VRIJDAG 29 OCTOBER 1937
DERDE BLAD PAG. 10
gen weg wijzen. Zoo zal de gedachtenis van
dezen rechtvaardige ten zegen zijn voor de
jeugd, indien zij eerst zich in Kuyper ver
diept. Dat kan zij indien zij het geheim
van Kuyper's leven blijft kennen, dat is: de
heilige geloofsactie in den band met Chris
tus. Zoo blijve door Gods genade Kuypers
naam door onze jeugd steeds in woord en
daad met eerbied en trouw genoemd en
HET V.U.-PLAN VAN HET
VROUWEN-COMITE
Dankwoord van Dr. Colijn
Va<n de plechtigheid, die gistermorgen in
de Apollohal plaats had en waarin door
de presidente van het Vrouwen-Comité een
bedrag van meer dan drie ton werd aange
boden, gaven we gisteren reeds verslag.
In zijn antwoord bracht Dr. C o 1 ij n al
lereerst dank aan mevr. Verdam en ook
aan de dames Woltjer en Potgieter. Mevr.
Woltjer, zoo zeide spr,. was wel erg beschei
den door zich als het ware te verontschul
digen, omdat men in Indië weinig zou heb
ben gegeven. Spr. had echter een rekensom
gemaakt en er van uitgaande, dat er in
Nederland ongeveer 600 maal meer Gerefor
meerden wonen dan in Indië kwam de op
brengst van Indië toch heel aardig uit met
die van Nederland.
Tegen mevr. Potgieter zeide spr.: gij
draagt een beroemde naam, een naam die
klinkt door heel Zuid-Afrika. Wanneer een
draagster van dien naam op onze eeuw-
leestvergadering verschijnt en getuigen wil
van de liefde, die ook in Zuid-Afrika voor
onze Vrije Universiteit leeft, dan treft ons
dat diep.
Zijn dank aan de vrouwten ten getale van
30.000 concentreerend in een woord van
hulde aan mevr. Verdam en haar naaste
mede-arbeidsters zeide spr. dat in haar
werk ook het verstand had gesproken, maar
toch in de allereerste plaats het hart.
Spr. wilde er niet van uitgaan, dat de
vrouwen alleen, zonder eenige mannelijke
hulp de actie hadden gevoerd (vroolijk-
heid).
Zonder ieders aandeel op 'n goudschaaltje
af te wegen wenschte spr. toch ook aan de
heeren Verdam en Grosheide dank te zeg
gen om te constateeren, dat het heelemaal
niet erg was geweest als het woord van
Genesis eens werd omgedraaid en voor dit
doel de man een hulpe was tegenover de
ivrouw.
Nadat spr. ook den heer Faber, den admi
nistrateur had dank gebracht, richtte hij
zich tot de 30.000 busjeshoudsters en alle
gevers en .geefsters.
Meer dan drie ton werden in jaren
van diepe crisis in een kleine kring
van personen-bijeengebracht; in tijden
van druk, die op ons volk werden
gelegd, grooter dan in eenig ander
tijdsdeel gedurende de laatste 100 jaar.
Ook dat mag in het oog worden gehou
den als men het resultaat beoordeelt.
Ook de centen hebben tot het bijeen
brengen van dit bedrag niet ontbroken.
Wordt ons hart dan niet ontroerd, wan
neer we daaraan denken? Wie waren
het, die het geld bijeenbrachten?
Vrouwen, die voor het grootste deel
niet zelf met de wetenschap in direct
contact kwamen., maar die de stofdoek
weten te gebruiken, zoo noodig ook een
kachel wisten te poetsen en wellicht
ook de dweil hanteerden.
Wij mogen God danken, dat hij ons
die krachten in dit volksdeel gaf. Zon
der deze eenvoudige menschen is het
onmogelijk in Nederland een Vrije Uni
versiteit te stichten en in het leven te
houden.
Het Is het geloof van het
eenvoudige volk, dat deze
Universiteit draagt.
Dr. Colijn vervolgde, dat nu met den ar
beid moest worden voortgegaan: de 4de fa
culteit heeft nog heel veel noodig en staat
eerst aan het allereerste begin en de weg
tot de medische faculteit loopt door de 4de
faculteit heen.
De iaren, die achter ons liggen, aldus
Spr. hebben getoond, hoe het kan.
Spr. besloot met het citaat van Idenburg,
Waarin de stichting van de Vrije als een
geloofsdaad werd geschetst en tot vernieuw
den offerzin werd opgewekt, welke woorden
'door de .vergadering staande werden aan
gehoord.
Het Vrouwencomité gedechargeerd
Na de toespraak van Dr. Colijn kwam de
Vraag aan de orde op welke wijze het best
idécharge kon worden verleend.
Op voorstel van den president gaven de
'duiaenden aanwezige busjeshoudsters door
het opsteken der handen onder applaus
aan het Moderamen van 't Vrouwencomité
!de gewenschte décharge.
Telegram uit Kaapstad
Op verzoek van president Dr. Colijn las
mevrouw Potgieter-01 i vi er voor een
telegram uit Kaapstad, gezonden door de
Calvinistische Vereeniging en eenige geest
verwante families aldaar, waarin de beste
Wenschen werden vertolkt voor den arbeid
Van de V.U.
Huldiging presidente en secretaresse
Mevrouw Van Baren, uit Delft, vice-
presidente van het Vrouwencomité, huldig
de hierna namens het moderamen de pre
sidente, Mevrouw Verdam-Okma, van
wie de gedachte van het V.U.-plan was uit
gegaan. Dank bracht spr. haar voor de
prettige leiding in de afgeloopen vijf jaren
en zij overhandigde de presidente als blijk
van waardeering een zilveren V.U.-busje
j(applaus).
