JBetiuu? ^riAsdjr (lourattf
Dagelijks verschijnend Nieuwsblad voor Leiden en Omstreken
Versterking der weermacht
PB NA
Abonnementsprijs:
Per kwartaal in Leiden en in plaatsen
waar een agcnlschap gevestigd is 2or
Franco per post 2.35 portokosten
Per week0.18
Voor het Buitenland bij wekelijksche
zending4.50
Bij dagelijksche zending5.50
Alles bij vooruitbetaling
Losse nummers 5 cl. met Zondagsblad 77» ct
Zondagsblad niet afzonderlijk verkrijgbar
'NO. 6205
Bureau: Breestraat 123 Telefoon 2710 (na 6 uur 3166) Postbox 20 Postgiro 58936
ZATERDAG 2 OCTOBER 1937 18e Jaargang
Utrimlmtieprijjtn:
Van I tol 5 regel» .V.f 1.177»
Elke regel meer 0-227»
ngoonden Mededeelingen
?an 1-5 regels2-30
Dice regel meer0-45
«foor Het bevragen aan 't bureau
V «rördt berekend f 0.10
Een landsbelang der
eerste orde
In zijn toelichting op de voorstellen,
waarbij groote sommen worden aan
gevraagd voor onze defensie heeft
Minister Van D ij k ernstige woorden
tot ons volk gesproken. Hij heeft ditmaal
niet in den breede de nationale plicht
tot verdediging van het erfland ons door
God geschonken, verdedigd. Dat was in
vorige jaren noodzakelijk, doch thans
schijnbaar niet meer, althans niet in de
zelfde mate.
We zeggen schijnbaar, want aan alle
zijden roept men weer tegenstellingen
op. Niet alleen in sociaal-democratische
kringen, waar men zoo gaarne uitgaven
voor het „militarisme" stelt tegenover
die voor sociale doeleinden; ook in een
deel der Christelijke pers, vakbladen,
zoowel als politieke organen, maakt men
gevaarlijke vergelijkingen.
Zoo lazen wij in een der protestantsch-
christelijke bladen, dat de „bloedzuiger",
dat is het Geweld „geen moraal kent,"
maar „dat men van de Regeering recht
vaardigheid verwacht", „want wanneer
het financieel mogelijk is, om millioenen
aan Defensie te besteden, dan moet men
„ook de WA millioen, welke het over
heidspersoneel naar recht en billijkhede*n
toekomen" kunnen vinden.
Een roomsch-katholiek blad maakt het
nog erger. Het „twijfelde niet aan de
noodzakelijkheid van extra militaire uit
gaven", maar schreef toch schamper.
„Alles moet wachten op saneering der
begrooting, maar voor Defensie is hals-
over-kop reeds een wetsontwerp inge
diend. Dit moet de Kamer op 5 October
al in de afdeelingen behandelen; men
kan niet wachten, geen dag en geen
nacht!!!"
Wij aarzelen niet dit zeer gevaarlijke
taal te noemen. Wie zoo ons volk voor
licht neemt een groote verantwoordelijk
heid op zich. Waarom acht men het
dringend vertoog, dat Minister Van
D ij k via de Staten-Generaal tot ons
volk richt, zoo gering? Heeft men er wel
ernstig nota van genomen?
Kort gezegd komt de redeneering van
den Minister hierop neer: wij hebben
wat de landsverdediging betreft veel te
lang op zien komen gespeeld; thans zijn
wij stukken en stukken bij anderen ten
achter en bij wat redelijkerwijs van ons
verwacht mag worden; daarom moeten
wij onze nationale schuld erkennen
tegenover wat God ons als vrij en zelf
standig volk schonk, maar ook tegenover
onze jonge mannen, die in de ure als
gevaar dreigt, geroepen worden die zelf
standigheid te verdedigen.
Zij hebben er recht op hoe vreese-
lijk het eigenlijk ook klinkt goed ge
oefend en goed gewapend te zijn, willen
zij in de moderne oorlog niet ordeloos en
weerloos staan tegenover prima geoefen
de en royaal uitgeruste vijanden.
