Mussolini spreekt te Palermo
Chineezen hernieuwen hun aanval
op Shanghai
MOOI EDE
9
ZATERDAG 2x AUGUSTUS 1937
EERSTE BI.AD PAG 3
WILLIAM BOOTH
EEN STRIJDER GODS
door Or J. H. GUNNING J.Hj
Laat dit ontroerende boek niet onge
lezen. William Booth heeft ook U, in Uw
tijd en Uw omstandigheden iets te zeggen.
Ingenaaid f 2.90 Gebonden f 3.90
380 bladz. 25 x 17 cM. Met 6 foto'»
Buitenland
;CHINA EN DE VOLKENBOND
Een spoedig beroep
op Genève?
den wordt vernomen, zal China
waarschijnlijk nog vóór de volgende bij
eenkomst der Volkenbondsvergadering,
welke op 13 Sept. te Genève zal beginnen,
een beroep doen op den Volkenbord
krachtens art 17 van het handvest
Dit artikel heeft den volgenden in
houd:
„Bij geschillen tusschen een lid van
'den Bond en een niet-lid of tusschen
staten, die geen lid zijn, zullen de staat
of de staten, die geen lid zijn, uitgenoo-
digd worden, zich tot bij legging van het
geschil te onderwerpen aan de op de
leden van den Bond rustende verplich
tingen en wel op de door den raad
rechtmatig geachte voorwaarden'.
Wordt aan deze uitnoodiging gevolg ge
geven, dan worden onder voorbehoud van
de wijzigingen, die de raad noodzakelijk
acht, de bepalingen van de artikelen 12 tot
36 van toepassing.
Tegelijk met het zenden van deze uitnoo
jdiging opent de raad een onderzoek omtrent
de bizonderheden van het geschil en stelt
Jiïj de stappen voor, welke hij in casu voor
xle beste en doeltreffendste houdt.
Weigert de uitgenoodigde staat de ver
plichtingen van een lid van den Bond tot
hijlegging van het geschil op zich te nemen
en neemt hij zijn toevlucht tot een oorlog
itegen een bondslid, dan zijn de bepalingen
(van artikel 16, het 'bekende sanctie-artikel,
pp hem van toepassing.
Wijzen beide partijen de uitnoodiging, om
'de verplichtingen van een bondslid tot bii-
3egging van het geschil op zich te nemen,
.van de hand, dan kan de raad alle tot ver
snijding van vijandelijkheden en tot oplos
sing van het geschil geëigende maatregelen
itreffen en voorstellen doen.
Tot nu toe heeft China geen beroep op
'den Volkenbond gedaan, uit vrees, dat de
Westerscke mogendheden hem hierbij waar
schijnlijk niet doeltreffend zouden steunen,
doch de Chineesche regeering heeft haar
houding herzien in het geloof, dat het goed
zou zijn de aandacht der andere Volkeu-
bondsmogendheden te vestigen op wat de
Chineesche kringen een Japanschen aanval
noemen.
De neutralisatie van Shanghai
Japan's houding
Ofschoon men te Londen de negatieve hou
ding van Japan ten aanzien van het Brit-
schê voorstel tot neutralisatie van Shanghai
betreurt, gelooft men in Britsche kringen,
dat Japan wellicht zijn houding zal wijzi
gen. Zoodra het conflict te Shanghai uit
brak, werd de aandacht van Japan gevestigd
op de noodzakelijkheid, niet slechts de bui
tenlandsche ingezetenen te beschermen, doch
ook de belangrijke industriewijk tusschen
Hongkioe, waar de gevechten zich afspelen,
en het gedeelte van de Wangpoe, waar de
.Japansche oorlogsschepen geankerd liggen.
Deze industriewijk, die onder den naam
Jang-Tse-Poe bekend is en waarin voor 100
miliioen pond aan Britsch kapitaal belegd
ds, maakt deel uil van den sector, welke in
1927, toen Shanghai bedreigd werd door de
ongeregelde Chineesche troepen en maat
regelen genomen werden voor de verdedi
ging, onder Japansche bescherming werd
geplaatst. Ofschoon deze maatregelen slechts
tijdelijk waren, is de sector sedertdien als
basis voor de Japanschn troepen gebruikt eu
hij is dan ook thans het doel van directe
Chineesche t- vallen.
