. zal het tien jaar geleden zijn,
dat vanwege de vereeniging van Kerkvoog
dijen in de Ned. Herv. Kerk de Verzekerings
commissie Stormbrand werd ingesteld. De
bedoeling was om uit het geval-Borculo een
les te trekken door het in gang zetten van
een kerkelijke verzekering tegen brand- en
stormschade. De verzekeringen vertoonen een
gezonden groei en jaarlijks kan een grooter
wordend overschot gevoegd worden bij het
kapitaal, dat echter nog bescheiden is.
AFSCHEID P. BRITTIJN
Wegens het bereiken van den pensioen
gerechtigden leeftijd heeft de heer P. Brit
tij n afscheid genomen als directeur van de
ambachtsschool te Winterswijk, welke
functie hij 30 jaar lang bekleed heeft. Onder
zijn leiding is de school van 31 beginnende
leerlingen uitgegroeid tot een bloeiende in
richting met 265 leerlingen.
IVIEJ. M. BUURMAN t
In den ouderdom van 60 jaar is te A pel-
do or overleden Mej. M. Buurman, die
20 jaar aan het Ned. Herv. Diaconessen-
huis te Arnhem als diacones was verbonden.
Haar stoffelijk overschot zal morgen, na een
rouwdienst in de diaconessenkerk, van half
11 aldaar worden ter aarde besteld.
Niederlande mlt be.-
slchtigung der Selacherfaura". mej. W. A. K.
v a ti der G e y n. geb. te Pulflijk.
Tot doctor In de Rechtsgeleerdheid, op proef
schrift getiteld: „Hoofdtrekken er overhelds-
bemt
THEOL. HOOGESCHOOL TE KAMPEN
Een zeer belangrijke aanwinst heeft
de Bibliotheek der Theol. H. S. te
Kampen gekregen, doordat haar ver
maakt is door wijlen Prof. Dr. T.
Hoekstra diens geheele bibliotheek.
Het is zijn wensch en het verlangen zijner
echtgenoote geweest, dat dit feit zoo sober
mogelijk vermeld werd. Maar voor de
Kamper Bibliotheek is het een legaat van de
eerste orde. Dr. K. J. Cremer, de Biblio
thecaris, zal maanden noodig' hebben, deze
rijke bibliotheek te catalogiseeren.
AMBACHTSSCHOOL BERGEN OP ZOOM
Gistermiddag is door het bestuur der am
bachtsschool voor Bergen op Zoom en
omstreken de verbouwing en het vernieuwen
verschillende gedeelten der ambachts
school, gegund aan den laagsten inschrijver,
den heer J. T. Rosmalen te Vugt voor
de som van f 65745.
>rnatlonale betallngsvi
ln Nederland sinds 31 Juli 1914". de hee
W. Kranenburg, geb. te Tiel.
n. Gem. Univ. Ge.il.Econ. We-
...sch.r doet. ex., de hjer F. Snapper.
Rechtsgeleerdheid: doet. ix., de heeren B. R.
M.O. nUte K3 (nntuurk.. schel
fle). Den Haag. Gesl. de he<
kens, Nijmegen.
Istent. Groningen.
ia, Haren; de heer J. Dijk
m. GesL mej. C. J. Brink:
Wiskunde L.O. Den Haag. Gesl. de heen
G. W. II. v. Kampen. Doetlnchem: H. J. Laai
land. Laren; L. de Wijn. Vlnkeveen.
Machinisten. Den H a s g. Gesl. voorl. dtpl.
de heeren J. C. Hubert, Den Haa«; C. Pais, Ter
schelling.
Kerstboodschap
Zoo juist verscheen de nieuwe Kerstbood
schap van dr P. Prins: „Goddelijke Inter
ventie". Iedereen weet op welke origineele,
pakkende en treffende wijze Dr Prins zijn
tractaten schrijft. Als straks de Kerstklok
ken gaan luiden, verspreidt dan dit tractaat.
Het is stemmig geïllustreerd en in kleur
gedrukt op zwaar, helder wit papier. Prijs
slechts 3.50 per 1000. Bij 10.000 ex. 3.25.
Vraagt gratis monster aan de N.V. W. D.
MEINEMA, Delft
DE „SINGPFARRER"
In het Kerkbl. der Geref. Kerken in H.V.
lezen we, dat de Duitsch-Evangelische Kerk
in Bohemen, Moravië en Silezië het amibt
van „Singpfarrer" heeft gecreëerd.
