lüraurr gcii&dtc üEoumnt
„om
Dagelijks verschijnend Nieuwsblad voor Leiden en Omstreken
STREVEN NAAR ZONDAGSARBEID
en}tloiernc^cl)ilierycnX).l7aad»cs
6«cl;eniue£$? lel: uw eüottenkra.
Met de Lichte Brigade in den Achterhoek
Voor velen een blijde tijding: Nieuwe abonnés, die zich vanaf
heden abonneeren, ontvangen ons blad tot 1 October GRATIS!
abonnementsprijs:
Per kwartaal in Leiden en In plaatsen
waar een agentschap gevestigd is 23'
Franco per post 2.35 portokosten
Per week0.18
Voor het Buitenland bij wekelijkscbe
zending 450
Bij dagelijksche zending. 5£f
Alles bij vooruitbetaling A
Losse nummers 5 ct. met Zondagsblad VI» cl
Zondagsblad niet afzonderlijk verkrijgbaar
No. 6193
Bureau: Breestraat 123 Telefoon 2710 (na 6 uur 3166) Postbox 20 Postgiro 53036
ZATERDAG 18 SEPTEMBER 1937 18e Jaargang
BitKrttntiepripen:
Van I tot 5 regelsI.17V»
Elke regel meer 0.22'/j
gezonden Mededeelingen
van 1-5 regels2.30
EJke regel meer- 045
/oor bet bevragen aan bureau
word! berekend0.10
Een taak voor de
Christelijke vakbeweging
Toen Bismarck eens na een reis door
Engeland en Schotland in zijn vader
land was teruggekeerd vroeg men hem
zijn meening over Engelsche toestan-
den te zeggen. Hij antwoordde veel te
kunnen prijzen, maar onder de dingen,
welke hem gehinderd hadden stond de
Engelsch-Schotsche Zondag bovenaan.
Hij vond het in tegenstelling met
Mac Donald, wiens oordeel wij onlangs
citeerden verschrikkelijk om zoo de
Zondag te moeten doorbrengen. Zeker,
de nuttigheid van een wekelijksche
rustdag zou hjjj niet ontkennen, maar
iedereen moest volkomen vrij zijn wat
hij op die dag zou doen of laten. Dat
was de logische consekwentie van het
gevleugelde woord van Frederik de
Groote, dat ieder maar op zijn eigen
manier moet zalig worden.
Deze vrijzinnige opvatting wordt ook
in onze dagen nog luide gepredikt;
soms met vrome woorden en met een
beroep op den Bijbel, waarin ten aan
zien van een bepaalde Sabbatsviering
staat, dat ieder in zijn eigen gemoed
ten volle verzekerd moet zijn.
De praktische toepassing van deze
leer, welke het gebod Gods ter zijde
schuift voor eigen meening, noopt hen,
die buigen voor het Woord om onver
moeid het pleit te voeren voor bevorde
ring van Zondagsrust, opdat er voor
Zondagsheiliging gelegenheid zal zijn.
Immers zij, die de Engelsche Zondag
schuwen zeggen daarmee, dat zij van
anderen arbeid op Zondag verlangen;
want tegenover een groep, welke op
Zondag vermaak zoekt, staat een an
dere die hiervoor arbeid moet verrich
ten.
Dit vraagstuk heeft een algemeene
kant en daarop hebben we m de laatste
tijd al eenige malen gewezen. Het vergt
echter naar een andere zijde de speciale
aandacht van de Christelijke vakorga
nisaties en deze komen daarbij het;
is zeer leerzaam tegenover de niet-
confessioneele bonden te staan. Een
sprekend voorbeeld moge dit duidelijk
maken. Zoowel van Roomsch-Katholieke
als van Prot. Christelijke zijde werd er
dezer dagen op gewezen.
Een bekende groote industrie in ons
land zit volop in de orders. Al draaien
de machines dag en nacht door, dan
kan men nog niet aan alle aanvragen
voldoen. Dus besprak de directie met
de hoofdbesturen der vakorganisaties
op welke wijze door verlenging van ar
beidstijd de productie opgevoerd zou
kunnen worden.