NIEUWE en GEBRUIKTE
PIJPEN
FRANK RYSDYK's Industr Ondern. I
HENDR1K-IDO AMBACHT
Een beroep op Europa's
vredeswil
„De afgoden van den
volkenbond" gehoond
richt, want Sicilië vertegenwoor
digt 't geografische centrum vai
imperium.
Italië's vredeswil
/■™\P het Foro Italo to Palermo, vanaf
een tribune, welker front naar do
zee lag gekeerd, heeft Mussolini gister,
voor een dicht opeengedrongen menigte,
vier duizendtallen niet te schatten
waren, zijn lang verbeide politieke rede
gehouden. Oorverdoovcnd gejuich be
groette den leider en brak telkens op
nieuw los, dank zij 't geweldige enthou
siasme, dat zijn verschijning wist te ont
ketenen.
Palermitaansche kameraden, zoo be
gon do Duce zijn redevoering, met deze
majestueuze volksbijeenkomst wordt
mijn tweede reis naar Sicilië besloten.
Thans kan ik zeggen, dat ik uw prach
tig land werkelijk heb bezocht en dat
ik zijn arbeidzame en fiere bevolking
werkelijk heb gezien.
In het eerste gedeelte van mijn rede zal
ik spreken over u, over uw problemen, over
onze problemen, want er is geen probleem
in eenig deel van Italië, dat niet onmiddel
lijk een probleem voor de geheele natie
wordt
ln het tweede gedeelte zal ik een zekere
kwestie onder de oogen zien, welke betrek
king heeft op den tegenwoordigen interna
tionalen toestand.
Voor alles wensch ik aan de kameraden
van de andere vijf en tachtig provincies van
het koninkrijk en aan de overlevende anti
fascisten die in de wereld rondloopen, te
doen weten, dat Sicilië fascistisch is tot in
den dood, dat Sicilië en de Zwarthemden
één zijn, dat Sicilië en het fascisme een
volmaakte identiteit vormen.
„Het centrum van het imperium"
Ook Sicilië heeft gedurende de eerste vijf
tien jaren der fascistische revolutie krach
tig medegemarcfieerd.
Zou ik in percentages mogen spreken,
dan zou ik zeggen, dat er 25 procent reeds
is gedaan, dat 25 procent op weg ter ver
wezenlijking is en dat er nog 50 procent te
doen overblijft en ook inderdaad zal wor
den gedaan.
Het probleem der problemen voor uw
eiland kan worden samengevat in één enkel
kort, eenvoudig, echt Italiaansch woord:
„acqua", water. Dan zullen de boeren van
Sicilië, evenals de landbouwers van alle
landen der wereld, gelukkig zijn te leven
op den grond, dien zij bewerken. Door een
intensieve cultiveering zal uw land het
dubbele aantal van de tegenwoordige be
volking kunnen voeden, want Sicilië moet
worden en zal ook worden, een der meest
vruchtbare gebieden ter wereld.
Gij hebt voor uw oogen de militaire outil
lage van uw eiland te land ter zee en in
dé lucht zien groeien. Slechts in uiterste
dwaasheid zou men kunnen denken aan
een invasie van uw gebied. Hier zal nooit
iemand voet aan wal zetten, zelfs niet één
enkele soldaat.
Luistert thans goed naar wat ik ga zeg
gen: Er begint voor uw land een der geluk
kigste tijdperken, welke het opit in zijn
4000-jarige geschiedenis heeft gekend. Dit
tijdperk is verbonden met een historisch
feit, dat wij het groote geluk hebben gehad
te mogen beleven, namelijk de stichting van
het tweede Romeinsch imperium.
De energie van den staat zal voortaan
met de grootste intensiteit op u zijn
Toen ik besloot de groote
op Sicilië te doen houden, werd men
opgeschrikt en ging men zich te buiten
aan uitvoerige, overdreven en ontijdige
veronderstellingen. Dat alles behoort
thans tot het verleden.
