FEUILLETON-BIBLIOTHEEK
Drukkerij LIBERT AS
ARGENTINIË EN BRAZILIË
NIEUW!
NIEUW!
V.C.P. BIBLIOTHEEK
BOIV Gelieve mij te zenden
VRIJDAG is OCTOBER 1937
Iets over onze reis naar
Zuid-Amerika
i
Wanneer we enkele reisindrukken, opge
daan in Argentinië en Brazilië, op papier
gaan zetten, dan stellen we voorop, dat wij
ons zeer beperken zullen. Het is niet onze
bedoeling te trachten ook maar een eenigs-
zins volledige beschrijving van deze landen
en volken te geven. Hoe zou dat kunnen
na een verblijf van slechts zeven a acht
wekien? Wij wenschen in het oog te hou
den, dat wij uitgezonden zijn namens de
Friesche Geref. Kolonisatiever. en willen
niet anders dan enkele bevindingen in de
door ons bezodhte kolonies mededeelen,
hopende daarmede tevens de zaak van de
Geref. Emigratie en Kolonisatie te dienen.
!Do .heenreis werd door ons gemaakt met
het mailschip „Ablanza", één der booten
van de Royal Mail Line, te Londen geves-
tigd. Met dit schip vertrokken we. Vrijdag
Ï5 Februari vanaf Southampton, waar we
den vorigen avond per „Christiaan <Huy-
i gens" gearriveerd waren.
Over het geheel genomen was de zeereis
oen genot. Weliswaar was dit genoegen de
eerste dagen van onze reis niet onver
mengd, aangezien hevige stormende oceaan
in onstuimige 'beweging brachten, doch na
Lissabon was dit leed geleden. Een warme
zuider-zonneschijn begeleidde on.?-; het kwik
in de thermometer steeg geleidelijk en hoe
yerder we zuidwaarts stoomden, hoe meer
onze reis in het zweet des aanschijns werd
gemaakt. Vooral in de Braziliaansdhe ste
den, die we onderweg aandeden en bezich
tigden, was de temperatuur soms zeer hoog,
doch de vele ervaringen, die we opdeden en
de prachtige tropische landschappen, die
iwe telkens weer in de omtrekken van de
havensteden ontdekten, deden ons alle
warmte vergeten en maakten deze reis on
vergetelijk interessant.
Zaterdag 27 Februari arriveerden we te
Buenos-Aires, de hoofdstad van Argentinië.
iWat haar inwoners betreft, maakt ze ge
heel den indruk van een Europeesche stao.
'Op onze reis hebben we meerdere Brazi-
iaansche steden bezocht, welke mede door
de vele zwarte en bruine menschen, die we
zagen een absoluut ander aspect hadden
dan de groote steden in Europa. In Buenos
'Aires is dit echter anders. Het zwarte ras
is er bijna niet vertegenwoordigd. De stad
die ruim 2.400.000 inwoners telt, bestaat
schier uitsluitend uit Europeanen, voor het
grootste deel van Spaansche en Italiaan-
sohe afkomst.
De oppervlakte der stad Buenos 'Aires
beslaat 185 vierkante kilometer. Zij is ge-
iibouwd naar het bekende Amerikaansche
dambordplan: straten, die elkaar rechthoe-
<T<j kig snijden en pp gelijke afstand van elkaar
liggen, zoodat alle huizenblokken even groot
zijn: ongeveer 100 meter lang en 100 meter
breed
In alle richtingen hebben wij deze stad
doorkruist: per autobus, per tram en per
ondergrondsche trein. We hebben 't mooie
en het minder mooie er van gezien. We
hebben ons verbaasd over de wolkenkrab
bers, geweldige monumenten van staal,
ijzer en gewapend beton, die er als in alle
groote wereldsteden, steeds meer verrijzen;
we kregen een indruk van het ontzettend
drukke verkeer in een dergelijke wereld
stad, dat zich toch door een soort gemoede
lijkheid kenmerkt, welke ons vreemd aan
doet; we werden meer dan eens prettig
verrast door tal van (pleinen en parken met
palmen beplant, die de eentonigheid van
de dambord-stad op gelukkige wijze bre
ken, en we kwamen ook verschillende
malen met de bewoners in aanraking. Over
deze laateten hebben we niets dan lof. Het
is waar, onze indruk is oppervlakkig, maar
altijd weer werden we getroffen door de
bijzondere wellevendheid en vriendelijkheid
dezen menschen van het Latijnsc-he ras
eigen. Alles met elkaar genomen lijkt
Buenos Aires ons een stad, waar best te
verkeeren is, zelfs door een Hollander, mits
hij gewennen kan aan de drukte van een
millioenen-stad.