De confessioneele bonden hoewel
natuurlijk gekant tegen nachtarbeid
waren te verheugd over de verminde
ring der werkloosheid, dan dat zij zich
tegen het drieploegenstelsel zouden
verzetten. Zij stelden daarbij echter als
eisch dat de Zondag vrij bleef, al was
het maar van Zaterdagavond 12 uur
tot Zondagavond 12 uur; een regeling
derhalve waarbij de Zondag feitelijk
toch in het gedrang komt.
De moderne bond echter bekeek de
kwestie geheel uit een economisch oog
punt. In andere conferenties had men
wel gesproken over Zondagsrust en
zelfs over Zondagsheiliging, maar hier
gaf men de firma in overweging om
een andere regeling te treffen en daar
bij de Zondag als werkdag in te scha
kelen*
Men denke over dit voorstel niet ge
ring. Hier werd van arbeiderszijde een
werkgever aangespoord om de vrije
Zondag te laten vervallen en het per
soneel te verplichten op de Sabbat
„slafelijke arbeid" te verrichten.
De Roomsch-Kath. en de Prot.-Chris-
telijke bond, welke er bij betrokken
waren, boden gelukkig tegen dit stre
ven principieel verzet en des te duide
lijker kwam daardoor in een gecombi
neerde bijeenkomst uit, dat de leiders
van de moderne bond niet het minste
bezwaar tegen bevordering van Zon-
dagsarbeid hebben.
Natuurlijk, wij behoeven het hier niet
uiteen te zetten: in onze kringen geeft
men gereedelijk toe, dat alle Zondags-
arbeid niet te vermijden is. De voor
beelden liggen voor het grijpen en op
elk terrein. Niet alleen op dat der
handhaving van de openbare orde en
het verkeer; ook in de industrie, waar
sommige werkzaamheden op Zondag
moeten geschieden om de productie op
andere dagen mogelijk te maken.
Dit is echter heel wat anders dan
het inschakelen van de Zondag in het
continu-bedrijf om daardoor de produc
tie op te voeren. Het is niet te verhel
pen, dat menigeen op Zondag aan zijn
gezin en aan kerkdiensten onttrokken
wordt, doch om zuiver economische
reden mag dit niet geschieden.
Het is waarlijk niet onmogelijk dat
dit vraagstuk in de nabije toekomst in
het midden der belangstelling komt te
staan. Nu reeds gaan er in de kringen
der moderne vakbeweging stemmen op
om door een vier ploegenstelsel de veer-
tig-urige werkweek in te voeren. Er
zou dan 160 uur per week geproduceerd
kunnen worden en men acht het geen
bezwaar, dat de Zondag daarvoor 16
uur afstaat
Zooals in bepaalde gevallen geschied
is, zal de confessioneele vakbeweging
zich tegen deze aanranding van de
Zondag principieel verzetten. Zij is in
het bedoelde geval niet te vergeefs voor
Zondagsrust opgekomen. Als we het
wel hebben staat het bedrijf van 's Za
terdagsavonds 11 uur tot Maandagmor
gen 7 uur stil. Dat is dus nog beter dan
een regeling, welke men aanvaard zou
hebben.
Hoe het echter zij, twee conclusies
zijn uit het bovenstaande te trekken:
ten eerste, dat het beginsel scheiding
maakt op elk terrein, ook op dat der
vakbeweging; ten tweede, dat er zich
een streven naar uitbreiding van Zon-
dagsarbeid openbaart, waartegen wij
ons principieel hebben te keeren. Het
gaat daarbij niet alleen om het recht
van den arbeider en liet welzijn der
maatschappij, maar ook om de eere
Gods en de handhaving van Zijn ge
boden.