In het vervolg moet de geheele wereld
zich ervan overtuigen, dat het fascis
tische Italië oen concrete vredespolitiek
wil voeren. Volgens deze directieven
willen wij onze betrekkingen vooral met
de nabuurlanden verbeteren.
Zonder twijfel zijn dc betrekkingen tot
Zuid-Slavië verbeterd door het verdrag van
Maart j.l. De betrekkingen met Oostenriik
en Hongarije zijn onveranderd gegrond op
de protocol Hen van Rome, welke zich van
ceel nut hebben betoond. De betrekkingen
met Zwitserland zijn meer dan vriend
schappelijk.
Wat Frankrijk betreft, dc betrekkingen
tot dit land geven geen aanleiding tot een
drama. Deze betrekkingen zouden zeker
beter zijn, wanneer in Frankrijk niet eenige
toonaangevende kringen de afgoden van
Genève aanbaden en indien hier niet an
dere stroomingen waren, die sedert 15 jaar,
met de hardnekkigheid een betere zaak
aardig, wachtten op den val van het fas
cistische bewind.
Indien wij van de landgrenzen overgaan
tot de zee- en koloniale grenzen, ontmoeten
wij Groot-Brittannië. Ik zeg: ontmoeten en
ik verzoek hun. die mijn rede vertalen of
•erdraaien willen, onderscheid te maken
tusschen ontmoeten en botsen.
Wanneer ik mij de betrekkingen met En
geland gedurende de laatste jaren herinner,
dan kom ik tot d« slotsom, dat eigenlijk een
gebrek aan begrip bestaat. De Britsche
openbare meerling is blijven hangen aan 't
begrip van het schilderachtige Italië, van
dat pittoreske, dat ik haat. Men kent nog
niet het jonge, sterke en vastberaden Italië.
Met de overeenkomst van Januari j.l.
kwam eenige opheldering. Daarna kwamen
nieuwe betreurenswaardige episoden, waar
aan het nutteloos is te herinneren en thans
moet de horizon opnieuw opgehelderd wor
den. Ik geloof, dat deze opheldering met
betrekking tot de gemeenschappelijke kolo
niale grenzen mogelijk is.
oplossing van alle problemen welke
het leven van Europa bemoeilijken, doch
hierbij moet rekening worden gehou
den met de werkelijkheid, op de eerste
plaats het imperium.
Men heeft gezegd, dat Italië erken
ning hiervan door den Volkenbond ver
langt Dit is absoluut onjuist Wij vra
gen niet dat een ambtenaar van den
burgerlijken stand van Genève een ge
boorte registreert We verwachten al
leen, dat het oogenblik zal komen,
waarop deze een overlijden in zijn
boeken zal aanteekenen. Sedert zestien
maanden is er een doode. Indien men
hem niet wil begraven om politieke
redenen, laat men hem dan tenminste
uit naam van de openbare gezondheid
begraven.
Al kunnen wij niet verdacht worden van
buitensporige teederhojd voor het Geneef-
sche organisme, laten we toch maar zeggen,
dat het overbodig is. aan de eindelooze
scheidingen, waardoor dit organisme wordt
gekweld, nog een verdere scheiding toe te
voegen, namelijk tusschen hen, die het
Romeinsche imperium hebben erkend en
hen. die het niet hebben erkend.
De as Rome—Berlijn
Een andere werkelijkheid, waarmede
rekening moet worden gehouden, is de as
RomeBerlijn, zooals deze thans algemeen
wordt genoemd. Men kan in het vervolg
niet naar Rome komen, en Berlijn over het
hoofd zien of tegen Berlijn zijn, evenmin
als men naar Berlijn kan komen en Rome
over het hoofd zien of tegen Rome zijn.
Tusschen beide regimes bestaat een doel
treffende solidariteit. Gc begrijpt mij, wan
neer ik zeg: doeltreffende solidariteit, gij
verstaat, wat ik wil zeggen. Ik heb on de
meest categorische wijze verklaard, dat wij
in de Midflellandsche Zee het bolsiewisme
of iets dergelijks niet zullen dulden.
