nadK»)
^UollanM
Koopman
Zendingsconferentie te Lunteren
M&e- c-paa£ Ls
VRIJDAG 13 AUGUSTUS 1937
Kerk en Zending
De zending onder
de Papoea's
Geestelijke stroomingen
op Java
Men schrijft ons uit Lunteren:
De tweede Zendingsconferentie in het
conf rentie-oord van den Zendings
studieraad te Lunteren spoedt weer ten
einde.
Voorzitter was Ds J. Verkuyl, van
Oegstgeest; vice-voorzitter dr H. J. Hon
d ers van Wassenaar. Cursussen werden
gegeven door dr Chr. Keysser van Neuen-
dettelsau, die, evenals in de eeiste confe-
rentieweek, over de zending onder de men-
scheneters sprak; dr ir H. G. van Be
k o m, van Den Haag. die over „Hanchow
1938" handelde en Ds J a c. van Nes van
Den Haag. die ,.Het Jodenprobleem en de
Jodenaending" besprak. Voorts waren spre
kers: zendeling W. van de B e e k. Ds H
Bcrgcma, Dr J. C F 1 ack. Ds F. A.
Keuchenius en zendeling H. Raat-
Bchen, alsmede de Duitsoher Ds Egon
Hessel uit Japan, die van de wereldcon
ferentie te Oxford kwam en Nederland be
zocht.
Wat Dr. Chr. Keysser meedeelde
We doen de vele sprekers geen onrecht,
als we ditmaal in het bijzonder naar
brengen, wat dr Keysser wist mee te
deelen. Deze Neuendettelsauer heeft in twee
achtereenvolgende weken in te zamen acht
lezingen het werk onder de Papoea's getee-
kend en doen zien. welk kolossaal zendings
werk op dit terrein geschiedt
Er zijn, aldus dr Keysser, die uitnemend
Nederlandsch bleek te kennen, twee oor-
deelen over de Papoea's en over andere hei
denen. Het eerste luidt: de Papoea's zijn
harteloos, wreed en moordzuchtig, daaren
tegen het tweede: de Papoea's zijn goede,
vriendelijke, ja zelfs aangename menschen.
Wie heeft gelijk? Bij nauwkeurige kennis
van de menschen moet men constateeren:
beide oordeelen hebben recht van bestaan.
De Papoea heeft werkelijk twee gezichten.
Het ééne is menschelijk. Daarom is de
Papoea gjstvnj. vriendelijk, goedig en ver
langt naar vrede. Het andere gezicht is on-
menschelijk, demonisch, duivelsoh. Dikwijls
zijn de daden der Papoea's slechts in onze
oogen slecht, maar naar de meening van
henzelf zijn zij goed. Toch ls het niet zoo,
alsof alle handelingen volgens Papoeaan-
sohe opvatting goed waren en overeenkom
stig hun zeden. Zij zelf gevoelen de tegen
strijdigheid in hun wezen. Zij doen niet
slechts dat, wat de natuur en de zedeleer
hun leert. Veeleer is het zoo, dat zij vele
dingen als ongerechtigheid gevoelen en ze
loch doen, bijv. echtbreuk en kindermoord.
Zoo zijn de twee gezichten niet slechts een
hypothese van den vreemden zendeling maar
wel een feit. dat ook hun zelf duidelijk is.
Zij kennen het onderscheid tusschen goed
en kwaad.
Een degelijke zendingsarbeid is niet mo
gelijk zonder nauwkeurige kennis van het
volk. Daarom luidt de eerste eisch: leer 't
,Volk kennen, zijn taal, zede, recht en religie!
Bij de verkondiging der waarheid Gods
behoort men niet uit te gaan van de Chris
telijke eer, maar wel van den nood van den
mensch. En Gods Woord moet men brengen
als antwoord op den nood, die er is en ge
voeld wordt. Daardoor onthult zich dan aan
de heidenen de Christelijke boodschap niet
als een vreemde, op hen niet toepasselijke
leer, maar als een noodzakelijkheid voor 't
leven.
Uit de rede van Ds H. Bergenia, over
Geestelijke stroomingen op Java" citeeren
wij eveneens enkele zeer interessante ge
deelten.
Van de vele en velerlei geestelijke stroo
mingen op Java, aldus Ds Bergenia, kunnen
slechts enkele godsdienstige, cultureele en
politieke bewegingen ter sprake komen.
Deze stroomingen zijn naar him oorsprong
en wezen niet te verstaan, tenzij ze gezien
worden ln verband met verwante bewegin
gen in heel de wereld van het Oosten.