De toelichting welke de Minister gaf
bij zijn ver-gaande voorstellen is niet
minder dan een noodkreet, ze wijst op
een ontstellend tekort bij onze verdedi
gingsmiddelen en de waarheid er van is.
als we de deskundigen mogen gelooven,
ook bij de laatst gehouden herhalings
oefeningen gebleken.
Bij de publieke bespreking van de toe
stand der defensie dient men hoogst
voorzichtig te zijn; een leek op dit ter
rein moet zich dubbel in acht nemen en
daarom verklaren we nadrukkelijk, dat
we enkele opmerkingen maken, welke
ten volle steunen op het weloverwogen
oordeel van deskundigen, die de oefe
ningen meemaakten.
Voorop moge staan, dat men zoo
als de dagbladcorrespondenten schreven
vol lof is over de ambitie, waarmee
ieder dienstplichtige zijn taak vervulde.
Vooral op momenten, waarop vlug ge
handeld moest worden, spande ieder
zich tot het uiterste in. Het moreel van
de troep wgs goed.
Dit is natuurlijk van het allergrootste
belang bij een eventueele mobilisatie,
welke God moge verhoeden, doch die
we niet luchthartig naar een ver ver
schiet mogen verschuiven.
Doch wat zal de goede geest onder
onze dienstplichtigen en hun aanvoerders
baten, als de organisatie en de uitrusting
te wenschen overlaten; hetgeen helaas
niet te ontkennen is.
Eigenlijk valt alles in één woord te
zeggen. De geoefendheid van den man
is onvoldoende en daarom is ons leger
niet volkomen paraat. Allen doen hun
best, maar men beheerscht de zaak niet.
De soldaat weet van alles wat, maar
alles half. Het gaat veel te langzaam.
Alles moet hem in den breede worden
uitgelegd. Of, om het zeer duidelijk te
niet te bewegen, de mitraillist heeft
moeite met het vlug in stelling brengen
vam zijn wapen. En als daar nog bij
komt, dat ook de reserve-officieren en
meer nog de onder-officieren, zulks ten
gevolge van de geringe gelegenheid tot
het opdoen van kennis en het verkrijgen
van ervaring, niet altijd positief weten
hoe zij, onder bepaalde omstandigheden
hebben te handelen, dan zal een ieder
begrijpen op welke wijze een militaire
oefening in groot verband bijna steeds
tot mislukking gedoemd is. Vergeten
werd b.v. om eerst een vuurschema op
te stellen en afhankelijk daarvan de ver
schillende onderdeden de meest strate
gische plaats te geven. Men draalde het
om en liet aan ondergeschikte comman
danten over hoe zij b.V. de zware mi
trailleurs, mortieren e.a. wenschten te
bruiken.
De hoogere commandant had wel wat
anders te doen, dan zich daarmede te
bemoeien.
Een ander onaangenaam element, spe
ciaal in kringen van reserve-officieren,
is. dat men van elkander weet, dat men
niet voldoende op de hoogte is. Een ge
volg daarvan is, dat lagere res.-officie-
ren met boven hen gestelde res.-officie-
ren over de te verrichten handdingen
van meening gaan verschillen. Men
krijgt dan disputen op het gevechtsveld.
Dat een en ander niet bevorderlijk is
voor een gezonde krijgstucht laat zich
denken. Herstel is alleen mogelijk langs
den weg van meer cursussen en oefe
ningen.
Maar voor die vergrooting der ge
legenheid is geld, zijn manschappen en
materiaal noodig. En wanneer de Mi
nister nu diep overtuigd is van de onvol
komenheid. strekt het hem dan niet tot
eer, wanneer hij de schampere uitdruk
king met groote ernst voor zijn rekening
neemt: Zeer juist, wij kunnen, wij mogen
niet wachten, geen dag en geen nacht?
Nieuwe Kamerbewaarder
Naar wij vernemen is tot Kamerbewaarder
van den Minister van Algemeene Zaken, dr.
H. Co 1 ij n, benoemd de heer A. J. Geer-
lings, tot dusver bode van den secretaris
generaal van het Departement van Buiten-
landsche Zaken.
