Jlieuuir griïisrtjf Courant
DE TROONREDE
Dagelijks verschijnend Nieuwsblad voor Leiden en Omstreken
GETEMPERD OPTIMISME
abonnementsprijs:
Per kwartaal in Leiden en in plaatsen
waar een agentschap gevestigd is 235
Franco per post 2.35 portokosten
Per week0.18
Voor het Buitenland bij wekelijksche
zending450
Bij dagelijksche zending530
Alles bij vooruitbetaling
Losse nummers 5 ct. met Zondagsblad 7'/» Ct
Zondagsblad niet afzonderlijk verkrijgbaar
NO. 6195
Bureau: Breestraat 123 Telefoon 2710 (na 6 uur 3166) Postbox 20 Postgiro 58936
DINSDAG 21 SEPTEMBER 1937 18e Jaargang
Rfoectctttitprijjen:
Van 1 tot 5 regel» t.177»
Elke regel meer0.22'/,
.gezonden Mededeelingen
van 1-5 regel» 230
EJke regel meer045
loot het bevragen aan 't bureau
wordf berekend0.10
Met
eenig vertrouwen
toekomst tegen
de
De rede, waarmee de Koningin heden
de komende parlementaire periode heeft
geopend, concentreert zich voornamelijk
op het vraagstuk der werklooshéid en
wij achten dit een verdienste. Want
hoe dankbaar wij zijn voor „de tot dus
ver voortschrijdende verbetering van
het economisch leven hier te lande" en
hoe juist het is, dat voor alle dingen
hiervan gewag gemaakt wordt; over
onze maatschappij blijft tot heden de
donkere schaduw van een ongewoon
groote werkloosheid hangen. En wan
neer de Regeering plechtig verklaart,
dat zij daaraan vóór alles haar zorg
wil wijden, dan vindt dat voornemen
instemming bij heel de bevolking.
Gelukkig kan op deze verklaring on
middellijk volgen, dat de toestand in
Indië reden geeft tot voldoening. Het
is goed gezien, dat na de korte alge-
I meene inleiding Indië voorop gaat. Ten
eerste om tot uiting te brengen, dat
j Nederland overzee de volle belangstel
ling heeft; ten tweede, omdat daar een
I nieuwe politiek kan ingeluid worden.
Deze zal hierin bestaan, dat op ver
schillend terrein dadelijk hulp geboden
wordt, maar bovenal in het streven
naar verbreeding der economische
basis: de ontwikkeling van een eigen
bedrijfsleven in Indië.
Nu Indië, zoowel West als Oost,
Voorop ging, moest de paragraaf over
het algemeen regeeringsbeleid wat naar
achteren geschoven worden. Dat daar-
I bij een positiever toon gehoord zou
i Worden dan vorige jaren, spreekt wel
vanzelf en niet onopzettelijk is blijk
baar gesproken van „de positief Chris
telijke grondslagen onzer samenleving"
gelukkig echter volgt er onmiddellijk
op, dat „toespitsing van tegenstellingen
vermeden zal worden". De linkerzijde
moge deze wenk verstaan.
Dat in dit verband niet alleen ge
sproken wordt van bescherming, maar
ook van „werkdadige zorg" (mooi is
het woord „werkdadig", dat even later
weer gebezigd wordt, niet) voor een
gezonde ontplooiing van het huwelijks-
en gezinsleven, geschiedt blijkbaar in
verband met de belofte verderop, dat
„bij het arbeidsinkomen rekening zal
worden gehouden met de gezinslasten".
Hierin wordt vrij zeker de stichting
van een Kinderfonds aangekondigd;
terwijl tevens aan verbetering der hu
welijkswetgeving zal zijn gedacht.
Wat het andere betreft, het tegen
gaan van het ontheiligen van de weke
lijksche rustdag, hopen wij dat de Re
geering daarvoor de juiste middelen zal
weten te vinden. De ervaring der laat
ste weken heeft ons niet versterkt in
de overtuiging, dat de meerderheid van
ons volk weet te onderscheiden tusschen
persoonlijke vrijheid en gebondenheid
aan de Wet Gods.
