jUraitie £eittórtjf (tTourant White horse Dagelijks verschijnend Nieuwsblad voor Leiden en Omstreken Onrijpe of verboden vrucht? 4-«el?eniu?jE$? fel:'uw* c&ottnüara. EEN MOOI NUMMER! PBNA Whisky Abonnementsprijs Per kwartaal in Leiden en in plaatsen waar een agentschap gevestigd is 235 Franco per post 2.35 -f portokosten Per week0.18 Voor het Buitenland bij wekelijksche zending4.50 Bij dagelijksche zending5.50 Alles bij vooruitbetaling Losse nummers 5 ct. met Zondagsblad 7'/: ct. No. 6241 bureau: Breestraat 123 Telefoon 2710 (na 6 uur 3166) Postbox 20 Postgiro 53936 ZATERDAG 13 NOVEMBER 1937 18e Jaargang 0Krt)ertentieprijjtn: Van 1 tot 3 regels 1.17'/» Elke regel meer0.22'/i Ingezonden Mededeelingen van 1—5 regels2.30 Elke regel meer0.45 Voor het bevragen aan 't bureau wordt berekend 0.10 Nog enkele opmerkingen over de Kabinetsformatie niet Bij de linksche politieke heeren blijft de Kabinetsformatie het groote struikel blok en een steen des aanstoots. De heer Albarda wist er geen weg mee en na hem ook anderen niet. Dit christe lijk kabinet is hun een doorn in het oog, Zou de heer Albarda bij voorkeur met de Katholieken en enkele andere „orde naars" in zijn geest in zee zijn gegaan, anderen droomden van het kabinet op breede basis, dat door den soc.-dem. woordvoerder niet ongeestig niet als o n r ij p e, maar als verboden vrucht werd gekwalificeerd. Dat dit kabinet op breede politieke grondslag er niet gekomen is, zoo rede neert men ter linkerzijde, is de schuld van personen of groepen ter rechterzijde. Van wie? Genoemd worden de namen van de heeren Schouten en Goseling. Weten doet men het echter niet en men gaat voorbij aan de mededeeling in de Me morie van Antwoord, dat voorwaarde voor het slagen van de poging kabinet op breede basis te vormen in de eerste plaats was, dat alle aangezochte personen zich konden vereenigen met den grondslag, waarop de formateur het kabinet wenschte samen te stellen en voorts dat de bezetting der por tefeuilles rekening hield met de ze- telverdeeling in de Kamer van die groe pen. waarop hij het oog gericht had. Dit laatste beteekent, dat moeilijk aan twee groepen met 10 man drie of vier porte feuilles en aan een groep met 17 man twee, aan een met 8 man twee en aan een met 31 man vier portefeuilles kunnen worden toebedeeld. Hier zou alle even redigheid zoek zijn. Nu is het breede-basis-kabinet gekomen. Wat is daarvan de logische verkla ring? Dat aan de twee gestelde voorwaar den niet is voldaan. Door wie? „Mijn politieke vrienden hebben mij niet in den weg gestaan", verklaart de formateur in de Memorie van Antwoord. Dan moeten de bezwaren van elders gekomen zijn. Wie het gebeuren in de maand Juni nauwkeurig in onze eigen en niet in de verwarring stichtende linksche pers ge volgd heeft, behoeft met een antwoord op de gestelde vraag het niet zoo moeilijk te hebben. „Op beide punten zijn moeilijkheden gerezen", verklaart de M. v. A. Princi pieel en materieel dus waren er be zwaren. Niet onduidelijk kan het zijn in welke richting die zijn te zoeken. De „hartekreet" door Mr. Oud op de Leeuwarder feestvergadering geslaakt, was een onbeheerscht, ontijdig spreken, dat geleid heeft tot torpedeering van het streven om op breede basis een kabinet te vormen. Dat positieve christelijke beginselen de grondslag voor het toekomstig regeer- beleid zouden vormen, was hem, den vrij zinnig protestant, die de volstrekte auto riteit van de H. Schrift niet kan aanvaar den en aan christelijke termen een geheel andere inhoud geeft dan in de kring der orthodoxe protestanten geschiedt, ten slotte te scherp belijnd. Gods wet op perste richtsnoer in wetgeving en bestuur was hem, den individualis:tischen protes tant achteraf misschien te „christelijk", om het zoo eens te zeggen. Er werd een soort puriteinsch bewind van geducht. Bij de bezwaren in deze richting heeft later de heer v. Lidth de Jeude, die klaarblijkelijk aanvankelijk zich had kunnen vinden in de formuleering van de grondslag voor het kabinet, zich aan gesloten. De Vrijheidsbond wilde zich vooral niet minder fier toonen dan de vrijz.