Het zijn voornamelijk
drie factoren van bniten
die de geestelijke stroomingen op Java
in de laatste decennia hebben beïn
vloed, nl. de Pacific-factor, de Oriënt-factor
en de Sowjet-factor. De Pacific-factor wordt
openbaar ln de eerste nationaal-cultureele
vereeniging m Indië, Boedi Oetomo, die
sinds 1935 is samengesmolten met een an
dere inheemsche vereeniging tot de Partij
Indonesia Raja (Parinda) en in haar op
richting, doelstelling en ontwikkeling een
onmiskenbaar verband vertoont met de ont
waking na de Japansche overwinning op
Rusland in heel Oost-Azië en het nationaal-
cultureel zelfstandigheidstreven in Britsch-
Indië. Boedi Oetomo (Parinda), die haar
leden voornamelijk onder de intellectueel en
en hoogere ambtenaren telt, richt zich onder
leiding van R. Soetomo vooral op de behar
tiging van allerlei cultureele en sociaal-
economische belangen, terwijl de met Boedi
Oetomo verwante Taman-Siswo-beweging
vooral arbeidt pp het gebied van het on
derwijs.
De invloed van de politiek-religieuse be
wegingen in Egypte, Arabië en Britsch-
Indië blijkt uit de ontstaanSw en ontwikke
lingsgeschiedenis van de „Sarikat Islam"
en de vereeniging „Moehammadijah". Oor
spronkelijk opgericht als een inlandsche
hanrlelsvereeniging is de „Sarikat Islam" in
den loop der jaren steeds meer den politie
leen kant uitgegaan en geraakte sterk onder
invloed van het communisme. Na den dood
van Tjokroaminoto kreeg H. Salim de lei
ding in handen. Zijn streven naar meerdere
samenwerking met de Regeering leidde tot
verschillende conflicten tusschen de leden,
die tenslotte resulteerden in het royeeren
van H. Salim en zijn medestanders, die
daarop tot het stichten van een nieuwe
partij zijn overgegaan. De vereeniging Moe
hammadijah draagt het karakter van een
godsdienstige reform-beweging. Onder lei
ding van H. Dachlan, H. Tachrodin en an
deren ontplooide zij een groote activiteit,
die getuigde van de groote toewijding harer
leden.
De derde factor die de geestelijke stroo
mingen op Java in sterke mate heeft be
ïnvloed. is die van het communisme. Reeds
van het revolutiejaar 1917 af aan heeft de
Komintern er naar gestreefd den klassen
strijd met de nationalistische bevrijdings
beweging in het Oosten te verbinden en zij
is daarin aanvankelijk op Java wel ge
klaagd. Haar revolutionaire propaganda-
actie bereikte Java via de „Perhimpoenan
Indonesia" (de vereeniging van inheem
sche studenten in Nederland) en via enkele
inlandsche vereenigingen in Indië zelf. Het
krachtig optreden van de Regeering in de
laatste jaren heeft aan deze gewetenlooze
ondermijningsactie grootendeels een einde
gemaakt.
De houding van de Zending tegenover
deze geestelijke stroomingen kan niet die
van. den belangstellenden toeschouwer al
leen zijn. Zij zal door de prediking van het
Evangelie van het Koninkrijk Gods in het
groote moreelo vragencomplex, waarmede 't
volk van Java in dezen tijd te worstelen
heeft, te strijden mee hebben. Zij zal door
het aankweeken van het besef van roeping
en verantwoordelijkheid mede hebben te ar
beiden aan het vormen van een nieuwe,
geestelijke basis, opdat het Javaansche volk
in het conflict tusschen de Oostersche en
de Westersche cultuur, dat zich in onze
dagen op Java voltrekt, zich op organische,
niet revolutionaire wijze, zal kunnen ont
wikkelen.
„ALLE HOUT IS GEEN TIMMERHOUT"
gtsfte-foatfc/ LX
U heeft recht op goede kwaliteit, p!
eischt dus waar voor Uw geld: f
SI8 S
HOUWELING S GRAPE FRUIT
In elke flesch het sap
van een heele Grape-fruit!
ALG. SYNODE
NED. HERV. KERK
Verzoek om een
synodaal gebouw
Dr. J. L. Snethlage besluit van
verdere propaganda voor het
communisme af te zien
Twintigste zitting. Aan de orde is
de benoeming van een secundus voor den
quaestor-generaal. Het volgend drietal wordt
geformeerd: Mr. F. J. Brevet te Rotterdam;
Mr. K. A. F. J Priester ve Heemstede en D
J. Tijssens te Rotterdam. Benoemd wordt
Mr. Brevet.