Dat wij van een positief Christelijk
Kabinet niets te vreezen hebben ten
aanzien van vrijheid van godsdienst en
rechtmatige volksinvloed, spreekt voor
ons vanzelf. 'Daaruit vloeit ook voort,
dat excessen op vereenigingsgebied
tegengegaan zullen worden ter bescher
ming van de openbare orde en de goede
zedennoch communisme noch fascisme
krijgen hier een kans.
De paragraaf over de internationale
toestand is sober gehouden, maar de
conclusie is niet vaag: versterking der
weermiddelen is noodig. Hiervoor lig
gen de voorstellen gereed en de gelden
moeten er komen. Dit wordt later nog
eens nadrukkelijk vastgelegd.
Op economisch terrein denkt de Re
geering er ook niet aan om op zien
komen te spelenal zal deze paragraaf
voor velen een teleurstelling zijn.
Toenadering op dit gebied tusschen
de deelen van het Koninkrijk binnen
en buiten Europa wordt nagestre<
d.w.z. de goederenruil zal bevorderd
worden. Maar ook in Nederland zelf
valt veel te doen. Het blijkt tamelijk
duidelijk, dat verschillende crisismaat
regelen onhoudbaar zijn: prijssteun in
de landbouw blijft noodig; reglemen
teering wordt geleidelijk afgeschaft.
Het bedrijf zelf moet zich met hulp der
overheid oprichten.
Daarbij zal ook gelet worden op de
belangen der landarbeiders, wat al te
lang verzuimd isals onderling overleg
geen behoorlijk resultaat oplevert i
ciaal wat de werkt ij d betreft, dan zal
de overheid moeten ingrijpen. Het
zelfde geldt ook van de arbeid der
gehuwde vrouw.
Voorts zal het algemeene voldoening
schenken, dat wettelijke regelingen be
treffende werkloosheid en steunverlee-
ning in voorbereiding zijn. Het regee-
ren met circulaires heeft al heel wat
kwaad gedaan en kwaad bloed gezet.
Uitvoering van openbare werken
blijft op het program staan; 't is te
hopen, dat de gemeenten ook de
kleine hiervan in de toekomst wat
meer merken dan tot heden.
slechtst bezoldigden der rijksambtena
ren vragen, wanneer zal de inwendige
positie van het budget zóó voldoende
zijn versterkt, dat er iets voor ons
Wordt gedaan?
Wij kunnen die klacht verstaan en
billijken. Elke roekeloosheid op het ter
rein der financiën ware in deze tijden
misdadig tegenover het land; maar op
dit oogenblik is ons nog niet duidelijk,
dat geen zeven millioen te vinden zou
den ziin voor de belangen van de school
en de werklooze onderwijzers, die nu
verkommeren; en dat niet enkele
millioenen beschikbaar kunnen komen
voor een lichte aanpassing vooral van
de laagste salarissen aan het gestegen
levenspeil.
stelling op te heffen.
Wij vergeten hierbij volstrekt niet,
dat het soliede regeeringsbeleid, zooals
dit te onzent is gevoerd, rijke zegenin
gen heeft afgeworpen voor heel ons
volk, niet het minst voor de grootste
groep die weinig meer dan het dage-
lijksch brood heeft; maar nu eenige
stijging der kosten van levensonder
houd en versteviging der financiën
samengaan werd er als vanzelf hoop
gewekt in menig hart.
Vooral met het oog hierop herhalen
we het slot der Troonrede in deze zin
Moge de Almachtige God de Regeering
kracht en wijsheid schenken om een
oplossing te vinden, welke verantwoord
en bevredigend is.
Het liberalisme
Door een fantast gezien
Bij den uitgever B. Ruitenbeek te Doorn
ia versohenen een zeer korte brochure van
de hand van den heer M. Rooy aldaar,
oud-administrateur ter secretarie te Rotter
dam, getiteld: Hei' socialisme reserve van
het liberalisme, met als ondertitel: De kapi
talistische productiewijze zal het socialisme
spoedig geheel overbodig maken.