Ik wil mijn rede. besluiten met een be
roep te doen op alle landen, die bespoeld
worden door de Middellandsche Zee, waar
drie werelddeelen hun beschaving hebben
doen samenvloeien, den vrede te bewaren
Wij hopen dat dit beroep weerklank zal
vinden, doch indien dit niet het geval
zijn, dan nog zijn wij gerust, want het fas
cistische Italië bezit zulk een kracht,
wel geestelijk als materieel, dat het het
hoofd kan bieden aan elk gevaar en dit af
kan wenden,
HET CONFLICT
PRAAG-LISSABON
Toch de Spaansche kwestie
in het spel
P^E Tsjechoslovaaksche regecring heeft
in een officieel communiqué mede-
deelingen gedaan over de kwestie der
levering van oorlogsmateriaall aan Por
tugal, welke tot het verbreken der diplo
matieke betrekkingen heeft geleid. Hier
uit blijkt dat de regeering van Tsjecho-
slovakije op 2 en 3 Aug. heeft medege
deeld, dat zij het sluiten van het leve
ringscontract goedkeurde. Tevens wordt
er op gewezen, dat, indien de leverancier
gesproken heeft over Portugals houding
in zake de non-interventie, de Tsjecho
slovaaksche regeering daarvoor niet ver
antwoordelijk kan worden gesteld.
Het voornaamste gedeelte van het commu
niqué luidt als volgt: „Het standpunt Ier
regeering van Tsjechoslovakije werd bepaald
door overwegingen ten aanzien van den bur
geroorlog in Spanje, de non-interventie en
de daaruit voortvloeiende verplichtingen
Het is juist, dat na 2-i Juli, toen de Portu-
geesche gezant te Praag zich voor het eerst
tot het Tsjechoslovaaksche ministerie wend
d3 om goedkeuring der levering van de wa
penen te verkrijgen, de zaak van dat stand
punt uit is bekeken. Doch op 2 Augustus
heeft de minister den Portugeeschen gezant
medegedeeld, dat hü zich tevreden stelde
met een verklaring der Portugeesche reeeo-
ring. dat de wapens naar geen der partijen
in Spanje zouden worden uitgevoerd, het
geen don volgenden dag scnriftelijk werd
bevestigd.
Van dat oogenblik af moesten nog slochu
de details vastgesteld worden. Het is oniuict
dat die bijzonderheden reeds alle waren
regeld en door den minister goedgekeurd en
het is evenzeer onjuist, dal daarna de leve
ring werd geweigerd. De besprekingen vc.r
derden bevredigend toen de Tsjchoslovaak-
sche regeering vernam, dat Portugal op 1
Augustus de Tsjechoslovuaksche fima's van
leveringen aan den s'aat had uitgesloten
Desondanks heeft het ministerie van Buit-
tenlandsohe Zaken blijk gegeven van ui"
goeden wil en verklaard, dat de Tsjechos'o
vaaksche regeering de •anenlfiverinB in d<
aanvankelijk bestelde hoeveelheid zou goed
keuren. Binnen de door de Portugeesche re
geering gevraagde termijnen en dat de na
bestelde hoeveelh""-don geleverd zouden war
den, voor zoover dat mogelijk was met h*t
oog op de bewapening van het Tsiechosbv
vaaksche leger.
Toen de Portugeesche regeering antwoord-
de. dat zij geen enkele wijziging in den
levertijd kon aanvaarden, werd de levering
van een ander type wapens voorgesteld
Alleen het optreden der Portugeesche rege
ring, aldus besluit het communiqué, ts uoe
zaak dat de levering niet is geschied"
Havas seint verder, dat in het Portugee
sche communiqué werd gezegd, dat de leve
rancier de Portugeesche regiering had me
degedeeld, dat hij het contract niet kon
sluiten wegens de houding der Portugeesche
regeering in do non-interventie-commissie
Men wijst er te Praag op, aldus Havas, dir.
zelfs indien de firma een dergelijke verkla
ring heeft gezonden, de regeermg van Tsje
choslovakije daarvoor niet verantwoordelijk
kan worden gesteld.