Aan de orde is het verslag van den Pen
sioenraad. Ds. A. G. H. v. Hoogenhuyze
aan de beurt van aftreding, stelde zich be
schikbaar voor herbenoeming. Van belang
voor de ontwikkeling van het Pensioenfond?
was de wijziging van art. 66 Regl. Vac.,
waardoor de kerken bij approbatie van
beroep toezicht houden op de betaling der
premie. Deze bepaling moet consequent ge
handhaafd, wil men niet de mogelijkheid
selectie open stellen. Het Fonds telt 1382
deelnemers. De rechten van 17 verplichte
deelnemers werden wegens hei' niet nako»
men der financieele verplichtingen geredu
ceerd tot die eener premie-vrije polis. 29
kregen een premie-vrije polis wegens het
bereiken van den 65-jarigen leeftijd. 108 heb
ben recht op pensioen (17 emeritaats-, 20
invaliditeits-, 50 weduwen- en 2 weezen-
pensioen). De van begin af in gebreke zijn
de predikanten daargelaten zijn er slecht»
drie van de na 1 Januari 1926 in diensi' ge
treden predikanten buiten de orde gebleven.
Aan weduwenpensioen is uitgekeerd
f 6583.09, aan emeritaatspensioen f 5105.62,
aan invaliditeitspensioen f 4958.74, aan we
duwenpensioen f 3333.32, totaal f 15980.77.
Aan 6 predikanten buiten het ambt is uitge
keerd een totaal bedrag aan afkoopsom van
f 9568.70. Aan premie is ontvangen
f293319.30, of f462.02 minder dan het vorig
jaar. De activa stegen van f 2452519.67 tot
f 2941296.41. Hierbij is een voordeelig koers
verschil van f 120245.58.
Dit verslag wordt mei' dank aanvaard.
Ook het verslag van het fonds tot aan
vulling der pensioenen stemt tot dankbaar
heid. Het verslag van de rekening van do
prov. Weduwenbeurs van Drenthe wordt
voor kennisgeving aangenomen.
De federatie van diakoniën zond de toe
zegging, dat zij, tot wederopzeggings toe,
jaarlijks f 50 zal betalen aan het fonds voor
de archieven.
Drie gemeenten, Ridderkerk, Klooster
haar en Loosduinen, vragen nadere goed
keuring voor de in hun gemeenten ge
stichte predikantsplaats. Zij kunnen vol
gens het reglement op de predikamtstrakte-
menten aanspraak maken op de ver
hoogingen en de verhoogde kindergelden.
Een bericht, dat op de H. B. Scholen en
gymnasia godsdienstonderwijs kan gegeven
worden, zal aan de Kerkeraden van de
plaatsen, waar zulke inrichtingen van on
derwijs zijn, en van dorpen, waar jonge
menschen wonen, die deze scholen bezoe
ken, per circulaire of in 't Weekblad mede
gedeeld worden.
Verder is ingekomen de rekening en het
verslag van de Weduwen- en Weezenhulp-
beurs, die worden goedgekeurd. Tot voorzit
ter van haar commissie wordt benoemd jhr
mr W. C, W. de B ruy n, van Melis- en
Mariënkerke, in de plaats van jhr mr Bo-
reel van Hoogelanden, die overleden is, én
tot secretaris mr v. Eeghen te Amster
dam.
Met belangstelling werd vernomen,
dat drJ-L. Snethlage besloten had
van verdere propaganda voor het com
munisme af te zien,
Behandeld wordt een voorstel, om can
didaten in de theologie, die lust hebben
zendeling te worden, na het candidaats-
examen een examen te laten afleggen, het
welk dan gelijkwaardig zou gesteld worden
met het kerkelijk voorbereidend en propo
nentsexamen. Ze zouden dan predikant
orden en later weer in Nederland dienst
kunnen doen. De kerkelijke Hoogleeraren
zullen deze aangelegenheid met elkander
bespreken en dan de Synode van advies
dienen.
De vraag van rechtzinnige lidmaten in
de Wieringermeerpolder over de vestiging
van een 2e predikantsplaats wordt bespro
ken en bij de Commissie te dier zake over
gebracht
Schrijven van do Class, vergadering van
Winsum, waarin er op gewezen wordt dat
voor vele predikanten de lasten tengevolge
van de pensioenbijdragen te hoog worden.
Voor kennisgeving aangenomen.
Het Comité voor een vereenigingsgebouw
te Kerkrade verzoekt een colelcte te
mogen houden, ook buiten de provincie.
Dit verzoek wordt gaarne toegestaan.