In zes bladzijden druks (groote letter) le
vert de schrijver een fantasie over de onder
gang van het socialisme en de „kerkelijke
politieke partijen" binnen een kwarteeuw
en de volkomen triumf van het libera-
Als we in de „stijl" van het brochuretie
blijven, komen we tot deze dwaze beeld
spraak: Het is een luchtkasteel van zeer
lichte constructie. En dan vleien we nog.
H. M. de Koningin heeft heden de gewone zitting der Stalen-
Generaal met de volgende Troonrede geopend:
LEDEN DER STATEN-GENERAAL,
Mij wederom in Uw midden bevindend gevoel Ik allereerst behoefte
uiting te geven aan Mijn gevoelens van dankbaarheid voor de tot
dusver voortschrijdende verbetering in het economische leven hier
te lande. Deze verbetering in belangrijke deelen van het bedrijfs
leven verlevendigt de hoop, dat de nog steeds omvangrijke werk
loosheid geleidelijk verder zal kunnen worden ingeperkt.
Alle maatregelen, die der Regeering doelmatig voorkomen om het
proces van herstel uit de langdurige depressie te bevorderen,
zullen harerzijds worden genomen of aan Uw goedkeuring
onderworpen.
De ontwikkeling van den economischen toestand in Nederlandsch-
Indië geeft reden tot voldoening; in het gunstig verloop van de
opbrengst der Landsmiddelen weerspiegelt zich de allerwegen
ingetreden opleving in landbouw, handel, nijverheid en scheep
vaart, waartoe mede bijdroegen de over het algemeen bevredigende
oogsten van de voedselgewassen der inheemsche bevolking.
Het stemt Mij tot verheugenis, dat als gevolg daarvan thans weder
een stijging valt waar te nemen van het welvaartspeil der bevolking
van Nederlandsch-Indië en dat een begin kon worden gemaakt met
de verlaging van de op haar rustende lasten. De ruimer vloeiende
middelen geven gelegenheid in meerdere mate dan de laatste jaren
het geval kon zijn, gelden beschikbaar te stellen voor de bevorde
ring van de geestelijke en stoffelijke belangen der bevolking.
Door toepassing van daartoe geëigende middelen zal ernstig wor
den gestreefd naar verbetering en versterking van de economische
basis, teneinde die voor de toekomst beter bestand te doen zijn
tegen schokken, als welke in de laatste jaren werden ondervonden.
Hoewel in Suriname een lichte verbetering, zoowel bij den in- en
uitvoer als bij de voornaamste cultures viel op te merken, bleef de
economische en financieele toestand van dat gewest nog weinig
bevredigend, in tegenstelling met dien van Curagao, aan welk
gebiedsdeel de wereldcrisis schier ongemerkt is voorbijgegaan.
Te midden van de geestelijke verwarring in de wereld, waaraan
ook ons volk niet geheel ontkomt, is steeds dringender de eisch,
dat in wetgeving en bestuur vóór alles Gods wet tot opperste richt
snoer worde genomen. In zijn algemeen karakter zal het Regee
ringsbeleid het kenmerk dragen van een doelbewust streven naar
beveiliging en versteviging van de positief Christelijke grondslagen
onzer samenleving. Aldus zal een beleid kunnen worden gevoerd,
dat met vermijding van toespitsing van tegenstellingen ook
door zijn innerlijke redelijkheid instemming vordert.
Het karakter van dit beleid zal tot uiting komen met name in
werkdadige zorg voor een gezonde ontplooiing van het huwelijks-
en gezinsleven, bescherming van de publieke eerbaarheid, onthou
ding door de Overheid van aanmoediging van alles wat tot ontheili
ging van den wekelijkschen rustdag aanleiding geeft, en krachtige
handhaving van het gezag. Eerbiediging van de vrijheid van
godsdienst en van geweten, en handhaving van den rechtmatigen
volksinvloed op het landsbestuur blijven hechte pijlers van ons
volksbestaan.
De Regeering overweegt een nadere regeling van het verenigings
recht, ter bevordering van een meer werkdadig repressief toezicht,
naar de reeds thans in de wet neergelegde normen van openbare
orde en goede zeden.