Niet alleen van de stad echter, ook van
haar omstreken hebben we iets mogen zien
Wij werden nl. in de gelegenheid gesteld
een excursie te maken in de onmiddellijke
omgeving van Buenos Aires. Daar bevindt
zich de delta van de groote Paranarivier,
een eilandenrijk van duizenden rivier
armen- en armpjes, kanalen en slooten, dat
ingedeeld is in meerdere secties. Door be
middeling van den Argentijnsohen consul
te Rotterdam, noodigde één zijner familie
leden ons uit.iper motorjacht een tochtje
door deze eilandenwereld te maken. Gaarne
namen we deze uitnoodiging van den heer
Fogliarino aan, die er volkomen in slaagde
ons een bijzonder aangename reis te be
zorgien.
Bij het begin van onzen eilandentocht
varen we door betrekkelijk smalle stroom
pjes; later verbreeden ze zich, tot we op
de groote rivier de Parana de las Palmas
komen. Wij passeeren allerwegen prachtig
begroeide eilanden. Aan de oevers bevinden
zich vele zomerhuisjes temidden van een
weelderigen plantengroei. Vooral wilgen en
(populieren varen we bij duizenden voorbij.
Naar men ons mededeelde hebben deze
snelgroeiende houtsoorten het aanzien ge
schonken aan een handel in brandhout en
evenzeer aan de fabricage van kisten en
kratten voor den fruithandel.
Voorts wordt het Deltagebied productief
gemaakt door fruitcultuur. Het is waar
schijnlijk het vruchtbaarste gedeelte van
geheel Argentinië. De humuslaag gaat op
de delta-eilanden meters diep. We hebben
er prachtige boomgaarden gezien, waat
perzik-, pruimen-, citroen-, en sinaasappel-
boomen welig groeien.
Een gedeelte van de Parana delta waar Ds. Zandbergen een motortocht door
maakte.
Een geheelen dag hebben we in deze
eilandenwereld doorgebracht en nog
slechts een klein gedeelte ervan in oogen-
schouw kunnen nemen. De weelderige sub
tropische plantengroei, de slanke populie
ren, de groene, wuivende treurwilgen gaven
aan het landschap iets zeer bekoorlijks. We
kregen den indruk dat het zoowel wat het
klimaat aangaat, als ook met betrekking
tot de groote vruchtbaarheid, die, naar
men zeide, slechs door Californie geëven
aard wordt, een ideaal land zou zijn om te
wonen. We denken hier ook aan de ver
schillende factoren die er voor loonende
cultures zeer gunstig zijn: goedkoope ver-
voergelegenheid te water, nabijheid van een
groot consumptiecentrum en een groote
exporthaven: Buenos Aires.
Eien der schaduwzijden is echter het
enorme verschil in waterstand in de rivie
ren, naar gelang van seizoen en weersge
steldheid. Als gevolg hiervan worden groo
te gedeelten, van sommige, niet van alle,
eilanden overstroomd. Dit alles zou voor
komen kunnen worden door goede indij
kingen en mede daarom is men, naar de
heer Fogliarino ons meedeelde zeer gesteld
op de komst van Nederlanders naar dit ge
bied. Onze landgenooten hebben zelfs in
Zuid-Amerika een goeden naam als water
bouwkundigen.
De Delta boven genoemd is natuurlijk ge
heel op waterverkeer aangewezen. Door de
voornaamste rivieren en kanalen worden
geregelde diensten van stoom- en motor
booten onderhouden. Slager, bakker, krui
denier en handelaar in manufacturen be
zoeken hun klanten per motorboot. Zelfs
een R. K. kerkje drijft daar pp de wateren.