De heer Geerlings heeft dit jaar onder vele
blijken van belangstelling zijn 25-jarig ju
bileum in 's rijks dienst gevierd.
en)tto&errte|)cj)iUeryen&l?aaTfo$
&«ctyeintte£$? c3fio ttetdiata-
De Nood der Werkloozen-Gezinnen
Waarom een beroep op ons
volk wordt gedaan
Een circulaire van Minister Romme
Actie in October
De Minister van Sociale Zaken heeft
thans een circulaire verzonden aan de
Gemeentebesturen, waarin hij wijst
op de achterstand, welke in onder
scheidene werkloozen-gezinnen dreigt
te ontstaan ter zake van kleedlj,
schoeisel en dekking. Tevens wordt in
deze circulaire gemotiveerd waarom
een beroep op ons volk noodzakelijk is.
De te voeren actie zal plaats vinden
In October. Het verzamelde bedrag zal
in November over de gemeenten wor
den verdeeld.
Wij ontleenen aan de circulaire de volgen
de bijzonderheden:
Op 16 Sept. j.l. stelde ik u in kennis met do
beslissing inzake het in het leven roepen van
een spaarregeling voor ondersteunde en te
werkgestelde werkloozen.
Voor de eerste wintermaanden zullen de
bedoelde personen door deze regeling op
'zichzelf nog niet meer kunnen bekomen dan
den normalen B-steun. Er dreigt echter, nu
de werkloosheid zoo lang duurt, in onder
scheidene gezinnen meer en meer achter
stand ter zake van kleeding, schoeisel en
dekking te ontstaan. In de wintermaanden
zal een tekort aan deze goederen zich van
zelfsprekend het sterkst doen gevoelen. Kon
dan ook reeds in de komende wintermaan
den dus in de periode, waarin de be
trokkenen nog niet uit hun gespaarde gel
den, vermeerderd met den overheidsbijslag,
de benoodigde goederen kunnen bekomen
een extra verstrekking van B-steun-goode-
ren plaats vinden, dan zouden de betrokke
nen daarmee zijn gebaat
Zooals reeds is aangekondigd, heeft de re
geering gemeend voor de overbrugging van
het hiervoor bedoelde tuschenliggende tijd
vak een beroep op het Nederlandsche volk
te moeten doen.
Een beroep op ons volk
De regeering heeft gemeend daartoe vrij
heid te kunnen vinden op grond van de vol
gende overwegingen:
Dit speciale beroep op het Nederlandsche
volk om een gave te offeren ten behoeve van
de werklooze landgenooten, geschiedt slechts
eenmaal.
Het pogen van de ondersteunde en te
werkgestelde werkloozen om door wekelijk
sche afzondering van een bedragje van hun
vanzelfsprekend soberen steun te trachten
zelf nog zooveel mogelijk in de zoo dringen
de behoefte aan kleeding, schoeisel en bed-
'degoed te voorzien, zal voor het niet werk
looze deel van het Nederlanosche volk een
aansporing zijn deze hulpbehoevende land
genooten bij hun pogen te steunen en het
"mogelijk te maken, dat reeds in de eerste
wintermaanden benoodigde goederen worden
aangeschaft.
Het doel, waarvoor thans een offer zal
worden gevraagd, leent zich bij uitstek voor
een gave uit dankbaarheid, dat men zelf
voor den geesel der werkloosheid is gespaard
gebleven en in het algemeen voor een gave
uit medegevoel voor den nood van don me
deburger, die in de kracht van zijn leven
uit het bedrijfsleven is uitgestooten en daar
door noodgedwongen van andere hulp af
hankelijk is.
Minister Romme
Voor de inzameling van gelden voor
het genoemde doel roept de Minister
de volle medewerking van de gemeen
tebesturen in.
De plaatselijke actie dient uit te
gaan van het z.g. B-Comité of commis
sie voor den B-steun, met dien verstan
de, dat de leiding komt te berusten bij
den burgemeester dan wel een der wet
houders.
De te voeren actie vindt plaats in October.