Hoewel de Internationale omstandigheden veelszins aanleiding
geven tot bezorgdheid, bleef het vriendschappelijk karakter, het
welk onze verhouding tot andere mogendheden pleegt te dragen,
ongerept bewaard. Niettemin zal, gelet op de spanningen in de
verhouding tusschen de volken en het daarmee saamhangende
gevaar van internationale verwikkelingen, zoowel hier te lande als
in Indië, moeten worden voortgegaan met de versterking van onze
weermacht. Belangrijke voorstellen daartoe zullen onverwijld
aanhangig worden gemaakt.
De Regeering zal zich beijveren de samenwerking in onderneming
en bedrijf ten bate van de geheele volkshuishouding te bevorderen.
Met handhaving van krachtige medewerking aan de bevordering
van op wederkeerigbeid gegrond internationaal ruilverkeer, is
noodig versterking van onze handelspolitieke weerbaarheid, ter
beveiliging van den buitenlandschen en binnenlands chen afzet van
onze producten, met inachtneming van nauwe samenwerking tus
schen Nederland en de deelen van het Koninkrijk buiten Europa.
De landbouwcrisismaatregelen zullen, met handhaving van den
voor den landbouw nog noodzakelijken prijssteun, zooveel mogelijk
beëindigd worden. Daarnaast zal bevorderd worden, dat nuttige
regelingen door de bedrijfsgenooten zelf zullen worden overge
nomen en voortgezet of opgebouwd.
Verschillende wettelijke maatregelen tot verhooging van het peil
van den landbouw zullen worden voorgesteld.
In voorbereiding zijn wettelijke regelingen tot beperking van den
arbeid der gehuwde vrouw en tot het rekening houden met gezins
lasten bij het arbeidsinkomen.
Ten aanzien van de landarbeiders zal de practische uitvoerbaarheid
yan een wettelijke regeling van arbeidstijd, voor zoover misstanden
niet door onderling overleg van de georganiseerde belanghebbenden
uit den weg worden geruimd, worden onderzocht.
Het temperen van de gevolgen der werkloosheid voor hen, die
daarvan slachtoffer blijven, beschouwt de Regeering als een harer
voornaamste plichten. Wettelijke regelingen betreffende werkloos
heidsverzekering en steunverleening zullen worden voorbereid.
Voortgegaan zal worden met de uitvoering van openbare werken
als middel tot werkverruiming, met de werkverschaffing en met
het cultureels werk voor de werkloozen.
Ondanks de ingetreden verbetering in den economischen toestand
en de daarmede samenhangende stijging van de opbrengst der
middelen, blijven, na de diepe depressie der laatste jaren, de
openbare financiën nog in bijzondere mate zorg vereischen. Buiten
hetgeen op economisch-sociaal terrein 2n op het gebied der
defensie onvermijdelijk is tot behoud en versterking van de
Nederlandsche volkskracht, zullen vele op zichzelf gewenschte of
nuttige maatregelen, waaronder die op het gebied van het onder
wijs, dan ook eerst ter hand genomen kunnen worden, wanneer
de inwendige positie van het budget voldoende zal zijn versterkt.
De verhooging der defensie-uitgaven zal enkele bijzondere finan
cieele voorzieningen noodig maken.
Naast de reeds genoemde voorzieningen stelt de Regeering zich
voor een regeling tot coördinatie van het goederenverkeer te land
en te water tot stand te brengen, terwijl een herziening van de
woningwet in voorbereiding is en een wettelijke regeling van de
opleiding der onderwijzers zal worden aanhangig gemaakt.
De toewijding, waarmee Leger en Vloot, zoomede de ambtenaren
in burgerlijken dienst in het geheele Koninkryk, hun taak vervullen,
stemt Mij tot erkentelijkheid.
In het komende zittingjaar zaï weer veel arbeid en toewijding in
hartelijke samenwerking van Regeering en Staten-Generaal wor
den gevraagd. Met de innige bede, dat ons allen door den
Almachtigen God de kracht en de wijsheid geschonken worden, die
Hij alleen geven kan, verklaar Ik de gewone zitting der Staten-
Generaal geopend.