De menschen gaan daar niet naar de kerk,
doch de kerk komt naar de menschen toe,
om dan hier en dan daar dienst te houden.
Midden door de eilandenwereld heen
loopt de boven genoemde, betrekkelijk
breede rivier: de Parana de las Palmas.
Op onze terugtocht was deze na een hevi
ge onweersbui zeer onstuimig. Een oogen-
blik waren we bevreesd dat ons betrekke
lijk ranke motorjaehtje zou omslaan. Doch
dank zij de stuurmanskunst van onzen
vriendelijken gastheer kwamen we veilig
thuis. De aangenaamste herinneringen zul
len we behouden aan dit schoone water-
landschap en evenzeer aan de eilandenbe
woners die we op onzen tocht bezochten.
Hoewel we geheel vreemde buitenlanders
voor hen waren hebben ze ons vergast op
vele producten van hun land en op een ge
dekte tafel, die we alle eer hebben aange
daan,
Er is echter nog meer te memoreeren
omtrent Buenos Aires en omstreken. Een
zaak van gewicht is o.i. ook dat daar in die
groote wereldstad een Nederlandsche Ge
reformeerde Kerk is met een eigen predi
kant, Ds. A. C. Sonneveldt. Wij hebben in
zijn gastvrije woning met zeer veel genoe
gen eeniigen tijd doorgebracht en de kleine
gemeente enkele malen mogen dienen in
de prediking des Woords. Ds. Sonneveldt
is niet alleen predikant van Buenos Aires,
hij heeft als tweede gemeente daarbij nog
Chu'but in Zuid-Argentinië. Zijn beide ge
meenten zijn ongeveer 1500 K.M. van el
kaar verwijderd, zoodat een wekelijks heen
en weer reizen natuurlijk onmogelijk i&
De gewoonte is dan ook dat Ds. S. drie a
vier maanden ih Chubut vertoeft om daar
zijn ambtelijk werk te verrichten. Daarbij
is hij ook nog consulent van de gemeente
te Tres Arroyosi ongeveer 550 K.M. van B.
Aires gelegen. Eenige malen per jaar wordt
ook deze gemeiente bezocht om er het
Woord en de Sacramenten te bedienen.
Wel een zeer uitgebreid arbeidsveld is dus
dezen Dienaar des Woords toegewezen.
En nu gaan we hier niet schrijven over
de vele opofferingen, over de lange en ver
moeiende reizen die er gedaan moeten
worden, over de lust en de liefde die er
ook bij de gemeenteleden is om het Woord
te beluisteren. Het zou ons te ver voeren.
Maar wel willen we zeer gaarne de aan
dacht vestigen op het kleine groepje Ge
reformeerden, dat in het wijde en groote
Argentinië veelszins in eenzaamhedi ver
keert. Want is het niet van grote beteeke-
nis, dat er een positief belijdende gemeen
te in deze wereldstad tot openbaring is ge
komen? Is het geen zaak van zeer groot
belang dat er in dit uitgestrekte land een
kerk is die leeft uit de beginselen der Re
formatie, staande op den bodem van Gods
Woord en de belijdenisschriften der kerk?
Argentinië is voor een groot deel zonder
godsdienst, al is de overgroote meerderheid
nominaal lid van de R. K. Kerk. Buenos
Aires is een stad van veel verleiding, waar
de zonde welig tiert. En toch is 't een deel
van die aarde, die des iHeeren eigendom
is.
Daarom is het van veel beteekesnis dat
Christus ook hier een kerk heeft. Wij ho
pen dat ze zich openbare als een zoutend
zout en lichtend lichj, temidden van het
vele on- en bijgeloof, temidden van de
sleur- en vormendienst die haar omringt
Wij achten 'het van belang dat deze ge
meente in haar isolement niet vergeten
wordt en de gebeden ook voor dit deel van
de belijders des Heeren opstijgen naar
Gods troon.