-democraten; zij duchtte het brand merk van politieke slapheid en ging over stag in de verkeerde richting. Dat is vers één. Nu nog de materieele redenen, waarop de onderhandelingen van Dr. Colijn in eerste aanleg zijn gestrand. De Mem. van Antwoord duidt ze aan als: de bezetting der portefeuilles. Wenschten de vrijz.-dem. de twee zetels te behouden, welke hun in 1933 door zeer bijzondere omstandigheden waren toegevallen? Vermoedelijk wel. Dat de regelen der bescheidenheid daar bij wel wat erg ver uit het oog werden verloren, vak o.i. vrij sterk op. Maar dat „bezetten der portefeuilles" kan ook nog iets anders inhouden. We zullen wel niet ver mis tasten als we aannemen, dat reeds tijdens de pogingen tot kabinetsformatie de vrijz.-democraten bezwaren ten aanzien van de defensie plannen hebben opgeworpen. Latere ar tikelen van den heer Joekes over de Kabinets vorming wijzen met vrijwel absolute zekerheid in die richting. Wie deze feiten in zijn beschouwin gen betrekt, krijgt, meenen we, een vrij duidelijk beeld van de gang van zaken, al blijft daarbij de houding van de libe ralen een zonderlinge, stijllooze indruk maken. Doch dat is niet onze zaak. Maar waarom zoo is opnieuw ge vraagd heeft Dr. Colijn zijn opdracht niet neergelegd, toen hij in zijn eersten opzet niet slagen kon? Was daar aanleiding voor? De hem door H. M. de Koningin ver strekte opdracht: vorming van een ka binet, noopte er geenszins toe. En deze formuleering zal wel niet zonder reden aldus gekozen zijn. De groote vraag is ook of met neer leggen van de opdracht eenig positief goed zou zijn verkregen? Zou een andere formateur wel geslaagd zijn in de een of andere richting? Vrij zeker niet. omdat degenen, die het met het eerste pogen van Dr. Colijn eens waren, geen aanleidin zouden hebben gehad een program van vrijwel gelijken inhoud als het zijne onder een anderen formateur te aanvaarden. Een mislukking voor den tweeden for mateur lag dus voor de hand. Was daar het landsbelang mee gebaat geweest? Ons antwoord moet ontkennend luiden. Er zou daarna een derde stadium zijn gevolgd. De opdracht zou stellig bij Dr. Colijn zijn teruggekomen. Er zou dan een kabinet gevormd zijn, maar nadat on- noodig elders gevoelens van teleurstelling waren gewekt. Bedachtzame wijs heid heeft deze klip doen vermijden, ge leerd ook door ervaringen, die nog niet zoo heel lang achter ons liggen. Het praatje over overheersching van een bepaalde groep ministers in het ka binet heeft hier en daar ook nog al opgeld gedaan. Verstandig doet, wie deze dwaasheid langs zich heen laat glijden. Even nadenken kan van het onredelijke van zulk een bewering overtuigen bij kabinet, dat kabinetspolitiek voert en niet eiken minister aan individualistisch op treden zich te buiten laat gaan. Het praatje mist allen ernst, maar draagt wel het merk van politieke kwaadaardigheid. Dit laatste is ook het geval, als de heer Albarda in de richting der Katholieken de politieke pijl afschiet: van uw program komt niets terecht, onder Colijn hebt ge niets te vertellen. We hebben gemeend deze opmerkin gen naar aanleiding van het begrootings- debat maar eens afzonderlijk te moeten maken. We behoeven dan in onze kamer overzichten niet telkenmale op