In dc gemeenten van genoemde deelen van
Tsjeoho-Slowakije worden diverse talen ge
sproken, en in de laatste jaren is er een ster
ke toetreding van nieuwe leden uit de volks
kringen. Daardoor is het 'noodig dat er een
uitwendige en inwendige gemeenschapsband
wordt gelegd. Eeh uitnemend middel daar
toe is de kerkzang en de kerkmuziek. Het is
nu de taak van den Singpfarrer den schat
van Evangelische liederen der kerk in zoo
veel mogelijk gemeenten levend te maken en
de eenheid der liturgie te bevorderen, en
voorts zooveel mogelijk te doen wat het doel
naderbij brengt.
Misschien is er ook in ons land plaats voor
den Singpfarrer.... vanwege de harmonie..
ONDERWIJS
EN OPVOEDING
AMBTSAANVAARDING
Prof. Dr. B. H. J. WEERENBECK
Hedenmiddag heeft Prof. Dr B. H W e e-
r en beek het ambt aanvaard van buiten
gewoon hoogleeraar in de Fransche en Pro-
vencaalsche taalkunde aan de R.K. Universi
teit te Nijmegen, waarbij hij een rede
hield over het onderwerp: „Remarques sur
la liguistique et la langue frangaise" „Be
merkingen over de Fransche taalkunde en
taal".
EEN RIJKE SCHAT
VOOR UW KLEUTERS!
Het prachtwerk met 211 Bijbelsche ver
tellingen (om voor te lezen aan kinderen
van 4 tot 8 jaar). 335 Bladzijden in
groot formaat met 52 levendige teeke-
ningen. De 2e herziene en vermeerderde
druk van
Het Grote Boek voor de Kleinsten
verteld door J. C. de Koning
Prijs slechts 1.90 - gebonden 2.50
In eiken boekhandel
UITGAVE J. H. KOK N.V. KAMPEN
TIEN MINUTEN STILTE
elke dag, om voor u zelf of met uw
gezin te lezen uit
AAN 'S KONINGS TAFEL
Dit is een boekwerkje van 96 pagina's,
dat om de drie maanden verschijnt
Elke pagina bevat een overdenking
voor elke dag van
Ds. J. H. C. Kamsteeg te Gorssel
Het wordt typografisch smaakvol uit
gegeven. Een abonnement op „Aan 's
Konings tafel", kost slechts 1.80 per
jaar (hiervoor ontvangt men dus 4 x
per jaar een aflevering van 96 pagina's
in stevig, omslag). Vraag aan uw
boekhandelaar of de uitgevers een
gratis proefaflevering! De eerste uit
gave verschijnt eind December over
de maanden:
Januari, Februari en M.aart
NEERBOSCH' BOEKHANDEL EN
UITGEVERIJ TE NEERBOSCH
EEN LYCEUM TE BANDOENG
Naar het N. v. d. D. voor N.O.I. verneemt,
is dr P. J. A. I denburg, directeur van
Onderwijs, naar Bandoeng vertrokken in ge
zelschap van dr R. W. van Diffelen,
hoofdambtenaar bij hetzelfde departement.
Het doel van hun verblijf in Bandoeng houdt
verband met de bestaande plannen om al
daar een lyceum op te richten.
Aangezien het aantal leerlingen van de
bestaande H.B.S. te Bandoeng te groot wordt
geacht en een lyceum in de bergstad niet al
leen het surplus aan leerlingen zou kunnen
opvangen, doch in een bestaande behoefte zal
voorzien, heeft het departement reeds eeni
gen tijd de oprichting van deze onderwijs
instelling bestudeerd.
Een „dundruk" ZAKBIJBEL
is slechts 14 mm. dik, weegt 230 gram en
kost in soepele linnen band 2.15.
Uitgave: A. JONGBLOED N.V.
Alom in den boekhandel verkrijgbaar
DREIGEND CONFLICT BIJ ALLAN
De rijksbemiddelaar Prof. Mr. Josephus
.Titta heeft op het Departement van Sociale
Zaken een conferentie gehad met partijen
betrokken bij het dreigend conflict aan de
fabriek van meubelen en spoorwegmateri-
aal der firma Allan en Co. te Rotterdam.
Gedurende deze besprekingen heeft de
Kijksbemiodelaar een voorstel gedaan, dat
nader in de organisaties zal worden ver
dedigd.