Buitenlandsche concessie dreunt
van de bombardementen
Honkioe-district
staat in vlammen
Amerikaansch vlaggeschip
getroffen door een granaat
Polen arresteert communisten
De Poolsche politie heeft 56 militante
communisten gearresteerd. Zij heeft tevens
de hand weten te leggen op een belangrijke
hoeveelheid propagandamateriaal en andere
bezwarende documenten, zooals kwitanties,
afgegeven door de Spaansche regeerings-
autoriteiten voor de bedragen, afkomstig
van een inzameling onder de communisten
ten behoeve van het linksche Spanje.
Duitschland en Pan-Europa
De „Neue Zuericher Zeitung" meldt uit
Weenen, dat graaf Coudenhove Ka
lergi mededeeling heeft ontvangen, dat de
Duitsohe geheime staatspolitie het geheele
vermogen van de Pan-Europa Unie in
Duitschland in beslag genomen heeft
VRAAGT UW WINKELIER
V.Z. PAP IN BLIK
BETER DAN IN FLESSCHEN
GEEN STATIEGELD
NEEMT PROEF MET EEN BUK
V.Z. GORTEPAP of V.Z. BLOEMPAP
Blijft geruimen tijd goed
N.V. Vereenigde Zuivelbereiders
Persoonsdam 18, ROTTERDAM, T«L 25030
I""\E Vrijdag aan 't front van Shang-
hai geleverde gevechten stonden
in 't teelten van hevige aanvallen vam
het Chlnee6oho luchtwapen op ver
soheiden Japansche stellingen. Het
aantal Chineesche vliegtuigen, dat
aan den strijd deelnam, was aanmer
kelijk grooter dan de voorgaande
dagen.
De Chineesche luchtralds op de Ja
pansche linies waren zóó heftig, dat
met korte tusschenpoozen in de inter
nationale nederzetting donderende ex
plosies konden worden gehoord en dat
tal van branden uitbraken.
De gebouwen aan den Bund stonden
te trillen, toen het Chineesche sreschut
het vuur opende op het Japansche
vlaggeschip „Itsumo". De granaten
vlogen over de buitenlandsche oor
logsschepen, die bij de Club van
Shanghai gemeerd liggen, heen.
Het heele centrum van het Honkioe-
district 6taat in vlammen.
De gevaarliiie branden, die in Shanghai
n omgeving uitbraken, verwekten onder
e buitenlanders en Chineezen een nieuwe
paniek.
Vrijdag kwam bovendien weer een aantal
granaten terecht in de internationale con-
'e. hetgeen de angst van de bewoners
nog vergrootte.
Twee granaten van groot kaliber, die van
twee japansche oorlogsschepen op den be
nedenloop van de Wang-Poe afkomstig wh
ren, sloegen in op het kruispunt van de
Bund-kade en de Eduard VII Avenue.
De autoriteiten der internationale conces
sie hebben intusschen ten gevolge van de
Japansche weigering, om de concessie te
neutialiseeren. nieuwe verdedigingsmaat
regelen genomen. Alle kruispunten van dp
Bundikade zijn mei zandzakken verbarri-
cadeerd.
De Chineezen zouden, ondanks de her
haalde Japansche aanvallen, al hun stellin
gen tot dusver hebben weten te behouden
Drie nieuwe Japansche oorlogsschepen
zijn Vrijdag in Shanghai aa.ngekomen. waar
mede het aantal op de Wang-Poe voor
anker liggende Japansche oorlogsschepen
tot negentien is gestooen.
Granaat op de „Augusta"
x irijdag om tien over half zeven is
het Amerikaansche admiraalschip
„AugU6ta" van do Aziatische vloot der
Vereenigde Staten, dat ter besoher
ming van de Amerikaansche staaita-
onderdanen in Shanghai op de Wang-
Poe voor anker ligt, door een lucht-
doelgranaat getroffen
Ten gevolge van de explosie van do
granaat, die od den voorsteven van
het vlaggeschip terecht kwam. werd
een Amerikaansch matroos gedood,
terwijl achttien anderen verwondin
gen opliepen
Twee Britsche oorlogsschepen, die
vlak achter de .Augusta" gemeerd
lagen, bleven ongedeerd.