Tot mej. Van Oversteeg, de secreta
resse, zich richtende, vertolkte mevrouw
Van Baren aller groote bewondering voor
haar arbeid, terwijl zij de secretaresse een
electrisch klokje als souvernir aanbood (ap
Dank aan de solisten
Do president richtte een woord van
dank tot 't Hollandsch Vocaal Kwartet (de
'dames To van der Sluys en Suze Luger met
de heeren van Tulder en Bavelli). Men
fcegt wel eens, dat Calvinisten geen kunst
aen waardeeren, en inderdaad er is
kunst waarop dit van toepassing is. Uw
zang evenwel heeft ons zeer voldaan.
Hierna hebben de heeren Mr. S. de Vries
Czn. en Prof. Dr. G. J. Sizoo de door ons
vermelde toespraken gehouden, waarop de
morgenvergadering met gezang en dank
zegging werd gesloten.
HERDENKING DOOR DEN
SENAAT DER V.U.
„Kuypers ge* Dofsstuk"
De openbare Senaatszitting, die te half
\ier aanving, was niet zóó druk bezocht
als de samenkomsten van 's morgens en
"s avonds, maar toch hebben circa 2500 per
sonen met aandacht geluisterd naar de
rede van Prof. Dr. F. \V. Grosheide
over „Kuypers geloofsstuk". Een verslag
hiervan stond in ons blad van gisteren.
De zitting werd van de zijde der V.U. bij
gewoond door de hoogleeraren in ambts
gewaad. door directeuren en curatoren, ver
tegenvoordigers van de Commissie van toe-
zich namens de Regeering en Prof. Dr. II.
A. van Bakel, rector-magnificus van de
Gemeentelijke Universiteit.
Met het lezen van Psalm 90 en gebed is
de zitting geopend door den rector-magni-
ficus der V.U. Prof. Dr. G. J. Sizoo, die
er in een inleidend woord op wees, dat de
naam van Dr. Kuyper genoemd wordt als
oen der grootsten onder de grooten. In het
zoo veelzijdig leven van dezen grooten Ne
derlander nam de VU. een centrale plaats
in. Vandaar dat de Senaat in het beleggen
dezer openbare zitting een eigen taak heeft
gezien
DE GEDENKSTEEN VAN DE
STUDENTEN
Namens de familie door
Prof. Dr. H. H. Kuyper aanvaard
Na deze Senaatszitting is in het gebouw
der V.U. een gedenksteen onthuld ter na
gedachtenis aan Dr. Kuyper, aangeboden
door het Studentencorps aan Directeuren.
Tc-spraak Dr H. Colijn
Dr. H. C o 1 ij n zeide in een toespraak
vooraf, dat hij het jammer zou vinden, in
dien alleen deze steen onder de studenten
de herinnering aan Dr. Kuyper zou leven
dig houden. Willen we hem waarlijk eenen,
dan moeten ook de studenten zich er op
toeleggen zijn werken in zich op te nemen.
Daardoor blijft het karakter der V.U. be
waard en komt nooit het oogenblik, waar
van Kuyper vroeger eens heeft gesproken:
Mocht de V.U. haar levensbeginsel ontrouw
worden, dan zal ik de eerste zijn om haar
af te breken
Verdiep U, aldus richtte spr. zich tot de
studenten, in de werken, die Dr. Kuyper
heeft nagelaten, opdat gij straks zijn werk
moogt voortzetten.
De eigenlijke plechtigheid der onthulling
werd bijgewoond door heel den universitai-
ren kring, alsmede de familie Kuyper.
Toespraak G. van Andel
Nadat het Integer Vitae" gezongen was,
sprak de rector van het Studentencorps
N.D.D.D., de heer G, van Andel.
Na de aanwezige genoodigden voor hun
aanwezigheid te hebben dank gezegd, wees
spr. erop, dat in het feit, dat Dr. A. Kuy
per het eere-lidmaatschap van het studen
tencorps heeft bekleed, reeds een reden lag
voor het corps om hem officieel te herden
ken. Echter kwamen daar nog andere rede
nen bij, waarbij spr. een oogenblik de aan
dacht wil bepalen.
In 1897 heeft het corps aan Dr. Kuyper
de eerebul uitgereikt. Het erkende daar
mee, dat er tusschen hem en het corps bij
zondere banden bestonden. Niet alleen, om
dat hij de stichter der Universiteit was,
maar ook omdat hij den Gereformeerden
student gedwongen heeft te zoeken naar
eigen levensvormen. Dit belangrijke punt
moet ons aldus spr. nog altijd bezig
houden. Spr. wijst op de moeilijkheid om
tegenwoordig studie te blijven maken van
Dr. Kuypers werken,, door het vele, dat
daarna gekomen is, maar zegt, dat de
wensch om op zijn fundamenten te bou
wen, blijft leven.
Een tweede punt, waarop spr. wil wijzen
is, dat door deze wijze van herdenking het
studentencorps de Vrije Universiteit erin
betrekt. In de dagen van de oprichting der
Universiteit was het een geloofsdaad er
zich als student te laten inschrijven. Nu
dat niet meer zoo is, wil het studentencorps
door deze herdenking van Dr. Kuyper too-
nen te weten, dat het een bevoorrechte po
sitie inneemt. Temeer, waar elders steeds
grooter aanvallen op de jeugd worden ge
daan.
Na den wensch te hebben uitgesproken,
dat het studentencorps een werkelijk deel
moge zijn en blijven van de Vrije Univer
siteit, verzocht spr. Prof. Dr. H. H. Kuyper
tot de onthulling van den gedenksteen te
willen overgaan.
Toespraak Prof. Kuyper
Prof. Dr. H. H. Kuyper sprak na de
onthulling woorden van dank namens de
familie Kuyper.