WETENSCHAP EN KUNST
De Vondeltentoonstelling
Binnenkort 2000ste bezoeker verwacht
De Vondeltentoonstelling in het Museum
Fodor, Keizersgracht 609 te A m s t e rd a m.
blijft zich in een toenemend bezoek verheu
gen. Binnen enkele dagen wordt de 2000ste
bezoeker verwacht.
Zooals men weet. wordt de tentoonstelling
op 2 Januari a.s. gesloten.
JAN ZWARTS OPVOLGER
De heer v. d. T. te Hillegersberg schrijft
is:
Naar aanleiding van het gisteravond in
Uw blad opgenomen bericht onder „Kunst"
over Jan Zwarts opvolger, moge ik het vol
gende opmerken:
De klacht die het Luthersche Kerkblad
„De Wartburg" uitte, moet men ten volle
onderschrijven. De kennis en bekwaamheid
van den opvolger, Piet van Egmond, kunnen
geheel buiten beschouwing worden gelaten.
De benoemers zijn zich blijkbaar niet bewust
geweest wat zij aan den overleden Orgel
meester verschuldigd zijn, ook ten opzichte
ui diens familie.
Wat betreft de mededeelinig, dat de plaats
..in Jan Zwart ook bij de Ned. Chr. Radio
Vereen, niet zal worden bezet door één van
zijn kinderen of één zijner leerlingen, ben ik
van meening dat de N.C.R.V. zichzelf hier
door groot nadeel berokkent, indien dit be
richt werkelijkheid is of worden zal. Ik ben
stellig overtuigd, dat de N.C.R.V. verschil
lende leden daardoor -.al verliezen. Boven
dien getuigt deze beslissing niet van groote
dankbaarheid en erkentelijkheid aan den
overledene. Moge geen misstap worden ge
daan!
„ONZE TAALTUIN"
Nr 8 van de 6e jaargang van „Onze Taal
tuin" opent met do rede van Prof. van
G i n n e k e n, gehouden bij de Nijmeegschp
Universiteitsviering van Vondels 350ste ge
boortedag. Daarna vervolgt P. Peters zijn
artikel over de vormen en de verbuiging
der pronomina in de Nederlandsche diaier
ten. Jac. van Ginneken vermeldt de
internationale vragenlijst over dialect-pho-
nologie. Tenslotte behandelt J. Slijpen
de vraag: „De Limburgsche sermoenen toch
Nederlandsch?"
Hoe „Gouden Teugels", de bekende ro
man van Mevr. A. van Hoogstratcn-Schoch.
in het buitenland gewaardeerd wordt, blijkt
wel uit de volgende feiten: van de Duit
se h e uitgave verschijnt dezer dagen de
zesde druk, in Boedapest verscheen de
vorige week de Hongaarsche vertaling,
in Stockholm verscheen eenigen tijd gele
den de Zweedsche uitgave, terwijl over
een Engelsche vertaling wordt onder
handeld. Dat is het buitenlandseh overzicht
Wat de Nederlandsche uitgave betreft
onlangs verscheen hiervan de achtste
druk en het blijkt wel, dat „Gouden Teu
gels" nog steeds een zeer gezocht boek is.
A. C. HUIZINGA, A. GRAMMAR
OF ENGLISH. Groningen, J. B.
Wolters.
Deze grammatica is bedoeld voor hen dib
voor het examen Engelsch L. O. zich voorbe
reiden. Volgens het voorwoord wil men aan
de candidaten zooveel mogelijk hulp bie
den, ook bij het maken van vertalingen.
Van blz. 1—196 vindt men de grammatica
ingedeeld op de gebruikelijke wijze, en
daarna van blz. 197—242 een appendix met
allerlei woorden en uitdrukkingen met oe
vertalingen ervan, die als illustraties die
nen van afzonderlijke paragrafen in het
voorafgaande gedeelte.
Wij hebben weinig opmerkingen te ma
ken; ieder die op dit terrein thuis is, zal
Inauguratie Prof. Dr H. Kraemer
Een rede over De Wortelen
van het Syncretisme
Hedenmiddag heeft Prof. Dr. h.
Kraemer zijn ambt als hoog
leeraar in de faculteit der Godgeleerdheid
aan de Rijksuniversiteit te Leiden, om
ondenvijs te geven in de geschiedenis
van den Godsdienst in het algemeen en
de phanomenologie van den Godsdienst
aanvaard.