Dat de coördinatie van het goederen-'
verkeer zeer urgent is, behoeft geen
betoog. Hier en ook elders is ordening
noodzakelijk en de Regeering is daar
voor niet blind, getuige de passage, dat
„nuttige regelingen door de bedrijfs
genooten zullen worden overgenomen,
voortgezet en opgebouwd".
Ongetwijfeld zal de paragraaf over
de financiën menig woord van critiek
uitlokken. Wel geeft men toe, dat deze
nog veel zorg eischen, doch dat alle
verlangens, welke in de laatste maan
den in breede kringen leefden, in feite
worden afgewezen of naar een verre
toekomst verschoven, dat zullen niet
velen gedacht hebben.
Wanneer, zoo zullen de jonge en de
werklooze onderwijzers en de aller-
De Troonrede is over 't
zeer in het vage gehouden en om een
definitief oordeel uit te spreken moet
minstens de millioenennota afgewacht
worden. Maar dit neemt niet weg, dat
de Regeering ons volk met zeer klare
argumenten en cijfers de onmogelijk
heid zal moeten aantoonen om thans
aan eenige wenschen tegemoet te
komen; te meer, omdat aan belasting
verlaging niet wordt gedacht en van
opheffing van indirecte heffingen geen
Er zijn tallooze verlangens, welke
verdedigbaar zijn; doch er zijn enkele,
die zich met kracht naar voren drin
gen: zü gelden de werkloozen, het on
derwijs en de laatste salariskorting.
Ongetwijfeld zal de Kamer daarover
niet zwijgen; wij hopen, dat alsnog een
weg gevonden worden om deze teleur-
Een woord aan de Ouders
De vier groote Geref. Jeugdbonden zijn
voornemens in de laatste week van deze
maand een nationale propaganda-actie ve
voeren.
Dan zal in alle Geref. gezinnen een boekje
worden uitgereikt, waarin korte, pittige
stukjes voorkomen van Dr. H. C o 1 ij n, Prof.
Dr. K. D ij k. mej J. H. Kuyper, Prof. Dr.
J. Waterink en mevr. M E. B ij 1 e v e 1 d-
D a k e
Dit is een woord aan de ouders over hun
kinderen.
't Zal ongetwijfeld met belangstelling wor
den gelezen.
Dr. Co lijn besluit zijn artikeltje aldus:
„Ik wensr.h dit schrijven een goede ont
vangst in alle Geref. gezinnen in Nederland.
Meer nog: dat er naar zal worden gehan
deld".
Bij die wensch sluiten we ons volkomen
aan.
Officieele Berichten
CONSULATEN
De heer L. Bohlken ls erkend en toegelaten
als consul van Uruguay te Amsterdam.
De heer M. Parra Marquez ls erkend en toe
gelaten^ als consul-generaal van Venezuela te
NOTARIAAT
Benoemd is tot notaris binnen het arrondisse
ment Arnhem, ter standplaats de gemeente
Wtjchen. W. van Lonckhuijzen, candidaat-nota-
rls. te Nifmegen.
Volg een degelijke goedkope, «cKrifteliJke opleiding tot
ELECTRICIEN,
STERKSTROOM-MONTEUR
of ZWAKSTROOM-MONTEUR
Tavr*d*nheldibttulglr.gen van g*ilugdin Grath Kuip bi: --"'-Krtl»
Vraag xonder verplichting Inlichtingen
bij A.S.S.O, Nieuwe Plein 31, Arnhem
VOORNAAMSTE NIEUWS
Dit Nummer bestaat uit TWEE bladen
De opening van de Staten-GeneraaL
Reorganisatierapport Ned. Herv. Kerk*
Te Utrecht is gister de jaarvergadering
gehouden van het Verband van Vereeni-,
gingen van Antirev. Gemeentebestuurders.
Ds. G. van Duyl en Mr. D. F. Pont'
hebben te kennen gegeven, dat zij de
N.S.B. verlaten en hun Kamerzetels ter
beschikking stellen.
De oefeningen van de Lichte Brigade*
In Den Haag is een vrachtauto in bot
sing gekomen met de blauwe tram; de'
chauffeur werd op slag gedood, een voor
bijganger stierf van de schrik.