Wij ouderen, zei spr., zijn machtiger on
der den indruk gekomen van zijn uiteen
zetting der Calvinistische beginselen. Spr.
hoopte, dat ook onder de tegenwoordige
studenten Dr. Kuyper en zijn werk zou
voortleven. Tot slot bood spr. het Corps een
Kuyper-medaille aan, geslagen ter gelegen
heid van Dr. Kuypers zeventigsten ver jaar-
Toespraak J. Schouten
Namens directeuren aanvaardde de heer
J. Schouten den gedenksteen. Alles
wat .herinnert aan Kuypers levenswerk, zei
sprv wordt door directeuren met groote
sympathie begroet; vandaar dat deze daad
van de studenten hem goed doet.
Als in het Studentencorps wordt verstaan
dat de wetenschappelijke beoefening moet
geschieden in het geloofsvertrouwen ei
de geloofskracht, waarin Kuyper als de
stichter der V.U. heeft uitgeblonken, dan
zullen ook directeuren met meer lust en
liefde hun arbeid verrichten.
Dat geloof zal in rijke vruchten open
baar worden.
Hiermede was de .plechtigheid geëindigd.
HET EINDE VAN EEN
„WONDERBAARLIJKE DAG"
Feestelijk gestemde avondsamenkomst
in de Apollohal
In de avondbijeenkomst was wederom
een groote menigte in de Apollohal aan
wezig. 'n Enthousiaste stemming heersc.hto
onder de duizenden die de enorme ruimte
tot in alle hoeken vulden.
Bij het binnenkomen van den president-
direoteur, Dr. H. C o 1 ij n met de overige
•aanstaande dames en heeren, w.o. we
derom Minister de Wilde», klonken weder
om salvo's toejuichingen.
De samenkomst werd geopend met het
zingen van twee verzen uit het bekende Te
Deum en gebed.
Als eerste spreker trad op Prof. Dr. A
G os 1 inga, door Dr. Colijn als spreker
aangekondigd in verband met de verschij
ning van het boekwerk, bevattende de cor
respondentie tusschen Groen van Prinsterer
en Dr. Kuyper. Het zijn 500 brieven, die wij,
zei spr., thans hier voor ons hebben. Groen
van Prinsterer het blijkt uit deze corres
pondentie had groote bewondering vodr
de enorme werkkracht van den jongen
Kuyper, die geregeld met den ouden staats
man in briefwisseling stond.
Met waardeering maakte spr. gewag van
de medewerking van Prof. Dr. C. Gerrctson
en van de Dr. Kuyperstichting. Door mid
del van de nu gepubliceerde brieven leeren
wij de beide groote mannen beter kennen.
Als voorbeeld noemde spr. de brieven over
Thorbecke. Vooral den jongen Kuyper leeren
wij er meer door verstaan. In 1S72 noeindp
Kuyper zichzelf „een bevend riet", maar
zijn vertrouwen was op den Machtige ls
raëls. Kuyper wachtte in die dagen in be
langrijke zaken op de bestiering Gods, die
hij in liet gebed afsmeekte.
Tusschen beide mannen bestond een har
telijke verhouding, die met name gebleken
is toen deze verbroken werd, getuige Kuy
pers brief vóór zijn gedwongen heeng;
naar Zwitserland, waarna Groen zijn jon
gen vriend vertroost met te wijzen op de
leidingen Gods in het leven.
Toen Groen heenging, juichte de vijand.
Een liberaal schrijver vond Kuyper „een
dominee zonder geld" en niet geschikt voor
de leiding der A.R. partij. „Dat troepje
raakt dus vanzelf van de baan", luidde de
eindconclusie, die echter onder Gods voor
zienig bestel is gelogenstraft.
De Gereformeerde vrouwen hebben ons,
zei spr. ten slotte, vanmorgen een goud-
berg aangeboden, in dit boek ligt een goud
mijn verborgen en spr. bood het nu Dr.
Colijn, als voorzitter van de Kuyperstich-
•ting, aan als een herinnering aan de beide
groote mannen onzer partij, Groen en Kuy
per (applaus).
Dr. C o 1 ij n aanvaardde het boekwerk
hetwelk van heden af verkrijgbaar is en
dankte Prof. Goslinga voor dezen arbeid,
waaraan spr. een woord van dank aan PTof
Gerretson verbond.
Hierna trad op de heer B. Faber die
op rijm het woord voerde over „Bont aller
lei ui-t de busjesactie", welke „rhythmische
wijze van zeggen" zooals Dr. Colijn zich
er na afloop over uitliet, bij de vergadering
in den smaak viel.
Toespraak tot de hoofden"
De secretaresse, mej. A. C. van O
steeg, richtte hierna hartelijke woorden
tot de 1200 bushoofdeni die zij haar liev
vriendinnen noemde. Genoeglijkheid en in
timiteit kenmerkte de actie gedurende de
vijf jaren, al vielen er wel eens een paar
driftige woorden. De reusachtige admini
stratie, die door den heer Faber en zijn
medewerkers namens Directeuren geschied,
de, gaf spr. aanleiding tot woorden van
dank.
Het nieuwe plan „Vrouwen-V.U.-hulp"
beval spr. nu bij de aanwezigen op prettige
humoristische en toch ook weer ernstige
wijze aan. Spr. wekte de hoofden op, eên
voorbeeld te nemen aan mevr. Colijn, die
haar echtgenoot trouw ter zijde staat. ,,Ja,
Excellentie", aldus spr. tot Dr. Colijn, „Uw
Oud moest U missen, maar Uw Oud-je kunt
U niet missen!" (daverend gelach en ap
plaus).