Voor kennisgeving wordt aangenomen
een motie van de Üass. vergadering van
Bommel over de predikantstraktementen.
De commissie voor de Diaconale armen
zorg heeft haar verslag over 1936 inge^on
den. Met- groote belangstelling wordt er
kennis van genomen en haai wordt dank
gebracht voor haar arbeid
Df TcTfe urg t, archivaris van de gem.
Leiden, heeft een verhandeling over de Sta-
ten-vertaling van den Bijbel, verlucht mot
prachtige foto's en illustraties, aan de Sy
node toegezonden. Met hartelijken dank
wordt dit schoone geschenk aanvaard.
Ter tafel komt een voorstel van de beide
Kerkelijke Hoogleeraren te Utrecht om een
gebouw te slichten of aan te koopen, waar
in alles, wat onder het beheer der Synode
berust, kan worden ondergebracht.
De hooglecraren zullen het iplan nog eens
met een bestaande commissie bespreken
Op verlangen van de commissie voor de
Wieringermeerpolder zal een brief gezonden
worden aan de verschillende gemeenten, om
die te verzoeken een collecte te houden voor
de stichting van een kerk en pastorie
de Noord-Oostpolder.
Tot lid voor de commissie voor de doode-
handsbelasting wordt benoemd de heer
S c h u 11 e r te Peursum, de nieuwe Quaest-
ter-Generaal.
Ds. B. J. v. d. M e u 1 e n, pred. te Someren,
reserve-prediker, brengt verslag uit over
zijn arbeid sedert 1914 onder de militairen
in de nabij liggende garnizoenen. Met belang
stelling wordt het verslag aangehoord.
Ds Tammens brengt verslag uit over
de verschillende afschriften van besluiten
en uitspraken door de besturen genomen.
Enkele opmerkingen hierover worden voor
kennisgeving aangenomen.
SCHAKEN
Flohr officieel candidaat
voor wereldtitel
Het Nederlandsche voorstel verworpen
Op het congres van de F.I.D.E. dait
te Stockholm wordt gehouden,
werd het voorstel inzake de aanwij
zing van den nieuwen uitdager voor
een wedstrijd om het wereldkampioen
schap schaken, op initiatief van de
A.VR.O. door den Koninklijken Ne-
derlandschen Schaakbond ingediend,
verworpen.
De Tsjechische grootmeester Salo
F ldh r werd door het congres als
officieel candidaat voor den wereld
titel aangewezen.
Flohr zal dus, indien de noodige gelden ter
beschikking zijn, in 1939 een match om den
wereldtitel kunnen spelen tegen den win
van de revanche-ontmoeting Eu weAljechin,
welke revanche-ontmoeting in ons land ge
speeld zal worden.
De A.V.R.O. had voorgesteld in 1938 een
tornooi met dubbele ronde te houden, waar
aan zouden hebben kunnen deelnemen de
verliezer van de revanche-match Euwe
Aljechin, Botwinnik, Casablanca, Fine, Flohr,
Keres, Reshevski en eventueel een achtste
De winnaar van dit tornooi had dan het
recht verkregen, indien dit voorstel door de
Fide zou zijn aangenomen, in 1939 den we
reldkampioen-schaker tot een match om den
titel uit te dagen.
De landenwedstrijd te Stockholm
Afgebroken partijen.
Nog vier ronden te spelen
Nu de wedstrijd tegen het eind gaat
loopen is het van belang, dat men met de
hangpartijen zoo goed mogelijk bij blijft.
Met name geldt dit voor de landen, die in
de kopgroep figureeren en daarom heeft
men deze landen bij het uitspelen de voor
rang gegeven. Het gevolg was, dat op twee
na alle hangpartijen konden worden beëin
digd en men thans een goed beeld van den
stand na 15 ronden heeft
Van de thans voltooide ontmoetingen noe
men wij: Amerika—Polen 3('0. Ar
gentiniëLetland 2—2, Hongarije—Estland
3—1. ArgentiniëEstland 2—2, Hongarije—
Engeland 3—1, Amerika—Letland 2—2, Ar
gentinië—Engeland 22, Tsjecho-Slowakije
—Denemarken 2%—1%i Amerika—Estland
2%-l%.
De vol le dige stan d luidt nu: Ame
rika 40%, Nederland 38%, Hongarije 37%}
Polen 37" Tsjecho-Slowakije 36, Estland 35,
Litauen 32, Argentinië en Zweden 31%, Z.
Slavië 29, Letland (1) 26%. Engeland 261/;
Finland (1) 24, Italië 22%, Denemarken 2'
IJsland 20%, Noorwegen (1) 18 België 17,
Schotland (1) 12%.