De rechtbank te Maastricht heeft de
twee broers uit Kerkrade, die hebben te
rechtgestaan wegens doodslag op hun
vader, tot twee jaar gevangenisstraf ver-,
oordeeld.
Eden heeft te Genève het accent gelegd
op Engelands nieuwe bewapening.
De Amerikaansche ambassade heeft;
Nanking verlaten en haar toevlucht op
een kanonneerboot gezocht.
Ernstig spoorwegongeluk nabij Angou-.
lême (Fr.).
Volgens Brusselsche geruchten zal Van
Zeeland niet aftreden.
„BLAUFRIES"
AMSTERDAM
ROTTERDAM
OPSLAG-EXPEDITIE-CONTROLE
HET ADRES voor:
VAKKUNDIG VERTROUWENSWERK I
VRAAGT TARIEVEN 1
Wij bezorgen Uwe verzekeringen niet alleen,
doch verzorgen ze tevens.
P. DE KEYZER ZONEN
ROTTERDAM, MOSSELTRAP. 5
MAKELAARS IN ASSURANTIËN
Telefoon 24294 (3 lijnen)
CUefcP i
et^VeiniA
PAUlUSSETt N.VS DEN HAAG'
Prachtige Buitenplaats DUINRELL
110 H.A. GROOT ENTREE F 0.15
Gem. Wassenaar^ Ingang nek KatwIJkscheweg Hoog
ste duin van Z-H. met prachtig uitzicht over de ortig
en de zee. Eeuwenoude eiken, Schitterende wande
ling door duin en bosCh. Mooie waterparken. Thee
tuin aanwezig met billijke prijzen. Noordwijksche bus,
vertrek staatsspoor Oen Haag stopt b!| den Ingang
Vijf uur
het uur voor
RIJNBENDE'S.
Zeer Oude
Zeer Goede
HOTEL „JAN TABAK"
BUS SUM TELEF. 3800
1687 1937
Ter horinneiing aan dit Jubileum deden
wij onze zalen een restauratie ondergaan.
Komt in deze gezellige sfeer eens dinoe-
ren, of Uw aperatif gebruiken.
DE DIRECTIE.
M/Vleeschschotels met Soep
ten Diverse Groenten als:
<Soep - Biefstuk- Dop.- Aard,
/Soep - Oester- Sperb.- Aard.
cent (soep - Carb. - Snijb. - Aard.
NA 3 UUR 10 CENT HOOGER
COOP. RESTAURANT
A'DAM, MOLENPAD 2 b.d. Leidschegracht
ONDERSCHEIDINGEN
Aan Jhr. A. F. K. Graswinckel te Breda is de
eerepenning In ïllver toegekend.
Toegekend ls de aan de Orde van Oranje-Nas-
sau verbonden eere-medaille, ln brons aan J. P.
Nlericker te Den Haag.
Toegekend ls de aan de orde van Oranje-Nas-
sau verbonden eere-medallle in zilver aan a. v.
de Kraats. chef-sorteerder b|) de Ritmeester Si
garenfabrieken te Veenendaal; en In brons aan
A van Kruistum, wonende te Geldersch-Veen-»n
daal, gem Ede, sigarenmaker b« de Ritmeester
Sigarenfabrieken te Veenendaal.
Benoemd is tot ridder In de orde van Oranje-
Nassau Dr. Ir. J. P Dudok van Heel. te Naarden
Benoemd is tot ridder In de orde van Oranje-
Nassau J. van Schuppen Hz., directeur van do
Ritme--'-- ~'<rarenfabrleken te Veenendaal.
DE ACTIE BIJ VREDESTEIN
Nieuwe besprekingen zullen volgen
Omtrent de actie bij Vredestein kan
worden gemeld dat de 3 samenwerkende
vakorganisaties een bespreking hebben ge
had met de afgevaardigden van de directie
inzake de wenschen der fabrieksarbeiders.
Deze afgevaardigden zullen verslag uitbren
gen aan de directie, zoodra deze weer in bet
land 'terug is, waarna een nieuwe bespre
king tusschen werkgevers en werknemer-*'
mag worden tegemoet gezien.