Het incident met de „Augusta" had plaats
slechts enkele uren naaat de buitenlandsoh'
marine-autoriteiten het Chiineesche verzoek,
om de buitenlandsche oorlogsschepen op d1
Wang-Poe uit do nabijheid van de daar voor
anker liggende Japansche oorlogssohepen
te-rug te trekken, van de hand hadden
gewezen.
Op het oogenblik is nog niet bekend, of
de granaat uit oen Chineesch of uit een
Japam6ch luohtdoelkanon afkomstig was.
Volgens verklaringen van de Amerikaan
sche marine-autoriteiten is de aan boord
van de „Augusta" aangerichte schade slechts
gering, terwijl geen van de gewonde matro
zen er e-netig aan toe is.
In Washington verspreidde het bericht
van dit incidenit zich snel door de stad.
Verscheiden leden van het congres zijn van
oordeel, dat het thans tijd wordt, dat presi
dent Roosevelt de neutral iteitswet
kracht verklaart
In een persconferentie heeft Roosevelt
verklaard, dat alle noodzakelijke maat
regelen door de Amerikaansche autoriteite.n
ter plaatse zullen worden genomen, aange
zien zij het beste over don toestand kunnen
oordeelen Dergelijke incidenten zijn bij den
toestand, welke op het oogenblik te Shan
ghai heerscht, vrijwel onvermijdelijk. Hij
voegde hieraan toe dat het afkondigen van
do neutraliteit wachtte op het afbreken ven
de diplomatieke betrekkingen tusschsn
China en Japan.
Het kabinet heeft den toestand te Shang
hai besproken. Overwogen werd, onrt<-c
welke omstandigheden de Japansche mili
tairen, die eventueel naar de internatiomaia
nederzetting zullen worden teruggedreven,
ontwapend zullen moeten worden.
De regeering acht de huidige verdediging
van de internationale nederzetting te zwak-
De legermacht aldaar bestaat op het oogen
blik uit 6500 man.
DE SPAANSCHE
BURGEROORLOG
De opmarsch naar Santander}
Rechtschen passeer en Molledo
Bij heit aanbreken van den dag is de op
marsch der rechtsche troepen aan het front
an Santander voortgezet
Een rech'sche colonne, die gisteren letter
lijk geblokkeerd was, is Molledo reeds ge
passeerd en nadert thans Las Arenas, warn*
de weg eindigt, die, komende van Ontame-
aa, de verbinding vormt tusschen de twea
hoofdwegen van Burgos en Pallencia naar
Santander.
Een andere afdeeling heeft Arriela lyzeU
waar zich de stuwdam bevindt voor do
drinkwatervoorziening van Santander. Van
dit front uit zijn de rechtschen meer dan IS
K.M. van Vega verwijderd.
Op den linkervleugel van het aanvals
front hebben de legionnaires het dal va-n do
rivier de Pas bereikt en het belangrijke dorp
Vega de Pas omsingeld. Franco's mannen
staan daar op 35 K.M. van Santander.
Volgens de laats'e berichten, afkomstig
van de nationalistische luchtmacht, heerscht
in het Noorden van de provincie Santander
een ware paniekstemming en is de vijancl
overal op de vlucht
Door dc nationale troepen zou een door
Santander aan Valencia gericht radiogram
zijn onderschept, waarin wordt verklaard,
dat met het oog op de overmacht en de veel
betere uitrusting der nationale troepen eotf
catastrofe onvermijdelijk is.
Turksch kabinet houdt f
spoed-zitting
Kemal Atakurk, alle overige leden dett
Turkschn regeering en de chef van den ge-
neralen staf zijn onverwacht van de manoeu
vres naar Istanboel teruggekeerd.
Gisteravond is een belangrijke kabinets
zitting gehouden, welke, naar men meent te
weten, verband hield met den toestand,
welke is ontstaan door de herhaalde geheim
zinnige duikbootaanvallen in de omgeving
van de Dardanellen.