Wat zal het slot brengen? Het schijnt uit
gesloten, dat de Amerikanen nog van
de eerste plaats zijn te verdringen. Zij krij
gen achtereenvolgens Engeland, Italië. IJs
land en Schotland te bestrijden, zachte
eitjes, welke uiterst geschikt zijn om hun
bordpuntensaldo nog een beetje op te
knappen.
Maar dan? De Nederlanders hebben hun
lot geheel in eigen hand. Ze moeten nog
spelen tegen de Tsjechen, de Polen en de
Denen. In de laatste ronde zijn de onzen
vrij. Willen ze dus op de 3de plaats beslag
leggen, dan moet in de drie voorafgaande
ronden gewonnen worden met zoodaniee
cijfers, dat de Polen en de Tsjechen onze
mannen in de laatste ronde als Neder
land dus vrij is niet meer kunnen in
halen. Alles draait dus om de ontmoetingen
tusschen ons land met Polen en Tsjecho-
Slowakije. Met alle respect voor de onge
twijfeld fraaie prestaties onzer landgenoo-
ten, geloof ik toch niet. dat zij er in zullen
6lagen een voldoend groote voorsprong op
de genoemde concurrenten te verkrijgen.
Men zal opmerken, dat ik de Nederlan
ders concurrent voor de derde plaats heb
genoemd. Niet voor de tweede, want deze
is voor de Hongaren. Dezen krijgen nog
IJsland, Schotland, Litauen en Zweden
het zou al heel raar moeten loopen als zij
uit deze ontmoetingen niet genoeg ipunlen
zouden weten te distilleeren om als tweede
te eindigen.
Het feit, dat Estland nog zoowel tegen
Polen als de Tsjechen moet spelen, maakt,
dat de strijd tusschen deze drie landen nog
spanning te over zal opleveren. Mogelijk is
Nederland hierbij de lachende vierde.
Hieronder volgt nu nog de partij van
Euwe tegen Gauffin. Het is haast onbegrij'
pelijk, dat onze landgenoot deze partij ver
loor. Hij veroverde reeds spoedig 2 pionnen,
doch de Fin trok er zich niets van aan en
ensceneerde een koningsaanval, welke Euwe
juist zoo ver als noodig was pareerde. Euwe
meende toen blijkbaar, dat hij onder op
offering van een stuk den Fin kon mat
zetten of althans een gemakkelijk gewon
nen eindspel kon forceeren. Hij vergat daar
bij voldoende aandacht te schenken aan de
veiligheid van zijn eigen koning, zoodat de
Fin met enkele tusschenzetten Euwe voor
ondekbaar mat kon plaatsen.
Wit: Gauffin. Zwart: Euwe
Slavische verdediging. 1. d4
d5; 2. c4 c6; 3. cXd5 cXd5; 4. Pc3 Pf6; 5
Pf3 Pr6; 6. e3 e6; 7. Ld3 Le7; 0-0 O-O; 9
b3 a6; 10. I b2 b5; 11. Tacl Lb7; 12. Pe5
PXe5; 13. dXe5 Pe4; 14. Dg4 Da5; 15. Pe2
DXa2; 16. Ld4 TaeS: 17. Tcdl DXb3; 18.
Pf4 g6: 19 h4 Kh8: 20. h5 g5: 21. I16 Tc6;
22. f3 Pc3; 23. Td2 Da3; 24. Ph5 TgS; 25.
Pg7 Ld8; 26 f4 Pe4; 27. LXe4 dXe4; 28.
f5 eXf5; 29. Dxf5 TXh6; 30. DXf7 Lb6; 31.
Pf5 LX'd4; 32. TXd4 gi; 33. DXb7 Th5; 34.
DXe4; 25. e6« Dc5; 36. Td5 Df8; 37. Dd4-
en zwart gaf op.
Eindspelstudies
tige opschrift, hetwelk Dr M. Euwe op den
omslag van Herbtsmans boek over eindspel
studies heeft geschreven. Inderdaad een
slagwoord, dav niét te veel en niet te weinig
zegt Wij wezen er in onze bespreking van
bedoeld boek reeds op, dat Herbstman zijn
stof op zulk een aantrekkelijke wijze weet
te behandelen. Een der aantrekkelijkheden
van zijn werkwijze is, dav hij, alvorens het
oeuvre van een componist te bespreken,
eerst een karakteristiek geeft van de denk
beelden, welke de betreffende auteur er met
betrekking tot de compositie van eindspel
studies op na houdt. Een zoodanige om
schrijving maakt hei' in vele gevallen ge
makkelijker om het gecomponeerde mate
riaal ten volle te verstaan.