Anti-rev. Gemeentebestuurders
Vergadering van het Verband
A.s. Maandag, des middags om half drie,
houdt het Verband van vereenigingen van
A.R. Gemeentebestuurders in het Jaar
beursgebouw te Utrecht een be
langrijke bijeenkomst.,
In deze vergadering zal worden behandeld
het onderwerp „De Wethouders verkiezing"
aan de hand van een advies, uitgebracht
door een commissie bestaande uit de heeren
Mr. G. van Baren, Burgemeester van
Delft; Mr. P. E. Briët, lid van de Eerste
Kamer der Staten Generaal en H. Smits
kamp, lid van den Gemeenteraad: te s
Gravenhage.
Dit advies is indertijd in het Meinummer
van „De Magistratuur" gepubliceerd en kan
een vruchtbare bespreking uitlokken.
De KJV.I.L.M. naar Australië
De vergunning gekregen
Naar wij van bevoegde zijde vernemen,
heeft de Australische regeering thans offi
cieel aan de K.N.I.L.M. toestemming ver
leend tot het openen van een luchtlijn van
Ned.-Indië naar Australië, tot het
verkrijgen waarvan de K.N.I.L.M. reeds lan
gen tijd pogingen in het werk had gesteld,
echter tot dusver zonder resultaat.
Omtrent de route en het eindpunt van deze
luchtlijn in Australië moeten nog onderhan
delingen worden gevoerd, terwijl ook inzake
het tijdstip van opening der lijn nog niets
met zekerheid vaststaat.
DE BAKKERS WAKKER
Het is. alleszins te verklaren, dat de idee
van de vakorganisatie onder eigen banier
eerder door de werknemers dan door de
werkgevers gegrepen werd en dat de mid
denstanders als laatste in de rij volgden.
Het feit is in elk geval niet te weerspreken.
Maar de Christelijke middenstanden^ die
dit volmondig erkennen, trekken er zeer
terecht de conclusie uit, dat zij nu met ver
dubbelde inspanning moeten trachten in te
halen, wat lange jaren verzuimd werd.
De bakkers, die in bijzondere zin verstaan
dat men niet slapende rijk wordt, zijn er
ook ten volle van doordrongen, dat zij thans
wakker moeten zijn om noch geestelijk noch
economisch ln de verdrukking te komen.
Vandaar, dat de Bond van Christelijke
Bakkerspatroons (adres Julianalaan no 232.
Bilthoven) de dagen van 20—25 September
bestemd heeft voor een „propagandaweek",
waarin ieder lid der organisatie er 0(p uit
trekt om een geestverwant collega die on-
of verkeerd- georganiseerd is, op te zoeken
en op zijn plicht tot aansluiting bij genoem
de Bond te wijzen.
Wij spreken hier ln de eerste plaats van
plicht en niet van belang, want de eerste
gaat voorop en is in feite beslissend. Al wa
re aan de organisatie onder Christelijke ba
nier geen enkel voordeel verbonden, dan
nog zou het Christenplicht zijn om zijn roe
ping te kennen en te beleven.
Een maatschappij wordt niet gemaakt,
niet geconstrueerd; zij groeit. Maar die
groei gaat niet buiten ons menschen om.
Wij behooren hierbij Gods medearbeiders te
zijn; dat voorrecht geeft Hij ons, die plicht
legt Hij ons op. Er zit op dit oogenblik bij
zondere groei in de maatschappij. De orde
ningsgedachte heeft ons gegrepen en laat
ons niet meer los. De vraag is slechts, hoe
wij in de ontwikkeling der dingen Gods or
dening tot gelding kunnen brengen.
Die eisch komt ook tot het bakkersgflde.
En het ware zondige kortzichtigheid, in
dien de Christelijke bakker meende, dat hij
ten deze met zijn ongeloovlgen collega kan
samenwerken. Hij moet een eigen geluid
doen hooren; een eigen taal spreken zijn
eigen beginsel beleven.
Doet hij dat, verstaat hij dus zijn plicht,
dan zal ook de maatschappelijke zegen niet
uitblijven en hij behoeft, ook in zijn princl-
pieele organisatie, nooit zijn stoffelijke wel
vaart te verwaarloozen. Integendeel, het is
ook plicht om hiervoor met alle gepaste en
eerlijke middelen op te komen.