dezelfde zaak terug te komen. ZONDAGSWET NIET VEROUDERD Minister wil toepassing rustig afdwingen Wijziging van de Pensioenwet In de Memorie van Antwoord aan de Tweede Kamer betreffende de begrooting Binnenlandsche Zaken merkt de Minister op, ten aanzien van de Zondagswet, dat de toe passing hiervan in de onderscheidene gedeel- van het land zeer uiteenloopend is ge weest. Naast beteekenende gebieden, waar deze toepassing niet te wenschen heeft over ge laten en een volledige naleving plaats vindt liggen helaas een groot aantal gemeenten waar de toepassing van de wet zooveel te wenschen heeft overgelaten, dat zij een voor beeld is geworden van dood recht. Allerlei omstandigheden hebben hiertoe medege werkt. Zoo ook de voortdurende verkondi ging dat de Zondagswet van 1815 niet meer toepassend is voor dezen tijd. De minister kan deze opvatting in haar algemeenheid niet deelen. Hij meent, mede gelet op de groeiende be geerte onder ons volk dat de Zondags wet zoo krachtig mogelijk ook door de overheid dient te worden bevorderd, dat er aanleiding is rustig de toe passing en naleving van de wet af te dwingen. Do begrafeniswet Het nog steeds bij de volksvertegenwoor diging aanhangige wetsontwerp, zal, nadat door de regeering zal zijn nagegaan of ten aanzien van een of ander punt nog wijzigin gen moeten worden voorgesteld, verder wor den behandeld, opdat de incongruentie tus- L)at zal ieder zeggen, die het Zondagsblad van deze week met aandacht bekijkt. Als steeds keurig gedrukt en met vele illustraties verlucht. Van den rijken inhoud noemen wij de volgende artikelen: Persoonlijke herinneringen aan den pas overleden auteur J. K. van Eerbeek, door A. Wapenaar. Wilhelmus a Brakel. Kerkhistorische schetsen, door IJr. H. Kaajan. De schoonheid van Stad en Land, door Arie Visser. Het vreemde gebeuren, een mooi verhaal door M. A. M. Renes Boldingh. Manna, een Veluwsche Schets, door J. C. Barneveld. l'oen Beppie bij Grootvader logeerde, een leuk kleuterverhaal, door Dé Steinfort. En dan verder de gewone rubrieken: Meditatie, Binnen- en Buitenlandsch Overzicht, Kruiswoordraadsel, Damrubriek, Ruilbeurs enz. Naar de Kinderkrant, die geregeld een deel uitmaakt van ons Zondags blad, grijpen elke Zaterdagavond duizenden jongens en meisjes. Ons advies blijft: Bewaart de losse nummers van 't Zondagsblad! Een ingebonden jaargang is een prachtwerk voor elke boekenkast! sclien wetgeving en praktijk (lijkverbran ding!) kan worden opgeheven. De Pensioenwet De minister staat welwillend tegenover de voornemens van zijn ambtsvoorganger, de Pensioenwet te wijzigen in dien zin dat de weduwen- en weezenpensioenen (gezinspen sioenen- voor ambtenaren, wier traktement hooger is dan f 3000. worden verhoogd. Hij vertrouwt, dat het desbetreffende wetsont werp binnen afzienbaren tijd aan de Tweede Kamer ter overweging zal kunnen worden aangeboden. Het ligt in het voornemen van den minis ter, om de bestaande regeling tot inkoop van tijd, in 's Rijks dienst op arbeidscontract doorgebracht, welke regeling in de praktijk niet in alle opzichten bevredigend is geble ken, in nadere studie te nemen. Daarbij zal tevens worden nagegaan, of en in hoeverre het redelijk is, dat aan arbeidscon'.ractanten in dienst van provincies, gemeenten en wa terschappen de gelegenheid zal worden ge boden zich voor pensioen in te koopen. Steunregeling kleine boeren De minister Is bereid, in overleg te treden met zijn ambgenooten van Sociale Zaken er van Economische Zaken omtrent de vraag of. en zoo ja, welke maatregelen zouden kunnen worden getroffen om een goede uitvoering van de steunregeling voor kleine boeren welke 1 November j.l. is in werking