Voor tot zijn eigenlijke onderwerp, „De
wortelen van het syncretisme" te komen,
deed spr. eenige principieele opmerkingen
vooraf gaan.
Voor tot zijn eigenlijke onderwerp, de
Wortelen van het Syncretisme
te komen, doet spreker eenige principieele
opmerkingen vooraf gaan.
Het syncretisme is in de 'geschiedenis en
phaenomenologie van den godsdienst een
bekend verschijnsel. Het wel haast klassie
ke voorbeeld van het syncretisme is het
godsdienstig leven in het Romcinsche Impe
rium in de eerste drie eeuwen onzer jaar
telling Ten gevolge van de Romeinsche uni
ficatie waren in het cultuurbekken van de
Middellandsche Zee volkeren, godsdiensten
cn culten in voortdurende beweging en uit
wisseling met elkaar, zij amalgameerden en
identificeerden zich cn tooiden zich met
eikaars namen en begrippen. Zoo kon men
priester zijn van meer dan één mysterie
religie. in verschillende heiligdommen tege
lijk knielen, want het was toch dezelfde
god. enz. Het Nco-Pythagorisme is een
voorbeeld van filosofisch syncretisme en
Plotinos trok van dit godsdienstig en filo
sofisch syncretisme de consequenties in zijn
grootsch systeem, waarin het Oer-zijn het
primum movens is en waarin de wereld
met al haar tegenstellingen is opgenomen
en alle vormen van godsdienst en cultus
worden erkend in hun relatieve recht en
zelfstandigheid
Waar uit komt dit syncretisme, dat de
vormen van een elementaire amalgamee-
ringsmania kan aannemen, voort?
Cumont antwoordt, dat het tot de natuur
van het paganisme behoort om eigen goden
met andere te identificeeren. Inderdaad is
dat zoo. Maar de vraag rijst, waarom dit
zoo is. Wanneer men de oorzaak in de to
lerantie van deze godsdiensten wil zoeken
dan wordt de nieuwe vraag, waar dan deze
tolerantie aan toe te schrijven is, en deze
vraag wordt te dringender wanneer men
het feit overweegt dat het jonge Christen
dom in deze tolerantie en identificatie niet
betrokken werd. De profetische religie van
het Oude Testament wees de neiging tot
syncretisme steeds met kracht af, en ook
de Islam, wanneer hij zich zijn vurig mo-
nothcisme herinnert, doet dit
Wenden we ons tot de thans levende
groote godsdiensten, dan is de overeen
komst met het beeld van het Oostersch-Hel-
lcnistisch syncretisme in den Romeinschen
Keizertijd, trots alle verschillen, frappant.
Door het geheele Oosten treft men dezelf
de massieve onderlaag van volksreligie aan
als dat het geval was in den Romeinschen
Keizertijd. In het gansche Oosten vindt men
in de soteriologische culten hetzelfde indi
vidualistische hunkeren naar heil als in de
mysteriën-religies in den Keizertijd. En ge
lijk de Neo-Pythagoroesche en Neo-Platonl
sche godsdienstfilosofieën alle vormen tan
religie in haar noodwendigheid en natuur
lijkheid wisten te „plaatsen", zoo vertoonen
de godsdienstfilosofieën van het Oosten
daarin een minstens even groot mecster-
Het is uit deze korte aanduidingen duide
lijk, dat de levende Oostersche religies kost
haar materiaal kunnen verschaffen voor
diepere doorgronding van het probleem van
het syncretisme. Aan allerlei voorheelden
wordt dit nog nader uitgewerkt. Typeerend
is het telkens weerkeerende gezegde van
den Javaanschen Desaman: alle godsdien
sten zijn per slot van rekening gelijk, dot
in heel Azië volledige instemming vindt. De
Chineesche versie hiervan is de klassieke
formule han san wei ji\ d.i. China omvat
drie godsdiensten, en toch zijn deze er
slechts één. Uit do vele voorbeelden blijkt
niet alleen de overeenkomst met het beeld
van het godsdienstig leven in den Rom.