Zoo vinden wij over den componist S. M.
Kaminer het navolgende: Hij ontleedt en
verbindt in zijn werk de grondregels van de
studiekunst op een geheel eigen wijze, met
zeer sterke uitdrukking: de opbouw, het in
leidend spel, steeds organisch verbonden
met het ideespel, het slotspel alles is van
ongewone originaliteit 't Meest heeft Kami
ner gepresteerd op het gebied van den strijd
van lichte stukken en toren met pionnen en
zijn studies hebben daarbij niets van de ge
borneerde scholastiek van Rinck: zii zijn ro
mantisch van idee, klassiek naar den bouw
en naar afwikkeling ,en wat het gewich
tigste is niet gekunsteld, en reflecteeren
toch scherp de principes en het ideeënken-
cierk van den sohaakstrijd.
Om het bovenstaande goed te verstaan
moet men weten, dat Herbstman bij deze en
soorgeliike beschrijvingen steeds uitgaat
van de door Troitzky gestelde en ontwikkel
de grondregels voor eindspelcompositie. Hij
beschouwt Troitzky als de groote pionier op
dit gebied. Hij vergelijkt diens werk vaak
met dat van Henri Rinck, waarbij het werk
van laatstgenoemden auteur er vaak slecht
afkomt. Een van zijn groote bezwaren tegen
het werk van Rinck is, dat het zoo arm is
aan ideeën en vaak neerkomt op een spelen
met technische mogelijkheden.
Keeren wij thans terug tof het werk van
Kaminer en beschouwen wij onderstaande
studie.
Eindspel van S. Kaminer
Eerv. verm. „Sch ach maty" 1926
Het maakt den indruk, dat' wit, onder ver
lies van materiaal, een beslissend stellings-
overwicht heeft verkregen; wit is aan zet'
en kan Paard e5 winnen. Wanneer wij ons
echter in de positie verdiepen, dan bemer
ken wij, dat dit paard op eigenaardige wijze
indirect verdedigd is. Indien 1. fxe5? dan
Tb8t en zwart wint Daarom moet wit, wil
hii zijn overwicht behouden, den toren van
het gevaarlijke veld b2 weghalen en tevens
zwart de gelegenheid ontnemen om met Pe5
eg te gaan. Vandaar de eerste zet: 1. Tb2
e2.
Hiermede schijnt de vraag hoe wit moet
winnen opgehouden te zijn een vraag te
Economie en Financiën
FAILLISSEMENTEN
STERK DALEND
In de eerste helft van 1937
Dat de economische toestand van ons
land sterk verbetert, blijkt o.m. ook uit
de verdere daling van het aantal faillis
sementen.
Bedroeg de vermindering in het ge-
heele jaar 1936, 223 tot 4405, in het eer
ste halfjaar 1937 was de afneming veel
grooter, nl. van 2.283 in het eerste half
jaar 1936 tot 1.688 in de eerste zes maan
den van bet loopende jaar, dus met 595.
In vrijwel alle bedrijven en beroepen val
len de cijfers over 1937 veel gunstiger uit
dan over 1936.
O.a. was dit het geval t. a. v. de volgende
bedrijfsgroepen: bouwbedrijven (eerste half
jaar 1937 160, idem 1936 218), kleeding en
reiniging (resp. 34 en 62). vervaardigen van
leder en lederen voorwerpen, wasdoek, caout
chouc (resp. 12 en 34), landbouwbedrijven
(74 en 129), warenhandel (491 en 685).
Het cijfer van de rulbriek „overige faillis
sementen", waarin begrepen zijn de faillis
sementen. ten aanzien van welke nog geen
opgave omtrent bedrijf of beroep is gedaan,
was voor het eerste halfjaar van 1937 (502)
132 lager dan in 1936 (634),
Borneo Sumatra Handel Mij.
Ultg. van f 2.875.000 nieuwe aandeelen
De Rotterd. Bankvereeniging deelt mede,
dat zij bij haar kantoren de inschrijving
openstelt op f 2.875.000 aandeelen in de N.V.