getre den, te verkrijgen in de gemeenten, waar bij onderzoek blijkt, dat de vereischte medewer king te wenschen overlaat. Loodgieter neergestort Van 30 Meter hoogte Gistermiddag is de 23-jarige loodgieter J. van Steenbergen, terwijl hij werkzaam was aan de restauratie van de St Maartenskerk te Zaltbommel, door het breken van een sport van een ladder, van den nok van het ongeveer dertig meter hooge dak geval len. Hij gleed eerst langs een leien dak van tien meter lengte in een cementen goot en viel toen tusschen de stelling en de muur van het gebouw op een zes meter lager ge legen stelling, waar hij bloedend liggen bleef. Dokter Steenman verleende de eerste- hulp. Met ernstige inwendige kneuzingen is de man naar het ziekenhuis alhier overge bracht. Het ongeluk had nog ergere gevol gen kunnen hebben, daar de vader en twee broers van het slachtoffer eveneens op den ladder stonden, doch deze konden zich nog aan een uitstekend gedeelte van het dak vastklemmen en zich in veiligheid stellen. Gistermiddag had de arbeider L. uit Win- sum, werkzaam op een dorschmachine, in bedrijf op d" boerderij vanden landbou wer G. Kadijk te S c h o u w e r z ij 1, het ongeluk van de machine te vallen. Met zware inwendige kneuzingen is het slacht offer naar het Diaconessenhuis te Gronin gen vervoerd, EEN GOEDE VANGST Nadere bijzonderheden over de diefstal te Peize Daders hebben nog heel wat meer op hun kerfstok Naar mate het onderzoek vordert, blijkt hoe langer hoe meer dat men met de aan houding van de beide daders van den dief stal van 700 uit een melkauto te Peize een goeden slag heeft geslagen. L. K., uit Groningen, heeft gister voor de recherche te Groningen bekend debet te zijn aan den roofoverval op het postkantoor in de Steen- tilstraat te Groningen, waarbij een bedrag van 150 werd gestolen en aan de beroovinz van den heer P. in de Leeuwarderstraat, eveneens te Groningen. Wegens medeplich tigheid zijn een neef van den dader, H. K., uit Groningen en zekere J. C., uit Gronin gen, aangehouden. L. K. en de slager R., uit Peize, zijn ter beschikking van den Officier ran Justitie gesteld. Het onderzoek is nog steeds niet afgeloo- pen. In het bijzonder wordt thans nagegaan of de inbraken, welke in de laatste maan den gepleegd zijn, eveneens op rekening van de aangehoudenen moeten worden gesteld. Direct na het plegen van den roofoverval op het postkantoor in de Steentilstraat te Groningen, vatte de politie ernstige verden king op tegen den thans gearresteerden L. K. Hij werd echter door de getuigen ni^t herkend, zoodat men hem vrij moest laten. Gebleken is. dat door de aanhouding van L. K. en R. heel wat plannen niet tot uitvoe ring aijn gekomen. Zoo bekenden zij, dat op hun programma stond een roofoverval op een ouden alleen wonenden man te Peize Ook is gebleken, dat een van beiden op een Dinsdagmiddag een boer uit Zuidhorn, die een groot bedrag aan geld hij zich droeg, geruimen tijd heeft gevolgd. Hij nam daar toe zelfs een spoorkaartje naar Zuidhorn. Er deed zich echter geen geschikte gelegen heid voor de berooving ten uitvoer te leggen. H. K., een neef van L. K., blijkt betrokken te zijn geweest bij den diefstal van een geld kistje in Augustus 193G hij den slager de N.. in de A-Kerkstraat te Groningen. Voorts heeft L. K. mej. T. te Groningen een bedrag van ongeveer 100 afhandig gemaakt. Hij vervoegde zich daartoe van den zomer twee maal ten huize van de juffrouw, zeggende, dat hij opdracht had de belasting voor haar fe betalen. Met mooie praatjes wist hij de vrouw te bewegen hom het geld te geven. Veertien dagen geleden heeft hij getracht deze truc nogmaals uit te halen, doch dit is niet