Laten we terloops nog wijzen op de prac-
tische vrucht, die het bestaan dezer Geref.
Kerk in Buenos Aires voor reizende Ne
derlanders heeft. Ieder, die hier aankomt,
(denk bijv. aan onze zeelieden) vindt er
een milieu, waar hij zich thuis kan voelen.
Hij heeft er des Zondags zijn kerk en in de
dagen der week een rustplaats voor het
hol van zijn voet. Want., met blijdschap
mochten we het opmerken, de gastvrije
pastorie is als 't ware een geestelijke ha
venplaats, die, dank zij de beminnelijkheid
van den pastor en zijn gezin, gaarne be
zocht wordt.
Dit alles in aanmerking genomen, spijt
het ons. dat we het geheel eens moeten
zijn met Dr. Henry Beets die onlangs in de
Reformatie er op wees dat de gemeente in
Argentinië's hoofdstad dringend behoefte
heeft aan een nieuw en flink kerkgebouw,
op goeden stand gebouwd. We laten hier
zijn indruk volgen, die ook de onze is en
die hij aldus weergeeft:
„Toen schrijver dezes te Buenos Aires
vertoefde gevoelde iliij zich, eerlijk gespro
ken, wel wat teleurgesteld toen hij be
merkte, dat het kerkgebouw niet veel meer
is dan een flinke loods, en gebouwd op 't
achterste gedeelte van Ds. Sonneveldt's
erf. Niemand die langs de Calle iHerrera
loopt of rijdt zou weten dat er aan die
straat een kerkgebouw staat dat de Gere
formeerde Kerken in Nederland vertegen
woordigt". Zoo is het inderdaad. Wel doet
de kleine gemeente zelf haar best om fond
sen voor een nieuwe kerk te verzamelen,
doch haar financieele kracht is gering.
Daarom vestigen wij in Nederland nog
maals gaarne dc aandacht op deze zaak.
Wie weet?
Ds. H. ZANDBERGEN
Deze en enkele andere plaatselijke
en geografische bijzonderheden ontleenden
we aan het oriënteerende boek „Argenti
nië", geschreven door Chr. v. Balen Jr.
KUNST
A. Horstink
Tentoonstelling van zijn werk
Tot dusver is men nog niet in de gelegene
beid geweest een aantal schilderstukken!
van den Rotterdamschen selfmade-schilde*
A. Horstink bijeen te zien. Thans biedt zichl
deze gelegenheid aan, doordat de Kunsthan-
del van mej. D. van Tilburg, Mauritsweg 33,
een aantal van zijn werken in de étalage
heeft geplaatst. Het oeuvre van Horstink!
is nog niet zeer omvangrijk. Dat komt dooi}
oorzaken buiten zijn wil gelegen. Maar heft
weinige, dat hij kan laten zien geeft vol-«
doende gelegenheid om een goeden indruk te]
krijgen van zijn bekwaamheid, die ongetwij-*
feld groeiende is. Dat we in Horstink heb-
ben te doen met een bijzonder talent, blijkfi
reeds uit een eenvoudig stilleventje als de
groote aardappel, die aan een spijker opge
hangen is voorgesteld. We herinneren ons
een ander aardappel-stilleven van hem:!
aardappelen op een groen aardewerk ver
giet, dat eveneens met talent geschilderd is.-
Het meest zal de beschouwer wel getroffen!
worden door het portret van zijn ziekö
vrouw, die inmiddels overleden is. Nog
daarna zijn geschilderd zijn zeer geslaagd-
zelfportret en het mansportret met jockey
pet, dat door mej. Van Tilburg eveneens isf
geëtaleerd. I
Voor Horstink is het zeker een voldoening
dat hij zijn werk nu eens in het openbaar
mag vertoonen. Het is het eenige middeli
voor een schilder, die roeping in zich voeit,|
om de aandacht op z'ich te vestigen. Wij wil-'
len kennisname van zijn werk gaarne aan#
bevelen. i
UIT HET SOCIALE LEVEN
De taal der „modernen"
Waarom kan een belijdend Christen geert
lid worden van de arbeidersbeweging?;
Daar is toch plaats voor allen!