Het propaganda-nummer van „De Chris
telijke Bakkerspatroon", dat heden op ruime
schaal onder de bakkers van Christelijken
huize, die hun plaats in de organisatie nog
niet innamen verspreid wordt, spreekt zoo
wel van het beginsel, dat voorop staat, als
van het belang, dat niet verwaarloosd
wordt.
De wakkere bakkers trekken er op uit;
moge hun arbeid onder de geestverwan
te vakgenooten, die nog een helder inzi*ht
in deze dingen missen, rijk gezegend worden.
EEN HONINGVLOED
Te Bleiswij k vond men op de zolder
van het raadhuis, dat bijen ongeveer 40
pond honing hadden verzameld
Rooden veroveren Zelhem
Blauw trekt ordelijk en
snel terug
Ook op den tweeden dag van de oefe
ningen der lichte brigade heeft de roode
partij het beste resultaat bereikt, het
geen, gezien het uitgangspunt en den op
zet van deze tweedaagsche oefening, nie
mand zal verbazen.
Om half negen begon de opmarsch van de
roode partij door het passeeren van de grens
tussohen het roode eïi blauwe land. Deze
landsgrens liep van D o e s b u r g—D o e t i n-
che mT e r b o r gV arsseveld naar
A al t e n.
De roode troepen marcheerden in twee co
lonnes op, voorafgegaan door een voorhoede,
samengesteld uit twee bataljons wielrijders,
waarbij aanwezig was de commandant van
dit regiment, het derde bataljon wielrijdens,
de tweede af deeling van het korps rijdende
artillerie, twee motorbatterijen, vormende de
eerste colonne terwijl achter deze colonne
een peleton huzaren volgde als achterhoede.
Tusschen Doetinchem en Varsseveld
op het kasteel de Slangenburg, dat omringd
is door dichte dennenbosschen had de aan
voerder van de blauwe partij zijn comman
dopost betrokken. Intusschen stond van te
voren reeds vast dat blauw voor den druk
van rood zou moeten wijken, waarbij ae-
dacht was aan het stelling nemen in de lijn
Laagkeppe 1—Z e 1 hem—Halle.
Het optrekken van de roode troepen nood
zaakte de blauwen al spoedig de lijn Ter-
borgVarsseveld te ontruimen. Om
streeks twaalf uur waren de rooden op on
geveer twee kilometer afstand Zelhem ge
naderd en voor het herstel van eenige ver
banden werd het oprukken tijdelijk gestaakt.
Zelhem, waar H. M. de Koningin door Lt.
Kol. Thoden van Velzen over het ver
loop. van den strijd werd ingelicht, en waar
Prins Bernhard met zijn patrouille ongezien
(door den vijand wel te verstaan) omheen
trok. was aanvankelijk door de blauwe partij
bezet, maar kwam omstreeks twee uur in
handen van de rooden. Hier is een felle
strijd geleverd. Niet alleen van de verschil
lende om de stad gelegerde fronten maar ook
van man tegen man. De toeschouwers kre
gen hier corps-ü-cors gevechten te zien. die
de werkelijkheid bedriegelijk dicht naderden.
Een vijand op een motorfiets werd tegenge
houden en ontwapend, een naderende wiel
rijder, die rechtsomkeerd wilde maken, van
zijn vehikel gesleurd en gevangen,
De stad bleek, toen rood zijn verban
den hersteld had, niet meer te houden en
de blauwe bezetting week noordwaarts
uit
Hoewel de oorlogstoestand niet geëindigd
was met den val vap Zelhemende nieuwe
bezetting, voorspelde Kolonel van Voorst,
dat een nieuw treffen niet te verwachten
was. Hij voegde hieraan toe, dat blauw dezen
dag in een veel ongunstiger positie begon
nen was dan rood, zoodat de overwinning
van de roode partij weinig ophef behoefde en
dat hij groote bewondering had voor de snel
le wijze, waaroD de commandant der blauwe
partij met de zijnen was teruggetrokken en
stelling had genomen, in de om ge vin van
Hengelo (G.)
iÏLat* SÊÊk€M"4 Shl
H.M. de Koningin en H.K.H. Prinses Juli ana waren gisteren tegenwoordig bij de
legermanoeuvres, die in de omgeving van Doesburg en Aalten werden gehouden.