gelukt. J. C., die thans eveneens is aangehouden, heeft medegeholpen bij het stelen van groo te hoeveelheden metaal te Haren. Ook heeft hij van een opslagplaats in Groningen groo te hoeveelheden ijzer en koper. VERDRONKEN Gisteravond om zes uur is te Neder- Hardinxvel'd de 52-jarige soheepsbou wer A. Breur door onbekende oorzaak in het riviertje, dat achter zijn werf loopt, ge vallen en verdronken. Toen men. nadat de heer B. drie kwartier was weggebleven, op onderzoek uitging, vond men hem aan den kant voorover in het ondiepe water liggen. De levensgeesten waren toen natuurlijk ge weken. De man laat een vrouw en twee kinderen achter. VOORTVLUCHTIG VERPLEEGDE AANGEHOUDEN De geemeentepolitie te Ge 1 e e n heeft in een logement aan de Kampstraat aldaar aangehouden den beruchten D B. die in Juli voor den tweeden keer uit de Rijkswerkin richting Veenhuizen is ontvlucht. Na de ontvluchting heeft de officier van justitie te Roermond in het Alg. Politieblad zijn opsporing verzocht, waarbij tevens ernstig tegen B. gewaarschuwd werd. die als zeer gevaarlijk bekend stond en in het bezit was een met zes patronen geladen revolver. Bij zijn aanhouding bleek hij niet in het bezit van wapens te zijn. Voorloopig is de man opgesloten in het arrestantenlokaal, alhier. BRAND OP DE STAATSMIJN MAURITS Kolenafval ontbrand De Steenberg van die Staatsmijn Maurits te Lutterade staat sedert Woensdag in brand. Oppervlakkig beschouwd zag het ge val er niet zoo ernstig uit, maar geleidelijk aan stijgen er groote rookmassa's uit den zwarten berg op, waaruit blijkt, dat er in het inwendige een geweldige vuurhaard moet zitten. Met man en macht is men aan het werk gegaan om het vuur te blusschen, maar de groote watermassa's, die men op de berg spoot, leverden niet het geringste resul taat op. Thans heeft men ploegen van ongeveer dertig arbeiders tewerk gesteld om den berg gedeeltelijk af te graven, om zoodoende to' de vuurhaard zelf te kunnen doordringen of deze althans zoo dicht te benaderen, dat de blussrhing met water het gewenschte suc ces zal opleveren. Langs de helling is nu een diepe geul van ongeveer 25 meter lengte gegraven, waaruit overal rookmassa's opstijgen. Om 's nachts te kunnen doorwerken, heeft men op de be dreigde plaats een speciale verlichting aan gebracht. Zooals het zich thans laat aanzien, zal het zeker nog heel lang duren, eer men he' vuur meester is, temeer daar de kolenafval uit z.g. vetkool bestaat. De oorzaak van den brand is vermoedelijk zelfontbranding van stukken hout, die on der den hoogen druk zijn gaan gloeien. DE ZAAK VAN T SANT Voor ongerustheid of onbe haaglijkheid bestaat geen reden In de Memorie van Antwoord op het Voor loopig Verslag van de Tweede Kamer over de begroofing van Justitie deelt de Minister omtrent de zaak tegen den vroege ren Haag- schen hoofdcommissaris van politie mede dat voor eenig gevoel van ernstige ongerust heid of zelfs van onbehaaglijkheid niet de minste aanleiding bestaat. In deize zaak zijn eerder zwaardere dan lichtere maatstaven aangelegd, vergeleken bij die welke tegen over iederen verdachte bel oren te gelden De bijzondere aard der zaak en het groote tijdsverloop tusschen de beweerde hande lingen en de daarop gegronde beschuidi gingen mogen hiertoe aanleiding zijn ge weest, nu de zaak deze behandeling heeft gevonden, kan en mag daaruit niets andors worden afgeleid dan dat de beslissing om trent het al of niet verder vervolgen behoort tc worden afgewacht, met volledig vertrou wen in strikte objectiviteit. De zaak verkeert thans nog in het stadium van gerechtelijk vooronderzoek. De Minister kan en mag dan ook om trent de zaak zelf geen inlichtingen