Borneo Sumatra Handel Mij. ge
vestigd te Den Haag in stukken van f 1000
nominaal ten volle deelende in de winst
van 1 Januari 1937 af uitsluitend voor aan
deelhouders, op Donderdag 19 Aug. 1937 tot
den koers van 150 pet. Voor elk aandeel van
f 1000 nominaal waarop wordt ingeschreven,
zullen moeten worden overgelegd 4 dividend
bewijzen no. 48 der thans uitstaande aan
deelen resp. 8 dividendbewijzen no. 48 der
uitstaanoe onderaandeelen; stortingsdag
1 Sept. a.s.
In het prospectus wordt opgemerkt dat
deze aandeelen-uitgifte noodig is teneinde
een juiste verhouding te bewaren tusschen
den omvang van het bedrijf en het geplaat
ste kapitaal, zulks in verband met de ver
beterende conjunctuur.
Het vergroote kapitaal zal onmiddellijk
in het bedrijf emplooi vinden. Over 1937
wordt een behoorlijk dividend, verwacht
Over 1936 werd 6 pet. uitgekeerd. Het uit
staande kapitaal bedraagt momenteel f 20
millioen, waarvan geplaatst en volgestort
f 11.500.000. Uit. Dec. 1936 bedroeg de statu
taire reserve f 2.400.000 en de dividend
reserve f 1.600.000. Totaal f 4.000.000.
zijn. Maar dan ziet men in eens, dat deze
schijnbaar zoo eenvoudige stelling gewel
dige mogelijkheden in zich heeft Er
volgt nl:
1. TaS—b8+. 2. Kb5-a5 Tb8—b2!
Een diepzinnig offer, dal' erop gebaseerd
is. dat, indien wit het aanneemt Pe5 weer
vrij wordt, doordat zwart met den -et Pc4+
den toren terugwint Bovendien bedreigt
zwari1 indirect pion g2 met aanval op het
witte paard. Hierdoor wordt het aantal
wiite velden, waarheen de witte toren op
de e-lijn kan gaan, beperkt Op Te3? volgt
Txg2 en het witte paard heeft geen terug-
uocht-veld meer, zoodat zwart dan in een
eindspel komt met een pion meer. Op
Tel? volgt Txg2, Pe3 Pc6f, Kb5 Te2! en
zwart wint, gelijk men gemakkelijk kan
zien. Ook het nemen van den toren brengi'
wit geen winst Men zie slechts: TxfeS? Pc4f,
Kb4 Pxb2, Pf2 Pxa4 remise. Er blijft dus
niet anders over dan dat de witte toren
zoodanig op de e-lijn gaat staan, dat hij het
witte paard niet' verhindert zich terug te
trekken en ook de binding van Pe5 niet
opheft. Daarom volgt:
3. Te2c4! Tb2\g2 4. Pg4—e3 Tg2-2.
Een fijn tegenspel, dau er op gebaseerd is.
dat wit na fxe5 f6—f5 zijn paard verliest
Maar toch heeft wit hef verst gezien. Men
zie slechts:
5. f4xe5 f6—f5 6. Pe3xf5!
Thans is de beurt aan wit om een
toren ven offer aan te bieden, welken hij
door een paard-schaak kan terugwinnen.
Daarom mag zwart Te4 niet nemen en hier
mede is het pleit beslecht Wir wint nu
zonder moeite.
Het spel vertoont een contrast in con
structie, verwikkeldheid en eenvoud. Het
geheel maakt een 6terken aesthetischen in
druk. welke kenmerkend is voor het werk
van Kaminer.
ZATERDAG 14 AUGUSTUS
HILVERSUM I 1875 M. VARA-Uitzendlng,
10.00—10.20 v.m. en 7.30—8.00 VPRO.
8.00 Gramofoonmuziek. 10.00 Morgenwij
ding. 10.20 Fantasia, orgel en declamatie.
2.00 Filmpraatje. 3.30 VARA-Orkest. 4.30,
„Het hedendaagsche jonge meisje" causerie:
4.50 Concert. 5.40 Literaire causerie. 6.00
Orgelspel. 7.30 „Van gemeente tot kerk", l
causerie. 8.03 Berichten ANP. 8.15 VARA-
Orkest. 10.00 Berichten ANP. 10.05 VARA'
Orkest. 1.00 Causerie over de Europeescho
roeikiairnpioenschappen.
HILVERSUM H 301 M. KRO-Uitzcnding.
1.30 Godsdienstig halfuur. 12.16 KRO-
Orkest. 2.00 Voor de rijpere jeugd. 3.001
Kinderuur. 4.00 Bouwmeester-Revue
orkest en solist. 5.20 Esperantonieuws.
5.45 Voordracht. 6.00 KRO-Orkest. 6.20
Journalistiek weekoverzicht. 7.15 „Gees-
tesziekenverpleging in de middeleeuwen",
causerie. 7.35 Actueele aetherflitsen. 8.001
Berichten ANP. 8.15 Overpeinzing met|
muzikale omlijsting. 8.36 KRO-Orkest.