Antwoord, omdat in de vakbladen dezefl
beweging b.v. in De (Bouwer, citaten
voorkomen ala dit:
Reeds heeft de Troonrede ons geleerd',,
dat boven alles de bewapening ter hantj
zal genomen worden. Daarna kunnen wei
nog eens over werklooze timmerlui en!
dergelijke praten. Dat komt er eigenlijk
ook minder op aan.
Wat hindert het per slot yan rekening,
dat er zooveel duizenden loopen met
kapotte en versleten kleeren en honger
in de hals. Wat hindert het, dat het
geestelijk bezi.t van het volk langzamer
hand te gronde gaat door klassen van!
50 kinderen en werklooze onderwijzers*
Wat hindert het, dat jonge mepschen van!
om. en bij de 20 nog nooit hun handen-
he&lben uitgestoken, hun handen die uiting
zijn van de jonge actieve geesten. Dat
alles is slechts bijzaak; zoolang ze nog
goed genoeg zijn als kanonnenvleesch*
moet de Millioenennota nog topzwaar
blijven van de post: Defensie.
Binnenkort zullen zelfs soa-'democrateri
die defensie een „primair landsbelang'*
achten, zelfs geen lid van zoo Nn organisatie»
meer kunnen zijn.
Onze lezers zijn vol lof over de feuilletons, welke in den laatsten
tijd in onze Vijf Samenwerkende Dagbladen opgenomen worden.
Dankbaar voor deze waardeering besloten wij op den ingeslagen
weg voort te gaan en in dit opzicht steeds te zorgen het allerbeste
van het allerbeste te geven.
Wij doen dit door:
1. Het toepassen van de uiterste selectie bij de keuze
der feuilletons.
2. Uitsluitend oorspronkelijke Nederlandsche verhalen
te gevent welke berusten op gegevens uit het volle
praktische leven van dezen tijd of uit de historie.
Meerdere malen werd ons van verschillende kanten gevraagd be*
paalde feuilletons in boekvorm verkrijgbaar te stellen.
Wij zijn besloten op dit verzoek in te gaan en bieden vanaf heden
enkele vroeger verschenen feuilletons, welke wij daartoe het meest
geschikt achten aan in onze nieuwe boekenserie, onder den naam van
Heden verschijnt de eerste serie van 4 exemplaren n.l.
De Jacht naar Goud, door K. JONKHEID
Alle Hens! door G. VAN TEYLINGEN
Nooit Volmaakt. door C. VERMEER
Boven de Poolcirkel, door R. v. d. HAUW-Veltman
Voor onze abonnés stellen wij deze boeken tegen een extra lagen
prijs beschikbaar, n.l. a fl.25 per stuk.
In den handel bedraagt de verkoopsprijs f 2,—, zoodat men hieruit
dus ziet, dat wij onze abonné s van een extra aanbieding willen
laten profiteeren.
Dit wordt dus een nieuw voordeel, hetwelk een abonnement op een
onzer Vijf Samenwerkende Dagbladen U biedt,
EEN GOED BOEK TEGEN LAGEN PRIJS
Alle boeken worden uitsluitend gebonden geleverd en zijn ca. 160—200
pagina's dik. Een bezit van meerdere dezer boeken zal, ook uiterlijk,
uw verzameling verfraaien.
Bestelt nog heden en zendt onderstaande bon aan
GOUDSCHESINGEL 105 ROTTERDAM
GIRO 39650
Ook te bestellen bij den boekhandel.
Het goede boek in het gezin
Brengt overal voordeel en gewin
k DE JACHT
o«MtGOUD
door
Naam t
ex. K. JONKHEID, De Jacht naar Goud
ex. G. v. TEYLINGEN, Alle Hens I
ex. C. VERMEER, Nooit Volmaakt
ex. R. v. d. HAUW—Veltman, Boven de Poolcirkel
Straat t
Woonpl.i
Abonné van
iTsaa
BOVEN DE
POOLCIRKEL
DOOR
R. v. D. HAUW - VELTMAN
aBWBEFtiiBI