ver strekken. De Haagsche zedenzaak Het onderzoek naar het optreden van politie en justitie in deze zaak is nog niet geheel beëindigd. Wel heeft de procureur- generaal bij het Gerechtshof te 's-Graven- hage den minister een voorloopig rapport doen toekomen. Uiteraard kunnen omtrent de resultaten, ./elke in dit rapport zijn vermeld, zoolang het definitieve verslag niet is ontvangen, nog geen concrete mededeelingen worden gedaan: de mogelijkheid bestaat toch, dat op onderdeelen nog eenige verschuiving van inzicht plaats vindt Wel kan reeds op het oogenblik in alge- meenen zin worden medegedeeld, dat de in deze aangevoerde beschuldigingen naar het oordeel van den procureur-generaal door Je resultaten van het onderzoek niet alleen niet gegrond zijn, maar voor 't grootste ge deelte op overtuigende wijze zijn weerlegd VERMIST MEISJE TERECHT Het minderjarige meisje A. B. H. v. d. Berg, uit Am sterdam dat sedert 19 September 1.1. werd vermist, is heden te Utrecht door de politie aange houden. Het „nieuwe gebouw" van de Christelijke H.B.S. aan den Linker Maasoever te Rotterdam, dat. hoewel niet geheel „af" reeds in gebruik is. doch Zaterdag 20 Nov. officieel geopend zal worden door Minister Slotemaker de Bruine N.V. GRONINGSCHE HYPOTHEEKBANK VOOR NEDERLAND gevestigd te GRONINGEN De Bank geeft uit: 31/2 Pandbrieven a IOOV4 (Koers van omwisseling 100 VOORNAAMSTE NIEUWS Oit Nummer bestaat uit DRIE bladen en het ZONDAGSBLAD In de Tweede Kamer hebben de heeren Oud en Deckers bij de algemeene beschou wingen over de begrooting het woord ge voerd. Verschenen is de Memorie van Ant woord over de Justitie-begrooting. De 16e partij tusschen Euwe en Aljechin is geëindigd met remise. Gister zijn aan de Vrije Universiteit ge promoveerd Ds P. Prins en Ds. J. H. Kroeze. De opening van het nieuwe Bondshuis van de Bond van J.V. op G.G. Japans weigering, aar de Brusselsche besprekingen deel te nemen, brengt de conferentie op het doode punt. U kunt deze man worden! staat fieUechterVmet Uw theoretische! ontwikkeling PBNA, hetNederlandsche Technieum, Arnhem, geeft reeds bijna 25 jaa^ met groot succes schriftelijke cursussen op het gebied van BOUWKUNDE, WATERBOUW! KUNDE, WERKTUIGBOUWKUNDE, ELEO TROTECHNIEK en CHEMIE. - Zend de.J met Uw naai -RNHEM BC BETONHOUT KISTENHOUT Houthandel „ALBLAS" N.V. WADDINXVEEN Opslagplaatsen te: 's-Gravenhage: Fahrenheitstr. 313 -Rotterdam: Zwaanshals 119—121 TRIPLEX - Vraagt prijs - LIJSTWERK Generaal Agent ANDRE KERSTENS, Tilburg J-IOT-EL TEL.31660 CATC ■BA& QUKS-mt TOON jrftOOHCNB V KOUD WATta OP ALLS KAMC5S KAMERS MET ONTBUT-f-3." NET BADKAMER -P-4.- Vier mannen door electrischen stroom getroffen Een doode Men meldt ons uit Rotterdam: Aan den Statensingel nabij de Boreel- straat is gister een ernstig ongeluk gebeurd, dat een metselaar het leven heeft gekost. Bij een bouwwerk aldaar waren vier arbei ders bezig met het verplaatsen van stalen ramen. Een van die ramen, welke ongeveer 150 K.g. woog, hadden zij een eind ver sjouwd, waarna ze even rustten. Zij be merkten evenwel niet dat er on straat een eleetrische kabel lag. Het raam dat aan de onderzijde een scherpen kant had kwam op den kabel te staan, sneed door de isolatie heen en geraakte aldus onder stroom. Drie arbeiders kregen een schok, maar leven ongedeerd. De vierde kreeg een hevi- gen klap en werd een eind weggeslingerd. Het was de 21 jarige metselaar J. L. C. van Ieten, gewoond hebbend aan de Dijkstraat, die op slag gedood moet zijn. Het stoffelijk overschot is per auto van den geneskundi- gen dienst naar het St. Franciscusgasthuis gebracht.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1937 | | pagina 1