De Minister beschouwt deze inzameling van
algemeen landelijken aard en hij verzoekt
daarom de ingekomen gelden uiterlijk in de
week van 16 November 1937 te storten op
postrekening nr. 141400 van het kleeding-,
schoeisel- en dekkingfonds.
Het in totaal ingekomen bedrag zal in den
loop van November over de gemeenten, die
aan de inzameling hebben medegewerkt,
worden verdeeld.
Hoe de verdeeling plaats vindt
Deze verdeeling zal als volgt geschieden:
De gemeenten, die aan de actie hebben
deelgenomen, ontvangen als vaste uitkee-
ring 10 pet. van het in eigen gemeente in
gezamelde bedrag, verwijl het daarna in to
taal overblijvende bedrag ponds-pondsge-
wijze over de deelgenomen hebbende ge
meenten wordt verdeeld, naar rato van het
aantal gezinshoofden, dat op 1 November in
de gemeente overeenkomstig de circulaire
van 16 September spaart.
Alleen die gemeenten zullen uit de inge
zamelde gelden een deel ontvangen, die aan
de inzameling hebben medegewerkt, terwijl
de ingezamelde gelden uitsluitend ten goede
zullen komen aan die ondersteunde en te
werkgestelde werkloozen, die overeenkom
stig de regeling, vervat in de circulaire van
16 September j.l. voor Weeding, schoeisel en
dekking sparen.
Er zullen zich, zoo zegt de minister ver
der. gevallen kunnend voordoen, waarin het
deri betrokkenen onmogelijk is om 25 cent
van hun steun of werkverschaffingsloon
voor het besproken doel te reserveeren. De
minister denkt hierbij in het bijzonder aan
de groote gezinnen met kleine kinderen, die
geen tegemoetkoming ontvangen ingevolge
de regeling voor toekenning van een extra-
bijslae aan meerderjarige verdiend hebben
de kinderen. De minister heeft er geen be
zwaar tegen, dat in die gevallen het kwar
tje, dat de ondersteunde of tewerkgesteld»
moet reserveeren, wordt betaald door de
diaconie, het parochiaal armbestuur of een
liefdadigheidsvereeniging.
Personen, die hun gaven rechtstreeks bij
het departement van Sociale Zaken willen
storten, kunnen zulks doen op de hiervoor
genoemde postrekening. Voorzoover deze
gaven zijn te beschouwen als afkomstig uit
een bepaalde gemeente, zullen zij, mei het
oog op de hiervoor bedoelde 10 pet. vaste
uitkeering. bij de indeeling. als daaruit af
komstig worden aangemerkt.
De Zomertijd voorbij!
Om vergissingen te voorko
men herinneren we er onze
lezers nog even aan dat van
nacht de zomertijd eindigt.
We gaan de nachtschuit
weer in Als het vannacht
drie uur is, wordt het geacht
twee uur te zijn. Men doet
dus het best vanavond voor
het naar bed gaan de klok
een uur stil te laten staan
of meteen een uur achteruit
te zetten.
TWEE AUTO'S BOTSEN
TE VRIEZENVEEN
Brandende benzine
maakt een vuurzee
Een handelsreiziger op slag gedood
Gistermiddag is op den Viersprong van
Vriezeveen een zeer ernstig ongeluk
geschied, dat één doode heeft geëischt.
Uit de richting Oosteinde naderde een
kleine personenauto van de N.V. Industrie
en Handelsmaatschappij „Senzora" te De
venter, bestuurd door den 46-jarigen onge
huwden handelsreiziger A. Blom uit De
venter. Op hetzelfde oogenblik kwrm uit de
richting Almelo een groote zeswielige
vrachtauto van den heer Peters te Brum-
men, bestuurd door den heer De Rij k uit
Oldenzaal.
De vrachtauto, die signalen heeft gegeven,
moet op het Icruispunt niet bijzonder hard
hebben gereden, doch doordat het voertuig
zeer zwaar met basaltblokken was geladen,
kon het niet dadelijk stoppen, voor de per
sonenauto, welke voorrang had. De vracht
auto ramde den wagen in de flank, sleurde
dezen een eind mede en wierp hem ten
slotte om. De in elkaar gereden auto ver
loor alle ,bezine, die onmiddellijk in brand
vloog, zoodat de geheele straat één vuurzee
werd.