IN AMSTERDAM
Dan naai het kantooi van L. BOOMSMA,
Makelaai Bouwkundige Expert
MASSAUKADE 118,119. TeL 82521—85121
WH fcoopen en verboopen baren
en verbaren, edmlnletreeren en
verzorgen alle onderhoudswerk
zaamheden.
Woninglijst en Inlichtingen GRATIS.
Bij het bezoek aan de Heide feestweek
verzuime men niet de nieuwbouw der
LANDHUIZEN
a. d. Talmalaan te bezichtigen. Inlicht
BOUWBUREAU „MAANDERHEUVEL"
STATIONSWEG 41, TEL. 737, EDE
(6
Vrouwe Buiskes murmelt mee. gedachteloos. Ze heeft ook
het koor ternauwernood gehoord. Ze is nog geheel bij het
sermoen. Ze hoort nog de schallende stem van den jongen
priester: Geloovigen, dit is de zuivere en onbevlekte gods
dienst: weduwen en weezen bezoeken in hun verdrukking en
zichzelven onbevlekt bewaren van de wereld. Geloof in Jezus
Christus en gij zult zalig wordenl
In het koele voorhuls van de groote koopmanswoning zit
'de familie Buiskes: de ouders met hun dochter en hun zoon.
Buiten hangt de warmte van een zonnige Julidag. De zware
linden vóór het huis houden de hitte buiten en de tegelvloer
slaat koelte op. Een maagd draagt vruchten aan en wijn.
„Wat zeggen jullie van het sermoen vanmorgen?" vraagt
Vrouwe Buiskes. „Vond je het niet aangrijpend?"
„Een tikje kettersch," meent Pieter luchtig. „Maar hij was
best op dreef. Hij gaf de broeders uit het kapittel er van
langs!"
„Of het kettersch is, weet ik niet, antwoordt zijn moeder.
„Maar het was goed. Wij moesten naar zijn woorden doen.
Ónszelvep onbesmet bewaren van de wereld. Wij zijn alleen
maar Christen in de kerk; we moeten het ook wezen op straat
en bij ons werk. Kan dat nu kettersch zijn?"
„Het is in elk geval lastig!" spot de dochter. „Hij is een
aardig mannetje om te zien; hij heeft een stem om verliefd op
te worden. Zonde dat de man niet trouwen mag. Maar hij
is te veel zeloot. Lieve deugd: niet dansen en niet uitgaan!
Als je uit de kerk komt nóg vol zitten van vroomheid. Nou,
geef mij dan pater Arnoldus maar. Op tijd bij de Mis en op
tijd naar de biecht, voor het verdere zorgt de kerk wel."
De moeder schudt zorgelijk het hoofd: „Kind, kind. dat
kan toch niet goed wezen voor God. Een schietgebedje en een
rozenkransje en dan maar in de zonde leven!"
„Waarom niet," snapt zij. Als de pater het goed vindt, dan
hoef ik mijn hoofd er toch niet over te breken. Boe, die ket
ters zijn mij te zwaar op de hand."
Pieter wrijft vergenoegd de handen. „Ik vind dat kettersch
tintje wel pikant. Hij gooit een knuppel in het hoenderhok."
Luitgen Buiskes kucht eens. „Ze moeten met die nieuwe
leer hier maar weg blijven. Dat geeft geharrewar, en drukte
en ruzie kan een koopman niet gebruiken. Daar in het Zui
den vliegen de menschen elkander in het haar om het geloof,
en de handel ligt er plat. Wij moeten hier zulke gekheid niet
uithalen."
„Wat bent U een geldzak, vader! Gaan de daalders U nu
boven alles?"
„Tut, tut," sust Buiskes zijn zoon. „Ik houd er van om
ieder het zijne te geven. De Keizer krijgt z'n gerechtigheid
en de pastoors ook. Maar dan moeten de pastoors zich ook
met hun werk bemoeien en niet met onze zaken. En omge
keerd moeten wij onze neus niet steken in dingen die hun
aangaan.