Spr. prees de V.U. op eenige gronden aan;
een wetenschappelijke causerie, zeide zij,
kan ik hiervoor niet houden, „daar heb ik
mijn 23 professoren voor" (weer luid ge
lach en applaus).
Haar geestige speech, waarvoor de spreek
ster aan het slot een geestdriftige ovatie
ontving besloot mej. van Oversteeg met de
opwekking: „moge de gloed der liefde voor
de V.U. brandende blijven!"
Dr. Colijn heeft als president der ver
gadering mej. van Oversteeg hartelijk be
dankt voor haar toespraak en voor haar
arbeid, waarbij zij de voetstappen van haar
gewaardeerden vader drukt.
Toespraak J. Schouten
Na een toespraak van den heer G. van
Andel, rector van het Studentencorps
„N.D.D.D.", werd het woord verleend aan
den heer J. Schouten, directeur van de
V.U., die zeide gisteren veel met het ver
leden bezig te zijn geweest. Wie zich in
denkt hoe het mogelijk is dat hier zulk een
groote vergadering kon worden gehouden
en dan zoekt onder de menschen als in
strumenten Gods naar de oorzaak van dit
alles, noemt Dr. Kuyper. Zijn levenswerk
is door deze vergadering beter voor onze
aandacht gebracht. Wat we nu zijn en wat
we thans kunnen doen, geschiedde door de
genade Gods in Kuyper, die ons nieuwe
energie heeft mogen instorten en ons heeft
gebracht onder den indruk van de onver
woestbare kracht van het geloof. Laat ons
alle werk voortzetten in trouw en gehoor
zaamheid en spr. riep vooral de jonge men
schen op om als Kuyper de kracht van het
Calvinisme te vertoonen tot glorie van de
majesteit des Heeren.
Toespraak Prof. Dr J. Waterink
Er is, aldus spr., vandaag door het offer
der vrouwen, nieuwe hoop gewekt. De lief
de en het vermogen der vrouw om vast te
houden is een kracht ten goede ook voor
onze Vrije Universiteit.
Tot de studenten zegt spr.: gij maakt
dezen dag mee als een hoogtepunt. Wij al
len, studenten en hoogleeraren. hernieuwen
vandaag onze belofte van trouw aan het
Geref. volk.
Toespraak Ds T. Ferwerda
Het moederlijke in de vrouw zag Ds. T.
Ferwerda in de busjesactie. De jongste
telg der V.U., de wis- en natuurkundige
faculteit heeft haar zorgen opgewekt, en
met blij geloof heeft de Geref. vrouw ge
toond vertrouwen te hebben in het groeien
de leven der V.U.
Spr. heeft vandaag veel gedacht aan
Pietje Baltus. De draad, waaraan deze een
voudige vrouw spon, is overgenomen door
onze vrouwen. Moge van den arbeid der
onder ons ook verder rijke zegen
Toespraak Mr. H. Bijleveld
De laatste spreker, Mr. H. B ij 1 e v c 1 d,
huldigde Dr. Colijn voor de wijze, waarop
hij de Geref. vrouwen in Indië in de mor
genbijeenkomst heeft bemoedigd en ver
troost. Wij in Holland, zei spr., hebben
daarin beluisterd de opwekking om met
vrouwenmoed voort te gaan. Dan brengt
Holland het tot zes millioen voor de V.U.
Slotwoord Dr. Colijn
De Voorzitter sloot hierop de zeer
geslaagde, feestelijk gestemde samenkomst
met een kort woord. Wij hebben, zei Dr.
Colijn, een wonderbaarlijken dag gehad:
drie vergaderingen en telkens nagenoeg ge
heel gevuld. Hieruit sprak de toewijding
voor onze V.U. en zoolang deze zich zóó
openbaart, behoeft aan de toekomst van de
V.U. niet te worden getwijfeld. Dank bracht,
spr. aan allen en verzocht te zingen Psalm
68 10, waarna Dr. Colijn in dankzegging
voorging.
Kou in Hoofd
WETENSCHAP
DE SCHUTTERSGILDEN
Lezing van den folklorist
D J. van der Ven
De Folklore of Volkskunde staat, dank zij
vooral het streven van de heer D. J. van
der Ven te Oosterbeek, na de oorlog in het
teeken van de algemeene belangstelling. Juist
nu er een veralgemeening en vervlakking
dreigt door allerlei oorzaken, die iedereen
kent, doet men z'n best om alsnog het oude
te herkennen en te verklaren. Zelfs is er
herleving te constateeren van oude gebruiken
en instellingen.
De wijze waarop de heer Van der Ven
in ons land en Prof. de Keizer in Vlaan
deren de folklore behartigen, is echter met
gericht op liefhebberijen, maar streeft
een wetenschappelijke verklaring van de
schijnselen. Als men b.v. op Paaschmaandag
des avonds per trein van Groningen naar het
Zuiden gaat kan men een massa paaschvuren
waarnemen, en als men meemaakt hoe een
dergelijk vuur ontstaat, lijkt het_ alsof het
zoo maar een plezier van de dorpsjongens is.
Toch zit er een veel diepere zin in.
Op de diepere zin van de folkloristische
verschijnselen heeft de heer v. d. Ven gis
teravond gewezen in een lezing voor de af-
deeling Schiedam van het Algemeen Ne
derlands ch Verbond. Hij behandelde meer
speciaal het gildewezen, zooals dat in Bra
bant en vooral in Limburg nog springlevend
is in allerlei schuttersgilden. Ter verklaring
van de overblijfselen, van gewoonten, ver
sierselen, en wat dies meer zij, bracht hij
verschijnselen bij uit Zwitserland, Tirol, uit
Duitschland, Twente, Schiermonnikoog enz.