Koningin en Prinses onderhouden zich met Jhr. W. C. M. de Jonge v. Ellemeet.
adjudant van Hare Majesteit.
U kunt deze
1 man worden!
Hóe staat het echter met Uw theoretischs
ontwikkeling? P 8 N A. het Nederlandsehe
Technicum. Amhem. geelt reeds bijna 25 jaar
met groot succes schriftelijkecursu ..en op het
gebied van BOUWKUNDE. WATERBOUW
KUNDE. WERKTUIGBOUV/KUNDE, ELEC-!
TROTECHNIEK en CHEMIE. Zend deze
annonce in open couvert met Uw naam
als afzender aan PBNA-ARNHEM 84:
renden U ga;
gratis a II
PB NA
Denaturatie-aardappelen
De nit te keeren vergoedingen
Naar men ons van bevoegde zijde me
dedeelt, zal Maandag 20 September a.s.
een aanvang gemaakt kunnen worden
met de denaturatie van aardappelen.
De denaturatievergoeding bedraagt voor
de periode tot 1 December f 0.70 per 100
K.g., voor de periode van 1 December tot 1
Maart i 0.80 per 100 K.g. en voor de periode
van 1 Maart tot 23 Juni f0.90 per 100 K.g.
Met ingang van i Februari 1938 zal voor
klei-consumptie-aardappelen van de rubriek
a. weder f 1.50 per 100 k.g. kunnen worden
betaald.
In afwijking van de regeling van het vo
rige jaar komen fabrieks- en vroege aard»
apelen ook voor denaturatievergoeding
aanmerking.
De minimummaat is voor dit jaar ver
hoogd. Voor steun komen in aanmerking
aardappelen welke niet kunnen vallen door
een opening van 1600 vierkante m.m.
Tenslotte zal voor elke aanvraag tot dena
turatie een bedrag van fl moeten worden
betaald het welk met het uit te keeren
steunbedrag, wordt verrekend.
Wanneer bij een teler minder dan 2500
k.g. en bij een handelaar minder dan 5000
k.g. ineens wordt gedenatureerd, zullen bo
vendien de werkelijk gemaakte kosten moe
ten worden vergoed.
Het conflict in het haring-
kuipersbedrijf
Voorstel rijksbemiddelaar aanvaard
Gisteren heeft het bestuur van de Centrale
Bond van Transportarbeiders met de leden
kuipers en haringpakkers te Vlaardin-
gen vergaderd.
Den leden is geadviseerd op het voorstel
als door den rijksbemdddelaar gedaan, in te
gaan, het ultimatium dat 20 September af
loopt een week op te schorten en besprekin
gen aan te gaan met dé werkgevers ovei
door den rijksbemiddelaar geformuleerde
voorstel. Dit beteekent, dat de werkgevers bij
deze besprekingen zullen moeten ingaan op
het door den rijkssfoemiddelaar voorgestelde,
te komen tot een loonsverhooging zoo dicht
mogelijk liggende bij 10 pet.
Het advies vain het bestuur is door de ar
beiders aanvaard. De besprekingen met de
werkgevers zullen in de week na 20 Septem
ber worden gehouden.
Ghr. Instituut voor
bakkersvakonderwij s
Oprichtingsvergadering te Utrecht
Eén dezer dagen heeft te Utrecht de op
richtingsvergadering plaats gevonden van een
Christelijk Instituut voor Bakkersvakonder-
wijs.
Oprichtende organisaties zijn de bond van
Chr. bakkerspatroons in Nederland en de
Ned. Centrale Bond van Chr. arbeiders(sters)
in de bedrijven van Voedings- en genotmid
delen.
Het Instituut stelt zich ten doel de bevor
dering van 'het bakkersvakonderwijs op posi
tief Christelijke grondslag door het geven van
dag- en avondcursussen in diverse plaatser
des lands.