Maar moeder vervolgt hij met een handbeweging
*.t wordt tijd voor het noenmaal; te drie uur moet ik in de
Doelen zijn
„Dek hier maar, Machteld," gelast Vrouwe Buiskes de
dienstmaagd. „Het is hier koel, in de opkamer zal het te
warm zijn."
Achter in de tuin van Buiskes' woning staat het tuinhuis.
Rozen bloeien er omheen en een zware kastanje beschermt
het tegen de gloeiende zomerzon. Vrouwe Buiskes heeft een
keurs op haar schoot, maar ze let niet op het naaiwerk. Ze
luistert naar den jongen man in het zwart aan de andere kant
van de tafel.
„Inderdaad mevrouw, ik geloof, dat Luther het bij het
rechte eind heeft. Ik blijf in de kerk, omdat ik een breuk ver
mijden wil, zoolang dat mogelijk is. Als er scheuring komt
dan vloeit er bloed. Maar wat ik verkondig op de preekstoel
dat is hetzelfde als de Wittenburger: door het geloof alléén
zullen wij gerechtvaardigd worden. Zoolang ik dat hier in
de kerk mag zeggen, zoolang verlaat ik haar niet. Maar wan
neer men het mij verbiedt, danja. dan moet ik breken
Het is een mensch niet geraden iets tegen zijn geweten te
doen
„Verbieden?" vraagt vrouwe Buiskes verwonderd. „Wie
zal u hier verbieden te preeken? De heele burgerij dweept
met u. Nooit zijn de kerken zoo vol als wanneer u optreedt.
De burgers zullen in opstand komen, wanneer men u te na
komt!"
Cornelis Kooltuyn glimlacht mat. „De burgers, je wanneer
het van hen afhing! Maar zij zijn mijn superieuren niet."
„U hèbt toch nog geen moeite ondervonden?" vraagt de
vrouw onrustig.
„Moeite nog niet. Maar de atmosfeer in het kapittel is
niet aangenaam. De meesten kunnen het moeilijk zetten, dat
jk de ketterij niet heelejnaal ongenegen ben. Heer Jan,
anders. Hij is vriendelijk tegen mij. Ik geloof dat hij het wel
goed vindt, wat ik zeg. Maar hij kan tegen de anderen niet
op. Hij is oud en zwak. Men heeft gemeend mij te moeten
waarschuwen om niet op deze weg door te gaan
Er is een lange stilte.
De jonge priester staart de tuin in. Een lijster zingt in de
kastanje, spreeuwen trippen in het rozenbed.
Vrouwe Buiskes spint voort aan haar gedachten. Ziedaar
een priester, die niets begeert dan van Christus te getuigen,
en de wil van den Verlosser te volbrengen. Een man. die een
voorbeeld is voor ieder in leer en leven; die met zijn paro
chianen omgaat als zijn broeders en zijn zusters: een man, die
zijn krachten verteert in de dienst van Gods Koninkrijk. Die
man wordt gehinderd, bespot misschien door wijnzuipers in
het kapittel, straks wellicht verjaagd... Hoe kan dit toch? De
Kerk is toch de kerk der martelaren. Zij heeft troost geboden
in leven en in sterven aan honderdduizenden. Vrouwe Buis
kes ouders zijn in vrede heengegaan, voorzien van de H.
Sacramenten. Zij zelf ontvangt stichting en troost in de H.
Mis? Waarom is deze strijd en verwarring?
„Ik hoop toch," zegt ze, „dat ge kunt blijven prediken. Ik
geloof dat uw werk vrucht draagt. Mijn zoon wordt anders.
Eerst vond hij uw sermoenen alleen belangwekkend om hun
puntigheid. Nu raken ze hem dieper als ik goed zie. En mijn
man waardeert u ook. Hij zegt er niet veel van. Maar hij
luistert oplettend naar u. dat weet ik. In het begin was hij
bang dat er verwikkelingen komen zouden door uw predi-;
king. Nu spreekt hij daar niet meer van. Alleen Reina, ach..«
die beschouwt u als een onruststoker. Zij wil graag haac
leventje van plezier blijven leiden...,"
[(Wordt vervolgd)'