Zoo wordt bijv. op het genoemde Wadden
eiland op Tweede Pinksterdag een levende
haan (een gestolene moet het zijn, want in de
folklore gedijt gestolen goed veel beter dan
niet-gestolen!) aan een hooge paal opgehan
gen in een mand, in Zeeland zijn er de
veertjes van overgebleven op klossen, en in
Limburg is het een houten vogel, waar men
op schiet. Ook de versierselen, die de schut-
terskoning draagt, en de gebruiken die zich
om de „koningin" groepeeren, belichtte de
spreker zeer uitvoerig, hij vond overal para
lellen, of reminiscenties die andere dingen
verklaren.
In het diepst van hun bestaan hebben de
„gilden" niets met het militaire te maken.
Het was dan ook totaal verkeerd, dat men er
•na de oorlog de kern voor een burgerwacht
van heeft willen maken. Men hield ftieer van
de „teer", dan van de „weer".
Telkens ziet men ook de band met de Ka
tholieke kerk. Bij een der gilden lost de
pastoor het eerste schot: maar hij past wel
op de vogel niet te raken, want dan zou hij
een reprimande van zijn bisschop krijgen,
omdat hij dan voor vier jaar „koning" zou
moe'en zijn. De versierselen worden ook vaak
in de pastorie bewaard.
Oorspronkelijk moeten deze „koningen'
meer geweest zijn dan knappe prijsschieters
op een vogel. Zij bezaten oorspronkelijk iets
van de wijding van de priester. De vogelko
ning heeft het recht, ja de plicht, de koningin
te kiezen. Beiden zijn folkloristisch belang
wekkende personen. De paal waarop de vogel
staat is de Meiboom, de koning die de vogel
schiet, krijgt als het ware het beeld van de
vruchtbaarheid in zijn bezit en dat verheft
hem boven de dorpsgenooten. Als iemand drie
jaar achtereen de vogel geschoten heeft
wordt hij „keizer", en de heer van der Ver
laat het beeld zien van een Limburger, die
tegelijk generaal, koning en keizer is. Ja, deze
folklorist heeft zelfs eenmaal met 32 koningen
een aan maaltijd gezeten. Er zullen weinigen
op de aardbodem zijn, die hem dat na zullen
kunnen zeggen.
De meest volmaakte synthese van allerlei
in de „gilden" aanwezige verschijnselen treft
men aan in het dorpje Grondsveld bij Maas
tricht. Van de schuttersfeesten aldaar heeft
de heer v. d. Ven het geheele verloop laten
zien. Ook hoe in de processie zelfs niet de
geestelijkheid de meeste zeggenschap heeft,
maar de schuttersmajoor, die de heele stoet
kan laten stilstaan als hij dat verkiest. Een
maal in de vier jaar hebben deze festivitei
ten van de „Illustere Broederschap van St.
Sebastiaan" te Grondsveld plaats. Zij zijn een
merkwaardig en belangwekkend overblijfsel,
dat volle aandacht verdient en die nu ook,
dank zij het werk van onze belangrijkste
folklorist, verkrijgen.
De voile zaal heeft de voordracht van den
heer v. d. Ven ten zeerste gewaardeerd en
hem met langdurig applaus voor zijn geest
driftige woorden dank gezegd.
LOBITH, 28 October 1937.
Gepasseerd voor 's middags 12 uur en bestemd
nNewa, Johan-
i, K.Vaart 9. Tur-
a. Ludwlg, Past
at Vol. 10 en 1
llsabeth, Roelflm
de Ridder; Linu
Ducht,I
ROTTERDAM
na 2; Partout. Va
got, Willem 3, Ki
Fadlr,
ïracht, Herdl 2,
lusseldorf; Berihi
Adrlana Maria,
Joha. Jantlena,
Elevetd; Wlker
liane, MetlachKar
FriesJohanna, Lenting; Donatello, Willen-
Bilderdtjk, v. Scholl; D. A. P. G. 9, Meier
Neptun 20, Was
le Hoop, Boot);
de RooU; Reid-
WellerMann-
Tonkia,
Lentjes
heim 223, Heil; Har
Weisbert; Oderia, ±srinic; Aiiem
Columbia, Butker; Brlsent, de Hi
G. 3, PrltschD. A. P. G. 14, Balloer; Joseph,
de Wachter: Magda, Balgoy; Seam 12, Strausc1*
Ehunfels, ScheeljcOnderneming, de Vries;
A. P. G. 16, Schrech; W. v. Driel 51, Jonkt
Joha. Margaretha 2, Vennink; D. A. P. G.
Klrdorf; AMSTERDAM: St. T»--4-
P.
Drie Gebroedi
leker, Metz; Cornelia, Com
igerst. Molenwijk; DORDRECHT
AlcyonGORINCHEM:
Wil ia
rit; Dr.
Olie-
HEEL:
DRECHT:
Wilhelmlns
Schouwstrs
Wilier
Mai
Hui;
Joosten; STEEN WIJK:
i; VORCHTEN: Goede
LEIDENAd:
PEL: Mantica, de Bo
Boo; DEN HAAG: Nier
VreljDEEST:
Allie
PAN-
Harry; DOR-
MEP-
VEGHEL: Adri,
Aletta,
or, v. d. Vries; HENGELO
AFTEREN
NIJMEGEN: Heta, Koppc
Po-
Hoogste 6tand to Riga 766.7.
Laagste stand te Rochefort 743.4.
Stand vanmorgen half twaalf 750.0.
WEERVERW ACHTING
Matige tot zwakke O. tot Z. wind, toene
mende bewolking, aanvankelijk weinig of
geen regen, later toenemende regenkans,
aanvankelijk weinig verandering in tempe
ratuur, later koeler.