Keizertijd, maar ook. dat liet godsdienstig
voelen en denken der volksmassa's en de
hoofdlijnen van het godsdienstwijsgeerlg
denken on dezelfde svneretistisehe conccp
tie van den godsdienst teruggaan. Dit syn
cretisme wijst naar een
merkwaardiq godsdienstig relativisme
maar waar ons moderne relativisme nis een
doodende adem over alle godsdienstige vi
taliteit heen strijkt, stimuleert dit relativis
me van het paganisme juist tot een over
weldigende godsdienstige productiviteit
De gmote Sinoloog de Groot stelde voor
China de vraag, welke toch die eonc religie
is, waarin de drie historische religies haar
oorsprong vinden, en hij noemt deze die Re
Iigion des Universums, van welken stam de
andere religies slechts takken zijn. Maar
terugdenkend aan het Javaansche gezegde
Hoogste stand te Vardö 770.4.
Laagste stand te Calais 741.6.
Stand vanmorgen half twaal# 745.0.
WEERVERWACHTING
Meest matige Oostelijke tot Noordelijk©
wind, zwaar bewolkt met tijdelijke opkla-
ring, kans op regenbuien, iets kouder.
BUITENLANDSCH WEEROVERZICHT
De hooge drukking in Lapland nam weer
in beteekenig toe, terwijl ook in het Z.W,
op de oceaan de luchtdruk gestegen is. Bij
IJsland verscheen een nieuwe depressie.
Geheel W.-Europa verkeert nog onder in*
vloed van de depressie, waarvan het cen
trum thans tusschen Brussel en Parijs ligt»
De diepte van deze depressie is evenwel wat
afgenomen. In Z.-Scandinavië en op dö
Britsche eilanden waaien krachtige tot
stormachtige N.O. tot N. winden, met regen
of sneeuwbuien. In Frankrijk waait het
krachtig uit N.W. tot Z.W.; ook hier valt
plaatselijk regen. Aan de Ö.-kant van het
depressiecentrum is het luchtdrukverval veel
geringer. In Duitschland en midden-Europa
is het vrijwel windstil met gedeeltelijk be
wolkts lucht en pjaatselijk nevel. Ook de
hooge Alpentoppen liggen in de wolken, net
sneeuwt er en de temperatuur is 813 gra
den onder het vriespunt. De temperatuur
is op de Britsche eilanden en in geheel
Scandinavië onder normaal; op het vaste
land van W.-Europa is zij er boven. De vorst
drong tot in N.-Denemarken door.
Voor onze omgeving wordt verder N.O. of
N. krmipende wind verwacht met daling
van temperatuur en mogelijk enkele regen-
THERMOMETERSTAND
Stand vanmorgen half twaalf 6.8 C.
4 DECEMBER
Zonsopgang 7.52 uur, zonsondergang 3.4s uur
Maan op vm. 9.01 uur, ondr nam. 5.07 uur
hier heel veel bekend3 aantreffen. Alleen
viel ons op wat in het hoofdstuk van het
verbum gezegd wordt bij do progressieve
vorm, die onder het hoofd „aspect" is op
genomen. Dit is natuurlijk heel goed, ook
Prof. Kruisinga noemt in de vijfde druk van
zijn „A Handbook of Present Day English"
de groep „to be" met „verbal ing" een ge
val van „durative aspect". De heer Hui-
zinga heeft echter geen verschil gemaakt
tusschen subjectieve en objectieve aspecten
of, zooals juister is, tusschen wat de Duit
schers noemen „Aspekt" en „Aktionsart",
welke termen door Kruisinga vertaald zijn
met „aspect" en „character". Bij zijn ver
klaring van wat de aspecten zijn, heeft de
heer Huizinga dit thans gebruikelijke on
derscheid verwaarloosd. Sedert Jacobsons
scherpzinnige recensie over Wackernagels
„Vorlesungen über Syntax" kan men ait
vei^chii evenwel niet meer neeeeren
en de vele andere voorbeelden beseffen wij,
dat de Groot hier een universeel probleem
heeft gemoveerd. Daarom is er een andere
wijze van benadering dan het zoeken naar
de oorsprong, die beter recht doet aan dit
universeele karakter, n.l. die der wezens-
typeering, of anders gezegd: het syncre
tisme is eerst secundair een godsdienst
historisch probleem, het is primair een
phaenomenologisch probleem.
Men kan de godsdiensten onder verschil
lende gezichtspunten indeelen, maar geen
indeeling legt zoo effectief het onderscheid
in apperceptie en structuur bloot als die ln
de profetische godsdiensten dei
openbaring en de naturalist 1-
tische van zelfverwerkelijking.