De heer Blom is zeer waarschijnlijk di
rect bij de botsing door de voorruit ge
slingerd en dood op den weg blijven liggen,
want toen de vlammen na enkele minuten
een weinig geluwd waren, vond men voor
de voorwielen van de auto zijn verkoolde
lijk.
De vrachtwagen vernielde na de botsing
nog een lantaarn en kantelde tenslotte om.
De fel brandende benzine tastte ook de
vrachtauto aan, waarvan de truck geheel is
uitgebrand. De twee inzittenden wisten zich
echter uit de cabine te werken, zoodat zij
ongedeerd bleven.
De brandweer van Vriezenveen was spoe
dig aanwezig om het vuur eenigermate te
kalmeeren, doch desondanks stond het ver
keer gedurende ruim een uur stil.
De getroffen pluimveehouders
Eon gift van H.M, de Koningin
De vereeniging Avi Comi, die zich belast
met het inzamelen van gelden voor de door
een wervelstorm benadeelde pluimveehou
ders te Landsmeer, heeft van H.M. de Ko
ningin een belangrijke gift ontvangen.
U kunt deze
2 man worden
Hoe itaat het echter met Uw theoretische
ontwikkeling P B N A, het Nederlandsche
Technicum. Arnhem, geeft reeds bijna 25 j»«r
met groot succes schriftelijke cursussen op het
gebied van BOUWKUNDE, WATERBOUW-
KUNDE. WERKTUIGBOUWKUNDE. ELEO
TROTECHNIEK en CHEMIE. Zend dexe
els ali
Uw
ender aan PBNA-ARNHEM 84.
inden U ga.
alle inlicht,n.
Verhooging melkprijs
In verband met de door de regeering
vastgestelde verhooging van den in
koopprijs van de melk is de georgani
seerde Amsterdamsche melkhandel ge
noodzaakt de verkoopprijs met ingang
van Zondag 3 October met 1 cent per liter
te verhoogen.
Door de Nederlandsche Zuivel centrale
is de minimum detailprijs verhoogd
van 10 op 11 cent, ingaande 3 October,
Adjudant van Prins Bernhard
Bij K. B. is benoemd bij den grooten staf
tot adjudant van Z. K. H. Prins Bernhard
der Nederlanden, de kapitein J. K. H. de
Roo van Alderwerelt, van den staf
der artillerie, adjudant van dien inspecteur
der artillerie.
DOODELIJK ONGEVAL
Man met trein meegesleurd en
door anderen trein overreden
Hedennacht ongeveer 12 uur begaf de 44-
j'arige J. Schulze, rangeerder op het stations
emplacement te Schiedam na afloop van
zijn dienst zich naar huis. Met zijn fiets aan
de hand ging hij als naar gewoonte over de
spoorbrug nabij de Overschiescheweg aldaar.
De trein komende uit Hoek van Holland
heeft den man plotseling gegrepen en
eind meegesleurd waardoor hij op de andere
spoorlijn kwam te liggen. Eenige minuten
later kwam de trein RotterdamAmsterdam
die over het lichaam heen reed, waardoor de
man totaal werd verpletterd.
Vermoedelijk is het ongeval geschied, door
dat de man zich van het linker op het rech
terspoor heeft begeven, waarbij hij waar
schijnlijk bekneld is geraakt tusschen
rails, of is gestruikeld, zoodat hij zich niet
van de lijn kon begeven om den naderenden
trein te ontwijken.
Het slachtoffer is geihuwd en laat
vrouw met 5 kinderen na.
DEPARTEMENT VAN ALG. ZAKEN
Bij K. B. van 29 Sept. 1937 is, te rekenen
van 1 Oct 1937, benoemd tot secretaris van
het departement van algemeene zaken W.
Reyseger, Nederlandsch Indisch ambte
naar ter beschikkimig.