BUITENLANDSCH WEEROVERZICHT
De luohtdrukverdeeling blijft, in hoofd
trekken de zelfde en wijzigt zich slechts in
détails. Het gebied van hooge luchtdruk in
het N.O. verplaatst zich een weinig Pool-
waarts en breidt zich naar de richting van
Groenland uit. De actieve depressies blijven
ver in het Westen en de secun
daire minima in het Z.W. en Z. geven
zware regens tot in W. en midden-Frankrijk.
Ver in het W. op de oceaan ligt weer een
gebied van hooge luchtdruk. De wijzigingen
in de luchtdruk verdeel ing deden de boven
wind van Z.W. naar Z.O. omgaan en de
daardoor veroorzaakte continentale stroo-
g bracht in centraal-Europa en onze
omgeving zeer droge luchtmassa's aan van
buitengewoon hooge temperaturen voor de
van het jaar, met temperaturen van
zeer warme zomerdagen. De nul isotherm
ligt eerst boven 3500 meter hpogte. De
warmte breidde zich ook weer uit over de
Noorsche zee. Ook de Alpentoppen melden
zeer hooge temperaturen. In Frankrijk, om
het Kanaal en op de Britsche eilanden
heerscht betrokken en vochtig weer.
"ït is te verwachten dat de zwaardere
bewolking zich na verloop van eenige tijd
ook over ons land zal uitbreiden, waarbij
de regenkans zal toenemen en de tempera
tuur zal dalen.
THERMOMETERSTAND
Stand vanmorgen half twaalf 14.4 C.
30 OCTOBER
Zonsopgang 6.53 uur, zonsondergang 4.34 uur
Maan op vm. 2.48 uur, onder nam. 2.47 uu
VOERTUIGEN MOETEN HUN LICHTEN
OP HEBBEN
30 OCTOBER
Van 's avonds 5.04 uur tot 's morgens 6.25 uu
SCHAAKRUBRIEK
„Eerste tien partijen vergeten"
Een interview met Euwa
De grootmeester Tartakower heeft,
naar wij in de „Tel." lezen, gister met Euw«
een interview gehad over het verloop van de
eerste tien Dartiien
De wereldkampioen verklaarde, dat' er
werkelijk geen reden is tot ongerustheid.
Mijn tegenstander, aldus Euwe, heeft tot nu
toe sterk en vindingrijk gestreden en de door
mij in de stellingen veroorzaakte zwakke
plekken direct afgestraft. Het is nu mijn
taak, deze een algemeen karakter hebbende
zwakheden in mijn spel b.v. het steeds
weerlceerende gebrek aan bedenktijd, de
dreigende neiging om belangrijke kleinighe
den over 't hoofd te zien in de volgende
partijpn te boven te komen.
Er zijn nog 20 partijen te spelen en er is
dus nog cenoeg gelegenheid de achterstand
in te halen. Gelukt mij dat niet, dan heeft
mijn tegenstander den teruggewonnen we
reldtitel in alle opzichten verdiend, daar de
APELDOORN
WORMERMEERNooit
dacht, Peperkamp; MEPPEL: Merkur, He
GROOTE LIND: Nieuwe zorg, v. d. Heuvel; j
GRONINGEN: Zutphen 2, Zwiggelaar; IJMUI-
DEN: Deslo, Suikerbuik; ZUILEN: Door ver
trouwen, Terbouw.
BELGIë: st. Hoop op zegen; st. St. John; Ger-
mania I. Oudervoorde: Mercure. de Leeuw van
Weenen; Martier, Stoffels; Roustanse, Wijk-
mans; Mercator. Verstraten; Carolina, Bal; Cle-
mence, Wijckmans; Charles, Spruit; St. Anto-
nie, Snijders; Nijlkla, v. Dongen; Home Stad,
de Wilde; Gerwi, Stoop; Hanslat, Ersleben;
Pauline, Frederichs; Reverna, Dore; Eburon,
Claassen; Juliane Catharina, Fuckus; Aduatlque
Claassen; Walsum I. Friese; Star, Fondelder;
Sevigne, GuignolFanto 12, Kelf; Nonchalant,
Bauwens; Anemo, de Koning Gans; Mathilde,
Kwik; Uranus. Heneman; Belenus 2, Siels;
Analyse, Silvius.
DUITSCHLAND: st. Prins Hendrik; Alvracht
8, Kregting; Angorle, Koenen.
Gepas
ïerd i
s middags 12 uui
bestemd i
ROTTERDAM:
•hepen: Paul,
2, Teuna 2, Mercator, "s Bosch, Wese
terveer, Obi, Magni; Catalonia,
Boom; Corry, Meijnen; Metlr, v
dingen, Bokslag; Greta, Bakhui;
roo(jRaab Karcher 8, Smit; Esp<
berg; Adti
d. Spek; Vla:
Blom-
SchulzeChristiaan,'Janssen M
23, ZehresCredo, Mussig; Express 3,
chaels; Senior, Havers; St. Antonius, Jeg
Vriendschap, VroomMaria, LievenPalatii
SuijdamNassovia, Hoogstraten; Coratle, Toi
Wirges T
AMSTERDAM: Zuid I
kwalificatie van wereldkampioen geen com
promiseen toelaat, maar een overtuigende
zege vraagt.
Ik heb vooral sinds Dinsdag zeer
veel nagedacht en ingezien, dat het
't beste is, om aan de eerste tien par
tijen niet meer te denken. Zij zijn als
een soort verkenningstocht te beschou
wen, waarop men gauw geneigd is
offers te brengen om zoodoende het
terrein, zoowel als den tegenstander,
beter te doorgronden.
Den moed zal ik niet verliezen en hoe
wel ik geloof, dat de factoren pech en geluk
tot nu toe ook een woordje hebben meege
sproken, ben ik er van overtuigd, dat het
bereikte resultaat dezer tien partijen voor
ons beiden welverdiend is. Ik verheug mij
er over te strijden tegen een tegenstander,
die zoo goed in vorm is en mij daardoor
dwingt mij geheel te geven met wil en geest,
om mij mijn titel waardig te toon en.