9.00 Declamatie. 9.45 De KRO-Melodisten
en solist. 10.30 Berichten ANP.
DROITWICH 1500 M. 1.20 Orkest. 1.35 Cri
cketreportage. 1.50 Concert. 2.50 Orkest,
4.20 Trio. 6.40 Sportreportage. 6.50 Het
Orkest. 8.20 Music-Hall-programma. 9.20
Declamatie. 9.40 Orgelconcert. 10.20 Cau
serie over Amerika. 10.40 Viola en piano,;
KEULEN 456 M. 12.20 Omroeporkest. 4.20
Orkest, mandoline-orkest en solisten. 7.20
Volksliederenconcert. 8.30 Omroeporkest
en solisten.
BRUSSEL 322 en 484 M. 322 M.: 1.30 J,
Schnyders' orkest. 3.20 L. Darcy's orkest,
4.05 Zang. 4.50 Pianovoordracht. 6.20 Cello
en piano. 9.20 Symphonieconcert uit
Ostende.
484 M.: 2.20 Zang. 4.20 Orkest. 5.00 Zang,
8.20 Orkest en Radiotooneel.
PHILIPS RADIO.. EN
OP CONDITIE
Bel ons op, schrijf een kaartj6 of
kom persoonlijk. Alle inlicht, bij:
RADIO BAKKER
Kaasmark! 8, TeL 5.5.0.8.8, Rotterdam
UIT HET SOCIALE LEVEN
Negende jaarverslag
van de N.C.H.V.
Van de Ned. Ver. van Chr. Handelsreizi-
gers en Handelsagenten ontvingen wij hes l
negende jaarverslag (secretariaat Paradijs*
laan 20a, Rotterdam).
Deze vereeniging dankt haar best
gelijk men weet aan het feit, dat leiding
en leden een aparte organisatie van Chris*
telijke Handelsreizigers en -agenten nood* t
zakelijk achtten, zooals dat ook in moderad
en Roomsch-Katholieke kring het geval 13
en zich niet kunruen vereenigen met een;
organisatie, welke deze groepen onder één] 11
hoedje wil vangen met kantoorbediende^ U
en winkelpersoneel, zooals in de Chr. Ver, n
voor Handels- en Kantoorbedienden hei] s
geval is en door het C.N.V. juist wordt
geacht-
Wij kunnen in deze niet als rechter op*
treden; we mogen het echter wel betreurcif
dat op deze wijze er voortdurend spanning,
indien niet erger, bestaat tusschen twee»; b
gelijke groepen van eenzelfde belijdenis en g
wij mogen ook wel de hoop uitspreken dal] g
op eenige wijze aan dez~ ongewenschté
splitsing vrijwillig en met wederzijdsche(
instemming een einde worde gemaakt.
Van de N.C.H.V. verscheen nu reeds hef O
negende jaarverslag. Het aantal leden n
klom van 212 op 1 Januari 1936 tot 224 op'
1 Jan. 1937, verdeeld over 12 afdeelingen', 7
De verschillende kassen tegen werkloosheid a
en tot ondersteuning v;.n medeleden]
functioneerden regelmatig en verspreidden z<
zegen in menig opzicht. Het secretariaat v
verzond 2504 poststukken. Q(
Leedwezen wordt in het verslag uitge-
sproken over het zelfstandig voortbestaan!
van de Groningsche Chr. Handelsreizigers- il
vereeniging. Men hoopt, dat deze zich spoe- ei
dig bij de N.C.H.V. zal voegen. h
Het financieel overzicht sluit met een' i v
nadeelig saldo over 1936 van f 30.31 bij een
eindbedrag van f 1945.45. 21
y»x /r», „ra TV
■TV"? skPi.
K. NOR EL
Dit is de titel van het nieuwe feuilleton, waarmede wij
Maandag hopen te beginnen.
't Is van de hand van een auteur, van wien we in ons
Zondagsblad meermalen verhalen en schetsen opnamen en
wiens boeken steeds een zeer gunstige ontvangst hadden.
Het verhaal speelt zich af in de woonplaats van den schrij
ver. t Doet ons meeleven de spannende gebeurtenissen van
't historische jaar 1572. toen ook Enkhuizen de zijde van den
Prins van Oranje koos.
Zulk een boeiend onderwerp, behandeld door een van de
beste schrijvers uit ons Chr. kamp 't is zeker niet te veel
gezegd, dat al onze lezers met groote belangstelling ons
nieuwe feuilleton zullen volgen.
En met dit korte woord ter inleiding wenschen wij den
lezer heill