Met deze termen is gepoogd een cardl-
naal verschil aan te geven, hoewel natuur
lijk ook de naturalistische religies het he
grip openbaring en de profetische religies
de zelfverwerkelijking kennen. Maar alleen
de profetische apperceptie neemt het begrip
opehbaring, evenals het begrip God, volle
dig serieus. Beide radicale serieusheden
worden geformuleerd in de beroemde wnor
den van, Deut. 6:4: Hoor Israël, de Heer
onze God is een n i g Heer. Bij de na
turalistische religies betoekent openbaring
altijd een suprcem moment van godsdien-
stge ervaring.
De Indologe Betty Heimann deed voor In
dia wat de Groot voor China deed, n I. de
fundamenteele naturalistische apperceptie
aanwijzen van de Ind. wereldbeschouwing.
Mensch en natuur zijn identificeerbaar en
uitwisselbaar. Deze apperceptie wordt nog
versterkt door wat men de totalitaire grond
gedachte kan noemen, die door alle primi
tieve culturen heen loopt Het denken gaat
uit van de ontrehroken eenheid, waarin de
heele werkeijlkheid met al haar nuancen
en contrasten begrepen is.
Twee uitvloeisels van dit naturalistisch-
monistisehe denken zijn voor onze vraag
naar de wortelen van het syncretisme van
belang Het eerste is. dat wereld en leven,
mensch en natuur, lot en geschiedenis alle
binnen den cyclischen gang van de natuur
gezien worden. Alles heeft zijn plaats óm
dat het een verschijnsel is. Het tweede is.
dat de contrasten en tegenstellingen nooit
onverzoenlijk zijn. zij moeten er. elkaar
halanceerend, zijn en hebben alle hun
rechtmatige plaats. Zoo wordt het geheel
eigen relativisme van deze naturalistische
appercepties ons duidelijk, en tevens dat
hier de vraag naar waarheid niet zoo
klemmend is als in de profetische religies,
maar die naar de waarde meer aan
dacht vindt. Dit inhaerente relativisme van
het naturalisme en totalitaire monisme is
de ware wortel van het syncretisme.
Amy Groskamp-Ten Harei
MOEDEK. Baarn, Hollandia-druk-
kerö, N.V.
wer* v?anddr' d'0 d° schrIJfster hlertot onder
een goed gesitueerd gei-In. Eer^mcwd'er^dfe haar
man en haar kinderen hartelijk llefheef, die al-
J ledoelt, en toch hoe langer hoe beter
l6tk'
Ze°heeft I
gezin, doch i
kaï.der heen.
as wel hdschi'
niet. Er kome
t, al is 't danVók^edoeld als'een goed
i een leven dat goed bedeeld niet goed
JAN VRIENDS. De oolevnn
familie en cijn prooi. Rottere
NUgh en vi.n Ditinar N.V.
boek is tweemaal geschreven. Het
cript werk van maunden na jaie
udle, werd geheel vernietigd dot
ant is Jlt boek ln hoog mate. Het
P is het al. De ooievaar ia een vogel.
dan elke andere vogel, van leder de
het leven der dieren, die
ar zön ln den Immer g
staan, verteld ^vordt. dai
»o u boek wel
.in dat 1
Ook de achter ln het boek verzan elde unieke
erie van 78 toto's, zün als het boek: heel mooi!
H. Kok N.V.
aal is Pam bi* Oma gelogeerd, w
leintbode Pieun ie-i "wat va- de
>v*nslustlge, l'am h..eft te verdu
t hierover meermalen, doch hou
n Papi, die cooh ook een goed har
ht zich aan .1e UriUlem mk-ter. c
3 stelten knn Sitt**n. Vooral a l
n.'ere nichtjes ook nog b', oma
dagen hij Oma jn echter -poedlg voor hg.
M-.gRle e Git. de nlch Jes. vertrekken het eer.-t
en eenige dagen daarn i ock P.m. Pleun wordt
late door de herrlemnak.der.i niet vergden cn
Oma ook niet Pam schrijft Om- 'n groote bilef,
hoewel se niet van briefschrijven houdt, een
leuke, echte melsjesbrlef.
Voor sommige meisjes een echt leuk boek.
Voor anderen, die al wat veel „meLsJes"boeken
gelezen hebben is hel misschien wat al te ge-
w'ld-druk, sat de drie meisjes doen en beleven.