RIVIERBERICHTEN
HANSWEERT, 2S OCOTBER
Muller.
AMSTERDAM: st. Amstel
it. Stad Amsterdam 4. Brai
J
DORDRECHT: Ra:
LA GE ZWALUWE- Verwisseling;, Dammers.
BALGOOY: Marinus Tarde. W(jg-and.
WORMERVEER: Louwln Evenhuia.
ZWOLLE; Johanna 2, Veldkamp.
MAASBOMMEL: Irene, van Malder.
HANSWEERT: Dirkje, Hoogendijk.
THOLEN: Eben Haezer, Verkammen.
RIJSWIJK: Catharina Franclsca. Landsheer.
LOBITH: Constant, van Overloop.
DEN BOMMEL: Nooit Volmaakt, van DUke.
DORDRECHT: Onderneming, de Vries.
DUITSCHLAND: Frans Michael, Wlmmers;
Delft, Rink; Amice, Capelleveen; Corma, van
Geffen; Maria, de Souter; Brunhllde. Stelnhoiff,
Diane, Francois; Adolphine, Rejjnlers; Jura,
•Wijckmans; Naphta 4, Ramgrab; Mlagrara,
Broer; Batavier, de Hoog; Mariette, Hasten;
Tuisko 2, Mussig; Neptun 2, Muncke, Elodie,
Robborecht: Celestine, Westerlinck; Natrix, de
Roeck; Poseidon 3. Vergauwen; Fabrlcius. v. d
Meer; Hardin, Meinen: 3 Gebroeders, de Bruijn;
Pilatus, Friedmann; Lahn, Hubinger; Phenix 10
Derksen: Aqudor, de Wachter; St Anna 2. de
L'Or; Constance, Wijckmans; Poolser, Borms;
Lorette, v. d. Abeele.
BELGIE: st. Stad Amsterdam, 3; st. Industrie
XI; st. Amstel 10; IMad, Capelle: Spes, Boer;
Helena, de Visser; Adelia, Verschelden; Vrede-
burg. Pauwels; Gent, van DHck; Piombo, de
Jong; La Fontaine, Forner; W. van Driel 41,
Artens; Hera, Foppen; St Michael, Blum; Odin
Mayer, Horo, van Bogaart; Amandine, Mlchlels
Albicore, Tronckoe; St Antonius, v d Vonder;
Joma, van Meel; Maria, de Meijer; Neptune. 1s-
s; Harmln, v d. Enden
Welvaren, de Korte; 7 Gebi
Graaf; I.efa. Maes; Hoop op Zegei
burg; Macte Animo, v. d Putten: Umberto, do
Jong; Noordster, de Vries; Cormoran, Gerth;
Voorwaarts, Janssen; Sleipnir, de Jonge; Ener
gie. Waarrierburg: Llnquenda, v. d. Veen; Rival
van vjjven; Nieuwe Zorg, Kers; Scheldezonen.
Lockefeer; Victor, de Ridder; Petronella. van
Zuilekom; Allda. de Haan; Concordia, Koopman
Andante, van Bercliem; Cornelia, Bedet; Koop
handel, Vermeulen: Liza, van Lopik; Nieuwe
org, Leunls; Clara, van Horsen; Progres,
Pionk; laurence, v. d. broeck; Martha, v. d.
Broeck.
DEN: Onderneming, Snijder; DEM HAAG: Eli
sabeth, v. Ee; TERNEUZEN: Digna, Vermeu
len; WAGENINGEN: Energie 5, v. Bon; GOU
DA: Hillegonda 2, Baars; DELFT: Didi, Hof
man; APELDORN: 4 Gebroeders, Liet; HEERE
WAARDEN: Hoop op welvaart, v. Lopik; DE
VENTER: st. Gesiena; ARNHEM: Qotho, v.
d. Pluim; DEVENTER: St. Antonius. Janssen;
SLIKKERVEER: Troisfreres. Hjgthart; KRIM-
PEN A/D. IJSSEL: De Vriendschap,
VLIEREEDE: Frieda, Bu-
chenberg; Quo Vadls, v. Lintei; Presto, Bakker; j
Lubbert, Kleje.
BELGIë: st. Cornells; st. Energie; st. Tritons!
st. Wauter Gerdina; Goede Hoop, de Waardtj
Avenus 3, de Volder; Irena, de Souter; Poseidon,!-
Bintink; Main, Verhagen; Jeanne, Dooms; Stad!
Iperen, Fierant; W. v. Driel 50, v. Geffen; Flu-
viale 12, v. Winssen; Avontuur, Giljan; Impres-
sa, de Kiefer; Lore, Spruyt; Normannia, v. Hens-
bergen; Charlotte, v. Vliet; Alanco, Steppe; Vlc-
Nortler; Neeltina, Versluis; Nleder Sachsen,i
TriepelEduard, Remortel; Palmijne, Offenbach;
Atlas, ApalliusCiterna, Edixhoven; Victor Re-
gina, Verbeek; La Reine, de Haan; Stad Heijst,
Burssens; Buiten verwachting, Boere; Spes Sa-
lutis, v. Groessen; Industrie 79, Roes; Gaby, de
Meijer; Fradi, Dennert; Johanr" 1
schap; Georgine, Lobbestael.
DUITSCHLAND: Anna, Klop.
Goedgezel-
EMMERIK, 28 October.