De heer en mevrouw Colijn bezochten gisteren het Departement van Algemeene
Zaken, hetwelk is gevestigd in het voormalig paleis van Prinses Juliana aan den
Kneuterdijk. Zooals men weet zal Minister Colijn straks hier zijn intrek nemen.
VOORNAAMSTE NIEUWS
i
Oit Nummer bestaat uit DRIE bladen
en het ZONDAGSBLAD
Minister Romme heeft een circulaire
gezonden aan de gemeentebesturen inzake
de nood der werklooze gezinnen.
Voor de Dr. Kuyper-herdenking is een
herdenkingssamenkomst vastgesteld op 29,
October in het Concertgebouw te Am-<
sterdam.
Bij Schiedam is een 44-jarige man door
een trein meegesleurd en door een andere
trein overreden.
Te Vriezenveen is bij een autobotsïng
een handelsreiziger op slag gedood.
Leiden heeft vandaag het S-October*
feest gevierd.
De Engelsche autoriteiten hebben de
Hooge Arabische Raad in Palestina ont
bonden, den Moefti afgezet en een aantal
vooraanstaande Arabische leiders gede
porteerd.
De oppositie-partijen in Zuid-Slavïë
trachten een nieuwe constitutie in ,te voe
ren.
Bij Shanghai weten de Chineezen elk
Japansch succes te verhinderen.
N.V. GRONINGSCHE HYPOTHEEKBANK
VOOR NEDERLAND
gevestigd te GRONINGEN
De Bank geeft uit:
31/2% Pandbrieven a 100
(Koers van omwisseling 99%
Storm schade verzekering
Een specialiteit op het gebied van
STORMSCHADE VERZEKERING
Algemeen Onderling Waarborg Genootschap
,.R E N O V A T U M"
te Amsterdam Spulstraat 219/2L TeL 85628
Vraagt eens een prospectus aan!
BETONHOUT KISTE NHOUT
Houthandel „ALBLAS" N.V.
WADDINXVEEN
Opslagplaatsen te:
Rotterdam: Zwaanshals 119121
's-Gravenhage: Fahrenheitstr. 343
TRIPLEX Vraagt prijs - LIJSTWERK
PRAKTIJKEXAMENS
BOEKHOUDEN
Volledige opleiding
Boekhouden M.0.
Staatspraktijk-
diploma
NED. ENG. en D.
HANDELS CORRESP.
Alle Onderwijzers
akten incl. Hoofdakte.
Generaal Agent ANDRE KERSTENS, Tilburg
AiJKi-mifOON JtaoOMENB VAAM
£N KOUD WATCA OP ALLE KAMSBS
KAMERS HET 0NTBI/T-P 3.-MET BADKAMER -P -4.-
Autobotsing bij Haren (Gron.)
Auto-bestuurder zwaar gewond
Gisteravond is op den rijksstraatweg te
Haren een autobus van de E. D. S Maat
schappij. vermoedelijk doordat de chauffeur
verblind werd door een tegenligger, met
kracht opgebotst op een voor hem uitrijden
de auto, bestuurd door den heer H. A E.. in
specteur eener levensverzekering-maatschap-
ipij te Groningen.
De heer E., die alleen in de auto zat
werd bewusteloos uit de totaal vernielde
wagen gehaald. Hij had o.m. een hersen
schudding bekomen en werd naar het R.K.
Ziekenhuis overgebracht
De passagiers van de autobus werden door
de schok door elkander geschud, doch overi
gens kwamen zij met den schrik vrij. De
inzittenden werden door een passeerendo
bus naar Groningen overgebracht. Ook de
autobus was, vooral aan de voorzijde zwaar
beschadigd.
EEN DOODELIJK ONGEVAL
In een slachthuis te B I e i s w ij k gleed de
28-jarige slagerszoon J Baars, toen hij
een groot stuk vleesch aan een haak wild*
hangen uit Hij kwam met hot hoofd in oen
haak terecht. De ongelukkige is in het St
Franciscusgasthuis te Rotterdam aan zijn
verwondingen overleden.