Bijzondere aandacht zal worden geschon
ken aan dat vakonderrridht, dat voldoet aan
de ontworpen vestigingseischen voor het bak
kersbedrijf.
Het bestuur van het Instituut is als volgt
samengesteld: J. Bakker, Groningen, t
zitter, T. E1 s i n g a, Rotterdam, secretaris,
H. A. Bolt, Groningen, penningmeester, J.
Z. Kannegieter en P. Chr. Simons
te Rotterdam en H. A. v. d. W a 1, Oldeboorn
(Fr.).
Het secretariaat is gevestigd, Mathenesser-
laan 474, Rotterdam-West.
Naar wij vernemen zal de Leidsche Kalk
zandsteenfabriek heden haar personeel, be
staande uit 40 man, ontslag geven. Dit is ii
korten tijd reeds de derde kalkzandsteen
fabriek in ons land, welke haar bedrijf stop
zet.
VOORNAAMSTE NIEUWS
Dil Nummer bestaat uit VIER bladen
en het ZONDAGSBLAD
De oefeningen van de Lichte Brigade
i de Achterhoek.
Voor het Bijbelgenootschap naar Indië
(III), door Dr. H. C. Rutgers.
Het schaaktoernooi op de Semmering.
Financieel Weekoverzicht.
Te Genève is een aanvullend tractaat
geteekend op de overeenkomst van Nyori
inzake oorlogsschepen en -vliegtuigen.
Londen en Parijs hebben de patrouille-
vaart op de Spaansche kusten gestaakt en
zenden hun oorlogsbodems naar de Mid-,
dellandsche Zee.
De Rotonde te Weenen is door brand
geheel vernield.
China heeft te Washington geprotes
teerd tegen Roosevelts verbod van wapen
transport naar het Verre Oosten.
N.V. GRONINGSCHE HYPOTHEEKBANK
gevestigd te GRONINGEN
De Bank geeft uit:
3V2 Pandbrieven a 100%'
(Koers van omwisseling 99%
BETONHOUT KI STENHOUT
Houthandel „ALBLAS" N.V.
WADDINXVEEN
Opslagplaatsen te:
Rotterdam: Zwaanshals 119—121
's-Gravenhage: Fahrenheitstr. 343
TRIPLEX - Vraagt prijs - LIJSTWERK
PRAKTIJK EXAMENS
BOEKHOUDEN
Volledige opleiding
Boekhouden M.0.
Volledige opleiding
Opleiding voor een
bepaald vak
NED., ENG. en D.
HANDELS CORRESP.
Alle Onderwijzers
akten
Wijnhandel
André Kersfens Tilburg
Fijne Bordeaux Wijnen
Z, -T OlJKV-TCLt fOOH 5THOOHEN® WAftM
•6A-R SM KOUD W4T« OP ALLS KAMCQS
KAMERS P1ET ONTBiJT-f-3-ri£T BADKAMER -f-4.'
SEINPOST
SCHEVENINGEN
Op het hooge dnin - Schitterend Terras
LUNCH - DINER EN A LA CARTE
Prachtig uitzicht op zee
MIDDAG-, DINER- en AVONDCONCERT
DE ORANJE-GARDE OP PRINSJESDAG
Op de bijeenkomst van de Oranje-Garde,
die as. Dinsdag na de opening der Staten-
Generaal in de Groote Zaal van den Dieren
tuin te 's-Gravenhage belegd is, waar
o.m. het woord gevoerd zal worden door Mi
nister Slotemaker de Bruine, zal inplaats van
Ds. L. Oranje spreken Ds. T. J. Hagen van
Delft.
RECLAME-TEKENAAR
EN ONTWERPER
Vreeg «ewed.nkeidibebilglngen. Dit .ik kan in flink. pmm
toW» toekomst bieden. Grati, hulp bij fotllciUbe en restiging
Vraag ronder verplichting Inlichtingen
bij AS.S.O, Nieuwe Plein 31, Amhem