Gepasseerd vóór 12 uur en bestemd voor
DUITSCHLAND: Rijn, Lessel; Mathejo, Spek;
Verandering, Rijkers; Schlehau, Rosengarth;]
Broedertrouw, de Beijer; Hendrika, de Beijer;
st. Cornelia; Transport 38, Heijkamp; Anna Ma
thilda, Daelmans; Juno, Kuhnle; st. Bragi
Janjo; Roemer Visser, Visser; Result, Meijer;
Machtenateen 24, Oppenneer; Zutphen 1, Snippe;
Oentrust 3, Fecker; Bacchus, Goldschut; Volhar
ding, KuperusJohannes, Stoter; IJsselmee
Dijk; 4 Gebroeders, Liet; Nenuphar, Slomer
Ebda; H .Stinnes 12, Schunle; st. Spica; Com
merce, Maes; Vita, Petri; st. Tireur; Wilhelm
Katharina, Schmitt; st. Mldgard; Irwin, Wi)s;
Ohardln, Westerhout; Solaria, den Breejen; i
K. Vaart 8; Zola, de Wit; Brangaene, de Jong;,
st. Fiat Vol. 15; Dina, Blitz; W. v. Driel 42, v. d.
Pluym; Clentrust I, Riefer; Lützow, Koenen;
Jura, v. d. Putte; Gerja, Larooy; Hienrica Adrla
na, Valkenburg; Valencia, v. Drunen; Brugg, v.
d. Zee; Secunda, v. d. Zee; Rhenus 88, Schöning;
Poortvliet, Oosterwijk; st .Fiat Vol. 8; Mar'
Vermeulen; Bosporus, Weisbarth; Badenia
Steinkohl; Zaanland, v. Gelder; Volharding, Smld;ji
st. HelfraAvanti, Bott; Rüpel 3, de Bakker ;j
Gustaaf, Verbruggen; Denlse, Dooms; Hans, de
Geus; Risico, Heuvelman; st. Marie; W. v. Driel
36, Klooster; Virglnle, v. Calsteren; st. Excelsior H
Helene, Werner; Mannheim 219, Platz; st. GrethaJ!
Siegfried, Happe; Maria Wllhelmina, Leenman d|
Anna Maria, Bulsman.
Gepasseerd né. 12 uur en bestemd voor
DUITSCHLAND: st. Mazarlnst. Isere; St^
Joseph, Reymers; Neptunus, Driesch;
Eyrich; Rhenania 46, Nijssen; st. Dina; st. Gerjo;!
Walsum 3, Immerzeel; Theant, Cornelissen; st.
Fretta; Franzlska, v. Look; Walsum 11, v. Strlen;
Schiwarzwald, v. HofHendrika Johanna, v. d,
Stroom; st. Badenia 20; st. Progres; Schwarz-
wald, VölknerD. A. P .G. 2, Schare; Maria,
Broekmeulen; Rhenus 29, Zajone; Erft, Zleihaus;
Secunda, Klop; st. Noldina; Germaine, de Meij;
Saarland, Bier; Progres, Bal; Caroline, Spittaels;
Hortense, Simon; Augustine, Verhespen; st. La
Place; la Reunion, Friedman; Emanuel, Swin-
kels; Atlas 8, Elmer; st. Fiat 17; Teli, Vissers;
Cornelia, Kriesels; Oho, Meinen; Res Nova, Hoo-
gendoorn Rijnschelde 6, v. Daele; de Hoop, Buil
st. Ideaal; Radium, v. d. Kaap; Adeline, Vispoel
Marguerlthe, de BruynAnca, de Meulenaere
Edinar, Kesteleyn; José, Sterlln; Margarethe,
Apallius; Vertrouwen, Roger; Rehoboth, Joosten;
Mississlpl, v .d. Eyndest. Garonne; Adrien, i
GastenAtlantides, tSelmelSki, Pauwelsst.
Fiat Vol. 13; Edouard, Verhagen; Des Dudo,
Ktihle; Marie, OessMorgenstern, Hennes; 6t.
Holda; Chamlsso, Zoons; Cornellle, VeienturfJ
Excelsior, v. d. Slacht; Gelrla III, Hoogkamp}
Transport 77, HendriksIrene, Schram; st. Fial
Vol. 11Susco, FrommLinquenda, SchotEist
Llna, Kelnburg; Goeland, Koch; st. Vigila; Schur-
mann 36. KlotzAmandls, SchoenmakersNeéTtje,
Groeneweg; Vitalis, Hulsman; Nooit Volmaakt, i
Pols; st. Janna; Secunda, Verdonk; Ludwlga-
hafen, Henrlch; st. Jean Mlllot; Duisburg, de
Vries; H. K. Neuessen 4, Jost; Kehrwleder,
Baumgart; st. Perseus; st. Scarpe; Pax, v. Hooy-
weghen; Nebuleuse, Helberg; Rijn Sohelde 14, j
Holz; Klazina, v. d. Waal; st. Karlsruhe; Hoop!
op Welvaart, Verbeek; st. Modir; Tantrls, Oerle-
mans; Heine, v. Toorn; Brouwer, Braber; st. i
Martin; 2 Gebroeders, de Cock; Louise 2, de
Souter; Condor, Herlnx; st. Arjo; Dokkum, Ver-
steege; Bamberg, Westbroek; st. Hekla; Harpen
8. Klink; Vertrouwen, Boere; Risico, v. Dorsten; i
Wllhelmina Marie, Koopmans; st. Etna; Merapl, i
v. d. Brugge; st. Frankonia; st. Rhóne; Naphta-
II, Wetzel; ld. XI, Blattner; Comptolr 15, Bier;
Verbeek; Adrlaan, Doodew
Adrlanus; Jaantje, de Vries; Anthony,
Hen ja, v. d. Zee; st. Harmonie 3 en 4; Rleka^
de Grutjter 27, Ruta; ld. 23, Holkj
Guro, Spieoker.
